h2 1

Organisatie

ICT

Mensen

Omgeving

Hoofdstuk 2

ICT en strategie

h2 2

ICT en strategieZijn ICT en strategie gescheiden gebieden?

Kan ICT de strategie versterken of verzwakken?

Is ICT een driver of een enabler van de strategie?

Ken je voorbeelden van strategisch gebruik van ICT?

Moet een strateeg eerst naar technische (ICT) mogelijkheden kijken?

h2 3

Bereik en functies van informatiesystemen

Functie

Bereik

OperationeelTransactie-verwerkend

Monitoring Beslissings-ondersteunend

Kennis Communi-catie

Individueel

Lokaal

Bedrijfsbreed

Interorganisatorisch

Gemeenschap

Lotus Notes bijconsultant

Tijdsregistratie bijafdeling

Spreadsheet-model

Workflow managementsystem of ERP-systeem

ExecutiveInfo. System

sociale netwerken

e-commerce via internet e-mail

h2 4

Onderhandelingskrachtvan leveranciers Bestaande concurrentie Onderhandelingskracht

van klanten

Dreiging vanvervangende

producten

Dreiging vannieuwe

concurrenten

(+/-) e-procurement verhoogt vaak de macht van afnemer, maar kan ook leveranciers toegang tot meer klanten geven

(-) internet is een kanaal voor leveranciers om eindgebruikers te bereiken te koste van tussenhandel

(-) e-procurement en digitale markten geven alle ondernemingen gelijke toegang tot toeleveranciers en leiden tot standaardisering en vermindering van differentiatie (+) door meer efficiency kan het Internet helpen bij

het vergroten van de totale markt

(-) door de wijde beschikbaarheid van het Internet zijn er ook meer substitutiegoederen

(-) verlaagt entreebarrieres voor alles dat het internet gemakkelijker maakt om te doen

(-) internettoepassingen zijn moeilijk te onderscheiden van die van concurrenten

(-) een stroom van nieuwe toetreders zijn daarom zichtbaar in veel bedrijfstakken

(-) vermindert verschillen tussen concurrenten, differentiatie is moeilijker

(-) versterkt pure prijsconcurrentie

(-) aantal concurrenten neemt toe doordat fysieke locatie minder van belang is

(-) variabele kosten worden lager (in verhouding tot vaste kosten) waardoor de druk om kortingen te geven groter wordt.

(-) versterkt macht van afnemers door toenemend aantal aanbieders

(-) vermindert switching costs, waardoor klantentrouw vermindert

h2 5

Strategie: Treacy and Wiersma

Algemene strategie ICT consequenties

Customer intimacyProduct leadershipOperational excellence

CRM systems

Product support systems

E-commerce systems

h2 6

Value disciplines van Treacy en WiersmaCustomer intimacy

Relatie met klant uitbuiten. Lifetime value van klanten.Specifieke wensen van klansen honoreren

Product leadershipProduct als uitgangspunt. Beste in soort. Productinnovatie

Operational excellenceReductie van kosten en optimalisering van

processen.

Wat zijn mogelijke IT consequenties van iedere optie? Pas toe op eigen organisatie.

h2 7

Porters algemene concurrentiestrategieën en ICT

Concurrentievoordeel lagere kosten differentiatie

global cost leadership differentiation

Scope niche cost focus differentiation

focus

h2 8

Voorbeelden van strategisch gebruik

ICT om toetreding te bemoeilijken of om toe te treden

ICT voor nieuwe producten of nieuwe markten

ICT voor differentiatie (betere producten/diensten/service)

ICT om kosten te reduceren

ICT voor effectief management

Doelen van ICT zijn vaak bewegend

h2 9

Relaties tussen strategische prioriteiten en ICT-toepassingen

Mogelijke ICT-toepassingen in

de branche

Strategischeprioriteiten

Internet Callcenters Expertsystemen

CliëntInformatiesystemen

Automaten

Verbeterenservice

X X X

Multi-channelmogelijk maken

X X X

Kostenreductie X X X

Beterrelatiebeheer

X X

Van product-naarklantgerichtheid

X X X

h2 10

Doelen van ICT kunnen zich geleidelijk of radicaal wijzigen

ICT ontwikkelt zich in organisaties door bijv:

- nieuwe ICT

- gebruik van mensen

- nieuwe inzichten en ideeën

ICT is zowel een technische als een sociale constructie

h2 11

Hoe belangrijk is ICT?

Hoog

Belang

bestaande

systemen

Laag

Laag Hoog

Belang toekomstige systemen

Factory Strategic

Support Turnaround

h2 12

Informatiestrategie

Strategie

producten/markten

Concurrentievoordeel/nadeel

Invloed van ICT op strategie?ICT kan een strategie ondersteunen en ondermijnen

h2 13Figuur ICT ontwikkelingen bij banken

Distributie vanbankproducten via Internet

Online financiëleinformatie en planning

Geldautomaten

Snellere verwerking vantransacties

marktgericht

kostenen

baten

laag

hoog

hoog

BANKEN

Ontwikkeling ICT gebruik bij financiële dienstverlening

h2 14

Voorbeelden van strategisch gebruik

ICT om toetreding te bemoeilijken of om toe te treden

ICT voor nieuwe producten of nieuwe markten

ICT voor differentiatie (betere producten/ diensten/ service)

ICT om kosten te reduceren

ICT voor effectief management

Doelen van ICT zijn vaak bewegend.

Doelen van ICT in jouw organisatie?

h2 15

bedrijfs- ICTstrategie strategie

organisatie ICTinfrastructuur infrastructuur

strategische afstemming

structurele afstemming

bedrijfs-afstemming IS-afstemming

h2 16

Figuur Bedrijfsstrategie is leidend, ICT alignment

ICT strategie

ICTinfrastructuur

organisatieinfrastructuur

bedrijfsstrategie

Figuur IT strategie is leidend, ICT impact

ICT strategie

ICTinfrastructuur

organisatieinfrastructuur

bedrijfsstrategie

ICT

alignment

ICT impact

h2 17

Strategic AlignmentJe past de ICT aan bij de organisatie

Gaat het om ad hoc of routinetaken?

Zijn de eenheden autonoom of interdependent?

Is de omgeving stabiel of dynamisch?

Wat zijn de consequenties voor ICT?

h2 18

Alignment Impact

strategische strategische validiteit

validiteit

Strategie ICT (mogelijkheden)

ICT Strategie

h2 19

Klassieke benadering

Organiseren

Automatiseren

Organisatorisch/ strategisch determinisme

ICT aanpassen aan organisatie

Alignment (afstemming)

Maatwerk of zwaar customizen

h2 20

Alternatievebenadering

ICT-’oplossing’

Organisatie

Technologisch determinisme

Organisatie en strategie aanpassen aan ICT toepassing

Invloed van ICT verkopers

Impact i.p.v. alignmentz.n. ‘best practices’

h2 21

WerkelijkheidOrganisatie ICT (maatwerk)ICT, technologie Organisatie (pakket)

Interactie, wederzijdse beïnvloedingOnverwachte uitkomstenVeranderende omgevingOrganisatie en ICT beide aanpassen om optimale resultaten te behalenPakketten aanpassen

Organisatie ICT

h2 22

Figuur Hoe bedrijven ICT kunnen zien vanuit strategisch oogpunt (naar Murray)

StrategischIT als concurrentiewapenIntensief gebruik van ICTBedrijfsprocesinnovatie voor kwaliteitsverbetering,kwaliteitsverbetering en kosten reductie

OffensiefIT als een punt om in te domineren, i.p.v.concurrentievoordeel mee te behalenOrganisatie is erop gericht ICT voordelen te benutten

DefensiefIT investeren volgen het gedrag van anderen inbedrijfstakSterke focus op beheersing van ICT

Kosten focus/controlledStrakke kostenbeheersing van ICTGericht op Return on Investment van ICTinvesteringenGeen langere termijn plan voor ICT

ICT als middel voor de versterking

van strategische posities

h2 23

Missie en ondernemingsdoelen

Informatiedoelen en gewenste

informatiesystemen

Strategische informatieplanning

Effectief inzetten vanMensen Vaste Activa Geld Informatie

Strategische bedrijfsplanning

Architectuur van ICT•gegevens en systemen•hardware•communicatienetwerk•mensen en organisatie

h2 24

InformatieplanningAanleidingen• chaos van systemen en initiatieven

• problemen en kansen

Geen follow up, te complex, te dynamisch:

PlanWerkelijkheid

h2 25

Inhoud van informatieplannenRelatie met strategie

Is gerelateerd aan andere veranderingen

Behandelt knelpunten

Is praktisch en resulteert in projecten

Evt. systeemontwikkeling/implementatie

technische aspecten/infrastructuur

beveiliging en beheersaspecten

h2 26

Internetstrategie

Organisatie KlantenToe-

leveranciers

Wijdere omgeving

h2 27

Internet altijd geschikt medium?Passend bij strategische positionering en concurrentiepositie versterkend?

• Producten, diensten of processen

digitaliseerbaar?

standaardiseerbaar?

persoonlijke relatie onbelangrijk?

• Product of dienst

transporteerbaar?

• Product

low touch?

h2 28

Acc

epta

tie v

an d

e m

a rkt

Gechiktheid van het product

Professionele dienstverlening

Laag

Hoog

Hoog

Nieuws

Vliegtuigtickets

Boeken CDs

Product geschiktheid en marktacceptatie

van digitale producten

Apotheek, Arts

h2 29

Keuzes bedrijfsmodel• Impact niets, multichannel, transformatie, creatie

• Proces

informatie, interactie, transactie, integratie, transformatie

• Waardeketeninkoop disintermediatie, reintermediatie, verkoop

• Bereiklocaal, nationaal, multi domestic, internationaal

h2 30

Suppliers

Customers

FinancialServices

Distributors

Enterprise - intranetbusiness intelligence

customer services

business processes

Internet/Extranet

e-business

h2 31Figuur Strategievormen volgens Mintzberg

nietgerealiseerde

strategie

emergente strategie

bedoeldestrategie

gerealiseerdestrategie

geplande strategie

(ICT) Strategie ontwikkeling:

planned, intended, emergent

h2 32

EmergentPROCESSEN Gepland

UITKOMSTEN

Eenduidige doelen

Diversetegenstrijdige

doelen

Systematischebenadering

Evolutionairebenadering

Proces/politiekebenadering

Klassiekebenaderingen

Vier benaderingen voor ICT strategiebepaling

h2 33

DefensiefReactief

OffensiefActief

SubjectiefConflict

ObjectiefHarmonie

Innovatief Rationeel

NoodzakelijkPolitiek

Besluitvorming met betrekking tot ICT

h2 34

ICT and productivity

ICT investeringen

Winst

Producti-viteit

h2 35

Kosten en baten bij ICT• Kosten

ontwikkeling, invoering, gebruik

• Baten

efficiency, effectiviteit, meer omzet, klanttevredenheid

Weegbare en onweegbare kosten en baten

ICT als intuïtie, emotie, act of faith?

h2 36

Financiële baten Niet-financiële batenKwantificeerbare baten Verhoging omzet

Vermindering vaste kostenVermindering vaste activaVermindering voorradenVermindering overhead

Grotere klanttevredenheidBetere doorlooptijdVergroting marktaandeelHogere merkwaardeVermindeling herhalingen

Niet kwantificeerbare baten VerbeterdemanagementinformatieBetere besluitvorming

Grotere tevredenheidwerknemersVersterking innovatie encreativiteitGedeelde visieVergroting betrokkenheid

Figuur 2.X Soorten baten van ICT

h2 37

Voorbeelden van diverse criteria om ICT voorstellen te beoordelenFinancieel perspectiefReturn on investment meetbare kosten en opbrengsten van ICTInnovation valuation de financiële voordelen van een innovatieInnovatieperspectiefLearning het nut van de ervaring om met deze ICT te experimenterenInnovation mogelijkheid om nieuwe producten of diensten aan tebieden of

om nieuwe markten te bereikenStrategischStrategic alignment/match ondersteuning strategieCompetitive advantage strategisch voordeelCompetitive necessity strategische noodzaakCustomer perspective hoe bezien klanten bepaalde ICT?InternManagement support ondersteuning van het management, betere informatieOrganizational risk risico door weerstand en onkunde e.d.Business processes verbetering van bepaalde bedrijfsprocessenICTInformation architecture aansluiting met bestaande voorzieningenSpecification uncertainty kwaliteit van probleemdefinitieTechnical uncertainty technische complexiteit

Multicriteriabenaderingen

h2 38

2 41 3

Hoog

Waardecreatie

LaagLaag Hoog

Strategisch belangFiguur Portfolio van project aangegeven in omvang, strategisch belang en

waardecreatie

CE

D

A

I

J

F

H

G

Portfoliobenaderingen van ICT projectvoorstellen