Jeroen den Uyl

Utrecht1-12-2009

Horizontale sturing

2© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Vertikale sturing

– Representatie

– Overheid verdeelt macht en

deelt inhoudelijke waarden toe

– Vrijheid en gelijkheid

– Command and control

Maar ook:

– Verlies van gezag

– Misbruik

overheid

3© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Kenmerken vertikale sturing

Inhoudelijke normen

Tussen overheid – individu

Burger is klant/ normobject

Overheid houdt toezicht

Informatiehuishouding

Geen opvoedende waarde

overheid

4© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Van vertikaal naar horizontaal

– Exclusieve normen (inhoudelijke normen)

“wij houden niet (of wel) van homo’s”

– Inclusieve normen (procesnormen)

“eerst luisteren dan slaan”

– Met vervliegen van ideologie/ aanzetten van particuliere ideologiën is het voor overheid moeilijk exclusieve normen te stellen

– Verlangen om te sturen op samenhang en burgerschap zonder als overheid te zeer tussen de burgers in te zitten..

5© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Horizontale sturing

– Participatie

– Overheid ordent spelregels voor

anderen

– Broederschap

– Onvoorspelbaar

– No pain - No gain

– Handhaving van norm

door groep zelf

Dus ook:

– Loslaten

overheid

6© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Kenmerken horizontale sturing

Meta-normen

Tussen overheid en groep

Burger is producent van

inhoudelijke normen

Meta-toezicht oa freeriders

Meta-informatie

overheid

7© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Probleemhebbers en -oplossers zijn één Op zoek naar de zelfsturende cirkels

– In de groep kan niemand weglopen: iedereen is deel van probleem én van oplossing, want iedereen is eigenaar.

8© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Probleemhebbers en -oplossers zijn één Op zoek naar de zelfsturende cirkels

– In de groep kan niemand weglopen: iedereen is deel van probleem én van oplossing, want iedereen is eigenaar.

Bijvoorbeeld 1:Buurtvereniging

(bewoners, bedrijven) beslistover beheer, veiligheid, en

tal van andere taken…

Bijvoorbeeld 2:Aanpak probleem jongere(eigen kracht centrale):Iedereen in netwerk van

jongere (tante, vader, leraar, vriend) erkent bijdrage aan

probleem en oplossing

Bijvoorbeeld 3:Sociale werkvoorziening

FrankrijkWerkgever is verplicht bepaald

% gehandicapten in dienstIndien niet, stort bedrijf in

lokaal fonds datwerk maakt

Bijvoorbeeld 4:Werkgroep Fiets:

ENFB, KVK ea org’sbeslissen over aanpak van

Fietsknelpunten met volledigmandaat, zonder unanimiteit,

beslist BenW

Bijvoorbeeld 5:Wijkschap; waardeontwikkeling van een wijk wordt teruggestort

in een wijkschap waareigenaren lid van zijn

Bijvoorbeeld 6:Coöperatie van

onderwijsvastgoed van allescholen in een grote stad

wordt gezamenlijk beheerd

Bijvoorbeeld 7:Bouwvergunning wordt verleend door burgers

Bijvoorbeeld 8:Toezicht op brandvergunningen

vindt plaats door burgers

Bijvoorbeeld 9:Regelvrij en verkeersbordvrij

verkeersplein; alle gebruikers zijn evenveel waard en gedragen zich ook zo

Bijvoorbeeld 10:Jongerenparlement verdeelt subsidies voor jeugddoelen

Bijvoorbeeld 11:Bewoners kiezen zelf wie in hun buurt mag wonen

9© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Uitdagingen

– Loslaten van inhoudelijke normen

– Toezicht op groepsproces (accepteren dat de groep onderlinge strijd heeft; democratische eisen)

– Aanpak freeriders

– Nieuwe rol/ profilering politicus metastuurders

10© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Waar zijn de nieuwe cirkels?

– Wijk van Initiatieven (Ymere/ Almere Hout Noord)

– Schoolbestuur. Iedere ouder is eigenaar van school (evt. tax credit)

– Bijstandswet door de wijk. Iedere wijk zijn eigen armenzorg.

– ….

– ….

11© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Discussie

– Wat betekent horizontale sturing voor de organisatie

– Waar stuur je op?

– Welke informatie wordt belangrijk?

– Hoe regel je meta-toezicht?

12© Twynstra Gudde 1-12-2009

Horizontale sturing

Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.

Jeroen den Uyl

www.twynstragudde.nl

http://www.twynstraguddeblog.nl/indewijk/