Hoorcollege 6.docx

10
De oudheid: Christendom & pausschap Ontstaan & ontwikkeling Het Christendom: Ontstaan van het geloof: Jezus had een boodschap, samen met zijn apostelen ging hij deze rondbrengen. Jezus was de verlosser (mensen worden gezondigd geboren) hier is het Christendom ontstaan. Jezus heeft zichzelf opgeofferd. Later in de vroege middelleeuwen begonnen de mens vanaf de geboorte van Jezus Christus te tellen. Voorheen werd er in regeringsjaren van Keizers en/of vorsten geteld. (waarschijnlijk is Jezus 4 a 6 jaar voor het jaar 0 geboren). Na zijn dood, nadat hij gekruisigd is, en word begraven in een grot staat hij op en stijgt hij naar de hemel. Op het kaartje hierboven zij de reizen te zien van de 12 apostelen van Jezus. In het zwart zijn de reizen aangegeven die ‘zeker’ zijn gemaakt. In het rood zijn de reizen aangegeven die waarschijnlijk zijn gemaakt. In het licht zwart zijn onwaarschijnlijke reizen aangegeven. Ong. rond 200 na Christus kwam het nieuwe testament. Hierin werd de geboorte, het leven en de dood van Jezus Christus beschreven. Nu kreeg dit pas vorm, ruim na zijn dood. Een vervolgde minderheid (0-313):

Transcript of Hoorcollege 6.docx

De oudheid: Christendom & pausschapOntstaan & ontwikkeling

Het Christendom:Ontstaan van het geloof:Jezus had een boodschap, samen met zijn apostelen ging hij deze rondbrengen. Jezus was de verlosser (mensen worden gezondigd geboren) hier is het Christendom ontstaan.Jezus heeft zichzelf opgeofferd. Later in de vroege middelleeuwen begonnen de mens vanaf de geboorte van Jezus Christus te tellen. Voorheen werd er in regeringsjaren van Keizers en/of vorsten geteld. (waarschijnlijk is Jezus 4 a 6 jaar voor het jaar 0 geboren). Na zijn dood, nadat hij gekruisigd is, en word begraven in een grot staat hij op en stijgt hij naar de hemel.

Op het kaartje hierboven zij de reizen te zien van de 12 apostelen van Jezus.In het zwart zijn de reizen aangegeven die zeker zijn gemaakt.In het rood zijn de reizen aangegeven die waarschijnlijk zijn gemaakt.In het licht zwart zijn onwaarschijnlijke reizen aangegeven.Ong. rond 200 na Christus kwam het nieuwe testament. Hierin werd de geboorte, het leven en de dood van Jezus Christus beschreven. Nu kreeg dit pas vorm, ruim na zijn dood.

Een vervolgde minderheid (0-313):De eerste schriften over het Christendom werden geschreven in het Grieks (de echt eerste waren in het Hebreeuws).- Aantrekkingskracht- Geloofspraktijken- Aansluiting Romeinse samenlevingIn Rome kreeg het Christendom geen echte aansluiting. Dit kwam omdat in Rome oorlogsvoering een belangrijk cultuurpunt was. Christen waren erg vredelievend. Christenen deelde een maaltijd thuis ipv offers te brengen voor een tempel.

Op het kaartje is het Christendom in 200 tot 400 te zien.

Groen, het christendom in 200 (zij leefden vooral in het midden-oosten omdat hier het Christendom is ontstaan en de gschriften te lezen waren, deze waren geschreven in het Grieks)

In het geel is te zien hoe het Christendom zich uitbreid van 200 tot 400.

Het Christendom was wel aantrekkelijk voor de hele armen en slaven in het Romeinse rijk. Aan hen werd een goed hemels leven beloofd . En in het Christendom werden ze wel als een echt mens aangezien en geholpen door anderen, wanneer ze in de Romeinse cultuur als uitschot werden gezien. Het Christendom = helpend, liefhebbend geloof.

In Rome deden de burgers offers aan hun keizer. Christen deden dit aan een andere god, en heel belangrijk: het was de ergste zonde om als Christen een andere god te vereren!!, dus zij waren niet te vertrouwen.- Vervolgingen martelaren, wanneer ze geen eerbetoon tonen aan de keizer, werden ze ten dood veroordeeld. Niet Christenen hadden wel bewondering voor de Christenen die voor hun geloof wouden sterven. Dit geloof moest wel iets heel moois zijn.- Organisatie 3e eeuw: bisschoppen en synoden, bisschoppen controleerde in een stad of het geloof goed werd uitgevoerd. Synoden waren vergaderingen van bisschoppen, maar door de vervolgingen waren deze moeilijk & gevaarlijk te organiseren hierdoor ontstonden er verschillen in geloof tussen verschillende gebieden.- Hierdoor ontstonden er verschillende stromingen.

De Romeinse godsdienst 1 (313-395):Acceptatie en stichting kerkConstantijn de Grote (r. 307-337) heeft het Christendom geaccepteerd en hierdoor werden de Christenen niet meer vervolgd. Hij kreeg een teken van de Christelijke god en hierdoor won hij een slag. - Bekering, hij bekeerde zich tot het Christendom, alleen kunnen hier twijfels bij getrokken worden. Hij word gezien als een held voor de Christenen, maar hij heeft tot zijn dood Romeinse rituelen uitgevoerd, dus hij was geen echte Christen. - Edict van Milaan (313), Christenen konden niet meer vervolgd worden.- Schenkingen aan de kerk, hij deed een aantal schenkingen aan de bisschop van Rome.- Constantinopel nieuwe hoofdstad, hij verplaatste de hoofdstad van Milaan naar Constantinopel.- Concilie van Nicea (325), uit de hele wereld kwamen Christenen bij elkaar. Er waren verschillende interpretaties van het Christelijke geloof. Was Jezus een god? Was hij de zoon van god? Veel van zulke verschillende moesten op n lijn gezet worden. Er werd bepaald dat Jezus alles was, hij was god, hij was de zoon van god en hij was half mens / half god. Veel dingen werden op dit Concilie bepaald, maar veel dingen ook niet.

In de 4de en 5de eeuw vinden we de kerkvaders.- In het westen schreven ze in het Latijn.- In het oosten schreven ze in het Grieks.2 kerkvaders waren er belangrijk voor hun gebied.

Hieronymus (347-420), schrijver van de Vulgaat, zijn Bijbelvertaling is lang in het Westen gebruikt.Augustinus (354-430), was de grootste kerkvader, schreef het boek de stad Gods.Beide boeken werden in het Latijn geschreven.Het Christendom waren dik met elkaar verbonden. Betekenden de ondergang van het Romeinse rijk ook niet de ondergang van het Christendom?Augustinus onderscheid Rome als een aardse wereldstaat. En Rome als geloof.Wanneer mensen een vraag hadden keken zij in de bijbel , stond hier het antwoord niet in dan kwam zijn naar Augustinus. Als Augustinus iets zei dan was dat zo!De invloed van Plato, hirarchien, beeld werkelijkheid, sloot aan bij het Keizerschap. De Christelijke kerk nam (veel) denkbeelden van Plato over.

Theodosius (r. 375-395)- Hij maakte het Christendom tot staatsgodsdienst (in 380).Alle bestuursleden moesten Christen worden. In de 2de en 3de eeuw waren vooral de onderlagen van de Romeinen bekeerd. Nu kwam ook de bovenlaag.

Verschil tussen Griekse & Romeinse geloof en Christendom in de tempel van de Grieken en Romeinen waren alleen Priesters nodig. En bij belangrijke gebeurtenissen kwamen de burgers naar de tempel en bleven buiten eromheen.Dit pasten niet bij het Christendom, hierbij mocht iedereen de heilige plek binnentreden dus hierdoor werden marktplaatsen gebruikt voor de samenkomsten van Christenen. De manier waarop Apollo word neergezet word ook Christus neergezet als leermeester.Basiliek (Rome 5de eeuw) een Romeinse kerkbouw.Op de Sacrofaag (Rome 5de eeuw) word Christus niet aan het kruis afgebeeld want misdadigers worden gekruisigd weergegeven, en je kan god niet als misdadiger neerzetten.

Leiderschap over de kerk- De keizer was de voorzitter (Pontifex Maximus)- Oecumenische concilies, samenkomst van de wereldwijde kerk.- Synoden, bisschoppenvergadering, voor een bepaald gebied.- Patriarchen/metropolieten waren steden die een belangrijke rol spelen in het Christendom, de bisschoppen van deze steden hadden ook het meeste te zeggen.Rome PausConstantinopel Romeinse keizer woonde hier, Romeinse hoofdstadAntioch Hier woonden de grootste Christelijke gemeenschapJeruzalem Geboorteplaats van JezusAlexandria Het centrum voor geleerdheid

De bisschop van Rome - Was de erfgenaam van Petrus (= rots). De apostel Petrus trok naar Rome om het geloof te verspreiden. Hij werd ter dood veroordeeld. De erfgenamen van Petrus hadden de sleutel tot de hemelpoort. (De andere Patriarchen waren het eens dat het een belangrijke bisschop was, en respect verdienden maar niet meer dan de anderen)- Schenkingen Constantijn, omdat de Keizer die aan de voet van het Christendom stond aan deze bisschop (van Rome) schenkingen had gedaan moest zij we het belangrijkst zijn. - Rond 400 intrede naam Paus en sterke claims leiderschap- Paus Leo de Grote (r. 440-461) formuleert het primaat van de paus.- In 451 stelt een concilie de patriarch van Constantinopel gelijk aan de paus. In deze tijd was de Paus n van de bisschoppen en hadden de Keizers het voor het zeggen.

Romeinse godsdienst II:Politieke omwenteling in het westen (395-476)- Nieuwe Germaanse heersers zijn Ariaanse Christenen, zij namen het Romeinse rijk over. Ariaanse Christenen werden gezien als ketters , dus vervolgd en gedood.Franken, Clovis, hij was een vorst en riep het Orthodoxe Christendom tot staatsgodsdienst uit. Hij werd gezien als een goede vorst. De Visigoten waren Ariaanse Christen dus slecht. En moesten gestraft worden.- Bisschoppen nemen in veel steden het bestuur op zich, dit was nog een reden voor Clovis om voor het Christendom te kiezen, want hij kon ze gebruiken. - De Romeinse erfenis wordt met name in de kerk behouden.

Het pausschap:Ostrogothische periode (483-537)Theoderik benoemden de pausen, hij was de Ostrogothische koning, hij werd buiten Itali gezien als een barbaar. Hij had alleen in Rome en omstreken macht. Het Christendom en de Germanen I:Het Christendom en de Franken (500-800)Rond 500 bekeerde Clovis zich tot het Christendom (1) Gaf hen de mogelijkheid als bevrijder gezien te worden en zo kon hij tegenstanders aanvallen. (dat waren ketters!!! Die moesten bestreden worden!!) (2) Hij kon de hulp van de bisschoppen in de steden wel gebruiken.- (1) Katholiek geloof versterkt band Franken en Romaanse Gallirs- (2) Koningschap en bestuur ondersteund door geestelijken- Schenkingen Merovingische koningen, in de 6de en 7de eeuw (het nadeel hiervan is dat zij hierdoor verarmden)- eigenkerk = Schenking familie, om een klooster te bouwen, hierdoor mochten zij bepalen wie abt of bisschop werd (eerst bepaalde de gelovige dit, nu n edelman)adelkerk = bisschoppen, abten en monniken adelen. bisschoppen & abten: Zij hadden aanzien en werden betaaldMonniken: Je had voor de rest van je leven onderdak en eten. (Dit klinkt natuurlijk perfect en zou iedereen wel willen, zeker als je arm bent. Daarom moest je een schenking doen, dus dit was alleen voor de rijken weggelegd)In Galli, waren in de steden die er nog over waren, zouden nog verder teruglopen en terugvallen op de Agrarische samenleving, zelfvoorzienend. (geen verweg handel meer)- De kloosters in een gebied werd een belangrijke plek in de agrarische samenleving.

Het monnikenleven:Monniken uit Ierland & Engeland hebben een grote invloed gehad op het Christendom. - Op het vaste land (Europa) trokken ze in kloosters om zich af te zonderen, hierdoor werd het geloof niet verspreid.- Op het vaste land (Midden-Oosten) trokken ze de woestijn in om zich af te zonderen.- In Ierland, afgelegen gebied dus kwamen niet echt in contact met andere gebieden. Deze Monniken geloofden dat je je moet laten beproeven door god. Je moest de beproeving vaan god aanpakken, je moet je laten leiden door god.

Het Christendom en de Germanen I:De kerstening van Noord-West Europa- Ierse / Angelsaksische monniken (peregrinatio) - Invloed Ierse Christendom

Blauwe lijnen: De Gallische elite was Christenen geworden maar grote groepen boeren niet. Dus de Ierse monniken kwamen hierheen om de boeren te bekeren. Rode lijnen: Opdracht van Rome, om het Zuiden en Oosten van Engeland te bekeren.Wanneer de Ierse & Romeinse monniken er tegen komen vinden ze elkaar maar apart. De Romeinse zeiden: Onze Roomse bisschop is de erfgenaam van Petrus en hij heeft sleutel tot de hemel.De Ierse wisten hier niks op terug en paste zich grotendeels aan.

Roomse monniken hadden bewondering voor hoe de Ierse monniken leefden en namen hun zwerf gedrag over.Eerst zagen veel Europese bisschoppen de paus (Roomse bisschop) niet als leider.Maar Willibrord en Bonifatius gingen in Europa bisschopdommen en klooster stichten die wel naar de paus luisterden. Hierdoor kreeg de paus ook Europese macht.

- Syncretisme, 2 afzonderlijk geloofstradities die met elkaar samensmelten- Trage sociale penetraties, verspreiding geloof ging in het noorden veel sneller en liep voor in het zuiden duurden het eeuwen langerTrage mentale penetraties, feit dat iemand zich Christen noemt wil niet zeggen dat hij het geloof toe-eigent.

Het pausschapByzantijnse periode (537-750) I- Benoeming pausen door Byzantijnse keizers goedgekeurd (Grieke en Syrische pausen)- Pausen primair op Oost-Romeinse rijk gericht- Belangrijkste geestelijke rol voor patriarch van Constantinopel - Paus Gregorius de Grote (r. 590-604) neemt het bestuur in het midden van Itali op zich.

Het pausschapByzantijnse periode (537-750) IIDoordat in de 7de eeuw de snelle expansie van de Islam plaats vond kon de Byzantijnse Keizer niet meer de beschermheer van de paus zijn. Hij moest zich offensief opstellen, ook door de dreiging van de Longobarden in 700.In 730: vanwege het iconoclasme (het is uit te boze om beelden te vereren), ontneemt de Byzantijnse keizer de inkomsten uit Zuid-Itali en kwam er een nog grotere breuk tussen de paus en de Byzantijnse keizer.De paus ging opzoek naar een nieuwe beschermheer en vond deze bij de Karolingen.

De Karolingische RenaissanceKarel de Grote (r. 768-814)- Beschermheer van Rome en de paus, de paus was afhankelijk van Karel, hij is 2 keer naar Rome getrokken om de paus uit de brand te helpen)- 800 : kroning tot keizer door de paus- Hij reageerde vanuit Aken- Hij was de beschermheer van de kerk en het Christendom- Stelde de regel van Benedictus verplicht, kloosterregel, doordat er verschillende gedachtes en tradities waren onder de Christen (beetje een rommeltje) werd deze regel ingevoerd zodat iedereen wist wat moest en kon.- Stelde de liturgie Rome verplicht, de bisschop van Rome heeft het hoogste woord. Hij heeft niet de totale macht maar met de meeste invloed.- Hij nam stelling in in de theologische discussie- Hij versterkte de positie van de paus maar zette de paus niet boven zichzelf.- Hij dwong de Saksen zich te bekeren en anders werden ze vervolgd en gedood.

Alcuinus (735-804) - Zette een domschool in Aken op- Gaf onderwijs aan Karel en zijn vertrouwelingen- Geestelijken beter geschoold, samen met Karel vond hij dat geestelijke beter opgeleid moesten worden, veel geestelijken waren onder geleerd. - De teksten die overgeschreven waren uit de oudheid waren vaak slecht dus hij liet ze met een nieuw soort schrift overschrijven (Karolingifche minufkel)

Het pausschapIn 800 trok Karel de Grote naar Rome om de paus te hepen. En bij de kerst mis werd hij tot zijn eigen verbazing tot keizer gekroondEr zijn 2 gedachtes over de kroning van de Keizer door de paus.1. Karel is een leider en heeft getoond dat hij een sterke leider is. Karel heeft het dus verdiend. En de paus mag blij zijn dat hij dit ritueel mag uitvoeren.2. De paus kan het Keizerschap/keizerskroon benoemen/geven of afnemen. De paus heeft de macht om te bepalen!

Het pausschapFeodale anarchie (850-950)- Leengoederen en ambt van graaf word erfelijk- Lokale heren (achterleenmannen) zijn eigen baas- Decentralisatie

Het pausschapRoomse periode (850-950)- Pausschap word speelbal adellijke families van Rome- Schandalig gedrag pausen (bijv. Johannus XII)- Geen gezag buiten Rome

De Ottoonse periode (936-1024)Otto (1) de grote (r. 936-97)Hij werd koning in het Oost Francische rijk in een periode waanneer het koningschap niet echt sterk stond. Maar hij kreeg het weer voor elkaar een sterk koningschap te creren.- Hij was een bewonderaar van Karel de Grote, door de grote en sterke overwinningen van Karel kreeg Otto veel respect voor hem.- Benoemde familieleden/vertrouwelingen op belangrijke posities. - Verdeel en heers techniek, hij gaf personen die misschien lastig voor hem konden worden een gebied waar zij hun handen vol aan hadden zodat zij hem het leven niet zuur konden maken.- Slag bij Lechveld, jaren lang hadden Hongaarse bereden boogschutters West-Europa het leven zuur gemaakt. Maar in 955 maakte Otto I een eind aan deze boogschutters. Hij hakte ze zo in de pan dat bijna geen 1 boogschutter levend van het veld afkwamen. Vanaf dat moment gingen de boogschutters zich aanpassen. - Verovert Itali, en zo werd Otto I de beschermheer van de Paus en was de Paus weer in ere hersteld.- 962: Keizerskroning in Rome. En riep zichzelf uit tot beschermheer van alle Christenen.- Rijkskerkenstelsel, ipv adelen werden bisschoppen bestuursleden gekozen. Deze bisschoppen werden door de keizer gekozen en omdat het bisschopdom niet erfelijk was kon je deze bisschop zo vervangen. De bisschop moest overlijden (en met een beetje hulp gebeurden dat soms vrij snel) en kon er een nieuwe bisschop gekozen worden.Maar:- Economie was nog volledige lokaal georinteerd.- Rijk ken weinig cohesie. - Veel opstanden- Bestuurders streven naar autonomie.