HOOFDSTUK 3: IDENTIFICATIE EN CARTOGRAFISCHE … · 2015-11-20 · PAGE 204 SUR 488 – ONTWERP...

SUR 488 – ONTWERP WATERBEHEERPLAN VAN HET

BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 2016 - 2021

HOOFDSTUK 3: IDENTIFICATIE EN CARTOGRAFISCHE WEERGAVE VAN DE BESCHERMDE GEBIEDEN



HOOFDSTUK 3: IDENTIFICATIE EN CARTOGRAFISCHE WEERGAVE VAN DE BESCHERMDE GEBIEDEN

Het doel van dit hoofdstuk is de verschillende gebieden die door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering zijn aangewezen als bijzondere bescherming behoevend in het kader van de specifieke wetgeving betreffende de bescherming van hun oppervlaktewater of grondwater of voor het behoud van de rechtstreeks van water afhankelijke habitats en soorten in kaart te brengen. Dit is dus een beknopte weergave van de update van het register van beschermde gebieden in de zin van artikel 33 van de KOW.

Voor een volledig overzicht van het register met de gebieden die een beschermingsstatuut genieten wegens de aanwezigheid van oppervlaktewater, grondwater, voor de bescherming van het aquatische milieu in het algemeen of van bepaalde van water afhankelijke soorten of habitats, verwijzen wij naar bijlage 3 “Register van de beschermde gebieden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in toepassing van de kaderordonnantie water” van dit WBP.

Dit register omvat daarnaast ook de wettelijke referenties van de teksten krachtens dewelke deze gebieden zijn aangemerkt, uitleg over de monitoring die hier van toepassing is en een samenvatting van de situatie met betrekking tot elk van deze gebieden.

3.1. GEBIEDEN AANGEDUID VOOR DE ONTTREKKING VAN WATER BESTEMD VOOR MENSELIJKE CONSUMPTIE

Dit zijn oppervlakte- en grondwaterlichamen binnen het grondgebied van het Gewest die dagelijks meer dan 10 m

3 leveren of meer dan vijftig personen bedienen en die zijn aangeduid voor de onttrekking van voor menselijke

consumptie bestemd water alsmede de voor dat toekomstig gebruikt bestemde oppervlakte- en grondwaterlichamen, met inbegrip van de beschermde gebieden voor deze oppervlakte- en grondwaterlichamen.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn er geen onttrekkingen in de oppervlaktewaterlichamen waarvan het water bestemd is voor menselijke consumptie. Alleen het grondwaterlichaam van het Brusseliaan (watervoerende laag van het Brusseliaanzand) wordt hiervoor geëxploiteerd en is het voorwerp van een bescherming in overeenstemming hiermee.

Hoewel dit waterlichaam slechts 3% uitmaakt van het water dat door het Brusselse distributienet wordt verdeeld, vormt de bescherming ervan tegen mogelijke risico’s van aantasting een belangrijke voorwaarde voor het behoud van een drinkwaterbron op het grondgebied van het gewest. De positie van het grondwater van het Brusseliaanzand vlakbij de oppervlakte (44% van de grondwaterlaag komt aan de oppervlakte) maakt deze grondwaterlaag echter zeer kwetsbaar voor punt- en diffuse verontreiniging en kan het toekomstige gebruik ervan voor drinkwatervoorziening in het gedrang brengen. De monitoring die hier wordt uitgevoerd, wordt in detail beschreven onder hoofdstuk 5.3.

De waterwingebieden en de beschermingszones ervan zijn aangeduid door het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 september 2002 houdende afbakening van een beschermingszone rondom grondwaterwinningen in het Ter Kamerenbos en onder de Lotharingendreef in het Zoniënwoud, zoals aangeduid op de onderstaande kaart.



Kaart 3.1 : Beschermingszones van de onttrekkingen van voor menselijke consumptie bestemd water

Bron: Leefmilieu Brussel, 2014



3.2 GEVOELIGE GEBIEDEN VANUIT HET OOGPUNT VAN DE NUTRIËNTEN

3.2.1 Gevoelige gebieden

De gevoelige gebieden zijn gebieden die onderhevig zijn aan eutrofiëring en waarvoor de fosfor- en stikstoflozingen moeten worden verminderd. Deze gebieden zijn bij besluit aangeduid door de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Het hele grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd aangeduid als gevoelig gebied door het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 23 maart 1994 betreffende de behandeling van stedelijk afvalwater (artikel 4).

Kaart 3.2 : Voor eutrofiëring gevoelig gebied


3.2.2 Beschermingszones voor nitraten uit agrarische bronnen

De aanduiding als “beschermingszone” of “kwetsbare zone” heeft tot doel de grond- en oppervlaktewateren te beschermen tegen verontreiniging door nitraten en verdere verontreiniging van dien aard te voorkomen met het oog op de productie van drinkwater en de strijd tegen eutrofiëring van het zoet water en het kustwater.



Het Ministerieel besluit van 25 mei 1999 bakent een beschermingszone af voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in uitvoering van artikel 3 van het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 november 1998 inzake de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen. Deze beschermingszone loopt gelijk met

beschermingszone III van de waterwinningen voor drinkwatervoorziening in het Ter Kamerenbos en het Zoniënwoud. Ze wijkt ervan af ter hoogte van het zuidoostelijke uiteinde (dat geen deel uitmaakt van beschermingszone III) en het noordelijke uiteinde (dat niet de hele oppervlakte van beschermingszone III omvat).

Kaart 3.3 : Kwetsbare zones voor nitraten uit agrarische bronnen


3.3 KWETSBARE GEBIEDEN MET EEN VERHOOGD RISICO EN BUFFERZONES MET BETREKKING TOT PESTICIDEN

De ordonnantie van 20 juni 2013 betreffende een pesticidegebruik dat verenigbaar is met de duurzame ontwikkeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest duidt zones aan waar het gebruik van pesticiden verboden is:

om reden van kwetsbare groepen die beschermd moeten worden (scholen, kinderdagverblijven en kinderopvangstructuren, ziekenhuiscentra en gezondheidscentra, instellingen voor de opvang of huisvesting van bejaarden of personen met een handicap of een ernstige ziekte);

om reden van bescherming van het natuurlijke milieu (beschermingszones van type I, II en III bedoeld in artikel 1 van het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 september 2002 houdende



afbakening van een beschermingszone rondom grondwaterwinningen in het Ter Kamerenbos en onder de Lotharingendreef in het Zoniënwoud, de beschermingsgebieden van de al dan niet in gebruik zijnde grondwaterwaterwingebieden, afgebakend met een diameter van 10 meter rond de waterwinningsinstallaties en de Natura 2000-gebieden, natuurreservaten en bosreservaten vermeld onder hoofdstukken 6 en 7 van het register van de beschermde gebieden, cf. bijlage 3 van het WBP).

In bepaalde gevallen en onder strenge voorwaarden mogen toch bepaalde gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden) worden gebruikt in deze gebieden (artikel 9 van de ordonnantie).

Naast het gebruik zijn ook de opslag en de hantering van de gewasbeschermingsmiddelen verboden in bepaalde zones (ofwel uit hoofde van een besluit genomen in uitvoering van artikel 19 van de ordonnantie “pesticiden”, ofwel uit hoofde van de verbodsbepalingen in de ordonnantie “natuur”.)

Kaart 3.4 : Kwetsbare gebieden met een verhoogd risico met betrekking tot pesticiden (natuurlijk belang)


Deze ordonnantie heeft op Brussels grondgebied een nieuw beschermingsstatuut voor water ingevoerd, met betrekking tot het gebruik van pesticiden: de bufferzones. Deze zijn gedefinieerd als “zones met passende afmetingen waarin de opslag en toepassing van gewasbeschermingsmiddelen verboden is” (art. 2, 21° van de ordonnantie). Er zijn 3 soorten bufferzone:

1° langs oppervlaktewater (waterlopen, kanaal, vijver) op een minimale breedte van zes meter vanaf de top van de oever die niet lager mag zijn dan de hoogte gedefinieerd in de erkenningsakte van elk pesticide krachtens het koninklijk besluit van 28 februari 1994 betreffende het bewaren, het op de markt brengen en het gebruiken van bestrijdingsmiddelen voor landbouwkundig gebruik;



2° langs onverbouwbare terreinen met een bedekking die met een regenwaterverzamelleiding zijn verbonden, en dat tot een breedte van één meter;

3° stroomopwaarts van mulle terreinen die permanent onverbouwd blijven en waarnaar het water afvloeit vanwege een hellingshoek van meer dan of gelijk aan 10% en die grenzen aan oppervlaktewater of een onverbouwbaar terrein met een bedekking die met een regenwaterverzamelleiding is verbonden, over een breedte van één meter vanaf de breuklijn van de helling.

Illustratie 3.1 : bufferzones afgebakend voor de bescherming van het aquatische milieu

(zie vertaling hieronder)

Weg (of ander OTB verbonden met een regenwaterverzamelleiding)

Goot of greppel

Trottoir met tegels, grind of asfalt … dat al dan niet deel uitmaakt van de openbare ruimte

BZ 1 m en minstens conform erkenningsakte

Hellingshoek van meer dan of gelijk aan 10%

OW of OTB verbonden met regenwaterverzamelleiding

MTPO met afvloeiing


Niet-agrarische openbare of privéruimte

* OTB (onverbouwbaar terrein met bedekking) = oppervlakken bedekt met tegels, beton, gestabiliseerd zand, dolomiet, grind

of ballast, zoals onder meer trottoirs, pleinen, bermen, spoorwegen, wegen;



Niet-agrarische privéruimte


Oppervlaktewater (art. 5, 1° KOW)

** MTPO (mulle terreinen die permanent onverbouwd blijven) = mulle oppervlakken die niet voor de landbouw bestemd zijn en

die niet ingezaaid of beplant worden op korte termijn, dit is gedurende een periode van 6 tot 12 maanden

Goot of greppel

Weg (of ander OTB verbonden met een regenwaterverzamelleiding)

BZ 1 m

Akkerbouw en/of weiland


Oppervlaktewater

(art. 5, 1° KOW)

Hellingshoek van meer dan of gelijk aan 10%

OW of OTB verbonden met regenwaterverzamelleiding

MTPO met afvloeiing

BZ 1 m

Akkerbouw en/of weiland

* OTB (onverbouwbaar terrein met bedekking) = oppervlakken bedekt met tegels, beton, gestabiliseerd zand, dolomiet, grind of ballast, zoals onder meer trottoirs, pleinen, bermen, spoorwegen, wegen;

** MTPO (mulle terreinen die permanent onverbouwd blijven) = mulle oppervlakken die niet voor de landbouw bestemd zijn en die niet ingezaaid of beplant worden op korte termijn, dit is gedurende een periode van 6 tot 12 maanden

Kaart 3.5 : Bufferzones voor de oppervlaktewateren met betrekking tot pesticiden




3.4 ZONES AANGEDUID ALS BESCHERMINGSZONES VOOR DE HABITATS EN DE SOORTEN

3.4.1 NATURA 2000-gebieden

Op dit moment bezit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 3 Gebieden van Communautair Belang (GCB) die de Brusselse schakel van het Europese ecologisch netwerk “Natura 2000” moeten vormen. Deze gebieden moesten voor 7 december 2010 worden aangewezen als Speciale Beschermingszone (SBZ) conform verordening 2004/813/EG van 7 december 2004 van de Europese Commissie.

Deze zones worden in dit hoofdstuk vermeld omdat blijkt dat de instandhouding of de verbetering van de staat van de wateren een belangrijke factor vormt voor de bescherming van de bedoelde habitats en soorten in de 3 GCB’s van het Brussels Gewest, wat interventies in en stroomopwaarts van deze gebieden vereist.

Alle GCB’s zijn afhankelijk van de natuurlijke rijkdom water (in het bijzonder de oppervlaktewateren van de Woluwe en het grondwaterlichaam van het Brusseliaan); ze werden dus alle drie in aanmerking genomen. Elk van de GCB’s dekt echter ook een kleiner of groter aantal habitats die “gevoelig” zijn voor water (cf. fiches van bijlage 3.2 van het Register van de beschermde gebieden en bijlage 3 van dit Waterbeheerplan) en grote of minder grote oppervlakten van deze habitats.

Kaart 3.6 : Natura 2000-gebieden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest




3.4.2 Van grondwater afhankelijke terrestrische ecosystemen

4 types van habitat die voorkomen op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn rechtstreeks afhankelijk van de grondwateren (van het waterlichaam van het Brusseliaan).

Het gaat om:

6430: Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland en van de montane en alpiene zones

7220*: Kalktufbronnen met tufsteenformatie (Cratoneurion)

9160*: Sub-Atlantische en midden-Europese wintereikenbossen of eiken- haagbeukenbossen behorend tot het Carpinion-betuli

91E0*: Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)

Kaart 3.7 : Lokalisatie van de van grondwater afhankelijke terrestrische ecosystemen




3.4.3 van grondwater afhankelijke aquatische ecosystemen

De Woluwe, een oppervlaktewaterlichaam dat door de Speciale Beschermingszone (SBZ I) “Zoniënwoud met

bosrand en aangrenzende bosgebieden en de vallei van de Woluwe” stroomt, is een aquatische ecosysteem dat rechtstreeks wordt beïnvloed door de oppervlakkige grondwaterlaag van het Brusseliaan. Dit grondwater voedt de rivier. Specifieke strengere drempelwaarden voor dit grondwater werden dus opgesteld om rekening te houden met de interacties tussen deze waterlichamen en om een gunstige staat van instandhouding te garanderen voor de habitats en de soorten in deze SBZ.

Kaart 3.8 : Lokalisatie van de van grondwater afhankelijke aquatische ecosystemen (de Woluwe)


HOOFDSTUK 3: IDENTIFICATIE EN CARTOGRAFISCHE … · 2015-11-20 · PAGE 204 SUR 488 – ONTWERP...

Documents

Transcript of HOOFDSTUK 3: IDENTIFICATIE EN CARTOGRAFISCHE … · 2015-11-20 · PAGE 204 SUR 488 – ONTWERP...