Hoe staat de lokale politie tegenover het kerntakendebat met het oog op de uitvoering van de basispolitiezorg?

Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master in de criminologische wetenschappen

door (01205619) Fabian van der Plas

Academiejaar 2016-2017 Promotor : Commissaris : Prof. Dr. Marc Cools Veerle Pashley

2

WOORDVOORAF

Deze masterproef werd geschreven bij het afsluiten van mijn studies criminologische

wetenschappenaandeuniversiteitGent.

Tijdens deze studie ismij duidelijk gewordenhoebelangrijk een goedwerkendepolitie is

vooronzesamenleving.Tegelijkertijdookwelkehaarbeperkingenzijnenhoezijonderdruk

staatdoordekostprijsdieeraanverbondenis.Hierdoormoetzehaartakenpakketopvraag

van de samenleving (en de politiek) kritisch dient invullen, aanpassen en zelfs bepaalde

takenoverlatenaanprivateveiligheidssector.Devraagdieikmijhierbijstelishoedepolitie

ditzelfervaart?Inwelkematevindtzijdatditaandeessentievanhetpolitiewezenraakten

kan zij zich hierin vinden? Het is vanuit deze interesse dat ik het onderwerp voor mijn

masterproefgekozenheb.

3

TREFWOORDEN

Delokalepolitie

Debasispolitiezorg

Deprivateveiligheidssector

Hetkerntakendebat

Word-countcorpus:22.790

4

GEBRUIKTEAFKORTINGEN

FOD FederaleOverheidsdienst

BVBO Beroepsverenigingvanbewakingsondernemingen

GGPZ Gemeenschapsgerichtepolitiezorg

KB KoninklijkBesluit

MO MinisteriëleOmzendbrief

WPA WetophetPolitieAmbt

WGP WetopdeGeïntegreerdePolitie

COP Communityorientedpolicing

CP CommunityPolicing

POP Problemorientedpolicing

VCLP VasteCommissievandeLokalePolitie

CALOG Administratiefenondersteunendkader

CIC CommandoenInformatieCentrum

5

INHOUDSOPGAVEWOORDVOORAF 2

TREFWOORDEN 3

GEBRUIKTEAFKORTINGEN 4

INLEIDINGENPROBLEEMSTELLING 7

DEEL1:THEORETISCHEACHTERGROND 9

1. VERANDERINGENINHETBELGISCHEVEILIGHEIDSLANDSCHAP 92. THEORETISCHEASSUMPTIES 92.1. EENVERSCHILINDOELSTELLINGENFINALITEIT? 92.2. EENVERSCHILINSTANDPUNTNAARGELANGDEPOLITIEZONE? 11

DEEL2:METHODOLOGISCHEACHTERGROND 14

1. DOELSTELLING,THEORETISCHERELEVANTIEENPRAKTISCHERELEVANTIE 142. CENTRALEONDERZOEKSVRAGENENDEELVRAGEN 163. HETONDERZOEKSMATERIAALENDEONDERZOEKSSTRATEGIE 173.1. HETONDERZOEKSMATERIAALENDEONDERZOEKSPOPULATIE 173.2. DEONDERZOEKSSTRATEGIE 184. DEAFGENOMENSEMIGESTRUCTUREERDEINTERVIEWS 195. DEVERHOUDINGTUSSENTHEORIEENEMPIRIE 216. VALIDITEIT 216.1. INTERNEVALIDITEIT 216.2. EXTERNEVALIDITEIT 227. BETROUWBAARHEID 227.1. INTERNEBETROUWBAARHEID 227.2. EXTERNEBETROUWBAARHEID 228. ETHIEKENINFORMEDCONSENT 23

DEEL3:CENTRALECONCEPTEN 25

1. DELOKALEPOLITIE 251.1. HETSOCIAALCONTRACT,HETONTSTAANVANDEPOLITIE 251.2. DE(LOKALE)POLITIEVANNADERBEKEKEN 271.3. DEGEMEENSCHAPSGERICHTEPOLITIEZORG(GGPZ) 332. HETKERNTAKENDEBAT 352.1. HETONTSTAANVANHETKERNTAKENDEBAT 362.2. DEPOLITIEHERVORMINGUIT1998 392.3. DEHUIDIGEDISCUSSIEOVERKERNTAKEN 422.4. HETDEBATINDEPRAKTIJK 432.5. AFSLUITENDEBEDENKINGOVERHETKERNTAKENDEBAT 443. DEBASISPOLITIEZORG 463.1. DEBASISFUNCTIONALITEITWIJKWERKING 473.2. DEBASISFUNCTIONALITEITONTHAAL 483.3. DEBASISFUNCTIONALITEITINTERVENTIE 49

6

3.4. DEBASISFUNCTIONALITEITSLACHTOFFERBEJEGENING 503.5. DEBASISFUNCTIONALITEITOPSPORINGENONDERZOEK 523.6. DEBASISFUNCTIONALITEITOPENBAREORDEHANDHAVING 533.7. DEBASISFUNCTIONALITEITVERKEER 54

DEEL4:BEVINDINGENUITHETONDERZOEK 56

1. HETSTANDPUNTVANLOKALEPOLITIEZONES 561.1. DIENSTVERLENINGBINNENDELOKALEPOLITIE. 561.2. DEBASISPOLITIEZORG 592. EENVERSCHILSTANDPUNTNAARGELANGDEVERSTEDELIJKINGSGRAAD? 73

CONCLUDERENDHOOFDSTUK 75

1. CONCLUSIESOVERDEBASISPOLITIEZORG 751.1. INLEIDENDEVRAAG:A-GEDEELTE 751.2. INLEIDENDEVRAAG:B-GEDEELTE 751.3. ONTHAAL,EENAANDACHTSPUNT 751.4. WIJKWERKING,EENMOGELIJKSTRIJDVLAK 761.5. INTERVENTIE,EENOPPORTUNITEIT 771.6. SLACHTOFFERBEJEGENING,EENSTRIJDVLAK? 771.7. OPSPORINGENONDERZOEK,EENOPPORTUNITEITMAAROOKEENSTRIJDVLAK 781.8. OPENBAREORDEHANDHAVING,EENOPPORTUNITEITMAAROOKEENSTRIJDVLAK 781.9. VERKEER,EENOPPORTUNITEITMAAROOKEEN(MOGELIJK)STRIJDVLAK 791.10 SAMENVATTENDECONCLUSIEOVEROUTSOURCINGENDEBASISPOLITIEZORG 792. CONCLUSIEOVERDEROLVANDEVERSTEDELIJKINGSGRAAD 803. SLOTBESCHOUWINGEN 82

DANKWOORD 85

BIBLIOGRAFIE 86

BIJLAGEN 92

1. INFORMEDCONSENT 922. POWERPOINTPRESENTATIEINTERVIEWS 953. INTERVIEWGUIDE 1074. TRANSCRIPTIESVANDEINTERVIEWS 1084.1. TRANSCRIPTIERESPONDENT1 1094.2. TRANSCRIPTIERESPONDENT2 123

7

INLEIDINGENPROBLEEMSTELLING

Het standpunt van de lokale politie over het kerntakendebat is het onderwerp van deze

masterproef. Het kerntakendebat is criminologisch zeer interessant daar het betrekking

heeft op de verhouding tussen politionele- en private bevoegdheden inzake veiligheid en

ordehandhaving,hetfrequentindemediagevoerdwordtenhetthemareedsgeruimetijd

op de politieke agenda staat. Door de hedendaagse ontwikkelingen in het Belgisch

veiligheidslandschap -zoals de terreurdreiging in combinatie met het gebrek aan geld,

capaciteitenmiddelen-werdop08juni2017eennieuwewetopdeprivateveiligheidinhet

parlementgoedgekeurd1.Dezenieuwewettrachtomdeprivateveiligheidalseenmoderne,

vereenvoudigde en complementaire partner in het Belgisch veiligheidslandschap uit te

bouwen.Hierdoorkrijgtdeprivateveiligheidssectoreennieuw toepassingsgebied,nieuwe

activiteitenalsookverruimdesituationelebevoegdheden.

Het kerntakendebat wordt gevoerd vanuit het idee om de werkdruk van de politie te

verminderen en personeel vrij te maken voor de eigenlijke politietaken. Maar de wijze

waaropdeprivateveiligheid indetoekomstopdergelijkegroteencomplementaireschaal

zalopereren,isnaarBelgischecontexttoeeenvolledignieuwgegeven.Hierdoorbestaathet

risico dat deze nieuwe wet de werking van de lokale politie -meer bepaald m.b.t. de

uitvoering van de basispolitiezorg- in haar totaliteit kan aantasten. Het lijkt logisch om te

veronderstellen dat deze uitbreiding de geïntegreerde politie op talrijke aspecten zal

verlichteninhaarwerkdruk,maarhoeverkandezeuitbreidinggaanzonderdatmenaande

essentievanhetpolitiewezenraakt?

Deze masterproef hanteert daarom een tweeledige probleemstelling. Enerzijds wordt er

getrachtomhetstandpuntvandelokalepolitiem.b.tdegevolgenvanhetkerntakendebat

opdeuitvoeringvandebasispolitiezorgtebeschrijven.

1 Dit wetsvoorstel werd vervolgens op maandag 14 augustus 2017 definitief goedgekeurd in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

8

Anderzijds tracht deze masterproef ook een mogelijk verschil in standpunt vanuit een

criminologisch-theoretische invalshoek te beschrijven door stil te staan bij de

verstedelijkingsgraad vandepolitiezones endedaarmeehangendebeschikbare capaciteit

enmiddelendiepolitiezoneskunnenaanwenden.

Deprobleemstellingluidtalsvolgt:

"Hoestaatde lokalepolitie tegenoverhetkerntakendebatmethetoogopdeuitvoering

vandebasispolitiezorgenbestaanerverschillennaargelangdesoortpolitiezone?"

Om dit onderzoeksopzet tot een goed einde te volbrengen, hanteert deze thesis een

vierledige structuur. In het eerste deel worden de theoretische achtergrondassumpties

uiteengezetdieeeninvloedkunnenuitoefenenopdehoudingvanlokalepolitiezonesinzake

hetkerntakendebat.Immers,nietelkepolitiezoneisevengrootinoppervlakte,beschiktniet

over dezelfde capaciteit of middelen ter financiering en niet elke politiezone wordt met

dezelfde vormen van criminaliteit geconfronteerd.Hierdoor kan een verschil in standpunt

niet uitgeslotenworden. In het tweede deelwordt hetmethodologische aspect van deze

kwalitatieve,beschrijvendethesisuiteengezetenwordtdelezerduidelijkgemaaktopwelke

wijze de informatie bekomen werd. In het derde deel worden de centrale concepten

uiteengezet zodat duidelijk wordt hoe dezemet elkaar interageren. De focus gaat hierbij

naar de lokale politie, het kerntakendebat en de basispolitiezorg. In het vierde en laatste

deel worden de bevindingen, die op basis van semigestructureerde interviews verkregen

werden, beschreven en worden er aanbevelingen gemaakt waarbij de aandachtspunten,

opportuniteiten en strijdvlakken die aan deze nieuwe publiek-private samenwerking

verbonden zijn vermeldworden. Tot slot eindigt deze thesismet een algemene conclusie

over het onderzoek waarin de verschillende bevindingen en hun relevantie voor deze

vernieuwdevormvaneenpubliek-privatesamenwerkingoverlopenworden.

9

DEEL1:THEORETISCHEACHTERGROND

1. VERANDERINGENINHETBELGISCHEVEILIGHEIDSLANDSCHAP

Het uitbesteden van politionele taken is geen nieuw gegeven en dit politieke debat kan

grosso modo tot het financierings-, capaciteits- en middelenvraagstuk herleid worden.

(Cools & De Raedt, 2015) (FOD Binnenlandse Zaken, 2015) Het gebrek aan voldoende

capaciteit, middelen en financiering, hangt in grote mate samen met de Belgische

staatsstructuur, meer bepaald het overhevelen van federale bevoegdheden naar de

gewesten en gemeenschappen. (Respondent 2, 2017) Door deze overheveling wordt de

financieringenondersteuningopsommigevlakkenstopgezetenwordtde-incapaciteital

gebrekkige- politie gedwongen om partnerschapmet externe organisaties aan te gaan of

haartakenuittebestedenwilzedekwaliteitvanhaardienstverleningblijvenbewakenen

efficiëntblijvenwerken.

2. THEORETISCHEASSUMPTIES

Twee theoretische assumpties spelen een belangrijke rol omhet standpunt van de lokale

politie, inzakedeuitbestedingnaardeprivateveiligheid,opeenaccuratewijze tekunnen

beschrijven.Alseerstedientvermeld tewordendatdeprivateveiligheidssectoralsookde

lokalepolitieeenanderedoelstellingenfinaliteittehebben.Deprivateveiligheidssector is

van een economische orde terwijl de politiefunctie daarentegen van een institutioneel,

beschermendeordeis.(Cools & De Raedt, 2015)Hierdoorkaneenstrijdvlaktussenbeide

sectorenbestaan.Tentweedebestaatermogelijkseenverschilinstandpuntnaargelangde

verstedelijkingsgraad van een politiezone. Immers, criminaliteit is niet geografisch gelijk

verdeeldovereensamenleving.(Pauwels, 2012)

2.1. Eenverschilindoelstellingenfinaliteit?

De Belgische private veiligheidssector is al jaar en dag een belangrijke partner in het

Belgischeveiligheidsbeleidenblijktallangervragendepartijtezijnomtakenvandepolitie

over te nemen. De sector wordt bovendien de laatste jaren gekenmerkt door een

stroomversnellingzowelinmiddelen,takenalsorganisatie.(Cools & De Raedt, 2015)

10

De Beroepsvereniging van Bewakingsondernemingen (BVBO) stelde reeds in 2012 dat de

privateveiligheidactiefwiltdeelnemenaanhetkerntakendebat,viaeenopendialoogmet

alle betrokken partijen, doch niet wilt raken aan de kerntaken van de politie.

(Beroepsvereniging van bewakingsondernemingen, 2012) Dergelijke stelling lijkt de

integriteit van de politie ten goede te komen,maarmenmoet voor ogen houden dat de

doelstelling en finaliteit van de private veiligheidssector fundamenteel anders is dan deze

vandepolitie.

Wanneer de private veiligheidssector gedefinieerd wordt komt men tot de volgende

definitie:"eengeheelvanactiviteitenbestaandeuitpreventie,ordehandhaving,opsporing,

informatie-inwinning en adviesverlening inzake criminaliteit, overlast en overlastgevoelens

dieopeenvrijemarktcomplementairenconcurrentieeldoorprivate(rechts)personentegen

betalingwordenaangebodenaanprivate- en publieke (rechts)personen."Depolitiefunctie

daarentegenwordtomschrevenalseen"institutioneelbeschermendeenregulerendefunctie

vansocialeordedieeropgerichtisdeuitoefeningvandefundamentelerechtenmogelijkte

maken en de ontregeling van deze orde te voorkomen of te verhelpen." (Wet op het

politieambt1992) (Cools & De Raedt, 2015)

De BVBO haalde vervolgens aan dat een duidelijk reglementair kader met een juiste

omschrijving van de verschillende bevoegdheden, uitvoeringsmodaliteiten, evaluatie- en

correctiemogelijkheden, noodzakelijk is. Ze erkent daarnaast ook dat een transparante

samenwerkingbestmetregelmatigeevaluatieenbijsturingsmaatregelen,onderregievande

politieblijftstaan.(Beroepsvereniging van bewakingsondernemingen, 2012)

OndanksdatdeBVBOduidelijke,transparanteencomplementaireintentiesblijkttehebben

over een publiek-private samenwerking, blijft de private veiligheidssector toch een

commerciëleinstelling.Uitditverschilinfinaliteitkunnenenkelestrijdpuntenontstaanwat

grotegevolgenkanhebbenopdezevernieuwdeschaalvanwerken.

11

2.2. Eenverschilinstandpuntnaargelangdepolitiezone?

Erbestaatmogelijkseenverschilinstandpuntoveruitbestedingnaargelangdebeschikbare

capaciteit en de verstedelijkingsgraad van een politiezone. Ten eerste, criminaliteit is niet

geografisch normaal verdeeld over een samenleving. Ten tweede, niet elke politiezone

beschikt over dezelfde gelden, capaciteit en middelen. Ten derde, landelijke politiezones

wordenmetanderecriminaliteitsfenomengeconfronteerddanverstedelijktepolitiezonesen

ten vierde, omde basispolitiezorg naar behoren uit te voerenmoet elke politiezone haar

takenprioriteren.

Dat criminaliteit niet normaal verdeeld is over een samenleving wordt in de sociaal-

ecologische criminologie alsook de environmental criminology onderbouwd. Zo blijkt dat

sommige buurten structureel veel, terwijl andere buurten amper met criminaliteit

geconfronteerd worden en dat verschillende geografische gebieden zoals verstedelijkte

buurten of het plattenland elk met hun eigen meest-voorkomende criminaliteitsvormen

geconfronteerdworden.(Pauwels, 2012)

2.2.1. Eensociaal-ecologischstandpuntoverdespreidingvancriminaliteit

Het was Adolphe Quetelet, de Belgische statisticus, die dit fenomeen reeds rond 1833

vaststelde in verschillende districten te Frankrijk. Volgens hem werden de

geïndustrialiseerde en verstedelijkte districten meer geconfronteerd met

eigendomsdelicten,zoalsdiefstal,terwijlde landelijkedistrictenmeermetgeweldsdelicten

geconfronteerd werden. Hij toonde aan dat de eigendomscriminaliteit hoger was in de

departementendierijkerwaren.(Pauwels, 2012)

2.2.2. Eenenvironmentalcriminologischstandpunt:concentratiesvancriminaliteit

De'environmentalcriminology'isvervolgenshetgeheelaantheorieëndieooghebbenvoor

de pleegplaats van criminaliteit 2 en tracht verklaringen te formuleren voor de hoge

concentratiesvancriminaliteitopbepaaldeplaatsen.

2 In tegenstelling tot de sociaal-ecologische criminologie waar men voornamelijk aandacht heeft voor de woonplaats van delinquenten.

12

VolgensPaulenPatriciaBrantingham,depioniersinzake,isdebasisassumptiedatdadersen

slachtofferstijdenruimteopeennormalemaniergebruiken.Zestellendatcrimineelgedrag

allereerst beïnvloed wordt door de directe omgeving. Dat de spreiding van criminaliteit

vervolgensgeconcentreerd isnaarplaatsentijd.Endathetbegrijpenvandezepatronen-

van het normaal gebruik van tijd en ruimte- tot slot essentieel is voor het voorkomen en

bestrijden van criminaliteit. Omgevingsgebonden factoren bepalen volgens deze stroming

danookhetcriminaliteitsgehaltevaneenomgeving.(Pauwels, 2012)Vervolgensbestaaner

tweegrotetheorieënindeenvironmentalcriminology.

De routine-activiteiten theorie van Cohen en Felson aanschouwd de concentraties van

criminaliteitzowelvanuiteengeaggregeerdniveaualsookvanuiteenindividueelniveau.De

geaggregeerde versie verklaart de concentratie van criminaliteit vanuit ruimtelijke en

temporeleverschillen inbuurtenengaater vanuitdat veranderingen indedagdagelijkse

routineactiviteitenvanpotentiëledadersenslachtofferseenimpactopcriminaliteitsniveaus

uitoefenen.Het individueleniveauofdedoelwitgerelateerdeversiedaarentegenverklaart

waarombepaaldedoelwitten(ofplaatsen)ineenbuurtsteedsopnieuwgekozenwordenom

criminaliteit teplegenen/ofoverlastteveroorzaken.Dezeversiesteltdatcriminaliteitpas

kan plaatsvinden wanneer een gemotiveerde dader en een doelwit elkaar treffen in de

afwezigheid van controle namelijk guardianship of handlers. (Pauwels, 2012) Deze

'guardians' kunnen zowel formeel als informeel zijn.Met formeleguardians bedoeltmen

zoweldepolitiealsookdeprivateveiligheid.Immersbeidestaaninvoordebewakingenhet

toezichtopgeografischeruimtes.

DepatroontheorievanPaulenPatriciaBrantinghamalstweedetheorievooralnaardewijze

waarop individuen gebruik maken van een geografische ruimte. Vijf componenten -(1)

ruimte,(2)tijd,(3)wetgeving,(4)dadersen(5)slachtoffersen/ofdoelwitten-zijnhierbijvan

cruciaal belangen zonderde ideale cocktail vanalle vijf de ingrediënten, kan criminaliteit

volgens de Brantingham ‘s niet bestaan. Hierdoor werd het begrip 'awareness space'

ontwikkelddatslaatopdekennisdiedaderstijdenshundagelijkseactiviteitenopdoenover

ruimteswaarinzecriminaliteiten/ofoverlastkunnenplegen.Binnendeze'awarenessspace'

stellen ze dat de buurten of gemeenschappen zowel crime generators alsook crime

attractorskunnenhebben.(Pauwels, 2012)

13

2.2.3. Derolvandeomgevingbinnendecriminologie

Meerderetheorieënenmodellenuitdecriminologietonendusaandateenomgevingeen

belangrijke impact kan uitoefenen op het tot stand komen van (structurele)

criminaliteitsproblemen ineenbepaaldebuurt.Criminologenhebbenhierdooralzeer lang

aandachtvoordeinteractietussenomgevingenindividu.Degemeenschappelijkefactorvan

aldezetheorieënligtdanookinhungemeenschappelijkebenaderingvancriminaliteitende

omgeving.Albovenstaande theorieën sprekenovereen (in)directe relatie tussen individu,

buurtenomgeving.

Omgevingen worden dus aan talloze factoren blootgesteld die een invloed op

criminaliteitsniveauskunnenuitvoeren. Lokalepolitiezones zijn verplichtomhunbeperkte

middelenen capaciteitengoedoverwogen in te zetten.Deconfrontatiemetverschillende

criminaliteitsfenomenen en niveaus dwingt de politie vervolgens om nog verder te

prioriteren in haar takenpakket. Om deze reden lijken sommige politiezones tegen de

uitbesteding van bepaalde taken positief te staan.. De vraag luidt hierbij, in welke mate

wordtdezemeningbepaalddoordeverstedelijkingsgraadvandepolitiezone?

14

DEEL2:METHODOLOGISCHEACHTERGROND

Eendegelijkonderzoekstartmeteengoedeprobleemstelling,zonderdezeisdekansgroot

dateenonderzoeknietwetenschappelijkgenoemdkanworden. (Mortelmans, 2010) Zoals

reeds beschreven in de inleiding is de probleemstelling van dit onderzoek tweeledig. Er

wordt getracht om het standpunt van de lokale politie m.b.t de gevolgen van het

kerntakendebat op de uitvoering van de basispolitiezorg te beschrijven alsook om een

mogelijk verschil in standpunt vanuit een criminologisch-theoretische invalshoek te

beschrijven door stil te staan bij de verstedelijkingsgraad van poltiezones en de daarmee

hangendebeschikbarecapaciteitenmiddelendiezekunnenaanwenden.

1. DOELSTELLING,THEORETISCHERELEVANTIEENPRAKTISCHERELEVANTIE

Na de probleemstelling wordt het onderzoeksdoel onderscheiden. Hierin verklaart men

waaromhetonderzoekgevoerdwordt,namelijkwatdemotivatievandeonderzoekerisom

ditonderwerp teonderzoekenalsookwelke relevantiehetonderzoekheeft. (Mortelmans,

2010)

Demotivatiewerd reeds in de inleiding aangehaaldwaardoor ze niet opnieuwoverlopen

wordt.Derelevantiedaarentegenwerdnognietbesprokenengeeftmeerduidingoverde

doelstellingvandezemasterproef.Teneerstelaatditonderzoektoeomhetstandpuntvan

lokalepolitiezonesinzakedegevolgenvanhetkerntakendebatopdebasispolitiezorgmeete

geven. Ten tweede laat dit onderzoek ook toe om een richtkadermet aandachtspunten,

opportuniteitenenstrijdvlakkendieverbondenzijnaandezeuitbestedingvoorbijkomende

onderzoeken aan te bieden. Dit tweede aspect vormt tevens de doelstelling van deze

masterproef.

Deze doelstelling is zowel theoretisch alsook praktisch relevant. Vanuit een theoretisch

standpunt laat dit richtkader toe dat bijkomende onderzoeken deze vernieuwde publiek-

privatesamenwerkingverderendiepgaanderkunnenanalyseren.

15

Vanuit een praktisch standpunt daarentegen kan dit richtkader een hulp kan bieden aan

zoweldelokalepolitiealsookdeprivateveiligheidssectoromhuntakencomplementairen

naast elkaar te kunnen uitvoeren zodat een steeds betere samenwerking tussen beide

beoogdkanworden.

"Hetdoelvanditonderzoekisom(a)eenrichtkadervoorbijkomendeonderzoekenaante

biedenwaardoor een steedsbetere samenwerking tussende lokalepolitie endeprivate

veiligheidssectorbeoogdkanwordendoor(b)hetstandpuntvanlokalepolitiezonesinzake

degevolgenvanhetkerntakendebatopdebasispolitiezorgteonderzoeken."

Om deze doelstelling tot een goed einde te brengen, zal het onderzoek kwalitatief en

beschrijvendvanaardzijn.Dekeuzevooreenkwalitatiefonderzoekwerdgemaaktomdat

dezemasterproefdewerkelijkheidvanuithetstandpuntvandeonderzoeksobjectenhoopt

weertegevenzodathunwijzevanbetekenisgevingkan'verstehent'worden.(Staring & Van

Swaaningen, 2010)Dekeuzevooreenbeschrijvendeonderzoekstechniekwerdvervolgens

gemaaktomdatditeengedetailleerdebeschrijvingvaneenbepaaldonderwerptoelaat.Het

doelisomdeprocessenvanbetekenisgevingoverditonderwerpindedieptetebeschrijven

zodatnieuweendiepgaandekennism.b.t.hetonderwerpbekomenkanworden.Bovendien

is een beschrijvende onderzoekstechniek uitermate interessant wanneer een onderwerp

'nieuw'is.(Mortelmans, 2010)

Hoewelhetkerntakendebatvandegeïntegreerdepolitieansichnietnieuw is inBelgische

context,zijndehuidigeontwikkelingenendenieuweWetopdePrivateVeiligheiddatwel.

Hierdoor wordt een kwalitatief en beschrijvend onderzoek dan ook als beste methode

geacht ommeer over dit onderwerp teweten te komen en het standpunt van de lokale

politievanbinnenuittekunnenbeschrijven.

16

2. CENTRALEONDERZOEKSVRAGENENDEELVRAGEN

Na de omschrijving van de onderzoeksdoelstelling wordt de onderzoeksvraag met haar

deelvragengeformuleerddieveelgerichtervanaardzijn.Dezevragenmoetentoelatenom

richtingtegevenaanhetonderzoekenmoetenervoorzorgendatopheteindevanderit

een(gedeeltelijk)antwoordgebodenkanwordenopdecentralevraagstelling.(Mortelmans,

2010)Zodoendewordternagegaanwelkevragenallemaalgesteldmoetenwordenomde

kennis die nodig of nuttig is om het standpunt van enkele lokale politiezones m.b.t. het

kerntakendebat te kunnen beschrijven. Vervolgens wordt de hoofdvraag uitgediept in

deelvragendiehetonderzoekmeehelpensturenengerichterantwoordenhelpenzoeken.

Decentralevraagstellingisdezelfdealsdeprobleemstellingenluidtalsvolgt:

"Hoe staatde lokalepolitie tegenoverhet kerntakendebatmethetoogopdeuitvoering

vandebasispolitiezorgenbestaanerverschillennaargelangdesoortpolitiezone?"

Dedeelvragendiehetonderzoekmeehelpensturenzijnalsvolgt:

• Hoeverstaathetkerntakendebatnu?• Welketakenmogenzoaluitbesteedworden,watishuninvloedopdebasispolitiezorg?• Hoe ver kan deze samenwerking gaan, wat zijn de aandachtspunten t.o.v. de

basispolitiezorg?• Watkandepolitieondernemenomhaarintegriteittebewaren?• Watzijndecriminaliteitsverschillentussenverstedelijkteenlandelijkegebieden?• Welkecriminaliteitsvormenzijnhetmeestvoorkomendindebevraagdepolitiezones?• Zijn er verschillen/ overlappingen met andere politiezones waar te nemen, zowel in

criminaliteitsvormenalsstandpunt?

17

3. HETONDERZOEKSMATERIAALENDEONDERZOEKSSTRATEGIE

3.1. Hetonderzoeksmateriaalendeonderzoekspopulatie

Hetonderzoeksmateriaalheeftbetrekkingophetmateriaaldatnodigisomdedoelstelling

te bereiken en de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden. Hiervoor moet men zich

afvragenwelkmateriaalnodigisenwelkeinformatie,kennisofdatahieruitvanbelangzijn

alsookhoehetverkregenmoetworden.

Allereerst wordt de populatie bepaald. Daarna worden binnen deze populatie de

informatiebronnenbepaalddienodigzijnomhetonderzoeksmateriaalteverkrijgen.Totslot

wordtbepaalthoedezegegevensingewonnenworden.

3.1.1. Depopulatieofonderzoeksobjecten

De onderzoeksobjecten van deze masterproef zijn het officierenkader van enkele

politiezones,geselecteerdopbasisvanhunexpertiseenjarenlangeervaringindezematerie.

Zijhebbenalenkele jarende leidingvaneen lokaalpolitiekorps,hebbenmeegewerktaan

wetenschappelijke bijdragen over dit onderwerp en hebben mee vorm gegeven aan het

lokaalpolitiebeleid.d.m.v.inbrengbijdeVasteCommissievandeLokalePolitie.

3.1.2. Deinformatiebronnenenhoezeingewonnenworden

Wetenschappelijkevakliteratuurwerdalskennisbrongebruiktomeenstateoftheartm.b.t.

het kerntakendebat en de basispolitiezorg te bekomen. Respondenten werden als

kennisbrongeïnterviewdomdirectekennisoverhetstandpuntvande lokalepolitiem.b.t.

de gevolgen van het kerntakendebat op de basispolitiezorg te bekomen. Zonale

veiligheidsplannen werden als databronnen gebruikt om dieper in te gaan op de

criminaliteitsniveaus en -fenomenenwaarmee lokale politiezones geconfronteerdworden.

Totslotwerddegrijzeliteratuurookalskennisbrongebruiktomkennism.b.t.destandvan

zakentebekomen.

18

3.2. Deonderzoeksstrategie

Binnendezemasterproefwordener tweeonderzoeksstrategieën complementair gebruikt.

Namelijkeenbureauonderzoekenkwalitatieveinterviews.

Bij het bureauonderzoek werd er gebruik gemaakt van materiaal dat door anderen

geproduceerdwerd.Hetdoelhiervanwasomeen'stateoftheart'metbetrekkingtothet

onderwerp mee te geven en tot nieuwe inzichten te komen. Bovendien bood een

bureauonderzoekvanuiteenpraktischstandpunteenidealebasisominformatieenkennis

m.b.t.hetkerntakendebatalsookdetheoretischeaspectenvandezemasterproef,zoalsde

geografischespreidingvancriminaliteit,optedoen.

Het kwalitatieve interview -een van de meest dominante dataverzamelingstechnieken in

kwalitatiefonderzoek-werdcomplementairmethetbureauonderzoekgebruikt.(Beyens &

Tournel, 2010)Deredenhiervoorisdatkwalitatieveinterviewssterkaangewezenzijnvoor

het beantwoorden van waarom-vragen omdat ze focussen op de belevingsaspecten en

ervaringenvanderespondenten.(Beyens & Tournel, 2010)Hetdoelhiervanwasdusomde

belevingswereldvanderespondentenm.b.t.tothetkerntakendebatteachterhalen.

Dit onderzoek hanteert vervolgens een constructivistische onderzoeksopvatting en houdt

rekeningmet de responsiviteit die tussen onderzoeker en respondent bestaat alsookmet

hetgegevendatéénsocialeobjectieverealiteitnietzoubestaanmaardatiedereactorzijn

eigen visie heeft en dusdanig zijn eigen realiteit construeert. (Beyens & Tournel, 2010)

Dergelijke onderzoeksopvatting helpt omeen verschil in standpunt te kunnen beschrijven

doordat er aandacht besteed kan worden aan de wijze waarop de respondenten hun

realiteit m.b.t. tot het kerntakendebat construeren. Vanuit deze constructivistische

wetenschapsopvattingwerdervervolgensgeopteerdomsemigestructureerdeinterviewsaf

tenemen.

19

4. DEAFGENOMENSEMIGESTRUCTUREERDEINTERVIEWS

Bijdezesemigestructureerdeinterviewswerdergebruikgemaaktvaneentopiclijstwaarin

een logisch opgebouwde lijst met thema's of vragen aan bod kwam. Hierbij was de

respondentvrijomaftewijkenvandevolgordeenwerdereengroteruimtegelatenbijhet

beantwoorden van de vragen.Het interviewwerd hierdoor grotendeels bepaald door het

verloopvanhetgesprekendelogicavandegedachtegangvanderespondent.Maaromde

interviews toch zo consistent mogelijk te laten verlopen -zodat elke respondent op een

gelijkaardige en consistente wijze de vragen zou beantwoorden- werd deze topiclijst in

combinatie met een interview-guide aangevuld. Deze guide bevatte een vragenprotocol

waarin kernthema's voor de antwoorden, alsook de omschrijvingen van de onderwerpen

opgenomen werden.3De interviews werden vervolgens afgenomen aan de hand van een

PowerPointpresentatie4waarin13vragenwerdenopgenomen.

Deeerstevraagwaseeninleidendevraagdiebestonduiteena-eneenb-deel.

VRAAG1

Hoe staat u t.o.v. het aspect dienstverlening (de zeven taken van de basispolitiezorg)

binnendelokalepolitie?

a) Hoevermoetdezedienstverleninggaan, zijn zeeenminimaofmoeten zeuitgebreid

worden?

b) Vormt deze dienstverlening een wezenlijk bestanddeel van de taak van een

politieambtenaar of zijn er nog andere belangrijke taken die niet onder deze

dienstverleningvallen?

Nadien werd de basispolitiezorg overlopen waarbij de respondent bij elke basistaak

(onthaal,wijkwerking,interventie,slachtofferbejegening,opsporingenonderzoek,openbare

orde alsook verkeer) de ruimte kreeg om zijn mening m.b.t. tot de gevolgen van het

kerntakendebatophetuitvoerenvandezebasistaaktebeschrijven(vraag2t.e.m.8).

3 De topiclijst en de interview-guide kan u in bijlage terugvinden. 4 De PowerPoint presentatie kan u ook in bijlage terugvinden.

20

De respondenten kregen een antwoordenblad -een interview-guide (punt a, b, c, d)-

voorgeschoteld waar kernelementen opgesomd waren die hun konden helpen bij het

beantwoorden van deze vragen. Op deze wijze werd elke basistaak op één zelfde wijze

beantwoordenwerdendeverschillendeinterviewsconsistentafgenomen.

VRAAG2t.e.m.8

Heeftdeuitbestedingeeneffectopdetaak‘(basistaak)’?

a) Positieve-ofnegatievegevolgen?

b) Werkdrukverlichtenofontstaanstrijdvlakken?

c) Aandachtspuntenofopportuniteiten?

d) Ofopanderevlakken?(indirect)

Nadien werd de vragenronde over de basispolitiezorg afgesloten a.d.h.v. twee

samenvattendevragen(vraag9en10).

VRAAG9

Welkebasistaakof-takenis/zijnvooruwpolitiezoneprioritair?

VRAAG10

Welkebasistaakof-takenis/zijnvooruwpolitiezoneteoutsourcen?

a) Onderwelkevoorwaarden?

b) Doorwie?

Omeenverschil instandpuntvanpolitiezonesoverhetkerntakendebatafhankelijkvande

verstedelijkingsgraadtebeschrijven,werdvraag11gesteldwaarbijaandachtbesteedwerd

aandemeestvoorkomendecriminaliteitsfenomenenineenbepaaldepolitiezones.

VRAAG11

Watzijndemeestvoorkomendecriminaliteitsfenomenenindezepolitiezone?

21

Een extra aanvullingsruimte werd hierna voorzien waarin de respondenten aanvullende

opmerkingenoverditthemakwijtkonden(vraag12)entotslotsloothet interviewafmet

eenafsluitendevraag13waarderespondentenhunmeningoverhetkerntakendebatende

gevolgenervanopdebasispolitiezorginéénzinmoestenbeschrijven.5

5. DEVERHOUDINGTUSSENTHEORIEENEMPIRIE

Opbasisvandetweeledigeprobleemstelling-namelijkhetstandpuntvanlokalepoltiezones

tegenover het kerntakendebat met het oog op de uitvoering van de basispolitiezorg

beschrijven alsook het bestaan van verschillen in standpunt naargelang de

verstedelijkingsgraad van de politiezone nagaan- werd een diepgaand bureauonderzoek

overhetkerntakendebatendestructuurvandelokalepolitieuitgevoerdenaangevuldmet

kwalitatieveinterviews.Opdezewijzewerddeklooftussentheorieenempirieoverbrugdbij

hetbeantwoordenvandecentraleonderzoeksvraag.

6. VALIDITEIT

6.1. Internevaliditeit

Interne validiteit verwijst naar de geloofwaardigheid van causale proposities (X is een

oorzaak van Y) en tracht na te gaan inwelkemate de bevindingen effectief ondersteund

worden door de empirische data. (Maesschalck, 2010) In kwalitatief onderzoek is dit een

moeilijke opgave omwille van het gebrek aan kwantificeerbare empirische data. Interne

validiteit wordt in kwalitatieve onderzoeken dan ook als de geloofwaardigheid van de

gemaakteuitsprakenaanschouwd.Hetcriteriavaneenkwantitatieveinternevaliditeitisdan

ook niet van toepassing op dit onderzoek. Immers, deze masterproef tracht enkel een

beschrijvingvanstandpuntenweertegevenenzichnietuittesprekenoverdehoe-vraag.

Maar toch hoopt deze masterproef op basis van een degelijke methodologische en

theoretischeonderbouwinghetwaarheidsgehaltevandebevindingenvanderespondenten

teverhogenendeinternevaliditeitvandezemasterproefteverzekeren.

5 Doordat de gegevens en data geanonimiseerd zijn vindt u in de transcripties geen verwijzing naar persoonsgegevens, contactgegevens of andere informatie die de respondent kan identificeren terug. De motivatie hiervoor vindt u in het hoofdstuk over ethiek terug.

22

6.2. Externevaliditeit

Externevaliditeit verwijstnaardegeneraliseerbaarheidvandegevondenempirischedata.

Het spreekt hier voor zich dat dit bij gebrek aan kwantificeerbare empirische data niet

mogelijk is in een kwalitatief onderzoek. Toch is een zekere vorm van kwalitatieve

generaliseerbaarheid mogelijk. Case-to-case overdracht is hier een oplossing. Dit laat

generalisatievaneenzovolledigmogelijkbeschrevenonderzoeknaaranderegelijkaardige

onderzoeken toe. (Maesschalck, 2010) Hierdoor kan generalisatie naar andere lokale

politiezones (en bijgevolg de gehele lokale politie) mogelijk worden nadat andere

onderzoekers die gelijkaardige onderzoeken uitvoeren hun bevindingen met deze uit de

masterproefkunnenvergelijken.Deexternevaliditeitvanditonderzoekligtbijgevolginhet

een goed onderbouwdemethodologie alsook in het zo gedetailleerd en volledigmogelijk

beschrijvenvanhetstandpuntvanverschillendelokalepolitiezones.

7. BETROUWBAARHEID

7.1. Internebetrouwbaarheid

Internebetrouwbaarheidverwijstnaardematewaarinverschillendeonderzoekersopbasis

van dezelfde data tot dezelfde conclusies komen. Om dit te bekomenwordt aan externe

onderzoekerstoeganggegeventotdedata.Maarhierbijdientereenkanttekeninggemaakt

teworden:hetisinzakeprivacyenvertrouwelijkheidnietmogelijkomalledataopenbaarte

maken. De transcripties werden hierdoor geanonimiseerd en ter beschikking gesteld in

bijlage.

7.2. Externebetrouwbaarheid

Externe betrouwbaarheid verwijst naar de vraag of data consistent is over verschillende

metingen heen. Hierdoor zou men dit onderzoek idealiter volledig opnieuw moeten

uitvoerenindezelfdeofeengelijkaardigesetting.Maarditisnietmogelijkineenkwalitatief

onderzoek. Immers elke interactie is steeds onderhevig aan de houding van zowel de

onderzoeker alsook de respondenten. Om dit te counteren wordt er zoveel mogelijk

informatiegegevenoverdeonderzoeker,deonderzoeksobjecten,deomstandighedenvan

hetonderzoek,degebruiktetheorieënalsookdetoegepastemethodologieën.

23

Kortom: het methodologisch deel van deze masterproef probeert aan de gebreken van

validiteitenbetrouwbaarheidinkwalitatieveonderzoekentegemoettekomen.

8. ETHIEKENINFORMEDCONSENT

Eenmasterproefnaarhetstandpuntvande lokalepolitieoverhetkerntakendebataande

handvaninterviewsmetledenvanhetofficierenkadervandelokalepolitieroeptnatuurlijk

enkele vragen op over ethiek. Immers, criminologen hebben de verantwoordelijkheid en

verplichtingomde integriteit, privacy, vertrouwelijkheid, toestemmingen anonimiteit van

derespondenteninbeschouwingtenemen.Inhetkadervandezemasterproefwerdereen

informed consent ontworpen dat aan de respondenten overhandigd werd alvorens de

interviewshunaanvangnamen.Derespondentenwerdengevraagdomditpamflettelezen

en achteraf schriftelijk hun toestemming te geven voor dit onderzoek. 6 Dit

informatiepamflet hechtte veel belang aan de vertrouwelijkheid en anonimiteit van de

interviewsomdatdezewerdenafgenomenmetrespondentendiewerkzaamzijnbinnende

Belgischegeïntegreerdepolitie.

ZoishetrespecterenvandeprivacyvanrespondentenwettelijkverplichtinVlaanderenop

basisvandewetvan8december1992voordebeschermingvandepersoonlijkelevenssfeer

tenopzichte vande verwerking vanpersoonsgegevens, ookwel deprivacy-wet genoemd.

Voor leden van justitie en de politie geldt er vervolgens een nog strengere regeling.

(O'Gorman & Vander Laenen, 2010)

De gegevensendatawerdendanook geanonimiseerd. Immers, zonderdezemaatregelen

kon de vertrouwelijkheid en eerlijkheid van de respondenten niet verzekerd worden. De

data bevat hierdoor geen enkele verwijzing naar informatie die de respondenten kan

identificeren.Maar de contactgegevens van de respondentenwordenwel samenmet de

ondertekende informed consent door de onderzoeker afzonderlijk bewaard en aan de

promotor meegedeeld opdat deze de masterproef in haar geheel kan beoordelen en

valideren.

6 In bijlage vindt u een voorbeeld van de informed consent terug.

24

Indetranscriptieszalelkerespondentdusdanigeenveldnaamplusnummer(respondent1,

respondent2)krijgendieophunvantoepassingzijnenconsequentdoorderesultatenheen

gehanteerdzalworden.

25

DEEL3:CENTRALECONCEPTEN

In dit deel worden de kernonderdelen van deze masterproef op een theoretische wijze

toegelicht zodat de lezer duidelijk wordt hoe de bevindingen uit het volgende hoofdstuk

geïnterpreteerdmoetenworden.Defocusbijdelokalepolitiegaatuitnaarhetontstaanvan

de politie, haar organisatie en de gemeenschapsgerichte politiezorg. De focus bij het

kerntakendebat gaat uit naar een historisch overzicht van het ontstaan van dit debat, de

invloeddiedepolitievorminguit1998opditdebatuitoefendealsookdewijzewaaropdit

debatzichnaardepraktijkvertaalt.Defocusbijdebasispolitiezorgtotslotrichtzichopeen

beschrijvingvanelkekerntaak inhet lichtvandebestaandecapaciteitenmiddelendiede

politiekanaanwenden.

1. DELOKALEPOLITIE

1.1. Hetsociaalcontract,hetontstaanvandepolitie

Om het debat over de kerntaken te kunnen voeren is kennis nodig over de taken die de

politie inde samenlevinguitvoert,waaromzedie takenuitvoertenwelke zedaarvankan

uitbesteden.Hetkerntakendebat isvanuitditopzichtnauwverwevenmetde ideologische

grondslagdieaandebasislagvanhaarontstaan,namelijkhetsociaalcontract.

VolgensRousseauaccepterenburgerseenoverheid-nietalskwaadwilligkwaad-maarvanuit

een afwijzing van het ongeremde vrije wilde. De wet van de sterkte zeg maar. Deze

acceptatievaneendoordeburgersaanvaardeoverheidiswatRousseauhetsociaalcontract

noemt en hij interpreteert dit contract als een stilzwijgende uiting van het volk om een

overheidsmacht te aanvaarden die gezag mag uitoefenen zodat alle burgers van een

optimaleengegarandeerdevrijheidkunnengenieten.(Rousseau, 1762)

Omhetdeoverheidmogelijktemakendezetaakstellingterealiserenwerddepolitiefunctie

inhetlevengeroepen:eeninstitutiedieterrealisatievandezedoelstellinghetrechtheeft

om geweld te gebruiken indien nodig. Vervolgens is het gebruik van geweld aan talloze

wettelijkebepalingenonderworpen.

26

Kortom,depolitiebeschiktovereenmonopolieophetgebruikvan legaalgeweldomeen

democratischgekozenoverheidbijtestaaninhaarstrevennaarderealisatievanoptimale

rechtenenvrijhedenvoorhaarburgers. (Rousseau, 1762)Indiezinishethandhavenvanhet

recht op veiligheid dan ook een essentiële basisopdracht en kerntaak van de overheid.

(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)

VolgensPonsaers,Devroe&MeertishetdanooklogischdatheteersteartikelvandeWet

opdePolitieAmbt(WPA)uitdrukkelijksteltdat:'depolitiedienstenhunopdrachtenvervullen

onderhetgezagendeverantwoordelijkheidvandeoverhedendiedaartoedoorofkrachtens

de wet worden aangewezen. Bij het vervullen van hun opdrachten van bestuurlijke of

gerechtelijke politie, waken de politiediensten over de naleving en dragen zij bij tot de

bescherming van de individuele rechten en vrijheden, evenals tot de democratische

ontwikkeling van de maatschappij. Om hun opdrachten te vervullen, gebruiken zij slechts

dwangmiddelen onder de voorwaarden die door de wet worden bepaald.' (Wet op het

PolitieAmbt van 5 augustus 1992.) (Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)

Maardebeschermingvanindividuelerechtenenvrijhedenisindepraktijknietzoeenvoudig

alsdoorRousseauwerdomschreven.Dezeblijktsteedskeeropkeeronderhevigtezijnaan

eenmaatschappelijke en/of politieke discussie. Ponsaers, Devroe &Meert stellen dat de

kerntaak van de politie in elke situatie opnieuw onderhandeld moet worden tussen

maatschappelijkeactorenenpolitici.Hierdoor isdepolitiedus infeitenietsmeerdaneen

uitvoerderdieonderhevigisaandeinvullingdiehaarbeleidsmakersaanhetsociaalcontract

geven.(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)Vanuitditopzichtdienthetkerntakendebatineen

ruimere context gevoerd te worden, meer bepaald over welke rol ze in de samenleving

vervult enwelke (gewelddadige) taken ze daarbij kan gebruiken om optimale rechten en

vrijhedenvoordeburgerstegaranderen..Hetkerntakendebatisdusnietzomaareendebat

overdetakenvandepolitie,maarookeenoverhaarrolindesamenleving.

27

1.2. De(lokale)politievannaderbekeken

1.2.1. Degeïntegreerdepolitie

DegeïntegreerdepolitieisdeBelgischevormvanhetgeenRousseau(minofmeer)overde

politie dacht: het is een overheidsinstantie die belast is met het beschermen van de

individuelerechtenenvrijheden.Omdittebereiken,handhaaftzedewetten,bewaartzede

openbare orde en verleent ze hulp in noodsituaties. (Federale Politie, 2017). Bovendien

vormt zij ookdeopsporingsdienst vanhetOpenbaarMinisteriewaardoor zeonderzoeken

uitvoert zodat mogelijke dader(s) van strafbare feiten ter beschikking van het Openbaar

Ministerieenderechtbankengesteldkunnenworden.

Tot aan de politiehervorming van 1998 bestonden de Belgische politiediensten uit de

Rijkswacht,deGemeentepolitieendegerechtelijkepolitie.(VVSG, 2008)Nadehervorming

werdendezediensten tot één enkele politiedienst omgevormdenwerdde geïntegreerde

politieopgerichtdiegestructureerdwerdoptweeniveaus.Metnamehetfederaleniveauen

hetlokaleniveau.(Federale Politie, 2017)Determ'geïntegreerd'slaathierbijophetfeitdat

de Belgische politie bestaat uit verschillende korpsen die elk verschillende overheden

hebben en verschillende taken op een onafhankelijke wijze uitvoeren van elkaar, maar

elkaarsteedsaanvulleneneenaantalbelangrijkezakengemeenschappelijkhebben.(VVSG,

2008) Zo is er bepaald dat beide niveaus verplichtmet elkaarmoeten communiceren en

elkaarsteunenbijstandmoetenverlenenbijhetuitoefenenvanhuntaken.(Jobpol, 2016)

In tegenstelling totwat velendenken is er geenhiërarchischeband tussenbeideniveaus.

Beidepolitiekorpsenhangenafvaneenandereadministratieveoverheid.(VVSG, 2008)De

federale politie valt onder de bevoegdheid van de federale overheid, meer bepaald de

Minister van Binnenlandse Zaken voor haar bestuurlijke taken en deMinister van Justitie

voorhaargerechtelijketaken.Delokalepolitiedaarentegenvaltonderdebevoegdheidvan

de lokale overheden. De burgemeester in geval van een ééngemeentezone en het

politiecollege en de politieraad in geval van een meergemeente zone. (VVSG, 2008)

(Jobpol, 2016) Maar, de Ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie dragen finaal de

verantwoordelijkheidoverdegeïntegreerdepolitiezonderafbreuktedoenaandebevoegde

lokaleoverheden.(VVSG, 2008)

28

Hetpersoneelvandegeïntegreerdepolitiewordtonderverdeeldineenoperationeelkader

datuitpolitieambtenarenbestaatalsookuiteenadministratief/logistiekkader(CALOG)dat

uit burgerpersoneel bestaat en een ondersteunende functie uitvoert. (Jobpol, 2017)

(Belgium.be, 2017) Dit CALOG-kader heeft de laatste jaren al veel oneigenlijke,

administratievepolitietakenovergenomenwatdecapaciteitvanhetoperationelekaderten

goedekomt.Hetoperationelekaderbestaatvervolgensuitpersoneeldatbevoegdisomalle

opdrachtenvanbestuurlijkeen/ofgerechtelijkeaarduittevoeren.(Jobpol, 2017)

Dealgemeneopdrachtenvanhetoperationelekadervandegeïntegreerdepolitiewerden

vastgelegd indeWetophetPolitieAmbtvan1992waarineenonderscheidgemaaktwerd

tussen bestuurlijke taken en gerechtelijke taken. (Politiezone KASTZE, 2017) De

bestuurlijkepolitie isbevoegdopbestuurlijkvlak.Dezepolitieambtenarendoendeburger

de wetten en reglementen naleven, voeren preventieve opdrachten uit, beschermen

personenengoederenenverlenenbijstandinnood. (Vlaamse Overheid, 2017)Voorbeelden

zijn bestuurlijke aanhoudingen, ontruimingen, fouilleringen, inbeslagnames, het bewaren

vandeopenbareorde,...(Politiezone KASTZE, 2017)Ditzijndetakendiedelaatstejaren

door de private veiligheid worden overgenomen. Denk hierbij aan het toezicht op

evenementen,winkelbewakingofdebeschermingvangoederenbijvoorbeeld.

Eenagentofofficiervandegerechtelijkepolitiedaarentegenheeftdezebevoegdhedenook,

maar uitgebreid met bevoegdheden op gerechtelijk vlak. Deze politieambtenaren richten

zich op de misdaden en wanbedrijven die een gespecialiseerde opsporing en proactieve

onderzoekenvereisen.(Vlaamse Overheid, 2017)Hierdoormogendezepolitieambtenaren

ook gerechtelijke arrestaties, huiszoekingen, gerechtelijke fouilleringen, het intrekken van

rijbewijzen, ...uitvoeren.(Politiezone KASTZE, 2017)Hetuitbestedenvandezetaken ligt

wegens haar vergaande impact op de persoonlijke vrijheid van verdachten al moeilijker.

Toch neemt de private veiligheid hiervan een deel in haar takenpakket op. Denk

bijvoorbeeldaanprivédetectivesdieonderzoekenverrichtennaarinternebedrijfsfraude.

29

1.2.2. Delokalepolitie

Om de gevolgen van het kerntakendebat op de lokale politie te kunnen begrijpen is het

belangrijkdaterookstilgestaanwordtbijdewijzewaaropde lokalepolitiegeorganiseerd

wordt,overwelkecapaciteitzekanbeschikkenenhoezegefinancierdwordt. Immers,het

kerntakendebatiseenpolitiekdebatdatbetrekkingheeftophetcapaciteits-,middelen-en

financieringsvraagstuk.

1.2.2.1. Deorganisatievandelokalepolitie

Delokalepolitiebestaatvandaagdedaguit187politiezones.(Jobpol, 2016)Eenpolitiezone

is een territoriaal gebied dat uit één of meerdere gemeenten bestaat. (VVSG, 2008)

Sommige van die zones omvatten slechts één gemeente. Deze noemt men

ééngemeentezones en vallen onder de bevoegdheid van de burgemeester. Andere zones

bestaanuitmeerde(kleinere)gemeentenennoemtmenmeergemeentezones.Dezevallen

onderdebevoegdheidvanhetpolitiecollegeendepolitieraad.(Jobpol, 2016)(VVSG, 2008)

Terillustratie,Belgietelt40ééngemeentezonesen147meergemeentezones.

1.2.2.2. Deonderverdelinginlokalepolitiezones

Wat de ééngemeentezones betreft, zijn de gemeenteraad en de burgemeester

verantwoordelijk voor het lokaal politiekorps.. (VVSG, 2017) Deze politiezones hebben

geeneigenrechtspersoonlijkheidomdatzeonderderechtspersoonlijkheidvandegemeente

vallen. Juridischgezienvallendezepoltiezonesdanooksamenmetdegemeente.(VVSG,

2008)

Wat de meergemeentezones betreft, staat het bestuur van de poltiezone los van de

verschillende gemeenten en heeft zewel een eigen rechtspersoonlijkheid. (VVSG, 2008)

Een politieraad en een politiecollege werden hiervoor opgericht. De raad wordt

samengestelduitvertegenwoordigersvandeverschillendegemeentenenhetcollegewordt

samengesteld uit de burgemeesters van de verschillende gemeenten. (VVSG, 2017) De

gedachte van de wetgever hierbij was dat schaalvergroting voordelen (in capaciteit,

middelen en financiering) aanbood om een kwalitatieve dienstverlening te kunnen

verzekeren.(VVSG, 2008)

30

Het gevolg hiervan is dat het merendeel van de politiezones vandaag de dag uit

meergemeentezonesbestaanenhetvoornamelijkgrotegemeenteszijn-zoalsverstedelijkte

gebieden-dieuitééngemeentezonesbestaan.

Vervolgensheeftde FODBinnenlandseZakenookeen typologie vanpolitiezonesopbasis

vanhunverstedelijkingsgraaduitgewerkt.Politiezoneskunnenhierdoorook invijf clusters

onderverdeeld worden die gekenmerkt worden door een dalende verstedelijkingsgraad.

Cluster1bevatdegrotecentrumstedenvanBelgië,terwijlcluster5delandelijkegemeentes

bevat7.Afhankelijkvandezeverstedelijkingsgraadsteldemenvastdathetaantal inwoners

alsookpolitieambtenarenineenpolitiezoneomgekeerdevenredigstaatmetdeoppervlakte

vandiepolitiezone.Hoegroterdepolitiezone(territoriaal),hoelagerhetaantalinwonersen

politieambtenaren. Men concludeerde ook dat verstedelijken gebieden, op Brussel na,

meestaluitéén-gemeentepoltiezonesbestaanterwijlde landelijkegemeentesmeestaluit

meer-gemeente politiezones bestaan. Verstedelijkte (eengemeente) politiezones vereisen

immers een grotere capaciteit aan politieambtenaren terwijl landelijke (meergemeente)

politiezones een groter grondgebied met een kleiner inwonersaantal beheren. (VVSG,

2008)

1.2.2.3. Dekorpschef

De burgemeester of het politiecollege oefenen gezag uit over de korpschef -ook wel de

zonechefgenoemd-dieaangeduidwordtvooreenperiodevanvijfjaar.Dekorpschefstaat

invoordedagelijkseleidingvandepolitiezoneenisverantwoordelijkvoordeuitvoeringvan

het lokaal politiebeleid. De korpschef zorgt dus voor de leiding, de organisatie en de

verdelingvantakenbinnenzijnkorps.(Politiezone Zennevallei, 2017)(VVSG, 2008)Totslot

wordt de lokale politie binnen de geïntegreerde politie vertegenwoordigd door de Vaste

CommissievandeLokalePolitie(VCLP)diebestaatuitdaartoeaangewezenkorpschefs,ook

aangesteldvooreenperiodevanvijfjaar.(Politiezone Voorkempen, 2017)

7 Cluster 1 politiezones zijn de grote steden, cluster 2 zones zijn de regionale steden, cluster 3 zones zijn agglomeratiegemeenten of goed uitgeruste kleine steden, cluster 4 zones zijn zwak uitgeruste kleine steden of verstedelijkte gemeenten en cluster 5 zones tot slot zijn zwak verstedelijkte gemeenten (landelijke gebieden). (Lokale Politie, 2002)

31

1.2.2.4. Detaakvandelokalepolitie

De taak van een lokale politiezone is tweeledig. Enerzijds voert de lokale politie de

basispolitiezorgophetlokaleniveauuitdatdoorhetKBvan17.09.2001werdvastgelegden

bepaaltdatelkepolitiezonedezeindegeestvandegemeenschapsgerichtepolitiezorgmoet

uitvoeren.(Jobpol, 2016)Maar,anderzijdsverleentdelokalepolitieooksteunaansommige

opdrachten van federale aard. (Lokale Politie, 2017) Deze taken kunnen gaan om

bewakingsopdrachten, toezicht, bijzondere bescherming van goederen of personen of het

uitvoerenvanordehandhavingbijgrotemanifestaties.(Jobpol, 2016)

1.2.2.5. Definancieringvandelokalepolitie

Doordepolitiehervormingwerdeenvolledignieuwwettelijkenorganisatorischkaderinhet

levengeroepenvoordefinancieringvandegeïntegreerdepolitie.Dekaderwet-Wetopde

Geïntegreerde Politie- bepaalt zo dat de lokale politiezones over een grote financiële

autonomie beschikken. In de praktijk betekent dit dat lokale politiezones hun eigen

begroting, rekeningen en financieel beheer moeten opstellen los van de gemeente. Bij

ééngemeentezoneswordtditduidelijkdoordatdebegrotingvandepolitienietbinnende

gemeentebegrotingwordtgeïntegreerd.Vervolgenskenteen lokale zone tweebelangrijke

financieringsbronnen. Ten eerste een federale dotatie en ten tweede een gemeentelijke

dotatiedievarieertnaargelangmenovereenééngemeentezoneofeenmeergemeentezone

spreekt.(VVSG, 2017)Hetgevolghiervanisdatelkepolitiezoneovereenanderefinanciële

capaciteitbeschiktendatsommigepolitiezoneshierdoorgedwongenwordenomenerzijds

partnerschapmet externe diensten aan te gaan of anderzijds bepaalde takenmoet laten

uitbesteden.

Defederaletoelage

Elkjaarwordtereenfederaledotatieperpolitiezonetoegekendwaardoordezedotatiezo

tenlastevandefederalebegrotingkomttestaan.Omhetbedragvandedotatietebepalen

worden er verschillende criteria en een financieringsmechanisme gehanteerd. Hiermee

tracht de federale overheid tegemoet te komen aan de financiële inspanningen die

gemeentesleverenomdeveiligheidinhunzonetewaarborgen.(VVSG, 2017)

32

Defederaletoelagebestaatuittweehoofdelementen.Debasistoelageendesocialetoelage.

Debasistoelageisbedoeldomhetaandeelvandefederaleoverheidtedekken.Ditzijnalle

opdrachten van de lokale politie die door de federale overheid opgelegd worden alsook

algemene,bijzonderefederaleopdrachtendiedoordefederalepolitieopgelegdworden.De

sociale toelage daarentegen is bestemd om de werkgeversbijdragen te dekken voor de

bezoldiging van de voormalige Rijkswachters die zijn overgegaan naar de lokale politie.8

(VVSG, 2017)

Degemeentelijketoelage

Debegrotingvaneenpolitiezonevaltomwillevanhaarfinanciëleautonomieooktenlaste

vandegemeentes.Dezetoelageszijngoedvoorruim60%vandefinanciënvanpolitiezones

en zijn te herleiden naar de financiële inspanningen die gemeentes uitvoeren voor hun

lokalepolitiezone.(VVSG, 2017)

De gemeenteraad of de politieraad keuren de dotatie(s) die aan de politiezone wordt

toegekend goed, worden vervolgens uit de begroting van de gemeente geschreven en

doorgestortnaardepolitiezone.Bovendienkaneengemeentededotatieverhogen indien

zij bijkomende opdrachten van de politie verwachten. Het gevolg is dat sommige

politiezonesrespectievelijkmeerdotatieskrijgendananderepolitiezones.

Samengevat komt deze dotatie er op neer dat zij het verschil moet vormen tussen de

ontvangsten(federaletoelage)enuitgaven.Hierdoorvormendegemeentelijkedotaties(in

theorie) het sluitstuk van de lokale politiebegroting. (VVSG, 2017) Het principe is dat

gemeentesuiteenmeergemeentezonezelftotconsensuskomenoverdeverdelingvande

gemeentelijke dotaties. In de praktijk is deze consensus gebaseerd op de politieke en

ideologische oriëntatie van de burgermeesters en wat zij van hun zone verwachten. De

lokalebesturenmogendusvrijbeslisseneneenverdeelsleutelvoorstellenomditverschilop

tevullen(VVSG, 2017)watindewerkelijkheidtoteenzekerematenvanwillekeurleidt.

8 Voor een diepgaande uiteenzetting over de wijze waarop de federale toelage berekend wordt, wordt de geïnteresseerde lezer aangeraden om volgend document te raadplegen. http://www.vvsg.be/veiligheid/lokalepolitie/Documents/ADO%20doc%20103_tekst%20website%20federale%20toelage_logo.pdf

33

1.3. Degemeenschapsgerichtepolitiezorg(GGPZ)

De gemeenschapsgerichte politiezorg is hetmodel dat de gehele Belgische geïntegreerde

politiedienstenaanstuurt.Ditcommunityorientedpolicing(COP)-modelkwamtotstandnaar

aanleidingvanhetfalenvandepolitieenjustitieindejaren'80en'90.(Van Altert & Enhus,

2009)Hetideewasdatditmodeldebrugtussenpolitieenbevolkingterugmoestdichten.

(Easton, et al., 2009)Dochduurdehettotdepolitiehervorminguit1998vooraleerditmodel

officieel als de te volgen politiestrategie werd aangenomen. (De Kimpe, 2010) De

doelstellingervanisomtestrevennaareenpolitiediegeïntegreerdisindesamenleving,ten

dienste staat van de burgers en die samen met de gemeenschappen op zoek gaat naar

oplossingen voor de lokale omstandigheden die onveiligheid veroorzaken. (Van Altert &

Enhus, 2009)

Trojanowicz & Bucquerroux -de twee pioniers van dit model- beschrijven het als volgt:

"Communitypolicingisanewphilosophyofpolicingbasedontheconceptthatpoliceofficers

and private citizens working together in creative ways can help solve contemporary

community problems related to crime, fear of crime, social and physical disorder, and

neighborhood decay. The philosophy requires that police departments develop a new

relationshipwiththelaw-abidingpeopleinthecommunity,allowingthemagreatervoicein

setting localpriorities,andinvolvingthemineffortsto improvetheoverallqualityof life in

theirneighborhoods.Itshiftsthefocusofpoliceworkfromhandlingrandomcallstosolving

problems."(Van Altert & Enhus, 2009)(Trojanowicz & Bucqueroux, 1990)(Fisher-Stewart,

2007)

DeBelgischevisieopcommunityorientedpolicingiseenvermengingmetFranseenEngelse

invloeden.(Van Altert & Enhus, 2009)Meerbepaaldeenbalanstussencommunitypolicing

(CP) enproblem oriented policing (POP). (Jobpol, 2016) (De Kimpe, 2010) Een belangrijk

elementindezeBelgischevisieisdebeschermingvandeindividueleencollectieverechten

envrijhedenvanburgerszoalsbepaalddoorRousseau.Maarditkandepolitienietalleen.Ze

moet dit samen met haar partners doen. Hierdoor moet de politie in de samenleving

verankerdzijnenerpermanentdeelvanuitmaken.(Van Altert & Enhus, 2009)Depolitie

moetdusgemeenschapsgerichtzijn.

34

Deburgerstaatvolgenshetsociaalcontracteendeelvanzijnvrijhedenafaandestaatende

politie in ruil voor meer veiligheid. De politie dient dan ook rekening te houdenmet de

noden van haar bevolking. Maar daarnaast heeft de bevolking dus ook het recht op

verantwoordingvandepolitie.(Van Altert & Enhus, 2009)Depolitiemoetkunnenuitleggen

enargumenterenwaaromzijmeerineenbepaaldebuurtpatrouilleert,minderaandachtaan

eenspecifiekfenomeenhecht,...

Dezebasisideologiewordt inBelgië vervolgens vertaaldnaar eenaantal essentiëlepijlers9

dieelkepolitieambtenaarinachtmoetnemenbijhetuitvoerenvanzijn/haartaken.Grosso

modokanmendusstellendatdegemeenschapsgerichtepolitiezorgeenwijzevanhandelen

alsook een houding of ingesteldheid is waaraan alle kandidaten en medewerkers van de

geïntegreerdepolitiemoetenvoldoen. (Jobpol, 2016)

1.3.1. Degevolgenvandegemeenschapsgerichtepolitiezorgvoordepolitie

Degemeenschapsgerichtepolitiezorgheefttoteenrolverbredingvandetakenvandelokale

politie geleid. Immer, de rol van de politie mocht zich niet langer beperken tot de

traditionele domeinen van een politieoptreden, met name orde handhaving en

criminaliteitsbestrijding. Vanaf de intrede van de gemeenschapsgerichte politiezorg werd

dan ook aandacht besteed aan andere samenlevingsfenomenen zoals overlast of

verloedering. Deze domeinen zijn immers belangrijk in de subjectieve perceptie over

veiligheiden leefbaarheid.Hetgevolgwasdatdepolitiezichsteedsmeerenmeeropeen

proactieveaanpakvansamenlevingsproblemenbegontefocussenensteedsmeerenmeer

optrad alvorens dergelijke samenlevingsproblemen -zoals overlast of onveiligheid

bijvoorbeeld-effectiefuitmonddenincriminaliteit.(De Kimpe, 2010)

9 De vijf pijlers van de gemeenschapsgerichte politiezorg zijn (1) externe oriëntering, (2) probleemoplossend werken, (3) partnerschap, (4) verantwoording en (5) empowerment

35

2. HETKERNTAKENDEBAT

Zoalsreedsaangehaaldstondhetkerntakendebatlangetijdopdepolitiekeagendaenkwam

het recent in een stroomversnelling terecht: op 08 juni 2017werd de nieuwewet op de

private veiligheid goedgekeurd.Het doel vandezewet is omdeprivate veiligheid als een

moderne,vereenvoudigdeencomplementairepartner inhetBelgischveiligheidslandschap

uittebouwen.DemotivatiehiervoorkwamvanuitdeFODBinnenlandseZakenonderimpuls

van Minister Jambon. Deze stelde in 2016 dat de private veiligheid meer taken en

bevoegdheden moest opnemen zodat 2.500 extra politieambtenaren op straat gestuurd

kondenwordenenmeermiddelenencapaciteitvrijgemaaktkonwordenvoordeprioritaire

taken van de politie. De algemene doelstelling luidde om meer blauw op straat te

verzekerenendelokalepolitiealseen"zeernabij,altijdbeschikbare"actortekunnenblijven

aanschouwen die 24 op 7 paraat staat, op een snellere wijze kan interveniëren enmeer

contactmetdewijkagentkanverzekeren.(FOD Binnenlandse Zaken, 2016)

DezenieuwewetvervangtdeoudeenzeerstrikteWet-Tobbackvan10april1990verheftde

private veiligheid in België naar eennieuwe schaal. De private veiligheidssector krijgt een

nieuw toepassingsgebied: het beheren van camerasystemen. Nieuwe activiteiten: het

uitvoeren van verruimde persoonscontroles, sweepings en het bedienen van technische

middelen alsook nieuwe situationele bevoegdheden: bevoegdheden waarover een

bewakingsagentenkelbeschiktopspecifiekeplaatsenofspecifiekesituaties.(Hoffer, 2017)

Het gevolg van deze verruiming is dat de private veiligheid in de nabije toekomst

bijvoorbeeld ook kan overgaan tot identiteitscontroles, het oppervlakkig fouilleren van

menseninbepaaldeomstandigheden, (Saerens, Z, 2016),hetsweepenvangebouwen,het

bedienen van technische middelen zoals drones, het gebruiken van speurhonden, het

bedienenvancommandowagens,hetbedienenvancamerasystemen,hetbekijkenvanreal-

timebeelden(FOD Binnenlandse Zaken, 2016)(Hoffer, 2017),toezichthoudenopkritieke

punten,specifiekezonesofevenementen,hetuitdelenvandeinternepostbedelingvande

lokale politie, het signaleren van incidenten op de autosnelwegen, het uitvoeren van de

verkeersregeling, het beheer van de flitspalen, de PV-verwerking van flitspalen, het

uitvoerenvandehumanresourcealsookhetuitvoerenvandelogistiekvandegeïntegreerde

politie. (FOD Binnenlandse Zaken, 2016)

36

Dit zijnveelactiviteiten.Maaralvorensweonskunnenafvragenhoede lokalepolitiehier

tegenoverstaatenwelkegevolgenditvolgenshaaropdeuitvoeringvandebasispolitiezorg

zalhebben,moetenweonseerstafvragenhoehetkerntakendebattotstandkwam,welke

gebeurtenissenerdeaanzettoehebbengegevenenhoehetdebatvandaaggevoerdwordt.

2.1. Hetontstaanvanhetkerntakendebat

2.1.1. Dejaren'80,eenuitbreidingvanhettakenpakketvandepolitie

Tijdensdejaren'70bestondendekerntakenvanderegulierepolitieuithaarcore-business

namelijk het bestrijden van criminaliteit en de openbare orde handhaving. Van een

kerntakendebatwasernoggeensprake.(De Kimpe, 2010)Tijdensdedaaropvolgendejaren

'80werdBelgiëopgeschriktdoorhetHeizeldrama(1985),deBendevanNijvel(1982-1985)

endeterroristischeaanslagenvandeCCC10(1984-1985).(De Ruyver, 2016)Alsnelwerdhet

duidelijkdatdeveiligheidsproblemendieBelgiëkendenietmeerbeperktbleven totgrote

openbare orde manifestaties of de traditionele vormen van criminaliteit. In die periode

blekendeproblemennogbeheersbaar,steldedeburgergeenvragenoverdewerkingvan

depolitieenwasergeennoodaaneenbeleid.(De Kimpe, 2010)

Hetgevolgvandejaren'80wasdatdeBelgischeveiligheidspolitiekvooreeneerstekeerin

vraag gesteldwerd en eenwantrouwen vande burger in politie en justitie ontstond. (De

Ruyver, 2016)Depolitiekreegdoordezezwarecriminaliteitkritiekenburgersvroegenzich

af of de politie nog in staatwas om 'hen' te dienen.Het 'value formoney'-principewerd

hierbij aangehaald: deburgerwildewaar voor zijn geld,meerbepaald een respectvol- en

kwaliteitsvol politieoptreden. (De Kimpe, 2010) Een eerste parlementaire

onderzoekscommissie -de Bendecommissie- werd opgericht en boog zich tussen 1988 en

1989overdezeproblematiek.In1990brachtzehaarverslaguit. (De Ruyver, 2016)

2.1.2. Dejaren'90,verkiezingenenhetPinksterplan

Deproblematiekuitdejaren'80leiddetotbezinningoverderolentaakomschrijvingvande

politieenvormdezodeaanzetnaareenverbredingvandepolitiefunctieindejaren'90.

10 De CCC staat voor de 'Cellules Communistes Combattantes'

37

Bij de verkiezingen van 1991 oefenden de Belgische politici electorale druk op politie en

justitie uit waardoor veiligheidsthema's een prioriteit werden op de nationaal politieke

agenda.Hetgevolgwasdatmen-voorheteerstinBelgischegeschiedenis-werkmaaktevan

eennationaalalgemeenveiligheids-enpreventiebeleid.

Het pinksterplan van 5mei 1990werd door de toenmalige regeringMartens als politieke

reactie op de vaststellingen en aanbevelingen van de Bendecommissie opgesteld. (De

Ruyver, 2016)Hetdoelwasomdeschandalenuitde jaren '80 teboventekomenenhet

vertrouwenvandeburgerinpolitieenjustitieopnieuwtevergroten.Metbetrekkingtotde

politie schetste het Pinsterplan onder andere een nieuw politiebeleid dat zich kaderde

binneneen ruimer algemeenpreventie- en veiligheidsbeleid.Depolitiemoest een 'politie

voor de burger' worden. Een politie die dicht bij de burger staat, maatschappelijk is,

gebaseerd is op democratische principes en die een generalistische doch professionele

taakstellingheeftmoestsoelaasbieden. (De Kimpe, 2010)

Depolitiewerdsterkrichtingeendienstverlenenderolgestuurdeninternehervormingenbij

de politie werden doorgevoerd. Ten eerste, de politie (Lees: de Rijkswacht) moest

vermaatschappelijken.Hiervoorwerdhetconceptvandegemeenschapsgerichtepolitiezorg

een eerste maal aangehaald, doch haar officiële intrede gebeurde pas met de

politiehervorminguit1998.Tentweede,detakenvandeeerstelijnspolitiezorg1112moesten

uitgebreid, geprofessionaliseerd en gemoderniseerd worden. (De Kimpe, 2010) De

eerstelijnspolitiezorgmoest over alles een basiskennis hebben en hetwerd belangrijk dat

alle burgers over een gelijkwaardige eerstelijnspolitiezorg konden beschikken. Bovendien

werd het onderscheid tussen de eerstelijnspolitiezorg en de gespecialiseerde

tweedelijnspolitiezorgvergrootomdathettakenpakketvandeeerstelijns-politienietlanger

mochtenkonbestaanuithetbestrijdenvandetraditionelevormenvancriminaliteitenhet

handhavenvandeopenbareorde.(De Kimpe, 2010)

11 De eerstelijnspolitiezorg kan in dit opzicht aanschouwd worden als de voorloper van de basispolitiezorg. 12 De Gemeentepolitie was verankerd in de lokale besturen en stond hierdoor dus voornamelijk in voor de eerstelijnspolitiezorg. De Rijkswacht en de Gerechtelijke politie stonden in dit opzicht dan ook voornamelijk in voor de tweedelijnspolitiezorg.

38

Demaatregeldiegenomenwerdenomdepolitietevermaatschappelijkenendichterbijde

burger te brengen, hield in dat de politiediensten werden aangeraden om niet langer

volgens een op 'militair-bureaucratisch politiemodel' te werken13. (De Kimpe, 2010) De

politiewerd hierdoormakkelijker aanspreekbaarwat er voor zorgde dat het takenpakket

vandepolitiedienstenuitgebreidwerd.Vanafditmomentwashetdebevolkingdiebesliste

ofdepolitienodigwasenkondepolitie-zoalsindejaren'70en'80-nietmeerautonoom

bepalenofhaaroptredenvereistwas.

Het in leven roepen van de preventie contracten die later omgedoopt werden tot de

preventie- en veiligheidscontracten en vandaag de preventie- en samenlevingscontracten

heten,zijnvolgensDeKimpehetbestevoorbeeldvandezevermaatschappelijking. Indeze

contractenwerd zowel aandacht aan de politie, aan preventie alsook aan slachtofferzorg

besteed wat er voor zorgde dat de politie als een meer gemeenschapsgerichte

politieorganisatie uitgebouwd werd. Kortom, de politie werd door deze contracten

gestimuleerdomeensteedsbredererolindesamenlevingtespelenenzichooktefocussen

oppreventieencontactmetdeburger.Hetgevolgwasdatstilaanhetinzichtontstonddat

partnerschapmetverschillende instantiesenorganisatieseenmeerwaardekonbiedenom

aandezenieuwe,brederol-entaakuitbreidingtekunnenvoldoen.(De Kimpe, 2010)

Maar ook stond een professionalisering en modernisering van de (Gemeente)politie

centraal. Immers,omvaneenvolwaardigeeerstelijnspolitiezorg te kunnen sprekenmoest

de Gemeentepolitie opnieuw uitgebouwd worden. Deze was te veel op de achtergrond

verzeildgeraaktenhieldzichvoornamelijknogbezigmetadministratievetakendieeerder

kaderden in een gemeentelijke dienstverlening. Om deze administratieve, gemeentelijke

werklastteontlastensteldedetoenmaligeMinistereenlijstopmettakendienietdoorde

politie uitgevoerd moesten worden14en kreeg de Gemeentepolitie meer ruimte voor de

echte politietaken. (De Kimpe, 2010) Dit leidde tot een eerste vorm van outsourcing in

Belgischegeschiedenis,dochnietnaardeprivatesectormaarnaargemeentelijkediensten.

13 Het beste voorbeeld van deze maatregel kent men in de praktijk als de 'demilitarisering van de Rijkswacht' uit 1991. Maar ook de andere politiediensten werden aangeraden om zich maatschappelijker op te stellen. 14 MO 07.04.1995 houdende de administratieve taken van de politiediensten.

39

Samengevat:dekoerswijzigingnaareenmaatschappelijkepolitieuitdejaren'90leiddetot

eenheroriënteringvanhaar rolnaardienstverleningendegeneralistischetaakstellingvan

deeerstelijnspolitieleiddetoteenuitbreidingvanhaartakenpakket.

2.1.3. Dekeerzijdevandemedaille

Maar demedaille van deze rol- en taakuitbreiding kende ook een keerzijde. Zo kreeg de

politienaenigetijdhetverwijtdatzedeveiligheidsproblementeveelnaarzichtoetroken

werdhaaraanwezigheid intallozeprojectennietaltijdopprijsgesteld.Zekernietdoorde

welzijnssector. Deze verweet de politie dat ze teveel een concurrentiepositie begon in te

nemenenhetgemeentelijkeveiligheidsbeleidteveelbegontesturen.(De Kimpe, 2010)

Steeds meer en meer groeide de overtuiging dat een doeltreffend veiligheidsbeleid zich

situeerdebinneneen samenwerking tussenpolitie,partnersenbevolking.Depolitiewerd

hierinnogsteedsalseenbelangrijkeactoraanschouwd,maarzewerdduidelijkgemaaktdat

haar verruimde takenpakket en rolomschrijving geen louter politieprobleem meer was.

Veiligheidwerdeen integraalengeïntegreerdbeleid.Ditnieuweveiligheidsdiscours leidde

tot een vernieuwde en geïntegreerde benadering van de veiligheidsproblematiek en een

herpositioneringvanderolvandepolitieindesamenleving.(De Kimpe, 2010)

Waardebasistakenvandepolitietijdensdejaren'70en'80uitcore-businessbestondenen

enkeldoordepolitieuitgevoerdwerden,zijnzevanafdejaren'90maatschappelijk,velerlei

en generalistisch van aard en worden ze uitgevoerd in samenwerking met andere

organisatiesenpartners.

2.2. Depolitiehervorminguit1998

De politiehervorming uit 1998 is het keerpunt in de geschiedenis van het Belgische

politiewezen doordat ze tot het oprichten van de geïntegreerde politie gestructureerd op

tweeniveaus.leidde.

40

De aanzet tot deze politiehervorming werd gegeven door de talloze parlementaire

onderzoekscommissies die tussen 1988 en 199815werden opgericht naar aanleiding van

enkelemisselijkmakendegebeurtenissenvaakincombinatiemeteenfalendpolitieoptreden.

De aanbevelingen en vaststellingen van de laatste commissie - de Commissie-Dutroux-

kwamen vervolgens in een stroomversnelling terecht door de 'boswandeling' die Marc

Dutrouxop23april1998maakte.OmdeproblematiekendiedeBelgischepolitiereedsjaren

kenmerkte inéénklapongedaantemaken,werdendeaanbevlingenenvaststellingenvan

deze laatste parlementaire onderzoekscommissie snel politiek vertaald naar het

octopusakkoordenwerddepolitiehervormingvan1998eenfeit.(De Ruyver, 2016)16

Maar, na deze politiehervormingwerd het prioriteren van taken noodzakelijk doordat de

politiehervormingzelftoteenuitbreidingenhetopnieuwafstemmenvanhettakenpakket

vandeBelgischepolitieleidde.(De Kimpe, 2010)Doordeveletakendiezeindeloopder

jarenhadverzameld,hadzenietmeervoorallestijd,waszeteduurgewordenenwouden

haar opdrachtgevers weten en meten aan welke taken haar capaciteit besteed werd.

(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)

Onder druk van een bedrijfsvoerings- en managementgedachte die met deze

politiehervorminggepaardgingbegonmenzichdanookdevraagtestellenhoede'nieuwe'

politiemethaarsteedsbredererolentakenhetmeestefficiëntingezet(lees:geprioriteerd)

moestenworden.(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)Alsgevolgmaaktehetkerntakendebat

haar intrede in de Belgische politiek, net na de politiehervorming uit 1998. (De Kimpe,

2010).Meert,DevroeenPonsaersstellendatdezedrangnaarprioriteringduidelijkwerdin

2000 toen de federale politie verplicht werd om haar taken in het eerste Nationaal

Veiligheidsplanvastteleggen.Detakenvandelokalepolitiezonesvolgdennietveellaterin

de zonale veiligheidsplannen vanaf 2002. (Meert, Devroe, & Ponsaers, 2006) (De Ruyver,

2016)

15 Deze onderzoekscommissies zijn (1) de Bendecommissie (1988-1989), (2) de Commissie Mensenhandel (1993-1994) 3) en de Commissie Dutroux (1996-1998) 16 Een volledige uiteenzetting over de politiehervorming ligt buiten het bestek van deze thesis. Hierdoor wordt de politiehervorming enkel aangehaald m.b.t. het kerntakendebat.

41

2.2.1. Deinvloedvandepolitiehervormingophetontstaanvanhetkerntakendebat

Uit het voorgaande blijkt dat de politiehervorming uit 1998 niet alleen een omwenteling

betekendeindeorganisatievandeBelgischepolitiediensten,maardatzeerindirectooktoe

bijgedragen heeft dat het takenpakket van de politie onhoudbaarwerd. De Kimpemerkt

hierbij drie zaken op die ertoe geleid hebben dat het kerntakendebat kort na deze

hervorming haar intrede in Belgiëmaakte.Meert, Devroe en Ponsaers stellen vervolgens

nogtweeandereoorzakenvast.

Ten eerste leidde de toegenomen administratieve werklast als gevolg van de

politiehervorming er voor dat er een heel pak aan nieuwe regelgeving en wetgeving

ontstondeneenhogewerkdrukvoorleidinggevendencreëerde.(De Kimpe, 2010)

Ten tweede zorgde de implementatie van de nieuwe politiestructuur tussen lokaal en

federaal (opnieuw) voor een taakverdeling. De lokale politie moest instaan voor de

basispolitiezorg en de federale politie voor de gespecialiseerde politiezorg. Deze

taakverdeling leiddetoteenonderlingestrijdwaarinbeidepolitiedienstenprobeerdenom

zominmogelijkoninteressantetakenopzichtenemen.(De Kimpe, 2010)

Tenderdewerddeintredevande'basispolitiezorg'in1998voorvelelokalepolitiediensten

eeneuvel.IndeWetopdeGeïntegreerdePolitievan1998werddezetermvertaaldnaarzes

organisatorische basisfunctionaliteiten die de lokale politie in haar dienstverlening aan de

helebevolkingmoestkunnengaranderen.Velekorpsenslaagdenhiernietinwaardoorhet

eensterkedrukopdelokalepolitiedienstenlegde.(De Kimpe, 2010)

Ten vierde werd er voor gekozen om de gemeenschapsgerichte politiezorg officieel te

introduceren. De politie moest dichter bij de burger te opereren, meer aandacht voor

slachtoffersgaranderenenmeerblauwopstraatverzekeren.Deaanleidinghiervoorwas-

zoals reeds gesteld- het ontstane wantrouwen in justitie en politie ten tijde van de

turbulentejaren'80,datbovendieneennieuwedeukkreegtentijdedeDutroux-affaireen

dewitteballonnenmarsen.(Meert, Devroe, & Ponsaers, 2006)

42

Doordat de gemeenschapsgerichte politiezorg officieel vastgelegd werd, kreeg de

geïntegreerdepolitieofficieeleengeneralistischetaakstellingenmoestzezichookfocussen

ophulp-endienstverleningindegemeenschap.Kortnadezehervormingbleekdanookdat

degehelepolitie(ennietalleendewijkagent)eenhelewaaieraanonbegrensdeendiverse

hulp-endienstverleningstakenuitvoerde.(Meert, Devroe, & Ponsaers, 2006)

Tenvijfdezorgdedepolitiek-bestuurlijkecontextdiemetdepolitiehervorminggepaardging

voor een (over)accentuering van efficiëntie en een toenemende aandacht voor

bedrijfsvoering en management. Immers de Belgische overheden moesten de

politiehervormingingoedebanenleidenwaardooraandachtvoorefficiëntie,goedbestuur

enbedrijfsvoeringeenmustwerd.(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)

2.3. Dehuidigediscussieoverkerntaken

Hetgevolg-vandetaak-enroluitbreidingdiedepolitiekenmerktevanafdejaren'90ende

politiehervorming uit 1998- was dat men de vele taken van de kostelijke en

dienstverlenende politie moest beheren, prioriteren en afstoten waar nodig. Immer, het

bleek datminimaal de helft van de politietijd besteedwerd aan (oneigenlijke) dienst- en

hulpverleningstaken. (De Kimpe, 2010) 'Moeten we ons daar echt mee bezig houden?'

begonnenvelepoliticizichaftevragenen 'zijndeechtekerntakenvandepolitienietenkel

hetgerechtelijkwerkendeopenbareordehandhaving?Moetdepolitiedusnietafvanaldie

overigeniet-eigenlijketaken?'(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)

Door deze rol- en taak uitbreidingwerd de politie dan ook overbevraagd. Burgers kregen

steedsmeerenmeermogelijkhedenomteklagen,overhedenvaardigdenalsmaarnieuwe

wetten uit, het strafrecht breidde alsmaar uit, de bevolking alsook de criminaliteit nam

toe,...Hetgevolgwasdatdepolitiesteedsmeerenmeerregistreerde,steedsmeerenmeer

werkverrichtteensteedsmeerenmeertakenindegemeenschapopnamdievoordienniet

bestondenofdooranderenwerdenuitgevoerd.

43

HierdoorkwamendeBelgischeoverhedenendepolitietotdevaststellingdathetnietmeer

haalbaar (en betaalbaar) was om nog de vrij simpele controle-, hulpverlenings-,

dienstverlenings- en preventieve politietaken naar behoren uit te voeren. Kortom, het

kostenplaatsje van de maatschappelijke en dienstverlenende geïntegreerde politie werd

bekend en vele beleidsmakerswaren geschrokken van de hoge factuur die deze taak- en

roluitbreidingopleverde.

Deactuele terreurdreigingen georganiseerde criminaliteitmakenhet kerntakendebatnog

prangender. Onder druk van het hoge kostenplaatje en de dreiging van deze

criminaliteitsfenomen, wordt er door sommige dan ook gesteld dat de kerntaak van de

politieenkelhetbestrijdenvandezegrootschaligeenernstigevormenvancriminaliteitzou

moeten inhouden. In dergelijke tijden willen overheden immers snelle en zichtbare

resultaten aan hun kiezers voorleggen, hetgeen ontbreekt bij een toekomstgerichte en

gemeenschapsgerichtepolitiestrategie.17.(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006).

2.4. Hetdebatindepraktijk

De actuele focus op terrorisme en georganiseerde criminaliteit zorgde er voor dat de

discussie over het afstoten van politionele hulp-, en dienstverleningstaken in een

stroomversnelling kwam en een nieuweWet op de Private Veiligheid goedgekeurd werd

opdatdepolitieaancapaciteitenmiddelenkanwinnen.

Bovendienblijktdatdepolitieookzelf steedsmeerenmeer in richtingvanhaarpartners

begint te wijzen wanneer ze bepaalde taken moet uitvoeren. In een integraal en

geïntegreerdeveiligheidsbestelzoalsdat inBelgiegehanteerdwordthebbendezepartners

ookhunverantwoordelijkheid inzakeveiligheid.Hierdoormoetmendusvaststellendatde

geïntegreerdeenintegraleveiligheidsstrategie,hetaangaanvanpartnerschapendetendens

totafstotingookversterktheeft.

17 De motivatie van de Minister van Binnenlandse Zaken Jambon kan hieruit mogelijks verklaard worden. Door de private veiligheid complementair in het Belgisch politioneel veiligheidslandschap te betrekken, hoopt deze mogelijks capaciteit en tijd vrij te maken om snelle politionele resultaten inzake terreurbestrijding te boeken.

44

Zo merkt men dat de politie zich ook bewust is van het feit dat de private veiligheid

bepaalde'gaten'kanopvullenindeveiligheidszorgdieontstaattengevolgevanhetafstoten

vanbepaaldetaken.Hetuitoefenenvantoezicht,hetuitvoerenvanidentiteitscontrolesop

evenementen, winkelbewaking of het uitvoeren van bewaking op bepaalde (kritieke)

plaatsen zijn hier voorbeelden van. Hierdoor is België reeds in een fase van no return

getreden en lijkt het onmogelijk dat de politie deze ruimtes opnieuw zal veroveren. (De

Kimpe, 2010)

Grote winkels, shopping-malls, banken, grote bedrijven, evenementen, ... Allen zijn de

afgelopen jaren steedsmeer enmeer hun toevlucht in de private veiligheid gaan zoeken

omdat debeleidsmakers vandepolitieworstelenmet haar rol en taken,maar deprivate

veiligheidwel dienstverlening opmaat kan aanbieden en tegen een betaalbare prijs. Het

gevolghiervanisdatdeprivatesectorsteedsmeerenmeeringeschakeldwerdwegenshaar

doeltreffendheidenprijsbewustheid. (Meert, Devroe, & Ponsaers, 2006)Dit leiddeerdan

ook toe dat de private sector indirect doch complementair in het Belgische

veiligheidslandschapuitgebouwdwerd.

2.5. Afsluitendebedenkingoverhetkerntakendebat

Dit verschijnsel vanafstotingnaardeprivate veiligheid vormtdeessentie vanhethuidige

kerntakendebat. Hierbij luidt de mening van diegenen die voor de afstoting zijn dat de

politiezichenkelmetdietakenmoetbezighoudendieuitsluitenddoorpolitieambtenaren

kunnenwordenuitgevoerd.Alstegenreactiewijzendiegenendietegenoutsourcingzijndat

eentesterkenadrukopcrime-fightingdegemeenschapsgerichtepolitiezorgonderdrukzal

zetten.Volgenshunishetimmersnietdegrotecriminaliteitwaarvandekiezerwakkerligt

maarwelvandekleinedagdagelijkseensteedswederkerendebekommernissendiehinder

enongenoegenteweegbrengen.Zakenwaaraaneengemeenschapsgerichtepolitiezorgiets

tracht aan te doen. Deze tegenstanders stellen dan ook dat een te grote focus op het

verengenvandekerntakenvandepolitieweleens zuurkanopbrekenwanneerdekeizer

naarde stembusmoet.Anderennoemenzichpragmatischen stellendathetprivate tij al

langnietmeertekerenis(pointofnoreturn)enopterenervooromgemengdeformuleste

onderzoekendiedezeverhoudingkandirigeren.(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)

45

Dit laatste lijkt hetgeende nieuweWet opde Private veiligheid volgens demotivatie van

Minister Binnenlandse Zaken Jambon tracht te bekomen. Namelijk een pragmatische en

complementaireprivateveiligheiduitbouwendiedelacunesindeBelgischeveiligheidszorg

trachtop tevullen. (FOD Binnenlandse Zaken, 2016)BovendienhaaldedeBVBOookaan

dat ze zich in deze samenwerking pragmatisch wou opstellen opdat een transparante

samenwerking met de politie, die tevens onder regie van de politie blijft staan kans op

slagenheeft.(BeroepsVereniging van BewakingsOndernemingen, 2012)

Totslot:hetargumentdatzichbaseertopdevisievanRousseau'ssociaalcontractwaarbij

gesteldwordtdatdepubliekeveiligheidgeenprivateaangelegenheidmagzijn, is-volgens

Ponsaers,Devroe&Meert-hierdoorenkel ideologischvanaardenondertussenalvolledig

achterhaald door de realiteit. Vanuit een bedrijfsmatig, op efficiëntie gericht en op

kostenbesparingsgerichtepolitiek,werdhetsociaalcontracttussenstaatenburgerdanook

op een sluipende en indirecte wijze naar de achtergrond geduwd ten voordele van de

privatesector.(Ponsaers, Devroe, & Meert, 2006)

46

3. DEBASISPOLITIEZORG

Dezevenbasistakendiedoordelokalepolitieconformdegemeenschapsgerichtepolitiezorg

uitgevoerdworden,wordtdebasispolitiezorggenoemd. (De Lokale Politie, 2016)Detaken

zijn wijkwerking, onthaal, interventie, slachtofferbejegening, opsporing en onderzoek,

openbare ordehandhaving en verkeer. (Lokale Politie, 2017) Het doel van deze zeven

basistaken is dat elke lokale politiezone alle opdrachten van zowel bestuurlijke- als

gerechtelijke aard, die nodig zijn voor het beheersen van lokale gebeurtenissen en

fenomenenopheteigengrondgebied,vooreigenrekeningkannemen(Lokale Politie, 2017)

envooreenminimaledienstverleningkaninstaanzodatdeburger-ongeachtwaarhij/zijzich

in België bevindt- steeds het recht op eenzelfde kwaliteitsvolle dienstverlening heeft. (De

Lokale Politie, 2016)Bovendienkunnenlokalepolitiezonesnaargelangdenoodenbehoefte

hun basispolitiezorg uitbreiden en/of specialiseren in andere domeinen zoals een

hondenbrigade,eenmotorbrigade,lokaleonderzoeksploegen,hetaudiovisueelverhoorvan

kinderen,...(Jobpol, 2016)

DebasispolitiezorgwordtvastgelegdinhetKoninklijkBesluitvan17.09.2001(totvaststelling

van de organisatie- enwerkingsnormen van de lokale politie teneinde een gelijkwaardige

minimale dienstverlening aan de bevolking te verzekeren). De Ministeriële Omzendbrief

PLP10van9.10.2001 (inzakedeorganisatie-enwerkingsnormenvande lokalepolitiemet

het oog op het waarborgen van een minimale en gelijkwaardige dienstverlening aan de

bevolking)regeltvervolgensdeminimumnormen.(De Ruyver, 2009) (Lokale Politie, 2017)

De gevolgen van het kerntakendebat op deze taken vormt de hoofdfocus van de

masterproef.Zoals indithoofdstukduidelijkzalwordenbestaanerveelverschillen tussen

politiezonesonderlinginhetuitvoerenvandezetakenenhethalenvandeorganisatorische

minimumnorm. Wegens een gebrek aan capaciteit, middelen en financiering voelen

sommigepolitiezoneszichdanookverplichtompartnerschappenaantegaanofbepaalde

delen (enrandactiviteiten)vandezetakennaardeprivateveiligheidaf testaanzodateen

minimaledienstverleningtochverwezenlijktkanworden.Inhethoofdstuk'bevindingenuit

hetonderzoek'vindtuhierovereendiepgaandeanalyseterug.

47

3.1. Debasisfunctionaliteitwijkwerking

Artikel 2 van het KB van 17.09.2001 gaat over dewijkwerking. Dit houdt in dat de lokale

politie in regelmatig en nauw contact met de plaatselijke bevolking van haar eigen

politiezone moet staan. (De Lokale Politie, 2016) Zo stelt het artikel dat de functie

wijkwerkingeenzichtbare,aanspreekbareencontacteerbarepolitiedienstmoetaanbieden

die in haar werking maximaal georiënteerd is op de behoeften en verwachting van de

omgeving.(KB, 2001, Art2, §1)VolgensDeRuyversluitdezebasistaakhierdoorhetdichtst

aanbijhetconceptvandegemeenschapsgerichtepolitiezorg.(De Ruyver, 2009)

Watdeorganisatorischeminimumnormvandewijkwerkingbetreftluidtdeminimumnorm

dat éénwijkagent per 4.000 inwoners gehaaldmoetworden. (MO PLP10, 2001) Globaal

gezienlijkenallegewesten-volgensdeCommissieterBegeleidingvandePolitiehervorming

opLokaalniveauuit2007-aandezeminimumnormtevoldoen.Maartochsteltmengrote

verschillen vast tussen Vlaanderen (1 wijkagent/ 3.171 inwoners), Brussel (1 wijkagent/

2.245inwoners)enWallonië(1wijkagent/1.851inwoners).(Commissie ter begeleiding van

de politiehervorming op lokaal niveau, 2007)Wanneermenvervolgensnaarhetniveauvan

de politiezones zelf kijkt, merkt men op dat niet elke politiezone deze norm haalt. (De

Ruyver, 2009)

Detakenvandewijkwerkingwordenin'dezachtesfeer'gesitueerdenstaanverafvanhet

'crime-fighting' imago dat in de media en films aan politiewerk gekoppeld wordt.

Wijkagentenleunendichtaanbijbuurtregisseurs,doelgroepregisseurs,buurtbemiddelaars,

buurtopzichters en stadswachten. Ze spreken mensen aan die een probleem hebben,

trachten een luisterend oor aan te bieden, en indien nodig verwijzen ze demensen door

naareengeschiktedienst.(De Ruyver, 2009)

Maar,indepraktijkblijktdatwijkagentenvaakgeenkerntakenvanhetwijkwerkuitoefenen.

Zijmoeten vaak routinematig administratieve en gerechtelijke opdrachtenuitvoeren zoals

het overbrengen van deurwaardersexploten, bijstandvragen verlenen, boetes innen, de

burgerlijke aansprakelijkheid bepalen of minderjarigen en illegalen overbrengen.

(Vandevoorde, Vaerewyck, Enhus, & Ponsaers, 2003)

48

Nochtansiseenwijkagentdieerinslaagtomzichgrondigintewerkenindeleefwereldvan

eengemeenschapenvoldoendetijdtussendebevolkingdoorbrengt,hetbestegeschiktom

samenlevingsproblemen,overlastfenomenenenontwikkelendecriminaliteitsfenomenenals

eersteteontdekkenendoortespelennaardebevoegdediensten.(Van Peer, 2005)

SamengevatsteltdeCommissieterBegeleidingvandePolitiehervormingopLokaalniveau

uit 2007 dan ook dat de wijkwerking de meest onderbenutte functie is van de

basispolitiezorg, niettegenstaande deze taak het dichtst aanleunt bij een

gemeenschapsgerichtepolitiezorg. (Commissie ter begeleiding van de politiehervorming op

lokaal niveau, 2007) Een goedewijkagent heeft een zeer uitgebreid takenpakket dat zich

over het bestuurlijke-, het gerechtelijke- alsook over het preventieve politiewerk situeert.

(De Ruyver, 2009) Wanneer de wijkagent zijn taak dan ook naar behoren zou kunnen

uitvoeren, dan kan deze een cruciale rol spelen voor een politiezone. Zowel op vlak van

informatieverstrekking als van informatievergaring. Maar hiervoor zijn bereikbaarheid en

aanspreekbaarheid twee essentiële sleutelbegrippen die (jammer genoeg) niet voldoende

ingevuldworden.

3.2. Debasisfunctionaliteitonthaal

InArtikel3 vanhetKBvan17.09.2001wordtdeonthaalfunctieomschreven.Deze functie

houdt indatwanneereenburgerzich fysiek, telefonischof schriftelijk tothetonthaalvan

eenplaatselijkpolitiecommissariaatricht,dezetewoordgestaanmoetworden.Hierbijmoet

de politie een onmiddellijk gevolg geven op de vraag van de burger of deze in contact

brengenmet of doorverwijzen naar bevoegde diensten en instanties. (De Lokale Politie,

2016) (KB, 2001, Art3, §1) De wijze waarop op deze vragen beantwoord worden,moet

vervolgens in lijn liggen met de beginselen van de gemeenschapsgerichte politiezorg.

Namelijk met bereikbaarheid, aanspreekbaarheid alsook het aanbieden van een afdoend

antwoord.(De Ruyver, 2009)

Deze onthaalfunctie mag niet te eng beschouwd worden en beperkt zich niet tot het

beantwoordenvantelefoons,hettewoordstaanvanbezoekers,hetafleverenvanattesten

of documenten van administratieve politionele aard, het opnemen van klachten of

49

aangiften, het verschaffen van informatie, het doorverwijzen naar bevoegde instanties of

hetverzekerenvanradiocommunicatiemetdemensenophetterrein.Veelvandezetaken

worden door het CALOG personeel uitgevoerd wat goed is omdat een (operationele)

politietussenkomstnietaltijdvereist is.(De Ruyver, 2009) Deonthaalfunctie isdusbreder

dan deze taken en doelt dus globaal gezien op een permanente aanspreekbaarheid en

beschikbaarheidvandepolitievoorheelhaarbevolking.

Detoegankelijkheidvanhet(centraal)onthaalwordtvervolgensgeorganiseerdopbasisvan

de noden van de gemeenschap. Alsminimale organisatienorm voorziet deMO PLP10 dat

een politiedienst 24 op 24u en 7 dagen op 7 aanspreekbaar en bereikbaarmoet zijn. De

centrale onthaalpunten daarentegen moeten dit slechts 12 uur. (MO PLP10, 2001)

Capaciteitsproblemen hebben er volgens De Ruyver voor gezorgd dat weinig politiezones

dezenormhalen.Hij stelt vast datnaarmatede verstedelijkingsgraad vaneenpolitiezone

daalt,tevenshetaantalzonesdiedenormhalendaalt.(De Ruyver, 2009)

De Commissie ter Begeleiding van de Politiehervorming op Lokaal niveau uit 2007merkt

hierbijopdatvelepolitiezonesditeuveltrachtenoptelossendoorzichtefocussenopeen

permanente aandacht voor aanspreekbaarheid en beschikbaarheid van de politie op het

terrein. Bovendien hebben sommige politiezones ook enkele infrastructurele en/of

communicatieve ingrepen uitgevoerd waardoor de beperkte aanspreekbaarheid en

beschikbaarheid van het onthaal verbeterdwordt desondanks deminimalewerkingsnorm

nietgehaaldwordt.(Commissie ter begeleiding van de politiehervorming op lokaal niveau,

2007)

3.3. Debasisfunctionaliteitinterventie

Artikel4vanhetKBvan17.09.2001gaatoverdefunctieinterventie.Depolitiemoetbinnen

een passende termijn een antwoord bieden op elke oproep waarbij een politionele

tussenkomst vereist is.Deze functiewordtbinnenelkepolitiezonepermanentuitgevoerd.

Maardetermijnwaarindepolitiemoettussenkomenhoudtrekeningmetdeernst,aarden

dringendheidvandeoproepen.(KB, 2001, Art4, §1)

50

De politiemoet dus 24 op 24u paraat staan en patrouilleren op het grondgebied van de

politiezonezodatzeelkedringendeoproepkanbeantwoorden.(De Lokale Politie, 2016)

VolgensdeCommissie terBegeleidingvandePolitiehervormingopLokaalniveauuit2007

wordtdefunctieinterventieindepraktijkherleidtotdringendetussenkomsten.Immers,de

niet-noodzakelijke oproepen kunnen door andere politiediensten -zoals de wijkwerking

bijvoorbeeld-beantwoordworden.(Commissie ter begeleiding van de politiehervorming op

lokaal niveau, 2007)

De Ruyver stelt zich vervolgens de vraag welke oproepen een dringende tussenkomst

behoeven.Inhoofdevandeburgerzijndeoproepenaltijddringend.Veelstaatofvaltdan

ookmethetonderscheiddatdedispatchingindeoproepmaakt. Indepraktijkmerktmen

op dat dit onderscheid zo goedmogelijk op basis van objectieve criteria gemaakt wordt.

Maar dat factoren zoals de capaciteit, het type zone of het voorhanden zijn van andere

dienstenookbepalendzijnvoordewijzewaaropeenoproepgeïnterpreteerdwordtdoorde

politie.(De Ruyver, 2009)

De minimale werkingsnorm luidt dat elke politiezone permanent moet voorzien in een

interventieploegdieaangevuldwordtmeteenpiekploeggedurende84uurperweek.(MO

PLP10, 2001) Maar over deze piekploeg wordt er al lang gediscussieerd. De

begeleidingscommissieisbijvoorbeeldvoorstanderomdezepiekploegafteschaffenomdat

zeenkeleenorganisatorischenormisenvoorveelpolitiezonesniethaalbaarofnodigisin

de realiteit. Bovendien bestaan er volgens deze begeleidingscommissie ook andere

manieren om een piekploeg te garanderen. Door een interzonale samenwerking

bijvoorbeeld.(Commissie ter begeleiding van de politiehervorming op lokaal niveau, 2007)

3.4. Debasisfunctionaliteitslachtofferbejegening

In Artikel 5 van het KB van 17.09.2001 wordt de politionele slachtofferbejegening

beschreven.Dezetaaksteltgrossomododatdepolitiemoetklaarstaanomelkslachtoffer

vaneenstrafbaarfeiteengepasteopvangenbijstandteverlenen.(De Lokale Politie, 2016)

(KB, 2001, Art5, §1)

51

DetaakslachtofferbejegeningwerdinBelgië-ronddejaren'90-ongeveergelijktijdigmetde

gemeenschapsgerichtepolitiezorgingevoerd(De Ruyver, 2009)enligtvandaagdedagnog

altijd politiek gevoelig. Dit komt omdat de drang naar politionele slachtofferbejegening

ontstond naar aanleiding van het gebrek aan vertrouwen in politie en het gebrek aan

bijstandvoorslachtofferstentijdevandeDutroux-crisis.

Doordezetaakwordtdepolitieverplichtomzichinhetbredergeheelvanhulp-ensociale

voorzieningen in te schakelen zonder echt aan psychosociale of therapeutische

hulpverlening te doen. Dit laatste is immers geen politietaak. Bovendien richt de

slachtofferbejegening zich niet alleen op de burger maar ook op politieambtenaren die

behoeftehebbenaanopvangen/ofondersteuning.(De Ruyver, 2009)

WatdeminimumnormbetreftwijstdeMOPLP10erteneersteopdatelkepolitieambtenaar

deze taaknaarbehorenmoetkunnenuitvoeren.TentweedewijstdezeMOeropdatelke

lokale politiezone over een medewerker die in deze materie gespecialiseerd is moet

beschikken.Bovendienmoetdezemedewerkerpermanentoproepbaarzijn.Maarsteltdeze

Ministeriële Omzendbrief, deze permanente beschikbaarheid mag ook d.m.v. een

interzonalesamenwerkingverwezenlijktworden.(MO PLP10, 2001)

Uit het evaluatieverslag van de Begeleidingscommissie is gebleken dat heel wat van de

kleinere politiezones hier gretig van gebruik maken. Bovendien wordt deze medewerker

vaak uit het CALOG personeel gerekruteerd wat de politiecapaciteit natuurlijk ten goede

komt.(Commissie ter begeleiding van de politiehervorming op lokaal niveau, 2007)

Naaranalogiemetdebasisfunctionaliteit 'onthaal'gaatdewetgeverervervolgensookvan

uit dat elkepolitieambtenaar in staatmoet zijnomopeenpassendewijze slachtoffers te

kunnen opvangen en/of te ondersteunen. In het verlengde hiervan is het de taak van de

gespecialiseerde medewerker om de politieambtenaren de nodige attitudes en

vaardigheden aan te leren alsook zelf een meer gespecialiseerde vorm van

slachtofferbejegening uit te voeren. Bovendien stelt De Ruyver vast dat een goede

uitvoeringvanslachtofferbejegeninghetmaatschappelijkdraagvlakvandepolitieversterkt

enhaargemeenschapsgerichtehoudingtengoedekomt.(De Ruyver, 2009)

52

3.5. Debasisfunctionaliteitopsporingenonderzoek

Artikel6vanhetKBvan17.09.2001behelstopsporingenonderzoekwatookweleensde

lokale recherchegenoemdwordt.Dewetgever isoverde invullingvandeze taakvrij vaag

gebleven. (De Ruyver, 2009) Volgens het KB van 17.09.2001 is lokale recherche het

uitvoeren van alle taken die nodig zijn voor het beheren van lokale gebeurtenissen en

fenomenen die zich voordoen in de eigen politiezone alsook het uitvoeren van sommige

opdrachtenvanfederalegerechtelijkeaard.(KB, 2001, Art6, §1) Dedienstlokalerecherche

voertdusallelokale(ensomsookfederale-)opdrachtenvangerechtelijkeaarduitdieonder

leidingenverantwoordelijkheidvaneenmagistraatvanhetOpenbaarMinisteriestaan.Een

voorbeeld hiervan is een onderzoek naar de handel van verdovendemiddelen binnen de

eigenpolitiezone.(Lokale Politie, 2017)

Watdeorganisatorischeminimumnormenbetreft is deMOPLP10 volgensDeRuyverook

vaag gebleven. (De Ruyver, 2009) De Ministeriële Omzendbrief stelt enkel dat een

politiezoneoverdenodigecapaciteitmoetbeschikkenzodat -zonderdeuitvoeringvande

andere taken in gedrang te brengen- gerechtelijke opsporingen en onderzoeken die een

specifiekekennisofinzetvereisen,uitgevoerdkunnenworden.Hiervoormoetenpoltiezones

diemeerdan230manschappenbedragen10%vanhunoperationeelkaderafstaanterwijl

politiezones die minder manschappen bedragen slechts 7% van hun operationele kader

moetenafstaan.(MO PLP10, 2001)

Hoeweldewetgevervaagbleefoverdeomschrijvingeninvullingvandezebasistaak,steltde

begeleidingscommissieuit2007vastdatdeimplementatievandezeminimumnormtoteen

stijging van de lokale recherchecapaciteit leidde. Doordat de lokale recherche zo sterk

gegroeid is in de lokale politiezones -merkt de begeleidingscommissie vervolgens op- dat

deze stijging tot een grote tevredenheid bij de gerechtelijke, bestuurlijke partners en

overhedenalsookbijdeburgersleidde.(Commissie ter begeleiding van de politiehervorming

op lokaal niveau, 2007)

53

Maar De Ruyver merkt hierbij op dat de uitbouw van de lokale recherche snel door het

parketendeonderzoeksrechtersontdektwerd.Hierdoorraaktenheelwatlokalerecherches

overbevraagdenkregenzesteedsmeer takentoegewezendiesomsde lokalecomponent

overschreden. Dit wordt zelfs het meest duidelijk in de middelgrote en verstedelijkte

politiezones waar de lokale recherche zich steeds meer en meer bezig houdt met

opsporingen en onderzoeken die eigenlijk tot de bevoegdheden van de federale politie

behoren. (De Ruyver, 2009)Voorbeeldenhiervan zijndeonderzoekennaardrugspanden,

mensenhandel, criminele organisaties, prostitutie, ...Dit leidt De Ruyver dan ook tot de

vaststelling dat de taakverdeling tussen federaal en lokaal vandaag de dag nog steeds

spanningoplevert.(De Ruyver, 2009)

3.6. Debasisfunctionaliteitopenbareordehandhaving

Artikel 7 van het KB van 17.09.2001 behelst de openbare ordehandhaving en houdt alle

opdrachten in van bestuurlijke politie die uitgevoerd worden onder het gezag van een

bestuurlijke overheid. Voorbeelden zijn het beheersen van massabijeenkomsten zoals

betoging,evenementen,markten,sportwedstijdenendergelijke.(De Lokale Politie, 2016)

(KB, 2001, Art7, §1) Openbare ordehandhaving kan in vier componenten onderverdeeld

worden zijnde de openbare rust, de openbare veiligheid, de openbare gezondheid en de

openbareoverlasttotslotwaarvoorin2002deGAS-wetgevingwerdingevoerd.Hierdooris

de openbare overlast niet langer het domein van de politie maar wordt ze bestuurlijk

gehandhaafd. Maar ook de andere domeinen worden steeds meer en meer aan externe

partners of de private veiligheid overgelaten. Hierdoor is de politie niet langer exclusief

bevoegdvoordebasisfunctionaliteitopenbareordehandhaving.

De impact vandezebasisfunctionaliteit ophetpolitiekorps verschilt van zone tot zone. In

hetbestegevalwordtdepolitiecapaciteitvanpolitiezonesgebruiktvoorevenementendie

verwachtenteanticiperenzijnendusook inteplannenzijn(De Ruyver, 2009) waardoor

samenwerkingmet de private veiligheid eenmogelijkheid blijkt.Maar, het gevaar schuilt

hemindiegebeurtenissendieonverwachtennietinteplannenzijn.

54

Immers, bij de gebeurtenissen die te verwachten zijn kennen veel politiezones al

samenwerkingsverbandenmet deprivate veiligheid zodat depolitiecapaciteit tijdens deze

momenten optimaal benut kan blijven. Maar bij de gebeurtenissen die onverwacht of

sporadischzijnwordteensamenwerkingsverbandmetdeprivateveiligheideenmoeilijken

lastig gegeven. Doordat deze onverwachte gebeurtenissen in de praktijk enkel door de

politie opgevolgd kunnen worden, oefenen ze bijgevolg een negatieve invloed uit op de

politiecapaciteitdieterbeschikkingstaatvandeanderebasisfunctionaliteiten.

WatdeminimumnormenbetreftblijftdeMOPLP10hieroverookvaag.Dezesteltenkeldat

erpermanentéénofficier vandebestuurlijkepolitiebereikbaarenbeschikbaarmoet zijn.

Daarnaastmoetingevalvanvoorzienegebeurtenissenminstens12%vandeeigencapaciteit

vrijgemaakt kunnen worden en wordt in geval van onvoorziene gebeurtenissen, aan de

lokale politiezone 24 uur de tijd gegeven om deze capaciteit vrij temaken. (MO PLP10,

2001)

De overige capaciteit die nodig is om de openbare orde te kunnen handhaven kan

vervolgens uit de arrondissementele interzonale samenwerking 18 en uit de HYCAP 19 .

geleverdworden.

3.7. Debasisfunctionaliteitverkeer

Doordatverkeerpas in2009aandebasispolitiezorgwerdtoegevoegd,werdereenartikel

7bis inhetKBvan17.09.2001gecreëerd. (KB, 2001, Art7bis, §1) Verkeerwas immersop

beleidsvlak lang een topprioriteit voor lokale politiezones en bleek ook een succesfactor

voorde lokale leefbaarheidenveiligheidtezijn.(De Ruyver, 2009)Hierdoorwerderveel

politiecapaciteit in verkeerszaken en verkeerveiligheid gestokenwaardoor dewetgever in

2009beslootomdezetaakookindebasispolitiezorgoptenemen.

18 Hiermee bedoelt men andere lokale poltiezones uit de regio. 19 HYCAP staat voor de gehypothekeerde capaciteit en behelst politiecapaciteit die elke politiezone beschikbaar houdt voor het geval een omliggende zone manschappen nodig heeft.

55

Deze basisfunctionaliteit behelst alle lokale opdrachten van verkeer en houdt in dat de

lokalepolitieviertakenmoetuitvoeren.Dezezijnverkeershandhaving(zowelpreventiefals

repressief), verkeersregeling bij verstoring, het vaststellen van verkeersongevallen, alsook

adviserenovermobiliteitenverkeersveiligheid.(De Lokale Politie, 2016)

Wat deminimale organisatienormbetreft bepaalt een aangepast artikel uit deMOPLP10

datminstens8%vandepolitiecapaciteitnaarverkeermoetgaan.(MO PLP10, 2001) DeMO

blijftdusookvaaginzakeverkeer.

Watdepreventieveverkeershandhavingbetreft,staatdepolitieinvoordeorganisatieende

ondersteuning van educatieve initiatieven zoals de verkeerslessen in het onderwijs,

preventieve en technische fiets- en bromfietscontroles alsook de vorming van ouders en

leerkrachten tot gemachtigde verkeersopzichters aan bijvoorbeeld de schoolpoorten.Wat

de repressieve verkeerstaken daarentegen betreft, focust de politie op

ademhalingscontroles,gordeldracht,snelheidscontroles,...(Van Nuffel, 2009)

De tweede en de derde taak, namelijk het vaststellen van verkeersongevallen en de

verkeerregeling bij ernstige verstoring zijn van oudsher taken die tot de politie behoren

maardoordatverkeeralsbasisfunctionaliteitwerdopgenomen,behorenzenuookofficieel

totdebasispolitiezorg.(Van Nuffel, 2009)

Totslotverwachtmenvanlokalepolitiezonesookdatzijdelokaleoverhedenenbesturen

opdehoogtebrengenvanverkeergegevensdiedoorhaarwerdenverzameld.Hierdoorkan

depolitiehaarbestuurlijkeoverhedenadviserenoverdemobiliteitenverkeerveiligheiduit

de eigen politiezone ten einde een grotere verkeersveiligheid te verzekeren. Van Nuffel

merkt hierbij op dat vooral de kleinere enmiddelgrote politiezones veel belang aan deze

taak hechten doordat zij meestal niet de (financiële) mogelijkheid hebben om een

deskundigeinteschakelen.(Van Nuffel, 2009)

56

DEEL4:BEVINDINGENUITHETONDERZOEK

Ditdeel tracht tebeschrijven inwelkematehetkerntakendebatendenieuweWetopde

PrivateVeiligheidgevolgen (zullen)hebbenopdebasispolitiezorg.Hethoofdstukwordt in

tweegroteonderdelenonderverdeeld.Heteersteonderdeelbeschrijfthetstandpuntvande

lokalepolitie.Hettweedeonderdeelgaatnaofverstedelijkingsgraadvanlokalepolitiezones

eeninvloedheeftopdezestandpunten.

1. HETSTANDPUNTVANLOKALEPOLITIEZONES

Allereerstwordtergekekenhoedebevraagderespondentenkijkennaardedienstverlening

die zij binnen de basispolitiezorg moeten uitvoeren. Vervolgens wordt elke

basisfunctionaliteit overlopen in het licht van de gekregen antwoorden van de

respondenten. Tot slot eindigt dit onderdeel met enkele samenvattende vragen over de

basispolitiezorgenhaarverhoudingtothetkerntakendebat.

1.1. Dienstverleningbinnendelokalepolitie.

Heta-gedeeltevandevraagvroegzichafofdebasispolitiezorgeenminimaism.b.t.totde

dienstverlening die lokale politiezones uitvoeren of dat het aantal functionaliteiten

uitgebreidmoestworden?

Bij het beantwoorden van het a-gedeelte van de inleiding, werd door respondent 1

vastgesteld dat alvorens de politiehervorming werd uitgevoerd, enkele commissies zich

reeds over deze vraag bogen. Deze commissies spraken over 14 functionaliteiten, daarna

over 10 functionaliteiten, later over 6 functionaliteiten en hedendaags over 7

functionaliteiten. Hierdoor concludeert respondent 1 dat de huidige zeven

basisfunctionaliteiten niet voldoende zijn om de dienstverlening naar behoren te kunnen

uitvoeren.

57

Terargumentatiehaaltderespondentaandatvelepoltiezoneshunbasisfunctionaliteitenin

deloopderjarenbegonnentedifferentiërennaareentaak1a,1b,...endebasispolitiezorg

dan ook indirect hebben uitgebreid. (Respondent 1, 2017) Dit wordt ook in

wetenschappelijke literatuur aangehaald: Crispel stelt hierbij dat volgende taken: functie

leidingenbeheer,steun,lokaleveiligheidsprojecten,opdrachtenvanfederaleaard,jeugden

gezin alsook voortgezette opleiding niet in de hedendaagse basispolitiezorg en verplichte

dienstverleningwerdenopgenomen. (Crispel, 2006)

Bovendiensteltrespondent1datdeverplichtedienstverleningenkelvanoperationeleaard

isengeenbelanghechtaanondersteunendeprocessenzoals logistiek, financiën, ... terwijl

eenbasispolitiezorgmeermoetzijndanenkelhetaanbiedenvandienstverlening.Ditwordt

doorderespondenthetfront-officegenoemd.Maarookhetback-office:deorganisatievan

debasispolitiezorgmoetmeeinachtgenomenworden.(Respondent 1, 2017)

Dergelijke interpretatie wordt ook teruggevonden bij respondent 2. Deze stelt dat de

basispolitiezorggekenmerktwordtdoororganisatorischeminimumnormen,maarnietdoor

diensverlenings-minimumnormen.Verder vindt respondent2datdeminimumnormenvan

debasispolitiezorgnietmeeractueelzijnnochvoldoenaandewijzewaaropdelokalepolitie

haar dienstverlening hedendaags uitvoert. Hierdoor vindt deze dan ook dat de

organisatorischeminimumnormenenkelgoedwarenvoordeopstartvandelokalepolitiena

de politiehervorming uit 1998. Respondent 2 verkiest hierdoor om de organisatorische

normen te vertalen naar diensverleningsnormen. Meer bepaald normen die afgetoetst

kunnenwordenaandenodenvandegemeenschapenhierdoorpermanentonderhevigzijn

aan de hedendaagse situatie. Ter illustratie haalt respondent 2 een voorbeeld inzake

terrorismeaan.Lokalepolitiezoneshebbengeennormdieineenminimaledienstverlening

voorzietingevalvanterrorisme.(Respondent 2, 2017)

Totslotsteltrespondent1dathetcontradictorischisomdebasispolitiezorg-dievanuiteen

gemeenschapsgerichte politiezorg gevoerd moet worden- te herleiden naar een

dienstverlening van slechts zeven functionaliteiten. Immers een gemeenschapsgerichte

politiezorg beantwoord alle gerechtvaardigde vragen en noden van een gemeenschap.

(Respondent 1, 2017)

58

Beide respondenten vinden dus dat deze minimumnormen niet meer actueel zijn. Dat

dienstverleningsnormenonderhevigmoeten zijn aan de noden en verwachtingen van een

gemeenschap (Respondent 2, 2017) en zich nietmogen laten beperken tot slechts zeven

functionaliteiten. (Respondent 1, 2017) Beide respondenten wensen de politie dus een

brederetaak-enrol invullingtegevenomeenbeteredienstverleningteverzekeren.Dit is

contradictorischmethetgeendevoorstandersvanhetkerntakendebattrachtentebereiken.

Het b-gedeelte van de inleiding polste naar de mate hoe politieambtenaren naar

dienstverlening kijken. Vormt dienstverlening een wezenlijk deel van de taken van een

politieambtenaar of worden er ook andere taken uitgevoerd die niet onder de

basispolitiezorgvallen?

Naar analogie met de mening van respondent 1 over de beperktheid van slechts zeven

basistaken, merkt deze op dat de lokale politie vele taken uitvoert die niet onder de

basispolitiezorgvallen,maartochevenbelangrijkzijn.Alsvoorbeeldwordt'jeugdenzeden'

aangehaald. Voor vele lokale poltiezones wordt deze taak bij de basisfunctionaliteit

'recherche' ondergebracht,maar gaat 'jeugd en zeden' in de praktijk veel verder. Andere

voorbeeldenzijndienstenzoalsdesocialepolitie,deproactievepolitie,dedierenpolitie, ...

(Respondent 1, 2017)Dit zijn takenwaarvandebevolkingverwachtdat zedoordepolitie

uitgevoerdworden,dochwordenerm.b.t.dezetakengeenminimumnormenopgelegddoor

dewetgever.Hetgevolghiervan isdat lokalepolitiezonesdeze takennaareigenbehoeve

invullen.DitkannatuurlijktotwillekeurdoorheendeBelgischepolitiezonesleiden.

Respondent2daarentegengeefteenmeerfilosofischantwoordopdezevraagensteltdat

dienstverleningmeermoetzijndanenkelzevenbasistaken,debevolkingverwachtditook

van de politie, die de facto ook andere taken invult. Volgens deze respondent moet

dienstverlening een cultuur, een ingesteldheid zijn. Tot slot maakt deze respondent een

kanttekeningoverdeinleidendevragen.Dienstverleningdienteenmentaliteittezijnvande

lokalepolitieterwijlminimumnormenopstellentoebehoortaandepolitiek.(Respondent 2,

2017)

59

Dit standpuntwerd ook in dewetenschappelijke literatuur teruggevonden. Verwee kwam

bijvoorbeeldanno2009toteengelijkaardigeconclusieinhaaronderzoeknaardedagelijkse

politiepraktijk. (Verwee, 2009)Maar in 1992maakte Eliarts et al. ook al een gelijkaardige

vaststelling over de grote diversiteit in taken van de politie. Samengevat kwamen beide

auteurs tot de vaststelling dat eender welk denkbaar maatschappelijk probleem in de

inventaris van politietaken kan worden opgenomen waardoor een exhaustieve inventaris

vanpolitionelebasistakeninprincipenietmogelijkis.(Eliaerts, Enhus, & R., 1992).

Dewetgever heeft geenminimumnormenm.b.t. vele takenopgelegdwaardoordepolitie

deze zelf naar behoeven moet organiseren. De vraag kan gesteld worden of het wel

productief is om organisatorischeminimumnormen en takenlijsten op te stellen. Immers,

volgens respondent 1 beantwoordt een gemeenschapsgerichte politiezorg alle

gerechtvaardigde vragen en noden van een gemeenschap. En volgens Eliarts et al. kan

eender welk denkbaar maatschappelijk probleem in het takenpakket van de politie

terechtkomen.Eenbreedhulp-endienstverleningsaanbodvandelokalepolitielijktdanook

meer complementair met de rol van een gemeenschapsgerichte politiezorg dan een

gelimiteerdelijstvanpolitietaken.

1.2. Debasispolitiezorg

Inditonderdeelwordtdebasispolitiezorgoverlopeninhetlichtvanhetkerntakendebat.De

aandacht gaat hierbij uit naar het ontstaan van opportuniteiten, aandachtspunten en

strijdvlakken. Aandachtspunten worden in deze thesis geïnterpreteerd als zijnde

mogelijkhedentotoutsourcingen/ofsamenwerkingwaarvanderespondentenvoorstander

blijken te zijn, doch niet door de wetgever toegelaten worden. Opportuniteiten worden

geïnterpreteerdalsuitbestedingendiedoorderespondentenpositiefonthaaldwordendaar

zecapaciteitvrijmakenendewerkdrukkunnenverminderen.Strijdvlakkentotslotworden

geïnterpreteerd als opmerkingen over (het al dan niet) uitbesteden van taken die de

essentievandelokalepolitiekunnenraken.

60

1.2.1. Onthaal

Watdebasistaakonthaalbetreft ligthet standpuntvanbeide respondentenvrijwelgelijk.

Beidezijnervoorstandervanombepaaldetakenvandezefunctieuittebestedenenbeide

halenhierbijdetaak 'call-taking'aan.Een lokalepolitiezonezoudezetaakzeker ’snachts,

kunnenuitbestedenzodatercontinuïteit,efficiëntieencapaciteitkanvrijgemaaktworden.

Bovendien wordt het onthaal in bepaalde politiezones 's nachts gesloten omwille van

capaciteitsproblemen. (Respondent 1, 2017) In plaats van uitbesteding stelt respondent 2

bovendienookdateensamenwerkingsverbandtussenpolitiepostenen/of-zoneseenoptie

kan zijn. Immers, hoe meer politieposten in een lokale zone staan, hoe meer politie-

inspecteurs gebruikt worden om de onthaalfunctie te verzekeren. (Respondent 2, 2017)

Samenwerking zou in dit opzicht ook capaciteit kunnen vrijmaken. Maar stellen beide

respondenten,denieuweWetopdeprivateveiligheid laatdezevormvanuitbestedingof

samenwerkingniettoe. (Respondent 1, 2017) (Respondent 2, 2017)

OokDirkVanNuffel,gewezenvoorzittervandeVasteCommissievandeLokalePolitie,heeft

dezemogelijkheid van uitbesteding van de call-taking taak al bestudeerd. Hij stelt dat de

dagelijkse politiepraktijk aantoont dat vele behandelde vragen niet noodzakelijk van

politioneleaardzijn,maarvaneenbijzonderealgemeneaard.De lokalepolitiefungeert in

de praktijk als een constant aanspreekbaar punt wanneer andere diensten zoals de

gemeente niet beschikbaar zijn. Hierdoor krijgt de politie vaak vragen over plaatselijke

reglementeringen,huisvuilophaling,deadressenvandeapothekersendoktersvanwacht,

hotelfaciliteiten,hetaanvangsuurvanevenementen,...(Van Nuffel, 2009) Eenuitbesteding

naar de private veiligheid toe kan hier eenmogelijkheid bieden om de werkdruk van de

politie te verlichten.Maar, zowelVanNuffel als beide respondentenhalen samenwerking

ookaanalsmogelijkeoplossing.VanNuffelspreekt inditopzichtoverdemogelijkheidom

detaakcall-takingophetniveauvandeprovincialeCoördinatie-enInformatiecentra(CIC)

uit te bouwen. (Van Nuffel, 2009) Respondent 1 haalt dezemogelijkheid ook aan in het

interview.

Ook de taak 'toezicht op de cellen' in een lokaal politiecommissariaat kan volgens

respondent1uitbesteedworden..MaarookditlaatdenieuweWetopdePrivateveiligheid

niettoe.(Respondent 1, 2017)

61

Bijdezetweevoorbeeldenmoeterechtereenkanttekeninggemaaktwordenenverwezen

worden naar het evaluatieverslag van de begeleidingscommissie van de lokale politie uit

2007 die vaststelde dat de onthaalfunctie ook door CALOG personeel mag uitgevoerd

worden. (Commissie ter begeleiding van de politiehervorming op lokaal niveau, 2007)

Hoewel dit de operationele politiecapaciteit ten goede komt, stelt zich de vraag hoeveel

politiezones CALOG-personeel reeds inzetten voor bovengenoemde taken en of dit een

lokaal korps ook effectief -in middelen en financiën- ten goede komt want de kost blijft

hierbijhetzelfde.

Respondent1heefteenbelangrijkeopmerkinggemaaktstellendedatuitbestedingtemaken

heeftmetefficiëntie.Zovindthijdatdewijzewaaropdeonthaalfunctievandaaguitgevoerd

wordt niet efficiënt is. Hierdoor ontstaat er een (logische) drang naar uitbesteding.Maar

interne aanpassingen kunnen volgens hem dit euvel ook oplossen. Technologische

ondersteuningofeensysteemdatniet-ernstigeklachtenopafspraakafhandeltbijvoorbeeld

kunnenhiereenoplossingbieden.(Respondent 1, 2017) Ditdoetconcluderendatdepolitie

alvorensdestaptezettennaaruitbesteding,eersthaareigenefficiëntieenoptimalisatiein

vraagmoetstellen.Zokancapaciteit,middelenengeldookvrijgemaaktwordenenkande

politiebeterbenutworden.

Respondent2heefteveneenseenbelangrijkeopmerkinggemaaktdoor te stellendateen

uitbesteding of samenwerking de expertise ten goede moet komen. Enkel in het geval

samenwerking met externe partners of politiezones of een uitbesteding naar de private

veiligheid,deexpertisevaneenbasisfunctionaliteitverhoogt,magdezeoverwogenworden.

Zonietwordtergeenmeerwaardeondervonden,docheerdereenverliesvoordepolitie.

(Respondent 2, 2017)

Samengevat stellen beide respondenten m.b.t. de onthaalfunctie van de lokale politie

enerzijds dat depolitie zelf haar efficiëntie kan verhorend.m.v. optimalisatie om zelf een

capaciteitswinst te bekomen, doch anderzijds ook dat bepaalde oneigenlijke politietaken

m.b.t. tot de onthaalfunctie naar externe partners uitbesteed kan worden wanneer deze

expertisekunnenverzekeren.DenieuweWetopdePrivateVeiligheid laatdithedendaags

niettoewaardoorditalseenaandachtspuntgeïnterpreteerdwordt.

62

1.2.2. Wijkwerking

Metbetrekking totde functiewijkwerking zijnbeide respondenten tegenhetuitbesteden

van takennaardeprivate veiligheid.Respondent1 stelt vastdatdeminimumnormvan1

wijkagentper4.000inwonersansichvoldoendeisomdezetaaknaarbehorenuittevoeren

(Respondent 1, 2017) enrespondent2vindtdatdezetaakeenexclusievebevoegdheidvan

deoverheid,gemeenten,gemeenschappenenpolitiemoetblijven.(Respondent 2, 2017)

Wat wel volgens respondent 1 kan zijn samenwerkingsverbanden met burgers of de

gemeentesafsluitenzodatdewerkdrukvandepolitieverlichtwordt.(Respondent 1, 2017)

Volgens respondent 2 daarentegen mogen gemeentepersoneel of CALOG-personeel de

lokalepolitieondersteunenbijhetuitvoerenvande indirecteenadministratievetakenuit

dewijkwerking.(Respondent 2, 2017)

Hierbijmoeterverwezenwordennaardeel3:centraleconceptenwaarinDeRuyverreeds

stelde dat wijkagenten in de praktijk eerder bezig zijn met administratieve- en/of

gerechtelijke taken. (De Ruyver, 2009) Dergelijke vaststelling wordt ook bij Van Nuffel

gevonden. Ineenonderzoekuit2008naardetakenvandewijkagentenuitdepolitiezone

Damme/Knokke-Heist, stelde deze vast dat wijkagenten ten eerste, per jaar ongeveer de

helftvanhunarbeidsbestedingaankantschriftopdrachtenbestedenententweede,datde

gemeentelijke inschrijvingen de tweede meest arbeidsintensieve bezigheid is van een

wijkagent.(Van Nuffel, 2009)

Hoewel ondersteuning of het uitbesteden van indirecte- en administratieve taken naar

CALOG-personeelofgemeentepersoneelinditopzichteenmogelijkheidblijkttezijnomde

werklastvandepolitie teverlichteneneenwijkagenttenvolle tekunnenbenutten,moet

men zich volgensde respondenten toch volgendebedenkingmaken:dewijkwerking is de

hoeksteen van de gemeenschapsgerichte politiezorg. Wanneer hierop uitbesteed zou

wordenverliestdepolitiehaarcontactmetgemeenschappen,scholen,burgers,kinderen,...

watophaarbeurtdeinlichtingenwinning(intelligenceledpolicing)hypothekeert.

63

Enkel op voorwaarde dat de politie haar inlichtingenpositie kan blijven verzekeren of

alternatievemethodenkanontwikkelenomdeze inlichtentebekomen,kanondersteuning

ofuitbestedingopdefunctionaliteitwijkwerkingoverwogenworden.(Respondent 1, 2017)

(Respondent 2, 2017)

Uitbesteden op de functionaliteit wijkwerking is dus een delicaat gegeven. De

administratieve-engerechtelijketakenvandewijkagentwordenhierbijvaakaangehaaldals

mogelijkheidopdatdepolitieinhaarwerkdrukverlichtkanworden.Maareenuitbesteding

hieropkaneenverliesvoordepolitiebetekenen. Immers,vanzodrade lokalepolitiehaar

mogelijkheden tot inlichtingenwinning verliest, verdwijnt de hoeksteen van de

gemeenschapsgerichtepolitiezorg.

Erkanduseenbelangrijkelacuneontstaanophetvlakvaninformatievergaringwanneerhet

kerntakendebatzouovergaantothetuitbestedenvaneenaantalverplichteadministratieve-

en gerechtelijke taken van de wijkagent waardoor deze niet meer zijn volle functie kan

uitoefenen. Ondersteuning of uitbesteding kan dan wel de werkdruk verlichten maar zal

tevens aan de inlichtingenwinning van de politie raken. Dit is des te belangrijker in de

huidigecontextvanterrorismebestrijding,tochéénvandehoofdredenenaangehaalddoor

depolitiekomdezediscussieoverhet kerntakendebat (opnieuw) te voeren,daarde taak

vandelokalepolitiebijdeaanpakvanditfenomeen,juistbestaatuitinformatievergaring.

1.2.3. Interventie

Bijdetaakinterventiedelenbeiderespondentengrotendeelsdezelfdemening,namelijkdat

interventie an sich een taak van de politie moet blijven. Ter argumentatie hiervan stelt

respondent 1 dat net zoals de wijkwerking, ook interventie een hoeksteen van de

gemeenschapsgerichte politiezorg is. Bovendien is de taak interventie volgens deze

respondentde'frontlijn'vandepolitie.(Respondent 1, 2017)

Toch stellen beide respondenten dat samenwerking en/of ondersteuning door de private

veiligheidssectormogelijkmoet zijnopvoorwaardedatde interventiefunctionaliteitbij de

politieblijft.(Respondent 1, 2017) (Respondent 2, 2017)

64

Zij stellendatde randactiviteitenvoor, tijdensofnaeen interventiesmogelijksuitbesteed

kunnenworden zoals het verrichten vanmateriële vaststellingen, het beschermen van de

omgeving, het overbrengen van de dader(s), het organiseren van een verkeersomleiding.

Dezerandactiviteitenvindtrespondent2capaciteitsopslorpendenbiedenslechtseenkleine

meerwaardevoordeburger.Bovendienmerktdezeopdatdergelijketakenzichsituerenop

bestuurlijk vlak, een vlak waar de private veiligheidssector reeds voet aan wal heeft

gekregen.(Respondent 2, 2017)

Deprivateveiligheidkanvolgensdezerespondentenopeen indirecte,ondersteunendeen

tijdelijkewijzehulpbiedenaandepolitie.Maarsteltrespondent2ingevalvanpermanente

problematiekenmoetdepolitierekruterenennietuitbesteden.(Respondent 2, 2017)

Respondent 1 merkt op dat de nieuwe wet op de Private Veiligheid het 'vaststellen van

materiëleverrichtingen'toelaat.Maarhierisdezerespondentgeenvoorstandervanomdat

veleprocessen inzake interventiebijverkeersongevallenbijvoorbeeldreedsvereenvoudigd

werden waardoor de winst voor de politie klein ingeschat moet worden. (Respondent 1,

2017)

Samengevat zijn beide respondenten dus van mening dat de interventiefunctionaliteit in

casu bij de politie moet blijven, maar dat de private veiligheid de politie wel kan

ondersteunenofmagsamenwerkenbijhetuitvoerenvanrandactiviteiten.Dergelijkevorm

van uitbesteding wordt in bepaalde mate toegelaten door de nieuwe wet op de Private

veiligheid: het uitvoeren van materiële vaststellingen, het opstellen van

verkeersomleidingen, het toezicht op publieke ruimtes, het afschermen van zones, ...

Hierdoorwintdepolitieaan capaciteit enkan zij andereoproepen snellerbeantwoorden.

Het uitbesteden (lees: samenwerking) van de randactiviteiten die aan interventies

verbondenzijnwordtdanookalseenopportuniteitvoorde lokalepolitieaanschouwdop

voorwaarde dat de interventiefunctionaliteit en de regie onder de politie blijven staan.

Kortom,omhetmetdewoordenvanrespondent1tezeggen:destraatis(enblijft)vande

politie.

65

1.2.4. Slachtofferbejegening

Allereerstmoeteropgemerktwordendatbeiderespondentenm.b.t.dezetaaknietspreken

overhetuitbestedennaardeprivateveiligheid,maarwelnaardehulpverlening.Respondent

1heefteenuitgesprokenmeningoverslachtofferbejegeningenvindtdatdezedetaakvan

depolitiemoetblijven.(Respondent 1, 2017) Respondent2daarentegensteltdatdezetaak

intheorieperfectovergelatenkanwordenaandehulpverleningmaarwensthierovergeen

meningtevormen,dezegeeftenkeleenfilosofischantwoord.

Volgens respondent 1 moet slachtofferbejegeningvolledig een taak van de politie blijven

omdat mensen op de eerste momenten na een misdrijf op hun kwetsbaarst zijn. Een

momentwaarop de politie het verschil kanmaken. Bovendien vindt deze respondent dat

wanneer er eenmisdrijf plaatsvindt, de preventieve component van gedegen politiewerk

niet gewerktheeft.Hierdoormoet slachtofferbejegeningeenverantwoordelijkheid vande

politiezijn.Wanneerslachtofferbejegeningbijgevolguitbesteedwordt,mistdepolitiehaar

kansomeenvertrouwensvolleenbetrouwbarerelatiemethetslachtoffer teontwikkelen.

Slachtofferbejegening is bovendien een taak die positief onthaald wordt door de burger

waardoordepolitiehaar kansopeen toekomstig, positief contact kan vergroten. Tot slot

kanhetslachtoffervanvandaag,detipgevervanmorgenworden.(Respondent 1, 2017)

Respondent2daarentegengeeftenkelmeedathetvraagstukoverhetuitbestedenvande

slachtofferbejegeningreedslanggevoerdwordt.Endatdewetgeverbeslotenheeftomdit

politiekgevoelige thema -datontstaan is ten tijde vandeDutroux-affaire- als taak vande

politietehouden.Bovendiensteltdezerespondentdatdehulpverleningniet24uurop24

uurwerktmaardepolitiewel.(Respondent 2, 2017)

Destellingdatdehulpverleningniet24op24werkt,wordtookaangehaalddoorVanNuffel.

Zovalthetdezeopdatnaarmatedeverstedelijkingsgraadvaneenpolitiezonedaalt,burgers

meerenmeervandepolitiehulpverleningverwachten.VanNuffelverklaartditvanuithet

feitdatinlandelijkegebiedenmindergoed-uitgebouwdewelzijnsvoorzieningenvoorhanden

zijn.

66

Vervolgensmerkt deze ook op dat 's avonds, de hulpverlening gesloten is terwijl dit het

moment iswaarop intrafamiliaal geweld,ouder-kindconflictenenpsychischecrisissituaties

pieken.Omdezeredeneniseengoeduitgebouwdepolitionelehulpverleningzeerbelangrijk

daardesamenlevingeenhulpverleningsaanboddeklokrondverwacht.(Van Nuffel, 2009)

Respondent2merktookopdathulpverleningreedseenregionalematerieiswaardoordeze

geenfinanciëleondersteuningvanuithetfederaalniveaukrijgt.Indienslachtofferbejegening

toch uitbesteed zou worden aan externe organisaties zoals de welzijnssector, blijft de

Vlaamseoverheidbevoegdtotfinancieren.Definanciëlekostvanslachtofferzorgbinnende

hulpverleningblijfthierdoorhetzelfdewaardooruitbestedingnietopportuunis.(Respondent

2, 2017)

Over het uitbesteden van taken die verbonden zijn aan slachtofferbejegening spreekt de

nieuweWetopdePrivateVeiligheidzichnietuit.Bovendienblijfthetkerntakendebatover

dit onderwerp vaag. Uitbesteding naar andere externe diensten wordt bijgevolg amper

aangehaald indezediscussie.Demotivatiehiervoorkanmogelijksgevondenworden inde

politiekegevoeligheidvanditthema.Vanuithetstandpuntdatbeiderespondentenoverdit

onderwerp geven lijkt dit de integriteit van de politie ten goede te komen. Indien de

wetgever in de toekomst toch zou overgaan tot het uitbesteden van bepaalde

hulpverleningstakennaarexternepartners,moetditbijgevolgalseenstrijdvlakaanschouwd

worden daar de burger dit wel eens kan kwalijk nemen en het aan de essentie van de

gemeenschapsgerichte politie zou raken die vertrouwensvolle, positieve en professionele

contactenmetdeburgertrachttebereiken.

1.2.5. Opsporingenonderzoek

Beiderespondentenvindendathetuitbestedenvantakeninzake'opsporingenonderzoek'

in lijn ligtmet 'interventie'. Namelijk dat er enkel ondersteuning of samenwerking tussen

politie enprivate veiligheid kanplaatsvindenwanneerdieonder regie vandepolitieblijft

staan.(Respondent 1, 2017) (Respondent 2, 2017)

67

Respondent2stelthierbijdathetzelfsgevaarlijkwordtwanneerookhetgebruikvangeweld

uitbesteed wordt en dat de politie -indien ze teveel uitbesteed- haar contact met de

gemeenschap kan verliezen. (Respondent 2, 2017) Maar toch halen beide respondenten

enkele taken aan die in bepaalde mate aan de private veiligheid of andere partners

overgelatenkunnenworden.

Zo een taak is volgens respondent 1 het analyseren van beelden en bepaalde telefonie-

onderzoeken: er wordt steeds meer en meer gefilmd en gebeld in de maatschappij,

waardoorermeerenmeerbeeld-entelefoonmateriaalontstaat.Alsgevolgheeftdepolitie

steedsmeerwerkomalditmateriaalteanalyserenenkanzedezetaakhedendaagsmoeilijk

garanderen.Maarmerktrespondent1op,denieuweWetopdePrivateVeiligheid laatdit

niet toe. (Respondent 1, 2017) De private veiligheid mag materiaal (zoals camera's)

bijvoorbeeld wel ter beschikking stellen, ook mogen ze technische hulpmiddelen -zoals

camerasystemen- bedienen in het kader van de openbare orde, maar het bekijken van

gerechtelijkebeeldenmagniet.Ditkomtde integriteitvandepolitienatuurlijk tengoede.

Maar men moet zich hierbij afvragen in welke mate deze vormen van technische

ondersteuning(doorhetaanleverenvanmateriaal)ookeffectiefeencapaciteitswinsteneen

werkdrukverminderingtoebrengen.

Respondent2merktbovendienopdatvandaagdedagalenkeletakeninzakeopsporingen

onderzoek uitbesteed worden. Verzekeringsmaatschappijen hebben de bevoegdheid om

verhoren af te nemen. Externe analisten voeren data- (ICT) en informatieverwerking uit.

Horecacellen voeren onderzoek naar restaurants of bars. Privédetectives hebben

bevoegdhedeninzakeopsporingenonderzoekenhetexpertise-onderzoektotslotwordtin

veelgevallenaanuniversiteitenofprivatefirma'suitbesteed.Hierheeftderespondentgeen

probleemmeezolangdecoördinatieendepraktischeleidingoverhetonderzoekinhanden

vandepolitieblijft.Zovalthetdezerespondentopdathetvoornamelijk(administratieve-of

expertise-)randactiviteitenzijndieuitbesteedtworden.(Respondent 2, 2017)

Van Nuffel merkt hier op dat de wetgever reeds heeft proberen te besparen op de

recherchecapaciteitdoorbepaaldetakenteheroriënterennaardebestuurlijkehandhaving.

68

HetbekendstevoorbeeldhiervanisdeGAS-wetgeving,alsookdedepenaliseringvankleine

delicten.Dezewordenactueeld.m.v.herstelbemiddelingopgelost.Hetgevolghiervanisdat

dewetgeversommigerechercheopdrachtennaardebestuurlijk,preventiesfeeroverhelde.

(Van Nuffel, 2009)

Daar de private veiligheid reeds via de bestuurlijke, preventieve sfeer voet aanwal heeft

gekregenbestaaterbijgevolgeenopportuniteitommetdepolitiesamentewerkenofdeze

te ondersteunen bij randtaken die verbonden zijn aan opsporing en onderzoek..

Voorbeelden van deze randtaken zijn: het afschermen van zones, het uitvoeren van

controles inzake overlast of kleine criminaliteit op openbare domeinen zoals in parken of

winkelcentra alsook het uitvoeren van sweepings in het kader van explosieven of drugs.

Hierna moet de private veiligheid de informatie vervolgens aan de bevoegde diensten

doorspelen.Tochgeldenhiertweeaandachtspunten,namelijkdatdepolitiederegiebestin

eigenhandenblijfthoudenendatbedachtzaamheidbijhetuitbestedenvangewelddadige

(engewapende)takenvereistiswilmennietinhetvaarwatervandepolitieterechtkomen

en/ofaanhaaressentieraken.

1.2.6. Openbareordehandhaving

De basisfunctionaliteit 'openbare orde handhaving' bevindt zich in de bestuurlijke sfeer

waardoor -volgens beide respondenten- verschillende mogelijkheden tot uitbesteding

ontstaan zoals het bekijken van camerabeelden tijdens evenementen, het uitvoeren van

toegangscontroles,hetbeveiligenvanwinkels,hetafschermenvanzones,hetuitvoerenvan

verkeersomleidingen alsook het uitvoeren van sweepings. (Respondent 1, 2017)

(Respondent 2, 2017) DeuitbreidingvandenieuwewetgevingopdePrivateVeiligheidheeft

danookpotentieelomdewerkdrukvandepolitieopditvlakteverlichten.

Maarsteltrespondent1deregiemoetonderbevoegdheidvandepolitieblijven.Omditin

depraktijktevergemakkelijkendenkdezeaaneenliaisonofficiertussenbeide.(Respondent

1, 2017) In dit opzicht kan men 'uitbesteding' dan ook beter als 'ondersteuning' of

'samenwerking'aanschouwen.

69

Respondent 2 haalt hierbij opnieuw aan dat het meer opportuun is om enkel

randactiviteitenuit tebestedendieaanopenbareordehandhavingverbondenzijndoordat

dezeeengrotepolitiecapaciteitopeisendochslechtseenkleinemeerwaardevoordeburger

betekenen.(Respondent 2, 2017)

Tot slot haalt respondent2ookeenbijkomende redenaanwaaromdepolitie in essentie

bevoegdmoet blijven over de openbare orde en slechts bij randactiviteiten ondersteund

magworden.'Openbareorde'isnamelijkdehoogsteregelindewetgeving.Hierdoorachtde

respondent het zeer belangrijk dat de politie bevoegd blijft daar ze er speciaal voor

opgerichtis. (Respondent 2, 2017)

DatdepolitieinessentiebevoegdmoetblijvenwordtookdoorVanNuffelaangehaald.Deze

stelt dat de taken van de openbare ordehandhaving zich in een breed veld van het

gemeentelijke veiligheidsbeleid situeren waardoor openbare ordehandhaving op een

dynamische, integrale en multidisciplinaire wijze ingevuld wordt. Hierdoor worden in de

praktijkandereactorenzoalsdebrandweer,gemeentediensten,deorganisatorenalsookde

privateveiligheid inhettaakpakketbetrokken.VanNuffelverwachtdanookdatdergelijke

interpretatieenuitvoeringvandeopenbareordedepolitiecapaciteittengoedekomt.Maar

datdepolitiehierdoorinoplopendemateookmeerenmeertoezichtmoetuitoefenenop

haarpartnerswaaronderdeprivateveiligheid.(Van Nuffel, , 2009)

Samengevat kunnenwe stellendatbeide respondentenvoorstander zijnomverschillende

taken inzake openbare ordehandhaving door de private veiligheidssector te laten

uitbesteden. Dit is tevens wat de nieuwe Wet op de Private Veiligheid lijkt te bereiken

doordatzedemeestevanbovengenoemdevoorbeeldenookeffectiefindetaakuitbreiding

vandeprivatesectoropnam.Opdezewijzewordtdeuitbestedingopditvlakdanookals

eenopportuniteitvoordepolitiegeïnterpreteerd.Tochdienthiereenbedenkinggemaaktte

worden,namelijkdatnaarmatedeprivatesectormeerenmeeringeschakeldwordtinzake

openbare ordehandhaving, de politie evenredig met deze roluitbreiding van de private

veiligheidssectormeertoezichtencontrolesopdezefirma'smoetuitvoeren.

70

1.2.7. Verkeer

Wat de taak verkeershandhaving betreft merkt respondent 1 op dat de materiële

ondersteuning van de PV-verwerking reeds naar gewestelijke verwerkingscentra -die

momenteeldoordeoverheidgecreëerdworden-overgeheveldwordtwaardoordeprivate

veiligheidweinigondersteuningkanbiedenopditvlak.(Respondent 1, 2017) Respondent2

aanschouwt het uitschrijven van boetes als de belangrijkste taak van dit onderdeel. Dit

onderdeel gebeurt echter bijna volledig automatisch waardoor een tussenkomst van de

politie noch de private veiligheid nodig is. Alle andere taken uit de verkeershandhaving

vereisen wel een tussenkomst van de politie doordat ze dwingend zijn en door haar

vaststellingeninkrachtvangewijsdetreden.Hierdoormoetendezetakentotdeexclusieve

bevoegdheid van de politie blijven. Maar stelt deze: sommige van de

verkeershandhavingstaken werden gedepenaliseerd en naar het bestuurlijk handhaven

overgeheveld. Het type voorbeeld hiervan zijn de parkeerboetes die wel door de private

veiligheiduitgevoerdkunnenworden.Dit leidt respondent2danook totde conclusiedat

enkeletakengeautomatiseerdwerdenendatenkeletakenbestuurlijkwordengehandhaafd

waardoor de private veiligheid deze kan uitvoeren. De overige taken moeten tot de

bevoegdheidvandepolitieblijven.(Respondent 2, 2017)

Wat de verkeersregeling en mobiliteit betreft merkt respondent 1 op dat de private

veiligheid ondersteuning kan bieden op dit vlak. Zo aanschouwd deze respondent het

ondersteunen van de politie bij wielerwedstrijden en/of andere evenementen als een

mogelijkheid.Maarsteltdezedatdergelijkevormvanondersteuningviaeenlastenboekof

aanbestedingsproceduremoetgebeuren.Wanneerevenementenbijgevolgsporadischzijn,

is dit zeer belastend voor een lokaal korps waardoor de politie in deze instanties

genoodzaakt blijft om de verkeersregeling zelf op zich te nemen. Bovendien merkt deze

respondent op dat politieambtenaren deze taken vaak leuk vinden daar ze geen boetes

moetenuitschrijvenofPV'smoetenopstellen.Hierdoorheeftdezerespondentdanookzijn

twijfelsoverhetuitbestedenvandergelijke'leuke'taken.(Respondent 1, 2017) Respondent

2 stelt hieromtrent vast dat vele taken hiervan reeds uitbesteed worden aan zowel

technologie alsook externe organisaties. Voorbeelden hiervan zijn de elektrische

signaleringenofdelokalebesturendiewegomleidingenuitschrijven.

71

Hierdoorachtdezerespondentuitbestedingweleenmogelijkheiddiedewerkdrukvande

politieverderkanverlichten.(Respondent 2, 2017)

Enkelrespondent2spreektzichvervolgensuitoverhetvaststellenvanverkeersongevallen

inhet lichtvanhetkerntakendebat.Respondent1aanschouwtverkeersongevallenalseen

moment van descensus tussen burgers waardoor de tussenkomst van een neutrale en

professionele politie noodzakelijk blijft en uitbesteding of ondersteuning geen optie is.

(Respondent 1, 2017) Respondent2daarentegen stelt zichpragmatischeropenmerktop

daterreedsvaakexpertswordenopgeroepenomdemateriëlevaststellingenuittevoeren.

Hierdooraanschouwtdezeeenuitbestedingnaardeprivateveiligheidofexternepartners

danookalseenoptie.(Respondent 2, 2017) Hiermoeterookverwezenwordennaarreeds

aangehaalde voorbeelden van de respondentenwaarin beide stelden dat het afschermen

vanzones,ofhetopstellenvanverkeersomleidingweleenmogelijkheidtotondersteuning

kanzijn.

Wathetuitvoerenvanpreventieveen/ofeducatieveopleidingenbetreftsteltrespondent1

vast dat deze taak wel kan gebeuren in samenwerking met de private veiligheid.

(Respondent 1, 2017) Respondent2gaathierdieperopin.Dezesteltdathetaanbiedenvan

opleidingengeentaakvandefederaleoverheidiswaardoordeVlaamseregeringdetaakop

zich moet nemen. Hierdoor vindt deze dat opleidingen in theorie perfect overgelaten

kunnenwordenaanexternepartnersvandepolitie.Maarmerktdezeop,tochblijftderol

vandelokalepolitiehierinbelangrijk.(Respondent 2, 2017)

Derespondentenvertonenm.b.t.dezebasistaakuiteenlopendemeningen.DenieuweWet

opdePrivateVeiligheidvoorzietinenkeleactiviteitendieprivatefirma'sbinnenkortinzake

verkeer kunnen uitvoeren. Voorbeelden van deze activiteiten zijn: het uitvoeren van

materiële vaststellingen, de verkeersbegeleiding, de bediening van technische middelen

(zoals signalisatieborden), dePV-verwerking, het afschermenvan zones, hetopstellen van

verkeersomleidingen... Ongetwijfeld levert deze uitbreiding een opportuniteit inzake de

werkdrukvandepolitie.Maarmenmoetzichdevraagstelleninwelkematedepolitienog

'leuke'verkeerstakenkanuitvoerenindetoekomst.Ditkaneenstrijdvlaktussendepolitie

endeprivateveiligheidopleveren.

72

Immerseenpolitiedieenkelopeenrepressievewijzekanoptredenbijverkeershandhaving

ofenkelkantussenkomenbijhetvaststellenvanongevallenbenutniethaarvollepotentieel

zoalsopgenomenindegemeenschapsgerichtepolitiezorg.

1.2.8. Samenvattendevragenoverdebasispolitiezorg

Vraag 9 polste naar welke basistaak zij prioritair vinden. Bij het beantwoorden van deze

vraag gaven beide respondent een gelijkaardig antwoord. Beiden stelden dat de meest

prioritaire basistaak in hun politiezones interventie is. Meer bepaald crisisinterventie. Dit

omdat de burger in dergelijke situaties de aanwezigheid van de politie verwacht.

(Respondent 1, 2017) (Respondent 2, 2017)

Vraag 10 trachtte vervolgens na te gaan welke taak en/of taken zij uit hun zone zouden

uitbesteden. Het beantwoorden van deze vraag lag voor beide respondenten al wat

moeilijker.Respondent1concludeerdedatgeenenkelebasistaakvandebasispolitiezorgin

zijn geheel uit te besteden is,maar dat enkel bepaalde componenten uitbesteed kunnen

worden zolangdit naarmeerderepartners dandeprivate veiligheid alleen is.Outsourcen

heeftvolgensdezerespondentbetrekkingopsamenwerkingsverbandenmetdegemeente,

het OCMW ‘s, de technische diensten, de Lijn, de NMBS, burgers, vrijwilligers, private

veiligheid, ... Tot slot haalt deze aan dat de politie en de private veiligheid enkel

complementairkunnenwerkenzolangderegieinhandenvandeoverheiden/ofpolitieblijft

omdatdepolitiefinaaldeverantwoordelijkheiddraagt.(Respondent 1, 2017)

Respondent2daarentegendraaidedevraagomenbepaaldewelketakenabsoluutniet in

hun geheel overgeheveld mogen worden. Deze zijn 'openbare ordehandhaving' doordat

openbareordehethoogstegoedvaneensamenleving isendepolitie innoodsituatiesde

rustterugtrachttebekomen.'Interventie'omdatcrisishulpofinterventiesvandepolitietot

de kerntaken van de overheid behoren wil ze de openbare rust kunnen garanderen. En

'wijkwerking'omdatditéénvandevoornaamste informatiebronnenvoordepolitie is.Als

gevolg stelt de respondent dat alle andere basisfunctionaliteiten in zeker mate wel

uitbesteedofondersteundkunnenwordenofdater samenwerkingsverbandenaangegaan

kunnenworden.(Respondent 2, 2017)

73

2. EENVERSCHILSTANDPUNTNAARGELANGDEVERSTEDELIJKINGSGRAAD?

De vraag die zich hierbij stelt is in welke mate de verstedelijkingsgraad van politiezones

belangrijk is bij het aangaan van uitbestedingen en of deze houding t.o.v. uitbesteding

bepaald wordt vanuit de criminaliteit waarmee deze verschillende lokale politiezones

geconfronteerd worden of vanuit het opzicht van de beschikbare capaciteit, geld en

middelendievoorhandenisomcriminaliteittebestrijden?Ditlaatsteisimmersdeessentie

vanhetkerntakendebat.

Enkelrespondent2ishierdieperopingegaanenwisttemeldendatdeverstedelijkingsgraad

vanpolitiezoneszekereeninvloeduitoefentopdewijzewaaropzijnaarhetkerntakendebat

kijken.Maarsteldedezerespondent,deverstedelijkingsgraad isniethetenigstecriterium.

Hij beschouwt de verstedelijkingsgraad als een indirecte factor. De verstedelijkingsgraad

bepaaltoverwelkecapaciteit,geldenmiddeleneenpolitiezonebeschikt.Vervolgenswelke

methodenzekaninzettenomcriminaliteittebestrijden.Totslotopwelkewijzeuitbesteding

hierbijeenhulpkanbieden.(Respondent 2, 2017)

Decriteriadievolgensrespondent2meeinbeschouwinggenomenmoetenwordenzijn:de

capaciteitswinst die verwacht wordt in geval van uitbesteding, de organisatie van de

politiezone,deverstedelijkingsgraadvanpoltiezones,hetbestaanvanalternatievenomhet

gebrek aan capaciteit en/of middelen te boven te komen, het bestaan van alternatieven

voor uitbesteding alsook de politieke visie die heerst in de politiezone en haar lokaal

bestuur.(Respondent 2, 2017)

Hieruit kunnenwe concluderendat de rol die de 'geografische spreiding van criminaliteit'

uitoefentopdewijzehoelokalepolitiezonesnaarhetkerntakendebatkijkenkleinerisdan

deroldiedebeschikbarecapaciteit,geldenmiddelenspeelt.Hetkerntakendebatwordtdus

voornamelijk gevoerd vanuit het opzicht van de beschikbare middelen, capaciteit en

financiënwaaroverpolitiezonesbeschikken.

Wanneer dit werd doorgetrokken naar de verschillende soorten politiezones, merkte

respondent 2 op dat de grote, verstedelijkte, ééngemeentepolitiezones (de cluster 1

politiezones)relatiefovermindercapaciteitbeschikkent.o.v.detakendiezijuitvoeren.

74

Hierdoorsteldedezerespondentdatvoornamelijkcluster1politiezonesalsookdefederale

politie,hetuitbestedenvantakenhetbestzullenomarmen.Voorkleinere(cluster3-en5-)

politiezoneswordtdeimpactvanhetkerntakendebateninhetverlengdehiervandenieuwe

WetopdePrivateVeiligheiddanookkleingeacht.

Het antwoord op bovenstaande vraag luidt als volgt: de verstedelijkingsgraad van lokale

politiezones is waarschijnlijk medebepalend voor de wijze waarop deze naar het

kerntakendebat kijken, doch niet de enigste factor. De voornaamste drijfveer ommee te

gaaninhetkerntakendebatishetgebrekaanbeschikbarecapaciteitenmiddelenwaarmee

politiezones geconfronteerd worden. De criminaliteit waarmee lokale politiezones

geconfronteerd worden bepaalt dus niet welke capaciteit, geld en middelen voorhanden

zijn.Maardecapaciteit,geldenmiddelenbepaaltwelhoedezepolitiezonesdecriminaliteit

kunnenbestrijden.

75

CONCLUDERENDHOOFDSTUK

Indit laatstehoofdstukwordenconclusiesgevormdoverhetonderzoek.Deaandachtgaat

naardebasispolitiezorg,naarhetaandeelvandeverstedelijkingsgraadt.o.v.demeningover

het kerntakendebat en naar enkele slotbeschouwingen die aan het kerntakendebat

verbondenzijn.

1. CONCLUSIESOVERDEBASISPOLITIEZORG

1.1. Inleidendevraag:a-gedeelte

Destellingdatdepolitieterugmoetnaardekernvanhaartakenlijktcontradictorischdaar

de bevraagde respondenten duidelijk aangeven dat de zeven basisfunctionaliteiten die

vervat zitten in de basispolitiezorg te beperkt zijn om een kwalitatieve en volwaardige

dienstverleningaandebevolkingaantekunnenbieden.

1.2. Inleidendevraag:b-gedeelte

Het blijkt duidelijk dat de politie veel taken uitvoert die niet in de organisatorische

minimumnormenwordenopgenomen.Maareenexhaustieveenorganisatorischenormlijst

waarin alle politietaken opgenomen staan, lijkt in de praktijk onmogelijk. Dit werd reeds

aangehaald door Eliarts et al in 1992: vrijwel elk maatschappelijk probleem hoort tot de

taken van de politie. Respondent 1 had een gelijkaardige mening: een

gemeenschapsgerichtepolitiezorgbeantwoordtallegerechtvaardigdevragenennodenvan

eengemeenschap.Devraagdiehierbij rijst isofhetwelproductief isomeenexhaustieve

lijstmetorganisatorischeminimumnormenvanpolitietakenoptestellen.

1.3. Onthaal,eenaandachtspunt

Deonthaalfunctiekanduidelijkveelefficiënter.Eenoptimalisatievandeeigencapaciteiten

middelen kan dit deels bereiken. Hierbij zou aandacht besteed kunnen worden naar het

inzettenvanCALOG-personeelofhetgebruikvantechnologischehulpmiddelen.

76

Bovendien lijkthetuitbestedenvandetaak 'call-taking'eenmogelijkheidomdewerkdruk

van lokale politiezones te verminderen. Dit kan enerzijds naar CALOG-personeel of

anderzijdsd.m.v.samenwerkingopniveauvandeCICbereiktworden.Uitbestedingnaarde

privateveiligheidwaarbijdezealleniet-politioneleoproepenzoubehandelenbleekvolgens

derespondentenookeenmogelijkheid,dochwordtdezenietondersteunddoordenieuwe

WetopdePrivateveiligheid.

Wanneer deze taak integraal door CALOG-personeel uitgevoerd zou worden, moet men

bovendien vaststellen dat de financiële kost dezelfde zou blijvenwaardoor dewinst voor

een lokale politiezone zich enkel op vlak van capaciteit situeert. Bij

samenwerkingsverbandenopniveauvandeCICbekomtmenookeencapaciteitswinstmaar

het financiëleaspectdaarentegenzouafhangenvanhetaantal lokalebesturendiemee in

dezesamenwerkingstappen.Ditmoetduseenaandachtspuntvoordewetgeverzijnopdat

deonthaalfunctie indetoekomstzekernogteoptimaliserenvalt. (Aldannietmetbehulp

vansamenwerking,technologischehulpmiddelenofdeprivateveiligheid.)

1.4. Wijkwerking,eenmogelijkstrijdvlak

Een uitbesteding van taken inzake wijkwerking naar de private veiligheid wordt niet

opportuun geacht door de respondenten. Wel zijn ze van mening dat CALOG-personeel

en/of gemeentepersoneel de wijkagent zou kunnen bijstaan in zijn grote pakket aan

routinematige, administratieve en gerechtelijke opdrachten. Deze opdrachten zorgen er

voor dat het potentieel van dewijkagent niet ten volle benut kanworden.Maarmerken

beide respondenten op, deze 'oneigenlijke' opdrachten zorgen ook voor informatie-

inwinningdaarhetdewijkagenttoelaatombijmensenbinnentekomenentezienwatdaar

leeft en heerst. Hierdoor kan er dus een strijdvlak ontstaan wanneer deze 'oneigenlijke'

administratieve taken overgedragen worden. Op deze wijze wordt de hoeksteen van de

gemeenschapsgerichtepolitiezorgdanookuitgehold.Hierbijmoetmenzichdusvoorogen

houdendatdeze'oneigenlijke'administratievetakenmisschieneennoodzakelijkkwaadzijn

voordewijkagentopdatzeopeenindirectewijzetochbijdragenaandeinformatiewinning.

77

1.5. Interventie,eenopportuniteit

Interventiesmoeteninprincipeeentaakvandepolitieblijven.Maarsamenwerkingmet-of

ondersteuning door de private veiligheidszorg is hierbij wel een mogelijkheid. Aan

interventies zijn randactiviteiten verbonden die capaciteit opslorpend zijn en slechts een

kleinemeerwaardevoordeburgerbetekenen.Voorbeeldenhiervanzijn:hetverrichtenvan

materiëlevaststellingen,hetbeschermenvandeomgeving,hetoverbrengenvandedader(s)

ofhetorganiserenvaneenverkeersomleiding.Deze takensituerenzichophetbestuurlijk

vlakenkunnenhierdoorperfectdoordeprivateveiligheidondersteundworden.Dezevisie

wordtgedeelddoordewetgeverenkomttotuitingindetaakuitbreidingvandenieuweWet

opdePrivateveiligheid.Deondersteuningvanrandactiviteitendoordeprivateveiligheidis

dan ook zeker een opportuniteit voor de lokale politie op voorwaarde dat de

interventiefunctionaliteitenregieinhandenvandepolitieblijven.

1.6. Slachtofferbejegening,eenstrijdvlak?

In theorie is de taak slachtofferbejegening perfect uit te besteden.Maar het thema rond

slachtofferbejegening ligt nog altijd zeer politiek gevoelig in Belgiëwaardoor dewetgever

zichhiernietoveruitspreektinhetkerntakendebat.Ditkomtdepolitietengoedeaangezien

ze de slachtbejegening niet enkel als een moment van hulpverlening maar ook als een

momentvanvertrouwensvolleenprofessionelebandmetdeburgerinterpreteert.Zostelde

VanNuffel vast dat de slachtofferbejegening positief onthaaldwordt door de slachtoffers

vanmisdrijvenen/ofgroteongevallen.Bovendienwerktdepolitie24uurop24enstaatze

bijgevolgaltijdparaatomhulpverleningaantebiedenendoorteverwijzenwaarnodig.Dit

kan niet van de welzijnssector gezegd worden. Hieruit moeten we dus concluderen dat

wanneer het kerntakendebat in de toekomst toch zou overgaan tot het uitbesteden van

takendieverbondenzijnmetdeslachtofferbejegening,diteenstrijdvlakvoordepolitiekan

opleveren aangezien het thema ten eerste zeer gevoelig ligt waardoor de burger het de

politie zou kunnen kwalijk nemen en ten tweede de politie haar mogelijkheden tot

kwaliteitsvolle,betrouwbareenprofessionelecontactenmetdeburgerverliest.

78

1.7. Opsporingenonderzoek,eenopportuniteitmaarookeenstrijdvlak

Dezebasisfunctionaliteitblijktactueelnietmeereenexclusievebevoegdheidvandepolitie.

Verzekeringsmaatschappijen, externe analisten, horecacellen, privédetectives of het

expertise-onderzoek. Allen voeren private opsporingstaken uit. Bovendien voorziet de

nieuweWetopdePrivateVeiligheidopditgebiedinenkelenieuweactiviteitendieprivate

veiligheidsfirma'skunnenuitvoerenomdepolitieteondersteunen.Voorbeeldenhiervanzijn

hetafschermenvanzones,hetuitvoerenvancontrolesofhetuitvoerenvansweepings.De

respondenten geven hier duidelijk aan dat dergelijke vorm van ondersteuning door de

privateveiligheidzekereenopportuniteit isdiedepolitietengoedekomt.Maarstellenze

direct: om de integriteit van de politie te bewaren mogen enkel randactiviteiten die

verbonden zijn aan interventies uitbesteedworden,moetmen bedachtzaam zijnmet het

uitbesteden van gewapende en/of gewelddadige opdrachten en mag men niet te veel

uitbesteden opdat de politie haar contact met de bevolking niet zou verliezen. Hierdoor

vormt de basisfunctionaliteit zowel een opportuniteit alsook een strijdvlak m.b.t. het

kerntakendebat.

1.8. Openbareordehandhaving,eenopportuniteitmaarookeenstrijdvlak

Doordat de basisfunctionaliteit openbare ordehandhaving zich in de bestuurlijke sfeer

bevindt, bestaan hier veel mogelijkheden waarop de private veiligheid de politie kan

ondersteunen.Ditwordtookdoorderespondentenaangehaald.Bovendienvalthetopdat

denieuweWetopdePrivateVeiligheidookeffectiefineentaakuitbreidingvoorzietinzake

openbare ordehandhaving. Voorbeelden hiervan zijn: het bekijken van camerabeelden

tijdensevenementen,hetuitvoerenvantoegangscontroles,hetbeveiligenvanwinkels,het

afschermen van zones, het uitvoeren van verkeersomleidingen alsook het uitvoeren van

sweepings. Vanuit dit standpunt is de taakuitbreiding vandeprivate veiligheidssector dan

ookduidelijk eenopportuniteit omdewerkdruk vandepolitie te verlichten.Maarhieruit

kan ook een strijdvlak ontstaan. Ten eerste 'openbare orde' is de hoogste rechtsregel

waardoordeze incasuonderderegievandepolitiemoetblijvenstaan.Tentweede,moet

een taakuitbreiding van de private veiligheidszorg evenredig opgevuld worden door

verscherptecontrolesenkwaliteitsvereisten.

79

EnkelzokanmendeprivateveiligheidszorgalseencomplementairepartnerinhetBelgisch

veiligheidslandschapuitbouwen.

1.9. Verkeer,eenopportuniteitmaarookeen(mogelijk)strijdvlak

Wat de verkeershandhaving betreft blijkt dat vele van deze processen reeds zo

vereenvoudigd en/of geautomatiseerd werden waardoor de verwachte winst bij

uitbestedingopditvlakkleingeachtwordt.Bijdeverkeersregelingvervolgenskandeprivate

veiligheidszorg wel een ondersteunende rol spelen voor de politie en bepaalde taken

overnemen.Het uitschrijven van verkeersomleidingenof toezicht opdeopenbarewegbij

evenementen zijn hier de type voorbeelden. Wat het vaststellen van verkeersongevallen

betreftvalthetopdatdezetaakenerzijdstotdebevoegdheidvandepolitiemoetbehoren

daarzederusttussenbeidepartijenkanbehouden,maaranderzijdsookdatindepraktijkal

bepaalde taken uitbesteedworden. Voorbeelden hiervan zijn deskundigen die de aard en

oorzaakvanongevallenproberenteachterhalenofdeprivateveiligheidszorgdiealsnieuwe

taak het verrichten van materiële vaststelling toebedeeld krijgt. Met betrekking tot

verkeerseducatie kan de taak in theorie volledig uitbesteed worden, doch bleken de

respondentvoorstanderomdelokalepolitiemeeindezeopdrachttebetrekken.

Erbestaanverschillendemeningenoverderolvandepolitieendeprivateveiligheidinzake

verkeersopdrachten.Uitbesteden van randtaken is eenopportuniteit voor depolitiemaar

sommigevandezetakenworden'leuk'gevondendoorpolitieambtenaren.Hieruitmoetmen

vaststellen dat er ook een strijdvlak tussen de politie en de private veiligheidszorg kan

ontstaanindienmenteveelvandeze'leuke'takenzouuitbestedenendepolitieopvlakvan

verkeerzouherleidennaareenrepressievehandhaver.

1.10 Samenvattendeconclusieoveroutsourcingendebasispolitiezorg

Demeest prioritaire basisfunctionaliteit van de basispolitiezorg bleek (crisis)interventie te

zijnwaardoordepolitieabsoluuteenexclusievebevoegdheidalsookderegiemoetkunnen

behoudenniettegenstaandedenieuweWetopdePrivateVeiligheid in taken voorziet die

privateveiligheidsfirma'skunnenopnemeninhetkadervaninterventie.

80

Voortswerdhetduidelijkdatgeenenkelebasisfunctionaliteitinhaargeheeluittebesteden

valt, doch wel randactiviteiten die aan deze functionaliteiten verbonden zijn daar deze

capaciteitsopslorpendzijnenslechteenkleinemeerwaardevoordeburgerbetekenen.

Totslotwerdhetduidelijkdatdewetgeverbestbedachtzaammetdetakenwijkwerkingen

slachtofferbejegeningomgaatindetoekomst.Bijwijkwerkingwordterfrequentgeopteerd

datdeadministratieveenroutinematigetakenhetpotentieelvandewijkagentniettenvolle

benutten.Ditbleekuitde interviewsendevakliteratuurookzo tezijn,maar tevenswerd

duidelijk dat deze taken hoogstnodig blijken wil de politie aan haar inlichtingen blijven

geraken. Slachtofferbejegening daarentegen ligt voor zowel de burger als de politiek

dermategevoeligdatdezebest inhandenvandepolitieblijvenniettegenstaandeexterne

organisatieswaarschijnlijkmetmeerdeskundigheidhulpverleningkunnenaanbieden.

2. CONCLUSIEOVERDEROLVANDEVERSTEDELIJKINGSGRAAD

Hier viel het op dat de verstedelijkingsgraad van een lokale politiezone zeker een invloed

uitoefentopdewijzehoedezenaarhetkerntakendebatkijkt,maardatdezeimpacteerder

indirectisdoordatookanderecriteriaeeninvloedopditstandpuntuitoefenen.Dezeandere

criteriazijndeverwachtecapaciteitswinst ingevalvanuitbesteding,deorganisatievande

politiezone,hetbestaanvanalternatievenomhetgebrekaancapaciteiten/ofmiddelente

boven tekomen,hetbestaanvanalternatievenvooruitbestedingalsookdepolitiekevisie

dieheerstindepolitiezoneenhaarlokaalbestuur.

Hieruitkongeconcludeerdwordendatderoldiede'geografischespreidingvancriminaliteit'

uitoefent op dewijze hoe lokale politiezones naar het kerntakendebat eerder klein is. De

houdingvanpolitiezonest.o.v.hetkerntakendebatwordteerderbepaalddoordecapaciteit

enmiddelendiezijkanaanwendenomdecriminaliteittebestrijdendanomgekeerd.

81

Terillustratievindtueenschematischevoorstellingvanditantwoordterug.

Verstedelijkings-graad

Verwachtecapaciteitswinstbijuitbesteding

Organisatievandepolitiezone

Bestaanvanalternatieven

Politiekevisie

Beschikbarecapaciteitenmiddelen

Wijzewaaropcriminaliteitbestrijdwordt

Standpuntkerntakendebat

82

3. SLOTBESCHOUWINGEN

Het valt vooreerst op dat wanneer men over het kerntakendebat spreekt, de private

veiligheidinéénademmeeinhetonderwerpwordtopgenomen.Maarerbestaanooknog

andere instituties en organisaties die een meerwaarde m.b.t. het uitbestedingsvraagstuk

kunnenbieden.

Ten tweede lijkt het dat de beleidsmakers bij de politie veel te snel naar het

uitbestedingsvraagstukoverschakeleninplaatsvanhaareigenefficiëntieinvraagtestellen.

Mogelijks isdepolitienietvoldoendekritischnaardewijzewaaropzehaartakenuitvoert,

enkunnendezeefficiënterendoeltreffender.Hierdoorkanerookcapaciteit,middelenen

geldteruggewonnenworden.Deonthaalfunctieishiereenvoorbeeldvan.

Ten derde lijkt het dat de reden van het kerntakendebatmet de Belgisch staatsstructuur

verbondenisendaarmeegepaardgaandedefinancieringvandegeïntegreerdepolitie.Vele

bevoegdheden werden de afgelopen jaren overgeheveld naar de gewesten en

gemeenschappen en het lijkt erop dat bij gebrek aan federale ondersteuning, de lokale

overhedendefinanciële'put'maarmoetenvullen.Dezelokalebesturenzijngoedvoormaar

liefst 60% van de financiële ondersteuning van politiezones. Maar wat opvalt is dat vele

bevoegdhedende laatstetijdovergeheveldzijnwaardoorde lokalepolitiede laatste jaren

steeds meer en meer taken heeft bij gekregen, doch dat de gelden waarover de lokale

besturen kunnen beschikken nietmee geëvolueerd zijn. Vanuit dit opzicht is het dan ook

logischdatereenkerntakendebatontstaat.

Tenvierde,moetiemand'het'sowiesobetalenongeachtofdefederaleoverheidofdelokale

besturenbevoegdzijn.Vanuiteenlokaalstandpuntkanerdanookgeenfinanciëlewinstaan

dit uitbestedingsvraagstuk verwacht worden daar de lokale besturen deze

verantwoordelijkheidopzichmoetennemen.

Ten vijfde blijkt een efficiëntiegedachte vaak de onderliggende motivatie te zijn om tot

uitbestedingofpartnerschapovertegaan.Dezegedachtewordtgevoerdvanuiteenkosten-

efficiëntiedochnietvanuiteendraagvlak-efficiëntie.

83

Omhetmeteenvoorbeeldvanrespondent2tezeggen:binnenmeergemeentepolitiezones

moet elke politiepost bemand worden. Maar vanuit een kosten-efficiëntie is het

interessanteromslechtsééncentraalgelegenpolitieposttebemannen.Echter,eenburger

kanhierdoornietmeerinelkepostgeholpenworden.Ditkomtdeburgervanuitdraagvlak-

efficiëntie dan ook niet ten goede. Een te grote 'fetisj' op cijfers komt de politie en haar

gemeenschapdanookniettengoede.

Ten zesde, door de nieuweWet op de Private Veiligheid kan de private veiligheidssector

binnenkort veel nieuwe taken uitvoeren en kan ze de politie op talloze vlakken

ondersteunen.Hierbijmoetmenzichafvragenwaardegrensvanhetuitbestedingsvraagstuk

ligt? Indien komende regeringen in de toekomst nog verder zouden overgaan tot

uitbestedenontstaatdanookde kansdatniet alleen 'mest'maarook 'koeien"uit de stal

gehaaldzullenworden.Ditzoudewerkingvandepolitiedanookniettengoedekomen.

Tenzevende,onderdrukvanterrorismeengeorganiseerdecriminaliteitkwamditdebatin

een stroomversnelling en wordt het verkocht als broodnodig opdat de politie geld, tijd,

capaciteit enmiddelen zou kunnen vrijmaken in de strijd tegen deze fenomenen. Hierbij

moetereenkanttekeninggemaaktworden.Vaakwordtergeopteerdomderoutinematige

administratieveengerechtelijketakendieaandefunctionaliteitwijkwerkingverbondenzijn,

uittebestedenzodathetpotentieelvaneenwijkagenttenvollebenutkanworden.Maaruit

de interviews werd duidelijk dat deze verplichte taken tevens bijdragen tot informatie-

inwinning, die zeer belangrijk is om het fenomeen radicalisme in kaart te brengen. Dit is

contradictorisch.

Dezepuntenlijkendanookinderichtingtewijzendathetkerntakendebatnietzomaareen

politiek debat over taken is, maar eerder een debat over de rol die de politie in de

toekomstige maatschappij moet spelen. Over deze (toekomstige) rol bestaan vervolgens

veel meningen die op een continuüm geplaatst kunnen worden. De voorstanders, de

pragmatisten en de tegenstanders genaamd.De ideologische en politieke overtuiging lijkt

hiertebepalenwiewelkeplaatsopditcontinuüminneemt.

84

Dit is enerzijds goed omdat men de rol van de politie continu in vraag moet stellen en

kritischmoetzijnoverhaarplaatsindesamenleving.Vanuitditopzichtishetdanookmeer

opportuunomteevoluerennaareenrollendebati.p.v.eentakendebat.Ditwordtookinde

wetenschappelijke literatuur aangehaald en komtooknaar voren in de interviews. Lijsten

mettakenzijncontradictorischt.o.v.degemeenschapsgerichtepolitiezorg(rol)waarbijelke

noodeenpolitieoptredenrechtvaardigt.Hetlijkttevergeefs,onmogelijkenonproductiefte

zijnom(weeral)eenpogingteondernemenomexhaustievelijstenmettakenproberenop

testellen.

Anderzijds geeft dit de indruk dat het kerntakendebat misschien wel eens een politiek

schijndebat zou kunnen zijn. Bij gebreke aanwil en voornamelijk consensus om de echte

structurele problemen van de politie aan te pakken (zoals het structurele gebrek aan

financiering,moderniseringenopwaardering)lijktdekeuzeomoverteschakelennaareen

kerntakendebatdanookeenmeerhaalbarepolitiekeoplossing.

Indienditkerntakendebatweldegelijkeenschijndebatblijkttezijn,steltzichvervolgensde

vraag inwelkematehetgevoerdwordtomdeeigenagendadoortedrukken?Immers,de

vorige socialistische regeringenopteerdenomnieuweveiligheidsberoepenen -statuten te

creërenomdewerklastvandepolitieteverminderendaarwaardehuidigeliberaleregering

opteertomdewegvanprivatiseringtebewandelen.Dergelijkdebatzoudeefficiëntevande

samenleving natuurlijk niet ten goede komen en de burger zou hier de dupe van kunnen

worden.

Tot slot lijkt mij dat de beoordeling, over hoe taken uitgevoerd kunnen worden en met

welkemiddelen,indepraktijkhetbestgebeurtdoordepolitie.Doordatdezezodichtbijde

burgerstaanishetdanookbelangrijkdatbeleidsmakershiernaluisterenenhetdebatniet

enkel vanuit een ivoren toren gevoerd wordt. Enkel zo kan men de beste en meest

complementairesamenwerkinguitbouwen.

85

DANKWOORD

Bijdezewensikiedereentebedankendiemijdoorheendejarensteundeomdezestudies

toteengoedeindetebrengenalsookmijtehelpenbijhetrealiserenvandezemasterproef.

Ikwilmijn promotor niet vergeten.Deze heeftme zowel bijmijn stage als bachelorproef

ondersteundenhetismededoorhemdatikinteresseindescheidingslijntussenpublieken

privaatontwikkeldheb.Dekeuzeomopnieuwonderzijnhoedeeeneindwerkoptestellen

wasdanooksnelgemaakt.

Tot slot richt ik mij ook tot mijn respondenten van de lokale politie. In no-time kreeg ik

antwoordopmijnverzoekomeeninterviewtemogenafnemenenwistenzemijopeenzeer

boeiende wijze meer te vertellen over de manier waarop de lokale politie naar het

kerntakendebatkijkt.Dediepgangdieikindezemasterproeftrachttebereikeniseengevolg

vanhunopenenconstructievevisie.

86

BIBLIOGRAFIERespondent1.(2017,Juli28).Transcriptieinterview1.(F.vanderPlas,Interviewer)Respondent2.(2017,Augustus01).Transcriptieinterview2.(F.vvanderPlas,Interviewer)Baarda, D., de Goede, M., & van der Meer-Middelburg, A. (1998). Basisboek openinterviewen.Praktischehandleidingvoorhetvoorbereidenenafnemenvanopeninterviews.Houten,Utrecht,Nederland:StenfertKroese.Barrez,J.(2016).Voorbijhetgoudvandejarenzestig.ArmoedeindewelvaartstatainBelgië(1958-1973),1-3.Leuven,Vlaams-Brabant,België:KULeuven.Belgium.be. (2017). Politie. Opgeroepen op Augustus 04, 2017, van Justitie. Veiligheid.Voorzorgen nemen. Veiligheidsdiensten. Politie:https://www.belgium.be/nl/justitie/veiligheid/voorzorgen_nemen/veiligheidsdiensten/politieBeroepsVereniging van BewakingsOndernemingen. (2012). Kerntakendebat. Visie van debewakingssector(BVBO).Brussel,België.Beyens, K., & Tournel, H. (2010). Mijnwerkers of ontdekkingsreizigers? Het kwalitatieveinterview.InT.Decort,&D.Zaitch,Kwalitatievemethodenentechniekenindecriminologie(pp.199-231).Leuven,Vlaams-Brabant,België:Acco.Commissie ter begeleiding van de politiehervorming op lokaal niveau. (2007). Derdeevaluatieverslag.FODBinnenlandseZaken.Politea.Cools, M. (2006). Het kerntakendebat over de politie is nu eenmaal overbodig. In P.Ponsaers, E. Enhus, & F. Hutsebaut, Het kerntakendebat continued (pp. 27-37). Brussel,België:Politeia.Cools,M.,&DeRaedt,E.(2015).Hetoutsourcenvanpolitietakennaardeprivateveiligheidineenstroomversnelling?CahiersPolitiestudies,3(36).Crispel, M. (2006). Politie evolueert van een gesloten naar een markt-, leesgemeenschapsgerichteorganisatie.CahiersPolitiestudies(0),39-49.De Kimpe, S. (2010). De Belgische politie: nood aan rolafbakening? In B. van Stokkom, J.Terpstra,&L.Moor,Depolitieenhaaropdracht:dekerntakendiscussievoorbij(pp.51-80).Apeldoorn/Antwerpen,Nederland/België:Maklu.DeLokalePolitie.(2016).Delokalepolitie.Overons.Onzeorganisatie.Opgeroepenop1031,2016,vanDelokalepolitie:http://www.lokalepolitie.be/5415/over-ons

87

DeRuyver,B.(2009).Debasisfunctionaliteitenvandelokalepolitiedoorgelicht.InI.Verwee,E. Hendrickx, & F. Vlek,Wat doet de politie? (pp. 67-86). Antwerpen, Oost-Vlaanderen,België:Maklu.De Ruyver, B. (2016). De impact van de parlementaire onderzoekscommissies op deontwikkeling van het strafrechtelijk beleid in België. In B. De Ruyver, (Grondige) studiestrafrechtelijkbeleid(pp.149-176).Gent,Oost-Vlaanderen,België:IRCP.DeRuyver, B. (2016). Instrumentenen actoren van strafrechtelijk Beleid. InB.DeRuyver,(Grondige)studiestrafrechtelijkbeleid(pp.381-393).Gent,Oost-Vlaanderen,België:IRCP.DeVlaamseOndernemer.(2017,Augustus14).Nieuwewetopdeprivateveiligheiddefinitiefgoedgekeurd. Opgeroepen op Augustus 16, 2017, van DVO. Artikels.:https://www.dvo.be/artikel/57756-nieuwe-wet-op-de-private-veiligheid-definitief-goedgekeurd/ Easton,M.,Ponsaers,P.,Demarée,C.,Vandevoorde,N.,Enhus,E.,Elffers,H.,etal.(2009).Samenleving en toekomst.Multiple Community Policing: Hoezo? Gent, Oost-Vlaanderen,België:AcademiaPress.Eliaerts,C.,Enhus,E.,&R.,S.(1992).Politieenbevolking.Vragenstaatvrij...Depolitioneleafhandelingvanvragenuitdebevolking.Brugge:Vandenbroele.Enhus,E.(2006).Hetkerntakendebatinkaart.InP.Ponsaers,E.Enhus,&F.Hutsebaut,Hetkerntakendebatcontinued(pp.13-23).Brussel,België:Politeia.EuropeanSocialandResearchCouncil.(2015,Januari).ESRCFrameworkforresearchethics.Opgeroepen op Augustus 01, 2017, van http://www.esrc.ac.uk/files/funding/guidance-for-applicants/esrc-framework-for-research-ethics-2015/Federale Politie. (2017).De geïntegreerde politie. Opgeroepen op Augustus 04, 2017, vanOver ons. De geïntegreerde politie: http://www.politie.be/fed/nl/over-ons/geintegreerde-politieFisher-Stewart,G.(2007,Juli).Communitypolicingexplained:.Aguideforlocalgovernments.WashingtonDC,VerendigdeStatenvanAmerika.FODBinnenlandse Zaken. (2015).Kerntakendebat.Opgeroepenop1031, 2016, vanMeerdan 2.500 extra mensen op terrein:http://fedpol.files.emailing.belgium.be/files/a_fedpol/data/File/PPT-KTD-NL.pdfFODBinnenlandseZaken.(2016).Kerntakendebat.Brussel,België.Hoffer, B. (2017, Maart 30). Welke oppurtuniteiten creëert de nieuwe Wet PrivateVeiligheid.(V.e.Prévention,Red.)België.

88

Jobpol. (2017). Een burgerfunctie in het domein van de logistieke ondersteuning.Opgeroepen op Augustus 04, 2017, van Home. Logistiek:http://www.jobpol.be/home/logistiek/Jobpol. (2016).Hetbasisbegrip 'gemeenschapsgerichtepolitiezorg' (GGPZ).OpgeroepenopJuli 17, 2017, van Politie. Politiezorg. Pijlers:http://www.jobpol.be/home/politie_politiezorg_pijlers/Jobpol.(2016).Organisatieenopdrachtenvandelokalepolitie.OpgeroepenopJuli17,2017,van Politie. Organisatie. Lokale politie:http://www.jobpol.be/home/politie_organisatie_lokale_politie/Jobpol. (2017). Uniformfuncties. Opgeroepen op Augustus 04, 2017, van Home.Uniformfuncties:http://www.jobpol.be/home/uniformfuncties/Koninklijk Besluit. (2001, Oktober 12). Tot vaststelling van de organisatie- enwerkingsnormenvandelokalepolitieteneindeeengelijkwaardigeminimaledienstverleningaandebevolkingteverzekeren.BelgischStaatsblad.Lokale Politie. (2017). Basispolitiezorg. Opgeroepen op Juli 17, 2017, van Lokale Politie.Berlaar-Nijlen.Basispolitiezorg:http://www.lokalepolitie.be/5361/basispolitiezorg.htmlLokalePolitie.(2002).Morfologievandelokalepolitie:politiezones.Algemeenoverzichtvandegegevens:personeelsbestand-Materieel-Defunctionelespecialisaties.België.Maesschalck, J. (2010). Methodologische kwaliteit in het kwalitatief onderzoek. In T.Decorte,&D.Zaitch,Kwalitatievemethodenentechniekenindecriminologie(pp.119-144).Leuven,Vlaams-Brabant,België:Acco.Meert,D.,Devroe,E.,&Ponsaers,P.(2006).Hetdebatgeopend.Naardekernvandetaak.Ordevandedag(33),3-5.Ministeriële Omzenbrief. (2001, Oktober 9). PLP10. Inzake de organisatie- enwerkingsnormenvandelokalepolitiemethetoogophetwaarborgenvaneenminimaleengelijkwaardigedienstverleningaandebevolking.België:BelgischStaatsblad.Mortelmans, D. (2010). Het kwalitatief onderzoeksdesign. In T. Decorte, & D. Zaitch,Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie (pp. 76-116). Leuven, Vlaams-Brabant,België:Acco.O'Gorman,A.,&VanderLaenen,F.(2010).Etischeaspectenvanhetkwalitatiefonderzoek.InT.Decorte,&D.Zaitch,Kwalitatievemethodenentechniekenindecriminologie(pp.531-553).Leuven,Vlaams-Brabant,België:Acco.Pauwels, L. (2012). Op zoek naar de oorzaken van criminaliteit. In Een inleiding in deetiologischecriminologie.Gent,België:Academiapress.

89

PolitiezoneGent.(2014).ZonaalVeiligheidsplan2014-2017.Gent,Oost-Vlaanderen,België.Politiezone KASTZE. (2017). Taken van de politie. Opgeroepen op Augustus 04, 2017, vanOver ons. De politiestructuur: een geïntegreerde politie. Taken van de politie:http://www.lokalepolitie.be/5412/over-ons/de-politiestructuur-een-geintegreerde-politie/taken-van-de-politiePolitiezonePajottenland.(2014).ZonaalVeiligheidsplan2014-2017.Gooik,Vlaams-Brabant,België.Politiezone Voorkempen. (2017). Nieuwe samenstelling Vaste Commisie van de LokalePolitie. Opgeroepen op Augustus 04, 2017, van Home. Articles:http://www.lokalepolitie.be/5355/component/content/article/107-nieuwe-samenstelling-vaste-commissie-van-de-lokale-politie.htmlPolitiezoneZennevallei.(2017).Dekorpschef.OpgeroepenopAugustus04,2017,vanOverons. Onze organisatie. De kropschef: http://www.lokalepolitie.be/5905/over-ons/onze-organisatie/de-korpschefPolitiezoneZennevallei.(2016,Februari23).ZonaalVeiligheidsplan2016-2017.Sint-Pieters-Leeuw,Vlaams-Brabant,België.Ponsaers, P., Devroe, E., & Meert, D. (2006). Locomotieftekst. Kiezen voor eendemocratischepolitie.Watisdat?Ordevandedag(33),14.Rousseau,J.(sd).Ducontratsocialouprincipesdudroitpolitique,1762.(G.Cole,Producent,& University College Cork) Opgeroepen op Augustus 7, 2017, vanhttps://www.ucc.ie/archive/hdsp/Rousseau_contrat-social.pdfSaerens, Z. (2016, 11 26). Deredactie. Binnenland. Opgeroepen op 12 07, 2016, vanhttp://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2828410Seale,C.(1999).Thequalityofqualitativeresearch.Londen,VerenigdKoninkrijk.Staring, R., & Van Swaaningen, R. (2010). Naar een kwalitatieve criminologie. De relatietussen theorie, onderzoeksvragen en methode. In T. Decorte, & D. Zaitch, Kwalitatievemethodenentechniekenindecriminologie(p.34).Leuven,Vlaams-Brabant,België:Acco.Trojanowicz,R.,&Bucqueroux,B.(1990).Communitypolicing:Acontemporaryperspective.Cincinnati,Ohio,VerendigdeStatenvanAmerika:Anderson.VanAltert, K.,& Enhus, E. S. (2009). De twee gezichten avn de politie: interventie versuswijkwerking. In I. Verwee, E.Hendrickx,& F. Vlek,Watdoet de politie? Antwerpen,Oost-Vlaanderen,België:Maklu.

90

Van Nuffel, D. (2009). De ondraaglijke lichtheid van basisfunctionaliteiten? Overbegripsverwarring en meetproblemen in Belgisch politielandschap. In I. Verwee, E.Hendrickx, & F. Vlek,Wat doet de politie? (pp. 103-130). Antwerpen, Oost-Vlaanderen,België:Maklu.Van Peer, J. (2005). Dienstverlening op maat. Maatschappelijke overlastteams.Politiejournaal-Politieofficieer(5),7-9.Vandevoorde, N., Vaerewyck, W., Enhus, E., & Ponsaers, P. (2003). Politie in de stijgers,bouwen aan gemeenschapsgerichte politiefuncties in een lokale context. Brussel, België:Politea.Verhage,A.(2006).Overkerntakengesproken...Opsporingalsvergetenonderdeelvanhetkerntakendebat.Ordevandedag(33),27_31.Verwee, I. (2009).Wat doet de politie? Onderzoek naar de dagelijkse politiepraktijk. In I.Verwee, E. Hendrickx, & F. Vlek, Wat doet de politie? (pp. 37-66). Antwerpen, Oost-Vlaanderen,België:Maklu.VlaamseOverheid. (2017).Deorganisatievandepolitiediensten.OpgeroepenopAugustus04,2017,vanGemeentenenprovincies.Dienstverleningvangemeentenenprovincies.Deorganisatie van de politiediensten: https://www.vlaanderen.be/nl/gemeenten-en-provincies/dienstverlening-van-gemeenten-en-provincies/de-organisatie-van-de-politiediensten-belgieVVSG. (2017).De bestuursorganen van de politie. Opgeroepen opAugustus 04, 2017, vanVeiligheid. Lokale politie:http://www.vvsg.be/veiligheid/lokalepolitie/collegeenraad/Pages/collegeraad.aspxVVSG. (2017). Federale dotatie. Opgeroepen opAugustus 04, 2017, van Veiligheid. Lokalepolitie. Financiering:http://www.vvsg.be/veiligheid/lokalepolitie/financiering/dotaties/Pages/Federaledotatie.aspxVVSG.(2017).Financieringlokalepolitie.OpgeroepenopAugustus04,2017,vanVeiligheid.Lokale politie:http://www.vvsg.be/veiligheid/lokalepolitie/financiering/Pages/financieringlokalepolitie.aspxVVSG.(2008).Watzijndekenmerkenvandegeïntegreerdepolitie?Brussel,België.WetophetPolitieambt.(1992,Augustus5).België:BelgischStaatsblad.Wet tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus.(1998,December7).België:BelgischStaatsblad.

91

Wetsontwerptotregelingvandeprivateenbijzondereveiligheid.(2017,Maart29).België:BelgischeKamervanVolksvertegenwoordigers.

92

BIJLAGEN

1. INFORMEDCONSENT

Betreft: informatiebrief en informed consent voor thesis-interview met Fabian van der

Plas, student master in de criminologische wetenschappen aan de Universiteit Gent.

Thesis: "Hoe staat de lokale politie tegenover het kerntakendebat met het oog op de

uitvoering van de basispolitiezorg?"

Geachte mevrouw, geachte heer,

Bij deze wens ik u wat meer informatie te geven over de thesis waaraan u doormiddel van een

semigestructureerd interview zal deelnemen.

Wat is het doel van deze thesis?

Het doel van deze thesis is om (a) het standpunt van drie lokale politiezones over de gevolgen

van het kerntakendebat op het uitvoeren van de basispolitiezorg te onderzoeken en (b) een

richtkader voor bijkomende onderzoeken aan te bieden waardoor een steeds betere

samenwerking tussen de lokale politie en de private veiligheidssector beoogd kan worden.

Hoe zullen gegevens verzameld worden en hoe ga ik te werk?

De gegevens zullen verzameld worden door interviews uit te voeren met specifiek

geselecteerde leidinggevenden uit lokale poltiezones. Op deze wijze probeer ik om de

mogelijke aandachtspunten, opportuniteiten en strijdvlakken die grote steden, kleine steden en

agglomeratiegmeenten alsook landelijke gemeenten hebben met betrekking tot het uitbesteden

van politionele taken naar de private veiligheid toe, vast te leggen.

93

En wat met uw privacy?

Dit gesprek zal worden opgenomen om het analyseren van de gegevens gemakkelijker te laten

verlopen. Hoewel alles op een geluidsdrager zal worden vastgelegd, blijft alles wat hier wordt

gezegd strikt vertrouwelijk. Het geluidsmateriaal zal enkel worden gebruikt voor het

onderzoek. Het is dus belangrijk te weten dat men vrijuit kan spreken! Uiteraard kan u ten

allen tijde beslissen om uw medewerking stop te zetten.

Ik wens u alvast te bedanken voor de nuttige bijdrage die u ongetwijfeld kan leveren aan deze

thesis.

Toestemmingsverklaring deelnemer

Ik, mevrouw/de heer

…………………………......................................................................................................

• Bevestigdatikuitgebreidgeïnformeerdbenoverdeaardenhetdoelvandezethesis;

• Bevestigdatikdezeinformatieschriftelijkontvangenhebendatikdiebegrepenheb;

• Begrijp dat mijn deelname geheel vrijwillig is en dat ik me op elk moment kan

terugtrekkenuitditinterview,zondernadeligegevolgen.

Ik stem erin toe deel te nemen aan het interview.

Gelezen en goedgekeurd,

. . /. . /. . . . . …………………………….

Datum Handtekening

94

Verklaring moderator

Hierbij verklaar ik dat ik de respondent duidelijk heb geïnformeerd over de thesis en de

informatiebrief heb overhandigd. Ik heb de deelnemer de kans gegeven om vragen te stellen

en heb deze steeds beantwoord. Ik heb de doelstellingen van het onderzoek besproken en de

deelnemer verzekerd dat indien hij/zij niet deelneemt aan dit interview, dit geen enkel

negatief gevolg heeft voor hem/haar. Ik heb hem/haar geïnformeerd dat hij/zij zich ten allen

tijde uit dit interview kan terugtrekken en heb de vertrouwelijkheid van de gegevens

toegelicht.

Voornaam

moderator…………………………………………......................................................................

...............

Achternaam

moderator………………………………………..........................................................................

...........

. . / . . / . . . . ……………………………………..

Datum Handtekening

95

2. POWERPOINTPRESENTATIEINTERVIEWS

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

3. INTERVIEWGUIDE

Heeftdeuitbestedingeeneffectopdetaak‘(basisfunctionaliteit)?

a) Positieve-ofnegatievegevolgen?

b) Werkdrukverlichtenofontstaanstrijdvlakken?

c) Aandachtspunten?

d) Opportuniteiten?

e) Ofopanderevlakken?(indirect)

108

4. TRANSCRIPTIESVANDEINTERVIEWS

Terherhaling:desemigestructureerdeinterviewswerdenafgenomenaandehandvaneen

PowerPoint presentatie waarin 13 vragen werden opgenomen. De eerste vraag was een

inleidende vraag die bestond uit een a- en een b-deel. Nadien werd de basispolitiezorg

overlopen waarbij de respondenten bij elke basistaak de mogelijkheid kregen om hun

meningoverdegevolgenvanhetkerntakendebatm.b.t.hetuitvoerenvandezebasistaakte

beschrijven (vraag 2 t.e.m. 8). Hierbij kregen de respondenten een interview-guide

voorgeschoteld waarin kernelementen opgesomd stonden die hun konden helpen bij het

beantwoorden van de vragen. Op deze wijze werd elke basistaak op een zelfde wijze

beantwoord en werd een consistentie doorheen de verschillende interviews bekomen.

Nadien werd de vragenronde over de basispolitiezorg afgesloten a.d.h.v. twee

samenvattendevragen(vraag9en10).Omeenverschilinstandpuntvanpolitiezonesover

hetkerntakendebatafhankelijkvandeverstedelijkingsgraad tebeschrijven,werdvraag11

gesteld waarbij aandacht besteed werd aan de meest voorkomende

criminaliteitsfenomenen inbepaaldepolitiezones.Eenextraaanvullingsruimtewerdhierna

voorzienwaarin de respondenten aanvullendeopmerkingenover dit thema kwijt konden.

(vraag12)Totslotwerdendeinterviewsafgeslotenmetvraag13waarbijderespondenten

hunmeningoverhetkerntakendebatendegevolgenervanopdebasispolitiezorginéénzin

moestenbeschrijven.

109

4.1. Transcriptierespondent1

4.1.1. Inleidendevraag(1a-1b)

Hoestaatut.o.v.hetaspectdienstverlening(dezeventakenvandebasispolitiezorg)binnen

delokalepolitie?

a) Hoe ver moet deze dienstverlening gaan, zijn ze een minima of moeten ze uitgebreid

worden?

b) Vormt deze dienstverlening een wezenlijk bestanddeel van de taak van een

politieambtenaar of zijn er nog andere belangrijke taken die niet onder deze

dienstverleningvallen?

Respondent1wijsterbijhetbeantwoordenvanheta-gedeelteteneersteopdatalvorensde

politiehervormingwerddoorgevoerd, reedsenkelecommissieswerdenopgerichtwaarinde

takenvandebasispolitiezorgtotopeenniveauvan14functionaliteitenuitgebreidwerden.

Deze 14 functionaliteiten werden uiteindelijk gedownsized naar 6 functionaliteiten, tot

verkeer er in 2009 aan toegevoegd werd waardoor het definitieve aantal op 7

basisfunctionaliteitenkwamvastteliggen.

Respondent1besluitdat7basisfunctionaliteitennietvoldoendezijnomdebasispolitiezorg

uittevoeren.Hijsteltdatvelepolitiezonesindeloopderjarendeze7basisfunctionaliteiten

zijn beginnen te differentiëren waardoor basisfunctionaliteit 1 bijvoorbeeld onderverdeeld

werd in 1a, 1b,... en uiteindelijk tot een uitbreiding van de basisfunctionaliteiten leidde.

Bovendienmerktrespondent1opdatdezebasisfunctionaliteitenookaangevuldworden.Zo

stelt hij dat de basisfunctionaliteiten enkel van operationele aard zijn en geen belang

hechten aan ondersteunende processen, logistiek, financiën, ...maar dat een lokaal korps

meer is dan enkel het uitvoeren van een operationele basispolitiezorg: een lokaal korps is

meerdanhetaanbiedenvandebasispolitiezorg (het front-office)maarbestaatookuitde

organisatie van die basispolitiezorg (het back-office). Bij de creatie van de geïntegreerde

politieheeftmenhierveelteweinigbijstilgestaan.

Tentweedemerktrespondent1opdatde7basisfunctionaliteitentebeperktzijnenruimer

aanschouwdmoetenwordenvanuitdefilosofievandegemeenschapsgerichtepolitiezorg.

110

Deze politiezorg beantwoordt aan de gerechtvaardigde noden en verwachtingen van haar

belanghebbenden. Wanneer deze noden en verwachtingen gerechtvaardigd zijn, moet de

politievolgenshemdezeverwachtingen invullen,wateenbrede taakstelling is.Hierdoor is

het herleiden van de basispolitiezorg vanuit een gemeenschapsgericht standpunt

contradictorisch.

Bijhetbeantwoordenvanhetb-gedeeltemerktrespondent1opdatthema'szoalsjeugden

zedenvaakopgenomenworden indebasistaak 'recherche' (lees:opsporingenonderzoek),

maar in de praktijk veel ruimer gaan dan enkel recherche. Ook kennen sommige lokale

politiezones diensten zoals sociale politie, die een brug trachten te vormen met externe

dienstenuitde sociale sector zoalshetOCMW,hetCAW,CGGZ, ... eendienstverleningdie

niet indebasispolitiezorgvervat zit.Daarnaastwerkensommigepolitiezonesaandehand

van fenomeenwerking, proactieve politie, die ook niet vervat zit in deze zeven

basisfunctionaliteiten.Totslotkennensommigekorpsenookeen'dierenpolitie',ietsdatook

niet vervat zit in de basispolitiezorg. Hierdoor concludeert respondent 1 dat de

dienstverlening die de politie uitvoert veel ruimer is dan hetgeen in de zeven

basisfunctionaliteitenisopgenomen.Depolitiedoetenstaatvoorzoveelmeerdandiezeven

basistaken.

4.1.2. VragenoverDebasispolitiezorg(2-8)

Per basistaak werden dezelfde vragen gesteld. De wijze waarop antwoord gegeven kon

worden,zageralsvolgt:

VRAAGHeeftdeuitbestedingeeneffectopdetaak‘(basistaak)’?

a) Positieve-ofnegatievegevolgen?

b) Werkdrukverlichtenofontstaanstrijdvlakken?

c) Aandachtspuntenofopportuniteiten?

d) Ofopanderevlakken?(indirect)

111

Vraag2:basistaak'onthaal'

Volgensrespondent1kunnenbepaaldezakenbinnenhetonthaaluitbesteedwordennaarde

privateveiligheid.De'call-tacking'bijvoorbeeldwaarbijmensentewoordgestaanwordenen

doorverwezenwordennaarhetCIC20Leuvenvanwaaruit dedispatchingplaatsvindt.Dit is

volgensrespondent1eentaakdiedepolitiezeker'snachtskanuitbestedenzodateenfysiek

onthaal verzekerd kan worden en continuïteit, efficiëntie en capaciteit vrijgemaakt kan

worden.Hijhaaltaandateengoedopgeleideenduurbetaaldepolitie-inspecteurm.b.t.het

uitvoeren van deze taak 's nachts achter het onthaal zit terwijl hij/zij zou moeten

patrouilleren.Vervolgensmerktdezerespondentopdatwanneereenlokalepolitiezoneniet

genoeg inspecteurs ter beschikking heeft, het onthaal 's nachts frequent gesloten wordt

niettegenstaande deze wettelijk open moeten blijven. Maar merkt de respondent op: de

nieuweWetopdePrivateVeiligheidlaathettoeomdeonthaalfunctiedoorteverwijzennaar

deprivateveiligheid.Ookhettoezichtopdeaangehoudenmensenindecellenvandelokale

politieposten is een voorbeelddatm.b.t. deonthaalfunctieuitbesteedkanwordenvolgens

respondent 1. Dit toezicht vindt plaats op basis van camerabeelden die door

onthaalmedewerkers opgevolgd worden en die politie-inspecteurs oproepen wanneer iets

gebeurt. Dit kan ook perfect uitbesteedworden,maarwordt ook niet toegelaten door de

nieuweWetopdePrivateVeiligheid.Hierdoorconcludeertrespondent1dathetuitbesteden

vantakeninhetkadervandeonthaal-functiezekerdewerkdrukvaneenlokalepolitiezone

kanverlichten,maardatdenieuwewetgevingjammergenoeggeensoelaasbiedt.

Bovendienmerktrespondent1ookopdatuitbestedenvantakennaardeprivateveiligheidte

makenheeftmetefficiëntie.Dehuidigewijzewaaropdeonthaalfunctieuitgevoerdwordtis

nietefficiënt.Omditoptelossenkanuitbestedeneenmogelijkheidbieden,maarookinterne

aanpassingen kunnen de efficiëntie verhogen. Respondent 1 maakt hierbij de vergelijking

met de spoedafdeling van een ziekenhuis. Wanneer mensen zich bij de spoedafdeling

aanmeldenwordtopbasisvandeernstvandeverwondinguitgemaakthoelangmenmoet

wachtenalvorensgeholpenteworden.

20 CIC staat voor Commando Informatie Centrum

112

Naaranalogiemetdit voorbeeldkande lokalepolitieevoluerennaareen systeemwaarbij

niet-ernstigeklachtenafgehandeldwordenopafspraak.Totslotmerktdezerespondentook

opdattechnologischeondersteuningookeenhulpmiddelkanbiedenomdeefficiëntievande

onthaal-taakteverhogen.

Hierbij wordt een kanttekening aan de onderzoeker aangeboden en concludeert de

respondent dat het kerntakendebat niet enkel over uitbestedingmoet gaan,maar dat de

politiehaareigenefficiëntieookinvraagmoetstellen.

Vraag3:basistaak'wijkwerking'

Inzakedewijkwerking stelt respondent1vastdatdewettelijkenormvan1wijkinspecteur

per4.000inwonersvoldoendeisomdelastvandezebasisfunctionaliteittekunnendragen.

Voorts ziet deze respondent an sich geen taken van wijkwerking die uitbesteed kunnen

worden en is deze respondent er ook geen voorstander van om bepaalde taken van

wijkwerking uit te besteden naar de private veiligheid. Maar een samenwerkingsverband

tussen politie en burgers blijkt wel een mogelijkheid. Hierbij wordt een voorbeeld inzake

hardnekkige burenruzies aangehaald waarbij vrijwillige burgers bemiddelden tussen de

burenomde ruzie te verhelpen,hetgeendewerkdruk vandepolitieopdit vlak verlichtte.

Samenwerkingmetbuurtinitiatieven is dus eenoplossingomdewerkdruk te verlichten en

efficiëntertewerken.

Hij is geen voorstander vanhet uitbesteden van taken inzakewijkwerking naar de private

veiligheid toe om reden dat volgens hem de wijkwerking de hoeksteen vormt van de

gemeenschapsgerichte politiezorg. Wanneer taken van wijkwerking bijgevolg uitbesteed

wordenbegintmendehoeksteenvandegemeenschapsgerichtepolitiezorgteontmantelen.

BovendienmerktdezerespondentopdatdenieuweWetopdePrivateVeiligheidtoelaatdat

deprivateveiligheidkinderenvaneenschoolbegeleidtbijeenfietsuitstap.Maarwanneerdit

gebeurtverliestdewijkinspecteurhetcontactmetdeschool,kinderen,...

113

Anderevoorbeeldenzijnhetschooltoezicht, inschrijvingenvanburgerveranderingen,sociale

woontoezicht,domiciliefraude,familialetwistenenzoverderdietoelatenvoordewijkagent

omzichtbaarenaanspreekbaaraanwezigtezijnindegemeenschap,wathetcontactenhet

vertrouwen in de politie vergroot. Om deze reden mag volgens deze respondent een

ondersteuningvantakenvanwijkwerkinghoogstensopadministratiefvlakplaatsvinden.

Vraag4:basistaak'interventie'

Zoals dewijkwerking de hoeksteen is voor de gemeenschapsgerichte politiezorg is volgens

deze respondent de basisfunctionaliteit 'interventie' ook een hoeksteen van de politiezorg.

Doordatditdefrontlijnvandepolitieis,zoudezerespondenthieropnietuitbesteden.Maar

samenwerking met een aantal partners, stakeholders -zoals de private veiligheid

bijvoorbeeld- kan wel plaatsvinden op voorwaarde dat de interventiefunctionaliteit een

domein van de politie blijft. Hierdoor kan volgens de respondent een interventie wel

aangestuurd worden door de private veiligheid of kan deze informatie naar de

politiedoorsturenofkandeinterventiedoordeprivateveiligheidondersteundworden,maar

“destraatisvandepolitie”.

Met betrekking tot de nieuwe activiteit 'vaststellen van materiële verrichtingen' die de

privateveiligheiddoordenieuwewettoegewezenkrijgt,merktdezerespondentopdatvele

processen inzakeverkeersongevallenendergelijkeondertussenreedszovereenvoudigdzijn

waardoor de winst voor de politie hierop klein geacht wordt. Bovendien is de interventie

m.b.t. een verkeersongeval altijd eenmoment van spanning, stress en descensus voor de

betrokkenenwaardoor een interventie van de politie katalyserend kan werken en de rust

terug kan brengen. Op dergelijk vlak vindt deze respondent dus dat het uitbesteden van

materiële vaststellingen aan het gezag van de politie raakt die op een neutrale wijze

tussenkomt. Verder wordt de vraag gesteld of een private firma op een gelijkaardige en

neutralewijzekantussenkomenenafhandelenzoalsdepolitie.Hierdoorisdezerespondent

voorstander om dergelijke gebeurtenissen -in analogie met verkeersongevallen- te

vereenvoudigenwaardoordepolitieinhaarwerkdrukverlichtkanworden.

114

Vervolgens geeft de respondent hier een kanttekening mee die zowel voor de

basisfunctionaliteitwijkwerkingalsookvoordetaakinterventiegeldt.Dezesteltdatwanneer

erteveeltakenuitbesteedworden,depolitienietmeeropeenefficiëntewijzeaaninformatie

zalgeraken.

Alsvoorbeeldwordthierhetafschaffenvanhetvergezellenvandeurwaardersaangehaald.

Indiendit zougebeuren,verliestdepolitieeenmanier,eenmiddelombijdemensen thuis

binnentegerakenomtezienwaterleeftenheerstbijdiemensen.Eenwoonstverandering,

een domiciliefraude, een burenruzie, ... zijn hierbij andere voorbeelden die de politie ook

toelaat om bij een interventie bij de mensen binnen te geraken. Dit is volgens deze

respondent een voorrecht dat de politie heeft en toelaat om contact te leggen met de

mensenen inhuncomfortzonetetreden.Wanneerditvoorrechtweggenomenzouworden

doordat bepaalde taken inzake interventie en/of wijkwerking uitbesteed worden, stelt de

respondent zich de vraag op welke wijze deze informatie in de toekomst vergaard moet

worden?Hierdoorconcludeertdeze respondentdatmenvoorzichtigmoet zijnmetde flow

vanuitbestedingdieheerstbinnendepolitieenbinnenbeleidsmedewerkersopdatdepolitie

haar'neus'indezakenvanmensenkanblijvensteken.

Totslotconcludeertdezerespondentdatdepolitiehaartaken inzake interventiedusmoet

blijvenuitvoeren.Hierbijwordtopgemerktdatinterventieploegenvaakvragendepartijzijn

omgeenverkeersongevallenvast testellen,maardatditbestblijftgebeurendaarheteen

middelisomopeencorrectewijzebijdemensentekomen.Immers,depolitieisvolgensdeze

respondent meer dan haar kerntaken alleen. Een vergelijking met Amerika wordt hier

gemaaktwaarhetmottovandepolitie'toserveandtoprotect'is.'Toprotect'ishierbijeen

duidelijkekerntaak,maar'toserve'wordtfrequentvergeten.Wanneermensenbijgevolgeen

ongevalofdergelijkegehadhebben,biedteeninterventiedemogelijkheidvoordepolitieom

haar gezag te laten gelden en de mensen te helpen. Deze dienstverlenende en

zorgverlenende taak van de politie is volgens deze respondent dan ook minstens even

belangrijk.Wanneermendeze zakenzouuitbestedensnijdtmenbijgevolgaandeessentie

vandepolitie.Wanneerdepolitiedaarentegenenkelenalleennog'toprotect'functieheeft,

wordteendeelvandepolitieoverbodig.

115

Vraag5:basistaak'slachtofferbejegening'

Slachtofferbejegening moet volgens deze respondent volledig aan de politie overgelaten

worden. Toch wordt er opgemerkt dat er vele korpschefs zijn die slachtofferbejegening

zoudenuitbesteden.

Deze respondent daarentegen vindt dat wanneer mensen slachtoffer worden van een

misdrijf, ze op hun kwetsbaarst zijn, zeker op de eerste momenten van het gebeuren.

Hierdoor stelthijdatdepolitieopdezemomentenhetverschil kanmaken.Devergelijking

metdeaffaireDutrouxwordtgemaaktwaarbijdeslachtofferbejegeningfoutliep.Alsgevolg

hiervanwerd slachtofferbejegening een functionaliteit vandebasispolitiezorg.Verder stelt

hij dat wanneer er een misdrijf plaatsvindt, de preventieve component van gedegen

politiewerknietgewerktheeftwaardoorhetdetaakvandepolitieisomdezeslachtoffersop

tevangenenhunschade tebeperken.Wanneerslachtofferbejegeningbijgevolguitbesteed

wordt,mist depolitie haar kansomeen vertrouwensvolle enbetrouwbare relatiemethet

slachtofferteontwikkelenenmisthetdekansdathetslachtoffervanvandaag,detipgever

wordtvanmorgen.

Hij concludeert dat een brede taakstelling van de politie die op een professionelemanier

uitgevoerd wordt, een garantie biedt voor toekomstige relaties tussen politie en haar

burgers.Elkcontact tussenpolitieenburger isduseenkansomhet toekomstigcontact te

verbeteren. Dus hoemeer goede en professionele contacten tussen politie en burger, hoe

beter.Omdittestavenwordteenboutadegebruikt.Wanneereenburgereenslechtcontact

heeftmetdepolitie,verteltdezehetgemiddeldaaneen12-talmensendoor.Maarwanneer

eenburgereenpositiefcontactheeftmetdepolitie,wordthetmaaraaneen4-talmensen

doorverteld.Hierdoormoetdepolitiedanook3tot4goedecontactenmetburgersbereiken

omdateneslechtecontactteneutraliseren.Eengoedcontactmetdepolitieishierdoorzeer

belangrijkwaardoorhetuitbestedenvanslachtofferbejegeningvolgensdezerespondentniet

geschiktis.

Vraag6:basistaak'opsporingenonderzoek'

De mening van de respondent over het uitbesteden van taken in de basisfunctionaliteit

'opsporingenonderzoek'ligtindelijnalsdezeover'interventie'.

116

Tochheeft de respondenthier eenopmerking en stelt dathetanalyseren vanbeeldenen

bepaalde telefonie onderzoeken wel uitbesteed kan worden. Hij haalt aan dat er een

politieambtenaar binnende recherche constant bezig ismet het bekijken vanbeelden van

diefstallen,overvallen,tussenkomsten,...

Vanuithetopzichtdatersteedsmeerenmeergefilmdwordtindemaatschappij,ontstaaner

meer en meer beelden en heeft deze politieambtenaar bijgevolg steeds meer werk. Het

garanderen van de continuïteit van de beeldanalyses wordt bijgevolg belastend voor een

politiekorps. Het uitbesteden van deze taak aan de private veiligheid biedt hierbij een

oplossing, maar het probleem hierbij is dat dit volgens de nieuwe Wet op de Private

Veiligheidnietmogelijkis.Deprivateveiligheidmagmateriaalterbeschikkingstellenenmag

technische hulpmiddelen -zoals camerasystemen- bedienen, maar het bekijken van

gerechtelijkebeeldenmagniet. Immers,vanafdatereenmisdrijf isgepleegdbevindtmen

zich in de gerechtelijke sfeer en verdwijnt de bevoegdheid van de private veiligheid om

camerabeeldentemogenbekijkeninhetkadervandeopenbareorde.

Vraag7:basistaak'openbareorde'

Doordatdebasisfunctionaliteit'openbareorde'zichindebestuurlijkesfeerbevindt,ontstaan

volgensdeze respondenteenaantalmogelijkheden totuitbesteding zoalshetbekijkenvan

camerabeelden tijdens bepaalde evenementen, waarbij incidenten aan de politie gemeld

worden. Toegangscontroles door mensen uit de private veiligheid, de portierswetgeving

alsookhetbeveiligen vanwinkelsbiedenhierookeenmogelijkheid.Hetuitbreiden vande

nieuwewetgevinginzakeprivateveiligheidheeftvolgensdezerespondentdanookpotentieel

omdewerkdrukvandepolitieinzakedeopenbareordeteverlichtenzolangdezeuitbreiding

onderregievandeoverheidblijftstaan.Hiervoorwordteenliaisonofficiertussendepolitie

endeprivateveiligheidaangehaald.

Vraag8:basistaak'verkeer

Inzake verkeer bestaat reeds een materiële ondersteuning van PV-verwerking door de

gewestelijkeverwerkingscentra(diedeoverheidaanhetcreërenis).

117

Hierdoorverondersteltdezerespondentdatdeprivateveiligheidweinigondersteuningkan

bieden inzake PV-verwerking en materiële ondersteuning m.b.t. het verkeer. Echter het

ondersteunenvandepolitiebijtoezichtopwielerwedstrijdenetc.biedtweleenmogelijkheid

voordeprivateveiligheid.Hierbijkandeprivateveiligheidbijvoorbeeldtoezichtuitoefenenin

parkingzone‘salsookVIP-tenten.

Wel wordt er opgemerkt dat het uitbesteden via een lastenboek of via een

aanbestedingsprocedurezeerbelastendkanzijnvoorpolitiezoneswaardoordepolitie toch

beslistomhettoezichtzelfuit tevoeren. Indegevallenwaarbijer frequentsamengewerkt

kanwordenmet de private veiligheid daarentegen kan het uitbestedenwel een oplossing

bieden,maarbijsporadischeevenementenmerktdezerespondentopdatdewinstvoorde

politieonbestaandeofklein.

Hijlaatookwetendateenaantalvandetakendiedeprivateveiligheidopzichkannemen,

leuk gevondenworden door politieambtenaren waardoor de politie deze niet altijd graag

afstaat.Zovindenpolitieambtenarenhetfijnomniettemoetenpatrouilleren,geenPV'ste

moeten uitschrijven maar eens algemeen op een festival, evenement of wielerwedstrijd

aanwezig te kunnen zijn en toezicht te houden. Meestal is de bevolking daar wel blij en

tevreden,watophaarbeurtvoordepolitieplezantisomineenanderecontexttewerken.Bij

interventies zoals verkeerscontrolesdaarentegen iseraltijddescensusof ruzieendiscussie

tussen de politie en de burger. Taken die uitbesteed kunnen worden naar de private

veiligheidbiedeneenvariatievoordepolitieambtenaren.

Preventieve verkeershandhaving zoals sensibiliseren, kan wel gebeuren in

samenwerkingsverbanden met de gemeente of de private veiligheid. Dit is geen volledig

uitbestedenaangezienerreedssamenwerkingsverbandenbestaan.Hijmaaktdeopmerking

dat samenwerkingsverbanden en synergiënmet partners ook voldoende kunnen zijn en er

nietperseovergegaanmoetwordentotuitbestedingnaardeprivateveiligheidopdatdeze

meeeeninvloedkunnengevenaandekerntakenvandepolitie.

Hij vindt dat hij nog niet veel mensen is tegengekomen die de kerntaken van de politie

perfectkunnenbepalen.

118

Vaaksteltmendatdezeverkeer,criminaliteitsbestrijdingenhethandhavenvandeopenbare

ordezijn.Maaralshetnietmeerisdandat,steltdezerespondent,danisdegeïntegreerde

politiemeteen10.000manteveel.Daaromconcludeerthijopnieuwdatdepolitiebetereen

ruime en niet te gedefinieerde taakbeschrijving heeft in de basispolitiezorg zodat er

speelruimteontstaatomintegaanopdebehoeftenvaneengemeenschap.

Wanneermende takendaarentegenallemaalgaataflijnenvindtdeze respondentdatwe

dan over een grijze, saaie politie moeten spreken terwijl een gekleurde, levendige en

innoverendepolitiebeterzouzijn.

4.1.3. Samenvattendevragenoverdebasispolitiezorg

Nadezevenbasisfunctionaliteitenvandebasispolitiezorgoverlopentehebbeninhet licht

van het kerntakendebat werden er nog twee samenvattende vragen gesteld over de

basispolitiezorg.

Vraag9:

Welkebasistaakof-takenis/zijnvooruwpolitiezoneprioritair?

Als hoofd van een lokale politiezone geeft deze respondent aan dat de meest prioritaire

basistaakdeinterventieis,meerbepaaldcrisisinterventiewanneermensendepolitiebellen

incrisissituatiesendepolitievragenomhuntehulptekomen.Alleswatcrisisis,daarmoet

depolitievoorstaan.Meestal ishetdanookdeinterventiedienstdiegeconfronteerdwordt

met crisissenwaardoor interventie demeest belangrijke basisfunctionaliteit vormt volgens

dezerespondent.

Hierbijwordtaangehaalddatwanneererbijvoorbeeldeengriepepidemieuitbreekten60%

vandepolitiecapaciteit zouuitvallen, zichdevraagstelthoedeoverige40% ingezetmoet

worden. In dit geval zou deze respondent alle basisfunctionaliteiten op interventie na

afbouwenopdatdezeinterventienaarbehorenkanblijvenwerkenenmaximaalbenutblijft

incapaciteitenefficiëntie.

119

Vraag10:

Welkebasistaakof-takenis/zijnvooruwpolitiezoneteoutsourcen?

a) Onderwelkevoorwaarden?

b) Doorwie?

Hierbij merkt de respondent eerst en vooral op dat geen enkele basistaak van de

basispolitiezorg in zijn geheel uit te besteden is, maar dat bepaalde componenten van

bepaalde basispolitietakenwel uitbesteed kunnenworden. Bovendienwordt er opgemerkt

dat uitbesteden hier in een bredere zin verstaanwordt en ruimer is dan enkel de private

veiligheid.Outsourcenwilzeggen'aanpartners'endezerespondentisvoorstanderommet

partnersakkoordenaftesluitenensameneenkettingtevormendieveiligheidgarandeert.

Outsourcen heeft volgens deze respondent dan ook betrekking op samenwerken met de

gemeente, de OCMW ‘s, de technische diensten, de Lijn, de NMBS, burgers, vrijwilligers,

privateveiligheid,...Verderwordteraangehaalddatdepolitieendeprivateveiligheidhierin

complementairkunnenwerkenzolangderegieinhandenvandeoverheiden/ofpolitieblijft

omdatdepolitiefinaaldeverantwoordelijkheidblijftdragen.Immers,moesthetuitbesteden

tot fouten leiden, dan wordt de korpschef van een lokale poltiezone hiervoor

verantwoordelijkgeacht.

4.1.4. Verschilinstandpuntoverhetuitbestedennaargelangdeverstedelijkingsgraadvan

eenpolitiezone?

Omeenverschil instandpuntvanpolitiezonesoverhetkerntakendebatafhankelijkvande

verstedelijkingsgraadtebeschrijven,werdvraag11gesteldwaarbijaandachtbesteedwerd

aandemeestvoorkomendecriminaliteitsfenomeneninbepaaldepolitiezones.

Vraag11

Watzijndemeestvoorkomendecriminaliteitsfenomenenindezepolitiezone?

In aflopende volgorde merkt de respondent hier op dat diefstal en verkeer sowieso twee

prioriteitenvormenvoordepolitiezone.Datoverlastenkelingevalhetgaatomsignificante

overlasteenprioriteitvormt.

120

Dat drugs ook in de lijst met priotiteiten werd opgenomen maar dat dit een speciaal

fenomeenisdoordatpolitiemensenenkelmetdrugsgeconfronteerdwordenwanneerzijop

drugswerken.Devergelijkingmetdiefstalwordthierbijaangehaald.Hetvaststellenvaneen

diefstal ineenwoningwordtbijnaaltijdgemelden isobjectief vast te stellen,maardrugs

komt enkel naar boven wanneer politiemensen hierop werken. Bovendien ligt drugs

maatschappelijk gevoelig en is het ook een katalysator voor het plegen van andere

misdrijven.Hierdoor ishet fenomeendrugsdeelsobjectiefendeelssubjectief. Radicalisme

totslotisookeenprioriteit,dochvanuiteenmaatschappelijketeneurdiedepolitieverplicht

om er op te werken. Zo wordt er gesteld dat intrafamiliaal geweld bijvoorbeeld vaker

voorkomt in de politiezone dan dat er terreurmisdrijven zijn. Bovendienwas intrafamiliaal

geweldvroegereenprioriteitmaar ishethedendaags inde regulierewerkingopgenomen.

Totslotkunnenpolitiezonesookmaareenbepaaldaantalprioriteitenenactieplannenstellen

wantteveelprioriteitenstaatgelijkmetgeenprioriteiten.

Wanneererdoordeonderzoekergevraagdwordtomhieruitéénfenomeenaantehalendat

hetkern-criminaliteitsfenomeenuitmaakt.Steltderespondentvastdatditdiefstalinwoning

is omwille van haar totaalpakket. De daders komen bij demensen in hunwoning binnen,

mensenrakengetraumatiseerdvandezediefstallen,degebeurtenissleeptna,...Waardoor

ook de politiezonemoet proberen om in dit kader een totaalpakket aan te bieden in het

aanpakkenervan.

4.1.5. VRAAG12:Openruimtevooraanvullingenenopmerkingen

Binnen dit onderdeel van het interview werd een open ruimte voorzien waarin de

respondentzelfenkeleaanvullingen/ofaanbevelingenkonmeegevenm.b.t.hetonderwerp

vanditonderzoek.

Teneerstemerktderespondentopdatvoorzichtigheidgebodeniswanneermenspreektover

dekerntakenendatmenniettesnelde linkmoetmakennaardeprivateveiligheid.Het is

nietzodathetnietmeerdoordepolitieuitgevoerdmoetworden,dathetsowiesonaarde

privateveiligheidmoetovergaan.Ookanderepartnerskunnenheelvaakeenbelangrijkerol

spelen.

121

Ten tweedeheeftdepolitie somsdeneigingomtestellen 'het is tecomplex,wegaanhet

uitbesteden'.Hierbijsteltderespondentvastdatdepolitiezichhierbijookzelfeensinvraag

moetstellenenzichmoetafvragen'zijnwewelefficiëntgenoegbezig?'.

Er is te veel werk voor de politie en men zegt 'er moet volk bijkomen of we moeten

uitbesteden'.Maar,depolitiesteltzichnietvoldoendevraagofzewelefficiënt,doelmatigen

doeltreffend bezig is. Hierbij zou het volgens deze respondent wel eens kunnen zijn dat

wanneer men een optimalisatie van de politie uitvoert, er ruimte vrijkomt waardoor

zogezegdetakendieals 'teveel'aanschouwdworden,welaangepaktkunnenworden.Men

moetdus somseenseen stapachteruitdurven zettenom twee stappenvooruit te kunnen

kijken.

Ten derde,merkt de respondent op dat er slechts enkele administratieve gevolgen van de

uitbestedingzichtbaarzijnophetuitvoerenvandebasispolitiezorgdoordatdeomzendbrief

overdeadministratievetakenuit2004en2006toelietomenkeleadministratievetakennaar

degemeentedoortesluizen,maarnietnaardeprivateveiligheid.Mogelijkegevolgenvande

komende wetgeving inzake de private veiligheid op de uitvoering van de basispolitiezorg

worden hierdoor klein geacht. Bovendien stelt hij dat men al veel gezuiverd heeft in de

basispolitietakenendatwanneerernogmeeruitgehaaldwordtnietalleenmest,maarook

koeienuitdestalgehaaldzullenworden,watgevaarlijkkanzijn.

Tenvierde,omdeintegriteitvandepolitieinzakehetuitbestedenteblijvenverzekerenmoet

de politie transparant zijn. Transparantie is hierbij een graadmeter voor integriteit.

Transparantie staat dus gelijk aan integriteit. Dingen met elkaar delen, aan elkaar

rapporteren, het uitvoeren van een integriteitsbeleid en accuraat optreden alsook

transparanteroverzijn,isbijgevolgbelangrijkomdeintegrteitvandepolitieteverzekeren.

Socialecontroleoverelkaaruitvoerenzegmaar.Bovendienkomtditdeefficiëntieophaar

beurt ten goede want een integere politie is een politie die door de bevolking vertrouwd

wordt en laat het samenwerking tussen beide toe. Verder aanschouwt deze respondent

vertrouwen van een bevolking in de politie als een kritieke succesfactor. Hierdoor is

integriteitdesleuteltotsuccesvolheid.

122

Integriteit inhetkadervanhetkerntakendebatmeerbepaald inhetkadervanderegiete

blijven bewaren m.b.t. het uitbesteden kan volgens door deze respondent verwezenlijkt

worden door contractueel tewerken.Wanneer zaken uitbesteedworden aan een partner,

kancontractueelvastgesteldwordenhoedatdezepartnerhaartaakmoet invullen.Hierbij

kanookeenethischeen/ofintegriteitscomponentaanverbondenzijn.

Wanneer er door deonderzoeker op gewezenwordt dat deze integriteitsbewaking in het

kadervanuitbestedingeenkerncomponentisomdathetgeweldsmonopolieenhetbehoud

vandeopenbareordeintheoretischezinexclusievebevoegdhedenvandepolitiezijn,merkt

derespondentopdat:

Er voorzichtigheidmoet bestaan in hetgeenwat uitbesteedwordt en datmen voorzichtig

moet zijn met het overhellen van het monopolie van geweld en bevoegdheden naar de

privateveiligheid.Hierdoorisdezerespondentgeenvoorstandervanhetgegevendatprivate

bewakingsagentenwapensmogen dragen in bepaalde omstandigheden en bevoegdheden

krijgeninzakegeweldomdatmendanaandeessentievanhetpolitiewezenraakt.

4.1.6. VRAAG13:Formuleerinéénzin

Terafsluitingwordteraanderespondentgevraagdomzijnmeningoverdeimpactvande

nieuwewetgevingopdeprivate veiligheid op zijn politiezone in één zin samen te vatten,

steltdezedat:

Denieuwewetgevingnietruimgenoegisendatzijnpolitiezonehierquasinietsmeeis.

123

4.2. Transcriptierespondent2

4.2.1. Kantekening

Alvorens het interview aangevat werd, werd de informatiebrief inzake informed consent

overlopenenwerddedoelstellingvanhetonderzoeka.d.h.v.eenschematischevoorstelling

duidelijkgemaakt.Hierbijmerkterespondent2opdatdekaderover'geografischespreiding

vancriminaliteit':

Eerdereenkleinaandeelinhetkerntakendebatheeftendathetdebatvoornamelijkgevoerd

wordtvanuithetopzichtvandebeschikbaremiddelenalsookfinanciënennietopbasisvan

de criminaliteitsfenomenen of de geografische spreiding van criminaliteit waarmee

politiezonesgeconfronteerdworden.Respondent2steldedatdepolitiereorganisatieuit1998

degemeenschapsgerichtepolitiezorg(community-oriented-policing)introduceerdeenvanuit

het standpunt deze politiezorg aan de gehele Belgische bevolking te kunnen aanbieden,

minimumnormen werden opgesteld waaraan lokale politiezones moeten voldoen. De

basispolitiezorg genaamd. Maar dat niet alle lokale politiezones hierbij over dezelfde

middelenbeschikkenwaardoorhunorganisatie,prioriteitenalsookdeinvullingenuitvoering

vandebasispolitiezorginelkepolitiezoneandersis.Totslotconcludeerderespondent2dat

dit alles een gevolg heeft op hoe lokale politiezones criminaliteit aanpakken. Immers, de

stakeholdervandelokalepolitie-zoalsdegerechtelijkeoverheid,de lokalebesturenalsook

de burgers- bepalenwelke doelstellingen lokale politiezones hebben enwelkemiddelen ze

hiervoorkunnengebruiken.Hetispasnadezeoverwegingdatdeinvloedvancriminaliteitop

het uitvoeren van de basispolitiezorg volgens respondent 2 zichtbaar wordt en niet

andersom.

Deoorzaakvanhetkerntakendebatisvolgensrespondent2danookenerzijdstevindeninde

Belgische staatsstructuur en haar staatshervormingen alsook anderzijds in de daarmee

gepaardefinancieringvandeBelgischepolitie.Al jarenwordtgezegddatdepolitieteduur

gewordenisendatdekostenvandepolitiebeperktmoetenworden.Bijeengebrekaangeld

-gaat respondent2verder-wordtgeopperddatde lokalebesturende 'put'moetenvullen.

Maar, het gevolg hiervan is dat niet elke politiezone of gemeente over een even grote

portefeuillebeschiktendefinancieringvanlokalepoltiezonesongelijkisdoorheenBelgië.

124

Bovendienmerktrespondent2opdatdetakenvandepolitieoverde jarenheengestegen

zijn maar dat de gelden waarover de lokale besturen kunnen beschikken niet verhoogd

werden.

Dezesdestaatshervorming leiddevervolgens tothetoverhevelenvanbevoegdheden-zoals

verkeerenmilieu-vanhetfederaleniveaunaardegemeenschappenengewestenwaardoor

deze op Vlaams niveau, opdrachten voor de Vlaamse regering werden. Hierdoor zijn de

lokalebesturenvandaagdedagbevoegdomdefinancieringvandezetakenovertenemen.

Deze financiëledruk leidtdanookvolgens respondent2 tothetbepalenwatdekerntaken

vandegeïntegreerdepolitiezijnzodatdeze'druk'tebovengekomenkanworden.Hetgevolg

hiervanisvolgensrespondent2dathetkerntakendebatvoornamelijkeeninvloedheeftopde

federale politie die haar financiering (momenteel nog) van de overheid krijgt terwijl de

gevolgenvanhetkerntakendebatopdelokalepolitiekleinzijnaangeziendezedoordelokale

besturengefinancierdworden. Ter voorbeeld vandeze stellingwordt er eenuitspraak van

Minister Binnenlandse Zaken Jambon aangehaald waarbij er gesteld wordt dat het

kerntakendebatzicheerstopdefederalepolitiemoetfocussenendaarnapasopde lokale

politie.Voorde lokalepolitiewordterdoordezerespondentdanookgeenwinstverwacht

m.b.t.denieuweWetopdePrivateveiligheid.

Totslotsteltdezerespondentdatmenovereenanderkerntakendebatspreektnaargelang

hetoogpuntmengebruikt.Zoisdeinvullingvanhetkerntakendebatandersnaargelangmen

hetvanuiteenfederaal,gewestelijkoflokaaloogpuntaanschouwd.M.b.t.hetlokaleniveau

steltdezerespondentvervolgensdatdetakensowiesouitgevoerdmoetenwordenongeacht

wiehetdoetwaardoor lokalebesturengeenwinst teverwachtenhebbenwanneerzedeze

taken naar de private veiligheid zouden uitbesteden.M.b.t. het federale niveau stelt deze

respondent vervolgens dat er een groot verschil in gedachtengoed tussen Wallonië en

Vlaanderen merkbaar is. Het Waals socialistisch gedachtegoed opteert hierbij voor het

creëren van nieuwe statuten en veiligheidsberoepen zoals zichtbaar werd tijdens de

afgelopenregeringenterwijlhetliberaleVlaamsegedachtegoedhetkerntakendebatopeen

anderewijzetrachtintevullenenbepaaldepolitietakensnellerzalprivatiseren.

125

Ditallesbrengtdezerespondenttotdeconclusiedathetkerntakendebatvooraleenpolitiek

debatiswaarbijdeachterliggendeideologischemotivatiedegrootstedrijfveerism.b.t.het

uitbestedenvantaken.

4.2.2. Inleidendevraag(1a-1b)

Hoestaatut.o.v.hetaspectdienstverlening(dezeventakenvandebasispolitiezorg)binnen

delokalepolitie?

a) Hoe vermoet deze dienstverlening gaan, zijn ze eenminima ofmoeten ze uitgebreid

worden?

b) Vormt deze dienstverlening een wezenlijk bestanddeel van de taak van een

politieambtenaar of zijn er nog andere belangrijke taken die niet onder deze

dienstverleningvallen?

Respondent 2wijst er bij het beantwoorden van het a-gedeelte op dat de dienstverlening

zoals vastgelegd in de basispolitiezorg een wettelijke verplichting is waaraan lokale

politiezones zich moeten houden omdat het federale niveau geen vertrouwen had in het

lokale niveau ten tijde van de politiehervorming van 1998. Hierdoor werden er minimale

organisatorische normen opgelegd. Maar stelt respondent 2, dit zijn geen

dienstverleningsnormen. Bovendien zijn deze normen volgens de respondent niet meer

actueel en haalbaar. Hierdoor opteert deze respondent om de organisatorische

minimumnormentevertalennaardienstverlenendeminimumnormendieafgetoetstworden

aan de noden van de bevolking en hierdoor permanent onderhevig zijn en evolueren. Ter

illustratievergelijktdezerespondentdedienstverleningmethetfenomeeninzaketerrorisme

enwordtergestelddatdezeminimumorganisatorischenormengoedvoordeopstartvande

politiehervormingwaren,maarvandaagdedagnogweiniginvloeduitoefenenaangeziener

geendienstverleningwordtvoorziendie lokalepolitiezoneskunnenaanbieden inhetkader

vanterrorisme.

Bij het beantwoorden van het b-gedeelte merkt de respondent op dat politionele

dienstverlening meer dan taken moet zijn. Volgens de respondent moet politionele

dienstverleningeencultuurzijn,eeningesteldheid.

126

Het gevolg hiervan is dat er volgens deze respondent vele zaken niet onder deze

dienstverlening vallen die ook door een politieambtenaar uitgevoerdmoeten worden. Ter

illustratiesteltderespondenthetvolgende:dienstverleningiseenmentaliteitdietoebehoort

aan de politie. Minimumnormen of het aantal taken die een politieambtenaar uitvoert

wordenvastgelegdinwettenenbehorentoeaandepolitiek.

4.2.3. VragenoverDebasispolitiezorg(2-8)

Vraag2:basistaak'onthaal'

Volgens respondent 2 kunnen bepaalde taken van het onthaal uitbesteedworden. Hierbij

wordt ergedachtaaneen call center -naaranalogiemetdenoodcentrale- vooralgemene

inlichtingen waarbij er telkens ingeval een politioneel antwoord of optreden vereist is

doorverwezen wordt naar de politie. Maar, merkt deze respondent op, dergelijke

uitbesteding kan beter geschieden in het kader van een samenwerkingsverband op het

niveauvansteden.M.b.t.kleine lokalebesturendenktdezerespondentnietdatdenieuwe

Wet op de Private veiligheid een invloed op dewerklast van de politie kan uitoefenen. Er

wordtookopgemerktdathoegroterdezone,hoemeerinvloeddenieuwewetkanhebben

doorbepaaldetakenvandeonthaalfunctieuittebestedenofsamenwerkingsverbandenaan

tegaan.Hijsteltdatdepolitioneleafhandelingsowiesoinhandenvandepolitiemoetblijven

enenkelhetdoorverwijzenuitbesteedkanworden.Bovendiendraaithetuitbestedenen/of

samenwerkingsverbanden aangaan ook ombereidwilligheid en expertise. Externe partners

moetendanookeenmeerwaardebetekenen.Hijsteltdatuitbestedingbreedisenoptalloze

vlakkenplaatsvindt.Nietenkeldepolitieofdeprivateveiligheidzijnhierineenactor.

Vraag3:basistaak'wijkwerking'

Metbetrekkingtotdebasisfunctionaliteitwijkwerkingmerktderespondentopdatdezeeen

exclusievetaakvandeoverheid,gemeente,gemeenschapenpolitie is.Hierdoorwordteen

indirecte en/of administratieve uitbesteden van taken uit de wijkwerking naar CALOG

personeelsleden of naar de gemeente wel mogelijk geacht, maar niet naar de private

veiligheid.

127

Vanuit het standpunt van inlichtingenwinning gebeurt de wijkwerking ook best door de

politie.Wanneerer tochzakenzoudenuitbesteedwordenheeftdepolitiebijgevolgandere

methoden nodig om aan dezelfde inlichtingen te geraken. Bovendien heeft een neutraal

agenteensoort'gewicht'omdatdepolitieneutraalenobjectiefis.

Dit leidt de respondent tot de conclusie dat bepaalde taken uit de wijkwerking -zoals

verkeerhandhaving tijdens wielerwedstrijden bijvoorbeeld of andere meer administratieve

takenzoalshetbewijstotinschrijving-weliswaaruitbesteedkunnenwordenopvoorwaarde

datde lokalepolitiealternatievemethodesvindtwaardoorzeookaanhaar informatiekan

komen. Maar merkt deze respondent tevens op, leidt het uitbesteden van taken uit de

wijkwerkingvooreen lokalepoltiezonenietper se toteencapaciteitswinstdoordathetop

andere vlakken tevens tot een verlies kan leiden. Wanneer de politie moet overgaan tot

alternatievemethodesvaninformatie-inwinningmoetdecapaciteitverschovenworden.De

respondent bestaat het verlies uit een gebrek aan praten, inkijk, informatie-inwinning,

toegankelijkheid en aanspreekbaarheid. Ter illustratie wordt hier een verband met

radicalismegemaakt.Dehuidigetaakomschrijvinginzakewijkwerkinglaatdewijkinspecteur

toeomopbasisvaneenadministratieveafhandeling-zoalshetbewijs tot inschrijving-een

woning te betreden en mogelijks radicalisme te kunnen signaleren. Wanneer deze taak

verdwijnttreedtervoordelokalepolitiebijgevolgeenverliesopinzakeinformatie-inwinning.

Vraag4:basistaak'interventie'

Inzake interventie stelt deze respondent dat uitbesteding naar de private veiligheid niet

opportuun wordt geacht, doch een samenwerkingsverband wel. Als voorbeeld wordt hier

verwezen naar de aanpak van het fenomeen diefstal waarbij een samenwerkingsverband

met de private veiligheid werd aangegaan zodat de politie meer camerasystemen ter

beschikkinghadomdeinbraakgolfbetertekunnenopvolgenendedaderste identificeren.

Een samenwerkingsverbandmet de private veiligheidwordt door deze respondent als een

tijdelijkeoplossingaanschouwd,diehulpkanbieden,maarstelthij,depolitiemoetingeval

vanpermanenteproblemeneenrekruteringsrondeorganiseren.

128

Hij merkt ook op dat zowel de politie en de private veiligheidssector verschillende

interpretaties hanteren inzake interventies. Voor de politie zijn interventies reactief. De

politie komtergens toe en voert daarnaastnogeenheleboel randactiviteitenuit zoals het

beschermenvandeomgevingofhetoverbrengenvandedader(s).Deprivédaarentegenkan

enkel interveniëren in het kader van de bestuurlijke openbare orde. Hierdoor denkt deze

respondent dat het uitbesteden inzake de functionaliteit interventie enkel betrekking kan

hebben op de randactiviteiten die de politie tijdens een interventie uitvoert. Deze

randactiviteiten zijn voor de politie capaciteitsopslorpend en bieden slechts een kleine

meerwaardevoordeburger.Indienrandactiviteitenzoalshetoverbrengenvandedader(s),

het afschermen van de zone of het organiseren van de verkeersomleiding naar de private

veiligheid uitbesteed kunnen worden, dan kan dit wel een meerwaarde voor de politie

opleveren.Maar steltdeze respondentdirect,bij interventiesheeftdeburgerbekwameen

autoritaire mensen nodig waardoor de kernopdrachten inzake interventie steeds bij de

daarvooropgeleidepolitiemoetenblijvenen slechtsde randactiviteitenuitbesteedkunnen

worden.

Vraag5:basistaak'slachtofferbejegening'

Overdebasisfunctionaliteitslachtofferbejegeningmerktderespondentopdathieroverreeds

eendiscussiegevoerdwerdmaardatbeslotenwerdomditgevoeligethema,datontstaanis

tentijdevandeDutroux-affaire,alstaakvandepolitietehouden.Hierbijvoertdepolitiede

eerste opvang uit en verwijst indien nodig door naar een gespecialiseerde organisatie.

Bovendien wordt de politie aangesteld wanneer er een gebrek bestaat aan externe

organisaties en is ze indezegevallen verplichtomdeopvanguit te voeren. In theorie zou

dezetaakperfectuitgevoerdkunnenwordendoorhulpverleningsorganisaties,maardoordat

deze taak zeer gevoelig ligt binnen de Belgische politiek werd besloten om de taak

slachtofferbejegeningdoordepolitie te latenuitvoeren.Het slachtofferwas inBelgië lang

geenonderdeelinstrafzaken.Dehulpverleningwerktbovendienniet24u/24u.

Tot slot merkt de respondent ook op dat hulpverlening reeds een regionale materie is

geworden waardoor een financiële ondersteuning vanuit het federaal niveau geschrapt

werd.

129

Indienslachtofferbejegeningbijgevolgwordtuitbesteednaareenexterneorganisatie, isde

Vlaamseoverheidverplichtomhiervooreendienstopterichten.Hetgevolghiervanisdatde

financiële kost dezelfde blijft en de uitbesteding naar de hulpverlening op dit vlak niet

opportuunis.

Vraag6:basistaak'opsporingenonderzoek'

Overdebasisfunctionaliteitopsporingenonderzoekmerktederespondentopdatnietenkel

de politie deze taak uitvoert, maar dat ook bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappijen de

bevoegdheid hebben om verhoren af te nemen. Daarnaast is de dataverwerking (ICT) en

informatieverwerkingdooranalistenookal inbepaaldemateuitbesteed.Dezeuitbesteding

is volgens de respondent een keuze van de overheid. Verzekeringsmaatschappijen,

horecacellenenprivédetectiveswordenhierbijalsvoorbeeldaangehaald.

Maar,merktderespondentop,hierbijbestaatereengevaarbijhetuitbestedenvantaken

inzakeopsporingenonderzoek.Immershetcontacttussenpolitieenburgersverdwijntende

respondent vindt het gevaarlijk indien het gebruik van geweld en macht ook uitbesteed

wordt.

Daarom opteert de respondent ervoor om -naar analogie met de basisfunctionaliteit

interventie-ookhierenkelranddienstenenrandactiviteitendiemetopsporingenonderzoek

verbonden zijn uit te besteden. Deze randactiviteiten hebben volgens de respondent

voornamelijk betrekking op administratieve taken en als voorbeeldenworden de analyses

van telefoononderzoeken, het gebruik van tolken of het opmaken van fotodossiers

meegegeven.

Tot slotmerkt de respondent op dat ook het sporenonderzoek (expertise-onderzoek)zowel

preventief als reactief deels uitbesteed wordt aan bijvoorbeeld universiteiten of private

veiligheidsfirma's.Derespondentheefthiergeenprobleemmeezolangdecoördinatieenhet

contactmet politie en justitie blijft en beiden de praktische leiding over het onderzoek in

handenkunnenhouden.

130

Vraag7:basistaak'openbareorde'

Respondent 2 merkt op dat de basisfunctionaliteit openbare ordehandhaving betrekking

heeft op hetwaarborgen en veilig houden van de openbare ruimte. Hierdoor stelt hij dat

datgenewatwelenwatnietuitbesteedkanworden,afhankelijkisvandebeoordelingvande

lokale besturen. De gemeenteraad, de burgemeester en de officier van bestuurlijke politie

bepalen hierbij, op basis van een democratisch element, wat er in de openbare ruimte

toegelatenkanwordenenwatniet,ditomdeopenbareordetegaranderen.Maarsteltde

respondent,dezeopenbareordeismeerdandelettervandewetenbevindtzichineenvage

beoordelingsruimte.Alsvoorbeeldwordthierbijverwezennaarhetstoppen,hetherstellenof

hetvrijwarenvandeopenbarerust.Hierdoorachtdezerespondenthetmoeilijkomtakendie

depolitieuitvoertinzakedeopenbareordeuittebesteden,dochbestaatervolgenshemwel

een mogelijkheid tot ondersteuning waarbij de regie bij de overheid/politie blijft. Ter

verduidelijking worden hier dezelfde voorbeelden (randactiviteiten) als inzake interventie

meegegevenzoalshetafschermenvandezone,hetorganiserenvandeverkeersomleiding,

hetsweepenvangebouwennaarexplosievenofdrugs,...Eenbijkomenderedenwaaromde

politie -volgens de respondent- in essentie bevoegdmoet blijvenover de openbare orde is

omdat 'openbare orde' tevens de hoogste regel in de wetgeving is. Hierdoor acht de

respondenthet zeerbelangrijkdatdezedoordepolitiewordtuitgevoerddiedaar speciaal

vooropgerichtis.

Vraag8:basistaak'verkeer

Met betrekking tot verkeer merkt de respondent op dat de politieambtenaar hierbij

verschillendetakenuitvoertzoalsdeverkeershandhaving,deverkeersregeling,demobiliteit

of het vaststellen van verkeersongevallen met daarnaast ook preventieve of educatieve

verkeersopleidingen.

De verkeershandhavingheeft volgens de respondent als belangrijkste taak het uitschrijven

van boetes.Maar,merkt hij op, boetes worden reeds door een geautomatiseerd systeem

uitgeschreven waardoor men in theorie geen politie meer nodig heeft. De overige

handhavingstakenm.b.t.verkeerzijnnognietgeautomatiseerddoordatzedwingendzijnen

doordepolitieinkrachtvangewijsdetreden.

131

Hierdoormoetendeniet-geautomatiseerdeendwingendetakeninzakeverkeershandhaving

danookdoordepolitieuitgevoerdblijvenworden.Totslotmerkthijopdatreedssommige

overtredingengedepenaliseerdwerdenenvandaagdoordelokalebesturenopbasisvanhet

bestuurlijk handhaven worden opgevolgd. Dit leidt de respondent tot de conclusie dat er

inzake verkeershandhaving enkele zaken reeds uitbesteed werden naar geautomatiseerde

systemen of de lokale besturen waardoor een uitbesteding -op het vaststellen van

parkeerovertredingenna-nietopportuunisvoordeoverheid.

De verkeersregeling en mobiliteit vervolgens worden bijna niet meer uitgevoerd door de

politie omdat deze ook reeds uitbesteed werden aan technologie of andere organisaties.

Voorbeeldenhiervanzijnvolgensderespondentelektrischebordenvansignaleringoflokale

besturendiewegomleidinguitschrijven.

Hetvaststellenvanverkeersongevallenvolgtvolgensdezerespondenteengelijkaardigepiste

doordat frequentexpertsopgeroepenwordenomverkeersongelukkenvast testellenende

politiehierbijminderevanbelangwordt.

Het uitvoeren van preventieve en educatieve opleidingen tot slot, vindt volgens deze

respondentweleenplaatsinhetkerntakendebat.Immershetaanbiedenvanopleidingenis

geen taak van de federale overheid. Hierdoor wordt het aanbieden van opleidingen

overgedragen naar de gemeenschappen en gewesten waardoor ze in theorie overgelaten

kunnenwordenaanexterneorganisatiesofhetonderwijs.Maarmerktderespondentop,de

hulpvandelokalepolitiekanhierbijbelangrijkblijven.

Hij maakt hierbij een kanttekening en wijst opnieuw op de politieke dimensie van het

kerntakendebat.Doorhetoverhevelenvanbevoegdhedenvandefederaleoverheidnaarde

gemeenschappenengewestenontstaateralsgevolgookeenverschuiving intakenvande

federalepolitienaardelokalepolitie.Hetoverhevelenvandebevoegdhedeninzakeverkeer

enmilieuhebbenervoorgezorgddatnietlangerdefederaleoverheidendefederalepolitie

bevoegd zijn voor de basisfunctionaliteit verkeer, maar dat de lokale politie deze taak

voortaanmoetuitvoerenonderregievandelokaleoverheid.Debasisfunctionaliteitverkeer

heefthierdoorduseennieuwewetgevergekregen,namelijkdelokalebesturen.

132

4.2.3. Samenvattendevragenoverdebasispolitiezorg

Nadezevenbasisfunctionaliteitenvandebasispolitiezorgoverlopentehebbeninhet licht

van het kerntakendebat werden er nog twee samenvattende vragen gesteld over de

basispolitiezorg.

Vraag9:

Welkebasistaakof-takenis/zijnvooruwpolitiezoneprioritair?

Op deze vraag geeft de respondent een kort antwoord en stelt dat de hulpverlening bij

interventies,meerbepaalddenoodhulpofcrisisinterventiesdebelangrijksteprioriteitvande

politiezone is.Ditmedeomdatdeburgerookdeaanwezigheid vandepolitie in dergelijke

situatiesverwacht.

Vraag10:

Welkebasistaakof-takenis/zijnvooruwpolitiezoneteoutsourcen?

a) Onderwelkevoorwaarden?

b) Doorwie?

Bijdezevraagvindtderespondenthetmoeilijkoméénofmeerderetakenaanteduidendie

overgeheveldkunnenwordennaarexterneorganisatieszoalsdeprivateveiligheid.Hijdraait

de vraag om en stelt deze dat het eenvoudiger is om te bepalenwelke taken nietmogen

overgeheveld worden. Deze zijn volgens de respondent de openbare ordehandhaving

doordat openbare orde het hoogste goed van een samenleving is en de politie in

noodsituaties de rust terug tracht te bekomen, de basisfunctionaliteit interventie omdat

crisishulpof interventiesvandepolitietotdekerntakenvandeoverheidbehorenwilzede

openbare rust kunnen garanderen en de wijkwerking omdat dit één van de voornaamste

informatiebronnenvoordepolitieis.Hijsteltdatalleanderebasisfunctionaliteiteninzeker

mateweluitbesteedkunnenwordenofdatersamenwerkingsverbandenaangegaankunnen

wordenmetexterneorganisaties.

133

4.2.4. Verschilinstandpuntoverhetuitbestedennaargelangdeverstedelijkingsgraadvan

eenpolitiezone?

Vraag11

Watzijndemeestvoorkomendecriminaliteitsfenomenenindezepolitiezone?

Teneerstemerktderespondentopdatzijn landelijkepolitiezonelagecriminaliteitsniveau's

kent,maardateigendomscriminaliteithierindeprioriteitvormt.

Ten tweede vindt de respondent een verschil in standpunt naargelang de

verstedelijkingsgraad een zeer interessante vraag en verwacht hierbij dat de

verstedelijkingsgraadzekereeninvloedkanuitoefenenophetstandpuntvandelokalepolitie

inzakehetkerntakendebat.Maar,zegthij, ditisniethetenigstecriterium.Anderecriteria

hierbij zijn volgens de respondent de capaciteitswinst, de organisatie, het bestaan van

alternatievenvooruitbestedingalsookdepolitiekevisieensituatiedie indepolitiezoneen

hetlokalebestuurheerst.Hierverwijstderespondentterugnaarhetverschilinpolitiekevisie

opfederaalniveaualsopregionaalniveau.

Tot slot stelt de respondent dat de verstedelijkingsgraad een invloed uitoefent op de

beschikbarecapaciteitvanpolitiezoneswatopzijnbeurteen invloeduitoefentopdewijze

waaroppolitiezonesmetcriminaliteitkunnenomgaan.Ditleidtderespondentdanooktotde

conclusiedatgrote stedenofde federalepolitiedegrootste steun zullenverlenenaanhet

kerntakendebat.

4.2.5. VRAAG12:Openruimtevooranvullingenenopmerkingen

Binnen dit onderdeel van het interview werd een open ruimte voorzien waarin de

respondentzelfenkeleaanvullingen/ofaanbevelingenkonmeegevenm.b.t.hetonderwerp

vanditonderzoek.

134

Ten eerste stelt de respondent als algemeen idee over het kerntakendebat dat de invloed

ervan op de lokale politie indirect of niet bestaande zal zijn omdat het kerntakendebat

voornamelijk een verhaal is van de federale politie en de daarmee samenhangende

overhevelingvanbevoegdhedennaardegemeenschappenengewesten.Maarwanneerer

tocheeninvloedzalzijnopdelokalepolitie,moetdezevolgensderespondentvoornamelijk

zichtbaarwordenindegrotestedenenleidentoteencapaciteitswinst.Bovendienisdewinst

die het kerntakendebat oplevert voor de politie op verschillendewijze te interpreteren. Er

bestaatwinstopfinancieelvlak,opvlakvandoeleinden,opvlakvanprofessionalismealsook

opvlakvancapaciteit.Wanneerhetuitbestedenopéénofmeerderevandievlakkenwinst

oplevertvoordepolitie,komtzetengoede.

Tentweedesteltderespondentdatervandaagdedag-openkeladministratievetakenna

die naar de lokale besturen zijn overgebracht- nog niks is afgeschaft. Wel zijn er

samenwerkingsverbandenopgerichtdieonderregievandepolitieblijvenstaan.

Ten derde stelt de respondent dat het kerntakendebat frequent vanuit een efficiëntie-

gedachtewordtgevoerd.Maardatdewijzewaaropdeopenbaredienstverleninguitgevoerd

moetworden, niet enkel beoordeeldmagwordenaandehand vanefficiëntie-parameters.

Efficiëntie is temetenals 'kost',geld.Maarooktermenalsdraagvlakofdemeningvande

bevolkingzijnbelangrijk.

Ter verduidelijking wordt hierbij gesteld dat lokale meergemeente politiezones in elke

gemeente een politiepost moeten bemannen. Vanuit een kostenperspectief is dergelijke

bezetting vaakniet efficiënt enwordthet voordeligerwanneerdemeergemeentezoneéén

centraal commissariaat openhoudt. Maar vanuit het draagvlak van de bevolking is één

politiepost per gemeente een zeer efficiënte methode om de nabijheid van de politie te

verzekeren. Efficiëntie is volgens deze respondent dus niet enkel temeten in cijfers,maar

moet men ook het draagvlak mee in overweging nemen zodat men de feeling met de

bevolkingnietverliest.

Tenvierdesteltderespondentdathetsamenwerkenmetdeprivateveiligheidopbasisvan

overeenkomsten en contracten plaatsvindt die vanuit een kostenefficiëntie worden

aangegaan.Maarnietvanuiteendraagvlak-efficiëntie.

135

Tenvijfdemerktderespondentopdathetkerntakendebatopniveauvanjustitieeenandere

invulling krijgt en niet draait om het uitbesteden van taken naar andere organisaties toe

maar eerder om het depenaliseren zodat bestuurlijke overheden op basis van bestuurlijk

handhaven criminaliteits- en overlastfenomenen kunnen aanpakken. Het voorbeeld hierbij

zijndeGAS-boetes.

Ten zesde verwacht de respondent dat lokale politiezones steeds meer in

agglomeratiegemeentenzullenopgaanomdebasispolitiezorgtekunnenblijvenuitvoerenen

zominmogelijktakenuittebesteden.Omditteverduidelijkenwordternaardepolitiezone

Gentverwezenwaarbijomliggende zones samenwerkingsverbandenmetPZGentaangaan

enbepaaldebasisfunctionaliteitenovernemen.Deomliggendepolitiezoneskunnenhierdoor

capaciteitvrijmakenentochdebasispolitiezorgblijvenverzekeren.

4.2.6. VRAAG13:Formuleerinéénzin

Terafsluitingwordteraanderespondentgevraagdomzijnmeningoverdeimpactvande

nieuwewetgevingopdeprivate veiligheid op zijn politiezone in één zin samen te vatten,

steltdezedat:DenieuweWetopdePrivateveiligheideenopportuniteitisomafsprakente

makenaangezienveiligheidmeerisdandepolitiealleen.

Vervolgens geeft de respondent ook zijnmening over het kerntakendebat in één zin:Het

kerntakendebat is voornamelijk een debat van politie keuzes en motivatie waardoor het

moeilijkisominteschattenofdeburgerhiereffectiefbetervanwordt.21

Tot slotwilt de respondent ook zijnmening over de basispolitiezorg kwijt enwijst hierbij

eerst op het onderscheid met de federale politie die de speciale politiezorg uitvoeren.

Hierbijsteltderespondentdatdebasispolitiezorgde:Eerstelijnszorg isdiezonderspeciale

middelendoordelokalepolitiewordtuitgevoerd.

21 Ter verduidelijking wordt hierbij een randopmerking gemaakt waarin de respondent vaststelt dat het uitbesteding meer mogelijkheden geeft aan de private veiligheid om opdrachten gewapend uit te mogen voeren, doch het gebruik van wapens en geweld in casu een bevoegdheid van de overheid is.

136