6de jg., januari 2009, nr. 1

http://kadoc.kuleuven.be/nl/actu/enbr/enbr_2009_01.htm[20/01/2015 12:36:58]

[Home] [Abonneren] [Archief] [Colofon] [Website] [Signalementen] [Print]

6de jg., januari 2009, nr. 1

Inhoud

Bob op KADOC. Zingen tegen alcohol

Onderzoeksproject ACV-Metaal. Oproep

Op het concertpodium. Archief FEDEKAM Antwerpen

Ad fontes. Klooster- en abdijarchieven in Vlaanderen en Brussel

Bob op KADOCZingen tegen alcohol

Wie er onder invloed van de Bob-campagnes tijdens deeindejaarsperiode van overtuigd raakte dat alcoholbestrijdingvooral een fenomeen van de laatste decennia is, slaat de balaardig mis. In de KADOC-collectie troffen we een merkwaardigepublicatie aan uit 1902 waaruit blijkt dat de bezorgdheid overovermatig alcoholgebruik toen al volop aan de orde was.

“De strijd tegen het alcoolismus heeft in België, sedert eenigejaren, eene groote uitbreiding genomen”, zo luidde het voorwoord.Opmerkelijk is vooral dat het “zingen van liederen” als een nieuwpedagogisch instrument werd beschouwd. Het werd in staatgeacht om “het alcolholmonster te vergruizen en te vernietigen”.Vanuit die overtuiging stelden de onderwijzers Jozef VanVlieberghe en Hendrik Heyman, de latere ACV-voorzitter,katholiek politicus en minister, een “liederboek met anti-alcoolische zangen” samen. Het liedboek was in de eerste plaatsbedoeld voor het onderwijs, waar antialcoholcampagnes gesteunddoor “het staatsbestuur” volgens de geëngageerde opstellers vanhet liedboekje hoogst noodzakelijk waren. “De kinderen onzerscholen zijn immers de mannen en het volk van morgen”. Hetliedboek richtte zich ook tot volwassenen, de doelgroep van dematigheidsbonden, die toen al op diverse plaatsen warenontstaan. Op die manier bevat het boekje niet alleenschoolliederen, gekenmerkt door “eenvoud, kracht enzangerigheid”, maar ook romantische liederen en stapliederen,waarvan de grootste ambitie was dat ze tot populaire volks- enstraatliederen zouden uitgroeien, die met “kracht, bloed enspieren” op feesten en uitstappen van de matigheidsbondenzouden worden gescandeerd.

Dit “anti-alcoolisch” liedboekje is uitgegeven bij de Muziekdrukkerijvan de Gebroeders Grootaert te Deinze en bevat 29 “zangen innoten- en cijfermuziek” over “het duivelsnat”, “jenever”, “sterkedranken”, maar ook over “vooroordelen”, “de gezondheid”, “heteens gegeven woord” en zelfs het “Arme Vaderland”.

Omslag van het "anti-alcoolisch" liedboekje.

[Momenteel loopt in het Hasseltsejenevermuseum een tentoonstelling overantialcoholpropaganda vroeger en nu]

[Terug naar inhoud]

Onderzoeksproject ACV-MetaalOproep

Onlangs startte in KADOC een onderzoeksproject naar degeschiedenis van ACV-Metaal. Het wil in historisch perspectiefeen totaalbeeld ontwikkelen van die metaalvakbond vanaf heteinde van de negentiende eeuw tot vandaag.

Het onderzoek heeft aandacht voor tal van aspecten:ontstaansgeschiedenis en structurele ontwikkelingen van de

6de jg., januari 2009, nr. 1

http://kadoc.kuleuven.be/nl/actu/enbr/enbr_2009_01.htm[20/01/2015 12:36:58]

Christelijke Centrale der Metaalbewerkers van België (CCMB), deverhoudingen tussen de lokale-regionale afdelingen en defederatie, de rol van opmerkelijke bestuursleden en militanten, deevoluties inzake aansluitingen, actiemiddelen en vertoog,dienstverlening, syndicale en maatschappelijke visie van demetaalvakbond, haar belangrijkste realisaties. In de analyse zalvooral worden stilgestaan bij de concrete hoogte- en keerpuntenin de syndicale strijd, het profiel en de vorming van de leden enmilitanten, de relaties met de patronale organisaties en anderemetaalvakbonden, de rol van ACV-Metaal in het paritair overleg,zijn specifieke positie in de christelijke vakbond en verhoudingmet de andere centrales, de wisselwerking met de diversedeelorganisaties en takken van de christelijke arbeidersbeweging,de internationale contacten enzovoort.

Om die opdracht tot een goed einde te brengen, werden inKADOC-KU Leuven twee historici vrijgesteld. Zij zijn volop opzoek naar meer materiaal om de geschiedenis van ACV-Metaal tekunnen optekenen. Alle bronnenmateriaal is welkom, bijvoorbeeld(oude) verslagboeken van besturen en comités, stakingsdossiers,statistieken en briefwisseling. Ook zoeken zij nog bijkomendiconografisch materiaal, zoals foto’s, dia’s, films, vlaggen, prentenenzovoort.

U kunt de medewerkers steeds contacteren via telefoon 016323500 of via e-mail aan Krista Caimo of Katrien Weyns.

Een ijzergieterij in het midden van de jaren1930. Een foto uit de collectie van de KAJ.

[KFZ 115/93-01]

[Terug naar inhoud]

Op het concertpodiumArchief FEDEKAM Antwerpen

Bijna nergens ter wereld vind je op zo’n beperkte oppervlaktezulke veelheid en verscheidenheid aan harmonies en fanfares alsin Vlaanderen. Een groot aantal van die ‘sociëteiten’ kan bogen opruim 150 jaar geschiedenis en draagt met trots het predicaat‘koninklijk’. Hun verleden is meestal nauw verbonden met lokaleideologische tegenstellingen. Sommige Vlaamse gemeententellen/telden twee of drie fanfares: voor elke levensbeschouwelijkestrekking of politieke stroming één. Hun onderlinge rivaliteit liepvan het concertpodium tot in het stemhokje. Gezien hunhistorisch-maatschappelijke rol is hun erfgoed bijzonderwaardevol. Archieven, vlaggen en vaandels, uniformen eninstrumenten van die muziekmaatschappijen verdienen deaandacht van de erfgoedzorger.

In 1919 verenigden de katholieke harmonies en fanfares van deprovincie Antwerpen zich in een koepelorganisatie. Die zou devoorloper en medeoprichter worden van de ruimere Belgische enVlaamse (1980) federatie FEDEKAM, die op haar beurt zouopgaan in het pluralistische VLAMO (2001). KADOC verwierfrecentelijk het archief van FEDEKAM-Antwerpen. Dat bevatvoor de jaren na 1945 de stukken inzake de bestuurlijke envertegenwoordigende activiteiten van de organisatie, haarledenwerking en de initiatieven die ze ontplooide (opleiding,concours, play-ins enzovoort). Het meest interessant zijn dedossiers over de contacten met de aangesloten leden. Fanfares enharmonies stuurden stukken (verslagen, programma’s, affiches)naar het Antwerpse secretariaat die zich misschien niet meer inhet eigen archief zullen bevinden. Die archivalia illustrerentreffend de rijkdom van het plaatselijke muziekleven in de periode1950-2000.

Erewimpel van Fedekam Antwerpen.

[Terug naar inhoud]

Ad fontesKlooster- en abdijarchieven in Vlaanderen en Brussel

6de jg., januari 2009, nr. 1

http://kadoc.kuleuven.be/nl/actu/enbr/enbr_2009_01.htm[20/01/2015 12:36:58]

Als eeuwenoude instellingen bewaren de Vlaamse kloosters enabdijen binnen hun muren vandaag vaak nog ruime en historischwaardevolle archieven. In 2004 nam het Forum KerkelijkeArchieven Vlaanderen (FoKAV) de taak op zich om dithistorisch erfgoed voor Vlaanderen en Brussel in kaart te brengen.Het resultaat van dat onderzoek werd op 15 november ll. in deAbdij van Park voorgesteld.

Ad Fontes. Klooster- en abdijarchieven in Vlaanderen en Brussel isde schriftelijke neerslag en synthese van vier jaar lokalisatie- enregistratieactiviteit op Vlaams niveau, het zogenaamde DiBIKAV-project of Digitale Bestandsinventaris Kerkelijke ArchievenVlaanderen, dat door FoKAV-medewerkster Kristien Suenens werduitgevoerd. Haar rapport geeft een beeld van een tot nog toevrijwel onontgonnen onderzoeksterrein: de in situ bewaardearchieven van religieuze instituten in Vlaanderen en Brussel. Hetbiedt een historisch overzicht van het klooster- en abdijwezen inBelgië, een beknopte stand van zaken van het onderzoek over dekloostergeschiedenis en een uitvoerige analyse van de praktischeen inhoudelijke karakteristieken, noden en bedreigingen vankloosterarchieven in Vlaanderen en Brussel. Afsluitend worden eenaantal concrete aanbevelingen geformuleerd om het beheer vandat historisch erfgoed in de toekomst te garanderen via eenactieve samenwerking tussen de overheid, de erfgoedsector en dereligieuze wereld.

Ad fontes. Klooster- en abdijarchieven in Vlaanderen en Brusseltelt 98 blz. en kost 25 euro.

Kaft van de nieuwe uitgave.

[Bestelformulier]

[Terug naar inhoud]

Copyright © KADOCDeze bladzijde van de KADOC e-nieuwsbrief werd laatst gewijzigd op http://kadoc.kuleuven.be/e-nieuwsbrief/