IA-Leerplan (miv 1-9-2007) - MOBYUS · van de IT-professional grondig gewijzigd in de loop der...

Leerplan graduaat Informatica 1

ACE-GROEP T Centrum voor Volwassenenonderwijs

Vesaliusstraat 13

3000 Leuven

Telefoon: 016/30 10 30 Fax: 016/30 10 40

Leerplan

Graduaat

Informatica


Inhoudsopgave 1. Structuur van de afdeling en de lessentabel (document 8) 3 2. Beginsituatie 4 3. Doelstellingen 5 4. Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie 7 Eerste jaar

Programmeren met C# Practicum C# Computersystemen Practicum ICT-tools Database systemen Practicum database systemen

Tweede jaar Programmeren met JAVA Practicum JAVA Ontwerpen met JAVA Objectgerichte systeemanalyse Netwerkbesturingssystemen Practicum netwerkbesturingssystemen ICT-management Business intelligence systemen

Derde jaar Softwareontwikkeling in JAVA Softwareontwikkeling in .NET Trends in ICT-management Ondernemingsproject

5. Evaluatie 64


Structuur van de afdeling en de lessentabel Afdeling: Informatica Categorie: Economisch Aantal weken: 40 weken Duur van de lestijd: 50 minuten Aantal studiejaren: 3 Aantal lestijden: 1040 - Eerste jaar: 360 - Tweede jaar: 360 - Derde jaar: 320 Lessentabel: Zie bijlage.


Beginsituatie Om toegelaten te worden tot een graduaatsopleiding moet je in het bezit zijn van één van volgende studiebewijzen (bron: decreet betreffende het volwassenenonderwijs van 15 juni 2007):

• een studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad van het secundair onderwijs, dat minstens drie jaar geleden behaald werd;

• een diploma van het secundair onderwijs; • een certificaat van een opleiding van het secundair onderwijs voor sociale promotie van

minimum 900 lestijden; • een certificaat van een opleiding van het secundair volwassenenonderwijs van minimum

900 lestijden; • een diploma van het hoger onderwijs voor sociale promotie; • een diploma van het hoger beroepsonderwijs; • een diploma van het hoger onderwijs van het korte type met volledig leerplan; • een diploma van bachelor of master.

Studenten die niet in het bezit zijn van één van de bovenvermelde diploma's of getuigschriften worden eveneens toegelaten indien ze slagen voor een toelatingsproef. Studenten die al met succes hoger of universitair onderwijs volgden kunnen voor één of meerdere opleidingsonderdelen een vrijstelling krijgen. De ervaring leert dat motivatie en doorzettingsvermogen in vrijwel alle gevallen van doorslaggevend belang zijn.


Doelstellingen Einde 20ste eeuw heeft het internet de informatiesamenleving ingezet. Informatie en informatie-aanbieding zijn business domeinen geworden met miljarden Euro omzet. Getuige het succes van Google, YouTube, … en de voorzichtige start met interactieve TV. Allemaal gebouwd op basis van dezelfde technologie: JAVA en .NET. Daar waar eind 20ste eeuw administratieve toepassingen in bedrijven en internet, gebaseerd werden op verschillende technologieën, is dit onderscheid volledig verdwenen. Applicaties zijn vandaag “web enabled”. Informatie raadplegen op internet of in een bedrijfstoepassing, of dat nu een boekhoudpakket of een CRM-toepassing is, is steeds ontsloten naar de gebruiker via een browser. Toepassingen, of ze nu lokaal in een bedrijf worden gebruikt via een intranet of via het publieke internet, zijn allemaal gebouwd volgens het moderne internet paradigma anno 21ste eeuw: een zuiver architecturaal ontwerp gebouwd met het integreren van componenten. Gelijklopend met deze unificatie van technologieën, is het profiel van de ICTer in Europa gewijzigd. Een ICTer die korter bij zijn klant moet staan om de noden van zijn klant te begrijpen en vast te leggen, de ICTer die niet meer vanaf nul applicaties bouwt maar applicaties creëert door bouwstenen – componenten – te integreren. Een ICTer die meer dan eind vorige eeuw een ontwerper-analist is dan een programmeur. Aangezien zowel de onderneming als ook de informatietechnologie gewijzigd zijn, is ook de rol van de IT-professional grondig gewijzigd in de loop der jaren. Ooit was de IT-professional een specialist met een zeer specifieke kennis. Tegenwoordig is hij of zij meer een interne consultant voor alle functionele domeinen met kennis van diverse behoeften en competent in het toegankelijk maken van de kracht van IT voor heel de onderneming. Het domein waarin de IT-professional opereert vergt andere verantwoordelijkheden. Niet enkel binnen de onderneming maar zeker ook naar gans het netwerk van leveranciers, klanten, concurrenten en andere entiteiten, ongeacht hun locatie. Van deze duale rol van de IT-professional – een professional met gespecialiseerde skills en gegeneraliseerd perspectief – trachten we de student tijdens de opleiding bewust te maken. De opleiding focust op het vormen van een ontwerper-analist. Om dit pad succesvol af te leggen starten we met programmeren om gaandeweg te ontwerpen en de noden van een klant op een gestructureerde manier vast te leggen. Vakoverschrijdende integratie staat centraal in het curriculum. De practica hebben steeds aandacht voor alle aspecten van ICT, van planning over analyse, ontwerp, programmatie, testen, … Vanaf het eerste jaar ontwerpen de studenten applicaties met een gebruiksvriendelijke user-interface, business logica en database integratie. De mate waarin studenten aspecten autonoom kunnen uitwerken groeit doorheen het curriculum en wordt besloten met de realisatie van een ondernemingsproject. Het curriculum is opgebouwd rond drie centrale thema’s. In de eerste plaats het ontwikkelen van applicaties: van programmeren tot ontwerpen. Zowel de .NET als de op JAVA gebaseerde paradigma komen aan bod. In het curriculum wordt gestart met object georiënteerde programmeertalen (C# en JAVA) en met database systemen om in het derde jaar te eindigen met softwareontwikkeling gebruik makende van ontwerptechnieken – frameworks – zoals .NET, EJB, Hibernate, … Het tweede thema werkt rond analyse en analysemethoden. In het eerste jaar vanuit een data-analyse benadering, vanaf het tweede en ook in het derde jaar met de object georiënteerde methodologie UML.


Doelstellingen Het derde thema zorgt voor de onderbouw met computertechnologie, netwerken en besturingssystemen, beveiliging en de managementaspecten waarmee een moderne ICTer wordt geconfronteerd: budgettering, projecten programmaplanning, governance, auditing en controle, organisatie van een ICT-bedrijf.


Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Eerste jaar

Programmeren met C# Practicum C# Computersystemen Practicum ICT-tools Database systemen Practicum database systemen


Programmeren met C# - Practicum C# 1/4 Situering in het studieprogramma Eerste jaar Programmeren met C# – 80 lestijden Practicum C# - 80 lestijden Doel Het meest karakteristieke van het .NET platform is wel de duidelijke structuur. Waar het in WIN32 een ongestructureerde verzameling API's was, biedt .NET een mooi gestructureerd framework van classes en methods. De managed C# code is korter en eenduidiger dan unmanaged C++. Het belangrijke voordeel van het .NET framework, is dat het toelaat om applicaties te schrijven met minder code. Bovendien is C# een object georiënteerde taal. Deze object georiënteerde programmeertechniek verschilt behoorlijk veel met de procedurale techniek. De beste manier om met .NET te beginnen, is het leren van een object georienteerde taal zoals C#. In eerste instantie worden de belangrijkste programma- en gegevensstructuren behandeld. Vervolgens zullen de belangrijkste facetten van .NET aan bod komen: classes, functions, collections, polymorfisme, inheritance, interfaces, exceptions, file IO, ... Gaandeweg leren de studenten meer omvangrijke problemen aan te pakken en komen ook speciale programmeringstechnieken aan bod, zoals interfaces, abstract classes, events, delegates, ... De cursus wordt opgebouwd aan de hand van programmavoorbeelden in C#. De cursus bestaat voor de helft uit practica, waarbij de theorie letterlijk aan de praktijk wordt getoetst door de studenten zelf programma's te laten ontwikkelen, coderen en testen. Het gebruik van de programmeeromgeving Visual Studio komt aan bod tijdens de practica. Deze programmeeromgeving wordt op het einde van het jaar gebruikt om een GUI-gebaseerd project uit te werken waarin de kennis van een volledig jaar wordt verwerkt. Het doel van de cursus is dan ook, naast het bijbrengen van de basis object georiënteerde kennis, een basis van projectmatig werken aan te leren. Inhoud 1. Inleiding

1.1. Concrete informatie over de cursus en het gebruikte handboek 1.2. Componenten van een computersysteem 1.3. Programmaontwikkeling 1.4. Wat is compileren? 1.5. JIT-compilatie 1.6. IL intermediate language 1.7. CRL Common Language Runtime 1.8. Waar staat .NET voor? 1.9. Alternatieven voor NET and C# (pro and contra)

2. Console-applicatie .NET basis

2.1. System namespace 2.2. Eenvoudige build-in types

2.2.1. Variabelen


Programmeren met C# - Practicum C# 2/4

2.2.2. Constanten 2.2.3. Uitdrukkingen 2.2.4. Scope 2.2.5. Body eenvoudig applicatie 2.2.6. Inlezen van en schrijven naar scherm (System.Console) 2.2.7. Mathematische operatoren 2.2.8. System.Convert

3. Flow control

3.1. Relationele en logische operatoren 3.2. Conditionele / voorwaardelijke opdracht

3.2.1. If…else 3.2.2. Switch

3.3. Iteraties 3.3.1. While 3.3.2. Do while 3.3.3. For 3.3.4. Nested loops

3.4. Sprong opdrachten 3.4.1. Break 3.4.2. Continue

4. Strings

4.1. ToString Method 4.2. String manipulatie 4.3. Substrings

5. Arrays

5.1. System.Array namespace 5.1.1. Array 5.1.2. Index 5.1.3. Initializeren 5.1.4. Iteratie foreach 5.1.5. Methods (GetLength, Sort, …)

5.2. System. collections namespace 5.2.1. ArrayList 5.2.2. Methods (add, RemoveAt, Clear, Sort, …) 5.2.3. Iteratie foreach

6. Structures and classes

6.1. Structures 6.2. Classes

6.2.1. Data members 6.2.2. Data hiding: Public / private 6.2.3. Constructor 6.2.4. Methods 6.2.5. Eigenschappen van variabelen, structures en classes bij parameter passing 6.2.6. Scope van variabelen 6.2.7. Eigenschappen van Structures en classes bij parameter passing 6.2.8. Value types: ref en out 6.2.9. Overloaded methods (geen default argumenten)


Programmeren met C# - Practicum C# 3/4

6.2.10. Properties 7. Reference types versus value types

7.1. Value types 7.2. Reference types

8. Overerving

8.1. Algemene Inleiding 8.2. System.Object

8.2.1. Array of collectie van structures 8.2.2. Array of collectie van System.Object

8.3. Virtual methods / hiding methods 8.4. Oproepen van functies uit de basis klasse 8.5. Constructoren van afgeleide klassen 8.6. Protected 8.7. is operator 8.8. Abstract classes

9. Exceptions

9.1. System.Exception namespace 9.2. Try catch 9.3. Finally 9.4. Multiple catch 9.5. User defined Exception 9.6. Throw

10. Files, directories, streams en file

10.1. System.IO namespace 10.2. System.IO.File 10.3. System.IO.Directory 10.4. System.IO.FileInfo 10.5. System.IO.FileStream 10.6. File IO

10.6.1. System.IO.StreamReader 10.6.2. System.IO.StreamWriter 10.6.3. Delimiter, split string 10.6.4. Try, catch, finally block 10.6.5. System.IO.TextReader 10.6.6. System.IO.TextWriter 10.6.7. System.IO.XmlTextReader 10.6.8. System.IO. XmlTextWriter

11. Interfaces

11.1. Interface Implementatie 11.2. Accessing Interface Methods 11.3. Overriding Interface Implementaties 11.4. Advanced collections

11.4.1. IComparable Interface 11.4.2. IEnumerator Interface 11.4.3. Equivalent van een “map type”


Programmeren met C# - Practicum C# 4/4 12. Delegates en events

12.1. Delegates 12.1.1. Declaratie van delegates 12.1.2. Gebruik van delegates 12.1.3. Combineer delegates

12.2. Events 12.2.1. Event en EventHandler

13. Building Windows Applications

13.1. Simple Windows Form 13.1.1. Button 13.1.2. Combobox 13.1.3. Radiobutton 13.1.4. MessageBox 13.1.5. …

13.2. Events 13.3. Windows Form Application

Bibliografie Professional C# 3rd edition

Robinson, Nagel,Watson, Glynn, Skinner, Evjen Publisher:Wrox ISBN: 0.7645-5759.9

Programming C# 4th edition Jesse Liberty Publisher: O’Reilly ISBN: 0.596-00699.3


Computersystemen 1/8 Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 60 lestijden Doel Het doel van dit vak is een gedegen kennis op het gebied van computersystemen bij te brengen. Deze gedegen kennis omvat ondermeer volgende zaken: - de studenten moeten een zo actueel mogelijk beeld hebben van wat er vandaag bestaat en

omgaat in de wereld van de computersystemen (met een nadruk op de x86-wereld); - de studenten moeten een aantal termen/begrippen/schema’s begrijpen en met eigen woorden

kunnen verklaren; - de studenten moeten een aantal blijvende concepten en technieken (vaak vakoverschrijdende

concepten en technieken) kunnen toelichten; - de studenten moeten ook een aantal verbanden kunnen leggen (vb. waarom hier het gebruik van

deze technologie, waarom kan je dit beter anders aansluiten, …); - bedoeling van dit vak is ook praktisch (naar wat ben ik op zoek, wat is nu een goede koop voor

mij of voor het bedrijf waarvoor ik werk, …); - dit vak geeft ook ondersteuning aan andere vakken (zoals het programmeren,

netwerkbesturingssystemen, …); - bedoeling is ook om te laten proeven van verschillende domeinen om zodanig interesse en

motivatie op te wekken bij de studenten, waarbij deze interesse of motivering zich daarom niet hoeft te beperken tot computersystemen (vb. interesse voor software, netwerken, elektronica, …).

Inhoud 1. Basis

1.1. Wat is een computer ? 1.2. Hardware / Software 1.3. Analoge / Digitale data 1.4. Gegevensvoorstelling

1.4.1. Eenheid van informatie 1.4.2. Logische operaties 1.4.3. Hexadecimale representatie 1.4.4. Voorstelling van natuurlijke getallen 1.4.5. Voorstelling van gehele getallen 1.4.6. Voorstelling van reële getallen 1.4.7. Voorstelling van lettertekens 1.4.8. Voorbeelden

1.5. Serieel / Parallel 1.6. Bestandssystemen 1.7. Netwerken 1.8. TCO 1.9. Veilig werken


Computersystemen 2/8 2. Geschiedenis

2.1. De prehistorie 2.2. De pioniers 2.3. De eerste generatie (elektonenbuizen, Von Neumann) 2.4. De tweede generatie (transistors) 2.5. De derde generatie (geïntegreerde schakelingen) 2.6. De vierde generatie (VLSI) 2.7. De vijfde generatie (toekomst: High-K, Nanotechnologie, Quantumcomputers, ...)

3. Inleiding

3.1. Moore’s law 3.2. Abstractieniveaus (Toepassingsprogramma’s, Hoog-niveauprogrammeertalen, Machinetaal,

Controlesignalen, Functionele blokken, Poortnetwerken, Transistors en verbindingen) 3.2.1. Architectuur versus organisatie 3.2.2. Binaire compatibiliteit 3.2.3. Broncodecompatibiliteit 3.2.4. Platform 3.2.5. Porteren 3.2.6. Emuleren 3.2.7. Java Virtuele Machine

3.3. Soorten computers 3.4. PC Types (Notebook, Desktop, Server, Legacy-free, All-in-one, Barebone, Workstation, Thin

clients) 3.5. Servers (x86, mid-range, high-end) + Blade 3.6. File server versus application server 3.7. Client / server architectuur (n-tier model) 3.8. Virtualisatie (x86 virtualisatie – Vmware, UNIX virtualisatie – containers, LPAR’s) 3.9. PDA’s 3.10. Ingebedde systemen + Harvard architectuur 3.11. Richtlijnen, labels en keurmerken 3.12. Belangrijkste subsystemen 3.13. Marketing IT products 3.14. Maten en gewichten

3.14.1. Bussen 3.14.2. Bussnelheid t.o.v. data transfer rate

4. Processor subsysteem 4.1. Inleiding processoren 4.2. Fetch – Decode – Execute –Store cycle 4.3. Bespreking van de Pentium II (DIB, pipelining, branch prediction, out-of-order execution, …) 4.4. Bespreking van de program counter en van de stack pointer 4.5. Adresbus, controlebus en databus 4.6. CISC versus RISC 4.7. architectuur vs micro-architectuur 4.8. Processorvoorbeelden (Pentium 4, Intel NGMA, AMD, Itanium, VIA Eden, ARM, Power, SPARC,

Cell) 4.9. MMX, SSE, SSE2, 3DNow : principe van SIMD 4.10. 64-bit processoren 4.11. NX bit 4.12. Multiprocessing 4.13. Hyperthreading 4.14. Multi Core


Computersystemen 3/8

4.15. Clustering 4.16. Packaging 4.17. Trends

5. Memory subsysteem

5.1. Soorten geheugens en geheugenhiërarchie 5.2. Registers 5.3. Cache (taak, delen, werking, soorten) 5.4. Hoofdgeheugen (taak, samenwerking met de processor, situering) 5.5. Soorten geheugen

5.5.1. Soorten ROM (ROM, PROM, EPROM, EEPROM, Flash) 5.5.2. Soorten RAM (DRAM, SRAM) 5.5.3. Opbouw en werking van DRAM 5.5.4. Soorten DRAM (SDRAM, DDR-SDRAM, DDR2, DDR3, Direct RDRAM, Fully Buffered)

5.6. Geheugen en performantie 5.7. Error detectie en correctie 5.8. Geheugenkaartjes 5.9. Trends 5.10. Secundair geheugen 5.11. Off-line geheugen

6. Moederborden en bus subsysteem

6.1. Wat is een moederbord ? 6.2. Moederbord vormfactoren 6.3. Moederbordonderdelen

6.3.1. Processor socket/slot 6.3.2. Chipset (+ veel voorbeelden) 6.3.3. Super I/O 6.3.4. BIOS 6.3.5. SIMM/DIMM sockets 6.3.6. Bussen: ISA-bus, EISA, PCI-bus, PCI-X, PCMCIA, PC Card, Cardbus, PCI Express, PCI

Express Mini-card, ExpressCard, Hypertransport 6.3.7. Plug and play 6.3.8. VRM 6.3.9. Batterij 6.3.10. De Voeding 6.3.11. UPS

7. Standaardpoorten voor invoer en uitvoer – In- en uitvoerapparaten

7.1. Wat is een I/O poort ? 7.2. Karakteristieken I/O 7.3. Speciale I/O t.o.v. Memory Mapped I/O 7.4. I/O poortadressen 7.5. Soorten I/O

7.5.1. Geprogrammeerde overdracht 7.5.1.1. Actieve synchronisatie (polled I/O) 7.5.1.2. Onderbrekingen (interrupts)

7.5.2. Directe geheugentoegang (DMA) 7.6. I/O poorten

7.6.1. Seriële poort 7.6.2. Infrarood poort 7.6.3. Bluetooth



7.6.4. Parallelle poorten 7.6.5. USB 7.6.6. Wireless USB 7.6.7. IEEE 1394 FireWire 7.6.8. PS/2 en spelpoort 7.6.9. Overzicht poorten / connectors

7.7. Invoerapparaten 7.7.1. Keyboard 7.7.2. Muis 7.7.3. TrackPoint 7.7.4. Joystick, gamepad, stuurwiel 7.7.5. Scanner 7.7.6. Lichtpen, aanraakscherm, barcodelezers 7.7.7. Digitale camera’s

7.8. Uitvoerapparaten 7.8.1. Beeldscherm (hoofdstuk 8 grafisch subsysteem) 7.8.2. Printers

7.8.2.1. Impactprinters 7.8.2.2. Non-Impactprinters (thermisch, inkjet, laser)

7.8.3. Plotters 8. Disk subsysteem en opslagmedia

8.1. Principe van magnetische gegevensopslag 8.2. Perpendicular recording 8.3. Floppy 8.4. Harde schijf

8.4.1. Onderdelen 8.4.2. Indeling 8.4.3. Snelheden en tijden 8.4.4. Formatteren

8.4.4.1. Low-level 8.4.4.2. High-level

8.4.5. Partinionering 8.4.6. Overbijvende disktermen

8.5. Interfaces voor opslagapparaten 8.5.1. ATA-interface 8.5.2. Serial ATA 8.5.3. Serial ATA II 8.5.4. SCSI 8.5.5. Vergelijking SCSI versus EIDE 8.5.6. SAS 8.5.7. Fibre Channel 8.5.8. iSCSI

8.6. Factoren bij diskperformantie 8.7. RAID 8.8. Soorten Storage (Bus attached storage, NAS, SAN) 8.9. CD-ROM drive 8.10. DVD 8.11. HD-DVD, Blu-Ray, EVD 8.12. ZIP 8.13. LS-120 en HiFD 8.14. MO-drives



8.15. Tape backup 8.16. Beschikbaarheidsbeheer 8.17. Continuïteitsbeheer 8.18. ILM : Information Lifecycle Management

9. Grafisch subsysteem

9.1. Grafisch subsysteem: overzicht 9.2. Grafisch subsysteem: werking 9.3. Het beeldscherm

9.3.1. Werking van de CRT-monitor 9.3.2. Refresh rate 9.3.3. Interlacing 9.3.4. Resolutie 9.3.5. Soorten maskers 9.3.6. Soorten beeldbuizen 9.3.7. Flat panels 9.3.8. Vergelijking tussen TFT’s en CRT’s 9.3.9. OLED 9.3.10. Analoge versus digitale interface 9.3.11. Relatie pixel/karakter 9.3.12. Waarop toezien bij de aankoop van een scherm (Dot Pitch, OSD, Moiré, Straling, ...)

9.4. Videokaarten: componenten 9.4.1. Videoprocessor 9.4.2. Videogeheugen 9.4.3. Videobusbreedte 9.4.4. DAC 9.4.5. Busconnector: AGP 9.4.6. Videostuurprogramma

9.5. 3D grafische acceleratoren 9.6. Integrated graphics and memory controller

10. Multimedia

10.1. Analoge en Digitale signalen 10.2. Omzetting van analoog naar digitaal 10.3. Compressie van digitale signalen 10.4. Afbeeldingen

10.4.1. Bitmapafbeeldingen 10.4.2. Vectorafbeeldingen

10.5. Geluid: een overzicht 10.5.1. Waveform: analoge en digitale golfvorm 10.5.2. MIDI 10.5.3. MP3 10.5.4. 3D Sound

10.6. Video: overzicht en termen 10.7. Video: Compressie / decompressie 10.8. TV-outputs 10.9. TV standaarden 10.10. Internet Streaming Media 10.11. Virtual Reality


Computersystemen 6/8 Handboek-Cursustekst Cursustekst : Computersystemen Tom Sluys Installatie Hardware 3, 4de druk

Bert Pinkster Uitgeverij: Sdu Uitgevers

Bibliografie Upgrading en Repairing PC’s S. Mueller Uitgeverij: Que Corporation How Computers Work R. White Uitgeverij: Ziff-Davis Press Leer u zelf werken met computers G. Courter, A. Marquis Uitgeverij : Sybex Computersystemen en netwerken L. van Moergestel Uitgeverij : Academic Service USB explained S. MacDowell, M.D. Seyer Uitgeverij: Prentice Hall Computers: Tools for an Information Age H.L. Capron Uitgeverij: Prentice Hall A Computer Graphics Industry Reference T. Masson Uitgeverij: New Riders Cursus Beginselen van Computerarchitectuur Prof. Koen De Bosschere Vakgroep ELIS Windows XP Grand Cru John Levine – Margaret Levine Young Uigeverij: Easy Computing


Computersystemen 7/8 Modern Operating Systems Andrew S. Tanenbaum Uitgeverij : Prentice Hall Structured Computer Organization 5/E Andrew S. Tanenbaum Uitgeverij : Prentice Hall Computer Organization and Architecture : Designing for Performance, 7/E William Stallings Uitgeverij : Prentice Hall Data and Computer Communications, 7/E

William Stallings Uitgeverij : Prentice Hall Tijdschriften Computer Magazine: VNU Business Publications Computer Totaal: IDG Communications Nederland C’t (Computer en Techniek): F&L Technical Publications PC World: Best of Publishing Elektuur (elektronica en computertechniek): Segment PC Magazine: Minoc Business Press (Ziff-Davis Media) Netwerk: NV Sparta (persgroep) Hardware.info Websites www.hp.com www.toshiba.com www.dell.com www.gateway.com www.ibm.com www.acer.com www.intel.com www.amd.com www.tomshardware.com www.xircom.com www.palm.com www.3com.com www.iomega.com www.seagate.com www.sony.com www.philip`s.com www.eizo.com www.karbosguide.com


Computersystemen 8/8 www.nec.com www.hitachi.com www.microsoft.com www.kingston.com www.elsa.com www.matrox.com www.nvidia.com www.ati.com www.digi.com www.zdnet.be www.asus.com www.whatis.com www.hardware.info www.sun.com …


Practicum ICT-tools 1/3 Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 40 lestijden Doel In de eerste plaats worden de studenten vertrouwd gemaakt met de ICT-infrastructuur op de campus. De voornaamste doelstelling van dit practicum is de studenten op een gevorderd niveau te leren werken met Word en vooral Excel. De studenten moeten, na het volgen van dit practicum, in staat zijn deze ICT-tools op een efficiënte manier te gebruiken in functie van hun latere job. Inhoud Deel 1: ICT-infrastructuur bij ACE-Groep T 1. Windows NT 2. Extranet 3. E-Mail 4. Toledo als elektronische leeromgeving 5. Netwerk en Servers - FTP 6. Websites Deel 2: Microsoft Word 1. Basismanipulaties document

2. Opmaak

2.1. Karakter 2.2. Alinea

2.2.1. Inspringing 2.2.2. Tabs

2.3. Opmaakprofielen 2.4. Document

2.4.1. Secties 2.4.2. Pagina opmaak 2.4.3. Inhoudsopgave en index

3. Tabellen

4. Sjablonen

4.1. Gebruik en aanmaak 4.2. Formuliervelden

5. Mailmerge


Practicum ICT-tools 2/3 Deel 3: Microsoft Excel 1. Gegevens

1.1. Invoer 1.2. Opmaak

2. Formules en functies

2.1. Eenvoudige formules maken 2.2. Relatieve en absolute celverwijzingen 2.3. Gebruik van namen 2.4. Overzicht functies

3. Grafieken

3.1. Grafiektypen 3.2. Grafiekgegevens wijzigen 3.3. Opmaak van de onderdelen

4. Werkbladen

4.1. Basismanipulaties 4.2. Werken in groep 4.3. 3D-berekeningen

5. Lijsten beheren

5.1. Gegevens sorteren 5.2. Gegevens filteren 5.3. Subtotalen

6. Draaitabellen 7. Simulaties

7.1. Gegevenstabellen 7.2. Scenariobeheer 7.3. Doelzoeken 7.4. Oplosser

8. Gegevensuitwisseling met andere softwarepaketten Deel 4: VBA Excel 1. Inleiding

1.1. Gebruik macrorecorder 1.2. Overzicht elementen: objecten, methodes, eigenschappen, functies, commentaar, ... 1.3. Interpretatie en verfijning code

2. Methodes en eigenschappen

2.1. Methodes: Copy, Paste(Special), Clear, Delete, Insert, Find, Select, … 2.2. Eigenschappen: ColorIndex, RowHeight, Formula, …

3. Constanten en variabelen


Practicum ICT-tools 3/3 4. Controlestructuren

4.1. If-Then-Else, Select Case, ... 4.2. For-Each, Do-Loop Until, ...

5. Dialoogvensters

5.1. Messagebox 5.2. Inputbox

6. Functies 7. Modulair werken 8. Debugging en errorhandling Cursustekst-Handboek MS Word - MS Excel Eric Cuypers, Eddy Van den Broeck Uitgeverij: De Boeck


Database systemen 1/2 Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 40 lestijden Doel Deze cursus heeft een grondige studie van database systemen tot doel. De nadruk ligt op de huidige relationele systemen en SQL (Structured Query Language), de standaardtaal voor het gebruik van relationele databases. De studenten verwerven inzicht in data-analyse, de werking, het ontwerp en het onderhoud van een relationeel database management systeem. Inhoud 1. DBMS en RDBMS

1.1. Databases 1.2. Database management systemen

2. SQL

2.1. DML (data manipulation language) 2.2. DDL (data definition language) 2.3. DCL (data control language)

3. Het relationeel model

3.1. Tabellen 3.2. Relaties 3.3. Views

4. Data integriteit

4.1. Key constraints 4.2. Referentiële constraints 4.3. Check constraints

5. De 12 regels van Codd

5.1. Basisregels van RDBMS 5.2. Relationele algebra 5.3. Relationele operatoren

6. Data-analyse en database-ontwerp

6.1. Normalisatieregels van Codd 6.2. ER-diagrammen

7. Concurrency

7.1. Transaction handling 7.2. Recovery


Database systemen 2/2 8. SQL en programmeren

8.1. Procedurele objecten 8.2. Stored procedures 8.3. Triggers 8.4. Embedded SQL, ODBC

9. Security

9.1. Users, rollen 10. Optimalisatie

10.1. Indexen 10.2. Query optimiser 10.3. Tuning

11. Extra topics

11.1. DB replicatie 11.2. DB synchronisatie

Handboek-Cursustekst Cursustekst: DBMS Bibliografie Het SQL Leerboek

Rick F.Van Der Lans ISBN 90 395-2302-9

Databasesystemen voor de praktijk Prof.dr.J.A. Vandenbulcke Prof.dr.W.O. Lemahieu ISBN 90-12-10799-7

Databases David M. Kroenke ISBN 90-430-0842-7

Websites http://www.itworld.com/nl/db_mgr/05072001/ http://troels.arvin.dk/db/rdbms/ http://publib.boulder.ibm.com/iseries/v5r2/ic2924/index.htm?info/cli/rzadpmst02.htm http://www.oracle.com/technology/tech/globalization/htdocs/nls_lang%20faq.htm http://msdn2.microsoft.com/en-us/library/ms378749.aspx http://www-128.ibm.com/developerworks/db2


Practicum database systemen 1/1 Situering in het studieprogramma Eerste jaar – 60 lestijden Doel Het doel van dit practicum is de basistechnieken van een database systeem in de praktijk te leren toepassen. We maken hierbij gebruik van MS Access en SQL Server. Er wordt ruime aandacht besteed aan het inoefenen van SQL om eenvoudige en complexe zoekopdrachten te kunnen uitvoeren op een databank. Ook het ontwerpen en onderhouden van een database systeem komt aan bod. Inhoud 1. DML – Eenvoudige en complexere query opdrachten 2. DML/DDL met behulp van MS Access en SQL Server

2.1. Creëren van een eigen databank 2.2. Invoeren en wijzigen van gegevens in de eigen databank 2.3. Wijzigen van tabellen en eigenschappen van velden 2.4. Leggen van relaties tussen tabellen 2.5. Views 2.6. Stored procedures en triggers 2.7. Beveiliging

3. Formulieren en rapporten maken op de databank

4. Project

4.1. Ontwerp van een databank 4.2. Aanmaak van deze databank 4.3. Integratie met C#

Bibliografie Het SQL Leerboek Rick F. van der Lans Uitgeverij: Academic Service MS Access 2003 Eric Cuypers, Eddy Van den Broeck Uitgeverij: De Boeck


Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Tweede jaar

Programmeren met JAVA Practicum JAVA Ontwerpen met JAVA Objectgerichte systeemanalyse Netwerkbesturingssystemen Practicum netwerkbesturingssystemen ICT-management Business intelligence systemen


Programmeren met JAVA 1/3 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Deze cursus heeft tot doel een gevorderde kennis op te bouwen van de programmeertaal JAVA. Er wordt voortgebouwd op de basiskennis object georiënteerd programmeren die werd opgedaan tijdens het eerste jaar. Er wordt uitgegaan van een object georiënteerde aanpak. Er wordt voortdurend gerefereerd naar het object georiënteerd jargon, waarvan de programmeertaal JAVA een praktische toepassing is. Inhoud 1. Polymorphisme

1.1. Polymorphisme : voorbeelden 1.2. Abstracte classes en methoden 1.3. Case studie: payroll systeem 1.4. Final methods en classes 1.5. Case studie: creëren en gebruiken van interfaces

2. Files en streams

2.1. Data hierarchy 2.2. Files en streams 2.3. Class file 2.4. Sequential acces text files 2.5. Object serialization 2.6. Random acces files

3. Datastructuren

3.1. Autoboxing en –unboxing 3.2. Zelf refererende classes 3.3. Dynamische geheugenallocatie 3.4. Gelinkte lijsten

4. Generics

4.1. Generic methods 4.2. Methoden die een type parameter als return type gebruiken 4.3. Overloaden van generic types 4.4. Generic classes 4.5. Raw types en wildcards 4.6. Generics en overerving


Programmeren met JAVA 2/3 5. Collections

5.1. Overzicht 5.2. Interface collection en class collections 5.3. Lists 5.4. Collection algoritmes 5.5. Stack 5.6. Queue interface 5.7. Sets en maps 5.8. Properties class

6. Multithreading

6.1. Thread stadia 6.2. Thread prioriteiten en scheduling 6.3. Crëeren en uitvoeren van threads 6.4. Thread synchronisatie

7. Databases en connectivity met JDBC

7.1. Relationele databases 7.2. Manipulatie van databases met JDBC 7.3. Connecteren naar en ondervragen van een database

8. Servlets

8.1. Servlet overzicht en architectuur 8.2. Afhandelen van een http request

8.2.1. Afhandelen http get request 8.2.2. Afhandelen http post request

8.3. Afhandelen van een http respons 8.4. Redirecting requests

9. JSP

9.1. Voorbeeld 9.2. Implicite objecten 9.3. Scripting 9.4. Standaard actions 9.5. Directives

10. Optionele onderwerpen

10.1. Struts 10.2. Hybernate 10.3. Design patterns

Bibliografie JAVA: how to program Deitel & Deitel

ISBN 0-13-129014-2


Programmeren met JAVA 3/3 Java 2 jdk 5 Edition wrox

Ivor Horton ISBN 0-7645-6874-4

Thinking in JAVA Bruce Eckel Uitgeverij: Prentice Hall www.bruceEckel.com Website Standaard documentatie over JAVA www.java.sun.com


Practicum JAVA 1/2 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Dit vak heeft tot doel een goede kennis op te bouwen van de programmeertaal JAVA door het praktisch inoefenen van de in de theorie behandelde onderwerpen. Er wordt uitgegaan van een object georiënteerde aanpak. Inhoud 1. Basiskennis m.b.t. de JAVA-syntax

1.1. Kennismaking met de standaard JAVA-tools en de API: JAVATM 2 Platform Std. Ed. v1.5 1.2. Standaard I/O 1.3. Basisoefeningen i.v.m. object georiënteerd programmeren

2. Geavanceerde oefeningen i.v.m. object georiënteerd programmeren

2.1. Oefeningen m.b.t. overerving 2.2. Oefeningen m.b.t. abstractie 2.3. Oefeningen m.b.t. polymorfie 2.4. Oefeningen m.b.t. multithreading

3. Persistentie van objecten

3.1. Files en streams 3.2. Datastructuren 3.3. Generics 3.4. Collections 3.5. Database connectie met JDBC

4. Oefeningen op multithreading


Practicum JAVA 2/2 Bibliografie JAVA: how to program Deitel & Deitel

ISBN 0-13-129014-2

Java 2 jdk 5 Edition wrox Ivor Horton ISBN 0-7645-6874-4

Thinking in JAVA Bruce Eckel Uitgeverij: Prentice Hall – 2000 www.bruceEckel.com Standaard documentatie over JAVA www.java.sun.com


Ontwerpen met JAVA 1/1 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Dit practicum heeft tot doel de reeds verworven theoretische en praktische kennis toe te passen in een geïntegreerde oefening. Inhoud De student heeft een grondige kennis van OOA, OOD, OOP en DB-ontwerp. We verwachten dat de student in staat is om in een kleine groep (max 3 personen) zelfstandig een grote opdracht uit te voeren rekening houdend met alle deelaspecten. Ingrediënten:

o Project management (= full project life cycle) o Kostenberekening (budgetcontrole) o Change management o Versiebeheer o Rapportering

o Systeemanalyse (van business requirements tot implementatie = full development life cycle)

o DBMS (opzetten en ontwerpen van een RDBMS bij voorkeur met een open source DBMS) o JAVA (met de nadruk op herbruikbare componenten) o Een applicatie framework wordt aanbevolen (JSP of struts)

Bibliografie JAVA: how to program Deitel & Deitel

ISBN 0-13-129014-2

Java 2 jdk 5 Edition wrox Ivor Horton ISBN 0-7645-6874-4

Thinking in JAVA Bruce Eckel Uitgeverij: Prentice Hall – 2000 www.bruceEckel.com Standaard documentatie over JAVA www.java.sun.com


Objectgerichte systeemanalyse 1/3 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 80 lestijden Doel • De studenten moeten inzicht verwerven in de verschillende fasen, activiteiten en eindproducten

van de development life cycle. • De studenten moeten een functionele analyse gemaakt in UML kunnen lezen en interpreteren. • De studenten moeten een (eenvoudige) probleemstelling (verkregen uit interviews met

opdrachtgevers en gebruikers) kunnen vertalen naar analysemodellen in UML. • De studenten moeten kunnen aangeven welke UML-modellen geschikt zijn voor welke soorten

problemen. • De studenten moeten een functionele analyse gemaakt in UML kunnen vertalen naar een

technisch ontwerp. • De studenten moeten UML analyse en ontwerpmodellen kunnen vertalen naar een OO

programmeeromgeving (JAVA, C#). • De studenten moeten kunnen werken met een UML case tool (Rational Rose, Together, Visual

Paradigma). • De studenten moeten in staat zijn om in groepsverband de verschillende stappen van een

objectgerichte analyse en ontwerp uit te werken in een praktische case study met behulp van een case tool.

• De studenten moeten inzicht verwerven in de voornaamste ontwerppatronen van de “gang of four”.

Inhoud 1. Framework voor systeemanalyse en -ontwerp

1.1. De spelers en stakeholders 1.2. Business drivers 1.3. Technologische drivers 1.4. Systeemontwikkelingsproces

2. Ontwikkeling van informatiesystemen

2.1. De klassieke systeemontwikkeling: fasen 2.2. Alternatieve strategieën: model driven development, rapic application development, commercial

application package, hybride strategieën 2.3. Cross life cycle activiteiten

3. Unified modelling language (UML)

3.1. Activiteiten modellen 3.2. Use case modellering (use case modellen en use case beschrijvingen) 3.3. Klasse modellen 3.4. State modellen 3.5. Dynamische modellen (sequentie diagramma’s en collaboratie diagramma’s) 3.6. Drie lagen model


Objectgerichte systeemanalyse 2/3

3.7. Ontwerpmodellen (component diagramma’s en deployment diagramma’s) 4. UML-specificaties implementeren in een object georiënteerde programmeertaal (JAVA, C#) 5. Case studies in UML

5.1. Case study 1 5.2. Case study 2

6. Werken met een case tool (Visual Paradigma of Rational Rose)

6.1. UML diagramma’s maken 6.2. Code genereren en round trip engineering 6.3. Rapporten genereren

7. Ontwerppatronen ‘Gang of Four’

7.1. Observer patroon 7.2. Decorator patroon 7.3. Singleton patroon 7.4. Factory patroon 7.5. Command patroon 7.6. Facade patroon 7.7. Template patroon 7.8. Strategy patroon 7.9. Composite patroon 7.10. State patroon 7.11. Proxy patroon

8. Uitwerken van opdrachten 9. Groepswerk

9.1. Toepassing van UML-technieken 9.2. Gebruik van een case tool 9.3. Toepassen van ontwerppatronen

Handboeken Objectgeoriënteerde Technologie (Van diagramma naar code met UML) H.K. Tsang Uitgeverij: Academic Service Head First Design Patterns Eric Freeman Uitgeverij: O’Reilly Software case tools Visual Paradigma Rational Rose


Objectgerichte systeemanalyse 3/3 Bibliografie System analysis and design methods - sixth edition, ISBN 0-07-121521-2, McGraw-Hill Objectgeoriënteerde domeinanalyse, ISBN 90-395-1579-4, Academic Service UML in 24 uren, ISBN 90-395-1344-9, Academic Service Applying UML and Patterns, ISBN 0-13-148906-2, Prentice Hall Head First Object Oriented Analysis and Design, ISBN 0-596-00867-8, O’Reilly Requirements Analysis and System Design, 0-321-20464-6, Addison Wesley Tijdschriften: Informatie, Beleids Informatica Tijdschrift, Database Magazine


Netwerkbesturingssystemen 1/6 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel De grens tussen de PC en het netwerk is vervaagd in de moderne besturingssystemen, zowel in de Windows- als in de Unix/Linux-besturingssystemen De scheiding tussen de stand-alone PC met besturingssysteem en het netwerk vervaagt. Zowel de Windows- als de Unix/Linux-besturingssystemen hebben naast de klassieke besturingsfuncties zoals CPU-beheer, geheugenbeheer, procesbeheer, … ook standaard netwerken internetconnectiviteit, firewall, delen van resources (printers, files, …). Onderdeel computernetwerken De student moet • De samenhang tussen de netwerkcomponenten en protocollen kunnen verklaren:

Ethernet(netwerk)adaptor, bekabeling cat x, hub, switch, router, Ethernet, Wireless Ethernet, IP, TCP/UDP, services http, ftp, pop3, SMTP, ...

• De functies van de verschillende netwerkprotocollen kunnen beoordelen. • Voor een bestaand netwerkontwerp verbeteringsvoorstellen kunnen formuleren en evalueren. • Bij het ontwerpen van een applicatie de relevante beveiligingsmaatregelen kunnen voorstellen. • Bij het ontwerpen van een gedistribueerde applicatie, de applicatie service en het bijhorende

TCP- of UDP-protocol kunnen kiezen en voorstellen hoe tekortkomingen van het protocol kunnen worden opgevangen in de applicatie.

Onderdeel besturingssystemen De student moet • Processen, multi-tasking, threading, geheugenbeheer en scheduling kunnen uitleggen. • Kunnen evalueren wanneer threading nuttig is voor zijn applicatie-ontwerp. • De nodige beveiligingsmaatregelen kunnen voorstellen voor een veilige PC en netwerk te

bekomen. • De nodige reflectie aankweken om op een veilige manier informatie te raadplegen. • Een robuuste architectuur kunnen ontwerpen, gebruik makende van virtualisatie, grid,

clustering, RAID.


Netwerkbesturingssystemen 2/6 Inhoud 1. LAN-netwerken

1.1. Ethernet 1.2. Fast/Gigabit Ethernet 1.3. Wireless LAN, Ethernet LAN 1.4. LAN netwerkcomponenten: repeater, bridge, hub, switch 1.5. PAN, Bluetooth

2. Internetwerking

2.1. IP-adressen, IP-mask 2.2. IP v4 en IP v6 2.3. RARP/ARP 2.4. TCP/UDP 2.5. Voice Over IP

3. Routing

3.1. ICMP 3.2. Routing concepten, illustratief ondersteund via RIP en OSPF

4. Overzicht van internetdiensten

4.1. www, http, HTML 4.2. DNS 4.3. E-mail services: SMTP, POP, IMAP 4.4. FTP, TFTP 4.5. Telnet 4.6. SNMP 4.7. BOOTP, DHCP 4.8. LDAP 4.9. Snelle internettoegang

4.9.1. Kabelmodems 4.9.2. ADSL, xDSL

5. Beheren van processen

5.1. Procesmodel en procestoestanden 5.2. Creëren en wisselen van processen 5.3. Procesbeheer in Unix

6. Multithreading

6.1. User versus kernel threads 6.2. Monoprocessor versus symmetrische multiprocessor 6.3. Threadbeheer in Windows en Solaris 6.4. Parallelle processen/threads 6.5. Wederzijdse uitsluiting en synchronisatie 6.6. Programmavoorbeelden in JAVA

7. Scheduling van processen/threads

7.1. Types schedulers: korte, middellange en lange termijn scheduler 7.2. Scheduling algoritmes: round robin, shortest job first, prioriteiten 7.3. Preëmptieve versus non-preëmtieve multitasking 7.4. Schedulen van processen/threads in Unix en in Windows


Netwerkbesturingssystemen 3/6 8. Geheugenbeheer

8.1. Pagineren en segmenteren van het geheugen 8.2. Virtueel geheugen 8.3. Toepassing van geheugenbeheer in Solaris en in Windows

9. Bestands- en directorybeheer

9.1. Bouw en werking van FAT en NTFS 9.2. Unix nodebeheer

10. Het ontwerpen van een robuuste technische architectuur

10.1. Robuuste topology/architectuur 10.2. Cluster- en grid technologie 10.3. RAID-technologie

11. Beveiliging

11.1. Concepten 11.2. Soorten aanvallen, taxonomie: Virussen, wormen, adware, DoS, … 11.3. Encryptie en authenticatie concepten 11.4. VPN/Ipsec, SSL, S/MIME, PGP 11.5. Kerberos 11.6. Firewall architectuur 11.7. Intrusion Detection System

Cursustekst-Handboek Slides als leidraad voor het hoorcollege Operating Systems: met Java, 6de editie A. Silberschatz, P.B. Galvin, G. Gagne

Uitgeverij: Academic Service ISBN 90 395 2252 9

Datanetwerken en telecommunicatie, vijfde editie

Raymond Panko Uitgeverij: Pearson - Prentice Hall ISBN 90 430 0885 0

Bibliografie Operating systems, Design and Implementation, 3th edition

Andrew S. Tanenbaum, Albert S. Woodhull Pearson - Prentice Hall ISBN 0 13 0 13 142938 8

Operating systems, 5de editie William Stallings Pearson - Prentice Hall ISBN 90 430 0985 7


Netwerkbesturingssystemen 4/6 Operating systems, 3th edition

Deitel, Deitel, Choffnes Pearson - Prentice Hall ISBN 0 13 124696 8

Operating systems, 3th edition Gary Nutt Addison Wesley ISBN 0 321 18955 8

Thinking in Java, 4th edition Bruce Eckel Prentice Hall ISBN 0 13 187248 6

Internetworking Technology Handbook, Ethernet, LAN switching, Internet Protocols (IP), IPv6, Open Shortest Path First (OSPF), Routing Information Protocol (RIP), Security Technologies http://www.cisco.com/univercd/cc/td/doc/cisintwk/ito_doc/index.htm IP Network Design Guide – IBM redbook http://publib-b.boulder.ibm.com/redbooks.nsf/Redbooks?SearchView&Query=IP%20network%20design&SearchMax=4999

Ethernet, Building a Communications Infrastructure

Heinz-Gerd Hegering, Afred Läpple Addision-Wesley ISBN 0 201 62405 2

Wireless LANs

Raymond P.Wenig Academic Press, Inc. ISBN 0 12 744015 1

Fast Ethernet: implementation and migration solutions Martin Memzow McGraw-Hill

ISBN 0 07 046385 9

Mobile Communications, 2nd edition Jochen Schiller Addison-Wesley ISBN 0 321 12381 6


Netwerkbesturingssystemen 5/6 Designing Campus Networks T. Quin-Andry, K. Haller Cisco Press

ISBN 1 57870 030 2

TCP/IP Dr. Sidnie Feit McGraw-Hill

ISBN 0 07 022069 7

TCP/IP Blueprints R. Burk, M. Bligh, T. Lee Sams Publishing

ISBN 0 672 31055 4

IPNG: Internet Protocol Next Generation S.O. Bradner, A. Mankin Addison-Wesley

ISBN 0 201 63395 7

Interconnections: bridges and routers R. Perlman Uitgeverij: Addison-Wesley

ISBN 0 201 56332 0 Internetworking with TCP/IP, 2nd edition

Volume I, Principles, protocols and architecture Douglas E. Comer ISBN 0 13 474321 0

Internetworking with TCP/IP, Volume III, Client-server programming and applications BSD socket version Douglas E. Comer, David L. Stevens ISBN 0 13 020272 X

Building Internet Firewalls D.B. Chapman, E.D. Zwicky O Reilly

ISBN 1 56592 124 0

Netwerkbeveiliging en cryptografie: beginselen en praktijk W. Stallings Academic Service

ISBN 90 395 1105 5


Netwerkbesturingssystemen 6/6 VPN voor dummies

Mark Merkow Addison-Wesley ISBN 90 430 0332 8

Hacken voor dummies Oliver-Christopher Addison-Wesley ISBN 90 430 0637 8

Websites www.cisco.com www.ibm.com www.hp.com www.3com.com www.williamstallings.com


Practicum netwerkbesturingssystemen 1/2 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel De student moet • De netwerkcomponenten nodig voor een SOHO (Small Office Home Office) kunnen

identificeren en beschrijven. • Een kostefficiënt SOHO met zijn software- en netwerkcomponenten kunnen ontwerpen. • Een SOHO kunnen installeren en operationeel maken voor eindgebruikers. • Tools en commando’s kunnen gebruiken om eenvoudige netwerkproblemen te analyseren, het

probleem uit te leggen en de oorzaak te determineren. • Eenvoudige beheerstaken bv. user account/group beheer, delen van resources, toekennen van

permissies, … kunnen uitvoeren op een Linux- en een Windows-server. • Op een Windows-platform servers kunnen opzetten: DHCP, IIS en DNS. • Het concept van Linux-distributies kunnen toelichten. • Elementaire Linux-commando’s kunnen gebruiken. • Kunnen ontwikkelen op een Linux-platform. • Netwerk kunnen configureren. Inhoud Windows 2003 1. Introductie Windows 2003: user management en permissions, IP-configuration 2. Een serverinstallatie en –configuratie: DHCP, IIS en DNS-server Newerken 1. Analyse netwerk en netwerkverkeer

Network sniffing TCP/UDP/IP, DHCP, DNS-berichten, … Commando’s: ping, ping 127.0.0.1, tracert, ipconfig, winipconfig, nslookup, …

2. Studie van serviceprocollen

HTTP, SMTP en MIME protocol


Practicum netwerkbesturingssystemen 2/2 Linux 1. Introductie in Linux

X-Windows, file systems, user management en network configuration 2. Linux softwareontwikkeling building

Build tools, shared libraries, system calls 3. Linux softwareontwikkeling

CVS/Subversion, packaging (rpm), process management Cursustekst-Handboek Slides en opdrachtenbundel als leidraad voor het practicum Bibliografie Beheer van netwerken Windows 2000

Henk de Haan, Henk van Eijk Academic Service ISBN 90 395 1625 1

Leerboek Linux systeembeheer Sander van Vugt Academic Service ISBN 90 395 2042 9

Linux in een netwerk Sander van Vugt Academic Service ISBN 90 395 1509 3


ICT-management 1/3 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel De cursus heeft een inleidend karakter en geeft een breed overzicht van het aandachtsveld waar informatietechnologie en management elkaar raken en overlappen. Het vak ICT-management biedt de studenten dan ook de mogelijkheid deze kennis toe te passen in de werksituatie zowel bij commerciële organisaties, overheidsorganisaties als ook bij non-profitorganisaties. In dit vak leert u dat :

- ICT-management een vak is dat specifieke managementvaardigheden vereist, - het management en de werknemers voor grote uitdagingen staan in het informatietijdperk, - de bedrijfsstrategie en de ICT-strategie op mekaar dienen afgestemd te worden, - informaticaprojecten op een specifieke projectmatige manier dienen aangepakt te worden, - specifiek aandacht dient besteed te worden aan het organiseren en leiden van projectteams, - ICT-investeringen ook op een bedrijfseconomische manier dienen geëvalueerd te worden, - kosten en kostenbeheersing belangrijke aandachtspunten zijn voor éénieder in een

onderneming en dat kostenbepalende factoren (cost drivers) van ICT-voorzieningen nauwlettend in het oog moeten gehouden worden,

- instrumenten om budgetten op te stellen en te bewaken ook toegepast worden binnen de ICT-wereld,

- ICT-investeringen dikwijls op een specifieke manier gefinancierd worden. Inhoud 1. Inleiding: de uitdagingen voor het management in het informatietijdperk 2. ICT en strategieontwikkeling

2.1. Managementfuncties: strategie bepalen – organiseren – leidinggeven – controle 2.2. Relatie bedrijfsstrategie en ICT-strategie 2.3. Strategic alignment 2.4. Mission statement van een ICT-afdeling: case study

3. ICT projectmanagement

3.1. Projectmatig werken versus routinematig werken 3.2. Principes van projectmanagement 3.3. Projectvoorbereiding 3.4. Projectdefinitie 3.5. Faseren van projecten: WBS (work breakdown structure) 3.6. Projectplanning: CPM – PERT - Gantt 3.7. Projectorganisatie


ICT-management 2/3

3.8. Leidinggeven aan projectteams 3.9. Software: MS-project – Gantt-project

4. Evalueren van ICT-initiatieven

4.1. Inleiding 4.2. Evaluatie van de rendabiliteit van een investering 4.3. Berekening van cash flows 4.4. De terugverdientijd methode 4.5. De netto actuele waarde 4.6. De interne rendabiliteitsvoet 4.7. Sensitiviteitsanalyse 4.8. Case-study

5. Budgettering en kostprijsberekening van ICT-projecten

5.1. Directe en indirecte kosten 5.1.1. Begripsomschrijvingen 5.1.2. Verbijzonderingsmethoden

5.2. Vaste en variabele kosten 5.2.1. Definities en grafische voorstelling 5.2.2. Break-even analyse 5.2.3. Case study

5.3. Budgettering 6. Financieringsvormen van ICT-initiatieven

6.1. Eigen vermogen 6.2. Vreemd vermogen 6.3. Leasing

Handboek - Cursustekst De cursustekst bestaat uit hoofdstukken genomen uit volgende handboeken: Beheer van ICT-voorzieningen T. Thiadens Academic Service De eenvoud van projectmatig werken M. Spanjer Uitgeverij Stafleu Van Loghum Financieel management: analyse, planning en beheer Drs. Th.A. Van Beek, ea. Uitgeverij Stenfert Kroese Grondslagen van het management Prof.Dr. D. Keuning Uitgeverij: Stenfert Kroese


ICT-management 3/3 Kostprijscalculatie in management Prof. Werner Bruggeman Uitgeverij Garant Bibliografie Corporate information strategy and management : the challenges of managing in a network economy

L. Applegate, R. Austin, W. McFarlan Mc Graw Hill

Basiskennis projectmanagement F. von Meyenfeldt Academic Service Managers en projecten H. Korevaar Samsom Uitgeverij Management S. Robbins & M. Coulter Prentice Hall Handboek financieel beheer E. Laveren Standaard Uitgeverij Financieel management : concepten en technieken A.B. Dorsman, L. Vanthienen Standaard Uitgeverij Gids voor het financieel beleid R Frederix, F. Vanaken, J.P. Van Kerkhoven Uitgeverij : MIM Fundamentals of corporate finance S. Ross, R. Westerfield, J. Jappe Uitgeverij: Mc. Graw-Hill Fundamentals of corporate finance R. Brealey, S. Myers Uitgeverij: R. Irwin


Business intelligence systemen 1/4 Situering in het studieprogramma Tweede jaar – 40 lestijden Doel Ondernemingen zijn steeds meer afhankelijk van correcte, betekenisvolle, op het juiste moment beschikbare en intuïtief gevisualiseerde informatie, die toelaat om intelligente en effectieve beslissingen te nemen voor het bedrijf. Dit geldt zowel op strategisch, als op tactisch als op operationeel niveau. Deze mogelijkheden worden aangereikt door een Business Intelligence Systeem, gebaseerd op een Data Warehouse omgeving. In de huidige economische context zien we bovendien meer en meer de noodzaak tot “real time” of “onmiddellijke” analyse “op aanvraag” van de eindgebruiker. De cursus beoogt om al deze concepten aan te leren, ondersteund met practische oefeningen. Studenten die zich de materie eigen maken, zullen in staat zijn om gepast advies aan te leveren in een Business Intelligence project. Bijdrage van deze cursus Deze moderne cursus legt het verband tussen bedrijfsbehoeften en de IT oplossing op het vlak van informatie. De studenten krijgen gevoel rond de noodzaak tot, en de realizatie van “het voorzien van de juiste informatie, op het juiste moment, aan de juiste mensen, zodat de juiste beslissingen kunnen genomen worden”. Aldus verstevigt deze cursus de vaardigheden van de ontwikkelaars met een steeds belangrijker wordende dimensie, namelijk denken “in termen van de business”. Het leuke aan de cursus is dat de studenten ook zien en ondervinden hoe snel een professioneel ontworpen Business Intelligence Systeem het verband legt met wat de eindgebruikers echt nodig hebben in hun dagelijks werk, inclusief het top management. In de practica wordt een Business Intelligence applicatie ontwikkelings cyclus gesimuleerd, een buitengewoon nuttige ervaring voor alle cursisten. Inhoud De cursus bestaat omvat 4 complementaire aspecten die samen het leereffect verhogen: • Een gedeelte met uiteenzettingen, met name de theorie geïllustreerd met talrijke voorbeelden. • Herhalingsvragen, die moeten toelaten om zich de bestudeerde materie via zelf-bevraging nog

beter en sneller eigen te maken. • Practische oefeningen, die niet alleen vaardigheden bijbrengen, maar de inhoud van de cursus

nog beter in perspectief brengen. Deze zijn gebaseerd op een case study die als “rode draad” door de cursus loopt.

• Het presenteren van zelf opgezocht en bestudeerd materiaal, in aansluiting bij de materie.


Business intelligence systemen 2/4 Deze aspecten worden toegepast op de onderstaande onderwerpen. Eenheid 1: Het omzetten van Data in Bruikbare Informatie

• Data versus informatie versus inzicht • De uitdaging van het nemen van de juiste beslissingen • Business Intelligence: definitie • Business Intelligence systemen • Data Warehousing en Business Intelligence • Een Data Warehouse architectuur • Data Marts versus het Central Data Warehouse • Kennis beheer en Business Intelligence

Eenheid 2: Het opbouwen van een Data Warehouse

• Data Modelering in het algemeen: conceptuele, logische, fysieke data modellen • Data Modelering voor een Data Warehouse: star-schema, snow-flake schema • Metadata: definities en soorten van metadata • Het opladen van het Data Warehouse met een Extract-Transform-Load (ETL) proces • Het opladen van de Data Marts • Informatie Integratie: Enterprise Information Integration (EII) versus Extract-Transform-

Load (ETL) versus Enterprise Application Integration (EAI) Eenheid 3: Data Analyse en Data Mining

• Gebruiksvormen van het Data Warehouse • Types gebuikers van een Business Intelligence Systeem • Querying en Reporting: proces, inhoud, waarde voor de onderneming, voorbeelden • On-Line Analytical Processing (OLAP): proces, inhoud, waarde voor de onderneming,

voorbeelden • ROLAP versus MOLAP versus HOLAP • Multidimensionele concepten: “slicing, dicing, drill-down, drill-up, drill-through” • Data Mining: proces, inhoud, waarde voor de onderneming, voorbeelden • Bespreking van verschillende Data Mining algorithmen en en hun toepassingsdomeinen

Eenheid 4: Dynamic Warehousing and Master Data Management

• De rol van “service orientation” in de context van informatie beheer • Informatie als een service • Dynamic Warehousing: definitie en voorbeelden • Dynamic Warehousing versus “traditionele” Data Warehousing • Real-Time Analytics versus “traditionele” Business Intelligence • Master Data Management: definitie en voorbeelden • Master Data Management versus Business Intelligence


Business intelligence systemen 3/4 Eenheid 5: Project Aanpakken voor het bouwen van een Business Intelligence System

• Business Intelligence binnen een holisische aanpak voor Information Management • Business Intelligence “Proof Of Concepts” • Business Intelligence projecten: aanpak en voorbereiding • Business Intelligence projecten versus “traditionele” projecten • Critische success factoren voor een Business Intelligence project • Het meten van het success of faling van een Business Intelligence project

Handboeken-Cursusteksten De docent levert de volgende studiemedia aan: • De theoretische inhoud onder vorm van uitgebreid presentatiemateriaal; • De herhalingsvragen, samen met de “model oplossingen”, telkens wanneer de studenten hun

antwoorden hebben binnengeleverd, • Practica: beschrijving van een case study, samen met een software omgeving met alle Business

Intelligence Tools en Data om de oefeningen van de case study te maken. Het is niet strict nodig een handboek aan te kopen. Bibliografie Datawarehousing, Een Inleiding

Pearson Education Benelux Karien Verhaegen ISBN 90-430-0989-X

Database Systemen voor de Praktijk SDU

Prof. Dr. J. Vandenbulcke Prof. Dr. W. Lemahieu ISBN 97-890-1210-7990


Business intelligence systemen 4/4 Websites http://www-01.ibm.com/software/data/businessintelligence/ http://www.oracle.com/solutions/business_intelligence/index.html http://www.microsoft.com/bi/ http://www.sybase.com/products/datawarehousing/sybaseiq http://www.teradata.com/t/ http://www.businessobjects.com/ http://www.oracle.com/hyperion/index.html http://www.sas.com/ http://www.tdwi.org/ http://www.cognos.com/ http://www-01.ibm.com/software/data/cognos/products/cognos-8-business-intelligence/analysis.html http://olapreport.com/fasmi.htm http://www.array.nl http://www.bi-kring.nl http://www.datawarehouse.ittoolbox.com http://www.businessintelligence.ittoolbox.com http://www.dmreview.com http://www.ibmdatabasemag.com/


Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Derde jaar

Softwareontwikkeling in JAVA Softwareontwikkeling in .NET Trends in ICT-management Ondernemingsproject


Softwareontwikkeling in JAVA 1/5 Situering in het studieprogramma Derde jaar – 140 lestijden Doel Het vak vormt het sluitstuk van ontwikkelen in Java, het ontwikkelen van “web enabled applicaties” die robuust, schaalbaar, veilig en onderhoudbaar zijn. Alle aspecten van ICT-ontwikkeling worden geïntegreerd in dit practicum: projectmatig werken, (behoefte) analyse, ontwerp en coderen, professioneel testen, beveiliging, versiebeheer, deployen van de applicatie, … Een goed applicatie-ontwerp vormt de kern van een robuuste en schaalbare bedrijfsapplicatie. Bij ontwerpen doen we als ICTer beroep op expertises en “best practices” van de internetwereld. Het practicum is opgebouwd rond het gebruik van marktconforme frameworks. De frameworks op zich zijn niet het doel, wel dat de student de nodige vaardigheden en attitudes ontwikkelt om zich een framework eigen te maken en de kwaliteiten van een framework te beoordelen op bruikbaarheid. De verschillende onderdelen beschreven in de inhoud worden niet aangebracht via hoorcollege maar rechtstreeks via oefeningen. Oefeningen focussen zich steeds op één of meerdere onderdelen. Jaarlijks wordt geëvalueerd welke marktconforme frameworks worden ingestudeerd in dit practicum. We starten met JSF, EJB, Java Servlet API, JBoss Hibernate, SQL-JDBC en Webservices. De student moet:

• Robuuste applicaties kunnen ontwerpen met JAVA. • Zichzelf een framework kunnen eigen maken. • Een framework op zijn sterktes en zwaktes kunnen beoordelen. • Een applicatie kunnen bouwen met JSP en Servlets. • De nadelen van een JSP/Servlets-applicatie kunnen uitleggen. • Een volledige applicatie, inclusief beveiliging, kunnen bouwen met het EJB framework. • Applicatie integratie kunnen doen via web services. • Voordelen van een Object Relational Mapper kunnen beschrijven. • Het Hibernate framework kunnen gebruiken in softwareontwikkeling.

Inhoud Introductie 1. Het J2EE framework

1.1. J2EE Platform API’s en Services 1.2. J2EE Platform tiers en architectuur 1.3. J2EE patterns


Softwareontwikkeling in JAVA 2/5 2. Tools nodig in het practicum – een (her)nieuw(d)e kennismaking

2.1. Web en applicatie server software 2.2. Data base server 2.3. LDAP server 2.4. CVS voor versie beheer 2.5. ANT om applicaties te builden

Kleine lichte webapplicaties via JSP en servlets 1. Java Servlet API en JSP syntax 2. Configureren en deployen van een servlet 3. ModelViewControl paradigma 4. Sessiebeheer

4.1. Session tracking 4.2. State management via cookies

5. Beveiliging (Security)

5.1. Authentication; HTTP, Custom, HTML, Applet 5.2. Secure socket layer

6. Database connectiviteit via JDBC Front end ontwikkeling met Java Server Faces (JSF) 1. Request processing lifecycle 2. Componten en client identifiers 3. JSF expression language 4. Validatie van input, data tables 5. Internationalisatie, validators en converters 6. Applicatie logica – event handling en User Interface componenten Zwaardere en zakelijke applicaties met EJB 1. Introductie: EJB component model


Softwareontwikkeling in JAVA 3/5 2. Session beans

2.1. Stateful en stateless gedrag 2.2. Life cycle van een session bean

3. Entity beans

3.1. Persistency management 3.2. Cardinaliteit en life cycle van een entity bean

4. Container managed persistency versus bean-managed persistency

4.1. EJB query language 5. Assembleren van een EJB applicatie

5.1. Packaging, Namespace, EJB Components environment, … 6. Ontwikkelen van message driven beans

6.1. JMS API 6.2. Instance Pooling en statelessness

7. Beveiliging beheer

7.1. Container-managed security 7.2. Creëren van een role-based security policy 7.3. Security API en selecteren van een authenticatie type

8. Enterprise connectivity: Java API for XML

8.1. Simple API for XML (SAX) 8.2. SAX parsing 8.3. XML Schema validation, features van Extensible Stylesheet Language Transformations (XSLT)

Applicatie integratie met Web services 1. Introductie – begrippenkader Service-oriented architecture (SOA) 2. Simple Oject Access Protocol (SOAP) 3. Web Services Description Language (WSDL) 4. Universal Description Discovery and Integration (UDDI) 5. JAX-RPC 6. Security

6.1. Digital signatures 6.2. Message security


Softwareontwikkeling in JAVA 4/5 JBoss Hibernate 1. Hibernate architectuur 2. Object/Relational mapping 3. Mapping van objecten/collectives/relaties/overerving 4. Transaction en concurrency 5. Data access technieken 6. Hibernate Query Language 7. Caching Handboek-Cursustekst Opdrachtenbundel en code snippets

Bibliografie Servlets and JavaServer Pages,

J2EE technology web tier Jayson Falkner, Kevin Jones Addison-Wesley ISBN 0 321 13649 7

Mastering Enterprise Java Beans 3.0 (4th Edition) Rima Patel Sriganesh, Gerald Brose, Micah Silverman Wiley ISBN 0 471 78541 5

Mastering Enterprise Java Beans (3rdEdition) Ed Roman, Rima Patel Sriganesh, Gerald Brose Wiley ISBN 0 7645 7682 8

J2EE and XML development Kurt A. Gabrick, David B. Weiss Manning ISBN 1 930110 30 8

Java testing and design. From unit testing to automated Web testing. Frank Cohen Prentice Hall ISBN 0 13 142189 1


Softwareontwikkeling in JAVA 5/5 EJB design patterns. Advanced Patterns, Processes and Idioms.

Floyd Marinescu John Wiley and Sons ISBN 0 471 20831 0

J2EE Architects Handbook. How to be a successful architect for J2EE applications. Derek C. Ashmore DVT Press ISBN 0 972 954899

Online documentation en tutorials http://java.sun.com/webservices/docs/2.0/tutorial/doc/ http://java.sun.com/javaee/5/docs/tutorial/doc/ http://java.sun.com/j2se/1.5.0/docs/guide/jdbc/ http://www.hibernate.org/5.html http://www.hibernate.org/hib_docs/v3/reference/en/html/ Websites http://www.hibernate.org/ http://java.sun.com/ http://java.sun.com/javaee/overview/faq/javaserver_faces.jsp http://www.javareport.com/ http://java.org/ http://www.jguru.com/ http://www.theserverside.com http://www.javashareware.com/ http://www.javaworld.com/javaworld/ http://www.w3.org/TR/soap/ http://www.w3.org/TR/wsdl


Softwareontwikkeling in .NET 1/4 Situering in het studieprogramma Derde jaar – 60 lestijden Doel Active Data Object .NET is een manier om met databases om te gaan binnen het .NET platform. Via een overzichtelijk aantal krachtige objecten kan er gecommuniceerd worden met een groot aantal databases op een uniforme manier. Essentieel voor Windows en ASP.NET applicaties in combinatie met een database. Met deze nieuwe manier van werken wordt data uit de database in lokale objecten overgebracht en met weinig moeite kan de gemuteerde data weer teruggezet worden. Het ontwerp van applicaties met ADO.NET is op bijzondere wijze geïntegreerd in Visual Studio. Studenten leren ook hoe ze verschillende onderdelen van een applicatie kunnen scheiden in layers. De ondersteuning van XML in het .NET framework komt ook aan bod. We gaan dieper in op het lezen en schrijven van XML-files met DataSets en het omgaan met schemafiles. De cursus gaat ook verder in op gevorderde onderwerpen bij het ontwikkelen van Windows-applicaties. De concepten worden behandeld aan de hand voorbeelden en oefeningen. Inhoud 1. Inleiding

1.1. Layered application architecture 1.1.1. Feature configuration 1.1.2. Logical tiers en physical systems 1.1.3. Clustering solutions 1.1.4. Service-oriented architecture

1.2. Smart client 1.3. Data objects en collections

2. Visio integratie in Visual Studio

2.1. UML Tool voor Visual Studio 2.2. Tekenen van UML diagrams en generatie van code 2.3. Generatie van UML diagrams uit C#-code

3. Windows forms en controls

3.1. Windows forms 3.1.1. Layout van controls 3.1.2. Event handler, delegate 3.1.3. Application settings 3.1.4. Form lifetime 3.1.5. Child controls 3.1.6. Inherited en derived forms 3.1.7. Multiple document interface 3.1.8. Toevoegen van controls at run time 3.1.9. Menus, conext menus 3.1.10. Valideren van user input


Softwareontwikkeling in .NET 2/4

3.2. Dialogs 3.2.1. Standard dialogs 3.2.2. Styles 3.2.3. Modal versus modeless 3.2.4. Dialog boxes in een Windows form 3.2.5. Data exchange

3.3. Message boxes 3.3.1. Message box buttons en icons

3.4. Custom controls 3.4.1. Owner-draw controls 3.4.2. Uitbreiden van window controls 3.4.3. Design-time support 3.4.4. Composite controls

3.5. Design van forms met classes en tiers 4. ADO.NET

4.1. ADO.NET 4.1.1. Architectuur van data-centric applications 4.1.2. Business scenarios en logic 4.1.3. System.Data namespaces

4.2. Connectie met ADO.NET 4.2.1. .NET Data provider (disconnected of connected): OleDb, SqlServer, DataSet, DataTable, … 4.2.2. Connectie (SqlConnection, OleDbConnection) 4.2.3. Managing connections 4.2.4. Handling connection exceptions 4.2.5. Connection pooling

4.3. Commands op een database 4.3.1. Execute database access commands 4.3.2. SqlCommand en SqlParameter, OleDbCommand en OleDbParameter 4.3.3. Database transactions in ADO.NET: ACID properties, distributed transactions

4.4. Reading data 4.4.1. DataReader, DataTableReader, OleDbDataReader

5. Datasets

5.1. Maken van datasets 5.1.1. Dataset en datatable (datacolumn, datarow, constraint, datarelation) 5.1.2. Dataset schema, XML datadocument, dataset editor

5.2. Typed datasets 5.2.1. Vereenvoudigen van de business object layer

5.3. Werken met datasets 5.3.1. Table adapters (SqlDataAdapter, OleDbDataAdapter 5.3.2. Transaction support

5.4. Updating van de database 5.4.1. Problemen i.v.m. disconnected data 5.4.2. Concurrency in ADO.NET 5.4.3. Common updating issues

5.5. XML en ADO.NET 5.5.1. .NET en XML 5.5.2. XMLReader en XMLWriter (files) 5.5.3. Visual Studio .NET XML Designer: structuur van een XML-document, XML-parsing 5.5.4. Validate XML Data 5.5.5. Transformatie van XML door XSLT


Softwareontwikkeling in .NET 3/4

5.5.6. XML Serialization 5.5.7. DataSet en XML 5.5.8. XSD Schema 5.5.9. XMLDataDocument Class

6. ADO.NET in actie

6.1. WML Webservice 6.1.1. Publishing XML Webservice 6.1.2. Consuming XML Webservice in een Window form applicatie 6.1.3. Simple Object Access Protocol (SOAP), HTTP POST en GET, Webservice Discription

Language (WSDL) document 6.2. Data binding met ADO.NET

6.2.1. Wat is data binding in .NET? 6.2.2. Binding data sources tot Windows forms controls: datatable, dataset, dataview, datagridview 6.2.3. Binding van een collection van business data objects tot Windows form controls 6.2.4. Updating data sources, concurrency

6.3. Generatie van user custom bound controls met Visual Studio (1-layer) 6.3.1. Binding controls tot data sources 6.3.2. Customize bound control 6.3.3. Master-details databound controls met de designer

6.4. Generatie van user custom bound business objects met Visual Studio (2-layer) 6.4.1. Encapsulate data access operations in business objects 6.4.2. Databound business object collections 6.4.3. Databinding interfaces

6.5. Data access objects pattern (3-layer) 6.5.1. Data access logic components 6.5.2. Feature configuration 6.5.3. Herbruikbaarheid van code 6.5.4. Business objects en data access objects 6.5.5. CRUD operaties

7. ADO.NET migratiestrategieën

7.1. Plan voor migratie naar ADO.NET 7.2. ADO.NET equivalenten voor ADO objecten

Bibliografie Windows Forms Programming in C# http://www.awprofessional.com/bookstore/product.asp?isbn=0321116208&rl=1 Data Binding with Windows Forms 2.0: Programming Smart Client Data Applications with .NET http://www.awprofessional.com/bookstore/product.asp?isbn=032126892X&rl=1#info2 Beginning C# 2005 Databases: From Novice to Professional http://www.apress.com/book/bookDisplay.html?bID=10212 Microsoft® ADO.NET 2.0 Step by Step http://safari.oreilly.com/0735621640?tocview=true


Softwareontwikkeling in .NET 4/4 Enterprise Services with the .NET Framework: Developing Distributed Business Solutions with .NET Enterprise Services http://www.awprofessional.com/bookstore/product.asp?isbn=032124673X&rl=1#info2 ADO.NET and System.Xml v. 2.0--The Beta Version, 2nd Edition http://www.awprofessional.com/bookstore/product.asp?isbn=0321247124&rl=1#info2 eXtreme .NET: Introducing eXtreme Programming Techniques to .NET Developers http://www.awprofessional.com/bookstore/product.asp?isbn=0321303636&rl=1#info2 Pragmatic ADO.NET: Data Access for the Internet World http://www.awprofessional.com/bookstore/product.asp?isbn=0201745682&rl=1#info2 Data Binding with Windows Forms 2.0: Programming Smart Client Data Applications with .NET http://www.awprofessional.com/bookstore/product.asp?isbn=032126892X&rl=1#info2 User Interfaces in C#: Windows Forms and Custom Controls http://www.apress.com/book/bookDisplay.html?bID=98 Professional UML Using Visual Studio .Net http://www.wrox.com/WileyCDA/WroxTitle/productCd-0764543768.html Aanbevolen websites SSW Rules to Better Windows Forms Applications http://www.ssw.com.au/ssw/Standards/Rules/RulesToBetterWindowsForms.aspx Designing Data Tier Components and Passing Data Through Tiers http://msdn2.microsoft.com/en-us/library/ms978496.aspx Samples http://www.codeproject.com/dotnet/AdoNetForOopPart2.asp http://www.codeproject.com/dotnet/ADONETOOP.asp Cursus ADO.Net http://www.ivobrugge.be/cursusweb/


Trends in ICT-management 1/4 Situering in het studieprogramma Derde jaar – 40 lestijden Doel De meerderheid van de ondernemingen zijn vandaag volop bezig met een transformatie, met het oog op meer flexibiliteit, reactievermogen, innovatie, financiële slagkracht en kostenbeheer. Het ICT departement moet volgen, hetgeen neerkomt op het realiseren van twee tegenstrijdige missies. Enerzijds moet het ICT departement snel nieuwe kwalitatieve toepassingen en services opleveren die aan de onderneming toelaten “om het verschil” te maken in de competitieve marktomgeving. Anderzijds moet de evolutie van de investering in ICT infrastructuur onder controle gehouden worden. Toch blijkt dit geen “mission impossible” te zijn voor verstandige Chief Information Officers (CIOs), omdat ze gebruik maken van de juiste methoden, processen en structuren. Deze cursus draait precies om de trends in ICT die het mogelijk maken innovatieve services te bieden aan de “business”, door het intelligent inzetten van bestaande en nieuwe technologieën. De cursist leert in deze opleiding over actuele trends in het beheren van ICT die toelaten om de “return-on-investment” of ROI van de investeringen in ICT te optimaliseren. Bijdrage van deze cursus De informaticus van vandaag moet in staat zijn om zijn eigen werk en activiteiten te motiveren en te positioneren binnen de contekst van de bedrijsdoelstellingen. De cursus “Trends in ICT Management” verschaft precies deze inzichten en mondigheid aan de studenten. Het is vanzelfsprekend dat de topics in deze modules regelmatig aangepast of zelfs vervangen worden door nieuwe onderwerpen. Studenten die deze cursus hebben doorlopen, komen op de werkvloer met een aanzienlijke bagage aan horizon verruiming en redeneervermogen, hetgeen hen zal toelaten nog meer toegevoegde waarde te creëren voor hun bestaande of nieuwe werkgever. Voor applicatie ontwikkelaars is deze cursus onmisbaar gegeven de evolutie van de jobinhoud van de professionele IT medewerker van vandaag. Inhoud Deze cursus eist omwille van zijn karakter regelmatige aanpassingen en vernieuwingen, prcecies omdat actuele “Trends in ICT Management” bestudeerd worden. De cursus wordt niet alleen ingevuld door de “vaste” docent van ACE Groep T, maar ook door verschillende gastdocenten, die door de docent van ACE Groep T worden gerecruteerd, zodat de “rode draad” en de samenhang in de cursus gegarandeerd is. Bovendien wordt ook groepswerk aangemoedigd, omdat op deze manier het leereffect nog verhoogd wordt en omdat dit de realiteit van de job als ICT professional beter simuleert, ideaal voor studenten van het derde jaar.


Trends in ICT-management 2/4 Voor elk van de topics wordt een gemeenschappelijke aanpak toegepast: • Een uiteenzetting door de docent of de gastdocenten; • Herhalingsvragen die toelaten om de materie beter in te oefenen, en die met afgesproken

vervaldagen moeten beantwoord worden; • Het bestuderen, samenvatten en presenteren voor de volledige groep van artikels van de hand

van visionaire ICT analisten; • “Case studies” die voor een aantal van de onderwerpen moeten uitgewerkt worden, als

toepassing van de geziene materie. In het academiejaar 2010-2011 wordt een selectie gemaakt uit de volgende lijst van onderwerpen: IT Architecture

Definitie, de rol van de IT Architect, werk producten van de IT Architect, architectuur versus design, architectuur standaarden, architectuur tools, voorbeelden van werk producten.

Enterprise Architecture (EA) Definitie, Enterprise Architectuur proces, EA “governance”, TOGAF, ArchiMate, Zachman Framework for EA, het verband tussen EA en “Solution Architecture”, voorbeelden van werk producten.

Open Source Software (OSS) Definitie, voobeelden, selectiecriteria, succesvol invoeren van OSS, legale aspecten van OSS waar een bedrijf aandacht aan moet besteden.

Application Life Cycle Management (ALM) Evolutie van “waterfal approach” naar “agile development”, tools voor ALM, horizontale en vertikale verbanden binnen ALM, “test driven development”, het V-model en “offshore development”, architectuur voor ALM, de impact op de job van applicatie ontwikkelaar.

Cloud Computing Definitie, Public versus Private Clouds, soorten van Cloud Computing, trends in Cloud Computing, markt analyse, evolutie van de infrastructuur naar Cloud Computing toe, Cloud architectuur, “Test en Development Clouds”.

IT Service Management (ITSM) Definitie, architectuur, redenen voor ITSM, Change and Configuration Management Database (CCMDB), processen, het verband met standaarden (ITIL, COBIT, CMMi), verband met applicatie beheer.

Unified Communications and Collaboration (UC2) Definitie, voorbeelden, redenen voor UC2, technologische evolutie van UC2, toepassingsdomeinen, ontwikkelen voor een UC2 omgeving.

ICT Outsourcing Strategies Vormen van Outsourcing, evolutie van gekozen Outsourcing strategieën, uitverkoren landen voor ICT Outsourcing, soorten van activiteiten die in aanmerking komen voor Outsourcing, methode voor het identificeren van taken die kunnen outgesourced worden, voordelen en nadelen van Outsourcing, invloed op de job van de applicatie ontwikkelaar.


Trends in ICT-management 3/4 Juridische Aspecten van Informatica

Waar moet de informaticus mee rekening houden op het vlak van legaliteit en deontologie? Legale aspecten rond hardware, legale aspecten rond software, legale aspecten rond het verlenen van diensten, het tekenen van Non-Disclosure Agreements (NDA), veranderen van werkgever, het oplossen van geschillen, voorbeelden, verschillen tussen landen.

De toekomst van de IT professional in traditionele regio’s Wat is de actuele jobinhoud? Hoe zal deze inhoud evolueren? Over welke vaardigheden zal de informaticus moeten beschikken? Is er dreiging van andere regio’s? Wat is de impact van globalisering?

Commerciële Aspecten van Informatica Het bepalen van hardware prijzen, het bepalen van software prijzen, het definiëren van bedragen in informatica diensten, onderhoudscontracten, support contracten, contract negotiatie, financiering , “enterprise license agreements” en “site licenses”, de job van verkoper in de ICT sector, het opbouwen van “business cases”.

Service Oriented Architecture (SOA) Definitie, voordelen voor de “business”, het verband tussen SOA en Business Process Management, Web Services versus SOA, een referentie model voor een SOA, typische services in een SOA, SOA “governance”, de relatie tussen SOA en EA, SOA projectervaringen, voorbeelden, de rol van een Enterprise Service Bus (ESB), software producten die toelaten om een SOA te realiseren.

Master Data Management (MDM) Definitie, voordelen voor de “business”, MDM versus Business Intelligence, software producten voor MDM, MDM projecten, voorbeelden uit diverse industrieën, “Product Information Management” en “Customer Data Integration”.

Enterprise Content Management (ECM) Definitie, voordelen voor de “business”, het verband met “document management”, het verband met “case management”, software producten voor ECM, ECM projecten, voorbeelden uit diverse industrieën, “Business Process Management” en ECM.

Onderwerpen die niet expliciet aan bod komen zullen partieel impliciet verwerkt worden in de onderwerpen die wel expliciet aan bod komen. De docent maakt de hoofdonderwerpen kenbaar bij de start van de lessenreeks. Bibliografie Er zijn massa’s aan boeken die deze cursus ondersteunen. Inderdaad, voor elke topic zijn er verschillende boeken die kunnen vermeld worden. Het is echter niet mogelijk om één boek te vermelden dat de cursist ondersteunt gedurende de volledige cursus. Bovendien evolueert de bibliografie die bij deze cursus aansluit nagenoeg dagelijks. De docent zal dan ook tijdens de lessen verwijzen naar boeken doe op dat ogenblik de meeste toegevoegde waarde creëren als lectuur.


Trends in ICT-management 4/4 Websites Er zijn massa’s aan web sites die deze cursus kunnen ondersteunen. Hierna volgt een indicatieve maar niet exhaustieve lijst. http://old.telin.nl/index.cfm?ID=252&context=253&language=nl http://www.archimate.org/ http://www.opengroup.org/togaf/ http://www-01.ibm.com/software/awdtools/systemarchitect/ http://www.ibm.com/itsolutions/enterprisearchitecture/ http://www.nl.capgemini.com/resources/thought_leadership/sap_enterprise_architecture_framework/ http://www.architecting-the-enterprise.com/ http://www.zifa.com/ http://www.zachmaninternational.com/index.php https://www.aogea.org/ http://www.baea.be/ http://www.apache.org/ http://codehaus.org/ http://www.mozilla.org http://www.eclipse.org/ www.qsos.org http://www.parleys.com/ http://www.gnu.org/ http://www.opensource.org/licenses http://www.fosdem.org http://opensource.org/docs/osd http://www.ibm.com/software/rational http://www.martinfowler.com http://www.junit.org http://maven.apache.org/ http://www.jazz.net/ http://www.ambysoft.com/ http://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_computing http://www.ibm.com/grid/ http://www.ibm.com/developerworks/offers/techbriefings/details/Cloudcomputing.html http://www.redbooks.ibm.com/ http://www.redbooks.ibm.com/redpapers/pdfs/redp4553.pdf http://uk.sun.com/offers/details/Cloudcomputing/?cid=20090416BE_TACO_CLCO_0032 http://www.infoworld.com/d/Cloud-computing/what-Cloud-computing-really-means-031 http://www.cisco.com/en/US/netsol/ns976/index.html http://aws.amazon.com/ec2/ http://www.google.com/apps/ http://code.google.com/appengine/ http://www.hpl.hp.com/research/Cloud.html http://www.hpl.hp.com/research/Cloud.html http://www.ogc.gov.uk/itil/ http://www.itil.co.uk/index.html


http://www.itsmfusa.org/ http://www.itsmf.co.uk/ http://www.isaca.org/Template.cfm?Section=COBIT6&Template=/TaggedPage/TaggedPageDisplay.cfm&TPLID=55&ContentID=7981 http://www.sei.cmu.edu/library/abstracts/reports/06hb002.cfm http://www.sei.cmu.edu/cmmi/casestudies/mappings/comparisons.cfm http://www.itil-officialsite.com/home/home.asp http://www.ibm.com/software/solutions/soa/ http://www.itu.int/rec/T-REC-M.3050.0/en http://www.lotuslive.com


Ondernemingsproject 1/1 Situering in het studieprogramma Derde jaar – 80 lestijden Doel Het ondernemingsproject wordt gerealiseerd in een onderneming, onder begeleiding van een promotor en copromotor uit de onderneming. Met het ondernemingsproject leveren de studenten het bewijs dat zij in staat zijn om: - een probleem, zowel in zijn praktische als theoretische dimensie te vatten; - de informatie, nodig om dit probleem op te lossen, zelfstandig te vinden en te hanteren; - de oplossingsmethoden te kiezen, correct te hanteren en zowel keuze als gebruik kunnen verantwoorden; - de gekozen oplossing aan de realiteit kunnen toetsen; - het project op een professionele manier kunnen communiceren in een schriftelijk rapport en een mondelinge presentatie voor een jury.


Evaluatie Per schooljaar worden twee examenzittijden georganiseerd. De eerste examenzittijd wordt verdeeld over twee ondervragingsperiodes op het einde van elk semester. De tweede examenzittijd wordt georganiseerd in augustus. Een student mag in de loop van hetzelfde schooljaar maximaal tweemaal examen afleggen over een bepaald vak. Naast een permanente evaluatie tijdens het jaar op basis van het uitvoeren van practica, gevallenstudies, verslagen van bedrijfsbezoeken, bedrijfspractica, ... worden de colleges geëvalueerd door middel van een mondeling en/of schriftelijk examen. Het ondernemingsproject wordt enerzijds permanent geëvalueerd door de promotor (in samenspraak met de copromotor) en anderzijds door een team van juryleden op basis van de tekst, de presentatie en de verdediging van het project. De resultaten van zowel de permanente evaluatie als van de examens worden in rekening genomen voor de bepaling van het eindresultaat. Als gewichtsfactor wordt het aantal wekelijkse lestijden voor een bepaald vak genomen (20 punten per wekelijkse lestijd). Voor het ondernemingsproject van het derde studiejaar wordt een vast puntenaantal van 60 als maximale score in rekening genomen. Studenten die niet slagen voor de eerste examenzittijd worden verwezen naar de tweede examenzittijd met overdracht van het resultaat voor vakken waarop hij/zij minstens 10/20 scoort. Vakken met permanente evaluatie worden automatisch overgedragen naar de tweede examenzittijd tenzij de examencommissie anders beslist.

IA-Leerplan (miv 1-9-2007) - MOBYUS · van de IT-professional grondig gewijzigd in de loop der...

Documents

Transcript of IA-Leerplan (miv 1-9-2007) - MOBYUS · van de IT-professional grondig gewijzigd in de loop der...