#01July-September

2009

Vol. 1

S c a n n i n g t h e f r o n t i e r o f S c i e n c e t e c h n o l o g y a n d i n n o v a t i o n

interview ดร.สวทย เมษณทรย เมอโลกไมใชใบเดม

features ไขประตหาทางออกจากวกฤตเศรษฐกจ ดวยกญแจดอกทเรยกวา: วทยาศาสตร

Foresight Society Foresight คออะไร

ราคา 80 บาท

Editor’s vision

วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (วทน.) ไมสามารถดำรงอยอยางโดดเดยวในทามกลางการเปลยนแปลงของสงคม หากแตมปฏสมพนธกบภาคสวนอนๆ ในมตทหลากหลาย ในขณะเดยวกนการพฒนาของแวดวง วทน. ของโลกเกดขนอยางรวดเรวและตลอดเวลา และเขาไปมสวนกำหนดทศทางในระบบเศรษฐกจสงคมสงแวดลอมรวมถงการดำเนนชวตในระดบบคคล

Horizon จงถอกำเนดขนโดยเปนสวนหนงในกระบวนการจดการองคความร (KnowledgeManagement, KM) ทพยายามรวบรวมความรดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (รวมทงความรในดานอนๆ) ทกระจดกระจายกนอยในตวบคคลและองคกรตางๆ มาพฒนาใหเปนระบบ และนำเสนอขอมลเหลานนในชองทางตางๆโดยHorizonจดเปนชองทางหนง

นอกจากนเรายงจะนำเสนอขอมลเกยวกบการคาดการณเทคโนโลย (Technology foresight) เพอบงชเทคโนโลยใหมๆทจะเออประโยชนตอระบบเศรษฐกจและสงคมในวงกวาง รวมมองหาทศทาง แนวโนม โอกาสใหมๆ และภยคกคามตางๆ ทนาจะเกดขน โดยหวงวาขอมลเหลานจะมสวนสำคญในการชวยกำหนดทศทางหรอแนวทางของนโยบายวทยาศาสตรและการพฒนาทางเลอกตางๆ การจดลำดบความสำคญในการพฒนาภายใตขอจำกดทางทรพยากร การเพมขดความสามารถในการคาดการณอนาคต การสรางฉนทามตทงในหม นกวทยาศาสตรเองและผสนบสนน รวมทงผใชผลงานวจยใหมความเหนรวมกนในการบงชความตองการหรอโอกาส การสนบสนนสงเสรมการตดสนใจเชงนโยบายทสอดคลองกบความตองการของผมสวนไดสวนเสย รวมทงสงเสรมการสอสารทงภายในประชาคมนกวทยาศาสตรและกบผใชงานวจย

Horizonเปนวารสารทออกทกๆ3เดอนทำหนาทเปนอกชองทางหนงในการนำเสนอขอมลและขาวสารเกยวกบแนวโนมวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมทจะเกดขนในอนาคต เพอใหหนวยงานภาครฐและหนวยงานทเกยวของรบทราบเปนขอมลในการวางนโยบายเชงรก และดำเนนการวจยและพฒนาใหกาวทนความเจรญของวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมประสทธภาพ รวมทงเปนสอเชอมโยงในการแลกเปลยนความรและความคดเหนในหมผทมสวนเกยวของในการจดทำนโยบายวทยาศาสตรอนเปนสวนหนงของกระบวนการจดการความร

ขอใหสนกกบการอานครบ หากตองการตชม แสดงความเหน หรอตองการแจงขาว ตดตอมาไดท horizon@sti.or.thครบ

บรรณาธการ

: �

Contents

เจาของ

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

บรรณาธการผพมพผโฆษณา

สชาตอดมโสภกจ

ทปรกษา

รศ.ดร.พเชฐดรงคเวโรจน

ดร.ญาดามกดาพทกษ

รศ.ดร.ศกรนทรภมรตน

รศ.ดร.ชาตรศรไพพรรณ

ดร.นเรศดำรงชย

ดร.กตพงคพรอมวงค

3� Interview

�8 Vision

�0 Features

บรรณาธการบรหาร

สชาตอดมโสภกจ

กองบรรณาธการ

พสชนนนรมตรไชยนนท

วสสลสาไตรสจจ

ดร.สรชยสถตคณารตน

สรพรพทยโสภณ

บรรณาธการตนฉบบ

วรพงษสนทรฉตราวฒน

บรรณาธการศลปกรรม

ณขวญศรอรโณทย

สำนกงาน

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

(สำนกงานชวคราว)

73/1อาคารสวทช.ถนนพระรามท6

แขวงทงพญาไทเขตราชเทวกรงเทพฯ10400

โทรศพท 026448150-9

ตอ768,713,743

อเมล horizon@sti.or.th

เวบไซต www.horizon.sti.or.th

ดำเนนการผลตโดย

บรษทเปนไทพบลชชงจำกด

โทรศพท 027369918

โทรสาร 027368891

อเมล waymagazine@yahoo.com

04 News review 06 News & event 08 Foresight society 1� In & Out 14 Question area 16 Cultural science 18 Gen next �0 Features �6 Statistics features �7 Global warming �8 Vision 3� Interview 36 Social & technology 38 Myth & science 40 Smart life 41 Science media 4� Thai point 43 Techno-Toon

บางคนมองวาวทยาศาสตรเปนเครองมอดงเอาศกยภาพจากธรรมชาตมารบใชมนษยบางคนมองวาวทยาศาสตรเปนเครองมอควานหาความหมายใหสรรพชวตจะเกดอะไรขนเมอวทยาศาสตรอาสาแกปญหาปากทองหาคำตอบไดใน Features ฉบบนำรอง

อดตมอขวาของดร.สมคตจาตศรพทกษอยางดร.สวทย เมษณทรยผอำนวยการSasinInstituteforGlobalAffairs(SIGA)จฬาลงกรณมหาวทยาลยพดถงโลกสงคมเสอเหลองเสอแดงและความเปลยนแปลงดวยทวงทาของวทยาศาสตรและภาษาของดวงดาว

Visionเปนพนทรวบรวมมมมองคลายคลงวสยทศนจากกรในมตตางๆสำหรบฉบบปฐมฤกษนเราชวน4กรในมตตางๆอาทดร.รอยล จตรดอน ผศ.ดร.นวดล เหลาศรพจน รศ.ดร.โคทม อารยาและรศ.ดร.ศกรนทร ภมรตนมารวมกนตอภาพประเทศไทยในอก10ปขางหนา

#01July-September

2009

Vol. 1

แคแผนบางๆ วสดอจฉรยะ (Smart materials) เปนวสดทผานกระบวนการทางวศวกรรมเพอใหมความสามารถเฉพาะอยางและมประสทธภาพสงขน เชน เสนดายจากใยแมงมมทผานกระบวนการทางพนธวศวกรรมของ NexiaBiotechnologiesสามารถนำไปใชในการผลตชดทหารทตองการความแขงแรงสงและมนำหนกเบา

กญแจสำคญในการผลกดนและพฒนาวสดอจฉรยะใหเกดขนได คอการสรางความรความเขาใจและความสามารถในการจดการระดบโมเลกลหากนกวจยทราบถงกลไกการเคลอนทผานแผนเยอบางๆของโมเลกลจะทำใหสามารถออกแบบวสดททำหนาทเปนแหลงปลดปลอยสารบางชนดได เชน เสอยดทสามารถสงวตามน

แกวน แดมวลมนษยชาต จบเลกๆ ของนกบนอวกาศ แตถอเปนอกใหญๆ ของมนษยชาตเพราะเมอวนพธท20พฤษภาคม2552ประวตศาสตรตองจารกอกครงวานกบนอวกาศดมนำทผลตขนจากการรไซเคลนำปสสาวะของ พวกเขาเอง “รสชาตดนะ” ไมเคล บารรทท กลาวหลงจากทเขากลนมนลงไปแลว

ระบบรไซเคลปสสาวะ (Urine recycling system) เปนสงจำเปนสำหรบการตงรกรากบนดวงจนทรหรอบนดาวองคาร และยง

แสดงบญชดเอนเอนกการเมอง ในยคจโนมสวนบคคล(Personalgenomics)ทกำลงจะมาถงซงเปน

ยคทการถอดรหสของยนทำไดงายและราคาถก สำหรบผทดำรงตำแหนงทางการเมอง นอกจากตองแสดงทรพยสนของตน รายการภาษ และคาใชจายในการหาเสยงแลว ยงตองเปดเผยขอมลดเอนเอของตนดวย เพราะประชาชนตองการทราบวาผทจะมาเปนผนำของตนนนมสขภาพกายใจสมบรณเพยงใด

จอรจ แอนนาส ผนำดานชวจรยธรรมและสทธมนษยชนของ

เครองสแกนไวรสรางกายมนษย Wireless Identification and Sensing Platforms(Wisps) คอ เซนเซอรขนาดเลกจว ทสามารถฝงตวอยตามสถานทตางๆ เชน อาคาร เครองใช หรอแมแตในรางกายมนษยและสามารถผลตพลงงานโดยเกบกวาดเอาจากสงทอยรอบๆ ตว ไมวาจะเปนแสงแดด ความรอนหรอแมกระทงคลนเสยง

เซนเซอรจะทำหนาทในการตรวจจบการเปลยนแปลง

เทรนดแลกเสอกนใสกำลงมา กจกรรมแลกเปลยนสนคาแฟชนเรมเปนทสนใจอยางแพรหลายในแถบยโรปและอเมรกา เปนกจกรรมท

สงเสรมใหผคนใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ในภมภาคเอเชยกจกรรม แลกเปลยนสนคาแฟชนเกดขนครงแรกในประเทศญปน ชอวา ‘xChange’ในกรงโตเกยวเมอเดอนพฤศจกายน2550โดยจนโกะนวะ

xChange เปนกจกรรมทจดขนไมเฉพาะสนคาแฟชนเทานน แตรวมไปถงการแลกเปลยนขาวสารขอมล ทศนคตของเจาของเสอผาทมตอเสอผาดงนนสงของทกชนทกประเภททนำมาแลกเปลยนตองมการตดปายบอกชอเจาของ และสงทควรคำนงถงเกยวกบการใชสงของชนนน

ของสภาพแวดลอม แลวรายงานขอมลไปยงตวรบผานคลนวทย เพอให เรมตนการชารจไฟใหม โดยการทดลองเบองตนไดทำการตดตงWispsบนรถกวาดถนนในนครซานฟรานซสโก เพอทำหนาทตรวจมลภาวะทางอากาศ

ในกรณของคอมพวเตอร เทคโนโลยดงกลาวจะชวยใหระบบสามารถบรหารจดการการทำงานได

: 4 new

s re

vie

w

: 4

ผานผวหนงเขาไปยงรางกายของคนเราตลอดระยะเวลา 8 ชวโมงทสวมใส หรอวสดอจฉรยะทสามารถตรวจจบการเปลยนแปลงของดเอนเอ และตอบสนองตอการเปลยนแปลงดงกลาว

ปจจบนมการประยกตใชวสดอจฉรยะอยางกวางขวางในหลายสาขาวชาชพและอตสาหกรรมหลายประเภท เชน ดานสขภาพ วสดอจฉรยะจะ

สามารถทำหนาทในการสมานบาดแผล การสงผาน ยาปฏชวนะไปยงบาดแผล รวมทงวสดทมคณสมบตในการซอมแซมกระดกแขนขาทแตกราวหรอหก

ทมา: Sigma Scan

http://www.sigmascan.org/Issue/

ViewIssue.aspx?IssueId=463&SearchMode=2

ชวยลดคาใชจายของนาซาในการสงนำขนไปยงสถานอวกาศโดยใชกระสวยอวกาศหรอจรวดสงของ

ระบบดงกลาวถกสงขนไปตดต งยงสถานอวกาศเมอพฤศจกายนของปทผานมา โดยกระสวยอวกาศเอนเดฟเวอร ซงมมลคาถง 250 ลานเหรยญสหรฐ (ประมาณ 8.6 พนลานบาท) ทำงานโดยการรวบรวมปสสาวะของนกบนอวกาศไวในถงเพอทำการตม กอนจะดกเอาไอนำทไดไปผสมกบความชนใน

อากาศ แลวผานการกรอง หากมนกบนอวกาศประจำสถาน 6 คน จะทำใหระบบสามารถผลตนำไดประมาณ22ลตรภายในเวลา6ชวโมง

สามารถชมจบเลกๆ นไดท http://abcnews.go.com/Video/playerIndex?id=7642764

ทมา: สำนกขาวเอพ

มหาวทยาลยบอสตนกลาววา “ด เอนเอยงไมใชประเดนสำหรบการพจารณาในขณะน แตมนอาจกลายเปนเรองทมความสำคญมากขนในการรณรงค หาเสยงเลอกตงประธานาธบดคราวหนา”

กอนหนานการถอดรหสจโนมของมนษยตองใชเวลาถง13ปและสนเปลองงบประมาณถง2.7พนลานดอลลารจนกระทงในเดอนพฤศจกายน2551บรษท

Complete Genomics ประกาศวาบรษทจะสามารถอานขอมลจโนมของแตละคนโดยใชเงนเพยง 5,000ดอลลารภายในปหนา การเปดเผยขอมลของนกการเมองจะเกดขนแนนอนคำถามอยท‘เมอใด’เทานน

ทมา: FOX News

http://www.foxnews.com/story/0,2933,451367,00.html

โดยWispsทถกตดตงตามจดตางๆจะรายงานสภาพความรอนของแตละจด ทำใหระบบสามารถเลอกใช จดทมโหลดการทำงานตำกวา (หรอปลอยความรอนออกมานอยกวา) เพอยดอายการทำงานและเพอให ทงระบบสามารถทำงานไดอยางมประสทธภาพ

หากมองใหยาวอกนด เราสามารถใช Wispsเปนจำนวนมากๆ เพอตรวจจบการเคลอนยายของจลนทรยในอากาศ หรอแมกระทงฝง Wisps ไวใน

รางกายของมนษยเพอตรวจจบหาไวรสทมา: ShapingTomorrow

http://www.shapingtomorrow.com/nav-frameset.cfm?hl=

http://www.vnunet.com/vnunet/news/2232145/intel-

planning-harvesting-free

(Episode tag) เชนปายบนเสอแจกเกตสขาวตวหนงมขอความวา “ไดรบเสอตวนเปนของขวญจากเพอนแตมนไมใชสไตลของฉน”

นนคอความแตกตางสำคญ เพราะขณะท นกชอปปกตจะดปายราคา แตผทแลกเปลยนสนคาจะอานทปาย สรางคณคาในการแลกเปลยนและยงเปนการสรางเครอขายระหวางผคนดวย ซงไมสามารถประเมนออกมาเปนราคา ผทแลกเปลยนสนคาคอนขางพอใจกบกจกรรมดงกลาวบางคนไดเสอผานารกโดยท

ไมตองชำระเงน บางคนมความสขทผอนไดลอง สวมใสเสอผาของตนเอง กจกรรมนยงเปนการบรรลวตถประสงคของการนำเสอผามาใชใหม (Reuse) ไดเกอบ 100 เปอรเซนต เสอผาสวนทไมมใครสนใจ จะแลกเปลยนถกนำไปบรจาคเพอการกศล

ทมา: http://www.japanfs.org/en/mailmagazine/

newsletter/pages/028925.html

� : new

s re

vie

w

� :

nEws & EvEnt

ครบรอบ 10 ปศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค (ศนยเอเปค)

เมอเยนวนพธท1 เมษายนพ.ศ.2552ทผานมา มการฉลองครบรอบ10ป ศนยคาดการณเทคโนโลยเอเปค ในความดแลของสำนกพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ณ โรงแรมรามาดาพลาซาแมนำรเวอรไซด

ศนยเอเปคฯ ไดรบการจดตงและเรมดำเนนการอยางเปนทางการเมอวนท 3 กมภาพนธ พ.ศ. 2541เพอทำหนาทศกษาดานการคาดการณเทคโนโลย(Technology foresight) ในระดบภมภาคเอเชย-แปซฟก เพอนำผลลพธทไดไปใชในการวางแผนและกำหนดกลยทธดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมถงนโยบายดานเศรษฐกจสงคมอนเกยวเนองกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ในวนถดมา หรอวนพฤหสบดท 2 เมษายนพ.ศ. 2552 เปนการประชมประจำปของคณะกรรมการทปรกษานานาชาตของศนยฯ (InternationalAdvisory Board: IAB) ซงในปนศนยเอเปคฯ มงศกษาวจยเรองอนาคตของภาวะโลกรอนเพอนำไปสการจดทำยทธศาสตรในการปรบตวและกำหนดจดยนของประเทศไทยบนเวทโลก นอกจากนยงจะพฒนา ขดความสามารถในการคาดการณเทคโนโลยโดยอาศยวธการใหมๆ เชน Horizon Scanning เปนตน และถายทอดทกษะดานการคาดการณอนาคตใหแก หนวยงานและผสนใจในภมภาคเอเปคตอไป

ยกระดบภาคการผลตและบรการของ สวทน. ดวยเทคโนโลย วศวกรรม และนวตกรรม

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) กำลงรเรมจดทำโครงการสงเสรมเทคโนโลย วศวกรรม และนวตกรรม เพอยกระดบความสามารถของภาคการผลตและบรการ ซงเปนโครงการทรฐบาลใหการสนบสนนและอยภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 2(Stimulus Package II) โดยมวตถประสงคเพอสนบสนนการสรางนวตกรรมในภาคเอกชนโดยสรางกลไกเชอมรอยตอระหวางการวจยและขยายประโยชนเชงพาณชยของงานวจยทครบวงจร สงเสรมและสนบสนนใหเกดศนยแหงความเปนเลศทางเทคโนโลยและวศวกรรมสำหรบอตสาหกรรมยทธศาสตร ไดแก1) โลจสตกส 2) การจดการทรพยากรนำ พลงงานและสงแวดลอม 3) อาหารและอาหารสตว 4) เคมและปโตรเคม 5) ยาและผลตภณฑเภสชกรรม 6) อเลกทรอนกสและสารสนเทศ และ 7) ชนสวนยานยนตและอากาศยาน

งบประมาณในการดำเนนโครงการนรวมทงสนประมาณ 9,800 ลานบาท คาดวาจะสามารถเรมดำเนนการไดตงแตเดอนตลาคมศกนเปนตนไป โดยสวทน. จะทำหนาทอำนวยการและประสานงานโครงการตลอดระยะเวลา 3 ป ดวยความรวมมอจากหนวยงานทงภาครฐและเอกชนทเกยวของ

01

กองบรรณาธการ

0�

: 6

การประชมสมชชาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการพฒนา ครงท 8

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดจดการ ประชมสมชชาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการพฒนา ครงท 8 ในหวขอ ‘สรางชาตดวยวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (วทน.)’ ขนเมอวนศกรท24กรกฎาคม2552ทผานมาณหองแกรนดฮอลล ศนยนทรรศการและการประชมไบเทคโดยมนายอภสทธเวชชาชวะนายกรฐมนตรใหเกยรตเปนประธานกลาวเปดงานและแสดงปาฐกถาพเศษเรอง ‘สรางชาตดวยวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (วทน.)’ ในปนใหความสำคญกบการใชวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม (วทน.) มาแกวกฤตเศรษฐกจของประเทศ โดยมการจดการเสวนาแลกเปลยนใน 5 หวขอ ไดแก 1) หวขอ ‘วทน. เพอเกษตรและอาหาร’ โดย ดร.ชาญชย ไวเมลองอรเอกนายวลลภมานะธญญาดร.ทวศกดภหลำดร.พงศเทพ อครธนกล (นำการเสวนา) 2) หวขอ ‘วทน. เพออตสาหกรรมการผลต:มมมองจากอตสาหกรรมยานยนตอเลกทรอนกสและปโตรเคม’ โดยดร.พเชฐดรงคเวโรจน ดร.วไลพรเจตนจนทรดร.ขตยาไกรกาญจนดร.ชาตรศรไพพรรณ (นำการเสวนา) 3) หวขอ ‘วทน. เพออตสาหกรรมบรการ: โลจสตกสและการทองเทยว”โดย นายวจตร ณ ระนอง นายสวทย รตนจนดาดร.สมเกยรตตงกจวานชยนายสรยนตธญกจจานกจ(นำการเสวนา)4)หวขอ‘วทน.เพอชมชน:สรางงานสรางเงน สรางคณภาพชวต” โดย ดร.เสร พงศพศนายวโรจน คงปญญา ดร.มรกต ตนตเจรญ (นำการเสวนา) 5) หวขอ ‘ยกเครองเรองการพฒนากำลงคนดาน วทน.’ โดย ดร.ศกรนทร ภมรตน ดร.สมพนธศลปะนาฏดร.พรรณทพาวเชยรสรรคดร.กฤษณพงศกรตกร(นำการเสวนา)

สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

12 กมภาพนธ 2551 หลงจากการประกาศใช พระราชบญญตวาดวยวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาตพ.ศ.2551โดยมวตถประสงคเพอผลกดนและมงเนนการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมใหเปนไปตามนโยบายและแผนระดบชาตเพอการพฒนาและขบเคลอนเศรษฐกจสงคมฐานความรขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

จากพ.ร.บ.ดงกลาวกอใหเกดการจดตงสำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) ภายใตการบรหารงานของคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต(กนวท.)

สวทน. มอำนาจหนาทในการจดทำรางนโยบายและแผนระดบชาต รวมถงจดทำตวชวด ฐานขอมลดชน ดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม รวมถงมการตดตามและประเมนผลการดำเนนงานตามแผนฯ สนบสนนและใหคำแนะนำการจดทำแผนปฏบตการ ตดตามและรวบรวมผลการดำเนนงานของหนวยงานของรฐ

03 04

7 :

Foresightsociety ดร. นเรศ ดำรงชย

การวางแผนดวยภาพอนาคตหลงเหตการณถลมตกเวลดเทรดในสหรฐอเมรกาเมอเดอนกนยายน2544ภาพทเหนจากจอโทรทศนการรายงานขาวทางวทย หรอหนาหนงสอพมพ ดจะรายแรงนาตกใจเกนกวาจะเปนความจรงได จนบางคนพยายามบอกกบตวเองวานตองเปนฉากในภาพยนตรมากกวาจะเปนเรองทเกดขนจรงๆ ถาเรองจรงกลายเปนเหมอนภาพยนตร

คำถามจงมวา เหตใดเราจะไมเขยนบทภาพยนตรไวลวงหนาเพอเตรยมตวรบสถานการณทอาจจะ เกดขนจรงไดในวนใดวนหนง

แทจรงแลวการกระทำเชนนเกดขนมานานแลวและใชกนในวงการวางแผนยทธศาสตรสำหรบองคกรเรยกกนวาการวางแผนดวยภาพอนาคต

การวางแผนดวยภาพอนาคต (Scenarioplanning) - เปนวธหนงของการมองอนาคตภาพซง

อนาคตนนสรางขนมาโดยอาศยโครงเรอง (Plot) ทมาจากแนวโนม (Trends) ทเหนอยในปจจบนและความไมแนนอน (Uncertainties)ทอาจเกดขนไดในอนาคตภาพอนาคตจงมไดหลายภาพขนอยกบชดแนวโนมและความไมแนนอนทเลอกมาประกอบกนเปนโครงเรองเราจะเลอกโครงเรองทแตกตางกนและครอบคลมเหตการณทอาจเกดขนไดในอนาคตใหมากทสดโดยทวไปประมาณ3-4โครงเรอง

ดงนน ภาพอนาคตคอ ภาพรวมเหตการณในอนาคตทเปนจรงได (Plausible) และเกยวของกบประเดนทอยในความสนใจ (Relevant) แตละภาพจะเปนการดำเนนเรองเลาทไมมการขดแยงภายใน และมท ง เหตการณท พ งประสงค และไมพ งประสงคกระบวนการสรางภาพอนาคตจะกระตนจนตนาการและความคดสรางสรรค ทำใหกลาคดนอกกรอบของ

ขนตอนการเขยนภาพอนาคต มทงหมด 8 ขนตอน ดงน

01การกำหนดขอบเขตของภาพอนาคตวาจะเปนการสรางภาพอนาคตในระดบโลกภมภาคประเทศหรอองคกรและจะมองอนาคตในระยะกปหรอจะเจาะเฉพาะประเดนใด 0�การเชญผมสวนไดสวนเสยเขารวมระดมความคดเพอเขยนภาพอนาคตประมาณ25-30คนและแบงกลมยอยระดมความคด6-10คนเพอใหทกคนไดแสดงความคดเหนอยางเตมท 03การเตรยมความพรอมของผเขารวมระดมความคดโดยการสอสารใหเขาใจในบทบาทและหนาทการเปน ผเชยวชาญทจะใหทงขอมลความรและความเหนในการสรางภาพอนาคต 04การจดเตรยมสถานทประชมเชงปฏบตการทมสงอำนวยความสะดวกพรอม

: 8

Foresight

ตวอยางภาพเขยนแสดงภาพฉาย

อนาคตของประเทศไทย

ดานเทคโนโลยชวภาพ

จดทำเมอป พ.ศ. 2546

(ศนยพนธวศวกรรม

และเทคโนโลยชวภาพแหงชาต)

0�การเรมประชมเชงปฏบตการเพอสรางภาพอนาคตโดยสรปประเดนและขอบเขตของภาพอนาคตเพอความเขาใจตรงกนจากนนเขาสกระบวนการ

การระบแนวโนม(Trends)ทเปนแรงผลกดน(Drivingforces)ของประเดนทกำลงพจารณาอยในดานสงคม(Social)เทคโนโลย(Technology)เศรษฐกจ(Economics)สงแวดลอม(Environment)และการเมอง(Politics)หรอใชชอยอวาSTEEP

การระบความไมแนนอน(Uncertainties)ของปจจยหรอเหตการณทไมแนใจวาจะเกดหรอไมเกดในอนาคตอาจเปนปจจยดานบวกหรอลบกได

•

•

06การกำหนดประเดนหลก(Scenariologics)ของโครงเรองภาพอนาคตประมาณ3-4ประเดน 07การเขยนภาพอนาคตในลกษณะเรองเลา(Narrative)เหตการณในอนาคตอาจเปนขาวพาดหวหนงสอพมพในวนนนหรออาจเปนการบรรยายเหตการณโดยทวไปกได

08การเชอมโยงภาพอนาคตกบการวางแผนเชงกลยทธ โดยพจารณาเหตปจจยทกอยางไดครบถวนภายใตทรพยากรจำกดเพอขยายผลสงทพงประสงคและปองกนสงทไมพงประสงคมใหเกดขน

ปจจบนกลาหาวธการใหมในการแกไขปญหาเดมการสรางภาพอนาคตเปนการซกซอมอนาคตใหเขาใจถงผลการปฏสมพนธระหวางแรงผลกดนตางๆ ซงอาจเสรมกนหรอหกลางกน ซงอาจชกนำใหเกดการตดสนในประเดนทคงคางอยในใจมานาน และทำใหสามารถวางแผนกลยทธทรอบคอบกวาเดม

สงทจะตองเนนคอ การเขยนภาพอนาคตมใชเปนการทำนายอนาคต (Forecasting) หากแตชวยใหเกดการตดสนใจทดกวาเดม ภายใตสมมตฐานทวาอนาคตเปนสงทไมแนนอน ไมมใครทำนายได จงพยายามสรางภาพอนาคตหลายภาพ เพอใหครอบคลมอนาคตทเปนไปไดใหมากทสดอนาคตยงไกลออกไปกยงมความไมแนนอนมากขนการเขยนภาพอนาคตตองอาศยผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) มารวมใหขอมล การเขยนภาพอนาคตระยะยาวตงแต 10 ปขนไป มขอดททำใหผเขารวมระดมความคดสามารถหยดคดถงผลประโยชนสวนบคคลในปจจบน และกลาคดในสงทปจจบนนเปนไปไมได เพราะเปนทแนชดวาในอก10ป ทกคนจะไมอยในตำแหนงเดมหลายสงจะเปลยนไป ผเขารวมระดมความคดจงมอสระทจะวางแผนสำหรบคนรนตอไปได

� :

ในชวง100ปทผานมาโรคตดเชอทอบตใหม (Emerging InfectiousDiseases: EID) เปนปญหาใหญทวโลก ไมเวนแมแตในประเทศทพฒนาแลว นอกจากทำใหเจบปวยหรอเสยชวตแลว ยงสรางผลเสยทางสงคมและเศรษฐกจตามมาดวยโรคตดเชอทอบตใหมจงกลายเปนวาระสำคญประการหนงของ เอเปค (Asia-Pacific EconomicCooperation,APEC)

ศนยคาดการณเทคโนโลยเอ เปคจ งทำการวจ ย โครงการแผนทนำทางสำหรบการบรรจบกนของเทคโนโลยตางๆ เพอตอสกบโรคตดเชอทอบตใหมหรออบตซำ

โดยมจดมงหมายเพอเพมความเขาใจและความตระหนกในผล-กระทบของโรคตดเชออบตใหมทงในดานเศรษฐกจสงคมรวมถงการสรางแผนทนำทางเทคโนโลยเพอจดการกบการระบาด และจดทำขอเสนอแนะเชงนโยบายสำหรบกลมประเทศเอเปค เพอเตรยมความพรอมเพมศกยภาพในการพฒนาเทคโนโลยเพอชวยในการรบมอกบสถานการณการระบาดของโรคตดเชออบตใหมทมโอกาสเกดขนไดบอยขนเมอเทยบกบอดต

Horizon ขอขยายภาพจากการจดทำภาพอนาคตเมอป พ.ศ.2550 ทเกยวของกบโรคตดเชอ

อบตใหม โดยอาศยผเชยวชาญจากภาครฐและเอกชนจำนวน 40 คนจากเขตเศรษฐกจในภมภาคเอเปค7แหงพบวาภาพอนาคตทง 4ภาพมการกลาวถงการระบาดอยางรนแรงของไวรสชนดตางๆ รวมถงวธการทเชอแพรระบาดมาสมนษยซงสงผลใหมผเสยชวตจำนวนมาก

ภาพอนาคตดงกลาวเปนเรองทเกดขนใกลตวเรา ทงอาการของโรคและการแพรกระจาย ลองมาพจารณาภาพอนาคตทง 4 กนเพอยอนกลบมาดภาพปจจบนท ไขหวดใหญ2009กำลงครอบครองความหวาดกลวของเราอย

ภาพอนาคตท 1 ‘กรงเทพมหานคร ป พ.ศ. 2560 มผ เสยชวต 20,000 ราย จากโรคประหลาด’ โดยผ เชยวชาญพจารณาเหนวา ผปวยตดเชอฟลาวไวรส(Flavivirus)ภาพอนาคตท 2 ‘มาลาเรยระบาดในไมอาม ในป พ.ศ. 2560’ เนองจากมเดกหญงจาก ประเทศละตนอเมรกาตดเชอมาลาเรยแลวยายไปอยในไมอามทำใหมาลาเรยแพรระบาดไปทวไมอาม ภาพอนาคตท 3 ‘ความตายทเปนปรศนา’ มผเสยชวตจาก ‘อาเคยไวรส’ (Archaea virus)1,000 คน เปนไวรสจากสตวทมชวตอยในยค จราสสก เมอนำแขงทกรนแลนดละลายจากภาวะโลกรอน ทำใหอาเคยไวรสกลบมากอโรคอกครงหนงโดยมหนเปนพาหะของไวรสชนดนภาพอนาคตท 4 ‘การอบตใหมของกลมอาการปาฝนเขตรอน’เกดขนอยางรวดเรวใน10ประเทศ มผเสยชวต 600 ราย คดเปน 30 เปอรเซนตของผตดเชอ เชอโรคแพรกระจายจากผเขารวมประชมทางวทยาศาสตรในประเทศเขตรอน

•

•

•

•

ดร.พลพบล สตางคพฒ

E x i t แมปรากฏการณการระบาดของเชอในปจจบน เชน การระบาดของโรคชคนกนยาหรอการระบาดของFlu2009จะมลกษณะของความเจบปวยและการแพรกระจายใกลเคยงกบภาพอนาคตแตจากผลการทำภาพอนาคตพบวาถงแมผลกระทบจากโรคตดเชอทอบตใหมจะเปนอปสรรคตอสงคมและเศรษฐกจ แตยงมโอกาสทเทคโนโลยจะเขามามบทบาทในการจดการกบโรคตดเชอทอบตใหมและลดผลกระทบใหเบาบางลง ซงผเชยวชาญไดเสนอแนะถงเทคโนโลยหลกทจะตองศกษาเพมเตมอยางจรงจง โดยอาศยเครอขายความรวมมอจากผเชยวชาญเปนปจจยสำคญ และมการรวมมอกนระหวางภมภาคตางๆ เพอแลกเปลยนความรความเชยวชาญซงกนและกน

F o r w a r d I d e a ทานผอานทสนใจศกษาโครงการวจยและรายละเอยด ผลการวจยทงหมด ไดแก ภาพอนาคต การประยกตใชเทคโนโลยเพอลดผลกระทบจากโรคตดเชออบตใหม และแผนทนำทางเทคโนโลยเพอรบมอกบโรคตดเชออบตใหมสามารถดาวนโหลดรายงานฉบบสมบรณไดจาก http://www.apec.org/apec/publications/all_publications/industrial_science.html

Recommend Research 2560: Virus’s Society

: 10

คณค ดว า ป 2019 ปร ะ เ ทศ ไทยจ ะ เป นอย า ง ไ ร

คณคดวาป2019ประเทศไทยจะเปนอยางไรณ ป 2009 ทเรานงคดนงพยากรณอนาคต

ของประเทศกนอย ไดเกดการระดมสมองของผคนหลากหนวยงานและหลายสาขาทมสวนเกยวของกบทศทางประเทศในงานDesignThailand2019

Horizon มโอกาสไดเขาไปเกบเกยวความรจากบรรดาผหลกผใหญซงมารวมกนออกแบบอนาคตของประเทศไทยในอก10ปขางหนาในสถานการณทหวกะไดประเทศไมเคยแหงเพราะวกฤตรอบดานกำลงรมเรา

ภายในงาน มกจกรรมหลก 2 อยาง กจกรรมแรก ไดแก Idea market เปนการเปดโอกาสให นกออกแบบประเทศไทยทกทานไดอนเครองความคดโดยนำเสนอแนวคดทดทสดทควรนำมาปฏบตทนทเพอการพฒนาประเทศระยะยาว

“ดแลเดกปฐมวยใหด” เปนคำพดของ รศ.ดร. โคทมอารยาซงมองวาสงคมไทยเปนสงคมทมความ

เหลอมลำ แนนอนวา เดกเลอกเกดไมได แตเมอเกดแลวควรไดรบการดแลทด เขามองวา ชวตเดกไทยอยกบการกวดวชาตงแตเดก ซงเปนการเปดจกความคดใหเราคดตอวาในอนาคตเราควรดแลเดกอยางไร

ขณะท ศ.นายแพทยวจารณ พานช มองการเรยนรทกวางกวาการศกษาทเกดขนภายในสถาบนการศกษา ปฏรปการศกษาใหสอดคลองกบชวตจรง เนนความรทใชไดชวตจรงมากกวาความรในหนงสอ

สำหรบกจกรรมในสวนท 2 เปนกจกรรมทHorizon ตงตารอคอย เพราะเปน กจกรรมออกแบบประเทศไทย โดยใชเทคนคการวางแผนดวยภาพอนาคต (Scenarioplanning)มการแบงนกออกแบบประเทศไทยออกเปน3กลมเหมอนทมฟตบอลออลสตาร

เราเกบตกเอาภาพอนาคตของประเทศในอก10 ปขางหนา ของนกออกแบบประเทศทง 3 กลม มาฝาก...

ทานผอานทสนใจเรองราว ’ออกแบบประเทศไทย 2562: หลงวกฤตเศรษฐกจโลก’ เพมเตม สามารถตดตอขอรายละเอยด ไดทสถาบนคลงสมองของชาต www.knit .or .th

พสชนน นรมตรไชยนนท

สงคมสนตสขดวยพลงแหงการเรยนร นกออกแบบประเทศกลมนมองวา ป 2019คนไทยจะยมแยมแจมใส เมอเจอหนากน มการสรางสงคมแหงการเรยนรในชมชน สงเสรมเกษตรและใชเทคโนโลยดวยความพอด ประเทศไทยกลายเปนประเทศทนามาลงทน ยนดใหบรการ และมบคคลากรทดพรอมในทกๆ ดาน สงคมไพบลยและสนตสข เปนสงคมทผลกดนดวยพลงความร

Clean, Clever and Competitive Society in 2019:

สงคม CCC สงคมไทยในป พ.ศ. 256

2 ตองเปน

สงคมสะอาดคอมความเปนธรรมาภบาล

สงแวดลอมสะอาด ปราศจากมลพษ สวน

สงคมฉลาดคอการเปนสงคมฐานความร

สงคมแหงการเรยนร และสงคมทสามารถ

แขงขนได คอการพงพาตนเองได และยงเปน

สงคมทชวยเหลอเกอกลกน

วาดฝนสรรคสรางประเทศไทย 2562

ประเทศไทยมบทบาทและสามารถเจรจาตอรอง

ในอาเซยนใหชวยเหลอยตปญหาความรนแรงในชายแดน

ภาคใต มผนำชมชนในชนบททเปนนกพฒนา ระบบ

การเกษตรอนเปนอาชพหลกของคนไทยมความเขมแขง

ขน สงผลใหผลตผลทางการเกษตรสามารถสงออกจาก

ชนบทโดยตรงไปยงทวโลก อาชพเกษตรกรไมยากจนอก

ตอไปและกลายเปนอาชพยอดฮตของคนไทย ระบบ

ราชการไทยมความโปรงใส

11 :

ภาพจรงหวกลบ คอนบหนง พ.ศ.143หรอ400ปกอนครสตกาลอรสโตเตลนกวทยาศาสตรชาวกรก ไดคนพบวา หากปลอยใหแสงผานเขาไปในชองเลกๆ ในหองมด แลวถอกระดาษใหหางจากชองรบแสงประมาณ 15 ซม. จะปรากฏภาพบนกระดาษในลกษณะภาพจรงหวกลบ

หลกการดงกลาวไดรบการพฒนาและตอยอดมาเรอยๆ เมอ พ.ศ. 2368 นเซอฟร นเอปเซ นกประดษฐชาวฝรงเศสใชยางมะตอยจเดยใหกำเนดภาพหลงจากนน หลยส จาเคอร แมนเด ดาแกร ศลปนและนกเคมชาวฝรงเศสไดคดคนวธการถายภาพแบบใหมเรยกวาดาแกโรไทป (Daguerreotype) โดยกอนถายภาพใหนำโลหะเงนบนแผนทองแดงมาองดวยไอของไอโอดน เมอถายเสรจนำไปองดวยปรอทจะไดภาพออกมา ซงวธการของเขาไดรบความสนใจอยางมากกระทงรฐบาลฝรงเศสซอลขสทธผลงาน และประกาศใหนำไปใชไดโดยสาธารณะ

นกประดษฐรนตอมาคอวลเลยม ฟอกซ แทลบอต ไดประดษฐคาโลไทป (Calotype) ขนมาในป พ.ศ.2383 โดยการชบกระดาษดวยซลเวอรคลอไรด เพอทำภาพเนกาทฟ แลวนำมาใชเปนพอซทฟได อนเปนวธการทใชมากระทงปจจบน

พ.ศ. 2414 รชารด แมดดอกซ นกฟสกสชาวองกฤษ ไดคดคนกระบวนการเพลทแหง (Dry Plate)ขน เนองจากไมสามารถทนกลนของสารอเธอรในกระบวนการเพลทเปยกได วธดงกลาวไดนำเจลาตนมาแชนำจนเปยกชม เพอใหมนออนตวและรอจน เจลาตนละลายหมดในนำ จงเตมสารแคดเมยม-โบรไมดลงในนำยาเจลาตนและนำยาเงนไนเตรท นำนำยานไปฉาบลงบนแผนกระจกแลวผงใหแหงในหองมด

พ.ศ.2418ชารล แบนเนทปรบปรงกระบวนการเพลทแหงใหสามารถถายภาพดวยความเรวถง 1/25

วนาท ไดภาพเนกาทฟชนดออกมา อนเปนการปลกกระแสการพฒนาเพลทแหง และเกดรานถายภาพขนมากมาย

ภาพเกดแตเนอในฟลม

พ.ศ. 2427 การถายภาพไดเปลยนแปลงเขาสยคฟลมมวน ซงจากทเคยเปนงานอดเรกราคาแพงกลายเปนกจกรรมทไดรบความนยมอยางกวางขวางโดยจอรจ อสตแมนนกประดษฐชาวอเมรกน4ปตอมาเขาประสบความสำเรจในการประดษฐกลองตวแรกทใชกบฟลมโดยเฉพาะ ถงตอนนหลายคนอาจเรมรองออกนบางแลว เพราะกลองดงกลาวมชอวา ‘โกดก’นนเอง

อสตแมนกอตง ‘บรษทอสตแมนโกดก’ ขนทเมองรอเชสเตอร มลรฐนวยอรก เปนบรษทแรกๆ ทผลตวสดถายภาพมาตรฐานทละมากๆ อนเปนสวนสำคญในการปฏวตการถายภาพครงสำคญของโลก

ววฒนาการของฟลมกาวหนาเรอยมาพรอมกบกลองถายภาพ กระทงปจจบนลกษณะของฟลมเปนแถบวสดททำจากพลาสตกจำพวกโพลเอสเตอร,เซลลลอยดหรอเซลลโลสอะซเตดเคลอบดวยสารเคมทมสวนผสมของเกลอเงนไวแสง ทมขนาดผลกแตกตางกนตามคาความไวแสงหรอความละเอยดของเนอฟลมหากสงเกตทขางกลองโดยทวไปจะมคาดงกลาวระบวาISO100,200,400และ800ซงคาดงกลาวจะมผลตอการถายภาพในสภาพแสงทแตกตางกน หากใชISOนอยจะเหมาะกบสถานททมแสงมากภาพทไดจะมความละเอยดสง แตหากคา ISO ขยบตวเลขขนไปนนหมายความวาเหมาะกบสถานททมแสงนอย และความละเอยดของภาพกจะลดลงมาตามลำดบ

out

in & outโกวท โพธสาร

เมอระบบบนทกความทรงจำแบบดจทลไดเขามาแทนทความทรงจำบนแผนฟลม ราวกบภาพถายทถกเกบใสไวในกรอบความทรงจำ

When The Film is Out

and Digital is In

: 1�

ภาพแรกของดจทลคอดวงจนทร และมนถกถายจากพนโลก กลองฟลม 33 mm ถกผลตครงแรกเมอป พ.ศ.2456 ถดจากนน 62 ป กลองดจทลตวตนแบบของโลกกเกดตามมา กอนทบรษทอสตแมน โกดก จะไดออกแบบกลองไรฟลมโดยใช Solid State CCD ของบรษทFairchildSemiconductorบนทกเปนภาพขาวดำความละเอยด 1 หมนพกเซล ใชเวลา 23 วนาทในการบนทกภาพสำเรจครงแรก โดยเปนภาพดวงจนทรซงมขนาดของภาพเพยง100x100พกเซล

ป พ.ศ. 2524 เขาสยคใหมของกลองถายรปเมอโซนผลตกลองMAVICAขนมาโดยบนทกภาพนงลงFloppyDiskขนาด2นวความละเอยดของภาพขยบขนมาอกนดเปน3แสนพกเซลหรอขนาด570x490พกเซล ใชถานแบเตอรขนาดAA3กอนวธการถายภาพจากกลองนตองดภาพผานจอทว เพราะมนไมมจอภาพ

จากนนป พ.ศ. 2529 โกดกยงคงมสวน สำคญในการพฒนาคณภาพกลอง โดยผลตกลองMegapixelขนาดพกพาเครองแรกของโลกกลองตวนมชอวา VidekMegaplus มความละเอยด 1.4 ลานพกเซล และมราคาเรมตนท 1 หมนดอลลารสหรฐกระนนกยงไมสามารถพดไดเตมปากวาเปนดจทลทสมบรณเครองแรกของโลก เพราะการใชงานยงตองตอกบคอมพวเตอรเพอทำหนาทประมวลผลภาพอกท

ขยบเขาใกลความเปนปจจบนมากขนตองเปนกลองของฟจ รน DS-1P จากแดนซามไร โดย พ.ศ.2531 ไดนำเทคโนโลยบนทกแบบดจทลมาใช ถงแมจะเปนหนวยความจำแบบ SRAM ทตองใชไฟเลยงตลอดเวลาแตกมการวางจำหนายอยางแพรหลาย

แลวโกดกเจาเดมกกาวขามไปอกขนดวยการผลตกลอง Digital SLR ตวแรกของโลกในป พ.ศ.2534 ซงเปนการพฒนาระหวาง Nikon F3 กบDigital back ของโกดก มความละเอยด 1.3 ลาน พกเซล และใชงานรวมกบ DSU (Digital StorageUnit)ทำหนาทเปนฮารดดสกบนทกภาพโดยกลองตวนสามารถดภาพทถายไวไดจากตวกลอง และถายโอนขอมลจากDSUไปยงคอมพวเตอรได

พ.ศ. 2537 กลองจากคายแอปเปล เขามามสวนรวมในธรกจกลอง ดวยการผลตกลองดจทลตวแรกของโลกทวางจำหนายในตลาดทวไปในราคา 749ดอลลารสหรฐ เมอปพ.ศ. 2537 โดยมชอวาAppleQuickTake100มความละเอยดอยท3แสนพกเซล มหนวยความจำในตวสามารถบนทกภาพได8ภาพ

ในปเดยวกนกไดมกลองดจทลระดบโปรตวแรกคอ Nikon N90 ทยงคงมาพรอมกบ Digital backของโกดก มเซนเซอรขนาด 1024x1280 พกเซลและมฟงกชนการทำงานโดยสามารถเลอก ISO ได ตงแต 200-1600 ความเรวชตเตอร 1/8000-30วนาทและมราคาแพงตามประสาเทคโนโลยใหมถอดดามท17,950ดอลลารสหรฐ

กลองดจทลเรมเขยาตลาดกลองฟลมอยางเหนไดชดในป พ.ศ. 2542 ในแตละเดอนมการเปดตวกลองรนใหมทมความละเอยดประมาณ2ลานพกเซลแขงขนกนหลายยหอ ความละเอยดทวานเหมาะกบการนำไปอดขยายเพอใหไดภาพขนาด 4x6 นว ซงถอวามคณภาพดพอสมควร แตกระนนกยงหางไกลจากการถายภาพดวยฟลมซงมความละเอยดตงแตประมาณ8.6ลานถง22ลานพกเซล ฟลม ดจทล และกฎการแทนท เมอเขาสยคมลเลเนยม กลองถายภาพแบบดจทลก เขามาแทนทฟลมอยางเหนไดชด ความสะดวกสบายในการใชงานคอปจจยสำคญททำใหกระแสของกลอง ดจทลเบยดธรกจฟลมจนตองชะงก

มองจากมมของผใชงานทวไป กลองดจทลเพยงถายภาพแลวนำเมมโมรการดทปจจบนสามารถบนทกไดในหลกรอยหลกพนภาพเขารานอดขยายดวยราคาเรมตนเพยงนอยนด สามารถลดตนทนการซอฟลม ลดความเสยงในการถายผดพลาดเพราะดภาพไดทนท หากไมพอใจสามารถลบแลวถายใหมได ไมตองลางฟลม สามารถนำไปใชงานรวมกบคอมพวเตอรไดอยางรวดเรว

จงไมแปลกเลยทวนนใครๆ จะหยบกลองดจทลขนมาใช ขณะทแผนฟลมยงคงแนนงในกลกแหงเวลากลายเปนสวนหนงของววฒนาการเทคโนโลยถายภาพทเรมจากจดเลกๆของการคนพบภาพหวกลบโดยอรสโตเตล

IN

DSLR รนโปรตวแรก เปนของโกดก นำเอา Nikon F3 มาดดแปลง

โมเดลกลองดจทลตวแรก โดย อสตแมน โกดก

13 :

QuEstion arEa

ไขหวดใหญสายพนธใหม: ทำไมหมตองเปนผตองหา

จกรวาลในดวงตาของฮบเบล

ตวอยางทใชกนมาก ไดแกรปแบบบายเออร

(Bayer Pattern)

Question area

เปนพนททำลายความสงสยในแงมมเกยวกบวทยาศาสตร เทคโนโลย

และนวตกรรม Horizon นำขอสงสยและคำถามไปแจกจายแกผรในแตละดาน

ในฉบบแรกน มขอสงสยและคำตอบเกยวกบไขหวดใหญสายพนธใหม

และกลองโทรทศนอวกาศฮบเบล มาประเดม

Q: ผมประทบใจภาพถายของดวงดาวในหวงอวกาศจากกลองโทรทศนอวกาศฮบเบลมากครบ จงอยากทราบวากลองฮบเบลมหลกการทำงานอยางไร จงถายทอดบรรยากาศ ในหวงอวกาศไดคมชดถงขนาดนน

กลองถายภาพดจทลทใชกนในปจจบน ใชตวรบสญญาณ (Sensor) ทเปน CCD(Charge Coupled Device) หรอ CMOS (Complimentary Metal OxideSubstrate)ซงประกอบดวยหนวยยอยในการรบภาพหรอพกเซลทงน ในแตละพกเซลนน จะทำหนาทวดความเขมของแสงโดยเปลยนโฟตอนทตกกระทบใหกลายเปนอเลคตรอนการสรางภาพสในกลองดจทลทำไดเนองจากแตละพกเซลนนยงประกอบไปดวยพกเซลยอยทมฟลเตอรแมสทงสามไดแกแดง(Red)เขยว(Green)และนำเงน(Blue)ชวยกรองแสงเพอใหพกเซลยอยแตละตวสามารถวดความเขมแสงของแตละแมส จากนนหนวยประมวลผลในกลองกจะประมวลผลกลายเปนภาพสตอไปอยางไรกดวธการสรางภาพสดงกลาวมขอจำกดเนองจากเหมาะกบการถายภาพทมความสวางมากเทานน นอกจากน ความคมชดของภาพยงไมดนกเนองจากการจดรปแบบของพกเซลยอยตวอยางทใชกนมากไดแกรปแบบบายเออร(BayerPattern)

ในทางดาราศาสตรนน เนองจากวตถทองฟามความสวางนอย จงมกจะใช CCD ทไมมพกเซลยอย ซงนอกจากจะมความไวแสงมากกวาแลว ยงใหภาพทคมชดกวา ภาพทไดจากตวรบสญญาณ จงเปนภาพของระดบความเขมแสงหรอภาพขาวดำ(Monochrome)นนเองอยางไรกดเราสามารถถายภาพวตถเดยวกนผานฟลเตอรแมสทงสามส แลวนำภาพขาวดำทไดมารวมกนกลายเปนภาพสธรรมชาตไดเชนเดยวกน วธนเปนวธทใชในปจจบนเนองจากวตถทองฟามการเปลยนแปลงชา สามารถใชเวลานานในการถายภาพผานฟลเตอรแมสเพอนำมารวมกนทหลงได : 14: 14

ขอมลประกอบการเขยน http://www.nature.com/news/2009/090505/full/459014a/box/2.html

สงสยเหลอเกนวาหมเกยวอะไรดวยครบ ทำไมในตอนแรกทพบเชอตวน จงเรยกวาไขหวดหม

A: สาเหตทชอวาไขหวดหม เพราะแรกสดทเกบเชอไวรสไดจากผปวยนน มสวนของสารพนธกรรมทบงวามาจากหมครบ ทใชคำวา ‘บงวา’ คอ ดจากรหส พนธกรรมเทยบกบขอมลในฐานขอมลทเกบมาเรอยๆนานเกอบ100ปแลวขอมลมนบอกวารหสพนธกรรมหนาตาแบบน ไมเคยเจอในคนมากอน แตเคยพบในหมมากอน

โดยสรปกคอคาดกนไววาไวรสA(H1N1)นเกดจากการรวมตวและสลบกนของสารพนธกรรมทมาจากไวรสของทงคน สตวปก และหม ซงปรากฏการณนเกดขนไดยากแตกเกดขนจนไดส!

นเองททำใหแรกสดสมมตฐานทมกคอไวรสนนาจะมสารพนธกรรมทไดมาจากหม แตไมจบแคนนไวรสA(H1N1)ตวแสบนยงมสารพนธกรรมอกสวนหนงทมาจากสตวปกอกดวยเรยกวาเปนไวรสแบบ3in1 เลยทเดยว!

ทำไมมนจงตดตอจากคนสคน

A:การทตดตอจากคนสคนไดดนน เปนเพราะโปรตนทไวรสสรางขนและใชในการเขาโจมตคนนน ตงตนจากไวรสทตดตอจากคนสคนไดดมากนนเอง สงเกตจากชอA(H1N1)กไดครบคำวาH1กคอมโปรตนฮมแอกกลตนน(Hemagglutinin)กลมท1โปรตนH(หรอ HA) นใชในการเกาะตดกบผวเซลลมนษยและสตวอน และ N1 มาจากโปรตน นวรามน เดส(Neuraminidase)กลมท1ซง เปนเอนไซม (สงเกตวาถาลงทายชอเปน -ase กมกจะเปนเอนไซมแบบใดแบบหนงครบ) ทไวรสสรางขนไวใชยอยสลายเมอกในระบบหายใจ ทำใหมนแพรกระจายไปไดไกลๆ มากๆH1N1 นนตวแรกสดททำใหตองตงชอเปนระบบแบบนกคอ ไวรสททำใหเกดโรคไขหวดใหญสเปน (Spanish flu) ทฆาคนไปราว 20-50 ลานคน ในชวงป ค.ศ.1918-1919

อาจกลาวอยางแรงๆไดวาม ‘เลอดชว’มาตงแตเกดเลยทเดยว!

Q: Q:

โดย ดร.ศรณย โปษยะจนดา รองผอำนวยการ สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต

โดย ดร.นำชย ชวววรรธน

ในเมอภาพทกลองโทรทศนอวกาศฮบเบลบนทกไดเปนภาพขาวดำ แตภาพ

ทปรากฏสสายตาชาวโลกนนปรากฏสสนพรรณรายของหวงอวกาศ ทำไมจงเปนเชนนนครบ ขนตอนการลงสภาพเปนอยางไร

สำหรบกลองโทรทศนอวกาศฮบเบลนน ใชวธการสรางภาพสเชนเดยวกนกบการถายภาพทางดาราศาสตรทวไปนอกจากนเนองจากกลองถายภาพCCD ของฮบเบล ยงสามารถถายภาพในชวงใกลคลนอลตราไวโอเลต(NearUltraviolet)และชวงใกลคลนอนฟราเรด (Near Infrared) นอกเหนอจากชวงคลนทตามองเหน(VisibleSpectrum)นกดาราศาสตรใชขดความสามารถนในการสรางภาพสแบบตางๆ โดยการถายภาพผานฟลเตอรทยอมใหแสงผานในชวงแคบ(NarrowBandFilters)เพอสรางภาพสทใหรายละเอยดของวตถทองฟาอยางทไมเคยมมากอนหนาน โดยทวไป ภาพสทไดจากกลองโทรทศนอวกาศฮบเบล มอย3แบบดวยกน 1 สธรรมชาต (Natural color)

เปนการถายภาพผานฟลเตอรแมสทง 3 สภาพทไดเปนภาพสธรรมชาตคลายกบภาพทถายได

จากกลองดจทลโดยทวไป

� สแบบสรางเสรม (Enhanced color) เปนการถายภาพผานฟลเตอรทยอมใหแสง

ผานในชวงแคบ ในกรณจะใชฟลเตอรทยอมใหแสงทเกดจากการเรองแสง (Emission) ของธาตบางธาตทอยในวตถทองฟานนๆ เชน เนบวลาแบบเรองแสง(Emission Nebula) หรอ เนบวลาดาวเคราะห(Planetary Nebula) โดยมากจะใชฟลเตอรทตรงกบความยาวคลนแสงทปลดปลอยจากธาตไฮโดรเจน(HII-SinglyIonizedHydrogen)กำมะถน(SII-SinglyIonized Sulphur) และ ออกซเจน (OIII-DoublyIonizedOxygen)จากนนนำภาพทไดมาใชแทนแมสทงสามสในการรวมกนใหเปนภาพสแบบสรางเสรม

3 สแบบตวแทน (Representative color)

ในกรณน เปนการถายภาพในชวงคลนทตา มองไมเหน ภาพทไดในชวงคลนตางๆ จะถกนำมาใชแทนแมสทงสามในการสรางภาพสแบบตวแทน

Q:

1� :

Cultural sCiEnCE

สรางสะพานดวยเมฆหมอก

กองบรรณาธการ

ในโลกททงกลมและเลก...นองกำปน ลกชายของ สมจตร จงจอหอ

เจาของเหรยญทองโอลมปกของเราอาจรจกกบ บารกโอบามาประธานาธบดของสหรฐ!

เรองนอธบายไดดวย Six Degrees ofSeparation หรอทเราเรยกกนวา ทฤษฎโลกใบเลกของ Stanley Milgram นกจตวทยาสงคมของ มหาวทยาลยฮารวารด

นองกำปนจะมารจกบารกโอบามาไดอยางไร? ลองสาธตผานทฤษฎSixDegreesofSeparationนองกำปน เปนลกชายหวแกวหวแหวนของ

สมจตรจงจอหอซงสมจตรของเราเปนนกชกเหรยญทองโอลมปก กลบมาเมองไทยกลายเปนคนมชอเสยง คณสรยทธ สทศนะจนดา พธกรชอดงกขอสมภาษณนกชกเหรยญทอง

ซงคณสรยทธ เจาของเรองเลาตอนเชา เคยสมภาษณอดตนายกทกษณ ชนวตร ในชวงทเขาดำรงตำแหนง ขณะท อดตนายกทกษณ ชนวตร รจกมกจกบ จอรจ ดบเบลย บช นายบชรจกกนดกบ ฮลลารคลนตนซงฮลลารคลนตนอยพรรคเดรโมแครตยอมตองรจกโอบามา

นองกำปนและโอบามาสามารถจะรจกกนไดผานความสมพนธ6ชวงคน

เมอโลกเขาสยคสารสนเทศ เครอขายการสอสารหรอเทคโนโลยไดทำใหโลกใบเดมดเลกลงถนดตา เราอาจจะรจกกบเพอนทอยคนละซกโลก แตนนอาจ

จะเปนเพอนทรจกกนทางโลกไซเบอร ททกวนนเราสามารถคบเพอนฝงไดทวโลกเพยงแคนงอยหนาจอคอมพวเตอร

ในโลกไซเบอร หากเราม user name ของ โอบามา เราอาจไมตองเปนลกของสมจตร จงจอหอเพอใหพอของเราถกคณสรยทธสมภาษณ แลวเพอใหอดตนายกทกษณทสรยทธสมภาษณเปนสะพานเชอมใหเรารจกบชฮลลารจนไดไปสมผสมอกบโอบามา

เพยงคลก! – ทฤษฎ Six Degrees ofSeparation อาจถกลดทอนชวงของความสมพนธใหหดสนลง

ในHi5ของเราอาจมนน–วรนชวงษสวรรคเปนเพอนแตชวตจรงเราอาจไมเคยพบตวเปนๆของนน – วรนช เลยกได ถาอยางนน สงนมนจะเรยกวาความสมพนธระหวางมนษยตอมนษยไดหรอไม

พฤตกรรมของคนรนใหมไดฝากชวตและกจกรรมตางๆของตนอยบนโลกของไซเบอรสเปซนบเปนเรองปกตของคนยคปจจบน

ปฏบตการบนเมฆหมอก(Cloudcomputing/cloudsociety)เปนคำนยามพฤตกรรมของคนรนใหมในการดำเนนชวตบางสวนไวบนพนทเสมอนจรงของโลกไซเบอร พฤตกรรมดงกลาวนบเปนปรากฏการณทไมเพยงแตจะชวยบอกใบทศทางดานการตลาดในอนาคตของตลาดอ -คอมเมรซ (E-Commerce)เทานน แตยงจะชวยสะทอนสภาวะทางจตวทยาของผคนในสงคมอนาคตอกดวย

: 16

Cloud computing เปนโมเดลทางธรกจ ยคตอไปนจะมคนดแลเซรฟเวอรใชงาน (Applicationserver) ไวให เราสามารถเอา EJB (EnterpriseJavaBeans) ไปdeploy ได เสยคาใชจายเทาทเราใชcomputation power ของเซรฟเวอรนนๆ เชน จายตามจำนวนrequestทเขามา

แตสภาพการณทคนรนใหมฝากชวตไวบนปฏบตการเมฆหมอกน มแนวโนมทจะใชพนทบน ไซเบอรสเปซไปในทางความสขสวนตวมากกวาการเปนแหลงขอมลเชงคณภาพทจรงจง หรอทชาวไซเบอรเรยกกนวาสขนยมบนโลกไซเบอร(Cyber-hedonism)

บรรดากลมธรกจดานโทรคมนาคมคาดการณวาจะมกจกรรมอย3อยางทมแนวโนมนำไปสการทำเงนบนโลกไซเบอร คอ เกม การพนน เพศและความสมพนธ ทงทมาในรปของภาพโปเปลอย และการตดตอสมพนธระหวางเพศตรงขาม

Jupiter Research สถาบนดานการวจยชอดงทางอนเทอรเนตคาดการณไววา ในปนการเตบโตของธรกจหาคบนอนเทอรเนตในสหรฐอเมรกาจะเตบโตมากกวาเดมถง 60 เปอรเซนตหรอมผใชบรการสงถง2 ใน5คนซงหมายความวา40 เปอรเซนตของคนอเมรกนเคยเขาไปใชบรการในเวบไซตเหลานเพอหาคไมวาจะเปน Match.com, Spark Networks,Singlesnet.comและเวบไซตอนๆ

สำหรบในเอเชยธรกจหาคผานอนเทอรเนตโดยเฉพาะในสงคโปร ฟลปปนส และเกาหลใต มอตราการเตบโตอยางรวดเรวเชนกนไมแพทสหรฐอเมรกา

สงคมเมฆหมอกในยคดจทลยงมสวนในการสรางจนตนาการอนเหลอเชอเกยวกบการสรางความสมพนธกบบคคลอนๆ ดงจะเหนไดวา กวา 2 ใน 3ของกลมสำรวจในประเทศจนยอมรบถงความเปนไปไดในการทคนคนหนง จะใชโลกออนไลนในการสรางความสมพนธกบบคคลอนๆโดยปราศจากปฏสมพนธกบผคนบนโลกจรงทางกายภาพ

สภาพความสมพนธของผคนในสงคมอนาคตอาจมการปรบเปลยนนยามการเปนสตวสงคมของมนษยชาตใหม โดยใชปฏสมพนธบนพนทไซเบอรสเปซเปนตวอธบาย

“เจอกนในเอม (MSNmessenger)”อาจเปนคำพดของเดกวยรนสมยน ทอาจกลายเปนจดเรมตนของการนยามความสมพนธของมนษยในโลกวนพรงน

เรยบเรยงขอมลจาก

http://gotoknow.org/blog/scienceบทความ ความเบาหววทางอารมณกบเมฆหมอกของโลกไซเบอร โดย พจตราศภสวสดกล หนงสอพมพกรงเทพธรกจ11กมภาพนธ2552

+

+

เรองรกในมานหมอก เรองราวเกดขนในบรษทผลตเนอหาสอปอนโครงขายโทรศพทเคลอนทแหงหนงในยโรปซงใหบรการตอบโตขอความอตโนมตกบลกคาและบรรดาสมาชก ทงน เรองมอยวาวนหนงพนกงานของบรษทไดรบโทรศพทจากลกคาชายวยกลางคนซงทำโทรศพทมอถอของตนหายจงขอรองใหทางบรษทชวยตามหาเบอรตดตอของหญงสาวคนหนง ซงทางบรษทเคยจบคใหเปนคขาตอบโตขอความทางเอสเอมเอสของเขา โดยเขาบรรยายถงความผกพนกนอยางสดซงระหวางเขากบหญงสาวคนนน พนกงานบรษทแสดงความเหนอกเหนใจ และจดการตดตอใหชายผนนไดรบขอความตดตอกบหญงสาวของเขาไดดงความประสงคในทนท

ชายวยกลางคนผนนไดรบความสขของเขากลบคนไป พรอมกบขอความของหญงสาวในฝนหากแตเขาหารไมวาหญงสาวทเขาไดตดตอและผกพนกนมายาวนาน คอเครองตอบรบขอความในระบบอตโนมตททางบรษทมไวทำเงนจากบรรดาลกคา ขเหงาเหลาน

17 :

GEn nExt

เชาวนนHorizonไดพบกบดร.วรรณวภาศรวฒนเวชกล ภาควชาวศวกรรมและเทคโนโลยเคมชวภาพ (BCET)สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต (SIIT) อดตเดกนกเรยน ตวเลกๆตวแทนนกเรยนไทยไปแขงโอลมปกวชาการทอเมรกาเมอป1992

เชาวนนเธอเปนผหญงตวเลกๆทสอนหนงสอชอบวชาเคมมงมนกบความฝนใหญๆมองไปขางหนาเพอหาวาอะไรคอ Next big thing สำหรบยคตอไปขณะเดยวกนกไมไดละเลยรายละเอยดปลกยอย

นอกจากวชาเคม วทยาศาสตร ดร.วรรณวภา ชอบเลนเปยโนเตนบลเลยและชอบยม

A little girl “ยคสมยทอาจารยเตบโตขนมาโอกาสทเดกคนหนงจะไดไปเรยนเมองนอก มนชางเปนอะไรทยาก การจะไปเมองนอกแตละทนนลำบากสมยนนไมไดมการแขงขนระดบนานาชาตเยอะเหมอนสมยน ปหนงกมโอลมปก

นแหละมง ทเดกมความสามารถมโอกาสไปแขงระดบนานาชาต การแขงขนกเลยสง เพราะปหนงมครงเดยว”

ในป 2535 ชวงเวลาท ดร.วรรณวภา ยงคงสวมกระโปรงและรองเทานกเรยนหญงสดำมนวาวเธอเปนตวแทนนกเรยนไทยไปแขงขนดานวชาการในรายการInternationalChemistryOlympiad,1992

กอนหนาการเดนทางไปแขงโอลมปกวชาการทอเมรกา 1 เดอน ดร.วรรณวภา บอกวา คลายตวเองเปนนกกฬา

“สมยกอน สวทช. จะอยททองฟาจำลอง ดานหลงจะมหออย นนแหละหอทพวกเราอยกน ฟสกสเคม ชวะ จะอยหอนนพวกทเรยนฟสกส เคมกจะนงอานหนงสอดวยกน เหมอนเดกเขาคายอยหอปหนงกนขาวเสรจอาบนำแตงตวถอหนงสอมาอาน–คลายนกกฬา(หวเราะ)

“จรงๆ คนภายนอกจะมองวาเครยด แตเรามองวาสนกคะ เนองจากวามาจากโรงเรยนเตรยมฯดวย กจะมเพอนเยอะ แลวตอนเยนเขาจะมอาหารให

[ t e x t & p h o t o ] วรพงษ สนทรฉตราวฒน

: 18

Dance with the rhythm of chemistry

แตพวกเราจะขอเงนแลวเดนไปกนททองหลอ เดนจากทองฟาจำลอง สมยเดกๆ ไมไกลเลย พอกนเสรจกกลบมาอาบนำแลวอานหนงสอ”

หลงรอยยม ดร.วรรณวภา บอกวา ในวนนนเธอไมไดรสกเครยดไปกบการแขงขนทรออยขางหนาแตตนเตนทจะไดไปอเมรกาทอยปลายทางมากกวา

“ตอนทไปแขงไมไดรสกเครยด ไมไดรสกวามนกดดน แตรสกตนเตนทจะไดไปอเมรกา หนงสอพมพไทยรฐสงนกขาวไปทำขาว ถายภาพตลอดเวลาวาเดกถงไหนยงไงตวเรานไมรเรองอะไรเลยแตแมทอยบานนตนเตนใหญ ออกขาวทกวนเลย วนนเธอไปเทยวทนนมาใชมย วนนเธอทำนใชมย เรากจะแบบวา...ทำไมรละเอยดจงพอกลบมาถงรวาขาวมนเยอะ”

วนนน ดร.วรรณวภา เดนทางกลบจากอเมรกาถงเมองไทยพรอมเหรยญทองแดง

คลายเธอบอกวา เหรยญทองแดงเปนกำลงใจแตการเดนทางไกลคอโอกาส

Chemical “อยางทบอกวาการไดไปโอลมปกมนเปนเหมอนโอกาส ไดเปนตวแทนของประเทศชาต คอเราจะไปเอาดทางดานกฬาโอลมปกกไมไหว” ดร.วรรณวภาเรยกเสยงหวเราะจากเรากอนจะเขาประเดนตอ

“ยงพอมาอยโรงเรยนเตรยมฯ เหมอนไดเหนโลกกวางมากขน อาจารยกเรมเหนแลววา เรามหนทางไปเรยนตอเมองนอกไดนะ แลวเขาทำกนยงไงละ บางคนกสอบไดทนกระทรวงวทยาศาสตร บางคนกสอบไดทนเลาเรยนหลวงเรากอยากไปบาง”

จากเดกหญงตวเลก ดร.วรรณวภา สอบไดทนKing’s Scholarship ไปเรยนวศวกรรมเคม ทMassachusetts Institute of Technology (MIT)กอนทจะตามดวยปรญญาโทและเอกอยางละใบในสาขาเดยวกนจากPrincetonUniversity

เรยนจบปรญญาเอกทำงานทอเมรกา 2 ปกอนกลบเมองไทยมาชวยธรกจทบาน – ไมวาเวลาจะเปลยนอยางไร ดร.วรรณวภา ยงคงเปนผหญงตวเลกทรกวชาเคมและชอบยม

“ความจรงแลว วชาเคมใชทงความจำและการประมวลผลดวยคะ ถาไปดขอสอบเคม มนจะมคำนวณเยอะมาก แลวเดกจะทำวชาเคมไมคอยทนเพราะเลขมนเยอะมากเลยคะวชาเคมมนเปนการผสมผสาน แลวชวงทเรยนอยอตสาหกรรมปโตรเคมเรมจะเขามาปตท.เรมจะมโรงกลนเรมจะโตเรากเหนวาถาเรามาทางน มนกมอตสาหกรรมรองรบ มงานทดในอนาคต

“ยงจำไดวา เวลากลบมาบานกคดแตวาจะทำการบานวชาไหนกอน การบานเลข ฟสกส เคม กเลอกเคม เออ อยากทำ คดแลวมนกเพลนด มนกลกษณะคลายๆอานหนงสออานไปแลวชอบอานไปแลวอยากรอก อยากรไปเรอยๆ มนทำใหเรามความอยากรอยากเหนในทางทด”

Dream big “เราพยายามทจะสอบทนเพอใหไดไปเรยน เมอไดไปเรยนแลว กรวาโชคด ไดไปเหนโลกกวาง มนเปดโอกาสใหเราฝนวาบางสงบางอยางมนเปนไปไดนะอยางทเราชอบคดกนวา เมองไทยทำอยางนไมไดหรอก มนไมจรงเลย เรามศกยภาพเทาเขา พอเรามศกยภาพแลว เราฝนวาสงทจะเกดตอไปในอนาคต ตองDreambigนะคะไมเชนนนประเทศกไมพฒนาไป ถาเราไมเหนวาอนนมนเปนไปได เรากไมสามารถคดไดตงแตแรก อยางเชนตวอยางคลาสสกทคนอเมรกนเขาชอบพดกน คอถาเราไมมความฝนวาไปในอวกาศไดมนกไมมวนหรอกทเราจะไปถงอวกาศ”

ถงบรรทดน เราอยากรวาDreambig ของ alittlegirlอยางดร.วรรณวภาคออะไร?

แนนอนกอนตอบคำถามเธอยมเบกบาน“อาจารยฝนมากเลยวา ประเทศไทยจะมเดก-

นกเรยนทมคณภาพ ถามองวา เจนเนอเรชนอาจารยมนจะสรางผลกระทบไดไมเกน 20 ป แลวตอนนโครงสรางอตสาหกรรมเหมอนจะด แตโครงสรางอตสาหกรรมทเราใชอย มนเปนของเมอ 10 ปทแลวถนนหนทาง รถไฟ รถลอยฟา มนเปนแพลนนงของเมอ10ปทแลวเพราะฉะนนสงทอาจารยทำอยนจะอมแพคในอก 10 ป แลวตอจากนนกเปนเรองของ เจนเนอเรชนตอไปแลวทเขาตองคด ถาจะใหประเทศเจรญ เจนเนอเรชนตอไปตองเหนแลวละ วาอะไรเปนNextbigthing”

แตถาถามวาNextbigthingของดร.วรรณวภา คออะไร เธอกบอกวา Health care และ Greentechnology

แตบางครงเราจะอยกบDreambigหรอBigthing ตลอดเวลา กพานจะทำใหรอยยมบนใบหนาเหอดหาย

ดร.วรรณวภาจงบอกวาบางเวลาเธอกเตนบลเลย และบางเวลากพรมนวลงบนเปยโน-เปนเสยงเพลง

1� :

FEaturEs

‘จนตนาการ’ สำคญกวา ‘ปญหา’

ยงไมมใครเคยเอยถอยคำในเชงเปรยบเทยบวาวทยาศาสตรมสวนคลายดวงจนทรHorizonขออนญาตลากจงสองสงนเขาหากนวกฤตเศรษฐกจอาหารโรคระบาดสงแวดลอมภยพบตฯลฯตางเดนทางทองโลกราวเศรษฐในชวง

พกรอน มนไมไดมากระตนการทองเทยว และไมไดกระเตอง GDP แตมนมาพรอมกบโบชนทเศราทสด มาผกบนหวควใหสงคมเรา

ดวงจนทรเปนบรวารของโลกโคจรรอบโลกทกๆ27วน8ชวโมงและขณะเดยวกนกหมนรอบแกนตวเองไดครบ1 รอบพอด ทำใหเรามองเหนดวงจนทรดานเดยว ไมวาจะมองจากสวนไหนของโลกสวนอกครงหนงมนษยเพงจะไดเหนภาพเมอสามารถสงยานอวกาศไปในอวกาศ

วทยาศาสตรเปนสวนหนงของมนษยโคจรอยในสงคมบางคนบอกวาวทยาศาสตรเปนเครองมอทดงเอาศกยภาพจากธรรมชาตมารบใชมนษย บางคนกมองวาวทยาศาสตรเปนเครองมอควานหาความหมายใหสรรพชวตแตเราอาจมองเหนวทยาศาสตรเพยงดานเดยวสวนอกครงหนงมนษยตองเปดใจจงจะเหนภาพเมอวทยาศาสตรอาสาจะแกปญหาสงคมปญหาปากทอง!!

Horizonรวบรวมความคดเหนของบคคลตางๆในหลากหลายมตทพยายามนำเสนอภาพปญหาของสงคมไทยและหนทางการมสวนรวมในการแกปญหาของวทยาศาสตร

: �0

ประเทศไทยในป พ.ศ. 2562 ป พ.ศ. 2562 – เดกนกเรยนตางพกโนตบก ตดกระเปาคนละเครอง เพออพเดตขาวจากเวบไซตตางๆ เพราะคนตนตวเรองสงแวดลอม หนงสอพมพและวารสารยอดขายนอยลง ผคนหนมาอานขาวจากอนเทอรเนตแทน

หากใครถามเดกหญง วย 9 ขวบ วาโตขนอยากเปนอะไร เดกนอยอาจตอบวา นายกรฐมนตรเพราะกอนป2562ประเทศไทยจะมนายกรฐมนตรหญงสวมกระโปรง ขณะเดยวกน เดกนอยในวยเดยวกนอกคนอาจอยากไดรบรางวลโนเบลเหมอนคนททำใหคนไทยเลกใสเสอแดงเสอเหลอง

สวนเดกนอยอกคนอาจอยากไปพฒนาชมชนเหมอนผนำ อบต. ทเพงไดรางวลจากยเนสโก เพราะแนวโนมของภาคเกษตรจะดขน เกษตรกรจะมการศกษาเพม ทงในดานการปลกพชและการตลาด ทำใหไดผลตผลทมคณภาพและสงออกไดบางกลมกมการทำ Contract Farming เลยงไก เลยงปลาสงบรษทใหญเกษตรกรบางกลมสามารถสงออกผลตภณฑไปตางประเทศดวยตนเองโดยไมตองพงภาครฐหรอพอคาคนกลาง เกษตรกรกลมนจะรำรวย ไมยากจนเหมอนเมอ10ปทแลว

บรรยากาศทางวชาเรมแจมใสทกคนมความเชอมนตอวทยาศาสตรและเทคโนโลยมแนวคดจะสงคนไปทดวงจนทรมการตงคณะวทยาศาสตรทมหาวทยาลยแพทยศาสตร(ม.มหดล)

+

+

+

เรมมการวจยมากขนทมงานจากรอกกเฟลเลอร(RockefellerFoundation)เขามาสงผลใหนกวจยไดคาตอบแทนเพมขนจากการวจยมทนวจยเกดขนแตยงไมมระบบสนบสนนทแทจรง

+

+

มเรมมระบบสนบสนนการวจยเกดขนทจะทำใหการวจยมกจกรรมมากขน

+

ทศว

รรษ ��

11

ทศว

รรษ ��

�1

ทศว

รรษ ��

01

คณะเกษตรศาสตรจะเปนคณะยอดนยมมากกวารฐประศาสนศาสตร เพราะเมอ 10 ปทแลว(2552) การบรหารงานแบบราชการยงทำงานขาดประสทธภาพทำงานแบบรบคำสงทำงานแบบรวดเรวเพอสนองนโยบายทสนองแตละรฐบาล ประกอบกบกฎหมายออนแอ เออใหคนในระบบใชชองโหวของกฎหมายทำการคอรรปชน และเมอภาครฐซงเหมอนระบบบรหารจดการกลางของประเทศออนแอ ยอมทำใหกลไกภาครฐ กลไกการจดการ และกลไกตลาดความลมเหลวไปพรอมกนหมด

ประเทศจนเปนมหาอำนาจทางเศรษฐกจ ขณะประเทศไทยมบทบาทมากในประเทศกลมอาเซยนสามารถเจรจาตอรองไดหลายอยาง เพราะเรามทรพยากรและผลตผลทางการเกษตรทใครๆ ตางตองการ อาเซยนจะชวยประเทศไทยเจรจารวมกบมาเลเซยและประเทศมสลมอกหลายประเทศ เพอยตปญหาความรนแรงใน3จงหวดภาคใต

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะเปนแนวทางหน งในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของในประเทศไทยไดอยางเหมาะสม ซงในป 2562 น คนไทยเขาใจเศรษฐกจพอเพยง มากขน และเอามาใชในชวตประจำวน ไมเหมอน เมอสบปกอนคนไทยคดวาเศรษฐกจพอเพยงเปนเรองของชาวนา

�1 :

ไมไดโม... เรองราวขางตน ไมไดถกวาดภาพโดยนอสตราดามสหรอการหลบตาพยากรณของตยเอกซเรยแตเกดจากการวางแผนดวยภาพอนาคต-Scenarioplanning

Scenario planning เปนกระบวนการมองอนาคตจากแนวโนมทเหนในปจจบน และความไมแนนอนทอาจเกดขนในอนาคต ภาพอนาคตจงมไดหลายภาพขนอยกบชดแนวโนมและความไมแนนอนทเลอกมาประกอบกน ไมใชภาพทถกตรง จนเคลอนเปลยนไมได

ภาพของประเทศไทยป 2562 ขางตน เปนหนงในหลายๆภาพรางอนาคตทเราเลอกมานำเสนอถามวาภาพอนาคตทเรานำมาสาธตถกรางขนไกลเกนความจรงไปหรอไม คำตอบทตองควานหาตอไป อาจจะอยตรงทวาเรามอะไรและเราเปนใครในวนนณปพ.ศ.2552

หลบหนอย... พระเอกมา วทยาศาสตรและเทคโนโลยยงเชอมโยงกบชมชนได ไมมากนก - ผศ.ดร.นวดล เหลาศรพจน ผชวยศาสตราจารยประจำบณฑตวทยาลยรวมดานพลงงานและสงแวดลอม มหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร ใหความเหนไวอยางนน

ในชวงวกฤตทกำลงรมเราน ผศ. ดร.นวดล มองวา นาจะเปนโอกาสใหนำวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขาไปสนบสนนชมชนโดยการทำResource mapping เพอใหทราบวา เรามวตถดบอะไรบางกระจายตวอยทไหน และทำ Market survey วาวตถดบทมจะแปรรปเปนอะไรไปขายไดบาง รวมทงเสาะหาแนวทางการเพมมลคาผลตภณฑ จะเปนการสรางโอกาสในวกฤตแกปญหาคนวางงานสรางงานใหชมชนรวมถงเปนการสรางงานในภาคชนบทดวย

มการสรางโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรมากขนเหนความสำคญของวทยาศาสตรในการเพมความสามารถในการแขงขนการวจยตองเปนแบบบรณาการเกดระบบนวตกรรมขนในชวงทศวรรษ2541มการสรางนวตกรรมและนำมาใช

+

+

+

ในการความสามารถในการแขงขนใหกบประเทศมการทำโครงการขนาดใหญมการตงเปาหมายทางเศรษฐกจมการสรางนกวจยรนใหมทยดงานวจยเปนอาชพการมองวทยาศาสตรเรมเปลยนมมโดยเปนการมองจากภายนอก

+

+

+

ทศว

รรษ ��

41 เปนชวงหาความหมาย

ของการวจยทำเพออะไรใครจะเปนผรบประโยชนเชนภาคการคาภาคประชาชนการวจยตองมผใช

+

ทศว

รรษ ��

31

“วกฤตอกดานคอวกฤตดานพลงงานและผลกระทบดานสงแวดลอมควรใชวกฤตนสรางโอกาสทางพลงงาน ควรมการวางวางแผนดานพลงงานใหด เชนการทบทวนแผนพลงงาน การพฒนาเทคโนโลยพลงงานเพออนาคต (พลงงานนวเคลยร นำมนแกส โซฮอล E20) เนองจากคาดวาในอนาคตราคานำมนจะกลบมาสงอกครงแนนอน ซงความมนคงทางพลงงานกบเศรษฐกจจะเดนควบคกนไป หนวยงานทเกยวของจงควรจะศกษาวจยและวางแผนการพฒนาเทคโนโลยพลงงานในอนาคต”

ขามฟากมาทางดานอตสาหกรรมอาหารProductLiabilityLaw(PLLaw)มผลบงคบใชตงแตปทผานมา ซงเปนกฎหมายทปองกนสนคาดอยคณคาคมครองผบรโภค กฎหมายนจะบงคบใชกบอาหารทงทนำเขาและทผลตในประเทศ ซงจะตองไดมาตรฐานเดยวกน จงเปนการยกระดบมาตรฐานอาหารไทยและสามารถปองกนอาหารการนำเขาของอาหารทไมไดมาตรฐานจากตางประเทศ

สถานการณเชนนแลวทยาศาสตรอาจพดไดวาหลบหนอยพระเอกมา!

“จากกฎหมายฉบบน เปนโอกาสใหวทยา-ศาสตรและเทคโนโลยเขามามบทบาทในการตรวจพสจน รวมทงมบทบาทในการพฒนาตงแตตนนำจนถงปลายนำ วทยาศาสตรและเทคโนโลยตองชวยสรางขดความสามารถ (Capacity building) เชนถายทอดเทคโนโลยใหกบ SME ไทย อยางไรกตามภาครฐยงไมมทาทตอเรองน ในขณะทภาคเอกชนมความวตกกงวลและเตรยมรบมอกบการเปลยนแปลงทจะเกดขน

: ��

“วทยาศาสตรและเทคโนโลยควรเขามามบทบาทในการพฒนาตลอดสายของหวงโซอปทานนอกจากน วทยาศาสตรและเทคโนโลยควรมบทบาทในการเปลยนมมมองคนไทยจากการกนยาเปนอาหารเปลยนมาส กนอาหารเปนยา โดยยกตวอยางอาหารสมนไพรซงสามารถบรโภคเปนยาแตควรมผลงานวจยรองรบ ซงจะเปนการสรางจดแขงใหแกอตสาหกรรมอาหารไทยอกทางหนง” เปนความเหนของ ไพบลย พลสวรรณา ทปรกษากรรมการสมาคมอาหาร แชเยอกแขงไทย

เมอมอง‘ของ’ของเราเชอมตอกบ‘ของ’ของโลก ผศ.ดร.อาทวรรณ โชตพฤกษ ผชวยคณบดฝายวจย คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยใหความเหนวา วกฤตเศรษฐกจสวนหนงเกดจากการพงพาตางประเทศอยางมาก ดงตวอยางจากการพฒนาอตสาหกรรมยานยนต

“เราจงควรหนกลบมาพจารณาอตสาหกรรมทเปนจดแขงของไทยซงมความไดเปรยบเปนทนเดมไดแกอตสาหกรรมอาหารและเกษตร นอกจากนควรมการวจยเรองการใชประโยชนจากขยะ(Wasteutilization) และผลกระทบดานสงแวดลอม อกแนวทางหนงคอควรพจารณาทงกระบวนการวาทำจะอยางไรใหมขยะนอยทสด”

Transformer “บนเวทโลก เราแขงขนกบคนอนไมได ไมวาราคาและการสงออก” ดร.สวทย เมษนทรย สถาบนบณฑตบรหารธรกจศศนทร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปดประเดนและใหเหตผลเพมวา

“เพราะเราไมไดใชวทยาศาสตรในการ Addvalue ในการตง Value creation ขณะนเราเปนแค

ซอมาขายไป เราไมเคยเอา Creativity, Science,Technology,KnowledgeใสเขาไปในProductของเราเลย

“เอกชนมการลงทนเรอง R&D นอย เพราะมองวาเมอมออรเดอรมา เราผลตแคนนคอจบ แตหารไมวาอนาคตคณจะกนบญเกาอยแคนน เราไมเคยมการมองวาในทสดจดเปนจดตายเราอยทValueซงจะมากจากKnowledgeสวนทเปนCreativityซงเหลานมาจาก วทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม เราไมเคยมองตรงนน ทกคนเขาใจ แตไมเคยคดวาถงเวลาตองทำ”

สำหรบมตทางส งคม เขาต งคำถามว า ปรากฏการณสงคมแบงเสอใสคนละสในขณะนตงอยบนฐานคดอะไร

“วทยาศาสตรพดถงความจรง พดถงหลกฐานการเมองถาอยบนฐานคดวทยาศาสตรมนตองมองไปขางหนา ตองมองวาประเทศเราอยแบบน ไมไดตองการ Transform การ Transform ประเทศจดสำคญ คอ คนคนทมคณภาพคนทมคณภาพกอยางทบอก เราอยในโลกของ Sociotechnical เพราะฉะนน ตองรจกนำเอาเทคโนโลยมา Blend เปนเนอเดยวกบชวต”

บางทกองหลงอาจทำประต ศาสตราจารย ดร.ยงยทธ ยทธวงศ นกวจยอาวโสสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตเปรยบความสำคญของวทยาศาสตรเขากบฟตบอลไวอยางนาสนใจ

“นกวทยาศาสตร เปรยบเสมอนกองกลาง กองหลง เชน การศกษา วทยาศาสตรพนฐาน สวนกองหนาคอภาคธรกจซงตองประสานสอดคลองกน

ความสามารถของประเทศเรมดขนแตจะเปนวทยาศาสตรและเทคโนโลยทามกลางความผนผวนทางเศรษฐกจ(ในระยะอก5ปขางหนา)ตลาดหดตวลงเรอยๆประเทศไทยยงพงพาตลาด

+

+

ทศว

รรษ ��

�1 เขามาจากเดมทมองจากภายใน

ออกขางนอกพระราชบญญตทเกยวกบวทยาศาสตรเกดขน2ฉบบโดยพรบ.วทยาศาสตรเปนการวางระบบของนโยบายวทยาศาสตรของประเทศมคณะกรรมการนโยบายเกดขนเพอวางกรอบการพฒนา

+

วทยาศาสตรพรบ.สงเสรมวชาชพจะเนนดานการสงเสรมดานการทำงานเพอสรางประโยชนตอประเทศชาตสงเสรมการพฒนาความรสรางกลไกดานการบรหารจดการคมครองประชาชนทจะไดรบผลกระทบจากวทยาศาสตร

+

�3 :

และพฒนายกระดบทงทมวทยาศาสตรและเทคโนโลยบางเรองอาจจะไมคอยเกยวกบธรกจ เชน ดานดวงดาว ดงนนตองวางยทธศาสตรการพฒนาวทยาศาสตรดวยอาจมบางดานทตองทำ บางดานจำเปนตองทำเพอชวยภาคธรกจ”

แมวาหนาททำประตจะไมไดอยในขอบเขตภาระของกองหลง แตนานๆ ท กองหลงอาจขนมาโหมงลกทำประต–กเปนไดถาหากวา...

“อยางไรกตาม ในดานวทยาศาสตรยงไมสามารถตอบคำถามไดวา วทยาศาสตรมบทบาทสำคญทจะชวยใหเศรษฐกจไทยเขมแขงไดอยางไร เชนดวยเครองมอไหนทภาคเกษตรจะไดรบประโยชนจากความอดมสมบรณทางธรรมชาต แมจะมการใชเทคโนโลยมากขนบาง แตไมชวยดานการสนบสนนใหเกดความยงยน” เปนคำกลาวของดร.ปรเมธ วมลศร ทปรกษาดานแผนและนโยบาย สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ขณะท รศ.ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน มองวา“นอกจากน ตองสรางสมดลระหวางวทยาศาสตรเพอเศรษฐกจพอเพยง (Suff icient economy) กบเศรษฐกจทตองแขงขน (Competitive economy)รวมทงตองใหความสนใจกบ Demand side ของวทยาศาสตรและเทคโนโลยมากขน” โลกเยมๆ คนยวยๆ ดร.สวทย เมษนทรย มองวา โลกกำลงเคลอนเขาสสภาวะ Liquid phasemodernity พลเมองของโลกจะเปลยนจากNationcitizenไปเปนCosmopolitancitizenมากขนความเปนประเทศแบบNationstateจะลดลง เกด Cosmopolitan state มากขน ซงภายใตสภาพเชนนจะมการเปลยนแปลงตลอดเวลา มความไมแนนอน

“โลกจะเกดCosmopolitan stateมาทดแทนGlobal common สภาพท เกดขนทำให PublicspaceมากขนPrivatespaceนอยลงนอกจากนในสภาพ Liquid phase modernity จะม Unknownspaceมากขน ไมรวาClimatechangeจะสรางผลกระทบอะไรบาง ไมรวาวกฤตเศรษฐกจจะทำใหเกดอะไรตอไป เปนตน อยางไรกตาม ทกอยางทเกดขนลวนเกดผลกระทบไปทวโลก ทงในระดบประเทศและระดบบคคล ถาโดนตองโดนกนทงหมด (Globalization of risk) เชน ปญหาสงแวดลอม ปญหาโรคระบาดหรอถาไดกไดทงหมด(Globalcommon)เชนวกพเดย ดงนนกระบวนการในการคดตองไมใช DomesticfocusแตเปนGlobal focusหากไทยสามารถมหลกPositivesumgainกอยรอดได”

เปนหนงเดยวกบวทยาศาสตร “ทำอยางไรจงจะทำใหนกวจยสอสารกบเกษตรกรเพอใหไดโจทยวจยทสะทอนปญหาทแทจรงของเกษตรกร ซงจะชวยใหสามารถพฒนาอาชพของคนกลมนโดยการประยกตใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมากขน” รองศาสตราจารย ดร.โสรจจ ตงคำถามไดสอดคลองกบท ดร.กอปร กฤตยากรณ ตงคำถาม วาคนไทยเหมาะทจะทำวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยหรอไม

“มผกลาววาประเทศไทยไมเหมาะทจะทำงานดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เนองจากสภาพแวดลอมและรปแบบวถชวตไมเปนปจจยกระตนใหมการแขงขนชงดชงเดนในเรองน โดยคนไทยเนนเรองการคาเปนหลก แขงขนโดยใชแรงงานราคาถกทผดกฎหมาย เราจะปรบเปลยนระบบคณคาของคนไทยใหเหนความสำคญและสนใจวทยาศาสตรและเทคโนโลยมากขนไดอยางไร

สงออกอยมากตองเรงเพมความสามารถโดยเรวการสนบสนนวทยาศาสตรโดยอาศยงบประมาณแผนดนจะยากขนดวยขอจำกดของงบประมาณมการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการกระตนเศรษฐกจคลายๆกบการศกษาซงถอเปนโครงสรางพนฐานทสำคญ(โดยหลกแลวการสรางคนสรางอนาคตสรางวทยาการควร

+

+

ทำในชวงทเศรษฐกจหดตวซงโอกาสจะเสยหายนอยกวาการลงทนทางธรกจในชวงทเศรษฐกจหดตว)ถอเปนโอกาสของวทยาศาสตรโดยใชวทยาศาสตรเปนตววางรากฐานทางเศรษฐกจความผนผวนทางการเมองจะมความยดเยอไปอกหลายปเปนการเปลยนโครงสรางพนฐานทางสงคมซงยงไมรวาจะไปในทศทางไหนมการตความ

+

หมายทตางกนไมสามคคจนเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศสงคมของประเทศยงไมโดดเดนดวยบรบททางเศรษฐกจและการเมองจนมผลกระทบตอวทยาศาสตรดงนนตองเรมตนทจดเลกๆเชนสรางความสมานฉนท(สอนใหรจกเหตและผล)ยอมรบโดยใชเหตผลเปนการสรางกระบวนการคดทใชเหตและผลเปนวธคดตองสอนเดก/

+

: �4

ประชาชนใหมเหตมผลมความสมานฉนทตองปลกฝงการเคารพสทธของผอนสรางความมเหตและผลชวตของคนไทยจะมวทยาศาสตรเขาไปเตมเตมไดอยางไรเพอใหมสงคมทนาอย-เปนคำถามทสำคญอยางไรกตามวทยาศาสตรและเทคโนโลยยงมสวนชวยไดแตไปผกโยงกบเศรษฐกจสงคม

+

+

+

การเมองซงเปนระบบทใหญกวาดงนนเมอระบบใหญสะเทอนวทยาศาสตรกไดรบผลกระทบดวยตองเรงสรางปญญาเชอมโยงกบสงคมศาสตรเพอสรางความสมานฉนทการนำผลงานวจยไปใชใหเกดผลทางเศรษฐกจเศรษฐกจพอเพยงซงเหมาะสมกบชวงทเศรษฐกจตกตำประเทศไทยตองมความสามารถในการแขงขนดวยตอง‘กนด

+

+

อยด’ขณะเดยวกนตองมธรรมาภบาลมากขนงานดานวจยตองชวยดานความเปนธรรมสรางระบบทโปรงใสทงการบรหารรฐกจตองบรหารดานสทธเสรภาพตองมความยตธรรมในสงคมสามารถแสดงสทธของตนเองไดแตตองไมไปตดสทธของคนอนตองปรองดองและสมานฉนท

+

“Hard culture ซงพบในประเทศ จน เกาหลเปนตน เปนวฒนธรรมทเนนการแขงขน ความเขมแขงรอนรนตวเลขเครองจกรกลสวนSoftcultureเปนเรองจตวญญาณ ปรชญา ความละเอยดออน ศลปะซงพบไดในไทยลาวเปนตนตองมการประสานระบบคณคากบวทยาศาสตรเพอสรางพลงขบเคลอน โดยพจารณาระบบคณคาของไทยวาสามารถจำแนกไดชดเจนหรอไม มขอใดทเปนขอทเออตอการศกษาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ขอใดเปนอปสรรค เพอหาทางนำมาใชประโยชนและเผยแพรปลกฝงในหมนกเรยน”

กอนทจะหาคำตอบวา วทยาศาสตรจะชวยตอบแบบทดสอบจากวกฤตไดอยางไร เราควรหา คำตอบใหตวเองกอนดไหมวา เรา – สงคมไทย เปนเนอเดยวกบวทยาศาสตรแคไหน

หากไหววานดร.สวทยมาตอบกจะไดคำตอบวา… “มนกยงเปนแคเปลอกนอก ไมไดตางจากการ

มงบประมาณลงมาแลวกระทรวงศกษาฯ เอาไปสรางโรงเรยน แทนทจะสรางคร คงเหมอนกบ เวลาคนมเงน กไปจบจายซอมอถอโนนน แตถามวาซอคอมพวเตอรมาแลวไดสาระจากมนหรอเปลา นคอสงทตองแก บางทเราชอบไปอวดวาเรามความทนสมยเหมอนคนอน แตเราไมดทสารตถะ กเหมอนงบประมาณลงมากสรางตกสรางถนนอยางเดยว ไมสรางคน ถามวางบประมาณมพอหรอไม ทกคนตอบวาไมพอ แตบนความไมพอทกคนใชมนไมเปน คณใชผด

ทศทางตางหาก บางครงถาใชถกทศทางมนอาจเปนประโยชนใหประเทศเปนสบๆเทากได

“ฉะนน สปรตของวทยาศาสตรมนตองซมซาบไปทกภาคสวนถาไมมแลวเรากไดแตฝน”

นกวทยาศาสตร เปรยบ เสมอนกองกลาง กองหลง เชน การศกษา วทยาศาสตรพนฐาน สวนกองหนา คอ ภาคธรกจ ซงตองประสานสอดคลองกน และพฒนายกระดบทงทมวทยาศาสตรและเทคโนโลย บางเรองอาจจะไมคอยเกยวกบธรกจ เชน ดานดวงดาว ดงนน ตองวางยทธศาสตรการพฒนาวทยาศาสตรดวย อาจมบางดานทตองทำ บางดานจำเปนตองทำ

เพอชวยภาคธรกจ

ขอมลจาก

การเสวนาFutureS&TSociety หวขอ‘พลกวกฤตของชาตเปนโอกาสโดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย’ วนท10กมภาพนธ2552 ณหองLotusSuite7ชน22 โรงแรมเซนทาราแกรนดเซนทรลเวรลกรงเทพฯ

การเสวนา‘วทยาศาสตรเทคโนโลยไทย30ปทผานมาเราพอใจหรอยง’โดยมลนธบณฑตยสภาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทยวนท28พฤศจกายน2551ณอาคารสวทช.กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

การประชมเชงปฏบตการเรอง‘ออกแบบประเทศไทย2562:หลงวกฤตเศรษฐกจโลก’โดยสถาบนคลงสมองของชาตวนท28กมภาพนธ-1มนาคม2552ณโรงแรมโรสกาเดนรเวอรไซดสวนสามพรานจ.นครปฐม

+

+

+

�� :

statistiCs FEaturEsสรพร พทยโสภณ

จดเปลยนประเทศไทย: ถงเวลาแลวหรอยง

เปนจำนวนเมดเงนทญปน (ชวงทศวรรษท 1950-1970) นำเขาสนคาเทคโนโลยจากตางประเทศ จาก 26 ลานลานเยน เปน 512 ลานลานเยน -เพมขนเฉลยรอยละ 17 ตอป อยางไรกตาม ในชวงเวลาเดยวกนนน บรษทเอกชนในญปนไดพยายามทจะลงทนทำวจยและพฒนาอยางจรงจง เปนจำนวน

มากเชนเดยวกน (อตราการขยายตวของการวจยและพฒนาเฉลยรอยละ16.9ตอป) เพอปรบปรงเทคโนโลยทนำเขาใหเหมาะกบการใชงานภายในประเทศ และพฒนาตอยอดเทคโนโลยเพอนำไปใชในอตสาหกรรม รวมถงเพอใหผลตและขายเทคโนโลยเองได ผลจากการลงทนทำวจยและพฒนาอยางเขมขนนเองททำใหญปนเปลยนสถานะจากผนำเขาเทคโนโลยเปนผผลตและสงออกเทคโนโลย

เปนสวนตางของรายจายทมากกวารายรบของประเทศไทยในการพงพาเทคโนโลยจากตางประเทศเมอป 2007ประเทศไทยมรายจายเพอซอเทคโนโลยจากตางประเทศสงกวารายรบ 132,689

ลานบาท ในขณะเดยวกนกไมไดมงเนนพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากการนำเขา ดงจะเหนไดจาก อตราก า รล งท นว จ ย และพฒนาขอ งประเทศไทย(ในป2002-2006)ทอยในระดบคงทมาโดยตลอด (0.24-0.26%ของGDP)

512 ลานลานเยน

132,689 ลานบาท

ขอมล + World Bank (2006), Edited by Tsutomu Shibata. National Innovation System: Reforms to Promote Science-Based

Industries. Japan Moving Toward a More Advanced Knowledge Economy. Volume 1: Assessment and Lessons.)

+ ธนาคารแหงประเทศไทย

+ สำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตและสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

: �6

Global warminGดร.สรชย สถตคณารตน

จบคารบอนมาฝง รกนอยวากาซเรอนกระจกเปนตวการสำคญในปญหาโลกรอน และในบรรดากาซเรอนกระจกทงหมด กมคารบอนไดออกไซด (CO

2) นแหละทเปนผตองหาคน

สำคญโดยตรรกะนหากเราสามารถดกจบหรอกกเกบคารบอนไดออกไซดไมใหออกไปอาละวาดตามชนบรรยากาศได กนาจะเปนกญแจดอกใหญทจะชวยแกไขปญหาภาวะโลกรอน

นกวทยาศาสตรเรยกกรรมวธนวา CarbonCapture and Sequestrat ion หรอ CarbonCapture and Storage ไมวาใชชอไหน ตวยอกเหมอนกนครบคอCCS

CCS คอการใช เทคโนโลยมาดกจบกาซคารบอนไดออกไซด ทถกปลอยออกมาจากกจกรรมตางๆ ของมนษย โดยทำใหมความเขมขนสงขน(Concentrate)แลวกกเกบไวในททเหมาะสม เพอลดปรมาณคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศหวใจสำคญของระบบนคอ จะตองเลอกแหลงกำเนดคารบอน- ไดออกไซดทมการปลอยกาซในปรมาณมากทสด และมระยะทางขนสงไปสถานทกกเกบนอยทสด

CCS มเทคโนโลยหลก 3 สวนคอ การดกจบ(Capture) การขนสง (Transport) และ การกกเกบ(Storage) เทคโนโลยนไมใชของใหมนะครบ มใชกนมากวา 10 ปแลว แตปญหาทสำคญคอมราคาแพงมาก บางเทคโนโลยมคาใชจายในการกกเกบมากกวาการลดการปลอยคารบอนไดออกไซดโดยลดกำลง การผลตเสยอก

โดยทวไปการทจะดกจบคารบอนไดออกไซดใหไดเกอบทงหมดทปลอยออกมาจะตองใชพลงงานเพมมากขนอกประมาณรอยละ 50 ทำใหปจจบนเทคโนโลยนยงไมแพรหลาย แตในอนาคตคาดวาจะมราคาถกลง ประกอบกบถามมาตรการบงคบใหมการลดการปลอยคารบอนไดออกไซด เทคโนโลยนอาจจะมการใชอยางแพรหลายมากขน

การดกจบคารบอนไดออกไซด ทำไดโดยการแยกมนจากกาซท งหมดทถกปลอยออกมาจากกระบวนการเผาไหมซงมวธการในการแยกกาซ3ชวงเวลาคอ กอน ระหวาง และหลงกระบวนการเผาไหมทง 3 วธนสามารถดกจบคารบอนไดออกไซดทถกปลอยออกมาไดเกอบทงหมด กาซทถกดกจบจะถกทำใหอยในสภาพเกอบๆ จะเปนของเหลวเพอใหงายตอการขนสง

เทคโนโลยในการขนสงคารบอนไดออกไซดทดกจบไวนนไมเปนปญหามากนกเพราะเหมอนกบการขนสงกาซธรรมชาตและมการใชงานจรงแลวในตางประเทศ ในสหรฐอเมรกามทอสงกาซคารบอนไดออกไซดยาว2,500 กโลเมตร สามารถสงกาซทางทอปละ 50ลานตน สำหรบการขนสงทมระยะทางไกลๆ นนมกจะขนสงดวยเรอและการขนสงโดยรถบรรทกนนมกจะมราคาแพงแตกมกใชกบกาซทมปรมาณนอยๆ และระยะทางสนๆ

การกกเกบกาซทดจะตองไมทำใหกาซรวสบรรยากาศถารวกตองไมเกนรอยละ1

ในชวงระยะเวลาหลายรอยป โดยทวไปมกจะน ย ม ก ก เ ก บ ไ ว ใ ต ด น ท ง บ น บ ก แ ล ะ ใ น ท ะ เ ลคารบอนไดออกไซดเหลวจะถกฉดเขาไปในชนหนหรอชองวางของแหลงกาซหรอนำมนทถกขดเจาะไปแลว กาซจะถกกกเกบดวยการปดทบของชนหนหรอทำปฏกรยากบของเหลวหรอหนแลวเปลยนรปไปเปนของเหลวทมนำหนกมากๆ ทำใหไมลอยขนไปสบรรยากาศอกครงวธนเปนวธทใชกนอยางแพรหลาย

อกวธหนงทกำลงอยในขนตอนการวจยคอการฉดคารบอนไดออกไซดเหลวลงไปในมหาสมทรทมความลกมากกวา1กโลเมตรโดยตรงคาดวาวธนกาซจะถกกกเกบไวนานกวาศตวรรษ

กาซทถกกกเกบจะคอยๆ ละลายในนำทะเลและกลายเปนสวนหนงของวฏจกรคารบอน

�7 :

visionกองบรรณาธการ

The Day afTer

Tomorrow หากจนตนาการวา ประเทศไทยเปนเหมอนภาพจกซอวทถกประกอบขนดวยชนสวนหลากรปทรงหลายมต อาจพดไดวาภาพของประเทศไทยวนน

คลายจกซอวทแหวงวนไมสมบรณ ทามกลางกระแสการเปลยนแปลงของโลก รวมถงวกฤต

ทงจากภายในและภายนอก เรากกำลงอยในชวงของการเปลยนแปลง

ครงใหญ

Horizon รวบรวมมมมองผมสวนเกยวของใน 4 มต 4 ดาน ไดแก ทรพยากรนำ พลงงาน ความขดแยงในสงคม และการลงทนดานการวจยและพฒนา คลายหยบจกซอว 4 ชนมาวางตอกน

โจทยของเรามอยวา ทามกลางความเปลยนแปลงของโลก จกซอวแตละชน มตแตละดานจะประกอบเปนภาพประเทศไทยในอก 10 ปขางหนาอยางไร

และเราควรเดนไปในทศทางไหน

waTer is Lifeดร.รอยล จตรดอน ผอำนวยการสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร

Today: เมอพจารณาปรมาณนำฝนของประเทศไทยยอนหลง 43 ป พบวา มคาเฉลย 1,374 มลลเมตรตอป สำหรบป 2551 มปรมาณนำฝน 1,543มลลเมตรหรอ789,148ลานลกบาศกเมตรเพมขนจากคาเฉลย12 เปอรเซนต ในขณะทประเทศมความตองการในการใชนำประมาณ 70,000-100,000ลานลกบาศกเมตรตอป

นนแสดงวาเรามปรมาณนำเกนพอมาโดยตลอดดงนน ในอนาคต5-6ปขางหนาประเทศไทยจะยงคงมปรมาณนำเพยงพอหรอเกนพอตอการใชประโยชน หากแตรปแบบและการกระจายตวของฝนจะแตกตางไปจากเดม สวนหนงเปนผลมาจากความเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ (Climate change)กลาวคอ จะมฝนทงชวงและมระดบความรนแรงของผลกระทบเพมขนทงจากอทธพลของลมมรสมและแนวพายพดสอบจากมหาสมทรแปซฟกและมหาสมทรอนเดย โดยในปทผานมาประเทศไทยไดรบอทธพลจากพาย 3 ลก และลมมรสม 5-6 ครง สงผลใหเกดนำทวมประมาณ9ครง

สำหรบการบรหารจดการนำ ตองมความเชอมโยงกบโครงสรางทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศกลาวคอ หากโครงสรางทางเศรษฐกจของประเทศยงคงพงพาการสงออกจากภาคอตสาหกรรมและบรการเชนเดยวกบทเปนอยในปจจบน การบรหารจดการนำกจะตองสามารถรองรบการผลตทงอตสาหกรรมและบรการซงเปนการบรหารจดการนำขนาดใหญ แตหากมการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจโดยการลดสดสวนของการพงพาการสงออกลงและเพมสดสวนการบรโภคภายในประเทศ โดยเนนการผลตภาคการเกษตรและอตสาหกรรมตอเนองเปนหลก การบรหารจดการนำกจะมความแตกตางกนโดยจะตองใหความสำคญกบการบรหารจดการนำขนาดเลกหรอรายยอยทมความเชอมโยงกน

สวนการบรหารจดการนำในสถานการณนำทวมและนำแลง เรมมแนวคดแบบบรณาการมากขน ตางจากอดตทมการบรหารแบบแยกสวนซงกอใหเกดDoubleinvestment

01

: �8

Tomorrow: การรบมอกบอนาคต ควรใหความสำคญกบการพฒนาใน3เรอง

หนง - Supply management คอการใหความสำคญกบการบรหารจดการความเสยง (riskmanagement) ทงในสถานการณนำทวมและนำแลงอยางบรณาการใน 3 ระดบคอ เขอนขนาดใหญ อางเกบนำขนาดกลาง และนำชมชน ซงการบรการจดการนำชมชนทมคณภาพจะสงผลใหเกดความมนคงทางทรพยากรนำในภาพรวมของประเทศตอไป

สอง - องคกรควรมการจดรปแบบขององคกรตามกลมงานมากกวาตามสายงานความรบผดชอบของกระทรวง ซงปจจบนมหนวยงานระดบกรมทเกยวของกบการบรหารจดนำของประเทศกวา 20

แหง โดยอาจจำแนกกลมงานออกเปนงานดานนโยบาย ตรวจสอบประเมนผลระบบหลกระบบรองรวมทงระบบสนบสนนเพอใหสามารถสะทอนปญหาและความตองการในระดบพนทไดอยางแทจรงรวมทงผลกดนใหมกฎหมายเกยวกบทรพยากรนำทเนนในเรองของหนาทความรบผดชอบ การจดการนำชมชนและการตดตามประเมนผลอยางเบดเสรจ

สาม-งานวจยควรใหความสำคญกบProgram research ทงในลกษณะของ Theory และ Practical ทตอบสนองกบความตองการของสงคม ในขณะทสถาบนอดมศกษาควรมการผลตองคความรใหมๆออกสสงคมใหเพมมากขน

energy: maDe in ThaiLanDผศ.ดร.นวดล เหลาศรพจน บณฑตวทยาลยรวมดานพลงงานและสงแวดลอมมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

Today: จากปญหาเศรษฐกจถดถอยตงแตปลายปทผานมา ทำใหอตสาหกรรมและภาคสวนตางๆ ของประเทศลดกำลงการผลตและการใชพลงงานลงประกอบกบราคานำมนทลดตำลงจงทำใหดเหมอนวาปญหาดานพลงงานในการรบรของสงคมไทยกลดลงตามไปดวย ซงเหตการณดงกลาวอาจสงผลกระทบตอการสนบสนนการใชพลงงานทางเลอกหรอพลงงานทดแทนของประเทศเนองจากอาจแขงขนดานราคากบ

พลงงานหรอเชอเพลงฟอสซลไดยากขน อาท โรงงานผลตเอทานอลซงเรมมตนทนการผลตตอลตรทสงกวาราคานำมนในตลาดโลก

ดงนนประเทศไทยควรวางแผนเพอรบมอกบปญหาดงกลาวอยางเหมาะสม และสนบสนนการใชพลงงานทางเลอกหรอพลงงานทดแทนในประเทศ ตอไป ซ งจะเปนการลดการพงพาพลงงานจาก ตางประเทศในอนาคตไดอยางยงยน

Tomorrow: หากอตราการใชพลงงานอยางไมมประสทธภาพของประเทศยงคงมอยในอตราทสงปญหาดานพลงงานกจะยงคงอยตอไป ซงความรนแรงคงขนอยกบหลายปจจย เชน ปจจยทางเศรษฐกจของโลกและของประเทศไทย รวมไปถงปจจยดานนโยบายพลงงานของประเทศ

สำหรบการรบมอกบสถานการณในอนาคตเราจะตองสนบสนนการพฒนาและการใชพลงงาน ทางเลอกและพลงงานทดแทนของประเทศตอไป โดยมงเปาไปทการลดปญหาดานสงแวดลอมของประเทศเนองจากปญหาสงแวดลอมจะยงคงเปนประเดนสำคญททวโลกใหความสนใจ

การใชพลงงานทางเลอกหรอพลงงานทดแทนจะชวยในการลดการใชพลงงานฟอสซล ซงสงผลกระทบตอสงแวดลอมโดยตรง ทงนวกฤตเศรษฐกจททำใหปญหาพลงงานชะลอตวเปนโอกาสทดท เราจะไดเตรยมพรอมรบมอกบปญหาพลงงานในอนาคต เรา

ควรมการปรบแผนพลงงานของประเทศทวางแผนไวกอนทจะเกดวกฤตเศรษฐกจ วาจะยงคงดำเนนการตามแผนดงกลาวตอไปหรอไม หรอควรมการปรบแกสวนใดใหเหมาะสมกบสถานการณในปจจบน

ทงนการวางแผนดานพลงงานของประเทศควรมงเปาไปทการลดอตราการพงพาพลงงานจาก ตางประเทศใหมากทสดในอนาคต โดยใหการสนบสนนพลงงานทางเลอกหรอพลงงานทดแทนทเหมาะสมกบแหลงพลงงานทางเลอกหรอพลงงานทดแทนทมอยในประเทศ เพอใหสามารถใชทรพยากรของประเทศไดอยางมประสทธภาพทสด

นอกจากนนควรมการวางแผนการสนบสนนเปนระยะสนกลางและยาวเพอสรางระบบพลงงานทดและยงยนของประเทศขนในระยะยาว รวมถงใหความสำคญกบการสรางความตระหนกตอสาธารณชนโดยมงใหความสำคญตอการปลกฝงความรดานพลงงาน ทถกตองกบกลมเปาหมายทเปนเยาวชนของชาต

0�

�� :

war & Peace รศ.ดร.โคทม อารยา ประธานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

Today: เมอมนษยมาอยรวมกนในสงคมยอมเกดทงความรวมมอและความขดแยงทงในระดบบคคลองคกร สงคมและรฐ ความรวมมอลวนเปนสงทพงปรารถนา

ทวาในความเปนจรง ความขดแยงและความรนแรงมกจะเกดขนบอยครง โดยอาจแบงออกเปนความขดแยงเรองปากทอง ซงเกยวของกบทรพยากรทเปนวตถความขดแยงเกยวกบทรพยากรทจบตองไมไดอาททนทางสงคมชอเสยงระบบบรหารจดการและความขดแยงเรองความคด อดมการณ เปนตน สวนความรนแรงจะเกดขนตามมาหรอไมนน ขนอยกบความสามารถในการจดการปญหาในระดบบคคลและองคกรรวมทงบรบทแวดลอมของแตละสถานการณ

ปจจบนความขดแยงทแฝงตวอยมแนวโนมทจะเปลยนเปนความขดแยงทปรากฏความตงเครยดทงดานการเมองเศรษฐกจและสงคมสงผลใหเกดความแตกแยกทางความคด การแยงชงทรพยากร และการใชอำนาจในการตดสนปญหาอยางไรกตามการแปลงเปลยนความขดแยงจากลกษณะททำลายเปนเชงสรางสรรคนนอาจมแนวทางดงน

หนงความชอบธรรมในการใชอำนาจสอง ความยตธรรมและการเคารพสทธของ

บคคลสาม ความรวมมอในการแกไขความขดแยง

และการปนประโยชนรวมกนสการสรางความไววางใจในการแกปญหาและหาการสอสารอยางสนตการแปลงเปลยนความขดแยงและลดความ

รนแรงนนจำเปนตองอาศยการเขาใจปญหาการสรางกระบวนการจดการองคความรทด และการสอสารใหสงคมรบรเพอรวมมอกนแกไขปญหาความขดแยง

Tomorrow:สภาวะแวดลอมรอบตวมนษยเปลยนแปลงตลอดเวลา ซงจะขบเคลอนใหความขดแยง ความรนแรงในสงคมมรปแบบและเนอหาทเปลยนแปลงไปดวย รฐบาลและสถาบนททำหนาทจดการความ ขดแยงในสงคม จะตองรบภาระหนาทอยางหนกในการตอบสนองความตองการพนฐานของบคคลและของสงคม ทงน เพอแกไขความขดแยงและบรรเทาความรนแรงตางๆทอาจตามมา

สำหรบการรบมอกบอนาคตระยะยาวนน อาจตองมการศกษาเชงลกเกยวกบองคความรเรองความขดแยงและความรนแรง เพอนำไปสการสรางทฤษฎ ทจะทำความเขาใจและแกไขปญหาทเปลยนแปลงไปในบรบทของสงคมไทย การเรยนรทจะแกปญหาโดยอาศยคนในพนทความขดแยงเปนหลกโดยอาศยความรวมมอระหวางภาครฐซงตองพยายามสรางบทบาทใหประชาชนเกดการยอมรบในการใชอำนาจทชอบธรรมกบภาคประชาสงคมหรอกลมคนชนกลางซงนาจะสามารถเช อมประสานระหว างภาคร ฐกบภาคประชาชนและชมชน ตลอดจนลดความขดแยงระหวางกลมคนชนกลางดวยกนเองได

03

: 30

Tomorrow: ถงแมวทยาศาสตรและเทคโนโลยอาจไมใชองคประกอบหลกในการแกวกฤตเศรษฐกจ แตควรใชวกฤตครงนเปนโอกาสในการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพราะเปนการลงทนเพออนาคต ซงรวมถงการถายทอดองคความรและเทคโนโลยสภาคเอกชนดวยกลไกตางๆโดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม รวมทงการถายทอดความรและเทคโนโลยจากเอกชนสเอกชน

สวนประเดนดานการลดความขดแยงในสงคมนน ศาสนานาจะทำหนาทไดดกวา ปญหาอยทคนไทยยงขาดปญญาในการพจารณาปญหา และยงขาดความเขมแขงในการกลาตดสนใจทจะทำหรอไมทำสงใด สงหนง กระบวนการทางวทยาศาสตรเปนกระบวนทสามารถใชอธบายเหตผลได และเขาไปมสวนชวยในการพจารณาทางเลอก คนไทยตองเขาใจและสามารถนำกระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชในชวตประจำวนได รวมทงตองสามารถแสดงออกมวฒนธรรมในการถกเถยงอยางมสาระและรจกรบฟงความคดเหนทแตกตาง

แลวเราควรทำอยางไรตามหลกการทรฐตองลงทนดานโครงสรางพนฐาน

ของประเทศ แมจะเชอวาการศกษาเปนหนงในโครงสรางพนฐาน แตยงไมเพยงพอสำหรบการพฒนาประเทศ รฐตองลงทนในการสรางความรแกคนไทยใหมากขน และดวยอตราทเรวกวาอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางนอย2เทา

คำถามคอ รฐเชอหรอไมวาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนโครงสรางพนฐานของประเทศ เพราะหากรฐไมคดเชนนน รฐจะไมลงทนในสดสวนทเหมาะสม ในอนาคตรฐควรลงทนสรางเครอขายเชอมโยงระหวางหนวยงานของรฐกบภาคเอกชน และระหวางหนวยงานของรฐดวยกนเอง และควรมมาตรการสนบสนนใหอาจารยมหาวทยาลยทำงานรวมกบภาคเอกชนนอกจากนควรมการรวมลงทนของภาคเอกชนเพอการวจยและพฒนา โดยมหนวยงานททำหนาทบรหารกองทนดงกลาวใหดำเนนการวจยเพอตอบสนองความตองการของภาคเอกชน

invesT in The airรศ.ดร. ศกรนทร ภมรตน ผอำนวยการสำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

Today: เมอพจารณาสถานภาพของวทยาศาสตรและเทคโนโลยของไทยในปจจบน พบวาภาคเอกชนยงลงทนดานวจยและพฒนาเพอสรางองคความรไมมากพอ การผลกดนการวจยและพฒนาเพอยกระดบภาคการผลต (Incremental R&D) จะเปนปจจยทจะชวยใหผลตภาพรวมสงขน รวมถงการวจยและพฒนาทเหมาะสม (Appropriate R&D) จะชวยยกระดบและพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน

วทยาศาสตรและเทคโนโลยในฐานะท เปนโครงสรางพนฐานจงเขามามบทบาททสำคญในการพฒนาประเทศในทกมตทผานมารฐใชหลายมาตรการในการสงเสรมใหเอกชนลงทนดานวจยและพฒนาเชนมาตรการลดภาษเพอสงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลย รวมทงอทยานวทยาศาสตรแหงประเทศไทยไดดงเอกชนเขามาลงทนดานการวจย โดยตนทนลดลงและไดผลเปนชนเปนอนมากขน

อยางไรกตาม ภาคเอกชนยงไมเขาใจและไมใหความสำคญกบการวจยและพฒนา แตพรอมจะรบผลทไดจากงานวจยไปใช ผลการวจยจงไมตอบสนองความตองการของภาคเอกชนเทาทควร

สวนโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศยงไมเพยงพอรวมถงหนวยงานบางแหงยงทำหนาทไมเหมาะสม ซงอาจเกดปญหาดานวสยทศนหรอขดความสามารถเชงนโยบาย สงผลใหไมสามารถกำหนดนโยบายระยะยาวได รวมถงปญหาดานการประสานความรวมมอระหวางหนวยงานตางๆ อนเนองมาจากไมมกลไกและ/หรอความตงใจ(Willingness) ทจะรวมมอกนเพอประเทศชาต การผลกดนใหหนวยงานตางๆ ทำหนาทของตนและประสานงานกบหนวยงานภาคจงเปนเรองทยากยง

04

ขอขอบคณ

สถาบนคลงสมองของชาต ท เออ เฟอขอมลจากการประชมเชงปฏบตการเรอง ‘ออกแบบประเทศไทย 2562: หลงวกฤตเศรษฐกจโลก‘ วนท 28 กมภาพนธ - 1 มนาคม 2552 ณ โรงแรมโรสกาเดน ร เวอร ไซด สวนสามพราน จ.นครปฐม

31 :

ดร.สวทย เมษนทรย วสยทศนวาดวย ‘โลกเยม’

ในสายตาของดร.สวทย เมษนทรย ผอำนวยการ Sasin Institute forGlobal Affairs (SIGA) จฬาลงกรณมหาวทยาลย มองวา โลกของเราไดเยมรวมกนเหมอนขผง ดวยการละลายชองวางความสมพนธ ผานเทคโนโลย การตดตอสอสาร ปฏสมพนธทมากขน การเชอมโยงระหวางกนทงในระดบภาครฐ ภาคเอกชนและระหวางปจเจกบคคลจงเปลยนรปโฉมไปอยางสนเชง

เขาบอกวา หากใชภาษาทางสงคมวทยา มนษยไดทำใหโลกเคลอนตวเองเขาส Liquid phasemodernity

Liquidphasemodernityจงเปนฐานการมองโลกทดร.สวทยไดใชทำความเขาใจเพอชวยสภาพฒนกำหนดกรอบของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท11ซงจะเกดขนในอก3ปขางหนา

จากทโลกเคยมความสมพนธแนวตง เปน Vertical tie up ระหวางรฐ เอกชนและภาคประชาชนของแตละประเทศ เมอGlobalization เขามากทำใหความสมพนธเปลยนเปนแนวนอนเปนHorizontal tieupระหวางรฐดวยกน เอกชนดวยกน และภาคประชาชนดวยกน แตเมอมการเชอมโยงกนมากขน โลกในอนาคตNationstateจะมความสำคญนอยลงเปลยนเปนCosmopolitanstateผคนกเชนเดยวกนจะเปนGlobalcitizenดวยนอกเหนอจากการเปนNationalcitizen

โลกยงคงเปนใบเดมแตบางสงในโลกเปลยนไปดร.สวทยมองวา โลกในยคตอจากนจะถกเตมเตมดวยความไมแนนอน ความซบซอน ความดเหมอน

บงเอญ ความคาดไมถงเพราะเกนเลยปรมณฑลของความคดมนษย ไมมใครอยอยางเดยวดาย ไมมใครเศราอยางโดดเดยวไมมใครสขโดยลำพง-เมอโลกถกหลอมเขาดวยกน

โลกไดสงสญญาณใหเราดเปนหนงตวอยางแลวหลายตอหลายเรอง ไมวาจะเปน วกฤตเศรษฐกจสภาวะโลกรอนไขหวดใหญ2009ภยกอการรายฯลฯไมวาเราจะอยณมมใดของโลกเราตางไดรบสวนแบงของเสยงหวเราะและรองไหรวมกน

ลองมาฟงดร.สวทยพดถงโลก–ในความหมายสงคมทมนษยสงกดดวยภาษาของดอกไมดวงดาวและอนภาค...

intErviEw [ t e x t ] กองบรรณาธการ [ p h o t o ] โกวท โพธสาร

: 3�: 3�

อก 10 ปขางหนา อาจารยมองวาบทบาทของวทยาศาสตรจะเปลยนไปไหม

ไมเปลยน เรองของวทยาศาสตรผมมองวามนเปนอกาลโก (Time independent) กฎเกณฑทางวทยาศาสตรเปนอะไรทไมเกยวกบเวลา เพยงแต รปแบบและเนอหาของการพฒนามนเปลยนพฒนาการทางวทยาศาสตรทำใหเราสะดวกสบาย แตพรอมๆกบความสะดวกสบาย เรากมความทกขมากขนศาสตรของวทยาศาสตรทสงกวาหรอทขวหวใจของวทยาศาสตรมนไมไดขนกบเวลาโลกมนกเปนอยางนของมนเกด-ดบอยางน เพราะฉะนน ไมวาคณจะเปนนกดาราศาสตร นกฟสกส หรอนกสงคมศาสตร ในทสดกตองเผชญกบสจธรรมอยางเดยวกน

สำหรบธรรมชาต เราพยายามจะควบคมจดการการศกษาทางวทยาศาสตรเมอถงจดหนงทำใหเรารสกวาเฮย!ลองเสอกเขาไปดลองเขาไปยงดเพอคนพบวาไมเสอกไมยงดกวา (หวเราะ) แตวาการทเราใฝรนะดการทไมรเรองเลยกทำใหไมดตามาตาเรอแตถาอยางนอยเราเขาไปยงแลวเรารวามนยง ดงตวเองออกมา อยางนอยมนกทำใหเราร การศกษาคนควาทางวทยาศาสตรหลายๆ เรองจงกลายเปนรอยขดขวนทางประวตศาสตร เพราะเกดรองรอยการคนหาแตไมพบ หรอพบกบสงทไมไดคาดหมาย ดเหมอนใชแตไมชดอยากรวามนอยไหนกจะไมรวามนเปนอยางไรในทางตรงขาม อยากรวามนเปนอยางไร กไมรวามนอยไหนเปนไปตามหลกUncertaintyprincipleของไฮเซนตเบอรก มนกไปของมนอยางน มนมวถของมน เราเปนแค ตวละครในนนเปนแคผสงเกตการณในนน

อาจารยมองวาหวใจของวทยาศาสตรไมเปลยน ขณะทตวละครอยางเราๆ เปลยน สงคมเปลยน โลกเปลยน คำถามกคอวทยาศาสตรกบสงคมจะบาลานชกนไดอยางไร

กฎเกณฑหลกไมเปลยน ปรากฏการณตางหากทเปลยน เหมอนเราโตขน แตกฎเกณฑหลกไมไดแปรเปลยนไปเลยแลวคณไมตองไปกลวเพราะสงคมมนมLearning curve อยาไปกลว เชอไหมวนนทเราตๆกนระหวางเสอเหลองเสอแดง ถาเราเคลยรกนไดบาลานชเกดขนคนทจะกลวเราอาจเปนประเทศเพอนบานเราอยางสงคโปรอยางมาเลเซยเพราะมนยงไมเคลยรมนยงซอนไวใตพรมเยอะ เราถอวาเราแบกนออกมาดถงแมฝนจะตลบแตถาเคลยรไดเรานะนากลวเพราะเราเรยนรแลววา ออ สงคมมนตองอยกนแบบสมดลนะสงคมตองอยกนแบบฟงกนนะ

ตอนนทนนยมมนสดขว เพราะไมมอกขวคอยบาลานช กเหมอนอเมรกาหลงสงครามเยน ไมมคแขง

ไมมรสเซยคอยถวงดลเมอกอนดนากลวเพราะตางคนตางสะสมอาวธ แตจรงๆ แลวมนบาลานชคานกนตอนนอเมรกาขนมาคนเดยว มนเลยเสยสมดล กลายเปนการกอการรายมาแทนทสงคมนยมนคอธรรมชาตมนเปนนเวศวทยาทางภมรฐศาสตร

ปรากฏการณทางการเมอง ทางสงคมสามารถอธบายไดดวยหลกนเวศวทยาไดเลย คณอยคนเดยวไมได ในเมอสญเสยบาลานช กตองมสงอนมาแทนบงเอญวาสงทมาแทนคอ การกอการราย หลายเรองมนเปนธรรมชาตเปนหลกทางนเวศวทยาเปนSocialphysicsอยทวาเราจะเขาใจมนไหม

ทราบมาวาอาจารยกำลงรางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 อยากใหอาจารยเลากรอบคดคราวๆ

รปธรรมของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 คอตองมองโลกกอน เดมทโลกเคยมความสมพนธกนแบบแนวตง คอระหวาง Public-Private-People ของประเทศใครประเทศมน เมอ Globalization เขามากทำใหความสมพนธเปลยนเปนแนวนอน อยางเชนความสมพนธระหวางรฐผานWTOหรอWorldBank ความสมพนธระหวางภาคเอกชน ผานเครอขายการผลตระหวางประเทศความสมพนธระดบปจเจกบคคลผานSocialnetworkingในรปแบบตางๆ

เมอมนเชอมตอกนมากขน Interactivityทมากขน Connectivity ทมากขน มนทำใหเกดการเยมรวมกน จนมองภาพไมออก มนจะไมเหนเปนโครงสรางแบบเดมอกตอไปฉะนนความสมพนธระหวางหนวยใดหนวยหนงมไดไมจำกด อยกนแบบไมแนนอนคอนเซปตของแผนพฒนาสงคมและเศรษฐกจแหงชาตฉบบท11ซงทางสภาพฒนใหผมและทมชวยวางจงตงอยบนฐานคดของLiquidphasemodernity

โลกมนเปน Liquid phase แลว ไมใช Solidphasemodernity แบบเดมบนLiquid phaseมนเตมไปดวยความลนไหล ความไมเสถยร พลเมองของโลกจะเปลยนจากNationcitizenไปเปนCosmopolitan citizen มากขน ยกตวอยาง กรณโรฮงญา ถาเราเปนคนของประเทศเราจะรสกวาพวกนมนเขามาแยงงานเราทำ แตถาเราเปนคนของโลก เราจะมองอยางมมนษยธรรม ฉะนนจะมความขดแยงในระดบหนง ในทำนองเดยวกนความเปนประเทศแบบNationstateจะลดลงเกดCosmopolitanstateมากขนในสภาวะเชนนกอาจเกดReactionกลบไดเชนเกดกระแสของ Religious fundamentalism กระแสของ Neo-nationalism หรอ Localism เพอตานทานกบอกกระแสหนงเพอหาสงยดเหนยว

33 :

ภายใตสภาพเชนนจะมการเปลยนแปลงและความไมแนนอนตลอดเวลา เกด Globalization ofrisksเกดGlobalcommonsตางๆมากขนสภาพทเกดขนทำให Public space ขยายใหญขน ในขณะทPrivate space ของผคนมแนวโนมทหดตวลง การทโลกมนเยมรวมกนจงเกด Global common หลายอยางตองพงพากน ฉะนน เราจะอยอยางไรในโลก ใบน แผนพฒนาฯ ฉบบท 11 จงเรมตนดวยการมองโลกและเขาใจพลวตเสยกอน

เรานาจะสกบโลกไดดานวทยาศาสตร ดานเกษตร ดานไบโอ-เทค แตเราอาจจะสกบโลกไมไดในเรองนวเคลยรเรากโฟกสเฉพาะเรองทเราถนดเราเกงเราไดใชประโยชน มนกเปนไปได แตขณะเดยวกนถามวาเราตองผลตเองทกอยางไหมเพราะในโลกนมนมการหยบยมแลกเปลยนความรทางวทยาศาสตรอยตลอดเวลา ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงบอกเราวา เราควรจะยนอยบนขาตวเองในระดบหนง ทเหลอกไปลงคกบโลก เพราะฉะนนวทยาศาสตรเรากควรทำตามน คอพงพาตวเองไดในระดบหนง แลวกรวมกบอาเซยนรวมกบคนอนรวมเปนกลมอยางมพลง

เพราะฉะนนผมคดวา ยงโลกมนเปดมาก มOpensourceมากขนมนมเรองของFreetoshare,Free to takeculture วทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมควรคดบนOpencollaborationplatformอยาตแคบ อยาไปมองวาทกอยางตองสรางเองทำเองเราสามารถไปรวมกบคนอนไดแชรกบคนอนได

เพราะโลกไดเปลยนไปแลว? ใช มนเปลยนไปแลว เรากำลงเคลอนส สงคม

หลงฐานความร (Post knowledge based society)เพราะวาพอมนเปนLiquidphaseคนมนสมพนธกนมากขน เหมอนไอนสไตนบอก มนเปน Reflexiveindividual คอเราเขาใจโลกแบบหนง สกพกมนบดกตองทำความเขาใจกนใหมเพราะมนบดเรวมาก ถาเราจะเขาใจโลกเราตองแยกตวเองออกมาถงจะเขาใจโลกแตการท เราจะอยกบมนเราตองเขาหามนเพอจะจดการใหเราไดประโยชน

กลายเปนวาโลกในอนาคต โซนททกคนจะรเหมอนกนเทาทนกนจะใหญขน เขาเรยก PublicspaceแตจะเปนPrivatepublicspaceหรอPublicpublic space ยงเปนประเดนทกำลงถกเถยงกนอยแตทแนๆ Unknown space ของผคนกจะมมากขนดวย เพราะเรามความไมรอกเยอะ หรอรแตรไมจรงเชน เราไมรวา Climate change เกดแลวมนจะยงไงตอ เราไมรวาพอหลงจากการเกด H1N1 มนจะเกดกลายพนธเปนเชออนอกหรอเปลา เราไมมทางรเลย

เราไมรวาหลงวกฤตเศรษฐกจคราวนมนจะเกดอะไรอก

ในความไมแนนอน เราควรจะมองโลกดวยสายตาแบบไหน

บนภาพทไมชดทบซอนกนระหวางSpaceกบ TimeบางทกเปนTimeinspaceบางทกเปนSpace in time คอ Space ถกยบตว เกดปรากฏขนไดทก แหงหนในหวงเวลาเดยวกน ในภาวะดงกลาว เรายงตองนง เราตองทำความเขาใจ Mental model ทอยเบองหลงปรากฏการณตางๆ ดงกลาว ทเรามองภาพปญหาทกวนนแลวบอกวานากลว เพราะเราไมเขาใจมนเทานนเอง กทำความเขาใจมนเสยดวยหลกวทยาศาสตรแตตองเปนหลกวทยาศาสตรชนสงหนอย

หลกวทยาศาสตรชนสงของผมหมายถง หลกวทยาศาสตรทเขาใกลธรรมชาตทสด ไมใชสงหรอกเพยงแตไมใชหลกวทยาศาสตรบนฐานเทคนค แตเปนหลกวทยาศาสตรทวาดวยธรรมชาต วาดวยความเปนเชนนนเองจงจะเขาใจมากขนมนเปนธรรมชาตนนแหละ ของมนอยใกลกนมากขน ปฏสมพนธกเปนอกแบบเหมอนการรอยเรยงอนภาคในระดบนาโน อนภาคมนเรยงกนมวๆ ถาไปรดใหมนเรยงแบบนมนจะเกดคณสมบตอกแบบหรอเปลา ถามวาอนภาคเดมไหมอนภาคเดมเพยงแตConfigurationเปลยน

โลกกแบบเดยวกบนาโน คอโลกเดมมนเปนแทง ตางคนตางอย เพราะฉะนน ทำอะไรกอสระทำอะไรกไมเดอดรอนคนอน แตพอมนเยมรวมกน มนกเหมอนนาโน มนถกเรยงใหม ใหเปนแบบนนแบบน...แคนนเอง ซงเราสามารถทำความเขาใจไดดวยหลกวทยาศาสตร

ในบรบทของเศรษฐกจโลก เรากสามารถเขาใจไดดวยหลกทางวทยาศาสตร เราตองเขาใจ วาทกครงทมGrowthมนยอมมRiskเราตองเขาใจวาเราอยในโลกทเปน Liquid phase คอโลกทยำเตอนวาOrderและ Chaos เปนอนจจง เมอใดม Order เราจะจดระเบยบมน แลวเดยวสกพกมนจะ Chaos แตเมอใดChaos เรากจะพยายาม Order กลบมาใหมนมระเบยบ โลกจะเปนอยางน ไมมอะไรทเราจะมนใจวาเราทำอยางนแลวเราตองไดแบบน - ไมใช มนเปนAction–reaction

ในระดบนโยบาย เราควรจดวางทาทกบโลกในชวงเปลยนผานนอยางไร

เราตองรจกตวตนเราตองเดนเปนบางเรองไมเดนเลยกไมได เหมอนหลกทางนเวศวทยา คอเราจะอยรอดในประชาคมโลกไดเราตองเปนGlobalnicheประเดนอยทวาเราจะเดนเรองอะไร ถาจะเดนเรอง

: 34

อาหาร เรองทองเทยวและบรการ กโอเค แตตองเกงจรง ตองเผอไววาถามคแขงจะทำปรบตวอยางไรเพราะดลยภาพจะเปลยนไมมอะไรจรงอยแลว สงทเปนจดเดนของประเทศไทยวนน อก 10 ปมนอาจเปลยนกได แตสงทไมเปลยนกคอคณคดไปเองวามนไมเปลยน (หวเราะ) จรงๆ ธรรมชาตเขาเปนอยางนเปลยนตลอดเวลา

InteractionทเกดขนมนทำใหเกดGrowthแตเราไมเคยมองวาถาพฒนาไปเรอยๆ แลวมนจะเกดความเสยงไง นสยมนษยโดยปกตชอบOverestimategrowthแตUnderestimaterisksพวกเราเปนพวกทชอบกนกอนจายทหลง ความเสยงอาจจะเกดขนหลงจากทพฒนาไปถงจดหนงกได ทำอยางไรใหคนของเราและผเกยวของเขาใจตรงน

ตรงนผมกลบไมเหนวามนตองใชเวลา เมอเขาใจธรรมชาต เราจะเขาใจเลยวา...ออ...ความพอเพยงอยตรงไหน บาลานชอยตรงไหน เบรกและคนเรงคออะไร คณเจบแลวคณตองจำ โลกมนเปนอยางน ถาคณรมนกจะไมผดซำซากตรงนตางหากทเปนวทยาศาสตร ผมถงบอกวา เราตองเปลยนนยามความเปนวทยา-ศาสตรเสยใหม นยามทเรามนนมนคบแคบจนกลายเปนของทเออมไมถง จงมความรสกวาไกลตว ไมรจะหยบมนมาทำไมไมมประโยชน

เราควรเขาใจนยามวทยาศาสตรกนใหมอยางไร จงจะกาวขามชวงเปลยนผานอยางมอนาคต

เรมตนจากความเขาใจวาวทยาศาสตรมหลายมตหลากบรบท มความกวางความลก และมนเปนสวนหนงของชวต ทผานมาเราไมเคยมอง Trans-disciplinaryอยางเกงเรามองCross-disciplinaryเอาวทยาศาสตรไปประยกตกบตรงนนกบตรงน ความจรงวทยาศาสตรเปน Trans-discipline มนกาวพนความเปนDisciplineมนไปทบซอนยดโยงเชอมตอซมลกกบหลากหลายวชาอยทเราจะหยบใชอยางไร

วทยาศาสตรเปนทงThinkingplatform(ฐานทางความคด) และ Operating platform (ฐานของการนำไปปฏบต) แถมยงเปนอะไรไดอกเยอะแยะ มนเปนเหมอนอะไรทตดตวมนษยมากกวาเปนเครองมอทมนษยตองเรยนรกบมนแลวใชมน บางอยางมนอยในตวเราอยแลว บางอยางอยใน Interaction มนจงเกด

เปนสงใหมๆ อยาง เทคโนโลยและนวตกรรม เพราะฉะนนวทยาศาสตรไมไดเปนแคเรองเครองไมเครองมอนนมนเปนตวชวยในการทดลอง ทดสอบ ยนยน ซงเปนอกเรองหนง

ทำอยางไรเราจะเขาถงหวใจของชววทยาหวใจของเคม หวใจของฟสกส อนนนอนทหนง สอง เมอเขาใจแลวประยกตไดหรอไม สาม แลว Cross-disciplineไดหรอไมบางเรองทเปนNaturalscienceสามารถนำไปอธบาย Social science ไดหรอไมอยางเรอง Chaos อธบายเรองการเมองไทยไดสบายๆ เลย(หวเราะ)เพราะบางเรองมนเปราะบางมากพลกนดเดยวไปไกล กไมกลบ (Sensitive dependenceoninitialcondition)

ปญหาของเราคอเราไมเคยมโรดแมปของการสรางความเปนวทยาศาสตร สมมตวทยาศาสตรบอกวา นคอชวะนคอเคมนคอฟสกสคำถามกคอEssenceของชวะทคณไดคออะไรEssenceของเคมทคณไดคออะไรEssenceของฟสกสทคณไดคออะไรแลวมนไปประยกตใชไดไหมในชวตจรง แลวมนCross-discipline กนไดไหมในชวตจรง แลวจากหลกการของวทยา-ศาสตรมนInter-disciplineมาสSocialscienceแลวมนอธบายไปสอะไรไดบางหรอไม อยางเชน Socialphysics, Bio-politics, Bio-power เปนตน เมอCross-disciplineกนมากขน Inter-disciplineกนมากขน จะกลายเปนTrans-discipleในทสด

ผมกำลงสนใจวาทำอยางไรใหคนมองภาพนใหไดวา ความเขาใจโลก Understanding the world,UnderstandingThailand,Understandingyourselfถาทำได คนคนนนกจะระเบดจากภายใน ถงเวลานนเราไมตองถกเถยงอธบายกนเลยวาประชาธปไตยคออะไรเพราะจะเกดเองตามธรรมชาต

‘ความเปนวทยาศาสตร’ แบบนตางหาก ทเปนเหมอนสายเลอดเหมอนอากาศทเราตองพดตองสดตองหายใจ

โลกมนเปน Liquid phase แลว ไมใช Solid phase modernity แบบเดม บน Liquid phase มนเตมไปดวยความลนไหล ความไมเสถยร พลเมองของโลกจะเปลยนจาก Nation citizen ไปเปน Cosmopolitan citizen มากขน ในสภาวะเชนน กอาจเกด Reaction กลบได เชน เกดกระแสของ Religious fundamentalism กระแสของ Neo-nationalism หรอ Localism เพอตานทานกบอกกระแสหนง

3� :

*สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน)

soCial & tEChnoloGyดร.ศรณย โปษยะจนดา*

สรยปราคาเตมดวงในวนท22กรกฎาคม2552เปนสรยปราคาเตมดวงลำดบท37ในชดซารอสท136ทงนการเกดคราสเตมดวงในวนดงกลาวจะเปนการเกดคราสเตมดวงทนานทสด ในศตวรรษท 21 โดยเกดเปนเวลานานทสดถง6นาท30วนาทคราสเตมดวงในชดซารอสท136นไดเคยเกดขนในประเทศไทยมาครงหนงเมอวนท20มถนายนพทธศกราช2498ซงเปนคราสเตมดวงทนานทสดในศตวรรษท20เชนเดยวกน

แนวคราสเตมดวงจะเรมตงแตนอกฝงทะเลภาคตะวนตกเฉยงเหนอของประเทศอนเดยในขณะท ดวงอาทตยกำลงขนจากขอบฟาแนวคราสเตมดวงจะผานเมองใหญหลายเมองอาทเมองโภปาลเมองพาราณสและเมองปตนะ จากนนแนวคราสจะผานบางสวนของสาธารณรฐเนปาล สาธารณรฐประชาชนบงคลาเทศ และเกอบทกสวนของราชอาณาจกรภฏานรวมทงเมองหลวงทมภกจะอยในแนวคราสเตมดวงดวยแนวคราสยงพาดผานตอนเหนอสดของสหภาพเมยนมารและ เรมเขาสประเทศสาธารณรฐประชาชนจน ซงแนวคราสเตมดวงจะผานเมองใหญหลายเมองเชนเฉงตจงชงอฮนหางโจวและนครเซยงไฮกอนทเงามดของดวงจนทรจะเคลอนทเขาสมหาสมทร แปซฟก ผานเกาะขนาดเลกหลายเกาะของประเทศญปน ในมหาสมทรแปซฟกน คราสเตมดวงจะเกดขนนานทสดถง6นาท38.8วนาททละตจด24องศา13.2ลปดาเหนอลองจจด144องศา7.0ลปดาตะวนออกแนวคราสเตมดวงนจะไปสนสดในมหาสมทรแปซฟกตอนใต

ส ร ย ป ร า ค า เ ต ม ด ว ง 22 กรกฎาคม 2552

ภาพสรยปราคาเตมดวงเมอวนท 29 มนาคม 2549 ทเมองซเด ประเทศสาธารณรฐตรก

ถายโดยผเขยน

àªÕ§ÃÒÂ

àªÕ§ãËÁ‹

¾ÔɳØâÅ¡

¹¤ÃÊÇÃä�¡ÒÞ¨¹ºØÃÕ

¡Ãا෾Ï

»ÃШǺ¤ÕÃբѹ¸�

ÊØÃÒÉ®Ã�¸Ò¹Õ

ÀÙà¡çµ µÃѧ

ʧ¢ÅÒ

¹ÃÒ¸ÔÇÒÊ

©ÐàªÔ§à·ÃÒ

¹¤ÃÃÒªÊÕÁÒ

¢Í¹á¡‹¹

ÍغÅÃÒª¸Ò¹Õ

ÍشøҹÕ

: 36

แผนทแสดงการเกดสรยปราคา

ในแตละพนทของประเทศไทย วนท 22 กรกฎาคม 2552

: 36

สำหรบในประเทศไทยนน แมวาแนวคราสเตมดวงจะไมผานสวนใดของประเทศ แตทกภมภาคของประเทศจะไดชมปรากฏการณสรยปราคาบางสวนในเวลาใกลเคยงกน* โดยในภาคเหนอนน ดวงอาทตยจะถกบดบงถงประมาณรอยละ 70 ทจงหวดเชยงราย ในขณะท ผ ช ม ป ร า กฏก า รณ ท จ ง ห ว ดนราธวาสนน จะเหนดวงอาทตยถกบดบงไปประมาณรอยละ 15 เทานน รายละเอยดของการเกดคราสบางสวนในประเทศไทยเปนไปตามตารางและภาพประกอบดานซายน

ครงสดทายทเกดสรยปราคาเตม

ดวงในประเทศไทยเมอวนท 24 ตลาคม2538 นน มประชาชนจำนวนมากได เดนทางไปชมปรากฏการณธรรมชาต อนมหศจรรยในครงนน อยางไรกด เราจะตองรอนานมากกวา 60 ป กวาจะไดชม

ปรากฏการณนอกครงหนงบนแผนดนไทยทงนสรยปราคาเตมดวงครงตอไปในประเทศ

ไทย จะเกดในวนท 11 เมษายน 2613 ในระหวางนน ผทสนใจจำเปนตองเดนทางไป

ตางประเทศเพอตดตามชมปรากฏการณน

หมายเหตการดสรยปราคาบางสวนจะตองใชแผนกรองแสง

ทมคณภาพดพอดรายละเอยดไดจากwww.narit.or.th

แนวคราสเตมดวงเหนอทวปเอเชย

àªÕ§ÃÒÂ

àªÕ§ãËÁ‹

¾ÔɳØâÅ¡

¹¤ÃÊÇÃä�¡ÒÞ¨¹ºØÃÕ

¡Ãا෾Ï

»ÃШǺ¤ÕÃբѹ¸�

ÊØÃÒÉ®Ã�¸Ò¹Õ

ÀÙà¡çµ µÃѧ

ʧ¢ÅÒ

¹ÃÒ¸ÔÇÒÊ

©ÐàªÔ§à·ÃÒ

¹¤ÃÃÒªÊÕÁÒ

¢Í¹á¡‹¹

ÍغÅÃÒª¸Ò¹Õ

ÍشøҹÕ

37 :

แผนทแสดงการเกดสรยปราคา

ในแตละพนทของประเทศไทย วนท 22 กรกฎาคม 2552

myth & sCiEnCE

“พเมย พระจนทรสวยจงครบคนน...” หญงสาวชะงกและหลบผคนทกำลงเดนออกมาจากงานประชมวชาการดาน Pharmacogenomics ทเพงจะเลก เธอเดนเขาไปใกลเขาแลวมองตามสายตาของนกวจยหนมรนนอง

“...เคยคดไหมครบ วาทำไมพระจนทรยามเยนทเรยฟา ถงใหญกวาเวลาขนไปอยสงบนทองฟาตอนดกๆ” ชายหนมคาดหวงวา นกวทยาศาสตรมอฉมงอยางเมยคงมทฤษฎของเธอในเรองน สายตาของเขาทมองเธอมแววชนชมเตมท

“เธอเขาใจผดแลวเจษฎ ขนาดของพระจนทรมนเทากนนนแหละไมวาเธอจะมองตอนไหน”

“จรงดพเมยรไดไง”“สงทเหน ไมเหมอนกบสงทเปนหรอกนะ...”

เธอตอบเรยบๆอยางไวเชง“...Moonillusion

1เกดจากมายาภาพในสมอง

ของเธอทำใหคดไปเองวาดวงจนทรทเรยฟามขนาดใหญกวาดวงจนทรบนฟาสง เขาถกเถยงกนมาตงแตสมยโบราณแลวจะเรองน”

“เหมอนกบ Ethical illusion ทบรษทของเราตางมกฎหามคบกบคนของบรษทคแขง เพราะเหตเรองกลวความลบรวไหลขามบรษทใชไหมครบ?” ชายหนมสบชองถามหยงเชง

“นกวจยของบรษท IBM เคยทำวจยเรองนแลวบอกไดดวยวาทำไมคนเราถงเหนภาพหลอนแบบนน มนเกยวกบทฤษฎทางสมอง ถาเธอสนใจกลองไปหาอานดส ดเหมอนมงานวจยตพมพไวเมอหลายปมาแลวน”เธอยงไมยอมหลงกลเขา

ชายหนมผอนฝเทา หยบไมบรรทดเลกๆ ออกมาจากกระเปาแลวเหยยดแขนยนออกไปหรตาขางหนงวดดวงจนทร “กอนเชอกตองพสจนกนหนอย” ชายหนมจดคาทวดไดลงในสมดโนต เมยเหลอบตา มองดชายหนมทออนวยกวา แอบพงใจเงยบๆ ตอสหนาออนเยาวทแสดงออกถงความทงปนฉงนของฝายนน

“คนนผมจะกลบมาทนอกครง ตำแหนงเดม พเมยจะมาวดดวง...จนทรกบผมไหมครบ?”

เมยคอนเขา เธอรดวา ความสมพนธสวนตวเปนเรองทตองระวงเจษฎพดถกวนยของบรษทกำกบ

ไมใหเธอสนทสนมกบชายหนมจากบรษทคแขงมากเกนไปแลวไหนจะมวนยสวนตวของเธอเองอก

“เดกโง ฉนจะมาดทำไม ถาฉนรอยแลววาผลมนเทากน อกอยาง นองจนยงเลกเกนกวาทฉนจะพาออกมาตอนดกๆ ได เปน Singlemomนไมงายนะเธอ” ดอกเตอรสาวออกเดนไปยงชานชาลารถไฟฟาขณะทเขาเกบสมดโนตเขากระเปา

“บรษทของผมมฮอรโมนเรงการเตบโตใหนะ พวานองจนจะสนใจไหม” เขาตะโกนไลหลงนกวจยรนพตางบรษทกอนทเธอจะหายขนไปกบบนไดเลอน

หญงสาวตกใจแทบสนสตเมอเปดประตทพก

เขาไปพบวา หองของเธออยในสภาพยบเยน ทเธอชอกทสดคอ ไมพบรางของนองจน ทปกตจะตองกลบมารอเธออยทหองหลงจากเรยนพเศษ เมอเสยงตะโกนเรยกจนคอแหบคอแหงไมไดผลเธอจงเรมตงสต

กลางดกคนนน ชายหนมปรากฏตว ณ ทเดม

พรอมไมบรรทดและสมดโนต เขามสหนาแปลกใจทเหนหญงสาวยนอยทนน เขายมและอาปากจะทกแตชะงกเมอสงเกตเหนนำตาและตวทสนเทมของเธอ

“พเมยเปนอะไรไปหรอพ...”“นองจน...ถก...ลกตวไปเรยกคาไถ”เธอปลอย

โฮพรอมกบผวาเขาซบอกเขา“อะไรนะ...แลวแลวคนรายละ”“ฉน... ฉน...เพงมาจากโรงพก” เสยงโทรศพท

มอถอดงขน เธอหยบขนมาตอบเสยงรว แลวหนมา บอกวา “เจษฎ ตำรวจบอกวาไดตวผตองสงสยแลวเธอไปโรงพกกบพไดไหม”เธอพดหลงจากวางสาย

“ไปกนเดยวนเลยพ”เขาจบมอเธอกงลากไปทรถ “ตำรวจมนใจวาเราจบไมผดตว แตผตองหาไม

ยอมบอกวา กกตวลกสาวของดอกเตอรไวทไหน เราตงขอสงสยอยางทดอกเตอรบอกวาคดนอาจเกยวของกบการพยายามจารกรรมขอมลความลบของบรษทเพราะไมพบวามการเตรยมการเรยกคาไถเปนเงน”สารวตรกลาวเสยงเขม

“อะไรคะไมพดเลยเหรอคะ?”

ยาสารภาพบาป ศร แมนสรวง

: 38

“ครบปดปากเงยบจรงๆคงถกจางมาแพงนาจะยงมตวการอนอก”

“ดฉนขอตว”เธอกมหนาเชดนำตาแลวปลกตวออกไปครหนงกลบมาพรอมกบเครองดมเตมถาด

“เออ...ดอกเตอรไมนาจะตองลำบาก”“ไมเปนไรคะ ดฉนทราบวาตำรวจตองเจอเรอง

ยงยากแบบนทกวน นแคเลกๆ นอยๆ เทานน เชญ ทกทานดมคะ”

“ขอบคณครบ”“แลวสารวตรคดจะทำอยางไรใหเขาพดคะ ฉน

เปนหวงจนเหลอเกน เออ... ปกตตำรวจเขามวธการ ใชไหมคะ?”

“ถาคณหมายถงการซอมผตองหาแลวละก...”สารวตรนงไปพกหนง “รนพวกเรานไมทำแลวครบมนผดกฎหมายดวย”

“ดฉนทราบคะขอโทษดวยทไมสภาพ”“ไมเปนไรครบ เอาอยางน ผมจะพยายาม

ตะลอมถามเขาเอง”สารวตรกลาวในทสด เมอทงสองจากโรงพกมา ชายหนมมองดอกเตอร

สาวดวยสายตาคนหา“โอเค ฉนคงหลอกเธอไมได เราอยในธรกจ

เดยวกนนนะ”หญงสาวถอนหายใจ“พเมยวางยาตำรวจ”“ฉนแคทำใหงานของตำรวจงายขน.. .” เธอ

พยายามขมเสยงไมใหสน “...เจษฎ เธอตองเขาใจฉนนะ นเปนวธเดยวทฉนจะไดลกฉนคนมา ฉนแคชวยใหเขาทรมานผตองหาไดโดยไมรสกผด หนามยอกกตองเอาหนามบง”

“ยาอะไรครบ” ชายหนมพยายามทำเสยงใหปกต หญงสาวไมตอบ แตหยบโทรศพท Smartphone ของเธอขนมาเปดเครองคนหาขอมลบางอยางครหนง แลวใชนวชกวาดทหนาจอ ปลายนวนนสะบดไปทางชายหนม ปรากฏแสงไฟขนแวบหนงบนหนาจอโทรศพทของเขา

“เธอลองเปดขาวชนนดกแลวกน รฐบาลสหรฐกำลงเตรยมออกกฎหมายใหการทรมานนกโทษเปนสงทถกกฎหมาย

2 นวตกรรมใหมของบรษทเราชนน เรา

เรยกกนวา ยาสารภาพบาป ใชกบเรองนโดยเฉพาะมนจะชวยใหผใชเกดสภาพมนชา หมดความรสกผดชอบชวดไประยะหนง เรากำลงเตรยมผลตยานเพอ

เจาะตลาดสหรฐ”ปลายเสยงของเธอแผวลง“แตนมนยงไมไดผาน...”“เรากำลงทำClinical trial (การทดลองในคน)

เกอบเสรจแลวบงเอญฉนเปนคนดแลโครงการนอย นเปนโครงการลบสดยอดของบรษทเลยนะ ฉนบอกเธอคนเดยว”

“ผมเขาใจครบพทำเพราะความจำเปน” “นองจนละครบพเมย” ชายหนมถามเสยงใส

ในมอถอขวดแชมเปญ“ไปเรยนพเศษจะ เออ... ทางตำรวจบอกวา

ผตองหาคนนนเสยชวตแลวเพราะเสยเลอดมาก แตโชคดนะทมนยอมบอกทซอนตวนองจนออกมากอนไมอยางนนฉนแยแนๆ”

“เราอยาไปคดถงมนอกเลยครบ คดเสยวากรรมใดใครกอมาเรามาฉลองกนดกวาครบ”

“ขอบใจจะเจษฎ”เสยงแกวทรงสงชนกนดงกรง คลอกบเสยง

เพลงบอสซาโนวาทดงเบาๆภายในหองทจดเปนระเบยบ “พเมย ผมมอะไรจะสารภาพกบพดวยครบ”

เขาปนหนาขรม ดอกเตอรสาวหลบตาเขา เธอยงรสกวาออกจะเรวเกนไปนดหรอเปลาสำหรบเรองน เธอคดวาเธอยงไมพรอมพลางจบแชมเปญทเหลออยจนหมดฤทธแชมเปญทำใหแกมของเธอแดง

“เธอจะมาสารภาพบาปอะไรกบฉนละ” เธอพยายามกลบเกลอนใจทวาวน

“ผมเสยใจครบพ... แชมเปญทพเพงดมไป มยาทบรษทของผมคดขนปนอย ทนททพใชยาของพกบตำรวจเมอวนกอนเรากรวารอชาไมไดแลว”

“นเธอ...” สายตาของหญงสาวพราเลอน เสยงเพลงจางหายจากโสต

“ยาสารภาพบาปอกชนดหนง นวตกรรมของบรษทผมเองครบ คนทไดรบเขาไปจะนอนหลบเหนภาพหลอน ทรมานแสนสาหส หากตนขนมาแลวพกจะยอมตอบทกอยาง รวมทงสตรทใชผลตยาสารภาพบาปของพดวยครบ ผม... ผมขอโทษ แตอนาคตของบรษทผมมนเปนเดมพน”

“......”“ผมเชอพเมยครบ สงทเหน ไมเหมอนกบสงท

เปนหรอกครบ”

1คำอธบายเกยวกบการมองเหนขนาดของดวงจนทรทผดไปจากความจรงมหลายทฤษฎตางกมงานวจยทางวทยาศาสตรสนบสนนคำอธบายหนงคอการรบรทางสายตาบอกสมองวา ดวงจนทรอยไกลกวาความเปนจรงผลกคอเมอระยะทางจรงเทากนสมองจงแปล(ผด) วาขนาดใหญขนผอานสามารถดบทความวาดวยทฤษฎนไดท

-Explainingthemoonillusion(http://www.pnas.org/content/97/1/500)-Father-SonScientistsConfirmWhyHorizonMoonAppearsLarger(http://

domino.research.ibm.com/comm/pr.nsf/pages/news.20000103_moon_illusion.html)

2เมอปค.ศ.2002นกวชาการชาวสหรฐชอAlanDershowitzกลาวในการใหสมภาษณทางรายการโทรทศนวาอาจมกรณทผบงคบใชกฎหมายจำเปนตองใชวธโบราณอยางการทรมานนกโทษเพอแกไขสถานการณทมเดมพนรายแรงและกระชนเชนกรณทผกอการรายวางระเบดไวกลางทสาธารณะและไมยอมสารภาพเปนตน กอใหเกดกระแสการถกเถยงในสงคมอเมรกนในเรองโบราณทเคยยตไปแลวนขนอกครง

-Dershowitz:Torturecouldbejustified(http://edition.cnn.com/2003/LAW/03/03/cnna.Dershowitz/)

3� :

smart liFEประสทธ จำปา*

*ผชวยนกวจย 3 หนวยปฏบตการวจยพฒนาการควบคมและระบบอตโนมตทางอตสาหกรรม (ICA) ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

เครองปรบอากาศระบบอนเวอรเตอร ปจจบนน เครองปรบอากาศแทบจะกลายเปนเครองใชไฟฟาสามญประจำบานไมตางอะไรกบพดลมหมอหงขาว โทรทศน เนองดวยสภาพอากาศทรอนขนเรอยๆผคนรายไดเกนหมนบาทตางตองกระเสอกกระสนหาเงนมาผอนแลกกบสภาพจตดๆเวลาใชชวตนงนอนในบาน

เหมอนกบเครองใชไฟฟาทกชน คณสมบตเบ อ งตนท ผ บ ร โภคใช เปน เคร อ งตดสน ใจกค อประโยชนใชสอย ราคา และความประหยดไฟ (ยงไมตองนบวาผอน0เปอรเซนตไดหรอไม)

แตเปนททราบวาเครองปรบอากาศเปนเครองใชไฟฟาทกนไฟมากทสด เมอเทยบกบเครองใชไฟฟาทวไปภายในบาน เพราะฉะนนลำพงฉลากเบอร 5 สเหลองๆ ถงวนนกคงไมเพยงพอตอการตดสนใจเพราะสวนใหญกลวนตดปายคาถาเบอร5กนทงสน

คำถามงายๆ คอ ทำไมเครองปรบอากาศจงบรโภคไฟฟามากกวาชาวบาน และการทำงานชวงไหนทกอใหเกดอตราการบรโภคไฟมากทสด

เคร อ งปรบอากาศท ใ ช ก นอย ท ว ไปจะมคอมเพรสเซอรเปนอปกรณหลกในระบบทำความเยนซงใชหลกในการควบคมการทำงานแบบเปด-ปด เมอความเยนถงจดทตงไวกจะตดการทำงานและจะกลบมาทำงานอกครงเมออณหภมสงกวาทตงไว และจะเปนไปในลกษณะนตลอดการใชงาน

จากระบบเกาทใชการตดตอการทำงานจะทำใหอณหภมภายในหองไมสมำเสมอผใชจะรสกไมสะดวกสบาย และการทำงานในลกษณะนจะทำใหมการใชพลงงานในขณะเรมตนทำงานสงมาก ซงจะเปนเชนนทกๆ รอบการทำงานหรอทกๆ คร งทคอมเพรสเซอรเรมทำงาน ซงเปนผลทำใหคาใชจายในการซอมบำรงของสงมการสญเสยพลงงานมากหรอมประสทธภาพตำ

ดวยเหตนจงไดมการพฒนาระบบควบคมคอมเพรสเซอรใหสามารถปรบความเรวรอบได ซงเรยกวา ‘ระบบอนเวอรเตอร’ ชวยทำใหการรกษาระดบอณหภมภายในหองสมำเสมอมากขน ผลจากการทสามารถปรบความเรวรอบไดนน ทำใหคอมเพรสเซอรใชพลงงานนอยลง การบำรงรกษาตำและทำใหระบบปรบอากาศมประสทธภาพสงขนดวย

นอกจากนระบบอนเวอรเตอรยงเปนระบบทใชกระแสไฟตำ แตไดพลงงานออกมาสง ชวยลดกำลงไฟฟาท ใชงานไดอยางมประสทธภาพ เชน เมออณหภมหองถงความเยนทตงไว ระบบอนเวอรเตอรจะลดรอบการทำงานของคอมเพรสเซอร เพอรกษาระดบความเยน ซงนนกหมายความวาพลงงานทใชกจะลดลง และเพอเพมประสทธภาพของระบบจงไดมการนำเอามอเตอรBLDCมาใชกบคอมเพรสเซอร

ขอดของมอเตอร BLDC คอประสทธภาพสงทนทาน การบำรงรกษาตำ เสยงรบกวนตำ เหมาะสำหรบเครองใชไฟฟาภายในบาน และระบบทำความเยนในงานเชงพาณชย

ปจจบนNECTECกำลงวจยและพฒนาระบบอนเวอรเตอร กระตนใหกลมอตสาหกรรมเครองปรบ-อากาศและเครองทำความเยนของไทยเกดการพฒนารวมทงเปนการตอยอดงานวจยดงกลาว เพอประโยชนในภายภาคหนาภาคเอกชนไทยจะสามารถปรบแตงการทำงานหรอพฒนาระบบในขนทสงขนไดดวยตวเอง

การพงพาตนเองไดนจะชวยในการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศชาตในระยะยาว ชวยลดการนำเขาอปกรณสำคญจากตางประเทศ รวมถงชวยลดภาระคาไฟฟาแกผบรโภค

พสยแรงดนไฟฟาขาเขา เปนไฟสลบ 180-250 โวลตโดยพกดอยท220โวลตพกดความเรวรอบ17-100เฮรต(1020–6000rpm) กระแสสงสด20แอมปกำลงไฟฟาเอาทพท1กโลวตตควบคมความเรวของคอมเพรสเซอรโดยไมใชตวตรวจวดความเรวรอบ(Sensorless)มการควบคมการเปด-ปด อเลกทรอนกสแอคแพนชน วาลว(EEV)ตงแต0-100เปอรเซนตมการควบคมการเปด-ปดพดลมระบายอากาศภายนอกมตวตรวจวดอณหภมไดตงแต-5ถง110องศาเซลเซยส จำนวน4ตวความผดพลาด±1องศาเซลเซยสมการปองกนการลดวงจรภายในตวโมดลของอปกรณสวตชกำลงมการจำกดกระแสเพอปองกนการเกดกระแสเกนในระบบ มระบบสอสารขอมลแบบอนกรม เพอเชอมตอสอสารกบชดควบคมของIndoorUnit

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

คณสมบตของอนเวอรเตอร

: 40

อาจมไมมากคนนก ททราบวา บดาของ Venturecapital ในสหรฐอเมรกา จะเปนชายชาวฝรงเศสนายหนงทชอวา Georges Doriot เรองทจะนำมาเลาในวนนเปนชวประวตของนายโดรโอท ในหนงสอชอCreativecapitalเขยนโดยSpencerAnteนกขาวนกเขยนของBusiness week เลมนเขาเขยนไดดมาก ถงกบไดเรทตงเฉลยระดบ5ดาวในamazon.com

บดาของโดรโอทเปนวศวกรบรษทรถยนตทกลายมาเปนบรษทเปอโยต ตอมาไดลาออกมาตงบรษทผลตรถยนตของตนเอง ซงกยนหยดทำรายไดเปนกอบเปนกำ จนกระทงมาเกดสงครามโลกครงท 1และเศรษฐกจตกตำทตอเนองตามมา ผบดาเลงเหนความยากลำบากของชวตในยโรปทจะตามมา จงตดสนใจสงโดรโอทนอยทยงหนมกระทงไปเสยงโชคในอเมรกาโดยไมมญาตพนองและแทบจะไมรจกใครเลย

ชะตาชวตทพลกผน บวกกบนสยสชวตทำให โดรโอทรำเรยนจนมาเปนอาจารยทHarvardBusiness School สงครามโลกครงท 2 เขาถกบรรจเขารบราชการทหารในกองทพสหรฐรบผดชอบดแลหนวยงานทตอมากลายเปนหนวยวจยและพฒนาของกองทพเขาเรมตระหนกวา สงครามสมยใหมแททจรงแลวกคอ‘วทยาศาสตรประยกต’ แขนงหนง และผลงานของเขาทดแลการผลตรองเทาสนยางรนใหมทใชในสมรภม ไดชวยเพมความสามารถในการสรบของทหารฝายสมพนธมตรเปนอยางมาก

สงครามจบลง โดรโอทไดรบเหรยญกลาหาญโดยไมตองออกไปสรบเองเลยและไดรบยศถงขนนายพล

หลงสงคราม แนวคดเรองการตงบรษทเงนทนรปแบบใหมไดกอตวขน ซงจะชวยการระดมทนใหบรษททพฒนาเทคโนโลยและวศวกรรม จากแนวคดกไดกลายมาเปนบรษท Venture capital แหงแรกคอAmericanResearchandDevelopmentCorporation (ARD) เมอป ค.ศ. 1946 มโดรโอทซงครำหวอดประสบการณในการบรหารจดการการพฒนาผลตภณฑในกองทพเปนประธาน

ผลกคอ บรรยากาศการลงทนในสหรฐเรมเปลยนจากนสยทพยายามหลกเลยงความเสยงทเปนมาตงแตสมยนโยบายNewDealหลงเศรษฐกจตกตำมาเปนการเรงสรางชาต สรางเศรษฐกจใหม ดวยแนวคดทวา (ทำใจไดวา) แมวาบางโครงการอาจจะ

เสยง และหลายโครงการจะลมเหลวในทสด แตจะมโครงการทประสบความสำเรจถงขนสรางรายไดเพยงพอ ททงหมดจะยงยนไดในภาพรวมและขณะนนหลายคนกเรมมองเหนแลววา นจะเปน ‘ทนทางสงคม’ อยางใหมของประเทศ

บรษททARDเขาไปลงทนในยคแรกๆมตงแตกจการทำทนากระปองทเกาะซามว ไปจนถงบรษททพบวธเปลยนไอโซโทปมาใชในทางอตสาหกรรม ถงความหลากหลายจะมมาก แต ARD กมความชดเจนในการเลอกและประเมนเจาของกจการอยางเขมงวดกจการเหลานสำเรจบางลมเหลวบางบรษทอยในภาวะเดนหนาสองกาวถอยหลงกาวหนง

ความสำเรจทโดงดงทสดมาถงเมอ ARD เขาสนบสนนวศวกรหนมสองคนท เชอในอนาคตของทรานซสเตอร และโอวาพวกเขาสามารถสกบยกษใหญ IBM (ทยงใชหลอดอย) ดวยการผลตขายคอมพวเตอรขนาดเลก (Minicomputer) เพอใชสำหรบงานดานวทยาศาสตรและวศวกรรม บรษทเลกๆ แหงนคอDigital Equipment Corporation (DEC) ทตอมา กลายเปนตำนานของวงการคอมพวเตอร สรางผลตภณฑยอดนยมขนมามากมาย จนกระทงควบรวมกจการกบCompaqและHPในเวลาตอมา

Creative capital ไมใชหนงสอทสรรเสรญเยนยอแตความสำเรจของ Venture capital ในประวตศาสตรของบรษท ARD บางครงกมดานมดตองตอสกบกฎระเบยบทเครงครดและโบราณของSEC (กลต. ของสหรฐ) ทมหนาทกำกบดแลกจการของบรษทในตลาดหน โดยเฉพาะประเดนขอจำกดขอบเขตของสทธในการถอครองหนของบรษททตนเขาไปลงทน ทำใหพนกงานบางสวนถงกบลาออกลำพงแงมมของพฒนาการในทางกฎหมายเกยวกบเรองนกเปนเรองทนาสนใจมากพอแลว

เมออานหนงสอเลมนจบ คณจะหลบตาเหนภาพของประเทศสหรฐอเมรกาในศตวรรษท 20 ชวงเวลากอนและระหวางการบมของนวตกรรม ทเกดขนราวกบดอกเหดในสนามหญาหลงฝน เปนนวตกรรมทสรางผลกระทบตอชวตและเสนทางอาชพของคนในวงกวาง

เพราะถาไมม Venture capital วนนกคงไมมบรษททชอ FedEx, Staple, Apple, Intel และGoogle

sCiEnCE mEdiaดร.นเรศ ดำรงชย

จดกำเนด

V e n t u re C a p i t a l

41 :

นารซสซสกบโกลดมนด จดบรรจบของศาสนากบวทยาศาสตร

ในโลกวรรณกรรม นารซสซสเปนนกบวช พาตวเองไปบนทางสายธรรม ใชศรทธาเปนเครองมอ ขณะโกลดมนดเปนศลปนโยนตวเองไปบนถนนทางโลกใชชวตเปนเครองทดลอง

แมคนละเสนทางแตทงสองตางหาความหมายใหชวตในโลกความจรงบนชน11ของอาคารบรมราชกมาร

ภายในจฬาลงกรณมหาวทยาลยรองศาสตราจารย ดร.โสรจจ หงสลดารมภ อาจารย

ประจำภาควชาปรชญา กำลงนงจบชา เหมอมองตกสงหลายแทง บนชนหนงสอ เรยงรายไปดวยองคความรทงศาสนาสงคมวทยาศาสตรปรชญาวรรณกรรมฯลฯบงวา เจาของหองมความสนใจกวางกวาบรเวณหองนก

ดร.โสรจจบอกกบHorizonวาหนงในภมปญญาไทยทโดดเดนคอหลกคำสอนของพทธศาสนา ขณะทวทยาศาสตรไดเออมมอเขามาแตะตองใหความสนใจในเนอหาของจตวญญาณ

หรอวา วนพรงน นารซสซสอาจเดนรวมถนนเดยวกนกบโกลดมนด...

ในอดต - เรารบศาสนาพทธเขามา รบศลป-

วฒนธรรมจากอนเดยมา ความรดานโหราศาสตรดาราศาสตรระบบการปกครองกมาจากอนเดยทงสนทงนไมไดหมายความวาเราไมมอะไรเปนของตวเองแตไมมใครสามารถอยอยางโดดเดยวทกคนตางเรยนรจากคนอน เพอนำมาประยกตใชกบสถานการณเฉพาะหนาของตวเอง ซงเปนสถานการณทคนอนคดแทนเราไมได เพราะสถานการณเฉพาะหนามนอยตอหนาเรา ถาเราเดนไปตามสถานการณของคนอน วธของคนอนเสยหมด เรากไมมความคดสรางสรรค แกปญหาอะไรกไมไดเวลาคณเจอปญหาเฉพาะหนาคณกจะแกปญหาเฉพาะหนานนเองเพราะนคอธรรมชาต

ในอนาคต - มแนวโนมวาวทยาศาสตรจะเรมหนมาสนใจเรองจต หรอวญญาณ ทวทยาศาสตรเคยละเลย วทยาศาสตรจะเรมมาสนใจเรองพวกนมากขนโดยใชเทคนคของวทยาศาสตร ผมเชอเลยวา ในอนาคตจะมการศกษาเรองชาตกอน-ชาตหนา จตวญญาณตายแลวไปไหนแลวมนจะไมใชเรองทลกลบอกตอไป จะมการตแผและเปนความร ในทางวทยาศาสตร เหมอนทเรารวานำประกอบไปดวยไฮโดรเจนกบออกซเจน ความรทางจตวญญาณกจะเปนแบบน อาจจะใชเวลาหลายป แตแนวโนมจะเปนอยางน

หลายคนกงวลกบเรองทำมาหากนมากเสยจนลมสงเกตตวเอง แตกมหลายคนทเรมสนใจความหมายของชวตมากขน เรมถามตวเองวา เกดมาทำไมชวตมคาทตรงไหน ถามอยางนมากเขา จตใจจะนอมไปหาศาสนาโดยอตโนมต หาความหมายของชวตพยายามตอบคำถามตวเองวาทเปนอยอยางน เพออะไรมจดประสงคอะไรวทยาศาสตรกไมไดเปนอะไรมากไปกวาสงทมนษยสรางขนมา แลวมนตอบสนองความตองการของมนษย ถามนษยจะหาความหมายของชวต วทยาศาสตรกอาจเปนเครองมอทใชหาความหมาย เปนเครองมออกอยางหนง นงสมาธกเปนอกอยางหนง

สำหรบคนทเชอในวทยาศาสตร เชอวธการของวทยาศาสตร มงานวจยบอกวา การนงสมาธมผลดตอรางกาย ทำใหสขภาพด ทำใหตานทานโรคมากขนทำใหสมองทำงาน เปนผลดตอสมอง เปนผลดตอรางกาย ระดบนำตาลในเลอดนอยลง ถานงสมาธทกวนซงมงานวจยทางวทยาศาสตรยนยนเรองพวกน

ถาใหหาคำตอบ ผมคดวา รางกายกบจตใจมนเกยวพนกน มนแยกกนไมออก ใจคณเปนอยางไรรางกายกเปนอยางนน-สองสงนไปดวยกน

thai pointกองบรรณาธการ

: 4�

tEChno-toonTawan

43 : 43 :

การมองอนาคต การพยากรณ [Foresight] [Forecast]

มภาพอนาคตทหลากหลาย มภาพอนาคตเพยงภาพเดยว ทำความเสยงใหชดเจน ปดบงความเสยง ยอมรบความไมแนนอน เนนวาเกดขนแนนอน สร

ปประ

เดนค

วามแ

ตกตา

ง

F o r e s i g h tการมองอนาคต - Foresight เปนการพจารณาไปถงอนาคตของวทยาศาสตร เทคโนโลย เศรษฐกจและสงคมในระยะยาวประมาณ10ปหรออาจเปน5-30ปเพอบงชปรากฏการณทอาจจะเกดขนในอนาคตรวมถงสรางยทธศาสตรทเออประโยชนสงสดตอเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอม

โดยหลกการสำคญของการมองอนาคต คอ กระบวนการทตองดำเนนอยางเปนระบบคำนงถงปจจยรอบดาน มขนตอนชดเจน และเนนการวจยเชงกลยทธโดยอาศยการผสานความรวมมอระหวางนกวทยาศาสตร ผใชงานวจย ผวางนโยบาย และผมสวนไดสวนเสย(Stakeholders)ในบรบทนนๆรวมทงตองกลาคดนอกกรอบ

ผลลพธของการมองอนาคตคอการไดภาพอนาคตทหลากหลาย โดยปรากฏการณเหลานนอาจจะเกดขนหรอไมกได เนองมาจากปจจยตางๆ ทงแรงผลกดน (Drivers)อปสรรคขดขวาง(Threats)และความไมแนนอน(Uncertainties)อยางไรกตามภาพอนาคตดงกลาวจะชวยใหผมสวนไดสวนเสยมองเหนลทางทจะเตรยมการในวนนเพออนาคตทดขน