Hoogtelijn juli 2008

HOOGTELIJNt i j d s c h r i f t v a n d e k o n i n k l i j k e n e d e r l a n d s e k l i m - e n b e r g s p o r t v e r e n i g i n g

W W W. N K BV. N L | J U LI 2 0 0 8 | N R 3

Gezinsbivak in de Pyreneen15 tips om snel te klimmen

Bikkelen op de DroitesDe mooiste kloven van EuropaAlles over kinderdragers

01-HL308-covers.indd 101-HL308-covers.indd 1 16-06-2008 15:34:0916-06-2008 15:34:09

Inhoud

2 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 d de boer

11Al 25 jaar een tukkie

in de Tukhut

Kijk voor meer informatie op www.nkbv.nl of www.hoogtelijn.nl

Op de Hoogte 6

25 jaar Tukhut 11

Leren bivakkeren in de Pyreneen 12

Southern Sandstone 18

De mooiste kloven van Europa 24

Van 4 tot 74 30

Routewaarderingen vergeleken 34

Focus 38

Op t randje 40

Rotsklimmen in China 42

Droites - Lagarde Direct 52

15 tips om snel te klimmen 58

Rumoer over klettersteigsets 63

Alles over kinderdragers 64

Markt & Materaal 69

Recensies & Signalementen 70

Ledeninformatie 73

Vooruitblik 74

)00(5&-*+/U J K E T D IS J G U WB O E F LPO J OL M J K L F O FE FS M B OET F L M JN F O C F S H TQ PS U W F S FO J H J O H

888/,#7/- ] +6-* ] /3

(F[JOTCJWBLJOEF1ZSFOFFqOUJQTPNTOFMUFLMJNNFO

#JLLFMFOPQEF%SPJUFT%FNPPJTUFLMPWFOWBO&VSPQB"MMFTPWFSLJOEFSESBHFST

Brenta, Val dellIdeaFoto: Ronald Naar

42Rotsklimmen in China

02-HL308-inhoud.indd 202-HL308-inhoud.indd 2 16-06-2008 15:27:4216-06-2008 15:27:42

H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 3

DE SLEUTELWaar een vereniging van gruwelt is een teruglopend ledenaantal. Nu de NKBV dit al een paar jaar mag ondervinden, is een verklaring snel gevonden. Dat zou zomaar kunnen zijn: een demogra sch onevenwichtige ledenopbouw in combinatie met een veranderend vakantiepa-troon. Klinkt logisch toch? Oude sokken (met alle respect, het is een eretitel) zijn en blijven lid, jongeren weten de NKBV niet meer te vinden. Even daargelaten of dit nu werkelijk zo is, is het misschien goed weer eens te bezinnen op wat bergsport in essentie inhoudt. Een stelling: je doet aan bergsport om het onbekende in te duiken en de dagelijkse sleur achter je te laten. Bergsport eist een volledige concentratie gericht op maximale rust om zo een avontuur op de grens van het veilige te kunnen beleven. Het is niet alleen een fysieke sport, het is meer dan dat. Bergsport gaat over samenwer-ken, planning, inschattingsvermogen en verantwoordelijkheidsgevoel. Een actieve vorm van yoga, zo je wilt. In die intrinsieke waarde ligt de sleutel. Een ideale sport voor jongeren, juist dankzij het gevaarlijke randje. Mensen worden sterker van hun ervaringen. De volgende keer dat je iemand in de trein hoort ruzin, denk je waar gaat het in hemelsnaam over.

Ik ben niet zon held in voorklimmen. Afgelopen week was ik met een gelauwerd en gelouterd klimmer op een Kroatisch eiland. De allereerste route was er eentje boven een prachtig blauwe zee. Het was al lastig om er te komen, het idee de steile klif te beklimmen had ik nog even voor me uitgeduwd. Op de vraag of ik de eerste route wilde voorklimmen heb ik desondanks met ja geantwoord. Als klimmer ben je net een forel. Je laat je leren en de ingewanden lezen. Genade-loos eerlijk zijn naar elkaar is bij een dergelijke sport de enige optie. Nog extremer dan in een goed huwelijk. In mijn geval was een ja dan ook een ja. Ik voelde me goed. Ook in de weten-schap dat de gelauwerde/gelouterde klimmer een nee als onvoorwaardelijk had gezien. Misschien is klimmen wel d sport voor jongeren, juist om heel oud en wijs te kunnen worden.

Ivar Schute

12Leren bivakkeren in de

Pyreneen

34Peu dif cile Wenig schwierig

64ABC van de rugzaktaxi

02-HL308-inhoud.indd 302-HL308-inhoud.indd 3 16-06-2008 15:27:5916-06-2008 15:27:59

NKBV-vrijwilliger Ivonne Peelen is eind maart door het landelijk bestuur benoemd tot Lid van Verdienste. Peelen (45) is sinds 1987 lid van het regiobestuur Oost-Brabant en heeft in die functie onder meer het regioblad opgezet. Verder is zij de initiatiefneemster van de zeer succesvolle regionale bergsportdag. Peelen zelf reageerde verrast op het bestuursbesluit. Wij gaan als gezin al jaren met veel plezier naar de bergen. Daar hoort ook bij dat je je als vrijwilliger inzet voor de bergsportvereniging, liet zij weten.

IVONNE PEELEN LID VAN VERDIENSTE

Heb je nieuws voor Op de Hoogte, mail het naar [email protected]

Alle links die in deze rubriek worden genoemd kun je ook vinden

op www.hoogtelijn.nl onder Hoogtelijn 1/2008 door in de inhoudsopgave

op Op de Hoogte te klikken. Meer bergnieuws op www.nkbv.nl

4

A

rchi

ef H

enri

van

der

Lin

gen

OPENING NKBV-MUUR AMSTERDAM

Een van de grondleggers van de NKBV-bergsportkampen, Henry van der Lingen, is op 13 april overleden. Hij is 81 jaar geworden. Van der Lingen was, behalve lid van de Commissie Bergsportkampen, gedurende twintig jaar cordinator van het bergsportkamp in Schladming. Volgens zijn vrienden kende hij de bergen en paden van de Niedere Tauern en Dachstein beter dan menige lokale bewoner. Vanwege zijn bijzondere diensten werd Van der Lingen benoemd tot ereburger van Schladming. In Nederland werd hij verheven tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Hij was bijna zestig jaar lid van de NKBV.

Kunstenaar Boudewijn Payens opende zaterdag 31 mei de verplaatste buitenklimmuur van de NKBV-regio Amsterdam. De muur, bij een sportcomplex in het Amsterdamse stadsdeel Osdorp, stond oorspron-kelijk bij de Jaap Edenbaan maar is op initiatief van de NKBV ver-plaatst. Na de opening, in aanwezigheid van wethouder Carolien Gehrels en stadsdeelwethouder Achmed Badoud, werd de klimwand in gebruik genomen door deelnemers van een rotsklimcursus.Op zaterdag 30 augustus neemt de regio Amsterdam afscheid van de oude locatie bij de brandweerkazerne aan de De Ruyterkade, vlakbij het Centraal Station. Daar werd sinds 1958 geklommen.

GRONDLEGGER BSKS OVERLEDEN

P

iete

r D

irks

z

Na meer dan honderd jaar lijkt de lynx teruggekeerd in de Italiaanse Alpen. Begin april stak een dier uit een Zwitsers conservatieproject de grens over. Het uitstapje van de lynx werd geregistreerd omdat het beest eerder was voorzien van een signaalzendertje. Volgens de autoriteiten van de provincie Sdtirol houdt de lynx zich op in de regio Deutschnonsberg.De lynx is een solitair levende katachtige van rond de twintig kilo. Het dier jaagt op kleine zoogdieren en vis. Volgens het Wereld Natuur Fonds leven in Zwitserland op dit moment zon honderd lynxen, voornamelijk in de noordwestelijke Alpen en de Jura.De Italiaanse autoriteiten hebben benadrukt dat het dier geen bedreiging vormt voor vee.

LYNX NA 100 JAAR TERUG IN SDTIROL

BOULDERTRAVERSE VOOR SCHOOLBasisschool De Schothorts in Hengelo heeft sinds eind mei een bouldertra-verse op een van de buitenmuren. De bouldermuur, hoofdprijs van de zogeheten Heart Dance Award, werd aangeboden door de Hartstichting, klimmuurbouwer Vertigo en de NKBV. Bij de opening kregen de leerlingen klimles van boulderkampioen en Nederlands-Teamlid Ferdinand Schulte.

De Pero-Degasperi klettersteig in het Italiaanse Trentino wordt de nitief ontmanteld. Dat heeft de lokale alpenvereniging SAT bekend gemaakt. De klettersteig was gesloten sinds in 2003 een brand in de omgeving grote natuurschade veroorzaakte.

PERO-DEGASPERI-KLETTERSTEIG WEG

04-HL308 opdehoogte.indd 404-HL308 opdehoogte.indd 4 17-06-2008 09:04:3817-06-2008 09:04:38

Op de hoogte

O N D E R R E D A C T I E VA N E R N S T A R B O U W | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 5

GLETSJERS BLIJVEN SMELTENGletsjers in de Oostenrijkse Alpen zijn het afgelopen jaar opnieuw gekrompen. Dat blijkt uit het Gletscherbericht 2006/2007 van de Oostenrijkse bergsportvereniging OeAV. Alle 93 gletsjers die voor het onderzoek werden gemeten bleken verder gesmolten, gemiddeld werden de gletsjers 22,2 meter korter. De winnaar van het onderzoek is de Weisssee Ferner in het Kaunertal, met een afname van bijna honderd meter.Volgens onderzoeksleider professor Gernot Patzelt bleef de neerslag in de meetperiode ver achter bij het gemiddelde in april 2007 viel maar tien procent van de gebruikelijke hoeveelheid terwijl de temperaturen drie tot vijf graden hoger waren dan normaal. Daardoor bereikte de gletsjerteruggang bijna het niveau van de extreem hete zomer van 2003. Toen was de gemid-delde gletsjerteruggang 22,9 meter.Patzelt noemt het opvallend dat vooral de gletsjers in de tztaler Alpen veel terrein verloren. Van de acht gletsjers die meer dan veertig meter achteruit gingen, liggen er zes in het tztal. Van de volgende vijftien gletsjers , met een verlies van tussen de dertig en veertig meter, liggen er acht in het gebied.Een uitgebreid artikel over de gletsjermetingen is te downloaden via: http://tinyurl.com/5guw2f

De nieuwe NKBV Bergwandelworkshop Voorbereid, Verantwoord en Fit de bergen in die in april is gentroduceerd, is goed ontvangen. Op en rond de Zoetermeerse Vuilnisberg leidden Frank Rempe en Frank Husslage de deelnemers op enthousiasmerende wijze langs de belangrijkste aspecten van het bergwandelen. Na a oop bleek dat de workshop heeft aangezet tot lust naar mr, Vooral verdiepingscursussen kaart & kompas, orinteren en looptechniek bleken erg in trek. Het is de bedoeling dat deze regionaal gaan worden aangeboden. De bergwandelworkshop zal in het vervolg landelijk en in de regio worden georganiseerd.

BERGWANDELWORKSHOP SUCCES

Top 10 Gletsjerteruggang

1 Weisssee Ferner (tztal) -96,5 m

2 Schalf Ferner (tztal) -87,5 m

3 Niederjoch Ferner (tztal) -84,0 m

4 Similaun Ferner (tztal) -48,0 m

5 Obersulzbach Kees

(Venediger) -47,5 m

6 Sulztal Ferner (Stubai) -45,2 m

7 Diem Ferner (tztal) -43,8 m

8 Gepatsch Ferner (tztal) -40,0 m

9 Hintereis Ferner (tztal) -39,4 m

10 Rettenbach Ferner (tztal) -39,2 m

O

eAV

P

aul R

olf

O

eAV


6 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8

Op de hoogte

Herman Kristen (40) bereikte op 27 mei als eerste Nederlander de top van de Lhotse (8516 meter), de op drie na hoogste berg ter wereld. Kristen maakte samen met Nederlanders Arnold Coster en Bert Velthuis deel uit van een expeditie georganiseerd door het Britse bedrijf Summit Climb. Hij was aanvankelijk van plan de Cho Oyu (8201 meter) te beklimmen maar vanwege het Chinese optreden in Tibet eerder dit voorjaar was hij gedwongen uit te wijken naar Nepal.Lhotse is een geweldig mooie berg, maar helaas maar weinig beklommen. Waarschijnlijk omdat Lhotse in de schaduw van Mount Everest staat en lang niet dezelfde uitstraling heeft. Everestbeklimmers beschouwen Lhotse zelfs zwaarder dan Everest, vanwege onder meer de steile wanden tot wel 55-60 graden. Chinezen bedankt! aldus Kristen.

EXPEDITIENIEUWSEen paar weken later en een paar kilometer verderop moest Berry van Welzen op 7700 meter hoogte zijn beklimming van Mount Everest opgeven. Hij liet weten dat hij er fysiek n mentaal helemaal doorheen zat. Bij zijn beslissing om te keren speelde ook de enorme drukte op de berg een rol. In mei werden op Mount Everest verschillende records gebroken. Op 25 mei bereikte de 76 jarige Nepalees Min Bahadur Sherchan de top van de berg. Hij is de oudste Everestbeklimmer ooit. Het record stond tot dusverre op naam van de destijds 71-jarige Japanner Katsusuke Yanasgisawa.Appa Sherpa verbeterde op 22 mei zijn eigen wereldrecord door de berg voor de achttiende keer succesvol te beklimmen. Diezelfde dag werd het record van het grootste aantal mensen op n dag op de top gebroken: liefst 75 mensen beklommen de berg. Ter vergelijking: het duurde tot oktober 1978, ruim 25 jaar na de eerste beklimming, tot de 75-ste persoon op de top van Everest stond. Dat was de Oostenrijkse expedi-tieklimmer Kurt Diemberger.

R

onal

d N

aar

Op 11 juli vertrekken Roland Bekendam, Jefta Smit en Sjors Verbrugge naar het Kangikitsoq-fjord in Zuid Groenland. Het is de bedoeling om daar een aantal tot nu toe onbeklommen rotswanden te bedwingen. Een vierde expeditielid, Harald Swen, besloot na een trainingsweek met het team in de Dolomieten om de expeditie te verlaten. Zie voor meer informatie over de tocht www.tupaassat.com.

Ronald Naar, Martin Fickweiler, Coen Hofstede en Edwin Klercx vertrokken 15 juni richting Vuurland en zuidelijk Patagoni. Het team is van plan om eerst drie weken langs de kust te zeilen en onderweg enkele bergen te beklimmen. Daarna laten ze zich afzetten aan de onbewoonde westkust om vervolgens de zuidelijke Patagonische IJskap over te steken. Kijk verder op: www.climbing.nl/patagonia2008

Lhotse

G

nied

zies

ka

Het schip waarmee de Patagoni-expeditie op pad gaat. Het team van de Patagoni-expeditie.

R

onal

d N

aar


En waar ga je heen als Everest te druk is? Naar het relatief rustige noordoosten van Afghanistan bijvoorbeeld. Daar bedwong Dirk Terwel vorig jaar al in de zogeheten Wakhancorridor een tot dusverre onbeklommen 5460 meter hoge berg. De Wakhancorridor ligt in de Hindukush, ingeklemd tussen Tadzjikistan, Pakistan en China. De expeditieleden vlogen eerst naar de Afghaanse hoofdstad Kabul. Van daaruit reisden zij drie dagen per jeep richting het gebied, daarna volgde een tiendaagse trek naar het basiskamp.Terwel en zijn medebeklimmer Hamish Nixon doopten de berg (uit het Dari vertaald) berg van de verzoening, refererend aan het doorgaande con ict in Afghanistan. De route volgde volgens de klimmers een ijswand van ongeveer vijfhonderd meter (50/55 graden) en liep daarna via een ijsgraat naar de top. Terwel schat de moeilijkheidsgraad op TD. De moeilijkheden waren relatief klein in verhouding tot de enorme schoonheid en ruigheid van dit gebied, aldus de klimmer. Het is voor zoveer bekend voor het eerst sinds 1977 dat een Nederlandse klimmer actief was in Afghanistan.

D

irk

Terw

el Katja Staartjes, Henk Wesselius, Niels van Veen en Miriam Knepper moesten op 13 mei een toppoging op de Manaslu (8163 m) opgeven vanwege de extreme kou en wind. Twee dagen later besloot het team dat een tweede toppoging vanwege de weersomstandigheden onverantwoord zou zijn. Op de website van de expeditie (www.manaslu2008.nl) schrijft Staartjes dat ze aan die beslissing een kater overhoudt die nog wel een tijdje zal duren. Maar goed, de top haal je alleen als alles klopt. En dat was helaas niet het geval.

DEZE ZOMER NOG DE BERGEN IN? KIJK OP BERGSPORTREIZEN.NL

VOOR DE LAATSTE VRIJE PLAATSEN

Manaslu

Ben

Tub

by

Op de hoogte

H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 7


8 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8

Op de hoogte

BOULDEREN OP HET STRAND

De Britse tv-kok Gordon Ramsay heeft aangekondigd dat hij Mount Everest wil beklimmen. De kok, die bekend staat om zijn kleurrijk en maatschappe-lijk onaangepast taalgebruik, liet weten dat hij op dit moment aan het trainen is. Hij zou meedoen aan een expeditie die volgend jaar op pad gaat.Ramsay vertelde de Britse tabloidkrant The Sun dat hij zich nog wel zorgen maakt om zijn gezondheid. Hij beweert dat hij door slecht eten tijdens het maken van zijn tv-serie Kitchen Nightmares, waarbij hij slechte restaurants in de Verenigde Staten bezocht, een maagzweer heeft opgelopen. I swear to God, Im so pd off, verklaarde hij daarover tegen de krant. De tv-chef is houder van drie Michelinsterren. Het is niet bekend of hij op de hoogte is van de culinaire omstandigheden tijdens Himalaya-expedities.Ondertussen loopt David Beckham zich warm voor een trip naar de Kiliman-jaro. De voetballer zou door U2-zanger Bono uitgenodigd zijn voor de beklimming van Afrikas hoogste berg om op die manier geld in te zamelen voor Unicef. Waarom de twee vermogende heren niet gewoon een stevige cheque uitschrijven voor de VN-kinderorganisatie is niet bekend gemaakt.

Naar verwachting zullen op 30 en 31 augustus meer dan 500 klimmers uit binnen- en buitenland afreizen naar het strand van Scheveningen voor BAZ! (Boulderen aan Zee) 2008. Op het programma van het twee-daagse boulderfestival staan een open wedstrijd, een kidswedstrijd, een recreatieve boulderdag, verschillende clinics en optredens van bandjes en breakdance crews.BAZ! is dit jaar door de internationale sportklimfederatie IFSC uitgeroe-pen toet een zogeheten promotional event. Dat betekent onder meer dat het evenement wordt opgenomen op de internationale wedstrijd-kalender. Volgens de organisatie betekent dat dat het boulderfestijn kan rekenen op een sterk internationaal deelnemersveld.BAZ! is het grootste boulderevenement van Nederland en het grootste van Europa op arti cile wanden.Meer informatie: baz.climbing.nl

M

ieke

Sch

arlo

o

TV-KOK RAMSAY WIL EVEREST OP

Salewa-karabinersFabrikant Salewa roept eigenaars van zogeheten SUB Wire G2 karabiners op om hun exemplaren uit voorzorg om te ruilen. Bij een periodieke test is gebleken dat sommige karabiners niet voldoen aan bepaalde veiligheidsnormen. De fabrikant heeft uit voorzorg alle karabiners van het type uit de handel genomen.Het gaat om geloxeerde gele karabiners met een zogeheten draadslui-ting met productieserienummers 01/06, 01/07 en 01/08. Het serienum-mer is te vinden op de rugzijde van de karabiner. De karabiners zijn zowel los als in setjes verkocht.Salewa ruilt karabiners met de betreffende serienummers kostenloos om.Meer infomatie: www.salewa.com, [email protected]

TERUGROEPACTIE Bij een ongeluk in klimhal Tussen Hemel en Aarde (THEA) in Amsterdam is een 39-jarige vrouw om het leven gekomen. De vrouw, een ervaren sportklimster, viel van de top van de wand naar beneden. Ze werd per ambulance overgebracht naar het ziekenhuis maar ze bezweek onderweg aan haar verwondingen. Volgens een woordvoerder van Recron, de overkoepelende organisatie van recreatiebedrijven, zou de zekeraar, eveneens en ervaren klimmer, zijn zekerapparaat hebben losgekoppeld terwijl de vrouw nog bovenin de wand was. Op het moment dat zij in het touw wilde gaan hangen, was ze volgens de woordvoerder ongezekerd, waardoor ze ongeveer twaalf meter naar beneden viel. In Duitsland vond op 25 maart een dodelijk ongeval plaats in klimhal Heavens gate in Mnchen. Een negenjarig meisje viel daarbij van achttien meter hoogte op de grond. Het meisje was met een vriendinnetje en haar vader in de hal en nam deel aan een klimcursus.

DODELIJK ONGELUK IN KLIMHAL THEA

NIEUW OLPERERHTTE GEOPENDDe geheel herbouwde Olperer-htte, in het Oostenrijkse Zillertal, is vanaf dit seizoen geopend. Het oorspronkelijke onderkomen voldeed volgens de eigenaar, DAV Sektion Neumarkt in der Oberpfalz, niet meer aan de moderne eisen. De oorspronke-lijke hut, gebouwd in 1884 en destijds een van de eerste berghutten in de Oost-Alpen, werd geheel gesloopt en vervangen door nieuwbouw.De hut ligt aan de populaire Berliner Hhenweg, aan de langeafstandsroute van Mnchen naar Veneti en vormt het uitgangspunt voor de beklimming van de Olperer (3476 meter).

D

AV S

ekti

on N

eum

arkt


SPORTKLIMNIEUWS

Nederlandse jeugdklimmers presteerden boven verwachting goed tijdens de European Youth Cup wedstrijd in Praag op 17 en 18 mei. Nikki van Bergen greep net naast een podiumplaats en eindigde op de vierde plek. Nicky de Leeuw werd zevende, Tim Reuser eindigde op de negende plaats en Youth Cup-debutant Elko Schellingerhout eindigde als dertiende.De World Cup Boulderen in Grindelwald eind mei leverde Vera Zijlstra een nieuw Nederlands record op: de 16de plaats. Dat is aanleiding om haar nu bij NOC*NSF voor te dragen voor een B-status. Wouter Jongeneelen eindigde in de halve nale op de 18de plaats.Jorg Verhoeven bereikte op 3 mei tijdens de Boulder World Cup op het eiland Runion in de Indische Oceaan de derde plaats. Hij eindigde achter de Oostenrijkers David Lama en Kilian Fischubber. Het is de tweede keer dat Verhoeven een podiumplaats haalt tijdens een Boulder World Cup.Bij een World Cup wedstrijd twee weken eerder in het Oostenrijkse Hall eindigde Verhoeven als beste Nederlander op de dertiende plaats, gevolgd door Wouter Jongeneelen op de 41-ste plaats. Worldcup debutant Jesse van der Werf eindigde als 55-ste, Ferdinand Schulte werd 70-ste. Bij de dames eindigde Vera Zijlstra, die een dag voor de wedstrijd nog zat te blokken op een wiskundetentamen, op de 46-ste plaats.De World Cup die van 15 tot 17 mei gehouden zou worden in het Servische Belgrado werd op het allerlaatste moment afgelast. Over de reden voor het

JEUGDKLIMMERS IN VORM

a asten van de wedstrijd werd nogal vaag gedaan, maar in het uistercircuit wordt beweerd dat de Servische organisatie had nagelaten om klimwanden neer te zetten.

Het Nederlands studentenkampi-oenschap (NSK) boulderen op 17 mei is gewonnen door Jesse van der Werf en Ima Nahumury. Bij de heren eindigden Timo Tak en Truong Nngo op de tweede en derde plaats, bij de dames gingen de podiumplaatsen naar Roelien van de Vrie en Corien Prins.

Het NSK moest op het laatste moment uitwijken naar klimcentrum Steep Part in Den Haag omdat de oorspronkelijke locatie, het sportcentrum van de TU Delft, tijdelijk onbruikbaar was door een grote brand in het tegen-overgelegen gebouw van de faculteit bouwkunde.

Klimhal Tussen Hemel en Aarde in Amsterdam is dit voorjaar overgenomen dor outdoorbedrijf Mountain Network. De hal gaat verder onder de naam Mountain Network THEA. Het is de bedoeling dat THEA begin 2010 verhuist naar een nieuwe locatie aan de westkant van ringweg A10.

MOUNTAIN NETWORK KOOPT THEA

Nikki van Bergen (15) eindigde op de vierde plaats tijdens de Internationale Jeugdwedstrijd in Praag, half mei. Zij is sinds 2007 lid van de nationale sportklimselectie Jong Oranje. In augustus doet ze in Sydney, Australi mee aan het Jeugd WK. Joost Hofman sprak met haar.

Nog gefeliciteerd met je vierde plaats! Ja dank je wel, ik ben er superblij mee.

Vond je het vervelend dat je net niet op het podium stond?Nee, ik was echt zo ontzettend blij met de vierde plaats, er zat ook echt niet meer in want ik klom door totdat ik echt he-le-maal verzuurd was.

Je hebt stijgende resultaten!. wat zijn je verwachtingen voor het Wereld Kampioenschap?Geen idee, ik hoop dat ik t genoeg ben. De invloed van de reis en het tijdsverschil zullen zeker meespelen. Bij het vorige jeugd WK in Equador kon ik dat goed merken, ik werd daar uiteindelijk 22-ste. Ik ben nu alleen wel beter dan toen.

Ben je al hard aan het trainen voor Sydney?Ik richt me nu eerst op de European Youth Serie wedstrijd in Wuppertal in Duitsland van eind juni. Verder doe ik half juli mee met mijn eerste World Cup wedstrijd in Chamonix en daarna ga ik nog naar een open jeugdwedstrijd in Serre Chevalier. Na die wedstrijden ga ik een weekje klimmen in Arco en dan ga ik de hal in voor de laatste voorbereidingen voor het WK. Wat gaat er zeker mee in je koffer naar Australi?Mijn gordel en klimschoenen natuurlijk. En mijn klavertje vier. Ik heb van n van mijn beste vriendinnen een klavertje vier gekregen voor mijn eerste internationale jeugdwedstrijd, en het werkt, dus dat gaat zeker mee!

AAN DE LIJN MET NIKKI VAN BERGEN

Jo

ost H

ofm

an

Op de hoogte

H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 9


LIKE YOU, WE KNOW THE OUTDOORS.

En net als jij sluiten wij in de bergen geen enkel compromis waar het onze uitrusting betreft.Daarom richten wij ons voortdurend op de ontwikkeling van de allerbeste bergschoenen.Bergschoenen die zijn ontworpen, geproduceerd en getest met maar n doel om elkeuitdaging met compleet vertrouwen tegemoet te treden.

WE KNOW.

www.asolo.com

10-HL308-advertenties.indd 1010-HL308-advertenties.indd 10 17-06-2008 15:27:2417-06-2008 15:27:24

JUBILEUMVIERING IN SEPTEMBEREen groep enthousiaste bergliefhebbers uit Rotterdam wilde graag eens in het echt rotsklimmen. Aan de voet van die echte rotsen werd aanvankelijk gekampeerd, later kwam er een eigen onder-komen: de Tukhut. Eerst in een oud frietkot, na een brand in een nieuw natuurstenen gebouw. In september wordt het 25-jarig jubileum gevierd in Sy in de Belgische Ardennen.

De Ourthe is een prachtig riviertje in de Ardennen. Vaak smal en rustig, soms ruig, breed en woest. Een enkele keer overstroomt de Ourthe. Dan lopen diverse campings onder en dobberen de caravans onder de rotspun-ten in de Ardennen. In het stroomgebied van de rivier hebben talloze Nederlanders hun eerste klimervaring opgedaan. Ze maakten kennis met de gladde, smerige, brokkelige rots aan hun handen. Zwoegden op La Cathdrale en al die andere massieven aan strakke touwen omhoog, hangend boven de kronkelende rivier. Het staat enigszins symbool voor het kletteren van een oudere generatie. In Sy mag nauwelijks meer geklom-men worden, alleen op wat lastigere plaatsen. In die omstandigheid is het verwonderlijk dat de Tukhut nog steeds bestaat. Dat kan ook alleen maar omdat vrijwilligers de zaak draaiende houden. Als er aanmeldingen zijn, is de hut in principe elk weekeinde open. Dan reist de beheerder, de patron, naar de Ardennen en ontvangt de gasten. Ik raak er in die 25 jaar absoluut niet uitgekeken. Het is een heerlijk gebied om te wandelen. Het is er rustig en prachtig, zegt Dick Cos, een van de leden van de huttencommissie.

SLOBBERIGDe bezoekers moeten nu zelf zorgen voor hun eten en zijn verplicht corveewerkzaam-heden te doen, vertelt hij. Meer dan een slaapplek kun je toch niet verwachten voor een overnachting van vijfeneenhalve euro per persoon? In het verleden hadden we wandelweekeinden waarbij we voor iedereen kookten en het ontbijt verzorgden. Maar ga er maar aanstaan, voor veertig man koken en ontbijt regelen. Alles moest in Nederland ingekocht worden, want voor boodschappen moest je helemaal naar Hamoir. Het was ook vaak komisch als er s ochtends ontbijt werd gemaakt. Ei met spek, zonder spek, dubbelgebak-ken, een blauw ei of juist slobberig. En ding was helder: het klopte nooit met de bestelling, herinnert Cos zich. Maar de wandelweekeinden worden niet meer georganiseerd. De animo loopt terug en het is enorm lastig om koks te vinden die het hele weekeinde staan te koken. Veel mensen willen ofwel extremer klimmen of een meer extreme omgeving. En er is behoefte aan meer luxe, aan een lekker verzorgd ontbijt bijvoorbeeld, weet Dick Cos. Voor de Tukhut was 1999 een topjaar met 4872 overnachtingen; vorig jaar telden de patrons nog maar 3390 gasten.

SNURKHUTIn september zal het 25-jarig bestaan van de Tukhut worden herdacht. Patrons en oud-commissieleden die zich jarenlang als vrijwilliger hebben ingezet hebben voor de Tukhut, kijken nog eens terug. En halen herinneringen op.

T E K S T P E T E R D A A L D E R | F O T O S A R C H I E F K L E T T E R C L U B R O T T E R D A M | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 1 1

AL 25 JAAR EEN TUKKIE IN DE TUKHUT

Over het kamperen de eerste jaren, over het huwelijk dat gesloten is in de Tukhut. Bij sommige gezichten herinneren ze zich ongetwijfeld dat de naam Snurkhut beter zou passen. Herinneringen aan de jaarlijkse verf-, herstel- en opknapdagen door vrijwilligers. Over het Eef en Lenie Boeve-lager, een hommage aan de architect van de recente Tukhut. Over de brand die het oude frietkot in de as legde. Het samen piepers jassen, de barkaart die altijd te snel vol was. Er wordt stilgestaan bij de aanstichters van het ontstaan van de Tukhut, de Kletterclub Rotterdam. En er wordt zeker een glas geheven aan de fraaie houten bar, evenals het huttenschild gemaakt door Jacques Backx. En er wordt gemijmerd over de toekomst. Mooi toch dat vrijwilligers zoveel tijd en energie besteden om binnen een vereniging een ontmoetingsplaats als de Tukhut in stand te houden. In 2003 werd ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan het Tukhut-lied gezongen. Het besloot met de frase: Met heel veel mooie jaren in t verschiet. Een wens die nog steeds actueel is. Op naar de volgende 25 jaar!

De opening van de herbouwde Tukhut op 10 september 1983.

Klimmers en wandelaars verzamelen zich voor de eerste Tukhut, een vakkundig omgebouwd voormalig frietkot.

Een wandelweekeinde in 2004 vanuit de huidige Tukhut.

KIJK OOK OP: WWW.NKBV.NL/VOORLICHTING/HUTTEN/TUKHUT OF WWW.TUKHUT.NL

11-HL308-r9-tukhut.indd 1111-HL308-r9-tukhut.indd 11 16-06-2008 12:46:0416-06-2008 12:46:04

LEREN BIVAKKEREN

1 2 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | L O C AT I E C E N T R A L E P Y R E N E E N | T E K S T E N F O T O S X A N D R A D E B O D E

12-HL308-r2-pyreneeen.indd 1212-HL308-r2-pyreneeen.indd 12 16-06-2008 17:04:0616-06-2008 17:04:06

PYRENEEN EN FAMILLEOnze dochters van negen en twaalf zijn toe aan iets nieuws: een echte bivaktocht in de bergen. Waar kan dat beter dan in het Rserve Naturelle de Nouvielle in de centrale Pyreneen?

De camping in het plaatsje Barges is ons vertrekpunt. Moet dat allemaal mee? vraagt onze jongste dochter. Ze wijst op de berg spullen die nog in de rugzakken moet. Merel en Saskia dragen een volle veld es, regenpak, dik eecevest, de rest van de kleding, een afgepast zakje met snoep-voor-moeilijke-momenten en nog wat kleinere zaken. Bovenop de rugzakken komen hun slaapmatjes, aan de zijkant bungelen slippers. Wij dragen de rest. De ochtend van vertrek is het even op gang komen. We moeten de route ergens zien op te pikken en we willen zo snel mogelijk van het asfalt af. Gelukkig kunnen we na drie kwartier een onverhard stuk van de GR 10 op. We zien de vallei van de rivier Coubous liggen; daar zullen we afbuigen en langzaam omhoog trekken. Parapenters zweven rond. Enkele koeien staren ons na. De wit-rode tekens maken ons helemaal blij, omdat ze ons herinneren aan die goede oude tijd, toen we samen zes weken lang door de Pyreneen trokken. Kijk mam, weer een teken! We lopen goed! roept Saskia.

DRUK BEVOLKTWe gaan lunchen bij een plekje waar papa en ik ooit hebben gekampeerd, zeg ik. Ik herinner me een kleine vlakte met kronke-lende beekjes en kromme dennen. Er was ook een grote platte steen waarop je zo handig je brander kon neerzetten. Maar of dit beeld nog klopt? Elke keer dat ik denk dat we er zijn, is het toch weer een stukje berg verder. Maar dan herken ik de plek: links van ons is de Passade de la Pgue. De steen is er nog, de beek en bomen zijn nog even prachtig. Maar het paradijs is wel druk bevolkt met bergwande-laars die hier lunchen. De meisjes gooien hun rugzakken af en waden door de beek. Een kudde geiten lijkt te zijn besteld om de plek een nog idyllischer aanblik te geven. Wij beginnen met het verlichten van de rugzakken: we eten brood, worst en kaas. Merel en Saskia gooien dennenappels in de beek en kijken hoe snel die door de meanderende stroom worden meegenomen. Grote pret als twee jongetjes elkaar achterna zitten en in de beek vallen.

Na de lunch volgen we een tijdlang de rivier met zn tussentijdse stroomversnellingen en bochten. We gaan toch bij een meertje staan, h? vragen de dames regelmatig. En onvermijdelijk: Is het nog ver? De essen water raken op, dus we moeten ook op zoek naar een bron. Aan het einde van de middag doemt een rond meertje op. Aan een kant groeit riet, aan de andere kant is een perfecte vlakke plek. Het is niet helemaal duidelijk waar de voedende waterbron zit. Terwijl ik de tent opzet, speurt Jan Willem naar water en keert met volle essen en een vol pannetje terug. En - hij kan het niet laten - plonst daarna in het meer. Wij dames gaan gewoon in de uitstromende beek zitten en poedelen ons met het speciaal

daarvoor gemaakte Lichtgewicht-Washandje-Dat-Snel-Droogt: een aan elkaar genaaid geel vaatdoekje. Daarna: pasta met prut, een stuk komkommer. En zicht op de westelijke bergketen met een tot laat voelbare ondergaande zon. Stilte, onderbroken door de kreet van een murmeltier en het gemep naar muggen. Steeds meer muggen. ENGE MANAls de nacht aanbreekt, voel je en weet je dat je alleen bent in de bergen. Ik slaap licht en ben alert. Hoor ik daar iemand sluipen met mijn klotsende water es? Ik kom overeind en luister scherp. Buiten lijkt een felle lamp te branden. Mam, uistert Merel, ik hoor een man op slippers! Meestal stuur ik manlief naar buiten, maar die slaapt overal doorheen, dus ik besluit zelf dapper te zijn. Als ik de tent openrits, zie ik hoe de volle maan alles verlicht: het meertje, de tent en de hele bergketen. De enge man op slippers blijkt het klotsende water tegen een rotspartij te zijn. Merel, kom eens kijken, uister ik. Ze kruipt naar buiten en samen kijken we ademloos naar de schoonheid van deze nacht.

H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 1 3


De kinderen hebben een hut gezien en schakelen ineens van de eerste versnelling naar de vierde

De volgende ochtend ontbijten we in het zonnetje en lachen we om de man met de slippers. Dan breken we op en stijgen gestaag naar de Hourquette Nere. Links en rechts passeren we meertjes, verstopt tussen stenen en rotspartijen. We doorkruisen voorzichtig een kudde koeien, en ervaren een inke kuitenbijter voordat we op de col van de Hourquette Nere staan. Hoewel ik het liefst in n keer doorstamp, wil Saskia regelmatig even een slok water en een snoepje. Zwetend en hijgend bereiken we uiteindelijk de col. Behalve de klim is ook het uitzicht adembenemend: een slinger van meertjes strekt zich onder ons uit. We eten een chocoladereep en kijken naar een gier. Die zweeft in 5 minuten de afstand waar wij een uur over ploeteren.

INGESTORTE MANNa een kse afdaling zijn we in de weer met kaart en kompas om het juiste spoor te vinden. Omdat we hier niet de GR 10 volgen, moeten we het met steenmannetjes doen. De meisjes vinden het een sport om ze te zoeken. Alle steenhopen lijken hier echter op steenmanne-tjes. Een zielig stapeltje stenen blijkt de ware. We verbouwen deze ingestorte man weer tot een ere vent. Na een aantal stijgingen en bochten komen de blauwe Lacs de Bastanet en het groene puntdak van de Refuge de Bastan in zicht. Ik kom zintuigen tekort voor dit panorama. Maar de kinderen hebben een hut gezien en schakelen ineens van de eerste versnel-ling naar de vierde. Op een holletje leggen we het laatste stuk af. Bij de hut gooien we onze bagage af en puffen uit met warme

chocolademelk. We staren naar de kleine meren en eilanden onder ons en proberen dit uitzicht te bevatten. Het gaat misschien onweren, waarschuwt de huttenwaard. Daarom porren we de kinderen op om weer verder te gaan. Daar hebben ze even helemaal geen zin in. Maar wij willen beslist afdalen om een veilige kampeer-plek te zoeken. Die vinden we zon honderd meter boven het Lac dOule, een stuwmeer met kale, afgekalfde randen. Ons kampeer-plekje is vlak, beschut, nabij beken en ligt iets van het pad af. De tocht was eigenlijk iets te lang voor de dames. Ze liggen op hun matjes bij te komen en uit te zweten. Maar na wat zoutjes en snoep keert de energie terug en wassen we onszelf in een van de beken. Het onweer horen we in de verte, maar het komt niet dichterbij. De muggen wel. Overal dringen ze zich op. Om gek van te worden. Dan trekt een mist op en begint het een beetje te miezeren. Er zit weinig anders op dan de tent in te kruipen, muggen te meppen en snel het gaas dicht te ritsen. Met de wattige stilte om ons heen slapen we in.

OER-ROESDe volgende ochtend dalen we verder af naar het stuwmeer. De hoop daar mugvrij te kunnen ontbijten, blijkt ijdel. We beginnen aan de eerste kuitenbijter van de dag: op naar de Col dEstoudou (2260 m). De kinderen hebben er goed de pas in, het lopen gaat ze eigenlijk prima af. Mist arden duiken op en verdwijnen ineens weer. Op de col is even niets te zien. Dus we zitten echt in een wolk? Oh, kijk! De kinderen wijzen naar de bergketen die opeens voor de helft zichtbaar wordt.


Als we de tocht vervolgen, kan ik maar niet genoeg krijgen van het landschap. De stenen, de beken en watervallen, vennen, meren, dikke groene dennen. Ik zou hier dagen kunnen rondzwerven in een soort oer-roes. Een asfaltweg wekt me uit mijn dromen. Ontnuchterd passeren we groepen mensen die zich vermaken aan het Lac d Aumar. We willen stoppen bij een berghut, maar die blijkt al een paar jaar gesloten. Geen nood, ik kook een pannetje water voor de kof e. Boven ons is de lucht nu helblauw. Vanuit het dal stijgen voortdu-rend dikke mist arden op. Het hoogste punt van deze dag is de Hourquette dAubert. Ik sta verbaasd over het stijgtempo van mijn dochters, ze gaan me voorbij! Begin ik al enigszins af te takelen? Op de pas genieten Merel en Saskia net als wij van het uitzicht n van een zak zoute pindas. Aan twee kanten zien we meertjes liggen. In de diepte mist arden.

ABSOLUTE STILTENa de pas dalen we ink af en besluiten op ons gemak een mooie tentplek te zoeken. Dat wordt bemoeilijkt doordat dikke mist optrekt. Het wordt koud en het zicht is nauwelijks een paar meter. Aan de hand van de meertjes die we passeren, schatten we in waar we ongeveer moeten zijn. Nergens een vlakke plek te vinden, alleen maar steenhopen. Dan ontwaren we in de mist een piepkleine plek naast een klein meer. Het enige geluid is van kikkers die in het water plonzen. Het is koud en vochtig. Daarom eten we in de tent en spelen hartenjagen en pesten. Ik heb de kinderen verteld dat we plekjes zouden tegenko-

men waar het zo stil is, dat je je eigen bloed hoort suizen. Dat is hier. De volgende morgen is het nog zo stil, dat ik vrees dat de mist ons nog steeds omsluit. Kom eens kijken!, roep ik uit, als ik mijn hoofd de tent uitsteek. Het is helder. Het heeft gevroren s nachts en de rijp staat op het gras. De ochtendzon beschijnt de bergketens tegenover ons. Manlief werkt zich de tent uit en schiet tientallen fotos. De meisjes springen op stenen in het ondiepe meertje en bekijken een dikke zwarte vis die zich traag beweegt.We wachten totdat de zonnestralen ook ons verwarmen en koken een pannetje water voor de thee. Dan breken we op voor onze laatste loopdag. Vandaag zullen we de bewoonde wereld weer bereiken. Dat merken we zodra we op de GR10 komen en tientallen groepen mensen naar boven komen lopen.

We waren een paar dagen in het paradijs, nu dalen we af naar verzamelplekken, paardenverhuur- en parapentebedrijven. De dennen worden loofbomen. Aan het einde van de middag bestormen we de bakker in Barges en stoppen ons vol met vers stokbrood, taart en croissants. Dan keren we terug naar de camping en zetten onze grote tent op. Na een verrukkelijke douche laten de kinderen zich verzaligd op hun slaapzakken neervallen. Ik ben supertrots op mijn dochters: we hebben onze eerste gezamenlijke wildkampeer-trektocht volbracht! Maar daar hebben de dames even geen boodschap aan. Voor hen bestaat de wereld nu weer uit Donald Duck en Thea Beckman.


Naamloos-1 1Naamloos-1 1 17-06-2008 09:29:1217-06-2008 09:29:12

T E K S T E N F O T O X A N D R A D E B O D E | L O C AT I E | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 1 7

INFORMATIE

NouvielleRserve Naturelle de Nouvielle ligt in de centrale Pyreneen. Het is

bezaaid met meren en meertjes. Je kunt het reservaat van verschil-

lende kanten benaderen: vanuit het noorden bij Barges en Artigues

aan de weg van de Col du Tourmalet; vanuit het oosten via Saint Lary

en vervolgens de Col du Portet (parkeerplaats op 2215 m) of Fabian en

het Lac dOredon middenin het park.

Wie voor 10 uur s morgens bij het Lac dOredon is kan zelfs nog

verder omhoog rijden naar de parkeerplaats aan het Lac dAubert op

circa 2150 m. Na 10 uur rijden er pendelbussen op dit traject.

Ook mooi en vlakbij: Cirque de Gavarnie. Voor etsliefhebbers: vanuit

Barges kun je de Col du Tourmalet op.

ReisRserve Naturelle de Nouvielle ligt op circa 1300 kilometer van

Utrecht. Met de auto: Parijs - Toulouse -Tarbes - N21 naar Lourdes -

N21 Argels-Gazost - D921 Luz- St. Sauveur - D140 naar Barges.

Trein: met de Thalys en de TGV kun je overdag in ruim 11 uur van

Utrecht naar Lourdes reizen. Vanaf daar ben je aangewezen op het

schaarse openbaar vervoer in de Pyreneen. Het is dan nog ongeveer

42 kilometer naar Barges.

TochtJe kunt prima je eigen tocht uitzetten in dit gebied. De GR 10 is

prachtig, maar wel druk belopen. Zodra je daar van afwijkt, is het

rustig. Wij liepen delen van de GR 10 gecombineerd met andere

routes. Gemiddelde looptijd: 6 uur per dag. Het is zaak goed overweg

te kunnen met kaart en kompas en eventueel een GPS. Het weer in de

Pyreneen is vrij onstabiel, waardoor je van de ene op de andere dag

in dichte mist (en regen) kunt belanden.

OvernachtenEr zijn weinig bemande hutten in het gebied. Er staan enkele

herdershutjes, maar die zijn bijna allemaal afgesloten, ingestort of

erg vies. De Refuge de Bastan is bemand.

Wij kampeerden net buiten de grenzen van het Rserve Naturelle de

Nouveille. Bij het Lac dAubert is een speciale plek toegewezen voor

wildkampeerders. Je staat daar echter wel op loopafstand van de

asfaltweg en parkeerplaats.

In Barges verbleven we op camping La Ribre, een kleine eenvou-

dige camping. www.laribere.com.

Aan de oostkant van het park zijn twee eenvoudige rustige campings

langs de weg naar Bielsa. Camping Moudang biedt vrij grote plekken

tussen de bomen. Tegenover de camping is een winkel annex bar.

Camping Fouga wordt gevormd door een groot veld waar je je tent

willekeurig kunt neerzetten. Er blijft voldoende ruimte over voor een

potje voetbal. Vuurtje stoken wordt gedoogd.

UitrustingTent: wij trokken met de Helsport Fjellheimen Camp 4 (3.2 kg). Met 2

(slanke) volwassen en 2 kinderen goed te doen. Goed warm en

mugvrij te houden. Tevens kleine zitruimte voorin.

Verder o.a.: lichtgewicht slaapmatjes en donzen slaapzakken,

eenpitter Campinggaz. We hadden voor vier dagen voedsel mee;

water dronken we uit bronnen.

Documentatie De 100 mooiste dagwandelingen in de Pyreneen, deel 1, Ton

Joosten, Uitgeverij Elmar BV, 2007

Wandelgids GR-10, Ton Joosten, Uitgeverij Elmar BV, 2006

IGN nr. 1748 OT Gavarnie Luz-St-Sauveur, schaal 1:25 000

IGN nr. 1748 ET Nouvieille Valle dAure, schaal 1 :25 000

Carte de Randonnes Pyrnes Carte Nr 4 Bigorre, schaal 1 :50 000

www.pyrenees-passion.info/neouvielle.php

Het enige geluid dat we horen is dat van kikkers die in het water plonzen


Of je nu veel of weinig meeneemt, je zoekt altijd het hoogste draagcomfort. Voor een grote rugzak is Lowe Alpine al jaar en dag de eerste keus, maar ook voor een kleine rugzak ben je nu bij de rugzakpionier het beste af. Het nieuwe AirZone rugpand biedt, dankzij het minimale contactoppervlak, maximale ventilatie . Daarnaast zorgt een anatomische vormgeving dat de rugzak perfect op elke rug past. De grotere modellen zijn uitgerust met de nieuwe gepatenteerde Adaptive Fit-heupband, aangevuld met het innovatieve Centro-verstelsysteem, voor een perfecte pasvorm.

Lowe Alpine rugzakken bieden een ongevenaarde pasvorm, waardoor elke tocht een pleziertocht wordt

Bevestiging voor trekking-stokken

Extra toegang via grote rits aan de zijkant

Voorziening voor jedrinkwaterzak

Adaptive Fit-heupband

AirZone ademend rugpand

Torso Fit Centro verstelbare schouderbanden

Grote gaasvakken aan de zijkant, altijd handig

Groot opbergvak aan voorzijde

Deze rugzak is slechts n voorbeeld uit onze uitgebreide collectie. We hebben nog veel meer rugzakken, in allerlei maten en kleuren. C

heck www.rugzak.nl voor de complete collectie of ga naar je buitensportwinkel.

Niet te zien op het plaat je, maar ook rg handig!!

Heb jij al honger?

We zijn pas 5 minuten onderweg!

10-HL308-advertenties.indd 1610-HL308-advertenties.indd 16 17-06-2008 15:27:2517-06-2008 15:27:25

Of je nu veel of weinig meeneemt, je zoekt altijd het hoogste draagcomfort. Voor een grote rugzak is Lowe Alpine al jaar en dag de eerste keus, maar ook voor een kleine rugzak ben je nu bij de rugzakpionier het beste af. Het nieuwe AirZone rugpand biedt, dankzij het minimale contactoppervlak, maximale ventilatie . Daarnaast zorgt een anatomische vormgeving dat de rugzak perfect op elke rug past. De grotere modellen zijn uitgerust met de nieuwe gepatenteerde Adaptive Fit-heupband, aangevuld met het innovatieve Centro-verstelsysteem, voor een perfecte pasvorm.

Lowe Alpine rugzakken bieden een ongevenaarde pasvorm, waardoor elke tocht een pleziertocht wordt

Bevestiging voor trekking-stokken

Extra toegang via grote rits aan de zijkant

Voorziening voor jedrinkwaterzak

Adaptive Fit-heupband

AirZone ademend rugpand

Torso Fit Centro verstelbare schouderbanden

Grote gaasvakken aan de zijkant, altijd handig

Groot opbergvak aan voorzijde

Deze rugzak is slechts n voorbeeld uit onze uitgebreide collectie. We hebben nog veel meer rugzakken, in allerlei maten en kleuren. C

heck www.rugzak.nl voor de complete collectie of ga naar je buitensportwinkel.

Niet te zien op het plaat je, maar ook rg handig!!

Heb jij al honger?

We zijn pas 5 minuten onderweg!

Bij de woorden berkenbos, dassenburcht en klimgebied denk je niet ogenblikkelijk aan een plek die net iets meer dan een uur van het centrum van een wereldstad ligt. Maar het Engelse klimgebied Southern Sandstone, op de grens van de graafschappen Kent en Sussex, tussen de stadjes East Grinstead en Tunbridge Wells, ligt werkelijk op spitting distance van de Britse hoofdstad. Veertig minuten van luchthaven Gatwick, een dik uur naar Victoria Station, ruim 1200 klimroutes. Perfect voor als je een paar dagen over hebt na een bezoek aan Groot-Brittanni. Of gewoon goed voor een lang weekend klimmen.Een bezoek aan het gebied laat zich zelfs combineren met een stedentripje naar Londen; er hoeft nauwelijks klimmateriaal in de koffer. Wie afreist richting Southern Sandstone, hoeft niet veel meer mee te nemen dan een paar lange Schlinges, twee schroefkarabi-ners en ongeveer twintig meter klimtouw. De lokale klimethiek

SOUTHERN Raar is leuk. En als er n woord is om het Engelse klimgebied Southern Sandstone te omschrijven, dan is het wel raar. Of het nou gaat om de ligging, de zachte rots of de lokale klimethiek alleen topropen alles aan Southern Sandstone is vreemd en anders en raar. En leuk.

schrijft voor dat in het gebied alleen toprope geklommen wordt. Het zachte zandsteen is zo gevoelig voor erosie dat nuts en friends zichzelf zouden loswrikken of bij de eerste de beste val zouden uitbreken.Een paar dagen klauteren in Southern Sandstone kan wonderen doen voor je klimtechniek. Door de strenge toprope-verplichting en door de beperkte hoogte van de rotsen, heeft het gebied iets weg van een klimhal, een plek waar je relatief veilig aan je klimniveau kunt werken zonder je zorgen te hoeven maken over de afstand tot je laatste zekering of slecht geplaatste nuts. There are no mind-blowing runouts on impending headwalls to be had here, meldt de locale topo. Voor de duidelijkheid: de auteur bedoelt dat als aanprijzing, niet als excuus. In een land waar de lokale mores nog wel eens voorschrijven dat je, liefst met je moeders waslijn rond je middel, slecht gezekerde routes klimt op overhangende rotsen boven een woest kolkende zee, is Southern Sandstone, tja, gewoon heel erg relaxed.In The Climbers Handbook to England & Wales doen ze er een schepje bovenop: A few weekends spent in the area will either hook you, or send you of in search of bigger and wetter places. Juist.

ROTSRICHELSouthern Sandstone bestaat, als je op de kaart kijkt, uit twee deelgebieden: de westelijke kant met twee grote massieven bij East Grinstead en de oostelijke kant met ruwweg tien grotere en kleinere massieven tussen het dorpje Groombridge en Tunbridge Wells. Het populairste massief in de omgeving is Harrisons Rock, een naar het zuiden gerichte rotsrichel van ruim een kilometer, omgeven door berkenbos en met uitzicht over de heuvel van Kent.Met meer dan 330 routes is het niet alleen het populairste massief, het is ook het grootste massief. Sinds de eerste klimmers neerstre-ken bij Harrisons, nu ruim tachtig jaar geleden, hebben heel wat grote namen hier hun klimmeters gemaakt, van Himalayaverkenner en bergboekenauteur Eric Shipton tot de niet-zo-alpinistische, maar toch zeer getalenteerde Mick Jagger. Een Brits klimblad duikelde een aantal jaar geleden een foto op van een werkelijk piepjonge Jagger die zich tegen de rots omhoogwerkt. Er schijnt zelfs een instructie- lm te zijn waarin hij nut en noodzaak van wrijvingsschoenen uit de doeken doet.

KLIMREGELS

Het gesteente in Southern Sandstone is zacht en erosiegevoelig. Zelfs de wrijving van een klimtouw bij topropen of abseilen kan al voldoende zijn om slijtage te veroorzaken aan de rots, voor de duidelijkheid. Ter bescherming heerst in het gebied een strenge klimethiek. De drie belangrijkste punten daarvan zijn:

1 TopropenGebruik bij het aanleggen van de zekering een touw en twee schroefkarabiners om te zorgen dat het touw niet over de rand van de rots schuurt.

2 OmlopenLaat je na het klimmen niet langs de route naar beneden zakken. Klim naar de top van de rots, bind je uit en loop naar beneden.

3 Niet abseilenIn het gebied heerst een strikt abseilverbod. Voor sommige vrijstaande rotsblokken kan dat betekenen dat je (via een makkelijkere route) naar beneden moet soleren. Als je dat niet wilt, klim dan niet op vrijstaande rotsblokken.

ONDER DE ROOK VAN LONDEN

1 8 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | L O C AT I E E N G E L A N D | T E K S T E R N S T A R B O U W | F O T O S F R A N K H U S S L A G E

18-HL308-r3-Southern Sandstone.indd 1818-HL308-r3-Southern Sandstone.indd 18 16-06-2008 17:07:2416-06-2008 17:07:24

SANDSTONE

De lokale klimethiek schrijft voor dat alleen toprope geklommen wordt


DE KLIMGEBIEDEN

1 Bassets Farm RocksHet meest noordelijke gebiedje met volgens de gids quite a few cimbs in the lower quality range dat klinkt niet echt als een aanrader. De rots ligt op priv-land ongeveer drie minuten lopen van de weg. Er zijn 24 routes van maximaal zes meter hoog.OS nr. 188, Grid ref. 491 414

2 Bowles RockGoed onderhouden massief op het terrein van een buitensportcen-trum. Steile rots met op sommige plaatsen forse overhangen. De eigenaar vraagt een bescheiden toegang, in ruil daarvoor krijg je uitstekende zekerpunten voor je toprope en goed onderhouden sanitair. Liefhebbers kunnen in Bowles ook terecht voor de bor-stelskibaan of het kanozwembad.170 routes, dertig boulderproblemen, maximale hoogte tien meter.OS nr. 135, Grid ref. 543 330

3 Bulls Hollow RockOude steengroeve die in The Climbers Handbook wordt omschre-ven als een massief dat bij de meeste mensen niet op de must-go-back-there-in-a-hurry-list staat. De routes zijn vak nat en als ze niet nat zijn, zijn ze zanderig. Tip uit het klimmershandboek: The Toad Rock Retreat pub around the corner is often the better bet.OS nr. 135, Grid ref. 569 394

Een paar dagen klauteren in Southern Sandstone doet wonderen voor je klimtechniek

4 Chiddinglye Wood RocksTien boulders en 26 routes van maximaal zes meter hoog. Het massief ligt op priv-land en klimmen wordt ontmoedigd. OS nr. 135, Grid ref. 348 324

5 Eridge Green RocksEridge Green is een van de meer populaire massieven in Southern Sandstone. Er zijn ongeveer 160 routes van maximaal negen meter hoog. Ze schijnen geweldig te zijn de rots niet. Het zandsteen in Eridge Green is zo zacht dat boulderen niet mogelijk is.OS nr. 135, Grid ref. 555 356

6 Happy Valley RocksTwaalf routes en ongeveer twintig boulderproblemen tussen de drie en zeven meter hoog.OS nr. 135, Grid ref. 565 392

7 Harrisons RockHarrisons Rock is het grootste en meest populaire rotsmassief in de omgeving. De rotswand is elf tot twaalf meter hoog en strekt zich uit over een lengte van meer dan een kilometer. Met ruim 330 routes en zon veertig boulders in alle moeilijkheidsgraden ben je in Harrisons niet snel uitgeklommen. Op zonnige dagen in het weekend kan het behoorlijk druk zijn, maar daar staat dan weer tegenover dat het op zonnige dinsdagen juist heel erg rustig kan zijn.


11 Penns House RocksGesloten massief bij Penn Hous (zie boven).OS nr. 135, Grid ref. 520 346

12 Ramsley FarmAcht korte routes en twaalf laag gegradeerde boulders op ongeveer een kilometer wandelen van High Rocks. De rotsen liggen op land waarvan niemand weet wie de eigenaar is. OS nr. 135, Grid ref. 568 379

13 Stone Farm RocksOngeveer 75 routes en twintig boulderproblemen op zon vier kilometer ten zuiden van East Grinstead. De rots bij Stone Farm is niet meer dan vijf meter hoog en is over het algemeen vrij zacht. Voorzichtigheid bij het aanleggen van een toprope is op zn plaats: zorg dat het touw niet over de rots schuurt.OS nr. 135, Grid ref. 381 348

14 Under RocksIdyllisch gelegen rotsen die worden omschreven als unrivalled anywhere in South East England. Er zijn ongeveer 25 vooral moeilijke routes. OS nr. 135, Grid ref. 555 264

Het massief is eigendom van de Britse bergsportvereniging BMC.OS nr. 135, Grid ref. 530 350

8 High RocksHigh Rocks is vooral het territorium voor Hard Men (m/v): steile en vaak overhangende rots en vooral routes in de hogere moeilijkheids-graden. Het massief ligt op priv-grond en er moet twee pond toegang betaald worden. Can often be quiet and beautiful meldt het klimmershandboek. Veertig boulders, 205 routes, maximale hoogte twaalf meter. Naast het hoofdmassief ligt ook nog de zogeheten High Rocks Continuation Wall (toegang gratis) met nog eens ongeveer 75 routes.OS nr. 135, Grid ref. 560 382

9 High Rocks AnnexeVlak bij High Rocks, ten noorden van de weg en de spoorlijn, ligt High Rocks Annexe, een groep kleinere rotsen met zon zestig routes tot zes meter hoog. Voor het klimmen eerst toestemming vragen bij het huis boven het massief.OS nr. 135, Grid ref. 562 385

10 Jockeys Wood RocksAchttien moeilijke routes op priv-terrein. Alleen klimmen met schriftelijke(!) toestemming van de eigenaar in Penn House.OS nr. 135, Grid ref. 516 346


Het gebied op de grens van Kent en Sussex, de streek die de Engelsen The Weald noemen, is een schitterende wandelomgeving als je tenminste houdt van schilderachtige middeleeuwse dorpjes, pubs met brandend haardvuur en tea shops met scones en clotted cream. De omgeving wordt doorsneden door honderden kilometers onverharde voetpaden, het landschap bestaat uit boomgaarden, hopvelden en een lappendeken van weilanden, akkers en het is echt waar wijnranken.De naam The Weald is afkomstig uit het Saksisch als in het Nederlandse woud of het Duitse Wald. Al in de tijd dat Engeland werd bewoond door oude Germaanse stammen waren de heuvels van Kent bedekt met uitgestrekte bossen. De hele omgeving is door de Britse overheid aangemerkt als Area of Outstanding Natural Beauty.De belangrijkste langeafstandswandelroute door het gebied is The High Weald Landscape Trail, een tocht van 145 kilometer van het station van Horsham tot de kust bij Rye, net iets ten noorden van Hastings. De route is op te delen in etappes die zich goed lenen voor

dagwandelingen. In de ogenblikkelijke omgeving van de belangrijk-ste klimgebieden (Harrisons, Bowles en High Rocks) loopt een tien kilometer lange rondwandeling vanaf Eridge Green Station langs Harrisons en Groombridge weer terug naar het station. Die tocht volgt voor een deel de route van de High Weald Landscape Trail. (zie: http://tinyurl.com/6p7lne). Uitgebreide informatie over andere wandelingen in de omgeving is te vinden via de website van de High Weald (http://tinyurl.com/67c5hh).Er bestaan tientallen wandelgidsjes voor de omgeving. Vijftig wandelingen in Kent, Honderd wandelingen in Kent, Een jaar wandelen in Kent, Nog een jaar wandelen, Wandelen in de natuur in Kent, Wandelen rond pubs in Kent: keus genoeg.Wie geen zin heeft in boekjes, websites en uitgestippelde routes, heeft genoeg aan Ordnance Survey Landranger 135 (1:50.000), dezelfde kaart die de meeste klimgebieden in dit artikel bestrijkt. Zoals gezegd: de omgeving wordt doorsneden door honderden kilometers onverhard wandelpad. Ga en zie.

WANDELEN IN THE WEALD

Andere populaire massieven in de omgeving zijn High Rocks (nog een keer ruim 300 routes) en Bowles (146 routes). Dat laatste gebied, op het terrein van een outdoor centre drie kilometer ten zuiden van Harrisons, heeft een heel andere atmosfeer: voor de rots ligt biljartlakengroen gras en bij het klimmen word je permanent gadegeslagen door schoolkinderen met etshelmen en Bob-de-Bouwerrugzakjes. Je moet ergens tegen kunnenVoor klimmers die kamperen bij Harrisons Rock kan een bezoekje aan Bowles de moeite waard zijn. De camping bij Harrisons heeft geen douche, maar bij Bowles kun je ongemerkt binnensluipen in het outdoor centrum om daar uitgebreid te poedelen.

Door de ontspannen omgeving, het verplichte gebruik van topropes en de beperkte hoogte van de rots, doet Southern Sandstone soms een beetje denken aan een heel grote openlucht klimhal. Maar het gebied heeft iets wat klimhallen niet hebben: echte rots. De typische ronde vorm van de zandsteen, de richeltjes en de randjes, de ongemakkelijke schoorstenen en de net-iets-meer-dan-schouder-brede spleten zul je op arti cile klimwanden niet snel aantreffen. Het gebied is bovendien gezegend met prachtige natuur en een zeker naar Britse maatstaven aangenaam klimaat.


INFORMATIE SOUTHERN SANDSTONE

AlgemeenHet Southern Sandstone-gebied ligt ongeveer 35 kilometer ten zuiden

van Londen, tussen de stadjes East Grindstead en Royal Tunbridge

Wells. De omgeving is met eigen vervoer het best bereikbaar via

Dover (ongeveer 100 kilometer, 1,5 uur). Het gebied ligt net ten oosten

van luchthaven Gatwick. Daar zijn verschillende autoverhuurbedrij-

ven.

Het is ook mogelijk om per openbaar vervoer te reizen; geduld en

incasseringvermogen zijn daarbij wel noodzakelijk. Het gebied ligt op

de rand van verschillende graafschappen (Kent, East Sussex, West

Sussex en Surrey) en er zijn nauwelijks buslijnen die de grenzen van

graafschappen oversteken.

VerblijfBij Harrisons Rock ligt een klein kampeerveldje tussen het groen, de

Julie Tullis Memorial Campsite, genoemd naar expeditieklimster Julie

Tullis die in 1986 om het leven kwam op K2. Voorzieningen zijn

beperkt (eenvoudig sanitair, geen douche), maar daar staat tegenover

dat je op drie minuten van de rots zit. Informatie: Chris Tullis 00449

(0)1892 863659.

Bij Crowborough, op ongeveer een kilometer van Bowles en op

ongeveer drie kilometer van Harrisons, ligt Goldsmith Campsite:

0044 (0)1892 664827.

Wie ondanks het milde klimaat van Zuid-Oost Engeland het zekere

voor het onzekere wil nemen, kan terecht in talloze Bed & Breakfasts

en self-catering cottages in de omgeving. Perfecte locatie voor twee

personen is bijvoobeeld Battenhurst Oast Barn:

www.battenhurstbarn.co.uk.

En verderIn de omgeving van de klimgebieden liggen onder meer de woonhui-

zen van Winston Churchill, Charles Darwin en Rudyard Kipling (Jungle

Book, My Boy Jack). De drie locaties worden beheerd door de National

Trust.

Royal Tunbridge Wells is een voormalig kuuroord met typische

Georgiaanse architectuur. In het stadje vind je tea shops, pubs en een

boekwinkel.

Documentatie Southern Sandstone, Mike Vetterline en Robin Mazinke,

Climbers Club, 2008

Sandstone - South East England, David Atchison-Jones,

Jingo Wobbly, 2001

OS Landranger (1:50.000) nr 188, Sevenoaks & Tonbridge

OS Explorer Map (1: 25.000) nr 135, Ashdown Forest

Schitterende wandelomgeving als je houdt van schilderachtige middeleeuwse dorpjes, pubs met brandend

haardvuur en tea shops met scones en clotted cream


MISSCHIEN WEL DE 2 4 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | T E K S T P E T E R B L O K K E R | F O T O S P E T E R B L O K K E R E N J E F F R E Y K L E Y N

24-HL308-Kloven.indd 2424-HL308-Kloven.indd 24 16-06-2008 17:12:3116-06-2008 17:12:31

MOOISTE KLOVENEen kloof is volgens de Dikke van Dale een diepe gaping met zeer steile wanden in een berg of rots. Zoals bij de meeste bergsport-gerelateerde termen dekt ook hier ons vlakkeland-woordenboek de lading niet. Kloven zijn rivierdalen, die door erosie zijn uitge-sleten tot avontuurlijke ravijnen waar bergwandelaars zich kunnen uitleven. Kloven zijn d afwisseling voor bergsporters die even genoeg hebben van een graat, waarop je s morgens al ziet waar je later die dag zal zijn. Kloven zijn ideaal voor bergwande-laars die stiekem hoogtevrees hebben en bovendien zijn ze uiterst navigatievriendelijk; je moet van goeden huize komen om te ver-dwalen. Hoogtelijn koos vijf mooie kloventochten in Europa. Misschien wel de mooiste.

SAMARIAKLOOFDe Farangi Samarias op Kreta, beter bekend als de Samariakloof, is volgens vele reisgidsjes n bluffende locals de langste kloof van Europa. Met zijn zestien kilometer mag hij er zeker zijn, maar de Gorges du Verdon in Frankrijk verdient met vijfentwintig kilometer lengte toch echt de eerste plaats. Misschien verdient de Samariakloof wel een ereplaats als bekendste of meest toeristische kloof van Europa. Niet voor niets, want de tocht dwars door de Witte Bergen die eindigt aan de azuurblauwe kust, is onvergetelijk en verrassend veelzijdig. Beginnend met een afdaling van zevenhonderd hoogtemeters in minder dan drie kilometer wandelpad wordt de toon gezet. Na het passeren van de runes van het oude dorp Samaria vernauwen de driehonderd meter hoge rotswanden zich tot een spleet waar je zowat je buik moet inhouden. Het geruis van de zee is al hoorbaar, de beloning laat niet lang meer op zich wachten, of dat nu is in de vorm van een Grieks biertje of een frisse duik in zee.

INFORMATIE

Start: Het Omalosplateau. Het dorpje Omalos heeft voordelige B&Bs en een restaurant.GPS cordinaten startpunt: 35,283 NB, 23,958 OL Doel: Het strand van Agia RoumeliKarakteristieken: De tocht duurt volgens de gidsjes zeven uur, kan gemakkelijk sneller, maar de prachtige omgeving leidt daarvoor teveel af. Technische obstakels zijn er niet,

steenslaggevaar wel. Ga dus niet picknicken bij de waarschuwingsbordjes steenslag-

gevaar en bid voor de vele toeristen die dat wel doen.

Geopend: Van het voorjaar tot de herfst, maar gesloten bij regenval.Tips: Boek geen standaardexcursie, maar ga zo vroeg mogelijk met openbaar vervoer naar Omalos. De toeristenbussen komen meestal rond tien uur aan en dan wordt het

druk. Met de boot en bus is op eigen gelegenheid weer terug te komen bij het beginpunt;

Avontuurlijker n voordeliger.

H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 2 5

Kreta, Griekenland


MASCAKLOOFHet doorkruisen van de Barranco de Masca op Tenerife wordt omgeven door een zweem van avontuur. In miljoenen jaren tijd heeft de erosie n van de grootste caons van het eiland uitgeslepen. De tocht door het ravijn staat in de wandelgidsjes aangegeven als zwaar. Zo nu en dan moet over een riviertje worden gesprongen, maar voor de doorgewinterde wandelaar is het vooral de hitte die deze prachtige kloventocht tot een beproeving kan maken. Wie zich een weg heeft gebaand door het labyrint van rotsen en elegante agaveplanten wacht bij het eindpunt een strand als beloning.

INFORMATIE

Start: Masca, een klein dorpje in het Tenogebergte GPS cordinaten startpunt: 28,302 NB, 16,838 WL

Doel: Het strand Playa de MascaKarakteristieken: De tocht duurt minimaal drie uur, waarbij zeshonderd hoogtemeters worden afgedaald. De weg terug

omhoog naar Masca openbaart weer geheel nieuwe uitzichten

en is een aanrader, vooral als daar de huurauto staat gepar-

keerd. Als dit teveel is gevraagd liggen er vaak bootjes aan het

strand die de letterlijk gestrande wandelaars naar een haven

brengen met ov-voorzieningen. Wie het zekere voor het onzekere

wil nemen, kan zich inschrijven voor een gegidste toer.

Geopend: Normaal gesproken doorlopend. De branden die het Noordwesten van Tenerife teisterden in de zomer van 2007

hebben het gebied getroffen. De kloof is tijdelijk gesloten om de

natuur in haar oude glorie te laten herstellen.

Tenerife, Canarische eilanden


HLLENTALSommige kloven lijken zo diep in de aardkorst uitgesleten te zijn dat ze de naam Hellenkloof verdienen. Zo kent Tenerife een Barranco del In erno, waar de hitte de naam aanvullende eer aandoet, in Finland bevindt zich de Helvetinkolu. Dichter bij huis ligt in Duitsland het Hllental. Deze kloof in het Zugspitze-massief is slechts zevenhonderd meter lang. Met mensenhan-den is een passage aangelegd. Over bruggetjes en door tunnels lopend word je continu gemponeerd door de wilde rivier die zich in tegengestelde richting een weg baant door de kloof. Het ravijn is vaak niet breder dan drie meter, zodat je met enkel verticaal genomen fotos thuis zult komen.

INFORMATIE

Start: Hammersbach, een klein dorpje nabij Garmisch-Partenkirchen.GPS cordinaten startpunt: 47,448 NB, 11,044 OL (start kloof) en 47,465 NB, 11,045 OL (start pad)

Doel: Een retourtje Hllental (ca. 4 uur), f de tocht verlengen met de beklimming van Duitslands hoogste berg, de Zugspitze (2965 m),

hierbij overnachtend in de Hllentalangerhtte gelegen nabij het

einde van de kloof.

Geopend: Normaal gesproken van mei tot oktober. In de winter wordt, om verwoesting door lawines tegen te gaan, het n en ander

verwijderd, de kloof is dan slechts voor een handvol extreem-

alpinisten toegankelijk.

Tip: Breng ook een bezoek aan de nabijgelegen Partnachklamm (Zie Hoogtelijn 2008/1)

Zuid-Duitsland


RIO CHILLARGelukkig zijn ze er nog, geheime kloven die tot het verschijnen van deze Hoogtelijn gevrijwaard zijn gebleven van toeristisch verkeer. Puur uit onwetendheid, want desinteresse is voor deze kloof zeker niet gepast. Andalusi is een waar paradijs voor bergwandelaars, maar in de genadeloos warme zomers verander je er al gauw in een plasje blubber. Een tocht door de Rio Chillar is er n, waarbij je in ieder geval de voeten koel houdt. Een duik in n van de lijmsteenba-den en de rest van het lichaam volgt. Steeds verder stroomopwaarts wadend door het prehistorisch aandoende landschap sluiten de rotswanden zich steeds nauwer om je heen. Bij Los Cahorros is de kloof zo smal dat je de tegenoverliggende rotswanden tegelijk kunt aanraken. Een bijzondere ervaring en kniediepe nattigheid gegarandeerd, ofwel: canyoning voor Dummies!

INFORMATIE

Start: Nerja in Andalusi, Spanje.GPS cordinaten startpunt: 36,771 NB, 3,878 WL

Doel: Zo ver de mogelijkheden en inspiratie strekt de kloof in, en dezelfde weg terug.

Geopend: Het gehele jaar door toegankelijk, maar af te raden bij kans op hevige regenval in verband met springvloed.

Tip: Voor de verandering zijn stevige bergschoenen voor deze tocht volstrekt ongeschikt. Ook blootvoets zul je niet ver komen. De Teva-

achtigen, of Crocs Tikali voor de trendvolgers, vallen binnen de

categorie geschikt schoeisel.

Literatuur: Rother Walking Guide, Andaluca South

Andalusi, Spanje


SUCH BELDe Such Bel, ofwel Witte Kloof, is de hoofdattractie van het Slowaakse Paradijs en staat daarom op menig ansichtkaartje afgebeeld. Het pad begint bij de camping als een groene route op de kaart, langs een beekje dat rustig tussen het zandsteen kabbelt. Naarmate de diepte van de kloof toeneemt, verandert het beekje in inke watervallen. Ook het pad volgt nu een verticale koers, waarbij op handen en voeten over tot wel veertien meter hoge steile ladders en boomstammen geklauterd moet worden. Terwijl je je vasthoudt aan de stalen kettingen, de voeten geplaatst op kleine ijzeren treden die in de rotswand zijn bevestigd, begrijp je waarom hier nrichting-verkeer geldt. De terugweg naar het beginpunt voert door de uitgestrekte naaldbossen van het park.

INFORMATIE

Start: Nader het Nationale Park Slovensk Raj van de noordkant bij Podlesik buiten het dorp Hrabuice,

ongeveer 7 kilometer van de hoofdweg van Poprad naar

Koice. Naast de entree van het park is een camping

gesitueerd (Camping Bela - www.eurocampings.net).

GPS cordinaten startpunt: 48,964 NB, 20,385 OLGeopend: Doorlopend, maar bij hevige regenval wordt de kloof afgesloten. In de winter zijn de watervallen bevroren

en ligt het gebied onder anderhalve meter sneeuw.

Sommige routes zijn verboden terrein, omdat lawinege-

vaar dreigt.

Tip (of waarschuwing): Laat de onvermijdelijke Becherov-ka (Tsjechische brandy met kaneelsmaak) staan voor na de

tocht; de trappetjes zijn duizelingwekkend genoeg.

Kaart: Kompass 2133, Slovensk Raj 1:25.000. Bij deze kaart is een informatieboekje bijgesloten.

Slowakije


VAN 4 TOT 74

ULTIEME FAMILIEHUTTENTOCHTJe verzint het niet: met je hele familie, 21 man sterk, half Nederlands half Amerikaans, een huttentocht maken in de Oostenrijkse bergen. De jongste deelnemer is 4 jaar oud, de oudste 74. We kozen voor de Schladminger Tauern en overleefden het allemaal. Verslag van de ultieme familie-tocht.

Mijn achternichtje Anna is pas 5 jaar, maar heeft een woeste bos blond haar, een voorbode op vele gebroken harten. Ze is opgegroeid op 3000 meter hoogte tussen de coyotes in de Rocky Mountains. Kortom, Anna deinst nergens voor terug. Ik kan het getuigen, want ik ben er geweest. Geen buren daar, geen beschaving of misschien moet je tegenwoordig wel zeggen louter beschaving. In het nette Oostenrijkse restaurant waar we met de familie eten leert ze met

3 0 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | L O C AT I E O O S T E N R I J K | T E K S T A N J A VA N G E E T

30-HL308-r4-familietrektocht.indd 3030-HL308-r4-familietrektocht.indd 30 16-06-2008 17:15:1816-06-2008 17:15:18

Tot ieders verbazing huppelt de vierjarige Cashede op haar roze instapschoenen

met gemak de hele tocht over de bergen

vaardige hand een gebakken forel, neemt het geraamte met bungelende kop ter hand, danst hiermee als een Pierrot over de tafels tot ontzetting en verbijstering van de aanwezige gasten, laat staan de eigenaresse die het bijna besterft. Later die avond vind ik de trieste restanten van het forellengeraamte vastgepind op de antenne van mijn auto. En met dit wolvenkind ga ik de Alpen in.

Toen ikzelf in het platte Nederland opgroeide, zochten we in de vakanties graag de bergen op, een echte huttentocht was het mooiste, boven in die andere wereld, beekjes, verse melk, de hele dag lopen, slapen in het Lager. Het liefst gingen we op pad met de

naar Amerika gemigreerde oom, mijn twee neven en mijn nichtje. Nu zon 25 jaar later hebben de meesten van ons gezinnen. Het is zowaar gelukt om met alle 21 familieleden tegelijk in Oostenrijk te zijn en nu willen we graag met onze kinderen de bergen. De jongste, Cashede, is vier jaar en de oudste, mijn vader en pater familias, is 74 jaar.

We kiezen een eenvoudig deel van een de Tauernhhenweg, twee nachten slapen in een hut, drie loopdagen. De startstreep ligt op de Ursprungalm. Daar laten we de autos achter, het avontuur kan beginnen. Het duurt even voor iedereen bepakt is en er voldoende proviand, regenkleding en zonnecrme in de rugzakken zit. Een van

F O T O S C O R I N A H U G H E S - VA N G E E T | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 3 1


mijn nichtjes, de vierjarige Cashede wil per se haar roze instap-schoenen aan. Tot ieders verbazing huppelt ze daarmee met gemak de hele tocht over de bergen, terwijl haar vader haar bergschoenen in de rugzak draagt. De tocht begint op een mooi breed pad waarbij we een beetje rustig kunnen wennen en gezellig kletsend naar boven lopen. Alhoewel: mijn jongste neefje Callahan denkt daar toch anders over, lopen is vermoeiend, hij wil liever even zitten of misschien kan zijn vader hem dragen! Al snel komen we bij het eerste sneeuwveld aan. Wie wil er dan nog wandelen? Naar boven klauteren gaat hen hier gemakkelijk af en naar beneden glijden is natuurlijk nog leuker. Dan toch verder richting de pas; we genieten van het mooie uitzicht. Zodra het eerste grote rotsblok in beeld is staat de enige klimmer in het gezelschap al snel boven, de andere doen een poging om te volgen, helaas blijft het daarbij.

MINIMEERTJESNa een gezellige picknick vervolgen we onze tocht tot het eerste van heel veel grote en kleine meertjes in zicht komt. Om de hoek ligt de eerste hut, de Giglachseehtte aan de Obere Giglachsee met uitzicht op de Untere Giglachsee. Het hele gebied rondom de hut is bezaaid met minimeertjes. Ik lees later dat zich in dit gebied veel dolinen bevinden, komvormige putten die voorkomen in een landschap waar kalksteen wordt aangetast door zure regen. Vermoedelijk zijn mijn minimeertjes dolinen. Wanneer er sneeuw ligt, zijn deze gaten niet zichtbaar en verraderlijk gevaarlijk. Nu hebben de kikkers er hun dril achtergelaten en zit het vol met kikkervisjes. Voor we er erg in hebben gaan de schoenen en sokken uit en zijn de neefjes en nichtjes aan het pootje baden. Het merendeel van de volwassenen loopt door naar de hut om op het terras te genieten van heerlijk koud bier. Mijn oudste neefje, Eric, komt aanzetten met een eng uitziend insect met lange sprieten, hij houdt het voorzichtig bij de

vleugels vast en probeert het te voeren. Bijzonder om te zien. De beestenboel is compleet als we even later achter de hut een afgezet terrein ontdekken met konijnen. Vooral een enorme witte langoor is erg populair, hij laat zich al het geknuffel en gesjouw braaf aanleu-nen. Tegen de avond lopen we de twee Giglachseen rond. Onder-weg passeren we de Ignaz Mattis Htte, prachtig gelegen aan de Untere Giglachsee. We weerstaan de verleiding om ook het bier op dit terras te proberen. Het is tijd voor een lekker maaltje, waarna de kinderen gaan slapen in het Lager, uiteraard na een kussengevecht. Inmiddels blijkt zich aan de andere tafel in de hut een gezelschap van heren op leeftijd te bevinden, ze weten de aandacht van onze Iers-Amerikaanse dame/moeder te trekken met een ingenieus raadsel. De taalbarrire is geen belemmering voor een hoop hilariteit. Ligt het aan haar lange blonde haren of de gedeelde interesse voor het gouden vocht? De oplossing van het raadsel heeft mij nooit bereikt.

BIJNA FATALE VALDe volgende ochtend laat de zon zich weer zien, het is even opstarten na een eerste nacht in het Lager en een avond gezelligheid. Nog even een foto van Arnold Schwarzenegger bewonderen voor we gaan. Hij prijkt aan de muur sinds hij in 1996 in deze hut heeft overnacht, ik ben vergeten te vragen welke kamer hij had! Maar goed, de zon schijnt, tijd om te gaan. Dit wordt onze langste loopdag met de mogelijkheid twee toppen te beklimmen.Aangekomen op de Ahkar-scharte zoeken we een plekje om te spelen, wat te eten en voor de liefhebbers zijn er de toppen. Vrijwel iedereen, met uitzondering van de kinderen, besluit de Lungauer Kalkspitze (2471m) te beklimmen. De route is niet moeilijk en ook mijn 74-jarige vader loopt zonder problemen de top op. We genieten van het schitterende uitzicht en natuurlijk wordt iedereen daarboven


vereeuwigd. De echte mannen kiezen er vervolgens voor ook de andere top te bedwingen, de Steierische Kalkspitze, met zijn 2459 meter niet de hoogste, maar wel de lastigste van de twee toppen. Dat je dat zeker niet mag onderschatten blijkt wanneer vlak bij de top een jonge jongen een bijna fatale val maakt. Hij liep met stokken op het steile rotsachtige terrein en struikelde erover. Onder het bloed, maar niet zwaar gewond, kwam hij een paar meter lager tot stilstand.

KORTE STOPAls iedereen voldaan is en de kinderen lekker uitgerust zijn, vervolgen we onze tocht. Dit stuk vraagt vanwege het wat ruigere terrein wat meer aandacht van de ouders. Hier blijkt dat dalen vaak lastiger is dan stijgen. Mijn vader gaat wat langzamer maar volgt gestaag en intussen is er tijd weer eens even bij te praten. Na een poosje maken de Amerikanen een korte stop, omdat er - zoals dat met kinderen gaat - gedronken, gesmeerd, geplast of een insect gevangen moet worden. Wij lopen wat achter en zien tot onze verrassing op korte afstand van het gezelschap een gems de helling af stuiven. We hebben gelukkig het fototoestel bij de hand en kunnen het achteraf laten zien, het blijkt dat geen van hen iets gezien heeft!

GROENIG EXEMPLAAREven later komt de Oberhtte in beeld. Deze hut ligt prachtig aan de Obersee. Gelukkig zijn er veel mooie insecten, mijn neefje heeft nu een groenig exemplaar in onderzoek. Nadat we ons genstalleerd

hebben, lopen we een stukje langs het meer. Tot onze verrassing blijkt het gebied vol met marmotten te zitten. Als je goed kijkt, zie je ze lopen of rechtop op de uitkijk zitten. Wanneer ze je signaleren dan waarschuwen ze elkaar met een hoog piepgeluidje. We keren vrij snel weer terug omdat er een dreigende lucht aan komt. We zijn nog maar net binnen als het losbarst. Mijn oudste neef en zijn zoontje wilden graag een stuk rond het meer rond, ze komen een kwartiertje later als verzopen katten binnen. Van het groene insect heeft niemand meer wat vernomen. Gelukkig is dit een van de wat luxueuzere hutten en is er een warme douche aanwezig hetgeen zeer gewaardeerd wordt door sommigen uit het gezelschap.

UITDAGINGDe laatste dag is aangebroken, we gaan terug naar het dal, een eenvoudige brede weg die leidt naar de Vgelalm. Vanaf daar zouden we met een bus of liftend de autos op kunnen halen in het naastgelegen dalletje, bij ons startpunt, de Ursprungalm. Maar er blijkt ook een andere mogelijkheid om daar te komen, gewoon de bergen over! De sportievelingen (onze vier jonge mannen) kunnen nog wel wat uitdaging gebruiken na dit gezellige maar rustige tochtje. Zij nemen het kleine, steile paadje over de Kranzikar. Later horen we dat het net geen wedstrijdje is geworden, maar veel scheelde het niet. Het eerste deel kunnen we hun tocht de berg op nog volgen, terwijl wij, de dames, mijn vader en de kinderen, gestaag het brede pad volgen. Langzaamaan lopen we het dal tegemoet en naderen de boomgrens weer. Onder luid gezang bereiken we even later de Vgelalm waar we wachten op de mannen.

De beestenboel is compleet als we achter de hut een afgezet terrein

ontdekken met konijnen

KIJK VOOR ROUTE-INFOMATIE OP WWW.HOOGTELIJN.NL EN KLIK OP DIT ARTIKEL IN DE INHOUDSOPGAVE.


Het is september 2007 in de crins. Na een paar dagen van inke neerslag is het weer nu kraakhelder. Vanwege de grote hoeveelheid versgevallen sneeuw besluiten we niet naar de Barre te gaan maar naar de Pic de Neige Cordier die peu dif cile is gewaardeerd. Peu di cile denk ik, dat wordt een rustige tocht. Mijn referentieka-der wordt gevormd door mijn ervaringen in de Oost-Alpen. Maar ik

PEU DIFFICILE

ROUTEWAARDERINGEN IN DE ALPEN Lees klimgidsjes kritisch. Ze vermelden de moeilijkheidsgraad van routes, maar deze waarderin-gen zijn niet altijd eenduidig. Wie bijvoorbeeld denkt dat peu dif cile in de West-Alpen overeen komt met wenig schwierigt in de Oost-Alpen kan voor onaangename verassingen komen te staan. Bovendien veranderen routes in rap tempo als gevolg van de klimaatverandering.

kom bedrogen uit met mijn vertaling naar wenig schwierig. Al snel blijkt dat de route vele malen moeilijker is en een inke dosis alpiene ervaring vergt. De aanlooproute is lang en heeft, zeker door de verse sneeuw in september, een alpien karakter. Een door de sneeuw bijna geheel weggevaagd slingerpad leidt ons om de spleten in de Glacier Blanc naar de Refuge des crins (3175m). De

De normaalroute op de Pic de Neige Cordier: peu dif cile.

3 4 | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | A C H T E R G R O N D | T E K S T J O C H E M S T O L L

34-HL308-r8-peu difficile.indd 3434-HL308-r8-peu difficile.indd 34 16-06-2008 16:09:2016-06-2008 16:09:20

WENIG SCHWIERIG

volgende dag is de aanloop naar de col zwaar: we zakken telkens door de bevroren bovenlaag van de sneeuw. Het couloir naar de col is licht verijsd. De graat die de col met de top verbindt is ook besneeuwd, waardoor we hem op stijgijzers moeten passeren. Via gexponeerde wandjes dalen we soms van de graat af om er vervolgens weer door een couloir of via een rotsband op te klaute-ren. Mijn puntentechniek met de stijgijzers in rots wordt op de proef gesteld. Deze route onder deze condities vergt een behoorlijke dosis alpiene ervaring en is een serieuze uitdaging voor mij. Ik ben blij dat Martijn Schell de tocht gidst en zelfverzekerd als een gems over de graat huppelt.

VERTEKEND BEELDAchteraf praten we na: is de routewaardering in de West-Alpen en Oost-Alpen verschillend? Martijn Schell is daarvan overtuigd en legt uit waarom. In de eerste plaats zijn de bergen in de West-Alpen over het algemeen steiler en hoger dan die in de Oost-Alpen.

Daardoor zijn ze technisch gezien vaak moeilijker. In de tweede plaats zijn de aanlooproutes in de West-Alpen (veel) langer dan in de Oost-Alpen en dus fysiek inspannender. Dit geldt zeker voor een afgelegen gebied als de crins. In de derde plaats zijn routes in de West-Alpen over het algemeen gexponeerder dan in de West-Alpen en daardoor mentaal belastender. Tot slot, speculeren we samen, is de differentiatie van routewaarde-ringen in de West-Alpen groter dan in de Oost-Alpen. In de Oost-Alpen zal men daarom eerder geneigd zijn om de routes die moeilijker zijn dan bijvoorbeeld een Similaun, Fineilspitze of Wildspitze wat zwaarder te waarderen. Dit leidt tot een vertekend beeld in vergelijking met de West-Alpen. Voor alle routes geldt uiteraard dat de condities een belangrijke rol spelen. Een gemakke-lijke route kan na sneeuwval of onder verijsde condities een lastig te nemen hindernis zijn.Berggids Wolfgang Hackl die vanuit het Gross-Glocknergebied in de Oost-Alpen werkt, is het niet eens met Schell. Voor een aantal

De normaalroute op de Wildspitze in de tztaler Alpen: wenig schwierig.

F O T O S M A R T I J N S C H E L L E N F R A N K H U S S L A G E | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 3 5

34-HL308-r8-peu difficile.indd 3534-HL308-r8-peu difficile.indd 35 16-06-2008 16:09:3316-06-2008 16:09:33

T E K S T J O C H E M S T O L L | F O T O M A R T I J N S C H E L L E N F R A N K H U S S L A G E | H O O G T E L I J N 3 - 2 0 0 8 | 3 7

makkelijkere routes in de Oost-Alpen gaat dit misschien wel op, maar neem de moderne routes in de Wilder Kaiser die vaak slechter afgezekerd zijn dan in de West-Alpen. Deze routes zijn daardoor juist relatief moeilijker.Daar heeft hij een punt, vindt Schell en hij vult aan: Een belangrijke factor bij de routewaardering is het commitment, de mentale moeilijkheid. Een waardering wordt opgewaardeerd als het commitment hoog is en afgewaardeerd als het commitment laag is. Zo kent een route die ingericht is met boorhaken, goed ingerichte standplaatsen, routemarkeringen of metalen stangen en een relatief veilige afdaling biedt, al snel een laag commitment. Een route met wat mephaken als standplaats - of nog erger - een route waar maar moeilijk veilige tussenzekeringen kunnen worden geplaatst en waar de afdaling ook nog eens gevaarlijk en lang is, heeft een hoog commitment. Als je bijvoorbeeld bijna onmogelijk kunt omdraaien in een route dan is het commitment, maximaal.Waar beide berggidsen het roerend over eens zijn is dat vooral de routes op F- en PD-niveau de afgelopen decenia veel moeilijker zijn geworden door de terugtrekking van het ijs. Waar vroeger een sneeuwveld lag, ligt nu een wand vol met puin of brokkelige rots en is de randspleet ink teruggetrokken. Als lokale gidsen hier geen vaste touwen in hangen of een alternatieve en veiligere route behaken, worden deze routes al snel heel serieuze ondernemingen. Niet alleen het commitment is verhoogd maar ook de sleutelpassage kan zo onneembaar zijn geworden. Nu kan het zijn dat je een tien meter hoge loodrechte rotswand met losse grepen moet bedwingen, waar volgens het gidsje nog een eenvoudig te passeren sneeuwveld van 40 graden moet liggen. Deze problematiek is overal aan de orde.

Het is volgens beide berggidsen dan ook de hoogste tijd dat er voor alle alpengebieden nieuw kaart- en gidsmateriaal beschikbaar komt. De Rother Walliser Alpen of de uitgave van de Alpine Club Mont Blanc door Lindsay Grif n zijn veel gebruikte gidsjes waarvan de betrouw-baarheid van de routewaarderingen steeds meer te wensen over laat doordat sneeuw en ijs zijn weggesmolten, weet Schell uit eigen ervaring. Hackl voegt daar een voorbeeld uit zijn eigen achtertuin aan toe: Mensen komen nog steeds naar onze hut voor een ijstoer op de Fuscherkarkopf ; daar ligt al tien jaar geen ijs meer!

Voorbeelden:De Cosmiquegraat op de Aiguille du Midi is een tocht met een maximale rotspassage van IV+ en een ijs/mixed passage van 70 graden. De tocht zou technisch om een D gaan maar omdat het gaat om een tocht met een laag commitment, vanwege een snelle aanloop, goede afzekermogelijkheden, een hoge beklimmings-f

Hoogtelijn juli 2008

Documents

Transcript of Hoogtelijn juli 2008