Hoofdstuk 2: De overheid om ons heen

Overheid bestaat uit:

- Landelijke overheid in Den Haag

- Gemeenten

- Provincies

§3.2 De overheid produceert goederen en diensten blz. 16-17

- Waterschappen

Goederen

Collectieve goederen

- Door de overheid geleverd

Individuele goederen

§2.2 De overheid produceert goederen en diensten blz. 20-21

Voorbeelden:

LegerDijkenBrandweerLantaarnpalen

- Door particulieren geleverd

Voorbeelden:Scooter Spaarrekening Kleding DVD-speler enz.

- Géén individuele prijs - Wel individuele prijs

Goederen

Collectieve goederen

- Door de overheid geleverd

Quasi collectieve goederen

§2.2 De overheid produceert goederen en diensten blz. 20-21

- Door overheid geleverd

Voorbeelden:

School Museum Paspoort Wegen

- Géén individuele prijs - Tegen kostprijs en/of eronder

Ambtenaar

Mensen die in loondienst werken bij de overheid

Semi-ambtenaar

§2.2 De overheid als werkgever blz. 22

Mensen in dienst van instellingen of bedrijven die door de overheid gesubsidieerd worden.

Voorbeelden: Voorbeelden:

Politieagenten

Belastingambtenaren

Burgemeesters

Rechters

Plantsoenarbeider

Docenten

Buurthuismedewerker

Verzorger in bejaardentehuis

Verplegers

Artsen

Collectieve sector

De overheid + de gesubsidieerde bedrijven & instellingen.

Particuliere sector

§2.3 De overheid als werkgever blz. 32

Alle bedrijven die geen eigendom zijn van de overheid maar van particuliere personen.

Doel: Doel:

- Géén winstdoelstelling

- Leveren van goede goederen en diensten aan de consument.

- Winstdoelstelling

Herverdelen van inkomen door de overheid:

- Werkenden betalen belasting & sociale premies

§2.4 De overheid als inkomensverdeler blz. 33-34

- Inkomensoverdrachten

Inkomen dat je ontvangt zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat.

Voorbeelden:

- Bijstandsuitkering

- Huursubsidie

- Uitkeringen

i/a ratio

De i/a ratio zegt iets over de financierbaarheid van de sociale zekerheid. Hoe meer mensen afhankelijk zijn van een uitkering, hoe meer premies de werkenden van hun inkomen moeten afstaan.

§2.4 De overheid als inkomensverdeler blz. 33-34

Aantal inactieven

Aantal actieven

Inactieven Aantal mensen met een uitkering

Actieven Aantal mensen die betaald werken & sociale premies betalen

Prinsjesdag

De derde dinsdag in september.

§2.5 Het huishoudboekje van de overheid blz. 34-35

Rijksbegroting

Overzicht van de begrote (geplande) uitgaven en inkomsten van de rijksoverheid.

Miljoenennota

Algemene toelichting op de rijksbegroting.

Overheid

Inkomsten Uitgaven

§2.5 Het huishoudboekje van de overheid blz. 34-35

- Omzetbelasting / BTW

- Loonbelasting & Inkomstenbelasting

- Vennootschapsbelasting

- Overige kostprijs-verhogende belasting

- Accijnzen

- Niet-belastingontvangsten & overige

-Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

- Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

- Rente staatsschuld

- Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport

- Ministerie van Buitenlandse Zaken

- Ministerie van Verkeer en Waterstaat

- Gemeente- en Provinciefonds

Geen sluitende begroting

Staatsschuld

De totale schuld van de Nederlandse overheid.

Financieringstekort

§2.5 Het huishoudboekje van de overheid blz. 34-39

De jaarlijkse toename van de staatsschuld.

Staatsobligatie

Een bewijs van deelname in een lening met een lange looptijd uitgegeven door de rijksoverheid.

Staatsschuldquote

Staatsschuld

BBP x 100%

De overheid bemoeit zich steeds minder met de markt:

- Privatiseren Het werk dat door ambtenaren wordt gedaan laten uitvoeren door een particulier bedrijf.

§2.6 De overheid trekt zich terug blz. 40-41

- Uitbesteden

- Dereguleren Het verminderen van de regels die de overheid gemaakt heeft en zal maken.

Hoofdstuk 3: Wij en het milieu

Ingrijpen van de overheid:

- Voorlichting geven

- Vervuilende producten verbieden

§3.2 Afval blz. 29-30

- Milieuvriendelijke producten subsidiëren

- Extra belasting opleggen aan producten die milieuvervuilend zijn.

Externe effecten

Negatieve

externe effecten

Positieve

externe effecten

§3.4 De gevolgen voor anderen blz. 32-34

Extern effect dat als negatief wordt ervaren en niet in de (kost)prijs tot uitdrukking komt.

Extern effect dat als positief wordt ervaren en niet in de (kost)prijs tot uitdrukking komt.

Neveneffecten van productie en consumptie die niet in de (kost)prijs tot uitdrukking komt.

- Geluidshinder van Schiphol

- Aantasting ozonlaag

- Vieze geur bedrijven

- Broeikaseffect

- Keukenhof in bloei

- Meer werkgelegenheid bij vestigen van bedrijf

Duurzame ontwikkeling

§3.4 De gevolgen voor anderen blz. 32-34

Economische ontwikkeling die niet ten koste gaat van toekomstige generaties

- Zonne-energie

- Wind energie

- Biologische landbouw