1

houtvasthouden mag! is het magazine voor jongeren met een hart van hout

van elfenbankje tot witrot, SoS SchimmelS-> pagina 13

Solliciteren:do’S endon’tS-> pagina 26

nummer 2

222

04

13

05 06

2117

09

20

ho(u)t newSHoutsprokkels uit de houtsector

bedrijf in de kijkerIn België bollen de ballen het best

hout Spots Agenda

School@workWelkom in de Champions League van de technische beroepen

Uit het jUiSte hoUt GeSnedenJonge productieoperatoren leven zich uit

oPleidinG in de kijkerSe-n-Se Productie- en ProcesTechnologie (PPT) - Job gegarandeerd

van de Schoolbank naar de werkvloerStraffe schakels in de ketting

Schaven aan je kenniSVan elfenbankje tot witrot, SOS schimmels

333

26 27

2423

Uit het jUiSte hoUt GeSnedenJonge productieoperatoren leven zich uit

aan de slag Solliciteren: do’s en don’ts

eco-loGiSchPEFC

fotoreportage‘Dag van het onderwijs’ tijdens de houtvakbeurs Prowood

ho(u)t ShotEssen

rUbriek » qUiam

Vader en zoon samen aan de negenassige schaafmachine, -> pagina 21

Hout Vasthouden mag! is een uitgave van

oChOpleidingsCentrum Hout vzwHof ter Vleest dreef 3, 1070 BrusselTel.: 02 558 15 51Fax: 02 558 15 89info@och-cfb.bewww.och-cfb.be

Verantwoordelijke uitgever: André DelouwConcept en realisatie: Link Inc, www.linkinc.beRedactie: Link Inc, www.linkinc.beVormgeving: Zeppo, www.zeppo.beFotografie: yelphoto.be, Joke Van Mieghemen Christophe Toffolo

44

ho(

U)t

newS

ce-merkteken verplichtSinds kort moeten alle ramen en deuren die in de Europese Economische Ruimte (EER = de Europese Unie plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) op de markt worden gebracht, voorzien zijn van een CE-merkteken. CE staat voor Conformité Européenne, in overeenstemming met de Europese regelgeving dus.Ramen en deuren moeten voldoen aan bepaalde prestatie-eisen zoals U-waarde, wind- en waterdicht-heid...De jongeren die uitstromen uit de houtopleiding horen de procedures in kwestie te kennen. Om die jongeren te informeren, ontving het Technisch Centrum der Houtnijverheid dit schooljaar meer dan tweehonderd leerlingen uit 15 scholen voor een interessante studiedag. Naast een theoretisch luik werd een door de leerlingen gemaakt raam op de specifieke prestatie-eisen getest.Deze opleiding werd georganiseerd door het OCH (OpleidingsCentrum Hout) en was mogelijk dankzij de ondersteuning van RTC’s (Regionale Technologische Centra). Het enthousiasme en de interesse van de leerlingen waren in ieder geval geweldig.

Wat is het Technisch Centrum der Houtnijverheid? De algemene opdracht van het Technisch Centrum der Houtnijverheid is wetenschappelijke en technische hulp bieden aan de nijverheid. ➼ meer info: www.ctib-tchn.be

ho (U )t newS

Is het einde van de es in zicht? In Dene-marken is alvast 90 procent van de essen aangetast door een dodelijke schimmel, de ‘Chalara fraxinea’ of ‘Hymenoscyphus pseudoalbidus’. De sporen van deze schim-mel worden verspreid door de wind en kunnen tot nieuwe besmettingen leiden. Tot nog toe is er weinig bekend over de levens-cyclus van deze schimmel, de invloed van omgevingsfactoren en het infectieverloop.De ziekte is te herkennen aan donkere verkleuringen in de bast, aan het begin van de blad- en takaanzet. Als je met een mesje de schors eraf schraapt, zie je dat de bast afgestorven is. Vooral jonge takken worden aangetast. Als de ziekte zich uitbreidt rond

de tak, bezwijkt het topje van de tak. Bij aanhoudende en zware aantasting sterft de hele boom af.De schimmel is aan een opmars bezig in Duitsland, Polen, Noorwegen, Zweden en Oostenrijk. Ook in België werd in 2010 voor het eerst de Chalara fraxinea waargeno-men. Uit onderzoek bleek dat de infectie hier al sinds 2007 huishield. In 2011 waren essen in 49 gemeenten met de schimmel besmet. (bron: De Standaard)➼ Wil je alles weten over schimmels en hout?

Blader dan snel naar de pagina’s 13 tot 16.

➼ meer weten over de es? Blader dan snel door naar pagina 27.

es met uitsterven bedreigd

oproep van den oetbewerkerMet hout werken is een mooie stiel. Dat zie je op de Facebookpagina ‘Den oetbewerker’, een initiatief van een ervaren leraar uit de praktijk. Alle toekomstige vakmensen (en ouders) kun-nen zo een blik werpen op wat houtbewerkers zoal in hun mars hebben. En dat is nogal wat, als je even op deze Facebookstek surft. Vandaar deze warme oproep. Like de pagina en aarzel niet je werkstukken te delen met anderen. Maakt niet uit wat, al je creaties zijn welkom, als ze maar met onze edele grondstof hout zijn gemaakt. Spread the word (and the wood)!➼ www.facebook.com/pages/Den-Oetbewerker/246666858702065

55

aalst pakt uit met houten piramideEen houten piramide? Met een zijde van 12 meter? Een knappe creatie van de leerlingen van het 7de BSO Bijzondere schrijnwerkconstructies van het vti aalst en Kaho sint-Lieven. De leerlingen maken deze piramide onder toezicht van dr. arch. lic. Frans De Medts en architect Alexis Verzele die voor dit project een nieuw houtskelet-bouwsysteem ontwikkelde. KAHO Sint-Lieven zal de piramide nadien inzetten als les- en instructielokaal.

ce-merkteken verplichtSinds kort moeten alle ramen en deuren die in de Europese Economische Ruimte (EER = de Europese Unie plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) op de markt worden gebracht, voorzien zijn van een CE-merkteken. CE staat voor Conformité Européenne, in overeenstemming met de Europese regelgeving dus.Ramen en deuren moeten voldoen aan bepaalde prestatie-eisen zoals U-waarde, wind- en waterdicht-heid...De jongeren die uitstromen uit de houtopleiding horen de procedures in kwestie te kennen. Om die jongeren te informeren, ontving het Technisch Centrum der Houtnijverheid dit schooljaar meer dan tweehonderd leerlingen uit 15 scholen voor een interessante studiedag. Naast een theoretisch luik werd een door de leerlingen gemaakt raam op de specifieke prestatie-eisen getest.Deze opleiding werd georganiseerd door het OCH (OpleidingsCentrum Hout) en was mogelijk dankzij de ondersteuning van RTC’s (Regionale Technologische Centra). Het enthousiasme en de interesse van de leerlingen waren in ieder geval geweldig.

Wat is het Technisch Centrum der Houtnijverheid? De algemene opdracht van het Technisch Centrum der Houtnijverheid is wetenschappelijke en technische hulp bieden aan de nijverheid. ➼ meer info: www.ctib-tchn.be

ho(u)t SPotS

MEI 2013

bezoekersweken

elektriciteitscentrale Spano

A&S Energie organiseert in de eerste helft van mei

bezoekersweken waarin scholen welkom zijn. A&S

Energie verwerkt niet-recycleerbaar afvalhout tot

groene stroom. Een bezoek duurt circa 2 uur en

bestaat uit een presentatie en een rondleiding. Wie

dit wenst, kan vooraf info krijgen om het bezoek

voor te bereiden in de klas. Voor meer concrete

info en om je bezoek te reserveren, neem je

contact op met Jolien Roelens (056/67.17.50,

jolien.roelens@a-s-energie.be).

➼ www.a-s-energie.be

6 - 10 MEI 2013

ligna hannoverSinds de jaren ’70 een begrip in de wereld van

houtproducenten. Met exposanten uit tientallen

landen.

➼ www.ligna.de

13 - 16 MEI 2013

interzum keulenEen van de grootste beurzen ter wereld voor

de houtindustrie. De beurs stelt 3 thema’s

centraal: ‘Materiaal en Natuur’, ‘Functie en

Onderdelen’ en ‘Textiel en Machines’.

➼ www.interzum.com

13 - 20 OKTOBER 2013

week van het bosOndertussen een klassieker in oktober

geworden: de Week van het Bos. Met tal

van activiteiten en educatief materiaal.

➼ www.natuurenbos.be/weekvanhetbos

9 - 11 NOVEMBER 2013

hout en groen wonen 2013

De 10de editie van de beurs ‘Hout en

Groen Wonen’. Je kan er kennismaken

met de nieuwste producten en

technieken op het vlak van ecologisch

bouwen, houtbouw, hernieuwbare

energieën, passiefbouw en gezond

wonen. Diverse spelers uit de

ecobouwwereld en de houtbouwwereld

verzamelen dan in Antwerpen.

➼ www.houtengroenwonen.be

66

welkom in de champions league van de technische beroepen eUroSkillS

Strijkt neer oP het circUit van SPa-francorchamPS

Scho

ol@

work

77

geen bruLLende F1-motoren vandaag. geen sneLLe bandenwisseLs. geen pitspoezen (jammer!). weL Kettingzagen, FreesmaChines, CnC-maChines, Computers... en een gietende regen. geen miChaeL sChumaCher, geen sebastien vetteL. weL 400 supergemotiveerde jongeren die op drie dagen een teChnisCh huzarenstuKje tot een goed einde moeten brengen. weLKom op het CirCuit van spa-FranCorChamps, diep in de ardennen. weLKom op eurosKiLLs 2012, de Champions League voor teChnisChe beroepen.

aandacht, hier wordt gewerkt...

Drie dagen lang (van 4 tot 6 oktober 2012) kon je je hier laten onderdompelen in de wereld van techniek en technische beroe-pen. Meer dan 43.000 bezoekers kwamen er langs. Er waren 400 actieve deelne-mers uit 23 landen. De rode draad was de competitie met technisch zeer uitdagende proeven.En de Belgen hebben het goed gedaan: 14 medailles (5 gouden, 6 zilveren, 3 bronzen) en 8 medailles voor uitmuntendheid. De Belgische technici draaien dus zeker mee aan de top, ze eindigden 3de in het landen-klassement.

1, 2, 3... Go!De spanning is te snijden op de afdeling ‘woodcraft technology’. Normaal gezien staan hier blinkende F1-bolides. We zitten in de gebouwen van de pits. Maar de geur van motorolie heeft vandaag plaatsgemaakt voor die van houtzaagsel. De juryvoorzitter telt af: op zijn teken mogen de deelnemers aan het werk. De wedstrijd verloopt via een strak gechronometreerd schema. De jury kijkt streng maar rechtvaardig toe, want de teams mogen geen contact hebben met de bezoekers of hun coaches.Internationaler kan de sfeer niet zijn: er zijn teams (met telkens drie leden) uit Hongarije, Nederland, Spanje (de uiteinde-lijke winnaars), Litouwen, Estland, Cyprus, Estland, Slovenië, Portugal en natuurlijk... België.

eigentijds vakwerkHet Belgische team bestond uit grégoire arnould (18), Kevin ballman (17) en Florian maddens (20). Hun opdracht: een fraaie kast volgens Spaans ontwerp (in beuk en notelaar) met gefreesde onderdelen vervaardigen. Daarvoor moet je niet alleen handig zijn, je moet ook thuis zijn in cad/cam en een CNC-machine aan de praat krijgen. Hout bewerken is een eigentijds vak, zonder doeltreffend en correct gebruik van compu-tergestuurde machines sta je echt nergens. Dat werd hier nog maar eens bewezen.

Unieke ervaringHoe kijken de deelnemers na afloop terug op EuroSkills? Grégoire Arnould heeft enkel positieve herinneringen.‘Mijn leerkracht in het laatste jaar houtbe-werking (aan het Institut Saint-Joseph in Saint-Hubert) heeft me aangemoedigd om me in te schrijven. Ik heb veel opgestoken tijdens de voorbereiding door de hulp van mijn coach. Tijdens de competitie zelf was ik altijd zeer geconcentreerd, ik had weinig last van de stress, ik ben van nature nogal kalm.De grootste uitdaging was de samenwer-king binnen het team. We hebben elkaar maar pas leren kennen kort voor het begin van de wedstrijd. Maar we zijn heel snel goed op elkaar ingespeeld geraakt.Wat ik vooral opgestoken heb? Het is een unieke professionele ervaring om op dit niveau met zijn drieën te mogen samen-werken. En ook mijn school kijkt er enthou-siast op terug want ze hebben plannen om volgende keer opnieuw deel te nemen aan de preselecties.’

88

wat heb je nodig om tijdens euroSkills in pole position te komen?‘Zelfvertrouwen is heel belangrijk om deze moeilijke opdrachten tot een goed einde te brengen. En zelfvertrouwen, dat krijg je vooral door een goede voorbereiding. De Belgische deelnemers waren voor de start van EuroSkills al maanden bezig met dit project.’Ludovic dehy, pedagogisch medewerker

‘Zoals op een echte werkvloer moet je goed met je collega’s samenwerken en verschillende taken goed verdelen. Je moet niet “op uwen alleen” werken, want zo kunnen je collega’s zich ook niet aan de planning houden. Uiteindelijk is de klant daar de dupe van.’Benoît tasiaux, expert

‘Een goede teamgeest is cruciaal: je moet de anderen vertrouwen en elkaar niet voor de voeten lopen.’antonio Cosy, pedagogisch medewerker

School@work

➼ motivatie➼ stressbestendigheid➼ team spirit➼ passie voor je werk➼ technische vaardigheid

zo behaal je medailles met de vingers in de neus (haal ze er wel op tijd ook weer uit ;-)).

➼ je doet professionele ervaring op➼ je leert hoe anderen een opdracht aanpakken➼ deelnemen is een + op je cv➼ je zelfvertrouwen op de werkvloer

wordt groter

een dodelijk efficiënte cocktail

waarom meedoen aan eUroSkillS?

quand les zosiaux

chantent dans le bois!

Terwijl de Grote Competitie aan de gang was, konden

de bezoekers van EuroSkills ook zelf aan de slag. Zo

konden de jongste bezoekers zelf een nestkastje voor

hun gevederde vrienden in elkaar timmeren.

Een ideale gelegenheid om hun eerste stappen te

zetten in de houtbewerking. En een goede manier

om iets meer te leren over verschillende houtsoor-

ten, over de noodzaak om hout te beschermen tegen

vocht en schimmels en over levensnoodzakelijke

veiligheidsvoorschriften als je op de werkvloer staat.

Want die hamers en zagen kwamen soms gevaarlijk

in de buurt van de jonge kinderhanden...

Als kroon op het werk mochten de handige harry’s

en henriëtte’s hun zelfgemaakte vogelkastje meene-

men naar huis. Nu maar wachten op een vruchtbare

broedtijd...

Zijn jullie ook een school@work met prachtige projecten die hun plaats in dit tijdschrift absoluut verdienen? Laat het ons zeker weten opinfo@houtvasthouden.be.

afspraak in lille in 2014?

99

van de schoolbank naar de werkvloer

twintig jaar geLeden startte pauL maeyninCKx een eenmanszaaK in KeuKendeuren. hij gooide wat beginLetters bij eLKaar en Kwam uit bij de naam Kempa. maar wanneer we vandaag het industrieterrein diKberd in herentaLs oprijden, zien we een heeL ander Kempa: het bedrijF huist in een modern gebouw met een hoogteChnoLogisCh maChineparK en teLt maar LieFst 45 medewerKers. onder wie heeL wat jong voLK!

Straffe schakels in de ketting

99

1010

van de Schoolbank naar de werkvloer

Productie- verantwoordelijke eric teuwen ontvangt ons met een kop koffie en een korte rondleiding.

gemotiveerde mensen hebben we nodig‘De klanten van Kempa zijn hoofdzakelijk keuken- en interieur-bouwers. Het maken van keukendeuren vraagt immers een aantal specifieke machines en gereedschappen die voor kleine zelfstandigen niet haalbaar zijn. Dat is ons “gat in de markt”. Wij bieden een breed assortiment aan deuren, zowel in massief hout als in mdf.

Van bij de start was naast de schrijnwerkerij ook de lakkerij een be-langrijk onderdeel van het bedrijf. Wij beschikken over verschillende spuitcabines, over een automatische mengmachine voor stabiele lak-kleuren en over een schuur- en lakstraat met UV-droging. Daardoor kunnen we tot driemaal per dag een nieuwe laag aanbrengen.

Kempa wil kwaliteit én maatwerk bieden, en daarvoor hebben we gemotiveerde mensen nodig.’

mathieu lodeweyckx is de benjamin van de sChrijnwerKerij‘Tot vorig jaar zat ik op de schoolban-ken, richting houttechnieken. Mijn stages liep ik bij zelfstandige schrijn-werkers, maar een job zat daar niet in. Via familie hoorde ik van een interim-plek bij Kempa. Ik ben er onmiddellijk op afgegaan en dat heb ik me nog geen seconde beklaagd. Want na een half jaar interim werk ik nu met een vast contract. Naar een job heb ik dus niet moeten zoeken!De eerste dag leidde Eric ons rond in het bedrijf en werd ik opgevangen door mijn ploegbaas. Ik mocht meteen beginnen in de schuurafdeling. Maar al snel kreeg ik een vaste werkpost aan een CNC-machine. Meestal trek ik profielen en tegenprofielen in stijlen en regels. Soms help ik elders om hout te zagen of te schuren.Aan een CNC-machine werken was wat ik altijd al wilde doen. Op school leerden we hoe zo’n machine werkt. Maar het verschil tussen school en Kempa is groot. Hier ben ik verant-woordelijk, hier is er werkdruk. Dat is een grote stap. Volgende maand komt er een gloednieuwe CNC-machine voor mijn werkplek. Ik kijk al uit naar deze nieuwe uitdaging!’

Naar een job heb ik niet moeten zoeken

1111

Sander helsen is de jongste aanwinst bij de orderverwerKing‘Na mijn middelbaar diploma hout-technieken trok ik nog drie jaar naar Gent voor de bacheloropleiding. Wat ik hier al negen maanden bij Kempa doe, ligt volledig in die lijn. Mijn job is het beheren van offertes en bestellingen. Die moet ik omzetten in concrete werk-voorbereidingen voor CNC-machines. Mochten we elke bestelling apart inge-ven, dan zouden we vaak halve platen over hebben. Allesbehalve efficiënt dus. Daarom bundel ik met een com-puterprogramma verschillende orders. “Nesting” heet dat. De opvang hier was heel goed. Mijn mentor is altijd beschikbaar om vragen te beantwoorden. Ik heb hier meteen een hele verantwoordelijkheid, maar dat schrikt me niet af. Kempa moder-niseert regelmatig zijn machines. Dat betekent meestal inwerken in nieuwe software. Dat zijn leuke uitdagingen. Binnenkort komt er bijvoorbeeld een vernieuwd platenmagazijn met een geautomatiseerd magazijnbeheer. Ik kijk er al naar uit!’

dorien cerstiaens is de jongste in de LaKKerij‘Ik volgde een opleiding mode en verkoop maar moest noodgedwongen op zoek naar iets helemaal anders. Via een interimkantoor belandde ik bij Kempa. Het was meteen raak want ik ben hier nu anderhalf jaar. En intussen met een vast contract! Ik werk in de lakkerij. Wat ik meestal doe, is het voorschuren van de kanten vooraleer die een grondlaag krijgen. En wanneer ze terugkeren van de lak-straat moet ik ze opnieuw gladkrijgen voor een tweede en een derde laag. Regelmatig schuif ik ook door naar an-dere posten. Afwisseling genoeg dus. Tijdens mijn jaren op de schoolbank had ik nooit gedacht in een bedrijf van keukendeuren terecht te komen. Voor mij was dit een totaal nieuwe wereld. Maar ik werd goed opgevangen en kreeg veel uitleg van de ploegbaas. Altijd was er wel iemand die me verder hielp. De sfeer is hier heel goed, en dat is toch heel belangrijk.’

Er was altijd wel iemand die me verder hielp

Verantwoordelijkheid schrikt me niet af

1212

van de Schoolbank naar de werkvloer

‘Jongeren met een houtopleiding lopen niet in bosjes rond. Zoals iedereen in onze sector moeten we moeite doen om ze te vinden. Daarom investeren we in schoolstages. Stagairs zijn voor ons geen tijdelijke, goedkope werkkrachten. Het zijn potentiële, toekomstige werknemers die een kans verdienen om zich te bewijzen. En effectief zijn er een aantal jongeren op die manier bij ons gestart. Dat is belangrijk, want het motiveert de technische scholen uit de buurt om verder met ons samen te werken.Daarnaast zoeken we vaak nieuwe mensen via interimkantoren. Soms zie je al bij de eerste rondleiding of het iets wordt. Stellen ze vragen of sloffen ze maar wat achter je aan? Al heb ik me ook al vergist. Sommigen hebben wat meer tijd nodig om te tonen wat ze in hun mars hebben.’

‘Nieuwkomers krijgen tijdens hun eerste werkdag een onthaalbrochure met alle nodige info. Interims krijgen een verkorte versie. Bovendien hebben al onze meester-gasten een opleiding “coaching” gevolgd. We werken immers met “peterschappen”. Elke nieuwkomer krijgt een peter toegewe-zen, die hem wegwijs moet maken in het bedrijf en bij wie hij altijd te rade kan.’

‘Vroeger was een houtbewerker een vak-man met een ruime stielkennis. In een mo-dern bedrijf als Kempa is dat anders. Ook al leveren wij maatwerk en geen bandwerk, bij Kempa is het maken van een keuken-deur een ketting met een hele reeks scha-kels. We hebben mensen nodig die de hele ketting kennen. Dat zijn de ervaren mensen die hier al langer werken. Maar meestal zoeken we jonge mensen om één of enkele schakels in die ketting uit te voeren. Wie

bewijst dat hij meer aankan, krijgt dan kansen om door te groeien. Bijvoorbeeld via interne opleidingen. In de lakkerij kan je als schuurder beginnen zonder opleiding. Een opleiding pistoolspuiten kan je bij ons volgen. Wie in de schrijnwerkerij start, heeft een houtopleiding nodig, maar kan doorgroeien. Zo zien we soms dat jonge-ren snel weg zijn met computergestuurde machines.’

‘Het verhaal van de ketting en de schakels maakt dat we ook werkposten hebben met een lage instap. Zo zijn we bijvoorbeeld trots dat we vijf mensen in dienst hebben die hier vanuit een houtopleiding in het bijzonder onderwijs gestart zijn. Tijdens hun stage hadden ze bewezen dat ze hun plaats waard waren, dan twijfelen we niet. Voor ons is iedereen evenwaardig.’

een meestergast is bij ons een coachwe eindigen onze ‘tour de kempa’ opnieuw bij eric, die ook verantwoordelijk is voor het onthaal van nieuwkomers

1313

wist je dat...we schimmels in het dagelijks leven overal tegenkomen:

➽ in Franse kaas, bijvoorbeeld in brie en blauwschimmelkaas ➽ in gist als ingrediënt voor brood en voor de bereiding van bier en wijn ➽ in champignons en shiitakes (eetbare Japanse paddenstoelen). Ja, zelfs voor geneesmiddelen worden sommige schimmels

gebruikt. Bijvoorbeeld voor penicilline. Hallo, Van Dale? ‘Penicilline =

verzamelnaam voor een aantal chemisch verwante antibiotica, bereid

uit verschillende soorten penseelschimmel (o.a. Penicillium notatum en

chrysogenum), ze worden gebruikt als geneesmiddel tegen een aantal

infectieziekten.’ Dat weten we dan ook weer.

Schaven aan je kenniS

ZwammenDe wetenschappelijke naam van schimmels is fungi. Doet dat geen belletje rinkelen? Juist, ja, zwammen. Het zijn levensvormen die uit cellen bestaan en nauw verwant zijn met zowel planten als dieren. Het woord zwam stamt af van het Germaanse swam-ma en betekent paddenstoel. Schimmel zelf komt van ‘scimmel’, wat roest betekent. Tot de schimmels behoren zowel meercellige organismen zoals pad-denstoelen maar ook eencellige organis-men zoals gisten. Aha, roest. Dus negatief? Nee, niet helemaal.

biodiversiteitSchimmels spelen een belangrijke eco-logische rol bij de afbraak van plantaar-dig materiaal. Veel schimmels leven in symbiose met bomen en planten. Zo nemen ze bijvoorbeeld mineralen op en in ruil daarvoor krijgen ze van bomen en planten suikers terug voor hun eigen voeding. Op die manier verhogen schimmels de biodi-versiteit, omdat de boom kan overleven in moeilijkere omstandigheden.

houtrotSchimmels komen voor bij levende bomen en bij gezaagd (bewerkt) hout. Niet alle schimmels hebben een schadelijk effect op het hout. Ze zijn pas schadelijk als ze van het hout gaan leven. Ze voeden zich dan met de bouwstoffen (cellulose en lignine) van hout. Daardoor verliest het hout zijn gewicht en sterkte. En dan spreken we inderdaad van het gevreesde… houtrot.

van elfenbankje tot witrot,

SoS schimmels

die oChtend ergens in een houtbedrijF. ‘aangetast door sChimmeLs.’ ‘eCht?’ ‘yep, iK vrees ervoor. houtrot.’ en da’s rot natuurLijK. dan Krimpt het hart van de ware houtbewerKer ineen. maar hoe zit dat nu eigenLijK met die sChimmeLs. wat zijn ze? vanwaar Komen ze? wat veroorzaKen ze? hoe aanpaKKen? en is hun sLeChte naam weL tereCht?

cellulose en lignineCellulose is een polysacharide

(koolhydraat) die door nagenoeg alle

planten wordt aangemaakt (vooral bomen).

Katoen en watten zijn voorbeelden van

nagenoeg zuivere cellulose.

Lignine is een chemische stof die

voorkomt in de celwand van verschillende

cellen van hout. Het kan gebruikt worden

als bindmiddel voor bijvoorbeeld karton of

lijm.

De sterkte van hout is een resultaat van

de wisselwerking tussen cellulose en het

lignine eromheen.

1414

Schaven aan je kenniS

vochtWanneer worden schimmels echt schadelijk? Dat hangt af van een aantal concrete factoren (we sommen ze hieronder op). De belangrijkste is vochtigheid. Schim-mels groeien meestal op nat hout. Als het hout droog is, zullen de meeste schimmels zich niet verder ontwikke-len. Let wel, ze kunnen wel aanwezig blijven in het hout. Zodra het hout langdurig bevochtigd wordt, bestaat de kans dat ze opnieuw gaan groeien.

factoren voor het ontwikkelen van schimmels

■ voldoende voedsel: in het spinthout zitten meestal voldoende voedingstoffen om schimmels te laten ontwikkelen. Het meeste kernhout daarentegen bevat heel wat inhoudsstoffen om schimmels te weren. De hoeveelheid van deze stoffen kan sterk verschillen. Vandaar ook de verschillende duurzaamheidsklassen voor hout (I: zeer duurzaam tot V: niet duurzaam).

■ voldoende vocht: houtvochtgehalte hoger dan 20% en lager dan 120%

■ gunstige temperatuur: meestal rond de 25°C maar soms al bij temperaturen net boven het vriespunt. Dit geldt enkel voor de schimmeldraden. De sporen doorstaan extreme koude en hitte meestal goed.

■ voldoende zuurstof: schimmels hebben veel zuurstof nodig (om o.a. de cellulose om te zetten in voedingsstoffen). Onder water zal hout niet worden aangetast. Een paal in het water zal rotten op de grens tussen lucht en water.

■ afwezigheid van giftige stoffen: voldoende natuurlijke giftige stoffen in hout verhogen de duurzaamheid. Bijvoorbeeld de oliën in sommige cedersoorten of de looistoffen (tannine) bij eiken.

remedies voor het voorkomen van schimmelsHet is uiteraard aangewezen om schimmelaantasting te voorkomen. Bovenstaande factoren mogen dus eigenlijk geen vrij spel krijgen. Hier een greep uit mogelijke acties:

■ voedsel uit het hout halen: bv. ‘wateren’ van het hout (beperkt gunstig effect)

■ zuurstof uit het hout halen (moeilijk te realiseren) ■ houtvochtgehalte onder de 20% brengen (Opgepast:

de sporen van de schimmels overleven dit. Als het hout opnieuw nat wordt, kunnen de schimmels opnieuw uitbreken.)

■ de temperatuur naar omlaag (beperkt gunstig effect) of omhoog brengen (+40°C)

■ giftige stoffen in het hout brengen (verduurzamen, zie verder)

enkele gekende schimmels bij bomen

meeldauw (witziekte) ➽ witte poederachtige vlekken ➽ komt voor op alle boomsoorten

essenziekte (Chalara fraxinea)

➽ donkere verkleuring op de bast

➽ vooral bij essen (zie ook p. 27)

een gezonde boom heeFt een natuurLijK aFweersysteem dat beginnende aantasting Kan tegengaan. de boom zaL dan antistoFFen ontwiKKeLen oF de CeLLen aFgrendeLen. het zijn de zieKe bomen die bepaaLde sChimmeLs moeten vrezen. vooraL parasitaire sChimmeLs dreigen de zieKe Knoesten de genadesLag te geven.

Parasitaire schimmelsVeel schimmels leven van dood plantaardig materiaal. Andere schimmels teren op levend plantaardig materiaal. Daarom noemen we ze precies ‘parasieten’. Deze parasitaire schimmels kunnen bij de plant ernstige ziekten veroorzaken met een ticketje humus tot gevolg. Bomen die gevoelig zijn voor schimmelinfecties zijn bijvoor-beeld iepen of kastanjes.

mOgelijke OOrzaken: ■ verwondingen in de bast ■ afbreken van een tak ■ het afsterven van het centrale gedeelte van de wortelaanzet

Schadelijke schimmels bij levende bomen

1515

Schaven aan je kenniS

niet-Schadelijke schimmelsdat zijn sChimmeLs die de CeLwand van het hout niet aanvreten. ze hebben geen invLoed op de textuur van het hout, weL op het uitziCht.

blauwschimmels ■ zwartblauwe verkleuring tot

diep in het hout ■ zowel bij loof- als naaldhout

(vooral in het spintgedeelte) ■ voeden zich met de inhoud van

de cellen ■ kunnen de aantasting door

andere schimmels bevorderen

OOrzaak:

te langzaam gedroogd vers gezaagd hout

OplOssing:

er bestaat geen curatief bestrijdingsmiddel

oppervlakte-schimmels

■ donzige laag op het hout ■ zowel bij loof- als naaldhout ■ voeden zich met de stoffen

aanwezig op het hout

OOrzaak: hoge vochtigheid, onvoldoende ventilatie/verwarming

OplOssing:

luchtvochtigheid laten dalen (ventilatie, verwarming)

bruinrot of kubiekrot ■ bruine tot rode verkleuring ■ hout wordt zacht met scheuren haaks op

de draadrichting (kubusvorming) ■ zowel bij loof- als naaldhout ■ breekt de cellulose af

zWammen Die BruinrOT kunnen VerOOrzaken ■ huiszwam ■ kelderzwam

witrot ■ wit- tot geelachtig van kleur ■ houtvezels vallen uit elkaar ■ voornamelijk bij loofhout ■ breekt cellulose en lignine af

zWammen Die WiTrOT kunnen VerOOrzaken ■ elfenbankje ■ bruine eikenzwam

zachtrot ■ combinatie van wit- en bruinrot ■ verkleurt tot zwartbruin ■ vooral op de buitenkant van hout aanwezig ■ hout wordt zacht ■ breekt cellulose af

zWam Die zaCHTrOT kan VerOOrzaken ■ korsthoutskoolzwam

Schadelijke schimmelsdit zijn sChimmeLs die Leven van de bouwstoFFen (Lignine, CeLLuLose, zie KaderstuKje) van hout. hierdoor raKen de CeLLen van het hout besChadigd en de textuur aangetast. gevoLg: houtrot.

we onderscheiden 3 soorten houtrot:

en wat met bewerkt hout?

1616

Schaven aan je kenniS

bescherming tegen schimmels; kunstmatige verduurzaminGhet hout besChermen tegen sChimmeLs, om zo de Levensduur ervan te verLengen? dat Kan door het hout Kunstmatig te verduurzamen. gLobaaL genomen past men de twee voLgende methoden toe.

aanbrengen van een conserverende vloeistof

De meest toegepaste technieken hierbij zijn:

➽ bestrijken: het verduurzamingsmiddel wordt

met een kwast op het hout aangebracht. Niet

echt een nauwkeurig procedé want moeilijk

te peilen hoeveel middel in het hout terecht-

komt.

➽ drenken/dompelen: men dompelt het hout

een tijd onder in een verduurzamingsmiddel.

Omdat dit een oppervlakkige behandeling is,

kan het hout weer bloot komen te liggen, o.a.

door dieptescheurtjes, waardoor de bescher-

mingslaag wordt aangetast.

➽ impregneren onder druk: eerst gaat het

hout in een horizontale cilinder (autoclaaf,

toestel voor verhitting onder grote druk). Dan

perst men de lucht uit de cilinder waardoor

de houtcellen opengaan. Vervolgens wordt

onder druk (8 à 10 bar) een verduurzamings-

middel in het hout gespoten. Een techniek die

het hout in de diepte beschermt.

houtmodificatie Dit komt neer op het verbeteren van bepaalde eigenschappen van het hout door de moleculen te veranderen.

Hier de meest voorkomende technieken: ➽ thermisch modificeren: door middel van warmte wordt de structuur van het hout gewijzigd. Nadeel is dat alle thermische modificatiemethoden een (beperkt) verlies van mechanische eigenschappen van het hout veroorzaken. Gekende processen zijn het bakken (bv. Stellac) en het verhitten/afkoelen van hout.

➽ chemisch modificeren: men brengt chemi-sche stoffen aan in het hout die vervolgens een reactie veroorzaken in de houtstruc-tuur. Een veel toegepast proces is acetyle-ren (bv. Accoya-hout).

drenken

autoclaaf

1717

bedrijf in de k ijker

de ballen het beStin belGië bollen

hun biLjarttaFeLs zijn gegeerd van Korea tot mexiCo en aLLe topspeLers maKen er reCLame voor. reden genoeg om in onze reeKs over interessante beLgisChe houtbedrijven een KijKje te nemen in het antwerpse maLLe, thuisbasis van biLjartFabrieK verhoeven.

1818

bedrijf in de k ijker

kWaliTeiT lOOnTluC VerHOeVen, zaakVOerDer: ‘In dit atelier, opgestart door mijn vader, worden al 40 jaar biljarttafels gebouwd. Met heel veel toewijding heeft hij zijn vakmanschap doorgegeven aan mij en mijn broer. Wij zijn trouwens uniek in België met ons getuig-schrift “biljartbouwer”!Vroeger waren er zeker 10 fabrikanten van klassieke biljarttafels in België, vandaag zijn wij alleen. De reden? Sommigen probeerden met toegevingen op vlak van kwaliteit te kunnen concurreren met goed-kope tafels “Made in China”. Wij niet. Wij verkopen tafels die – als ze goed onder-houden worden – tientallen jaren meegaan. Ons enige verkoopargument is kwaliteit, en dat loont.Ongeveer 65 procent van onze omzet komt uit export. We hebben tafels staan in Zuid-Korea, Mexico, Colombia, de Verenigde Staten, Argentinië en Vietnam. In Korea is biljarten een echte volkssport. De hoofd-stad telt 30.000 zalen, met gemiddeld 8 tafels. Reken maar uit. In België leveren we zowel aan cafés en biljartlokalen als aan particulieren. Daarnaast doen we ook veel onderhoud. Elk jaar vervangen we 800 tot 1000 lakens. Tot in Portugal toe.

Wij hebben nog nooit één pagina publiciteit gemaakt. De beste Belgische biljartspelers zijn onze ambassadeurs. Als zij verklaren dat ze liefst op een tafel van Verhoeven spelen, dan is dat onze beste reclame.’ maaTWerk‘Nog belangrijker is ons personeel. Zonder hen geen kwaliteit! Vergeet niet, bij ons is elke biljarttafel maatwerk. We vertrek-ken telkens van een 5 cm dikke Italiaanse leisteen. Die zijn al voorgevlakt wanneer ze hier toekomen, maar wij vlakken ze nog na met een speciale, zelf gebouwde machine. Wat vroeger een dag schuurwerk was voor vier man, doet de machine nu veel sneller. Op die manier maken we de steen waterpas tot op 18/100ste van een millimeter.Het hout voor de onderbouw of de poten en het lijstwerk kan verschillen, maar wij gebruiken meestal movin-gui. Voor de afwer-king soms ook wengé, bubinga of mahonie.Heel belangrijk zijn de ban-den, de

rubberen zijkanten waar de bal tegenaan botst. Die moeten heel nauwgezet aan het lijstwerk gemonteerd worden.

Wat de meeste mensen niet weten, is dat er in een goede biljarttafel verwarming zit. Een koude leisteen trekt immers vocht aan,

pHilippe VerHOeVen, zOOn Van en jOngsTe meDeWerker:

‘Een houtopleiding heb ik niet, maar ik doe hier wel al heel lang vakantiewerk. Een jaar geleden ben ik in het bedrijf gestapt. We zijn een klein team, 8 toffe mensen die ik natuur-lijk al heel lang ken.Meestal ga ik mee de baan op om tafels te plaatsen en lakens te vervangen. Wanneer ik vroeg thuis ben, help ik in het atelier. Zo leer ik de stiel “al doende”. Maar hout bewerken is een vak apart, ik heb dus nog wel enkele jaren nodig vooraleer ik alles onder de knie heb.Of het bedrijf een toekomst heeft? Daar geloof ik zeker in, anders zou ik hier niet zitten. Behalve pool en snooker spelen jon-geren maar zelden biljart, dat klopt. Ik ook niet trouwens. Maar dankzij pool en snooker hebben ze al wel eens van de biljartsport geproefd. En zo zal er altijd wel een markt blijven voor de sport. Zeker voor biljartta-fels die veel beter zijn dan wat de Chinezen maken!’

1919

waardoor het laken wolliger wordt en de bal niet meer zo goed rolt. Wij adviseren onze klanten altijd om de tafels ver van vocht en tocht te houden.Voor een biljarttafel hier buitengaat, is ze minstens twee keer gemonteerd in ons atelier, zodat we 100 procent zeker zijn dat alles perfect past.’

➽ carambole Het basisspel van het klassieke biljarten wordt gespeeld met 2 witte en 1 rode bal. Elke speler scoort met zijn witte bal een ‘carambole’ door zowel de andere witte als de rode te raken. Goede biljarters kunnen zo honderden punten op een rij maken.

➽ drieband Bij bandstoten moet je bal onderweg minstens 1 band raken. Bij driebanden moet je er minstens 3 raken.

➽ Golfbiljart Ook gekend als tapbiljart of toppenbiljart. Op de tafel staan rubberen doppen. Het doel is als eerste vijf ballen in het gat van de tegenstander te spelen.

➽ keu Biljarten doe je niet met een stok maar met een keu!

➽ kunststoten Artistiek biljart. Spelvorm waarbij de speelbal op het laken bepaalde patronen moet volgen. Met veel effect!

➽ pool Ook wel Amerikaanse biljart genoemd. In de hoeken en aan de zijkant van de tafel zitten grote gaten, waarin de genummerde ballen via een bepaalde volgorde terecht moeten komen. Men zegt wel eens: ‘Poolen kan je spelen zonder dat het opvalt dat je niet kan spelen.’

➽ pomerans Het topje van de keu. Moet regelmatig ‘gekrijt’ worden om te vermijden dat je keu ‘ketst’.

➽ snooker Vandaag zeker het meest gekende spelletje. De gaten zijn kleiner en de tafel is veel groter dan bij het poolen, makkelijk is het dus allerminst.

biljartwoordenboek

belgië boven ➽ Spelers

De lijst met Belgische wereldkampioenen in het

biljarten is heel lang en ook vandaag zijn 6 spelers

uit de top tien Belg.

➽ lakens De beste biljartlakens komen van Simonis, een

familiebedrijf uit Verviers met een traditie van meer

dan 300 jaar.

➽ ballen Je raadt het al, ook de beste ballen zijn Belgisch.

Saluc, een bedrijf uit Doornik, produceert elke

dag 30.000 biljartballen. Vroeger waren die uit

ivoor, maar dat is nu verboden. Vandaag zijn ze van

kunststof.

➽ tafels Verhoeven uit Malle houdt de Belgische eer hoog!

2020

oPle id inG in de k ijker

wat? ➽ PPT is een nieuwe studierichting van 1 jaar die je voorbereidt op het beroep van operator. De opleiding is heel sterk gericht op de arbeidsmarkt. De lessen worden afgewisseld met stages in verschillende bedrijven.

➽ PPT staat voor Productie- en ProcesTechnologie. Het is een Se-n-Se, het vroegere 7de specialisatiejaar TSO. Se-n-Se betekent ‘Secundair na Secundair’ en wordt georganiseerd door secundaire scholen.

wanneer? ➽ Geïnteresseerde jongeren kunnen instappen op twee momenten, op 1 september of op 1 februari.

voor wie? ➽ Leerlingen die een diploma secundair onderwijs hebben behaald. Er is geen technische voorkennis vereist. Dus ook leerlingen uit het ASO zijn welkom.

wat leer je bij PPt? ➽ Je krijgt geen algemene vakken meer. PPT focust op de praktijk. De nadruk ligt op ‘werkplekleren’ in een technologische, industriële omgeving. De leerling/cursist wordt opgeleid volgens het profiel dat de industrie verwacht van een starter.

➽ Daardoor leer je op één jaar tijd alle knepen van het vak:

■ zelfstandig en probleemoplossend denken en werken

■ industriële processen beheersen en sturen (bv. een productielijn bedienen, instellen en bijregelen)

■ de productie controleren ■ kwaliteitsvolle producten maken ■ veilig en milieubewust werken

waar? ➽ Momenteel bieden twee scholen deze studierichting aan: KTA1 HoTech Insti-tuut in Oostende en Lyceum Paarden-markt in Antwerpen (vanaf het school-jaar 2013-2014 ook het VTI Waregem en KA Geraardsbergen).

waarom? ➽ Door het tekort aan operatoren heb je een grote werkzekerheid. Je kan later als operator terecht in uiteenlopende sectoren, zoals de chemische nijver-heid, de houtsector, de textiel- of voedingsindustrie. Met een diploma ‘Productie- en ProcesTechnologie’ heb je een grote troef om werk in je buurt te vinden.

wat na het SecUndair?

Se-n-Se ProdUctie- en ProceStechnoloGie (PPt)

meer info:www.sense-ppt.be.Check zeker ook www.onderwijskiezer.be, een prima zoekmachine voor

opleidingen en scholen.

Job gegarandeerd

2121

Uit het jUiSte hoUt GeSneden

‘ je maG vooral niet SlordiG Zijn’

wat doet een produCtieoperator in de

houtseCtor eigenLijK? hééL veeL, zo Leren we bij brems

in haLen. ‘we Kauwen onze mensen niKs voor, ze Krijgen

de verantwoordeLijKheid om zeLF mee te waKen

over de KwaLiteit en om de werKmethodes te

verbeteren. en uiteraard verwaChten we dat ze hun

maChine(straat) grondig Kennen en zeLF Kunnen

onderhouden.’

ProdUctieoPeratoren leven Zich Uit

jonGe

bij bremS doorS enbremS hoUthandel

Brems begon meer dan een eeuw geleden als traditionele klompenmakerij, maar groeide uit tot belangrijke industriële speler in hout, deuren en parket. Bij het familiebedrijf, dat in 2010 werd overgeno-men door houtgroep Cras, werken ruim 80 mensen, onder wie een groot aantal productieoperatoren.

erwin ruytings is productieleider van de businessunit Houthandel. Zijn ploeg telt 35 medewerkers, verdeeld over zagerij, schaverij, drenk-unit, laders en vrachtwa-genbestuurders. ‘Er komt vooral gevier-schaald hout binnen, maar ook nog ronde stammen, waar wij dan mooie gevier-schaalde planken of balken uit verzagen. Dit hout kan rechtstreeks naar de klant, of we doen nog een bijkomende bewerking, zoals schaven om bijvoorbeeld profielen te maken, of herzagen naar andere secties. Ook het drenken van hout behoort tot de mogelijkheden. We hebben twee dompel-baden met ATG-keuring om timmerhout beter bestand te maken tegen schimmels en insecten.’ (ATG staat voor Algemeen Tech-nische Goedkeuring.)

de juiste zaag of schaafIn de zaagafdeling werken vijf medewer-kers met verschillende zaagmachines. ‘We hebben een Brenta herzaag met bandzagen van 8,50 m en een Stenner herzaag met bandzagen van 5,60 m. Voor de ronde stam-men gebruiken we een Brenta boomzaag met bandzagen van 10,80 m. Ook de dikte van de zaag speelt een rol. Stelregel: hoe zwaarder het hout, hoe dik-ker de zagen.’In de schaverij zijn zes mensen aan de slag. ‘We maken nagenoeg alles, van planchet-ten en plintjes tot terras- en vloerplanken. Profielen kunnen ook volgens model van de klant gemaakt worden. Eventueel met brandvertragende behandeling of extra af-werkingslaag. We hebben een grote schaaf voor de standaardproducten en enkele kleinere schaven voor beperkte series. Uiteraard hebben wij zowel voor bandzagen als voor schaafkoppen een eigen slijperij.’

gezocht: teamspelersDe ploeg van Erwin telt flink wat produc-tieoperatoren. ‘Maar het is moeilijk om mensen te vinden met tegelijk verstand van hout en de feeling om met machines te werken. Je moet ook materiaalkennis heb-ben. Als je ziet dat er inkepingen of lijnen in de geschaafde kepers zitten, moet er een belletje gaan rinkelen dat er mogelijk iets niet klopt met de schaafmachine. Boven-dien moet je een teamspeler zijn, zeker in de schaverij. Daar hebben we niks aan einzelgängers. En ook al is tegenwoordig alles geautomatiseerd, als operator ben je veel meer dan een machinebediener. Gaat er iets mis, dan moet je weten wat er aan de hand is.’

2222

Uit het jUiSte hoUt GeSneden

robot aan de cnc-machine In de productiehal van Brems Doors produceren 15 vakmannen binnendeuren op maat. ‘We maken geen enkele standaarddeur’, vertelt productieleider johan beelen. ‘Alles is op bestelling. We staan bekend voor onze strakke deuren in mdf of fineer voor het hogere marktsegment. De stroken fineerhout, die we zelf in het buitenland selecteren, worden hier aan elkaar gevoegd met draad en smeltlijm.’De deurbladen van Brems bestaan uit een kern van spaanplaat met aan weerszijden een mdf-plaat. Het geheel wordt samengehouden met een massief den-nen kader. ‘Daar kruipt veel handenarbeid in, want wij produceren niet aan de lopende band. Het frezen van de deurbladen gebeurt wel CNC-gestuurd. Bij elk deurblad zit een chip in één van de kaderlatten met alle nodige informatie. Onze robot pikt het deurblad van een stapel, houdt de chip voor een scanner en plaatst dan het deurblad op de CNC-machine, die dan alle maat-bewerkingen uitvoert, van de scharnieren tot eventuele ingefreesde figuren.’

invallen voor een collega Ook voor de afkasting van de deuren werkt Brems met een CNC-proces. Hier geen indrukwekkende robot, maar zelfstandige productieoperatoren. Johan Beelen: ‘We kauwen onze operatoren niks voor, ze krijgen de verantwoordelijkheid om zelf mee te waken over de kwaliteit en de werkmethodes te verbeteren. Uiteraard verwachten we dat ze hun machine grondig kennen en zelf kunnen onderhouden. Maar ze moeten ook flexibel zijn, om indien nodig te kunnen invallen voor een col-lega. Ook teamwork en ruimtelijk inzicht zijn belangrijk, en niet te vergeten: veilig werken. Als productieopera-tor moet je alle richtlijnen opvolgen, veiligheidskledij dragen, de bescherming op de machines laten staan en herstellen indien nodig. En heel belangrijk: onveilige situaties onmiddellijk melden!’

Sam janssens: ‘ik controleer elke keper’Vader en zoon die zij aan zij op de werkvloer staan, je komt het niet dikwijls tegen. Maar wel aan de negenassige Weinig schaafmachine van Brems Houthandel. sam janssens (20) werkt sinds anderhalf jaar bij zijn vader peter. ‘Ik heb hout-technieken gevolgd en na mijn zevende jaar kon ik hier met-een beginnen. Ik werk nog niet alleen met de schaafmachine, maar controleer elke keper die eruitkomt. Materiaalkennis is daarvoor onontbeerlijk, want je moet goed weten hoe hout eruit moet zien. Ook technisch inzicht is handig. Je hoeft gelukkig niet alles op voorhand te kennen. Ik leer enorm veel bij van mijn vader, bijvoorbeeld hoe hij de motoren van de schaafmachine onderhoudt en herstelt.’Vader Peter tipt: ‘Het komt erop aan om het hout goed te sorteren. Van slecht hout kan je nooit mooie latten maken.’Peter staat ruim twintig jaar achter de schaafmachine en kent de knepen van het vak. ‘Het leuke hier: wij schaven nog zoals vroeger. Dat wil zeggen dat je je machine volledig moet beheersen, de schaafkoppen afstellen, de doorvoersnelheid regelen. Daarvoor moet je natuurlijk wel kennis hebben van hout.’

johan vuegen:

‘machine maakt het boeiend’

johan vuegen (25) is verantwoordelijk voor de afkasting van de

deuren. ‘Aan de hand van een picklijst haal ik alle onderdelen uit het

magazijn – vier opgaande houtstukken voor de voor- en achterkan-

ten van de deur en twee stukken voor de kop van de deur. Vervol-

gens leg ik de omkastingen klaar voor bewerking en selecteer ik het

programma op de CNC-freesmachine voor de juiste deurmaat, het

verstek bovenaan, de scharnieren, de slotplaat en de breedte van

de inschuifbekleding. Na de CNC-bewerking gaan de omkastingen

ofwel rechtstreeks naar de montage ofwel naar de lakafdeling.’

Johan produceert tot 80 omkastingen per dag. ‘Ik hou de machine

draaiende, doe kleine aanpassingen in het programma en hou

voortdurend de kwaliteit in de gaten door met mijn schuifmaat alle

uitfrezingen te controleren. En het komt nauw, want wij werken met

zeer scherpe toleranties. Mensen zien nu eenmaal graag strakke,

mooi ingewerkte deuren. Dus je moet hier zeer stipt werken en je

mag vooral niet slordig zijn.’

Ook zijn machine kent Johan door en door. ‘Gereedschap vervangen,

de machine onderhouden en smeren: het behoort allemaal tot mijn

takenpakket. Zoiets leer je niet op school en precies dat maakt het

boeiend. Je hebt ook materiaalkennis nodig, bijvoorbeeld om de

juiste voedingssnelheid te kunnen bepalen. Het mooiste aspect van

mijn job? Dat ik mee kan werken aan zulke mooie deuren, en dat ik

veel verantwoordelijkheid krijg.’

2323

‘daG van het onderwijS’ Prowood

op 24 oKtober 2012 organiseerde de houtvaKbeurs prowood de ‘dag van het onderwijs’ voor de LeerLingen van de derde graad houtbewerKing

‘ KLASSE, HOE OP 24 OKTOBER MEER DAN 1500 LEERLINGEN DE PROWOOD VAKBEURS BEZOCHTEN. VOOR WIE ERAAN ZOU TWIJFELEN, DE TOEKOMST VAN DE HOUTSECTOR IS VERZEKERD!’ oLivier CLaessens (organisator)

‘ UITSTEKEND VOORBEREID DOOR HET OPLEIDINGSCENTRUM HOUT (OCH). ZEKER VOOR HERHALING VATBAAR’

hans maes (vti waregem)

‘ NIETS DAN LOF. PRIMA IDEE OM MET VOORAF OPGESTELDE VRAGENLIJSTEN EN OPDRACHTEN TE WERKEN’

patriCK mentens (tisp moL)

Sta ik erop?jawel, surf naar onze Facebook-

pagina’s, daar vind je alle foto’s:

www.facebook.com/

houtvasthoudenmag/

photos_stream

➽1551 leerlingen

➽187 leerkrachten

➽34 Vlaamse scholen

➽17 Waalse scholen

➽15.581 bezoekers

➽205 standhouders

een boeiende, massaal

bijgewoonde studiedag:

2424

Pefc

het sleutelwoord: duurzaamheidHout is en blijft een van de meest milieuvriendelij-ke materialen. Hout is immers perfect hernieuw-baar. Uitputtelijke energiebronnen zoals aardolie en steenkool zijn dat niet. Voorwaarde: het hout moet op een duurzame manier gewonnen worden.

Dit alles gekaderd in een verantwoord bosbe-heer.

wat houdt dat in?Duurzaam bosbeheer houdt rekening met alle aspecten van het ecosysteem: de typische fauna en flora, de bodem, de waterhuishouding…

Ook de sociale aspecten zijn belangrijk. Zoals de rechten van inheemse gemeen-

schappen die in het bos wonen of hiervan afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud.

Nog een aandachtspunt: de veiligheid en goede arbeidsomstandigheden van bosarbeiders. Last but not least is er het economische aspect. Het beheer moet economisch rendabel zijn en eerlijk ten goede komen aan alle belanghebben-den.

hoe is dat gegroeid?Om de garantie te kunnen bieden dat hout uit duurzaam bosbeheer stamt, is het concept van boscertificering en houtlabeling ontstaan. Via zo’n systeem kan de consument hout uit verant-woord beheerde bossen onderscheiden.

Tegelijk worden boseigenaren over de hele wereld gestimuleerd in hun inspanningen voor een duur-zaam beheer.

In 1999 zag PEFC, een internationale niet-gouver-nementele organisatie (ngo), het licht op initiatief van 12 Europese landen, waaronder België. Dit programma werd al snel gesteund door de ver-schillende spelers die van ver of dichtbij betrokken waren bij het bos. Bij het PEFC-gebeuren hebben alle betrokkenen hun zeg: boseigenaars, industrie, milieuorganisaties, wetenschappers en gebruikers van het bos.

ControleBedrijven die PEFC-producten willen verwerken en/of verhandelen, dienen in het bezit te zijn van het zogenaamde Chain Of Custody-certificaat. Een onafhankelijke auditinstelling ziet strikt toe op de naleving van de PEFC-criteria in de bedrijven en reikt het certificaat uit voor een periode van 5 jaar (maar met jaarlijkse controles).

PEFC is ondertussen uitgegroeid tot het grootste boscertificatiesysteem ter wereld met meer dan 247 miljoen hectare gecertificeerde bosoppervlak-te. In België zijn er 388 gecertificeerde bedrijven, wereldwijd meer dan 9500.

hout is puur natuur, daar is geen speLd tussen te Krijgen. maar niet eLKe houtKap en niet eLKe houtverwerKing is eCoLogisCh verantwoord. daarom staan we hier stiL bij projeCten die oog hebben voor de toeKomst van onze pLaneet.

eco-

loGi

Sch

je hebt er ongetwijFeLd aL van gehoord: peFC,

oF programme For the endorsement oF Forest

CertiFiCation. peFC is een LabeL dat de Consument

garandeert dat het hout oF het papier aFKomstig

is van duurzaam beheerde bossen. peFC is

ooK een internationaLe organisatie die een

miLieuvriendeLijK, soCiaaL gunstig en eConomisCh

LeeFbaar bosbeheer promoot.

meer info:

www.pefc.be

www.facebook.com/

mijnplekjeinhetbos

2525

eco-loGiSch

op de belgische markt zijn vooral deze 2 labels aanwezig: het FsC- en het peFC-label. FsC betekent Forest Stewardship Council.

theuns wint balthazar award voor meest ecologische meubelOp de Internationale Meubelbeurs in Brussel in november 2012

werden voor de zesde keer de Balthazars uitgereikt. De prijzen

zijn in de eerste plaats bedoeld als stimulans om innovatie bin-

nen de meubelsector te stimuleren.

meubelfabriek theuns uit essen won de Most Green Award

voor haar inspanningen op ecologisch vlak. het bedrijf doet

voor 70 procent van haar productie een beroep op hout

afkomstig uit bossen met het peFC-label

Het bedrijf behaalde in 2010 het PEFC Chain of Custody-certifi-

caat. Theuns erkent de meerwaarde van duurzaam bosbeheer.

‘We zijn overtuigd van het belang van verantwoorde houtwinning.

Vermits wij vooral met eikenhout werken en er onder het PEFC-

certificaat veel eikenhout beschikbaar is, was het behalen van

een eigen certificaat een logische keuze’, vertelt zaakvoerder

Theo Theuns. ‘Onze leveranciers werkten al met tal van zagerij-

en die het certificaat hadden. De ontbrekende zagerijen hebben

intussen ook hun certificaat verworven.’

De meubelfabriek viel in de prijzen met de Landeck-eetkamer.

‘Het is een creatie die verwijst naar de eetkamer uit grootmoe-

ders tijd, maar ze werd in een hedendaags jasje gestoken. Met

schelpgreepjes in een Old Metal Look en met een vlakverdeling

van de kastdeuren met kleine panelen of geslepen glas’, besluit

de trotse zaakvoerder.

➼ www.theunsmte.be

winaars BalthazarAward

2626

aan

de

Sla

G

praktijkvoorbeeld

Leerlingen leren solliciteren

Jobexpo organiseert dit jaar opnieuw

sollicitatiebeurzen in technische

scholen. Een drempelverlagend initiatief

dat bedrijven en technisch geschoolde

(bijna afgestudeerde) leerlingen met

elkaar in contact brengt.

Er wordt in 3 stappen gewerkt:

1) sollicitatietraining in de klas

2) oefening cv en sollicitatiebrief

3) sollicitatiebeurs

➼ meer info: www.jobexpo.be

solliciteren

do’s en don’tsKLaar om de wereLd te veroveren? je eerste Centen verdienen? eindeLijK zeLFstandigheid? tijd om te soLLiCiteren. met deze tips zetten we je een eind op weg.

achtung... facebook ■ scherm je Facebookprofiel af (werkgevers hebben de gewoonte sollicitanten te checken op Facebook) ■ plaats een neutrale profielfoto als je solliciteert (Facebook, Twitter)

do’sje voorbereiding

■ verzamel zoveel mogelijk informatie over het bedrijf waar je solliciteert

■ informeer je over de aard van de job ■ stippel je route uit en ga na hoeveel tijd

je nodig hebt om op je bestemming te geraken

■ bereid het gesprek voor (zie FAQ) ■ sta even stil bij je kleding en je uiterlijk ■ ga op tijd slapen :p

je sollicitatiebrief (inhoud, schrijfstijl en lay-out)

■ hou het bondig, sober en zakelijk (maximaal 1 pagina)

■ zeg het in je eigen woorden ■ beschrijf je motivatie op een positieve

manier ■ toon ambitie ■ vermijd taal- en spelfouten

je cv ■ geef duidelijke info over jezelf ■ lijst je studies en opleidingen op ■ zet je vaardigheden (bv. computerkennis,

leiding in een jeugdbeweging, sport… ) in de verf

■ vermeld je belangrijkste hobby’s

het sollicitatiegesprek ■ kom op tijd (vertrek beter te vroeg

dan te laat, denk aan files… ) ■ let op je houding ■ blijf rustig ■ antwoord concreet op de vragen

(vermijd zoveel mogelijk ‘mmm’, ‘ik weet het niet’ of ‘euh’)

■ wees eerlijk ■ toon enthousiasme voor de job ■ stel zelf ook vragen (bv. ‘Zijn er

mogelijkheden om me bij te scholen/door te groeien?’)

■ dank de werkgever voor het gesprek

na het gesprek ■ evalueer je sollicitatie voor jezelf ■ neem initiatief en solliciteer verder

don’ts ■ Je GSM of smartphone laten

aanstaan én beantwoorden tijdens het gesprek.

■ Afstandelijk, koel of ongeïnteresseerd zijn of overkomen. Je bent je er misschien niet van bewust dat je zo overkomt.

■ Foute kledij. Het lijkt een evidentie, maar heel wat sollicitanten zien eruit alsof ze onmiddellijk na hun gesprek nog naar het strand of de discotheek willen.

■ Overdreven arrogantie. Er is een groot verschil tussen jezelf aanprijzen en jezelf de hemel in prijzen.

■ Negatieve uitlatingen over de vorige werkgever en/of collega’s.

➼ Deze tips komen uit diverse jobsites: vdab.be, jobat.be, vacature.com, regiojobs.be, careerbuilder.be, etc. Op deze en veel andere sites haal je heel wat inspiratie om succesvol te solliciteren.

faq ■ Vertel eens iets over jezelf? ■ Wat zijn je loonverwachtingen? ■ Waarom moeten we jou precies aannemen?

■ Wat spreekt je aan in deze job? ■ Waarom wil je hier werken? ■ Ben je bereid om overuren te doen? ■ Wat zijn je sterke/zwakke punten?

Oefen dit even op voorhand met je lief of een goeie maat.

frequentlyasked questions*

*vaak gestelde vragen

2727

Essenvatenringporig gerangschiktvroeghout:

■ meestal alleenstaand ■ vatdiameter tot 350µm

laathout: ■ meestal in groepjes ■ vatdiameter tot 15µm ■ thyllen aanwezig

straLenlager dan 5mm,25-60 µm breed,5-9 per mm,soms neiging tot etagebouw

parenChymparatracheaal, vasicentrisch, confluent, marginaal parenchym.

HO(u)T SHOTHO(u)T SHOT

het wordt gebruiKt voor

het Komt uit

Bleek: wit tot geelbruin

Kern- en spinthout zijn

moeilijk te onderscheiden.

Bruin (facultatieve kern)

Facultatieve kern: kernhout dat pas op latere tijd (essen

na ca. 60 jaar) verkleurt als reactie van de boom tegen

ziekteverwekkende schimmels in de stam.

het is ■ Europa ■ Noord-Amerika

■ Klein-Azië

■ Japan ■ China

■ gereedschapsstelen

■ ladders ■ geraamten van lichte bootjes

■ fineer ■ meubelen

■ trappen ■ parket ■ binnenschrijnwerk

■ turntoestellen

■ tennisraketten (flexibel hout!)

lENGtE: tussen 2,15 m en 3,95 m (soms ook 4,25 m en meer)DIKtE: 26 tot 105 mm

BrEEDtE: variabel, van 15,5 cm en meer

(opgaand per 1 duim),

gemiddeld 20,5 cm

het heeFt ■ Een gemiddelde volumieke massa van ongeveer 700kg/m³

■ Goed zichtbare jaarringen

■ Een rechte en regelmatige draad (zonder kwasten of scheuren)

■ Voorzichtig drogen, wegens de grote lineaire krimp en de kans op verkleuring

■ Een hardheid van 6140N (Janka)

■ Een buigsterkte van 114 N/mm²

het Laat ziCh goed

■ verzagen

■ versnijden

■ buigen ■ verlijmen

■ schuren

■ beitsen ■ vernissen

... de achtergrond van dit

magazine al opgemerkt? ;)

2727

het wordt aangevoerd

■ Op bool gezaagde planken en fineer

I : >25 jaar

II : 15-25 jaar

III : 10-15 jaar

IV : 5-10 jaar

V : < 5 jaar

het is

niet duurzaam voor het kern- en spinthout (natuurlijke duurzaamheidsklasse V)

doe mee en win

hoeveel biljarttafels

staan in de hoofdstad

van korea?‘like’ onze

Facebookpagina en stuur ons een privébericht

met jouw antwoord. De winnaars ontvangen een leuk cadeau, dus nu als de

bliksem naar www.facebook.com/houtvasthoudenmag.

Het antwoord en de winnaars vind je in het septembernummer van dit magazine.

➼ www.facebook.com/ HoutVasthoudenmag