Human Centric Lighting

Human centric lighting (HCL), of mensgeoriën-

teerde verlichting, is een holistische manier van

kijken naar de invloed van licht op de mens. We

hebben licht nodig om te kunnen zien, maar ook

om normaal te functioneren op basis van onze

biologische klok (het circadiaans ritme) en onze

fysiologische functies. Licht beïnvloedt veel

aspecten van ons welbevinden; van humeur, slaap

en productiviteit tot visuele waarneming. Het

doel van HCL is om met kunstmatige

binnenverlichting het natuurlijke ritme van het

daglicht na te bootsen. Het dagritme en het welzijn

van de mens kunnen verbeterd worden met

verlichting die aangepast is aan de loop van de

zon en de intensiteit en de kleur van het zonlicht.

Het licht en de mens

2

Omdat we bij het ontwikkelen van

verlichtingsoplossingen altijd de mens

centraal stellen, zullen we nooit concessies

doen aan het visuele comfort van onze

armaturen. Het doel is om met onze

armaturen een visueel aangename omgeving

te creëren. Dit doen we door verblinding

door de lichtbronnen te minimaliseren

of, beter nog, helemaal te voorkomen.

Verblinding is het onbehagen dat ontstaat

wanneer we blootgesteld worden aan licht

met een niveau dat hoger is dan onze ogen

aankunnen. Ons uitgangspunt is dat het

armatuur door mensen in de omgeving als

comfortabel wordt ervaren. De intensiteit

van het licht stelt zeer hoge eisen aan

distributie en afscherming. Oudere mensen

zijn veel gevoeliger voor verblinding,

daarom is het belangrijk om lichtcomfort

serieus te nemen en kennis te hebben van de

omgeving die verlicht moet worden.

Visueel comfort

Wanneer we buiten zijn, absorberen

we het licht vanaf de horizon en hoger,

waarbij de hemel het licht van alle kanten

weerkaatst. Hierdoor wordt er veel licht

verdeeld over een groot oppervlak. Dit zijn

prima omstandigheden voor ons netvlies

om het licht op te nemen. Fagerhult

werkt al lang aan het ontwikkelen van

oplossingen waarbij, net als bij daglicht,

direct en indirect licht gecombineerd

worden. De aanwezigheid van indirect

licht, gereflecteerd via wanden en plafonds,

zorgt ervoor dat we ons fitter voelen. Door

een groot aandeel omgevingslicht in de

lichtplanning op te nemen, creëren we

gezondere leef- en werkomgevingen.

Omgevingslicht

3

De mens heeft duizenden jaren lang één

belangrijke lichtbron gehad: de zon. Het is de

zon die ons dagritme stuurt en die regelt dat we

actief zijn wanneer het licht is en rusten wanneer

het donker is. Overdag, wanneer er licht op ons

netvlies valt, krijgen de hersenen signalen om

de productie van het slaaphormoon melatonine

te verminderen. Hierdoor zijn we fit en alert

gedurende de dag. ‘s Nachts komt er geen licht in

onze ogen en kan het slaaphormoon melatonine

geproduceerd worden. Dit zorgt ervoor dat we

goed slapen. Om overdag fit te blijven, is het goed

om midden op de dag tussen de 30 en 45 minuten

licht te ‘laden’, zodat de hormoonproductie goed

functioneert. Een juiste hormoonbalans houdt het

lichaam ongeveer 6 uur lang fit.

De invloed van licht op het lichaam

Cortisol Melatonine Zzz

4

Het daglicht verandert continu van kleur zonder dat we hierbij stilstaan. Vanaf het moment dat de stralen van de zon met hun roodachtige licht de

horizon bereiken totdat de zon hoog aan de hemel staat en een kouder licht afgeeft.

Verandering van het licht in de loop der dag

De hoeveelheid licht die onze ogen binnenkomt

heeft direct invloed op hoe we ons voelen. Als het

donker is, wordt het slaaphormoon melatonine

geproduceerd. Zodra de lichtsterkte ongeveer

300 lux wordt, neemt de productie van cortisol

toe. Hierdoor vermindert de productie van het

slaaphormoon en voelen we ons fitter. Dit effect

houdt aan tot ongeveer 1000 lux en daarna neemt

het weer af. Voor de werking van daglicht op onze

hormonen - en een fit gevoel - maakt het dus niet

uit of het bewolkt of zonnig weer is.

Zonder dat we ons ervan bewust zijn, verandert

de kleurtemperatuur van het licht gedurende de

dag. Terwijl alle mensen hetzelfde reageren op

lichtsterkte zijn we geneigd om verschillend te

reageren op kleurtemperaturen - dit is vooral een

kwestie van smaak. Los hiervan is bewezen dat

blauw licht boven 4500 Kelvin een stimulerend

effect heeft. Wetenschappers denken dat dit komt

omdat we overdag al 7 miljoen jaar lang naar een

blauwe lucht kijken en onze hersenen deze kleur

met daglicht zijn gaan associëren.

Lichtsterkte Kleurtemperatuur

ZonsopgangMaanlicht

Daling van

slaaphormoon

Bewolkte dag Licht bewolkt Direct zonlicht

0 lux 500 lux 1000 lux 10 000 lux 100 000 lux

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

1000K 2000K 3000K 4000K 5000K 6000K 7000K

Zonsopgang Theelichtje Gloeilamp Maanlicht Fluorescent Zonnige dag

5

Emotioneel licht

Iedereen ervaart kleurtemperaturen anders maar warm licht maakt ons moe en ontspannen terwijl blauw licht een opwekkend effect heeft. Met

wisselende kleurtemperaturen op het armatuur gedurende de dag ervaart het lichaam variatie in de omgeving. Je wordt niet steeds blootgesteld aan

dezelfde verlichting; het oog ervaart afwisseling.

Fagerhult Human Centric Lighting

Voormiddag Lunch MiddagMorgen

6

Biologisch licht

Meer licht maakt ons fitter, minder licht maakt ons moe. Met kunstlicht kunnen we de lichtsterkte aanpassen aan onze biologische klok.

Fagerhult Human Centric Lighting

10

00

lx

Energiebesparend

0 l

x

Voormiddag Lunch Middag AvondMorgen

7

Emotioneel + biologisch licht

Hiermee creëert u een lichtomgeving waarin u het verloop van daglicht zo goed mogelijk nabootst. Zwak, warm licht in de ochtend en namiddag

zorgt voor een ontspannen sfeer. Sterk, koud licht midden op de dag maakt ons alert en vergroot het concentratievermogen.

Fagerhult Human Centric Lighting

10

00

lx

0 l

x

LunchVoormiddag Middag AvondMorgen

Energiebesparend

8

Emotioneel + biologisch licht voor de ziekenzorg

Een mix van emotioneel en biologisch licht waarbij het draait om de patiënt. Deze mix is gebaseerd op de Seattle-curve en hebben

we uitgebreid met amber-licht voor de avond. Dit is bedoeld voor zorgmedewerkers die hierdoor 24 uur per dag kunnen werken.

Fagerhult Human Centric Lighting

0 lx

1000

lx

Morgen Lunch Avond Nacht

9

De toepassingen

Om iets te kunnen leren, soms zelfs in een

grote groep, moet je fit en alert zijn. Met

aangepaste verlichtingsoplossingen, zoals

tunable white, kunnen we onze energie

vasthouden en het leren eenvoudiger maken.

Een diversiteit aan armaturen, hangend

en verzonken, kan ook een dynamische

leeromgeving creëren en verschillende

onderwijsmomenten vereenvoudigen

(individueel werk, college, groepswerk enz.).

Onderwijs

Een groot deel van de werkende bevolking

van Zweden verblijft het grootste gedeelte

van de werkdag binnenshuis. Een gebrek

aan daglicht beïnvloedt ons in biologische

zin; fysiologische fenomenen, zoals

seizoensgebonden depressies, zijn te

herleiden naar een gebrek aan het juiste

licht. Dit soort arboproblemen kan

voorkomen worden door te kiezen voor

armaturen met omgevingslicht en door de

kleurtemperatuur en de lichtsterkte aan

te passen.

Kantoren

In de gezondheidszorg en verpleging, waar

24 uur per dag patiënten verblijven, is het

belangrijk om een goed dagritme aan te

houden. Op die manier kan het lichaam

herstellen en rusten, en op het juiste

moment van de dag het juiste hormoon

produceren. Daarom is HCL voor de

gezondheidszorg een unieke oplossing,

met speciaal ontwikkelde armaturen die de

patiënt rust bieden en die tegelijkertijd het

personeel voldoende licht geven om hun

taken uit te kunnen voeren.

Ziekenhuizen

10

Wij begeleiden u volledig

Fagerhults Belysning werkt al meer dan 75 jaar aan het creëren van een beter dagelijks leven voor mensen, met de juiste verlichting op de juiste plaats. Onze kennis over licht en de invloed van licht op de mens hebben we gedurende lange tijd opgebouwd en verfijnd. Laat ons u helpen om

een beter binnenmilieu te creëren met de mens in het middelpunt. Neem contact op met een van onze kantoren, dan zorgen we samen met u voor

heldere oplossingen voor uw verlichtingsvraagstuk.

Raadgevend

Planning Begeleiding bij

installatie

Programmering

Opleiding

Onderhoud

Toekomstige

upgrades

11

fagerhult.nl

941.

NL.

1.19

.38.

0,5