Jaarthema:

HOE

in beweging

JAARVERSLAG 2012

STICHTING

HULP OOST-EUROPA

Het thema van stichting Hulp Oost-Europa in 2012 was: ‘HOE in be-weging’. Hiermee presenteerden we ons als een stichting die in be-

weging is en daardoor ook beweging veroorzaakt. Net zoals water in de rivier. Het stroomt, beweegt, zorgt voor leven, zorgt voor vooruit-gang. Zo was onze stichting Hulp Oost-Europa in 2012 in beweging.

Dat ging niet vanzelf. Samen met onze partners in Oost-Europa werden we geïnspireerd om onze werkzaamheden verder te ont-wikkelen. Samen met hen werd gezocht naar mogelijkheden om

christelijk onderwijs, vorming, toerusting, diaconaat en pastoraat in de christelijke gemeenten in Oost-Europa te bevorderen.

Het jaarverslag 2012 is klaar. Als diaconale organisatie hebben wij de taak uw financiële bijdragen op een goede en verantwoorde ma-nier te besteden. Daar leggen we ook graag verantwoording over af.

We zijn dankbaar voor uw steun op welk gebied dan ook. We wisten ons ondersteund door uw gebed, door uw financiële gaven, maar

ook persoonlijke inzet. We wisten ons afhankelijk van onze Here en Heiland Jezus Christus. Hij, het Levende Water, inspireerde om in

beweging te komen en te blijven.

Tot op de dag van vandaag.

Colofon Uitgave

Stichting Hulp Oost-Europa, Barneveld

Wattstraat 2; 3771 AG

Postbus 455; 3770 AL

T: 0342 420 554 E: info@hulpoosteuropa.nl

Het gebruik van teksten uit deze uitgave is toegestaan

uitsluitend met vermelding van de bron.

© Stichting Hulp Oost-Europa mei 2013

1

Inhoudsopgave

Jaarverslag Hulp Oost-Europa 2012

Voorwoord ............................................................................................................................................................. 3

1. HOE in beweging ............................................................................................................................................... 4

Inleiding ............................................................................................................................................................. 4

Werkgebied ....................................................................................................................................................... 4

Contacten en samenwerking .......................................................................................................................... 4

Crisis trekt diepe sporen ................................................................................................................................. 4

Landoverstijgende projecten .......................................................................................................................... 6

Balkan ................................................................................................................................................................ 8

Hongarije ........................................................................................................................................................... 9

Oekraïne .......................................................................................................................................................... 10

Polen ................................................................................................................................................................. 10

Roemenië ......................................................................................................................................................... 11

Slowakije ......................................................................................................................................................... 15

2. Organisatie....................................................................................................................................................... 17

3. Beleid ................................................................................................................................................................ 22

4. Fondsenwerving en publiciteit. .................................................................................................................... 23

5. Vooruitblik ....................................................................................................................................................... 26

6. Raad van Toezicht .......................................................................................................................................... 27

7. Verantwoordingsverklaring .......................................................................................................................... 28

8. Financiële gegevens........................................................................................................................................ 30

Bijlage A ............................................................................................................................................................... 36

2

Voorwoord Mattheüs 5: 41

‘Durf de ander te verrassen’

Dat is eigenlijk de kern van de boodschap van Jezus, als Hij in de Bergrede spreekt over de tweede mijl. In de Berg-rede vinden we in feite de grondwet van het Koninkrijk van God.

De achtergrond is dat in die tijd de regel gold dat in het hele Romeinse Rijk iedere niet-Romeinse staatsburger door een Romeins soldaat verplicht kon worden om de bepakking van die soldaat een mijl te dragen. Van de ene mijl-paal naar de volgende mijlpaal. Een slimme maatregel in een tijd waarin de soldaten moesten lopen en de legerlei-ding de manschappen geen ov-jaarkaart kon aanbieden om door het grote rijk te reizen! De praktijk was dat een burger bij het bereiken van die mijlpaal de last op de grond gooide, want hij had zijn plicht gedaan.

Een mijl de last van een ander dragen. Niets bijzonders dus! Maar dan doet Jezus een verrassende suggestie: loop nóg een mijl mee nadat je de eerste mijl, je burgerplicht, hebt afgelegd. De ander verrassen door de ander te die-nen. Die tweede mijl is wat de Here Jezus van je vraagt en waarmee je je als christen van de wereld onderscheidt.

Deze verrassende notie inspireert ons in onze taak. Het is de verwoording van een van de motieven die ons in be-weging zette om onze naaste te dienen. In dit jaarverslag 2012 kunt u lezen hoe dat er in de praktijk uitzag. Velen steunden ons daarin en legden de tweede mijl af. Zonder hen zouden we dit niet hebben kunnen doen. We blikken terug en zijn God dankbaar voor alle hulp.

3

1. HOE in beweging (activiteiten Hulp Oost-Europa)

Inleiding Doelstelling bij de uitvoering projecten Stichting Hulp Oost-Europa (HOE) beoogt met hulp aan en ondersteuning van kerkelijke gemeenten in Oost-Europa, deze in staat te stellen hun Bijbelse opdracht uit te voeren. Algemeen uitgangspunt daarbij is dat de stichting geen eigenaar van de projecten daar is, maar dat door middel van die projecten in gezamenlijke ver-antwoordelijkheid vorm wordt gegeven aan de Bij-belse opdracht die de gemeenten hebben. Dit uitgangspunt beoogt plaatselijke gemeenten te stimuleren tot vorming en toerusting, tot de ont-plooiing van onderwijskundige, evangelisatorische en diaconale initiatieven. De contacten leiden per definitie lang niet altijd tot financiële steun. Wederzijdse bemoediging wordt als heel belangrijk gezien. Ook dienen de contacten om lokaal betrouwbare relevante informatie te verkrijgen ter verdieping van onze kennis van de werkgebieden. De stichting streeft ernaar om jongeren bij het werk van de stichting te betrekken . Ondermeer via het aanbieden van werkvakanties in Oost-Europa wor-den ze uitgedaagd om tijdens hun vakantie project-matig diaconaal te functioneren.

Werkgebied Het aantal landen waar de stichting werkt, is niet uitgebreid. Wel wordt met meer gemeenten contact onderhouden in landen als Polen, Bosnië en Roeme-nië.

Contacten en samenwerking De stichting onderhoudt in het Hongaarstalige deel van Midden- en Oost-Europa contacten met de Hon-gaarse Gereformeerde kerk (Magyarországi Reformá-tus Egyház). Na de eerste wereldoorlog werd het ‘Groot Hongarije’ verdeeld. Dit leidde ook tot een opdeling van de volkskerk over Kroatië, Oekraïne, Roemenië, Servië en Slowakije. Bij de kerkelijke contacten in de Hongaarssprekende gebieden worden ook relaties met de bisschoppen onderhouden, maar projecten worden in relatie tot onze doelstelling als regel uitgevoerd in samenwer-king met de plaatselijke kerkelijke gemeenten, de relaties op het grondvlak van de kerk. In het oosten van Roemenië worden contacten on-derhouden met en projecten ondersteund van de Biserica Evanghelica Romana (BER). In Polen verlopen de kerkelijke contacten via de Evangelische Christelijke Kerk (KECh). In dat land wordt ook samengewerkt met de Evangelische Stich-ting Vrienden van de Familie van wijlen ds. Tadeusz Jarosz. Deze stichting werkt vanuit twee toerustings-centra. In Kroatië heeft de stichting naast Hongaarse contac-ten ook relaties met een baptistengemeente in het noordwesten van het land.

In Bosnië zijn er contacten via een baptistengemeen-te in Sarajevo en de daaraan gelieerde diaconale or-ganisatie Moj Bliznji (Mijn naaste). Deze organisatie helpt zowel in Kroatië als in Bosnië bij de uitvoering van het winterhulpprogramma. In Oekraïne zijn er de reguliere kerkelijke contacten. Daarnaast wordt er samengewerkt met de Stichting Chance for Life, een Oekraïense NGO. Veel projecten worden via deze organisatie uitgevoerd.

Crisis trekt diepe sporen De financiële crisis trekt wereldwijd diepe sporen en raakt vanzelfsprekend ook de Oost-Europese landen hard. Toenemende werkloosheid, groeiende armoede en afnemende werkgelegenheid zijn de trefwoorden die de situatie in 2012 typeren. Hongarije In Hongarije was de situatie in 2012 bepaald niet rooskleurig. Een werkloosheid van 14 procent en een overheid die de financiële huishouding op orde pro-beerde te krijgen door stevig te snoeien in de sociale zekerheid. De subsidies van christelijke gemeenten, instellingen en organisaties werden sterk beknot. Kerken en dus ook de predikanten kregen geen of nauwelijks financiële middelen. Oekraïne Van alle landen in het werkgebied van de stichting staat Oekraïne, en zeker dat deel waar Hulp Oost-Europa actief is, er het slechtste voor. De economie was altijd al veel zwakker dan in West- en Midden-Europa en slechts een klein percentage van de be-roepsbevolking heeft er werk en een redelijk inko-men. De armoede was ook in 2012 groot, vooral onder de Roma die in dit meest marginale gebied van Oekraïne circa 10 procent van de bevolking uitma-ken. Voor hen is er zelden of nooit betaald werk. De kinderbijslag is vaak hun enige bron van inkomsten maar dit is als gezinsinkomen natuurlijk ontoerei-kend. De Romabevolking lijdt honger. Polen Polen is een zich snel ontwikkelend land binnen de Europese Unie. Het is het enige land in Oost-Europa waar in 2012 de economie groeide. Maar ook daar nam de werkloosheid toe; die was eind van het ver-slagjaar opgelopen tot 7,5 procent van de beroepsbe-volking. Gemiddeld 28 procent van de jongeren was werkloos en daarmee was Polen koploper in de Euro-pese Unie Roemenië De internationale crisis kenmerkt de ontwikkelingen in Roemenië en houdt de tweedeling tussen rijk en arm pijnlijk actueel. De energieprijzen zijn verdub-beld, de salarissen met een kwart gedaald en pensi-oenen gekort. Het werkloosheidspercentage staat op 8 procent maar daarin is de uittocht van Roemenen naar het buitenland niet verwerkt. De werkloosheid is dus aanzienlijk hoger. De armoede zal naar ver-wachting dramatisch toenemen. Het gemiddeld inkomen steeg weliswaar tot 325 euro per maand, maar alleenstaanden, vaak juist de oude-ren, moesten het zien te redden met maar vijftig

4

euro. De kans om onder de armoedegrens te belan-den was in 2012 met 40 procent alarmerend hoger dan in ons land (16 procent). Er komt wel meer open-heid voor schrijnende situaties, zeker ook waar het mensen betreft die voorheen letterlijk nauwelijks zichtbaar waren, zoals gehandicapten en Roma. Er zijn ook lichtpuntjes. De mensen die het financieel wat beter hebben gekregen, krijgen meer oog voor minderbedeelden. Deze ontwikkeling wordt binnen de kerken gestimuleerd door meer aandacht te geven aan de betekenis en mogelijkheden van het diaco-naat. Onder meer de door Hulp Oost-Euorpa verzorg-de toerusting van ouderlingen en predikanten draagt daaraan bij. Mensen in armoede en sociale ellende

vragen weer naar God. Vooral op het platteland is er openheid voor het evangelie. Servië Grote werkloosheid, geen werk in de dorpen voor jongeren, lage lonen en pensioenen. Dat is het beeld in Servië in 2012. De economie liet geen spat vooruit-gang zien. Slowakije In Slowakije was de situatie niet veel beter. Het Euro-pese anti-armoedenetwerk (EAPN) signaleert dat het percentage mensen dat armoede ervaart in Slowakije vele malen hoger is dan in Nederland.

5

Landoverstijgende projecten

Winterhulp 2012 Mensen helpen om de vaak bitterkoude winter door te komen is een essentieel onderdeel van de onze hulpverlening. Er werd € 155.000 aan winterhulp besteed. Dat lijkt misschien op de spreekwoordelijke druppel op de gloeiende plaat, maar dat is een mis-verstand. Winterhulp is niets meer of minder dan een aantal van de allerarmsten in Oost-Europa hel-pen overleven. Natuurlijk is daar het hele probleem niet mee opgelost. Maar voor honderden mensen maakt deze handreiking in de winter het verschil tussen bittere armoede en het net kunnen volhou-den. Hongarije In Hongarije werden met een financiële bijdrage in de kosten van levensonderhoud, voor verwarming, medicijnen, kleding en schoeisel gezinnen, echtpa-ren, alleengaanden en (Roma-) kinderen de winter doorgeholpen. Dat gebeurde via kerkelijke gemeenten en het daklo-zencentrum, dat ook de Roma-scholen beheert. Twintig gezinnen kregen hulp bij de aanschaf van brandhout. In drie gemeenten werd bijgesprongen met een bijdrage voor de verwarmingskosten. Oekraïne In Oekraïne ervaart men heel nadrukkelijk dat win-terhulp weliswaar de schrijnende nood niet kan op-lossen, maar wel degelijk een bijdrage levert aan ‘overleven’. De helft van het geld dat werd besteed aan winterhulp werd gebruikt om 300 kinderen op Romaschooltjes elke dag een maaltijd te geven. De andere helft van het geld, werd gebruikt voor voedselpakketten. Ze werden door plaatselijk contac-ten onder de allerarmsten: daklozen, bejaarden, hulpbehoevenden bezorgd. Een reactie van een contactpersoon: “De mensen hier vragen wie ze kunnen bedanken voor zoveel goed-heid. Ze zeggen dat ze dit nooit eerder hebben mee-gemaakt. Dat er mensen zijn die aan hen denken en hen niet vergeten.” Polen Ook in Polen hebben talloze mensen te lijden onder tekorten. Er is nauwelijks of geen geld voor het dage-lijkse eten en drinken, voor verwarming en zelfs niet voor noodzakelijke medicijnen. Via het netwerk van de gemeenten van de Kosciol Ewangelicznych Chr-zescijan (Evangelische Kerk Polen) konden ongeveer zestig personen/gezinnen worden geholpen om de winter door te komen. Roemenië In het midden van Roemenië werd in acht verschil-lende plaatsen op 120 adressen hulp geboden in de vorm van voedsel,medicijnen of een andere bijdrage in de kosten van levensonderhoud. In het oosten van Roemenië werd in 51 verschillende dorpen en steden winterhulp gegeven. Ongeveer 400 gezinnen of individuele personen konden worden geholpen. De hulpverlening kwam in de meeste ge-vallen terecht bij zigeuners, ouderen met lage pensi-oenen, zieken en mensen zonder werk. De hulp werd

gecoördineerd door een lokale partner, die zorg droeg voor distributie. Servië In het Servische Vojvodina (noordelijke provincie) stimuleerde Hulp Oost-Europa winterhulp via de predikanten van de Hongaarse Hervormde Kerk in Servië. Zij kregen ieder 500 euro als bijdrage in de diaconale hulpverlening aan armen, ouderen en ge-handicapten in hun gemeente. Met deze bijdrage werden vanzelfsprekend niet alle problemen opge-lost, maar de handreiking werd wel erg gewaardeerd. Het is van betekenis dat gemeenteleden zelf een bij-drage leveren aan projecten die zij graag willen ont-wikkelen. Verdeling van de te besteden middelen Balkan € 28.250 Hongarije € 11.250 Oekraïne € 25.500 Polen € 11.000 Slowakije € 17.000 Roemenië Midden € 20.663 Roemenië Oost € 20.673 Roemenië West € 20.664 € 155.000

Werkvakanties In het verslagjaar waren er 14 werkvakanties waar-aan 160 jongeren hebben deelgenomen. Eén werkva-kantie had plaats tijdens de herfstvakantie. In deze groep zaten negen jongeren. Drie reizen konden niet doorgaan wegens te weinig aanmeldingen. De website www.vakantieplus.nl is in 2012 9.000 keer bezocht. Tien groepen hebben gebruik gemaakt van een zogenaamde weblogmodule. Er werden tijdens de werkvakanties 43 weblogs aangemaakt. Er volgen-den 328 reacties op de weblogs. In februari en in oktober verschenen er digitale nieuwsbrieven en in juni een jongerenkrant, gericht op de jongeren die meegaan met een werkvakantie. In november verscheen de reisgids 2013 in een opla-ge van 2.000 stuks. Startdag De jaarlijkse Startdag werd op 14 april gehouden in kerkelijk centrum De Regenboog in Harderwijk. Er waren zo’n 120 jongeren aanwezig. Tijdens deze bij-eenkomst waren landencoördinatoren van Hulp Oost-Europa aanwezig om meer te vertellen over het project waar de jongeren bij betrokken waren. De deelnemers gaan als groep voor een periode van ongeveer 12 dagen. Ze hielpen bij het schilderen en opknappen van de gebouwen, organiseerden activi-teiten voor kinderen en hielpen bij de verzorging van bewoners van diverse zorginstellingen. Hongarije In Hongarije werden de handen uit de mouwen ge-stoken in tehuizen voor kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking. In Kisvárda werd geholpen door een jongerengroep uit Zetten bij de nieuwbouw van een kerkgebouw, In Boedapest klus-ten jongelui in een daklozencentrum en in een school voor Romakinderen.

6

Kroatië In Sitnice werd meegewerkt aan vakantiebij-belclubs en diaconaal werk gedaan onder Roma. Oekraïne In Csonkapapi (Oekraïens: Popovo) is geparticipeerd bij vakantiebijbelweken voor Romakinderen. Roemenië In Vaida werd meegewerkt aan de bouw van een gaarkeuken en in Suncuius de Beius aan het opknap-pen van een kerkelijk centrum. In Vama gingen de jongeren in het kerkelijk centrum aan de slag en in Misca is er in het kindertehuis Samuel gewerkt. In Salatig zijn werkzaamheden verricht in het in aan-bouw zijnde opvangcentrum voor alcoholisten. In Posoloaca deden de jongeren mee met de vakantie-bijbelclub en hielpen zij bij ondersteunende activitei-ten. Servië Er waren twee werkvakanties in Servië. De jeugd-groep ‘Ichthus’ van de hervormde gemeente van Leerdam ging voor de tweede keer naar de gemeente van zigeunerevangelist Aleksandar Subotin. Ook gingen jongeren aan de slag bij de zigeunerevangelist András Pásztor. Ze pakten schilderwerk aan in een school en deden kinderwerk. De afbouw van een gemeentezaaltje en een voorraadschuur voor goede-ren werden gerealiseerd. Een studentengroep ging aan het werk in het gehan-dicaptenverblijf Izida in Feketic. Daar werd onder andere een fysioruimte geschilderd. In Kucura waren zij ook betrokken bij evangelisatiewerk onder de Romakinderen. Slowakije In Batorove Kosihy is geholpen bij de vakantie-bijbelclub en enkele bouwactiviteiten. In Sahy deden jongeren mee met het opknappen van een kerk. Overzicht Land Aant. Besteed Besteed jong. reisdeel projectdeel Hongarije 34 € 13.360 € 6.675 Oekraine 8 € 3.767 € 5.146 Roemenie 70 € 27.328 € 19.292 Slowakije 21 € 12.605 € 6.372 Balkan 39 € 19.711 € 13.733 totaal 172 € 76.771 € 51.218

Toerusting, lectuur Theologia Viatorum De stichting Theologia Viatorum, die zich richtte op begeleiding van Oosteuropese theologogiestudenten in Nederland, heeft de activiteiten per september

2012 beëindigd, waarmee ook onze bijdrage stopte. De begeleiding van studenten vindt zo mogelijk plaats door dr. H. van den Belt als hoogleraar in Gro-ningen. Werkgroepavond In Barneveld werd een avondbijeenkomst met werk-groepen georganiseerd. Er waren sprekers van de Biserica Evanghelica Romana (Evangelische Kerk Roemenië) . Er kwamen zeventien mensen, die elf werkgroepen vertegenwoordigden. Bijbels/kinderbijbels De uitvoering van de verspreiding van bijbels en kin-derbijbels loopt via de lokale contacten van onze landenteams. In diverse gemeenten in Oost-Europa zijn volgens plan meer dan 500 (Kinder)bijbels ver-spreid.

Zomer- en evangelisatiekampen Het samenbrengen van jongeren en kinderen is een zeer gewaardeerd middel in Oost-Europa om deze doelgroep te bereiken en vast te houden. In alle lan-den waar de Hulp Oost-Europa werkt, is bijgedragen aan lokale initiatieven om kinderen uit arme gezin-nen de gelegenheid te geven een Vakantiebijbelweek te volgen, zodat ze een week lang uit de sleur van armoede gehaald te worden. Het heeft onze voorkeur dat de prioriteit hierbij ligt bij kinderen uit Romage-zinnen.

Transporten Doordat er minder transporten waren, werd er min-der een beroep gedaan op de groep vrijwilligers in het depot te Delft. De terugloop van het aantal trans-porten heeft er mede mee te maken dat er meer vraaggericht gewerkt wordt. Hieronder vindt u een tabel met de landen en de waarde van de goederen in natura. Tweedehandskleding blijft een belangrijk deel van de inhoud uitmaken. Land bedrag aantal goederen transporten Oekraïne € 48.251 5 Hongarije € 23.315 2 Servië € 12.392 1 totaal € 83.958 8

7

Balkan

Algemeen In het verslagjaar werd het accent, meer dan in eer-dere jaren, gelegd op het werk onder Roma. De zi-geuners vormen een vergeten en verstoten bevol-kingsgroep waar de overheid vaak geen raad mee weet. De problemen zijn complex: werkloosheid, analfabetisme, armoede en criminaliteit. Het een hangt met het ander samen. Vaak gaan Romakinde-ren niet naar school. Jonge meisjes en alleenstaande moeders komen al vroeg in de prostitutie terecht. Kinderen die op straat leven, verdwijnen soms plot-seling om ‘orgaandonor’ te worden. Vele Roma staan niet geregistreerd en komen zodoende niet in aan-merking voor sociale voorzieningen. Onze contact-persoon Aleksandar Subotin is door de overheid aan-gesteld om de Romaproblematiek in kaart te brengen. Onderwijs Hulp Oost-Europa zoekt ter plaatse naar mogelijkhe-den om de levensomstandigheden te verbeteren en hen met het evangelie te bereiken. Contactpersonen uit de Roma-gemeenschap zelf vervullen daarbij een belangrijke rol. Onderwijs is wezenlijk om in de toe-komst in het eigen levensonderhoud te kunnen voor-zien. Hulp Oost-Europa ondersteunt daarom de kin-deren met schoolmateriaal en rugtassen, zodat ze naar school kunnen. Toerusting Huisgemeenten Zigeunerevangelisten worden door Hulp Oost-Europa geholpen. Bij de missionaire activiteiten gaan woord en daad samen. Een evangelist zei: “De enige die echt verandering kan bewerkstelligen is de Here God zelf. Hij kan mensen echt veranderen waardoor zij hun leven willen beteren. Bekering is uiteindelijk het eni-ge dat echt werkt.” Er worden nieuwe (huis)gemeenten gesticht door de evangelisten omdat er in de bestaande kerken geen plaats is voor zigeuners. Vorming en toerusting zijn

voor de voortgang van deze (huis)gemeenten van groot belang. Meerdere evangelisten werden in 2012 bezocht. Een gemeentezaaltje werd, met sponsoring van de Hervormde gemeente van Harderwijk, door gemeen-teleden zelf gebouwd. Dit alles vraagt om een goede doordenking en priori-tering van het werk van de evangelisten. De geeste-lijke- en materiële nood is vaak zo veelomvattend dat men niet weet waar te beginnen. Veel Roma staan open voor het evangelie. Waarom? Een evangelist zei het zo: “De Roma voelen zich vaak achtergesteld en verstoten. Ze voelen dat ze er niet bij horen. Dat de Here God hen liefheeft en volledig aanvaardt, spreekt hen zo aan”. De velden zijn wit om te oogsten. Contacten met predikanten Persoonlijke contacten en bemoediging worden erg gewaardeerd. In dit kader bezochten de Harderwijkse predikant ds. J. het Lam en zijn vrouw in 2012 een aantal Servische collega’s. Kinderwerk Servië Het werk van het CEF-team boekte goede voortgang. Drie kinderkampen konden worden gerealiseerd. Bijbelschool Sarajevo De vijf studenten van de bijbelschool in Sarajevo moesten een extra jaar studeren. Het diplomaniveau wordt niet meer geaccrediteerd. De opzet is nu om de studenten op het niveau van bachelor te brengen. Dr. C.G. Geluk uit Huizen is een week gastdocent ge-weest. Romakinderwerk (Kroatië) Het evangelisatiewerk onder Roma door Karmen Horvat werd ook in 2012 financieel ondersteund, zodat ze goede materialen kan aanschaffen. Helaas houdt de weerstand, die ze regelmatig van de Roma onder-vindt, aan. Materieel Jarenlang heeft stichting Hulp Oost-Europa meege-werkt aan de renovatie van het landelijk kerkelijk centrum in Feketic. De werkzaamheden zijn zo goed als afgerond en daarom hebben we de keuze ge-maakt om onze aandacht te richten op nieuwe ge-bieden. De gemeenten van ds. Béla Halas, gelegen boven Belgrado, liggen ver verwijderd van het kerkelijk cen-trum in Feketic. Het is de bedoeling de afbouw van een gemeentezaal annex kleuterschool in Vojlovice mogelijk te maken.

8

Hongarije

Diaconaal Meerdere gezinnen en personen werden via onze contactpersonen financieel en materieel onder-steund. De hulp omvatte financiële bijdragen voor noodzakelijke medicijnen, een bijdrage in de ver-warmingskosten, voedselhulp en tweedehands kle-ding. Vijftien predikantsweduwen kregen een bijdra-ge in hun kosten van levensonderhoud en een predi-kantengezin in Izsófalva werd financieel onder-steund in verband met een zeer ernstige ziekte. Materieel Oltalom Boedapest Dagelijks worden er in het centrum circa 350 mensen opgevangen; zij kunnen er douchen, krijgen te eten en moeten na acht uur weer weg omdat er een vol-gende groep wacht. Oltalom exploiteert diverse scholen voor de allerarm-sten in Budapest en in het noordoosten van Honga-rije, het armste deel van het land. De ondersteuning omvat een financiële bijdrage, maar ook tweede-hands kleding, meubilair en bedden. Kinderziekenhuis Bethesda Het christelijk kinderziekenhuis Bethesda in Boeda-pest kreeg materiële ondersteuning van drie vak- en bouwploegen uit Huizen. De Huizer vrijwilligers maakten een start met de renovatie van een bij het ziekenhuis behorend huis. Dat huis moet een ver-blijfsmogelijkheid bieden aan ouders van kinderen die behandeld worden, een soort Ronald McDonalds-huis. Keuken Budafok Een kerkelijke gemeente in Budafok kon aan een keuken worden geholpen voor een maaltijdenproject. Dagelijks worden circa vierhonderd maaltijden ver-strekt aan schoolkinderen en aan arme mensen die in de omgeving wonen. De keuken was afkomstig van een afgebroken zorgcentrum in Ede. Dienstencentrum Iszófalva De gemeente in Izsófalva kreeg ondersteuning bij het afmaken van de bouw van een dienstencentrum. Dit centrum wordt onder andere gebruikt voor onderwijs aan Romakinderen die in de buurt wonen.

Toerusting Ondersteuning ds. Csuhai In Erdökertes dient ds. Csuhai zes zigeunergemeen-ten, verspreid over heel Hongarije. Dat brengt veel reiskosten met zich mee. De predikant zet zich in voor evangelisatie, gemeenteopbouw en hulp aan armen. Kinderwerk Gábor Draskóczy, werkzaam voor de organisatie VISZ (Vasárnapi Iskolai Szövetség), onderdeel van de we-reldwijde organisatie Child Evangelism Fellowship, kreeg financiële steun van Hulp Oost-Europa voor de aanschaf van kinderwerkmateriaal. Zomerkampen Andras en Rozi Szilagyi zijn in 2012 vanuit Roemenië naar Hongarije verhuisd. Andras is zwaar gehandi-capt. Zij organiseren al 22 jaar met succes zomer-kampen voor gehandicapten. Onze stichting steunt daar financieel bij. Lectuur Leerplan Bijbelwerk Via de website www.kateteka.hu wordt een leerplan aangeboden voor kinderwerk. Het begin is er en ge-zien de grote aantallen downloads via de website vindt het zijn weg naar gemeentes. Er is voor drie jaar support toegezegd en daarvan zijn er inmiddels twee verstreken. Kleine Kijkbijbel De uitgave van de kleine Kijkbijbel (de zogenaamde mini’s) stagneerde in 2012. De rechten kwamen in handen van het Duitse Bijbelgenootschap en dat gaf problemen bij het verkrijgen van de illustraties van Kees de Kort. Aan het eind van het verslagjaar is er een oplossing gevonden en werden de illustraties vrijgegeven. Volgens de planning wordt de productie in 2013 weer opgepakt. Uitgave kinderboeken In 2012 zijn twee boeken uitgegeven. Op verzoek van de uitgever wordt een serie jeugdboeken uitgebracht over christenen die voor de Hongaarse jeugd een positief voorbeeld zijn. Kinderblad De uitgave van het kinderblad Örömhír (Goede Bood-schap) liet in tegenstelling tot andere jaren geen te-kort maar een kleine 'plus' zien. Er is gesneden in de kosten. De logistiek van gesubsidieerde abonnemen-ten in de gebieden buiten Hongarije blijft een punt van zorg. We signaleren dat gemeenten buiten Hon-garije weinig tot geen middelen hebben om zelf de abonnementen te kunnen betalen. Kinderbibliotheken In 2012 werden twintig bibliotheekjes ingericht. De collectie per bibliotheek bestond uit 35-40 kinder-boekjes. Ze werden op aanvraag beschikbaar gesteld aan gemeenten.

9

Oekraïne

Diaconaal Kleine structurele bijdragen werden verstrekt voor projecten met een diaconaal doel: maaltijden voor kinderen en gezinnen ondersteunen. Zo werden zes mensen, kinderen en volwassenen, geholpen door een deel van hun acute ziektekosten te betalen. Onderwijs Het programma voor het Roma-onderwijs kon vol-gens plan worden uitgevoerd. Dat was mogelijk dankzij externe financiering. Die kwam van plaatse-lijke kerkelijke gemeenten, werkgroepen uit Mont-foort, Delft en Bleskensgraaf, de stichting voor de belangenbehartiging van het zeer jonge kind en de Amerikaanse Presbyteriaanse gemeente in Winnetka. Kwaliteitsverbetering was in het verslagjaar een speerpunt. Het aantal Romakinderen dat toegelaten werd op de staatsscholen is toegenomen. In totaal zijn 25 leer-krachten betrokken bij het onderwijs op negen schooltjes. Szusza Jákab, een medewerker van de Oekraïense stichting Change for Life, organiseerde cursussen om de vaak niet of onvoldoende gekwalifi-ceerde leerkrachten toe te rusten voor hun werk. De NCDO-subsidie werd op een goede manier ver-antwoord. We kregen daardoor het laatste deel van deze bijdrage. De druk op uitbreiding van het Roma-onderwijs wordt groter. Meer kinderen uit Romadorpen melden zich aan en ook uit nieuwe plaatsen komen aanvra-gen binnen.

Materieel Een technisch bouwteam uit Sommelsdijk realiseerde in Oekraïne twee schooltjes voor het Roma-onderwijs. De prefab schooltjes konden worden ge-plaatst dankzij sponsoring door het bouwteam en een bijdrage uit het budget van Hulp Oost-Europa.

Zorg Kindertehuis Dit project betreft de opvang en verzorging van ze-ventig (wees)meisjes in Nagydobrony (Oekraïens: Velika Dobron). Van hen heeft 30 procent een ver-standelijke en/of lichamelijke beperking. De helft van de meiden is inmiddels ouder dan 18 jaar. In 2012 zijn twee nieuwe meisjes, zusjes van 5 en 7 jaar, op-genomen. De aandacht voor de geestelijke en emotionele ont-wikkeling van de meisjes in het kindertehuis begint vruchten af te werpen. Er zijn een pastoraal werkster, een orthopedagoog en een psychologe aangesteld. Zij gaven ook trainingen aan de leidsters van het kinder-tehuis. Er is meer rust en structuur in het huis geko-men. Als project is er dit jaar een fysiotherapiekamer met toestellen gerealiseerd. Bijzonder is dat er vier meisjes gedoopt werden; vijf meisjes met een verstandelijke beperking volgden belijdeniscatechisatie op hun eigen niveau. Twee van hen deden ook belijdenis. Dankzij de bijdragen van de sponsorouders kunnen we aan onze financiële verplichtingen voor het kin-dertehuis voldoen. Mevrouw M. de Boer uit Nieu-werkerk aan den IJssel verzorgde de correspondentie met de Nederlandse sponsors. Toerusting In het toerustingscentrum in Csonkapapi (Oekraïens: Popovo) werden ten behoeve van de kadervorming cursussen georganiseerd. Het ging vooral om cursus-sen voor de leerkrachten van de Romascholen en training van de (Roma)leiding van de zomerkampen. Op de universiteit in Beregszász (Oekraïens: Beregho-vo) volgden vier studenten parttime een hbo-opleiding theologie en proberen een diploma als godsdienstleraar te behalen.

10

Polen

Algemeen Hulp Oost-Europa onderhoudt contact met het be-stuur van de landelijke kerk (zie hst. 1 Contacten en samenwerking) en geeft steun aan projecten van enkele plaatselijke gemeenten. Daarnaast hebben de hervormde gemeenten van Barendrecht, Noorden, Oene en Wapenveld, waar Hulp Oost-Europa direct contact mee heeft, contact met kerkelijke gemeenten in zes plaatsen in Polen. Materieel Materiële ondersteuning werd verleend aan de ge-meenten in Hrubieszów, Janikowo, Lublin, Piotrków Trybunalski, Szczecin, Siedlce, Torun en Wloclawek. Dit geld was bestemd voor renovatie van kerkgebou-wen, kampaccommodatie, ondersteuning van evan-gelisatie- en diaconaal werk in gevangenissen en algemeen gemeentewerk. In het verslagjaar werd incidenteel ondersteuning gegeven in noodsituaties. Diaconaal Diaconale hulp, in de vorm van kleding en voedsel-pakketten, wordt verleend aan arme gezinnen in Warschau. Het gaat hierbij vooral om kinderen uit gebroken gezinnen. Toerusting Conferentie in Polen De stichting 'Samen voor het Evangelie' organiseert al verschillende jaren conferenties. Aan de conferen-tie in 2012 heeft onze bureaumanager drs. A. Lich-tendonk meegewerkt en dat werd erg op prijs ge-steld. De conferentie werd bezocht door deelnemers uit diverse kerken, niet alleen uit Polen maar ook uit Oekraïne.

Gemeenteopbouw Door de persoonlijke contacten en contacten met het bestuur van de kerk te intensiveren, werd meer aan-dacht geschonken aan het functioneren van de plaatselijke gemeenten. De gemeente Getsémané in Warschau werd ondersteund. ‘Voice of the Gospel’ De stichting ‘Voice of the Gospel’ in Warschau richt zich op radio- en TV-uitzendingen met een bijbelse boodschap. Deze organisatie is producent van docu-mentaires over actuele onderwerpen in de samenle-ving: zoals drugs- en alhoholverslaving, seksualiteit, omgang tussen ouders en kinderen etc. Voice of the Gospel krijgt ook zendtijd op TV omdat hun pro-gramma’s worden gewaardeerd om hun kwalitatief hoge niveau. De organisatie breidt ook haar activiteiten uit op het gebied van voorlichting aan kinderen en jongeren over de gevaren van drugs- en alcoholgebruik. Jaar-lijks wordt er in het noordwesten van Polen een jeugdevangelisatiekamp georganiseerd waaraan door 150 à 200 jongeren wordt deelgenomen. Pools kerkblad Jaarlijks bekostigt Hulp Oost-Europa een uitgave van een landelijk kerkblad. Evangelisatie De Poolse Evangelische kerk organiseert elke zomer op verschillende plaatsen in het land evangelisatie-campagnes. Daarvoor worden twee grote tenten ge-bruikt en die moeten enkele keren vervoerd en opge-bouwd worden. Jaarlijks draagt Hulp Oost-Europa voor een belangrijk deel bij in de kosten. Het Europees Kampioenschap voetbal in 2012 was voor de kerk aanleiding een extra evangelisatiecam-pagne te organiseren, gericht op het publiek van de voetbalwedstrijden in Warschau. Het kinder- en jeugdevangelisatiewerk in Warschau en omgeving neemt een belangrijke plaats in. In Arka 1 (vert.: ark), 25 km ten zuidwesten van Warschau, en Arka 2,Warschau-Oost en de gemeente Getsémané werd van alles georganiseerd om kinderen, jongeren, gezinnen en ouderen in contact te brengen met het evangelie. De hervormde gemeenten Oene en Wa-penveld leverden een deel van de middelen.

11

Roemenië

Algemeen Kerkleiding en predikanten binnen de Hongaarstalige Gereformeerde Kerk krijgen steeds meer oog voor en visie op het toerustingswerk in de kerk, zowel voor predikanten, presbyters als voor de leiding van kin-derclubs. Dat is de meest positieve ontwikkeling in dit land. Als voorbeeld noemen we de training van de leiding van kinderclubs, georganiseerd in samenwerking met de Hongaarse organisatie VISZ die zich richt op kin-derevangelisatiewerk. Het was een initiatief van de lokale gemeenten in de omgeving van Oradea. Maar liefst 25 jonge leid(st)ers werden zes dagen getraind. Vooral de uitwerking van deze training was indruk-wekkend. De leiding was daarna zeer gemotiveerd om de kinderclub te geven. Er kwamen veel meer kinderen en de contacten met de ouders verbeterde. Diaconaal Daklozenopvang Ecclesia Mater Gemiddeld werden er vijftig daklozen opgevangen in het centrum Ecclesia Mater. Ze kregen eten, onder-dak en medische zorg. De nadruk ligt op de resociali-satie. Er werken mensen in de interieurverzorging en er is een recyclingproject. Per dakloze droeg de stich-ting 160 euro per jaar bij. In de winter werd voedsel uitgedeeld aan op straat verblijvende daklozen. Ten minste eenmaal per week geeft een predikant bijbel-studie. Thuiszorg Oradea In Oradea wordt via de organisatie Christian Endea-vour zorg gegeven aan 21 bejaarden. De hulp wordt op professioneel niveau verleend. Naast medische en sociale zorg wordt ook het evangelie aan hen ge-bracht. De hulp wordt verleend door vijf sociaal werksters. Thuiszorg Rosiori In Rosiori verzorgen twee verpleegkundigen ongeveer twintig mensen. Er ontstonden financiële problemen doordat een Nederlandse sponsor zich terugtrok. Stichting Hulp Oost-Europa begeleidt de predikant en de presbyters in het ontwikkelen van visie op bijbels diaconaat en leert hen om zelf bij te dragen aan de zorg voor de naaste. Diaconale hulp Vama In Vama wonen twee verstandelijk gehandicapte kinderen bij hun ouders. De kosten voor hun verzor-

ging zijn hoog. Wij steunen de diaconie van de Hon-gaarse Gereformeerde Kerk financieel, zodat die elke maand een diaconale bijdrage kan geven. Alcoholistenopvang in Salatig In Salatig is een opvanghuis voor alcoholisten. Stich-ting Hulp Oost-Europa steunde dit werk met een bijdrage van 80 euro per verslaafde. Eén of twee keer per jaar kunnen alcoholisten voor twee weken in het opvanghuis terecht. Kinderzorg Iasi De ondersteuning die Elles van de Beek en Erica Heij-koop ontvangen, wordt besteed aan vijf gehandicapte meisjes in een kindertehuis in Iasi. Onze bijdrage dekt ongeveer 50 procent van de exploitatiekosten. De steun aan dit project wordt na 2012 aanzienlijk verlaagd. Voor het maaltijdproject in Iasi werd bijna 3.800euro aan Elles en Erica beschikbaar gesteld. Bonus Pastor De bijdrage aan de Stichting Bonus Pastor wordt voornamelijk besteed aan afkickprogramma’s voor verslaafden (enkele tientallen op jaarbasis) in Ozd. Er wordt ook voorlichting gegeven aan kerken en scho-len. Prison Fellowship Het geld geschonken aan Prison Fellowship in Cluj komt ten goede aan arme (wees)kinderen en families van gedetineerden. Mama Ina Via de Roemeens Evangelische Kerk hebben we con-tact met Mama Ina, een alleenstaande oudere vrouw die zich met toewijding inzet voor daklozen, gehan-dicapten en asielzoekers. Vanuit christelijke bewo-genheid voor de naasten zorgt zij voor (geestelijk) voedsel, aandacht en liefde en de mogelijkheid om hen van de straat te houden. Mama Ina woont in Boekarest. Zij neemt verscheidene daklozen mee naar huis, om een band met hen op te bouwen en het evangelie te kunnen doorgeven. Ze krijgt voor haar werk steun van vrijwilligers van de plaatselijke kerk. Een aantal ex-daklozen helpt haar bij het distribue-ren van eten naar de diverse locaties. Adoptie Dankzij de trouwe achterban van stichting Hulp Oost-Europa konden 68 gezinnen en twaalf evange-listen financieel gesteund worden. De zorg voor zes-tien kinderen in het kindertehuis Jozef in Boekarest kon worden gecontinueerd. Kamertraining ‘Boekarest’ Dit project is onderbracht bij ‘Asociatia Bethania’ in Bacau. Er worden vijf alleenstaande meiden door professionals getraind om zelfstandig in de maat-schappij te kunnen functioneren. Toerusting International Class Voor het tweede jaar kreeg een student uit ons werk-gebied de gelegenheid om via De Driestar in Neder-land een cursus van drie maanden te volgen. De op-

12

leiding is gericht op aspecten van christelijk leider-schap die in de thuissituatie toegepast kunnen wor-den. Emmauscursus De vertaling van de Emmaüscursus in het Hongaars is in 2012 nagenoeg afgerond. Er kan teruggezien worden op een goed en leerzaam proces. De motiva-tie van de betrokken predikanten geeft hoge ver-wachtingen voor het vervolg van de invoering. In het verslagjaar werd door de dames Teunie van de Water en Jeanette de Waard een cursus gegeven om de eer-ste Emmaüs-trainers toe te rusten. Begeleiding evangelisten Gerrit Steenbergen, die als evangelist jarenlang in Roemenië actief was, begeleidt vanuit Nederland nog verschillende evangelisten die werkzaam zijn in de Roemeense province Oltenia. Zijn persoonlijke om-standigheden maken het onmogelijk in Roemenië te wonen. De contacten worden hoofdzakelijk telefo-nisch onderhouden. Gerrit en zijn vrouw zijn wel enkele keren naar het werkgebied geweest. KOEN Kinderwerk Oost-Europa Nederland (KOEN) heeft een eigen kantoor in Roemenië. Deze organisatie ver-zorgt voor de vakantiebijbelweken het inhoudelijke materiaal dat in veel Hongaars(talig)e gemeenten in heel Oost-Europa wordt gebruikt. In het verslagjaar werden 45.000 kinderen bereikt. Met een bijdrage van Hulp Oost-Europa kon de kantoorcapaciteit van KOEN Roemenië versterkt worden. De activiteiten worden nu op een meer beleidsmatige manier in-houd gegeven. Agnus Radio Cluj De organisatie Agnus Radio Cluj, die lokale radio-uitzendingen verzorgt voor Cluj en omstreken is in 2012 voor het laatst gesteund. De hulpverlening is in drie jaar tijd afgebouwd. De organisatie kan op eigen kracht verder gaan. Studicum Academicum De stichting Studium Academicum in Osorhei kreeg een financiële bijdrage om bijeenkomsten voor pres-byters te organiseren. Op deze bijeenkomsten wordt een actueel onderwerp besproken. Een ander project van Studium Academicum is hulp aan arme studenten. Twintig kansrijke christelijke studenten kregen een bijdrage om hun studie moge-lijk te maken. De studenten moesten de bijdrage zelf aanvragen met een aanbevelingsbrief van hun eigen predikant. Bijbelschool in Boekarest Een pas gestarte Bijbelschool kreeg ondersteuning. Iedere maand komen daar 45 deelnemers drie dagen bijeen. Om kosten te besparen wordt de cursus in het kerkelijk centrum Carol Davila in Boekarest gegeven. Toerusting presbyters De uitvoering van het project 'Toerusting van ouder-lingen' laat op zicht wachten. De belasting van per-sonen ter plaatse is dusdanig dat de planning is ge-wijzigd. Het ziet ernaar uit dat het uitstel nog enkele jaren kan duren. Niettemin wordt het idee nog steeds als haalbaar beschouwd.

Materieel Romawerk in Peris Het werk van Carin van der Beek onder Romakinde-ren in Peris komt -ook letterlijk- goed van de grond. Er waren flinke tegenvallers. Tegenwerking van de plaatselijke bevolking vergde veel van haar incasse-ringsvermogen. Maar nu is er een vertrouwensband ontstaan. Zij heeft inmiddels een eigen pand in het dorp. Ze gaat zich richten op het voorbereidend Ro-maonderwijs en kinderclubwerk. Kerkbouw Om de voortgang van de woordverkondiging te be-vorderen werd bijgedragen aan de uitbreiding en renovatie van de behuizing van huisgemeenten. In 2012 werd in Perisoru een nieuwe kerk geopend. In dit dorp van vijfduizend zielen wonen nu reeds vijftig mensen de kerkdiensten bij. Evangelisatieposten Er zijn behoorlijke vorderingen gemaakt bij de af-bouw van de evangelisatiepost voor evangelist Daniel Turcin. De renovatieactiviteiten aan de woning van evangelist Luigi Rosca in Bacau zijn in de afrondings-fase. Onderwijs Hulp Oost-Europa, Ondersteuning Gereformeerd Onderwijs en Driestar Educatief bouwen samen aan christelijk onderwijs in Roemenië. De ontwikkelingen in Tirgu Mures zijn hartverwarmend. Na de opening van de eerste christelijke kleuterschool, vroegen de ouders om ook een christelijke lagere school te reali-seren. Het curatorium van de tien wijkgemeenten ging daar enthousiast op in en stelde een historisch pand ter beschikking. Dankzij een geweldige financi-ële inspanning van alle betrokkenen kon in 2012 begonnen worden met het gereedmaken van het schoolgebouw. Ook werd de procedure gestart om de door de overheid verplichte formaliteiten te vervul-len. Onze stichting is gevraagd de kosten voor het inrich-ten van de leslokalen te helpen financieren. Gehoopt wordt in 2014 de eerste groep kinderen van de kleu-terschool te kunnen opvangen op de eerste christelij-ke lagere school van de stad! Het is bijzonder dat een generatie jonge ouders de kinderen naar bijbelse normen onderwijs wil laten geven. Scholen kregen in 2012 tamelijk onverwacht de op-dracht een leerjaar aan hun curriculum toe te voe-gen, de zogenaamde 'nulde' klas. De uitwerking er-van zou het Nederlands model ‘basisonderwijs’ moe-ten gaan opleveren. Toerusting en bijscholing van het personeel in Roemenië ontbraken echter. Het samenwerkingsverband met Driestar Educatief en OGO resulteerde in het aanbieden van een cursus 'nulde klas' voor leerkrachten. In verband met de grote belangstelling ervoor zal deze cursus opnieuw aangeboden worden. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan bijbels onderwijs voor de jongste groepen. Een aantal ouders, predikanten en leerkrachten uit het onderwijs hebben, op initiatief van Hulp Oost-Europa en OGO, in 2012 in Tirgu Mures een comité voor gereformeerd onderwijs opgericht. Het comité gaat met kennis en kunde de ontwikkeling van het onderwijs in de stad en de omgeving ondersteunen en stimuleren. Het is goed te zien hoe het project, dat

13

enkele jaren geleden door de stichting geadopteerd werd, steeds meer het eigendom van de Roemeense broeders en zusters is geworden.

14

Slowakije

Algemeen De band met twee classes in het oosten van Slowa-kije waar de Gereformeerde kerk Slowaakstalig is, werd verder versterkt. Ze vormen samen met de ze-ven Hongaarstalige classes de landelijke Hervormde Kerk. De spanningen liepen in 2012 hoog op omdat de kerkleiding zich aansloot bij het Hongaarse ker-kenconvent in het Karpatenbekken. Hierdoor voelen de Slowaaks sprekende Hervormden zich buitenge-sloten. Tegenover de toenemende secularisatie krijgt vanuit de landelijke kerk het missionaire aspect van gemeente-zijn speciaal aandacht. Diaconaat Steunfonds noodlijdende gemeenten Met de kerkleiding is afgesproken dat Hulp Oost-Europa vanuit het grondvlak van de kerk zal blijven werken in Slowakije. Directe hulp wordt aan ge-meenten verstrekt om deze ondersteuning goed te kunnen controleren. Binnen de Slowaaks Hervormde kerk is in 2012 een steunfonds noodlijdende gemeen-

ten opgericht. Om te komen tot een juiste afstem-ming van de hulpverlening was de stichting in het verslagjaar aanwezig bij het overleg, waarin ook Duitse organisaties en enkele Zwitserse hulpverle-ningsorganisaties zijn betrokken. Binnen de Slo-waakstalige classes wordt met veel elan en onder Gods zegen gebouwd aan de gemeenten. Hulp Oost-Europa ziet het als taak deze arme classes bij hun initiatieven te ondersteunen. Tafeltje dekje Armoede leidt niet zelden ook tot sociale uitsluiting. Daarom werd er bijvoorbeeld 6.000 euro besteed aan tafeltje-dekje-projecten, die gemeenteleden stimule-ren om dagelijks ouderen en hulpbehoevenden van maaltijden te voorzien en tegelijk de sociale contac-ten te onderhouden. De hervormde gemeenten van Huizen en Besoyen-Waalwijk en de VMBO-school Spectrum Harderwijk waren nauw betrokken bij praktische ondersteuning van plaatselijke kerkelijke gemeenten in Gabcikovo en Ton. Daklozenproject Het daklozenproject in Bratislava ontving hulp om de grote toeloop van cliënten aan te kunnen. Toerusting Alcoholverslaafdenopvang in Mad Voor toerusting en directe ondersteuning van gezin-nen waarin verslaving een probleem is ontvangt het opvangcentrum voor alcoholverslaafden in het plaatsje Mad ondersteuning. De toerusting betreft onder andere preventieprogramma’s.

15

Projectaspecten op een rij Werkplannen en uitvoering De werkwijze van het opmaken van het jaarwerkplan wordt mede bepaald door een aantal projecten dat afhankelijk is van externe fondsen of donateurs die voor dat specifieke project hun giften geven. Ook in 2012 bleek weer dat het moeilijk in te schatten is voor welke projecten donateurs keuzes gaan ma-ken. Vanuit de zorgvuldigheid worden voor dit deel van de projecten geen toezeggingen gedaan aan de indieners van de projecten. Bij de communicatie over projectvoorstellen wordt naar de indieners altijd dit aspect benoemd. Evaluatie Gezegd kan worden dat de resultaten van de projec-ten bevredigend zijn. Bij de laatste halfjaarevaluatie van de werkplannen kwam al naar voren dat de planning met het oog op de uitvoering van werk-plannen volgens schema verliep. Op het moment in 2012 dat er zorgen waren over de inkomsten is geko-zen voor continuïteit met als mogelijk gevolg een eventueel negatief financieel exploitatieresultaat. Voorbeeld effect samenwerking Het samenwerkingsverband Driestar Educatief, On-dersteuning Gereformeerd Onderwijs en Hulp Oost-Europa heeft vanuit de samenwerking een proces op gang gebracht in Tirgu Mures waarbij naast het pro-ject waar wij bij betrokken zijn er nu ook ter plaatse nieuwe eigen initiatieven ontstaan om te komen tot vorming van kleuteronderwijs.

Vanuit deze samenwerking was er ook de mogelijk-heid om in te spelen op een onderdeel van een nieu-we ministeriele eis in Roemenië, nl. het werken met de zgn. nulde klas. Driestar Educatief heeft daarvoor gefaciliteerd door het beschikbaar stellen van leer-krachten die hiermee jarenlange ervaring hebben. Controle projectbestedingen De structuur van de organisatie en de directe betrok-kenheid op het niveau van het grondvlak, leidt er toe dat op directe wijze de effectiviteit en de efficiëntie van de besteding kan worden bepaald. Daarbij wordt ter plaatse overleg gevoerd over de werkwijze en de resultaten. De bevindingen worden in een reisverslag vastgelegd. De besteding van de middelen wordt via de projectadministratie gedurende het jaar per pro-ject intensief gemonitord i.r.t. het toegekende begro-te jaarbedrag en het nog te besteden saldo. De pro-jectverantwoordelijken worden hierover tenminste maandelijks geïnformeerd. Extra middelen De vastgestelde norm van de vrije reserve (thans reserve verplichtingen hulpverlening geheten)is door het bestuur vastgesteld op € 300.000. In 2011 kwam deze reserve boven die norm uit en daarom kon in 2012 een bedrag van bijna € 78.000 extra beschikbaar worden gesteld voor projecten. De besteding in het kader van de doelstelling voor de diverse projectsoorten is grafisch weergegeven in tabel 1.

Tabel 1.

Verstrekte steun/subsidie Roemenië Oekraïne Hongarije Balkan Slowakije Polen

Diverse landen Totalen

Diaconale projecten 196.652 17.000 15.650 22.941 36.572 14.100

302.915

Materiële projecten 57.308 91.516 47.954 47.857 21.268 15.284 18.437 299.624

Toerustingsprojecten 78.869 20.034 2.300 21.770 7.370 16.192 5.880 152.415

Zorgprojecten 48.029 53.736 12.760 330

0 114.855

Onderwijs projecten 14.236 72.902

2.900

90.038

VakantiePlus 27.328 3.767 13.360 19.711 12.605

76.771

Lectuur projecten 12.510 1.000 8.000

2.450 9.600 33.560

Subtotaal 434.932 259.955 100.024 115.509 77.815 48.026 33.917 1.070.178

16

2. Organisatie

2.1 Stichting Hulp Oost-Europa 2.1.1 Doelstelling Doel van de stichting is een bijdrage te leveren aan het werk van kerken (in hun plaatselijke gemeenten) en verwante christelijke organisaties in Oost-Europa, teneinde deze in staat te stellen gestalte te geven aan hun Bijbelse roeping inzake gemeenteopbouw en missionaire, evangelisatorische, diaconale en onder-wijskundige toerusting. De stichting doet dit in ge-deelde verantwoordelijkheid met genoemde part-ners. 2.1.2 Missie Als diaconale organisatie wil Hulp Oost-Europa delen in de verantwoordelijkheden van kerken (in hun gemeenten) en verwante organisaties, en richt zich hierbij op vorming en toerusting, diaconaat, missie en evangelisatie en onderwijs. De stichting werkt op een directe manier met eigen contacten in Oost-Europa en kiest primair voor het grondvlak van de kerk. Kerkelijke structuren en hië-rarchie worden waar mogelijk erkend en benut, maar nooit gezien als doel. Het faciliteren van gemeente-contacten of werkzaamheden van instituten, als indirecte manier van werken, is van belang bij het realiseren van de doelstelling. 2.1.3 Identiteit De stichting belijdt en aanvaardt Gods Woord als enige grondslag voor leer en leven, opgevat in de zin van de Drie Formulieren van Enigheid, vastgesteld door de Nationale Synode van Dordrecht, gehouden in de jaren 1618-1619. 2.1.4 Huisvesting Het kantoor van de stichting is gevestigd aan de Wattstraat 2, 3771 AG in Barneveld. De stichting heeft een depot aan de Rotterdamseweg 410-D, 2629 HH in Delft. 2.1.5 Kamer van Koophandel Stichting Hulp Oost-Europa staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Utrecht en Omstreken onder nummer 41179675. 2.1.6 Gedragscode De stichting heeft een gedragscode met betrekking tot publiciteit en fondsenwerving. In deze gedragsco-de staat dat fondsenwerving altijd, direct of indirect, ten doel heeft het werk van de stichting te bevorde-ren. Alle bij de fondsenwerving betrokken partijen zullen te allen tijde verantwoordelijkheidsgevoel tonen ten opzichte van publiek en andere betrokke-nen. De bij fondsenwerving betrokken partijen zullen te allen tijde respect tonen voor elkaar, en voor de-genen voor wie fondsen geworven worden. Fond-senwerving zal nooit in strijd zijn met de wet en an-dere van toepassing zijnde regelgeving. Fondsenwer-ving zal in overeenstemming zijn met de zorgvuldig-heid die in het maatschappelijk verkeer betaamt, met de goede smaak en met algemene fatsoensregels. Fondsenwerving zal niet de onafhankelijkheid, be-trouwbaarheid en geloofwaardigheid van de stichting

en/of de sector in het algemeen en/of de wederpartij aantasten. Donateurs, personeel en vrijwilligers van de stichting zullen zich op de hoogte kunnen stellen van het voorgenomen en gevoerde beleid inzake fondsen-werving. 2.1.7 Klachtenprocedure Er is een klachtenprocedure sinds 2004. In het colo-fon van het H Magazine wordt dat vermeld. In 2012 is er geen beroep op deze procedure gedaan.

2.2 Bestuur en Raad van Toezicht. De stichting heeft een bestuur (tien leden) en een Raad van Toezicht (vijf leden). Twee keer per jaar wordt er gezamenlijk vergaderd. De Raad van Toe-zicht doet verslag in hoofdstuk 6. De benoemingen en herbenoemingen worden in de genoemde verga-deringen bekrachtigd. Herbenoemingen zijn d.m.v. een rooster geregeld. Uitgangspunt samenstelling van de Raad van Toe-zicht is een zo breed mogelijke deskundigheid van de leden, in het bijzonder op het algemeen bestuurlijk vlak. 2.2.1 Bestuursmutaties Per 31 december 2012 zijn er de volgende mutaties. (zie rooster van aftreden hieronder) De Raad van Toezicht heeft de benoeming door het bestuur van Rieneke Bakker, als coördinator van het vrijwilligerswerk, en van Martin Holtland, als voorzit-ter van de Jongerencommissie, goedgekeurd. Dat was ook het geval met de herbenoeming van Jan Migchels als bestuurslid voor een volgende termijn van vier jaar. Klaas Bos heeft afscheid genomen van het bestuur, maar blijft als vrijwilliger actief bij projecten in onder andere Servië. In zijn vacature werd Gerth Westmaas door het bestuur als aspirant bestuurslid benoemd. Hij neemt het voorzitterschap van Landenteam 2 over van Jan Migchels en treedt toe tot de Kwaliteits-zorgcommissie. Jan Migchels zal zich richten op de samenwerking met andere organisaties, de contacten onderhouden met werkgroepen en lid blijven van de Commissie Fondsenwerving en Publiciteit. Het afgelopen jaar heeft Gerrit Jan van Norel zoveel mogelijk meegewerkt in de Beleidscommissie; hij is door het bestuur benoemd tot algemeen adjunct en zit als dat nodig is als tweede voorzitter de vergade-ring voor. De Raad van Toezicht heeft de leden M. Burggraaf en C. Gooijer, van wie de zittingstermijn op 31 december 2012 afliep, herbenoemd. 2.2.2 Relevante werk- en bestuurservaring leden Raad van Toezicht Dhr. drs. M. Burggraaf: (voormalig) voorzitter Raad van Bestuur Chr. Hogeschool Ede (CHE); (voormalig) bestuur Geref. Zendingsbond (GZB); (voormalig) voor-zitter Algemene Kerkenraad Hervormde Gemeente Ede. Dhr. A.L. de Boo: (voormalig) directeur/eigenaar van een onderneming betonproductie/ bouwmaterialen;

17

groot aantal jaren bestuurslid geweest van de stich-ting. Dhr. prof. dr.C. Gooijer: (voormalig) voorzitter afde-ling scheikunde en farmaceutische wetenschappen VU; (voormalig) vice–decaan Faculteit der exacte Wetenschappen, VU Amsterdam; voorzitter Algeme-ne Kerkenraad Hervormde Gemeente Huizen. Groot aantal jaren bestuurslid geweest van de stichting. Dhr. dr. ir. J. v.d. Graaf: (voormalig) algemeen secreta-ris Gereformeerde Bond; (voormalig) eindredacteur weekblad De Waarheidsvriend. Bestuurslid en voor-zitter geweest van de stichting. Dhr. ds. J.J. Verhaar: gedurende een groot aantal jaren bestuurslid geweest van de stichting. 2.2.3 Relevante nevenfuncties leden Raad van Toe-zicht en Bestuur Zowel voor de bestuursleden als voor de leden van de Raad van Toezicht geldt dat er geen sprake is van nevenfuncties die mogelijk kunnen leiden tot belan-genverstrengeling. 2.2.4 Bezoldigings- en vergoedingenbeleid Bestuur en Raad van Toezicht Bestuurders en toezichthouders zijn niet bezoldigd. Reiskosten worden vergoed tegen 28 cent per kilome-ter; de Toezichthouders en een aantal bestuursleden declareren echter geen reiskosten. 2.2.4 Bestuurscommissies De bestuurscommissies nemen elk een specifiek deel van de beleidsuitvoering voor hun rekening (voor beschrijving zie organogram). De commissies hebben binnen de financiële en in-houdelijke beleidskaders een uitvoerend mandaat van het bestuur. Ze koppelen de voortgang van het werk met werkverslagen terug aan het bestuur. De actuele samenstelling (per 31 december 2012) van de commissies is in bijlage A opgenomen. De activi-teiten van de commissies zijn opgenomen in hoofd-stuk 1: ‘Verslag van activiteiten’. In 2012 waren er de volgende personele mutaties in de bestuurscommissies. Landenteam 1 kreeg Leo van Kampen als nieuw lid ter versterking van het Honga-rijeteam. Landenteam 2 werd versterkt met de toe-treding van Nico Jongsma. Medio 2012 vertrok Peter van den Berg als interim-voorzitter bij de Jongeren-commissie, omdat Martin Holtland zijn taak kon overnemen. Afscheid werd genomen van Truus van de Boogerd en Els den Hartogh werd als nieuw lid verwelkomd. 2.2.5 Vergaderfrequentie 2012 Het bestuur vergaderde in het verslagjaar elf keer, de Raad van Toezicht twee keer. Daarnaast vergaderden de Raad van Toezicht en het bestuur twee keer ge-zamenlijk. De Landenteams 1 en 2 en de Jongerencommissie kwamen acht keer bij elkaar. De Onderwijscommis-sie, de Commissie Lectuur, Vorming en Toerusting en de Commissie Fondsenwerving en Publiciteit verga-derden tien keer. 2.2.6 Afstemmen en samenwerken Het Bondenberaad, het overleg tussen de Gerefor-meerde Zendingsbond (GZB), de Gereformeerde Bond (GB) en stichting Hulp Oost-Europa, heeft in het ver-slagjaar niet plaatsgevonden.

Met stichting Fundament werden de werkwijze en de contacten van beide stichtingen in het Hongaarstali-ge werkgebied afgestemd. Projectuitwisseling heeft vooral betrekking op toerusting. Met stichting Kom Over En Help (KOEH) was er uit-wisseling over werkwijze en beleid. Het doel daarvan is afstemming op operationeel niveau, maar ook elkaar informeren in de keuzes die gemaakt worden. Geconstateerd werd dat er nauwelijks nog sprake is van geografische overlapping tussen de werkgebie-den van beide stichtingen. Samen met Driestar Educatief (DE) en stichting On-dersteuning Gereformeerd Onderwijs (OGO) werd in Roemenië het project voor de verzelfstandiging van de opleiding voor kleuterleidsters verder gereali-seerd. Stichting OGO was ook betrokken bij het Ro-ma-onderwijs in Oekraïne. De Hervormd Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) bood een van de werkvakanties van onze stichting aan als diaconale vakantiebestemming voor jongeren. 2.2.7 Relatie accountant De accountant is, v.w.b. zijn controleopdracht, be-noemd door de Raad van Toezicht. De accountant is in het verslagjaar niet ingeschakeld voor advieswerk. Relevante controlebevindingen en daarop gebaseerde adviezen, alsmede van belang zijnde actuele voor onze stichting relevante ontwikkelingen worden neergelegd in een accountantsverslag en besproken met de penningmeester en de bureaumanager. Het accountantsverslag wordt zowel door het bestuur als de Raad van Toezicht in zijn vergadering besproken, alsmede in de gemeenschappelijke vergadering van het bestuur en de Raad van Toerzicht. Ook de follow-up wordt, voor zover daar aanleiding toe is, door bestuur en Raad van Toezicht gevolgd.

2.3 Vrijwilligers Stichting Hulp Oost-Europa werkt met ruim 80 vrij-willigers (zie bijlage A). Naast de bestuursleden, de leden van de Raad van Toezicht en de bestuurscom-missies, zijn er op allerlei fronten vrijwilligers actief. We noemen er enkele: het depot in Delft bijvoor-beeld. Op deze locatie werden goederen in ontvangst genomen en transporten samengesteld met veelal tweedehands goederen. De correspondentie met sponsorouders en de kinde-ren werd door vrijwilligers verzorgd. Het gaat dan om de sponsoring van kinderen in het kindertehuis ‘De Barmhartige Samaritaan’ in Nagydobrony (Oekraïne) en zeer behoeftige gezinnen en kinderen in Roeme-nië. De vrijwilligers die betrokken zijn bij de uitvoe-ring van allerlei kantoortaken namen de vaste me-dewerkers veel werk uit handen. Dankzij hun inzet kon de personeelsbezetting van het kantoor beperkt blijven en daarmee ook de personeelskosten. De stichting heeft contact met veel werkgroepen. Er wordt bijvoorbeeld al tien jaar nauw samengewerkt met de vrijwilligers van de Polenwerkgroep; zij wor-den door verschillende gemeenten ondersteund. De betekenis van het werk van de vrijwilligers is voor onze stichting zeer groot. Met de benoeming van de coördinator vrijwilligerswerk werd dit belang onder-streept.

18

2.4 Kantoor 2.4.1 Medewerkers in dienst In 2012 waren 3 medewerkers (2,66 fte) in dienst van de stichting. Drs. A. Lichtendonk, bureaumanager (1 fte). Dhr. B.J.H.H. van Daalen, communicatiemedewerker (1 fte). Mw. M. Meijwaard, financieel administratief mede-werker (0,66 fte). Er waren geen wijzigingen in de personele bezetting. Dankbaar constateren we dat er geen langdurig ver-zuim was door ziekte of andere oorzaken.

2.5 Organogram Het bestuur bestuurt de stichting en is eindverant-woordelijk voor de (dagelijkse) leiding en de uitvoe-ring van haar programma’s en activiteiten. Aan de Raad van Toezicht is het toezicht opgedragen op het bestuursbeleid en op de algemene gang van zaken in de stichting en de daarmee verbonden or-ganisatie. De aansturing van het kantoor op hoofdlijnen is, namens het bestuur, gedelegeerd aan de voorzitter, de secretaris en de penningmeester. De bureauma-nager geeft leiding aan de bezoldigde medewerkers en de kantoorvrijwilligers. De commissies die landenoverstijgend werken, on-dersteunen de landenteams en het bestuur op de

specifieke thema’s waarvoor zij zijn ingesteld en waarop zij deskundig zijn, dan wel zich richten op doelgroepen. De landenteams hebben een beleidsuitvoerende taak. Projectaanvragen worden in deze teams besproken en getoetst aan de beleidsuitgangspunten en de werkplannen. De teams nemen, op basis van een geografische indeling, projectspecifieke onderdelen van de beleidsuitvoering ter hand. De Commissie Fondsenwerving en Publiciteit werkt op deze terreinen bestuursondersteunend en voert planmatig de betreffende werkzaamheden uit. Als onderdeel van deze commissie heeft de Werkgroep Jaarverslag als taak om processen rond het tot stand komen van het jaarverslag te evalueren en naar aan-leiding van de uitkomst plannen te maken voor het volgende verslag. De Beleidscommissie werkt bestuursondersteunend door beleidsvragen uit te werken en die ter bespre-king en besluitvorming door middel van notities bij het bestuur terug te brengen. Punten op het gebied van verbetering van de kwaliteit van allerlei (werk)processen en zo mogelijk vereenvoudiging van procedures worden geëvalueerd door de Werkgroep Kwaliteitszorg. De bevindingen en adviezen worden gecommuniceerd naar de Beleidscommissie. De Werkgroep Logistiek houdt het overzicht op de aanvoer van goederen in het depot en regelt de transporten binnen het werkgebied in Oost-Europa.

Rooster van aftreden Raad van Toezicht en Bestuur

Raad van Toezicht datum aantreden

datum herbenoeming

datum aftreden

drs. M. Burggraaf 1 januari 2005 31 december 2008 31 december 2012 dr. C. Gooijer 1 januari 2000 31 december 2008 31 december 2012 dhr. A.L. de Boo 1 januari 2003 31 december 2009 31 december 2013 ds. J.J. Verhaar 1 januari 2010 31 december 2010 31 december 2014 dr. Ir. J. v.d. Graaf 1 januari 2003 31 december 2010 31 december 2014

Bestuurondersteunend Geografische projecten Landenoverstijgend

Bestuur Raad van Toezicht

Commissie Lectuur, Vorming en Toerusting

Landenteam 2 Roemenië

Landenteam 1 Balkan, Honga-rije, Oekraïne,

Polen, Slowakije

Onderwijscommissie

Werkgroep Logistiek

Calamiteitencommissie

Commissie Fondsenwerving en

Publiciteit

Beleidscommissie

Kantoor Aansturings commissie

Jongerencommissie

Werkgroep Jaarverslag

Werkgr. Kwaliteitszorg

19

Bestuur datum Aantreden

datum Herbenoeming

datum Aftreden

F. v.d. Berg 22 mei 1995 31 december 2011 31 december 2015 G. Geluk-van de Werken 1 januari 2010 31 december 2011 31 december 2015 K. Witteveen 1 januari 2012 nvt 31 december 2015 K. Bos 1 januari 2002 31 december 2008 31 december 2012 J. Migchels 1 januari 2001 31 december 2008 31 december 2012 J. Braaksma 1 januari 2002 31 december 2009 31 december 2013 A. Heldoorn 20 maart 1978 31 december 2009 31 december 2013 M. Huizer 1 december 1993 31 december 2009 31 december 2013 G. J. van Norel 1 januari 2010 nvt 31 december 2013 M. Holtland asp voorn 1-1-2013 nvt 31 december 2015 R. Bakker - Klok asp voorn 1-1-2013 nvt 31 december 2016

20

21

3. Beleid

3.1 Inleiding In de 'Vooruitblik' van het vorige jaarverslag ver-woordt de voorzitter hoe wij als bestuur kritisch wil-len kijken naar de ontwikkelingen in ons werk. Hij noemt daarbij enkele beleidsvoornemens voor 2012: het vrijwilligersbeleid, de functie van Hulp Oost-Europa als kenniscentrum, het verder ontwikkelen van de mogelijkheden van internet en de nieuwe website, werken aan verbetering van fondswerving en voorlichting en, ten slotte, het vasthouden en het uitbreiden van de betrokkenheid van jongeren. Enke-le voornemens komen hier voor het voetlicht, ande-re onderwerpen komen later bij de werkonderdelen aan de orde.

3.2 Bemensing Als de organisatie in beweging wil blijven, moet het bestuur vooruit kijken en een heldere koers uitzet-ten. Dat wil zeggen: niet alleen plannen maken ten behoeve van het werk, maar ook zoeken naar men-sen die in de toekomst specifieke taken op zich wil-len nemen. Er werden twee jonge aspirant-bestuursleden ingewerkt en benoemd: Rieneke Bak-ker als coördinator vrijwilligerswerk en Martin Holt-land als voorzitter van de Jongerencommissie. Gerth Westmaas trad eveneens als aspirant-bestuurslid toe tot het bestuur. Gerrit Jan van Norel werd gevraagd als algemeen adjunct op te treden. Hij oriënteerde zich in 2012 binnen de Beleidscommissie en is in december be-noemd. Hij vervangt bij afwezigheid de voorzitter.

3.3 Vrijwilligersbeleid Het vrijwilligersbeleid is een nieuw stukje werk. Het voortraject was een 'groeitraject': via groeinotities ontdekten we met elkaar gaandeweg wat wenselijk en mogelijk was. Dat bleek binnen onze vrijwilligers-organisatie een goede aanpak te zijn. De bedoeling van het vrijwilligersbeleid is tweeledig: met persoon-lijke aandacht werken aan een gerichte begeleiding van nieuwe vrijwilligers en, binnen de structuren van onze stichting, een goede informatievoorziening ver-zorgen. De coördinator is het aanspreekpunt van het bestuur naar de vrijwilligers.

3.4 Kenniscentrum Binnen de stichting is veel kennis met betrekking tot Oost-Europa. De bij projecten betrokken vrijwilligers weten veel over de situatie ter plaatse en er zijn goe-de artikelen en reisverslagen voorhanden. Het be-stuur wil graag stimuleren dat we die kennis binnen de stichting delen en er mee naar buiten treden, om ook op die manier, mede in het licht van onze doel-stellingen, iets te kunnen betekenen. Enkele kenners uit Oost-Europa hebben toegezegd als kennisbron te willen functioneren. Wel blijkt er meer onderzoek

nodig te zijn om deze werkwijze goed te implemente-ren. Het bestuur ziet het kenniscentrum als een groeiactiviteit maar wil er zich niet aan vertillen. Daarom wordt voor de verdere ontwikkeling eerst gezocht naar goede kandidaten voor een te vormen werkgroep.

3.5 Presentaties In het verslagjaar heeft het bestuur twee keer verte-genwoordigers 'uit het veld' in zijn midden ontvan-gen om hun werk te presenteren: de Werkgroep Po-len en de Commissie Onderwijs. Het was boeiend en leerzaam en op deze manier kreeg het werk ‘een gezicht’ voor het bestuur. Het was ook goed om tijd voor elkaar te nemen, elkaar te ontmoeten, de ont-wikkelingen te bespreken en de vreugden en proble-men te delen. We hebben met elkaar ervaren dat God het werk zegent en zijn dankbaar dat Hij bekwame en toegewijde mensen daarvoor in Zijn dienst neemt.

3.6 Kwaliteitszorg De Commissie Kwaliteitszorg werd nieuw leven inge-blazen en bemand met nieuwe mensen. In het najaar verscheen een gestructureerd actieplan. Het bestuur stemde in met de voorgestelde aanpak. Uitgangspun-ten zijn zo efficiënt en professioneel mogelijk te wer-ken, zo weinig mogelijk papierwerk te produceren en het overzicht te behouden.

3.7 Christelijk Platform Oost-Europa Na een voorbereidingsperiode van meer dan een jaar ging op 29 september 2012 in Utrecht het Christelijk Platform Oost-Europa van start (www.cpoe.nl). De ontmoeting was inhoudelijk, inspirerend en bemoe-digend. Hulp Oost-Europa is lid van het platform dat als visie verwoordt: ‘Nederlanders en Nederlandse organisaties die actief zijn op het gebied van diaco-nie, hulpverlening en/of ontwikkelingssamenwerking in Oost-Europa werken samen in dienst van het Ko-ninkrijk van God, met name door versterking van hun partnerorganisaties in deze gebieden’.

3.8 Keurmerk CBF De stichting heeft sinds 2004 het CBF-keurmerk. 2012 was voor ons een toetsingsjaar. In oktober ontvingen we het bericht dat het keurmerk weer voor een nieuwe periode van drie jaar is toegekend. We zijn hier blij mee. Het is een waardering voor de professionaliteit van onze organisatie. Voor de werkwijze en fondsenwer-ving van onze stichting is het belangrijk onze kwali-teit met dit keurmerk zichtbaar te maken. Iedere donateur heeft er recht op te weten dat we invulling geven aan de slogan van het CBF ‘Weet waarvoor je geeft’.

22

4. Fondsenwerving en publiciteit.

4.1 Inleiding ‘HOE in beweging’. Dat was het voor 2012 geformuleer-de jaarthema dat leidend is geweest voor de activiteiten van de Commissie Fondsenwerving en Publiciteit (CFP). Werken op basis van een stichtingsbreed jaarthema sprak zo aan, dat het bestuur in het voorjaar van 2012 besloot dat voortaan elk jaar te gaan doen. Als thema voor 2013 werd gekozen voor ‘bewogen en verbonden’. Alle bij de stichting betrokken vrijwilligers en mede-werkers kregen in december 2012 een kerstgroet met dit motto.

4.2 Fondsenwerving Een zorgvuldige afweging van kosten in relatie tot be-oogde inkomsten blijft het uitgangspunt bij fondsenwe-ring. Spanningsveld is steeds of een activiteit ook in voldoende mate kostendekkend is. Het gaat daarbij niet alleen om de directe inkomsten, maar ook om de zicht-baarheid van de stichting voor de achterban. Hulp Oost-Europa is voor haar inkomsten afhankelijk van giften en bijdragen van particulieren, kerkelijke gemeenten, organisaties, werkgroepen en bedrijven. Het onderhou-den en versterken van die band is van belang.

• Winterwinkelwagen Sinds najaar 2010 wordt er tijdens de winter gewerkt met de website Winterwinkelwagen. ’s Zomers is de winkel ‘gesloten’ maar kan via een achterdeur toch gewinkeld worden voor de armen in Oost-Europa. Met deze website worden op een onconventionele manier fondsen geworven voor winterhulp. Tijdens de zeer koude weken in februari 2012 - in Oost-Europa en in Nederland - is met succes extra geld geworven voor winterhulp. Winterhulp is belangrijk in het werk van de stichting, de fondsenwerving dus ook. In de zomer worden de gevoerde actie en de verleende steun geëva-lueerd. Dan wordt ook het plan de campagne gemaakt voor de komende winter. In oktober 2012 werd de nieuwe actie gestart met een speciale H-nieuwsbrief, twee goed bezochte zangavon-den in Putten en Elspeet. Voor de kosten van www.winterwinkelwagen.nl wordt sponsoring van be-drijven gevraagd door het aanbieden van de mogelijk-heid een banner te plaatsen.

• Presentatie op beurzen, etc. In 2012 was de organisatie present op de Nederland Zingt dag van de EO in Utrecht, de zendingsdag van de GZB in Driebergen en de familiedagen in Gorinchem. Direct financieel resultaat blijft beperkt, maar onze presentie houdt de naamsbekendheid bij de achterban op peil en dat is waardevol. Contacten met donateurs en geïnteresseerden in ons werk blijven van belang.

• Verkoop kaarten Oude ansichtkaarten van voor 1960 blijven het goed doen. De heer Versluis uit Veenendaal verkocht er in 2012 weer vele voor het werk van de stichting. De op-brengst: € 3.950,-.

• Relatiebeheer Sinds eind 2011 onderhoudt een vrijwilliger als relatie-beheerder de contacten met grote gevers. Dit leverde versterkte contacten op.

4.3 Publiciteit Een van de statutaire doelen van de stichting is het informeren van de achterban in Nederland over de situatie van kerken en bevolking in Oost-Europa. Publi-caties van de stichting staan daarom deels ook in het teken van voorlichting.

• Nieuwsbrieven en magazines In 2012 werden twee magazines uitgegeven waarin onze begunstigers uitgebreid geïnformeerd werden over ontwikkelingen en achtergronden in Oost-Europa. Er verschenen ook 6 H-nieuwsbrieven, dit meer gericht zijn op directe fondsenwerving.

• Advertenties De nieuwe advertentielijn ‘maar een hartslag bij ons vandaan’ werd in de zomer van 2012 breder ingezet. Het blijken aansprekende advertenties, waarmee ook nieuwe doelgroepen worden bereikt. Deze campagnelijn zal, voor zover mogelijk, ook voor folders en ander drukwerk worden gebruikt.

• Folders Voor collectes in kerkelijke gemeentes werden de ad-vertenties aangepast, zodat ze door diaconieën op A5 formaat gebruikt kunnen worden bij een collecte. Ze worden ook gebruikt op beurzen en voorlichtingsavon-den.

• Voorlichtingsfilm en -campagne In Telek (Oekraïne) is bij de opening van een Roma-school die met steun van de stichting is gerealiseerd, een voorlichtingsfilm gemaakt. Zsuzsanna Jakab, die het werk van Hulp Oost-Europa voor de Romascholen in Oekraïne ondersteunt, kwam in maart 2012 naar Neder-land. De film werd gebruikt bij haar voorlichting in lokale gemeenten in ons land en bij informatie op scho-len, jeugdverenigingen.

• Free publicity In 2012 zijn 16 persberichten aangeboden aan dagbla-den en plaatselijke en regionale kerkbladen. Ze waren meestal afgestemd op de nieuwsbrieven maar soms ook geënt op de actualiteit. Vanuit de landenteams worden onderwerpen aangeboden. Door bemiddeling van de kantoormedewerkers ver-schenen diverse interviews met contactpersonen uit Oost-Europese landen in de gedrukte media. De Waarheidsvriend publiceerde ook in 2012 bijdragen van de hand van vrijwilligers.

• Diaconieën Plaatselijke diaconieën kregen twee keer een nieuws-brief, het jaarverslag 2011 en een speciale informatie-kaart over de winterhulpactie. De kaart werd samen met andere in Oost-Europa actieve stichtingen verzon-den. Kerkenraden kregen eenmaal een verzoek tot gebed voor het werk in Oost-Europa. Diakenen werden uitgenodigd om van dichtbij kennis te maken met ons werk in Oost-Europa. Daarom werd er in het voorjaar van 2012 op ons kantoor in Barneveld een informatieavond belegd om belangstellenden te informeren over de mogelijkheid om mee te gaan op reis. Er zijn diakenen meegereisd naar Roemenië, Slo-wakije, de Balkan en Oekraïne en zo raakten zij direct betrokken bij de hulpverlening ter plekke. Deze trans-parante aanpak naar diaconieën werkt bindend en ver-groot de betrokkenheid bij de stichting. Met regelmaat wordt contact gelegd met diaconieën om ze blijvend te

23

betrekken bij het werk van de stichting en om afhaken-de diaconieën opnieuw te interesseren.

• Jaarverslag Een speciale commissie hield zich op verzoek van het bestuur bezig met de vormgeving van het jaarverslag 2011. Het resultaat: een verkort jaarverslag van acht pagina’s in het H-magazine van juni. Het volledige jaar-verslag en de jaarrekening kon men op de website downloaden, Enkele honderden bezoekers deden dat. Een print van het hele jaarverslag kon bij het kantoor aangevraagd worden.

• Voorlichtingsavonden Vrijwilligers hebben in 2012 vele malen op bijeenkom-sten van kerkelijke gemeenten, vrouwen- en mannen-verenigingen, scholen etc. voorlichting gegeven over het werk van de stichting. Deze lokale contacten zijn van groot belang om onze achterban bij het werk te betrekken. 4.3.1 Uitgangspunteninzake mediacontacten Alle persberichten worden verstuurd via de email, ge-plaatst op www.hulpoosteuropa.nl en op diverse social media. Algemene persberichten worden gestuurd naar alle perscontacten. Identiteitsgebonden persberichten worden gestuurd naar christelijke media. Maandelijks wordt een persbericht met een specifiek project verstuurd naar diaconieën en redacties van kerkelijke bladen gestuurd. Het moment van het benaderen van mediacontacten en het versturen van nieuwsberichten is belangrijk.

4.4 Voorlichting Dankzij enkele nalatenschappen en legaten kwamen in het najaar 2011 eenmalig extra middelen beschikbaar. In het kader van het statutaire doel om voorlichting te geven, kreeg CFP een deel van deze middelen toegewe-zen om enkele voorlichtingsactiviteiten te ontwikkelen. Plannen daarvoor werden in 2012 uitgewerkt.

• Film CHE-studenten zijn in het najaar van 2012 gestart met de ontwikkeling van een plan voor een algemene voor-lichtingsfilm en dit zal in2013 worden afgerond. Plan-nen voor een film over winterhulp zullen geconcreti-seerd worden in 2013.

• Leskist De Jongerencommissie heeft in 2012 de ontwikkeling van een leskist voltooid. De materialen zijn op enkele scholen uitgeprobeerd door bij het bijzonder onderwijs betrokken leerkrachten. De kosten van deze leskisten (standplaatsen: de CHE en de Driestar) zijn gefinancierd uit een budget van CFP.

• Voorlichtingscampagne Studenten van de CHE hebben in 2012 de mogelijkhe-den onderzocht van een publiekscampagne over het Romawerk. Dit om onze achterban nog beter te infor-meren. In 2013 zal dit project uitgewerkt worden.

4.5 Beleidsbijeenkomst In het meerjarenbeleidsplan is opgenomen dat CFP vrijwilligers wil toerusten om een rol te spelen bij voor-lichting en fondsenwerving. In dat kader werd in maart 2012 een geslaagde beleidsochtend door CFP verzorgd. Bureaumanager Adré Lichtendonk en bestuurslid Jan Migchels presenteerden het onderwerp ‘iedere vrijwilli-ger is fondsenwerver’. Externe deskundigen verzorgden een inleiding over social media of een van de work-

shops: foto’s maken, een goed verhaal schrijven en hoe om te gaan met social media.

4.6 Belanghebbenden Hieronder verstaan we diegenen die in Nederland be-trokken zijn bij de uitvoering van het werk van onze stichting. We onderscheiden twee groepen. Het uit-gangspunt is op welke wijze Hulp Oost-Europa verant-woording aflegt van uitvoering en beleid en/of informa-tie verstrekt aan de hieronder genoemde groepen. 4.6.1. Groep die financieel bijdraagt aan het werk van de stichting.

- Donateurs Donateurs worden als belanghebbenden geïnfor-meerd via het informatieblad H-Magazine (ook als emailnieuwsbrief beschikbaar). Informatie via de website heeft een meer algemeen karakter. Deelne-mers aan sponsorprogramma’s krijgen specifiek ge-richte informatie, die voldoet aan de behoefte van deze sterk op het project betrokken mensen.

- Bedrijven, kerken en scholen Deze groep belanghebbenden wordt op de hoogte gehouden via speciale mailings of wordt telefonisch benaderd. In telefonische contacten staat de infor-matiebehoefte centraal. Voor diaconieën is er bo-vendien een mogelijkheid deel te nemen aan projec-treizen.

- Jongeren Jongeren vormen een speciale doelgroep van be-langhebbenden. Ze worden bij het werk van de stichting betrokken via de Jongerencommissie. Er is een jongerenblad HoeZo en een website. Die website is vooral gericht op het aanbieden van werkvakan-ties en geeft mogelijkheden voor weblogs en andere manieren van interactieve betrokkenheid.

- Werkgroepen Werkgroepen die direct betrokken zijn bij fondsen-werving of projectuitvoering worden jaarlijks in Barneveld uitgenodigd om hun ervaringen te delen en elkaar te bevragen. In geval van directe betrok-kenheid bij de uitvoering van projecten is er regel-matig contact over de voortgang met de daarvoor verantwoordelijke personen binnen de stichting.

- Fondsen De stichting onderhoudt contact met enkele fondsen die specifieke projecten ondersteunen. Er worden afspraken gemaakt over het voortgaande begro-tingsproces, de rapportage en de evaluatie met be-trekking tot de projecten.

4.6.2. Groep die als vrijwilliger betrokken is bij het werk van de stichting. - Vrijwilligers

De stichting is sterk afhankelijk van vrijwilligers. Deze grote groep belanghebbenden wordt ingescha-keld bij activiteiten en werkzaamheden gericht op de uitvoering van projecten en het goed laten func-tioneren van de stichting en het kantoor. Vanwege het grote belang dat zij vertegenwoordigen is beleid ontwikkeld rond ‘werken met vrijwilligers’. Vrijwilli-gers worden uitgenodigd voor bijeenkomsten van verschillend karakter: de nieuwjaarsbijeenkomst (onderlinge band versterken) en beleidsconferenties (meedenken met beleid). Door middel van extranet (met een wekelijkse interne nieuwsbrief (Inform@il)) wordt het met elkaar meeleven gestimuleerd en geeft het bestuur informatie over bestuurszaken.

24

Ook nieuwsberichten uit het werkgebied worden via Inform@il gedeeld met de vrijwilligers.

4.6.3 Evaluatie tevredenheid belanghebbenden Alle nieuwe gevers worden telefonisch benaderd en bedankt voor hun gift. Ze krijgen dan ook de mogelijk-heid te kiezen op de hoogte te blijven van het werk of niet. Uit de reacties blijkt dat mensen deze manier van communiceren waarderen. In november is er een onli-ne enquête gehouden onder bijna 3.000 lezers van ons magazine. Per email werden ze benaderd door studen-ten van de Christelijke Hogeschool Ede die onderzoek deden naar de haalbaarheid van een promotiecampag-ne voor hulp aan Roma. Mensen konden reageren op de vraag hoe de betrokkenheid is met het werk van

Hulp Oost-Europa. Veelal blijken persoonlijke contacten (via plaatselijke werkgroepen, werkvakanties, reizen naar Oost-Europa) de doorslag te geven om het werk te ondersteunen.

4.7 Organisatie De samenstelling van CFP wijzigde in 2012 niet. De commissie heeft haar functioneren geëvalueerd en daaruit enkele actiepunten geformuleerd. CFP vergaderde tien keer in formele samenstelling. De Werkgroep Winterwinkelwagen vergaderde één keer afzonderlijk i.v.m. verbetering van de website. In het najaar werd het jaarplan en de begroting 2013 zo planmatig mogelijk opgezet.

25

5. Vooruitblik Deskundigen spreken van een Oost-Europa dat last blijft houden van de zwakke economische ontwikke-lingen in de eurozone. De economische groeiver-wachting voor de regio is naar beneden bijgesteld naar 2,7 procent in 2013. Dit is een gemiddelde ver-wachting; voor Hongarije wordt bijvoorbeeld een krimp voorzien van 0,8 procent. Tegelijk verwacht men in het gehele gebied een daling van de beroeps-bevolking als gevolg van een lager geboortecijfer en arbeidsmigratie. Deze macro-cijfers vertalen zich naar ons werk in een blijvend zichtbare nood, waar enkele jaren gele-den nog voorspeld werd dat deze landen zich, zeker na toetreding tot de EU, snel zouden ontwikkelen. Ook politiek en sociaal zijn er ontwikkelingen waar we ons zorgen over maken, naast de zaken waar we dankbaar voor mogen zijn. Het regeringsbeleid zorgt in veel landen helaas niet altijd voor een veilige en stabiele situatie voor alle inwoners. Voor onze stich-ting vraagt dat goede informatie, bereid zijn tot luis-teren en proberen meerzijdig geïnformeerd te blijven. In de afgelopen periode hebben we ons georiënteerd op de mogelijkheden van nieuwe gebieden en ook in 2013 jaar gaan we daarmee door. De komende tijd zullen hierover besluiten worden genomen. Het vrijwilligersbeleid zal in het komende jaar con-creter vorm gaan krijgen. Rond de start van de win-terhulp willen we in het najaar een aantrekkelijk middag- en avondprogramma organiseren voor al onze vrijwilligers. De Commissie Publiciteit en Fondsenwerving zal als vervolg op de vernieuwde website verder werken aan de inzet van sociale media. Verder zal er een voor-lichtingsfilm over ons werk in Roemenië-Oost en winterhulp worden geproduceerd die kan worden

ingezet bij allerlei activiteiten en presentaties van Hulp Oost-Europa. Voor het organiseren van jongerenvakanties zal de Jongerencommissie in het kader van een pilot gaan samenwerken met een professionele reisorganisatie. Mogelijk heeft dit gevolgen voor de wijze waarop we in de toekomst deze reizen willen organiseren. 2013 is het laatste jaar in de huidige meerjarige be-leidscyclus. Het bestuur wil daarom in dit jaar wer-ken aan een nieuw meerjaren beleidsplan. Een eva-luatie van het lopende plan is een onderdeel van deze procedure. Bij het ontwikkelen van het beleids-plan willen we nadrukkelijk inbreng vragen van des-kundigen van buiten de stichting en vertegenwoordi-gers van de broeders en zusters met wie we in Oost-Europa samenwerken hierbij betrekken. Wat de ontvangsten betreft realiseren we ons dat de economische situatie in Nederland de inkomsten uit fondswerving onder druk zet. Dat verklaart waarom we voor 2013 voorzichtig begroot hebben. We realise-ren ons ook dat de politieke discussie rond internati-onale hulpverlening het draagvlak voor goede doelen in Nederland niet versterkt. Hoewel we dankbaar zijn voor de trouw in onze achterban, zijn we ons ervan bewust dat dit blijvende inspanningen en creativiteit van ons vraagt om onze doelstellingen te bereiken. Beleid maken is een proces van voortdurend luiste-ren, geïnformeerd blijven en zorgvuldig keuzes ma-ken. Dat vraagt wijsheid. Het vraagt ook moed, daad-kracht en zorgvuldige communicatie. Tegelijk weten we dat we leven in een wereld waarin veel verandert en dus veel onzeker is. Vertrouwen in God is voor ons wezenlijk om ook in 2013 'bewogen en verbonden' verder te kunnen gaan.

26

6. Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is statutair verantwoordelijk voor het toezicht op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de stichting en de daarmee verbonden organisatie. Een aantal besluiten van het bestuur zijn aan de goedkeuring van de Raad onderworpen, zoals het wijzigen van de statuten, het vaststellen van het jaarplan (inclusief de begroting), het jaarverslag, (inclusief de jaarrekening) en het benoemen, schorsen en ontslaan van bestuursleden. De leden van de Raad worden benoemd door de ge-combineerde vergadering van het bestuur en de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht vergaderde in het verslagjaar twee keer zelfstandig en twee keer samen met het bestuur. Goedkeuring werd verleend aan de jaarre-kening en het jaarverslag 2011 en aan het jaarplan en de begroting voor 2013. In beide gevallen sprak de Raad van Toezicht zijn waardering uit voor de zorg-vuldige wijze waarop deze beleidsstukken waren voorbereid en opgesteld. Ook de manier waarop het bestuur de Raad informeerde over het functioneren van de stichting ontmoette veel waardering. De Raad vergewist zich ervan dat het uitgavenbeleid op een professionele en principiële wijze gestalte krijgt. Onderkend wordt dat zonder de toegezegde nalatenschappen van de laatste jaren een begroting niet meer sluitend te krijgen is op het beoogde ni-veau. De Raad ging met betrekking tot de begroting 2013 akkoord met het lager begroten van de algemene middelen en het opnemen van een beredeneerde post ‘inkomsten uit nalatenschappen’ van € 40.000. Dat laatste wel onder de conditie dat dit bedrag ook inderdaad ontvangen moet zijn, wil het meegeno-men worden aan de uitgavenkant. De inkomsten voor diaconale projecten vertonen een stijgende lijn. De eigen kosten van de stichting zijn duidelijk lager dan de CBF norm en ook lager dan het door het be-stuur vastgestelde maximum. De Raad signaleert dat het projectmatig werken weliswaar verder vorm krijgt, maar dat het hierbij in

het algemeen om kleine projecten gaat. Als ook gro-te(re) projecten aan bod komen, kleeft aan de voorge-stane manier van projectmatig werken het risico dat weinig nieuwe projecten kunnen worden uitgewerkt. Dat komt omdat bestaande projecten niet binnen de overeengekomen duur kunnen worden afgerond. Het bestuur blijft deze gang van zaken zorgvuldig moni-toren. De Raad gaf goedkeuring aan de werkplannen 2013. De Raad constateert met instemming dat een in-drukwekkend aantal jongerenreizen in 2012 plaats-vond en voor 2013 weer wordt voorbereid. Om Hulp Oost-Europa blijvend onder de aandacht te brengen is versterking met jongeren uiterst belangrijk. In dit verband is het van betekenis dat enkele jongere be-stuursleden konden worden benoemd. Mede naar aanleiding van het toetsingsrapport CBF heeft de Raad in zijn decembervergadering zowel het functioneren van het bestuur als dat van de Raad geëvalueerd. Ten aanzien van het bestuur komt de Raad tot de conclusie dat er een goede wisselwerking tussen bestuur en Raad van Toezicht bestaat. Het bestuur reikt tijdig en adequaat de gewenste infor-matie aan en luistert nauwkeurig naar de inbreng van de Raad. De informatie over beleidsvragen en financiën getuigt van een open instelling. De Raad oordeelt dat het bestuur de vrijwilligersor-ganisatie (Hulp Oost-Europa kent zeer vele vrijwilli-gers) goed bestuurt. De spanning tussen wat mogelijk is in een vrijwilligersorganisatie, in vergelijking met een professionele organisatie, vormt een blijvend zoeken naar goed evenwicht. Met betrekking tot de Raad van Toezicht luidt het oordeel als volgt: alle leden zijn bijna altijd op de vergaderingen aanwezig. De leden bestuderen de aangeleverde stukken nauwkeurig en zijn ook vol-doende ingevoerd in de beleidsterreinen van de stichting. De Raad oefent zijn toezichthoudende ta-ken op een goede wijze uit.

27

7. Verantwoordingsverklaring (samenvatting)

7.1 Beleidscyclus Stichting Hulp Oost-Europa werkt op basis van een beleidscyclus. Die heeft als belangrijkste kenmerken: Een beleidsplan dat is samengesteld in nauwe sa-menwerking tussen strategisch bestuurlijk verant-woordelijken en verantwoordelijken voor de uitvoe-ring. In verband met de ontwikkeling en evaluatie van het beleid is ook dit jaar één beleids- bijeen-komst georganiseerd. Hierdoor is het mogelijk dat inbreng kan worden geleverd door zowel leden van bestuurscommissies, werkgroepen, bestuurders als leden van de Raad van Toezicht. De gebruikte ont-wikkel- en evaluatiemethode garandeert de gewenste (en noodzakelijke) deskundige inbreng, loyaliteit en draagvlak voor beleid in de uitvoeringsorganisatie. Een werkplan, opgesteld door de bestuurscommis-sies, op basis van het meerjarenbeleidsplan en een bij dit geprioriteerde werkplan behorende begroting. Deze werkplannen worden door het bestuur bespro-ken en beoordeeld. Na vaststelling door het bestuur en goedkeuring door de Raad van Toezicht wordt kwartaalsgewijs overgegaan tot uitvoering van het werkplan. Taken, werkwijze, mandatering, verant-woordelijkheden en samenstelling zijn vastgelegd in de notitie ‘Uitwerking positie Bestuurscommissies’. Het besturings- en uitvoeringsproces in de bestuurs-commissies is, mede hierdoor, ook ten aanzien van optimale besteding van de middelen, voor alle be-trokkenen van de stichting transparant. Ter bevorde-ring van deze transparantie worden de notulen van alle bestuurscommissies geagendeerd in de be-stuursvergadering. Daarnaast maken de voorzitters van de afzonderlijke bestuurscommissies deel uit van het bestuur, waarmee naar beide kanten een optimale communicatie wordt nagestreefd. Tevens worden er in de bestuursvergaderingen bij toerbeurt presentaties verzorgd door de afzonderlijk landen-teams. Op deze wijze maakt men persoonlijk kennis met de vrijwilligers die als “veldwerkers” over alle relevante informatie beschikken. In 2012 is gestart met een proces van “upgrading” van onze werkplannen. Inmiddels is een nieuwe systematiek ingevoerd voor de codering van de pro-jecten waardoor de samenhang beter zichtbaar wordt. Tevens is er een evaluatietool gekoppeld aan de projectbeschrijvingen waardoor een inhoudelijke beoordeling wordt vergemakkelijkt. Voor 2013 staat een herformulering van de werkplannen gepland, gericht op het SMART omschrijven van doelstelling en resultaten. Een jaarverslag waarin de bestuurscommissies ver-antwoording afleggen van de werkzaamheden aan het bestuur. Dit verslag wordt door het bestuur be-sproken en gebruikt voor de samenstelling van het stichtingsjaarverslag.

7.2 Toezicht, functioneren en opti-male besteding van middelen Het bestuur steunt, voor het houden van toezicht, onder meer op het stelsel van administratieve orga-nisatie en interne controle zoals dit is beschreven in het handboek.

Periodiek komen in het bestuur rapportages aan de orde onder meer over de stand van zaken van de ontvangen middelen, de financiën (exploitatietech-nisch) en de werkplannen versus de bestedingen per een bepaalde datum. De Raad van Toezicht vergadert zelfstandig en ten-minste twee keer per jaar samen met het Bestuur van de stichting. Naast tussentijdse inhoudelijke en/of financiële in-formatieverstrekking legt het bestuur onder meer via het vastgestelde jaarverslag en een beleidsgesprek gedocumenteerd verantwoording af aan de Raad van Toezicht over het gevoerde beleid. Naar aanleiding van de vastgestelde begroting en jaarwerkplannen vindt eveneens een dergelijke bespreking plaats over het voorgenomen te voeren beleid en de relatie met het meerjarenbeleidsplan. De optimale besteding van de middelen, een effectieve en doelmatige werkwijze van de stichting in de context van de doelstelling hebben daarbij de aandacht.

7.3 Optimale samenstelling bestuur en toezichthoudend orgaan. Zowel bij het aantrekken van vrijwilligers voor de diverse bestuurscommissies, bestuursleden als van leden van de Raad van Toezicht wordt nadrukkelijk geworven vanuit de voor een betreffende functie beoogde dan wel gewenste specifieke competenties. Daarbij zijn zowel bekwaamheden op het gebied van bestuurlijke processen als inhoudelijke kennis van en inzicht in de hulpverlening die de stichting in Oost-Europa vorm geeft van betekenis. Om deze werkwijze te optimaliseren is inmiddels gestart met het opstellen van profielschetsen voor de leden van de Raad van Toezicht. Deze zullen in 2013 door het bestuur worden vastgesteld. Evaluatie van het eigen functioneren van het bestuur wordt gedaan door middel van een tweejaarlijks ge-sprek van de voorzitter met de afzonderlijke be-stuursleden. Met ingang van 2013 zal deze werkwijze ook worden gehanteerd binnen de Raad van Toe-zicht. De evaluatiepunten voor deze gesprekken worden vooraf in het bestuur vastgesteld. De punten die aan de orde komen betreffen de wijze waarop het bestuur functioneert, hoe de verbinding tussen de verschil-lende onderdelen in de stichting loopt, het specifieke karakter van een vrijwilligersstichting met een pro-fessioneel kantoor, en de wijze waarop we werken aan de doelstelling en de daarbij behorende kwali-teitsontwikkeling. In het kader van het goed functioneren van de kan-toororganisatie wordt jaarlijks, naast de gebruikelijke functioneringsgesprekken, geëvalueerd onder vrijwil-ligers en bestuurders. De uitkomst wordt gerappor-teerd aan het bestuur.

28

7.4 Optimale relaties met belang-hebbenden Voor de verschillende groepen belanghebbenden wordt gestreefd om terugkoppeling op maat te geven. (zie uitvoerige beschrijving in par. 4.6). De groep be-

langhebbenden die financieel bijdragen aan de uit-voering van de doelstelling worden geïnformeerd via verschillende media. De groep belanghebbenden die als vrijwilliger betrokken zijn krijgen informatie die van belang is om betrokkenheid bij de stichting te versterken.

29

8. Financiële gegevens.

8.1 Balans (in €)

ACTIVA 31-12-2012

31-12-2011

Immateriële vaste activa 0

0

Materiële vaste activa 15.296

17.562

Financiële vaste activa 0

0

15.296

17.562

Vlottende activa

Voorraden 17.938

18.980 Vorderingen 58.340

152.155

Liquide middelen 1.004.139

929.568

1.080.417

1.100.703

Totaal 1.095.713

1.118.265

PASSIVA 31-12-2012

31-12-2011

Reserves en fondsen -Reserves Continuïteitsreserve . dekking risico's korte termijn 113.445

113.445

. verplichtingen hulpverlening 416.764

380.392 Reserve financiering activa 33.234

36.542

Reserve CFP 24.504

32.500

587.947

562.879

-Fondsen Bestemmingsfondsen 466.086

505.299

1.054.033

1.068.178

Kortlopende schulden 41.680

50.087

Totaal 1.095.713

1.118.265

30

8.2 Staat van Baten en Lasten (in €)

Werkelijk 2012 Begroot 2012 Werkelijk 2011

Baten: Baten uit eigen fondsenwerving

1.415.030

1.359.000

1.392.262 Baten uit beleggingen

19.428

20.000

22.487

Overige baten

4.823

1.000

5.592

Som der baten

1.439.281

1.380.000

1.420.341

Lasten: Besteed aan doelstellingen: Doelstelling Voorlich-

ting/bewustmaking 66.633

72.760

75.149 Doelstelling Voorbereiding en coördina-

tie SH 69.383

75.197

73.884 Doelstelling Verstrekte steun (SH) 1.135.714

1.038.306

1.130.884

1.271.730

1.186.263

1.279.917

Bestedingspercentage baten (bestedingen/totaal baten) 88,4

86,0

90,1

Bestedingspercentage lasten (bestedingen/totaal lasten) 87,5

85,1

87,3

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 119.121

140.114

122.136

Kosten van beleggingen 0

0

0

119.121

140.114

122.136

In % van baten eigen fondsenwerving 8,4

10,3

8,8

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

62.579

67.623

63.896 Kostenratio (kosten beheer en

administratie/totaal lasten) 1)

4,3

4,9

4,4

Som der lasten

1.453.430

1.394.000

1.465.949

Resultaat

-14.149

-14.000

-45.608

Resultaatbestemming

Toevoeging / onttrekking aan:

* Reserve verplichtingen hulpverlening

25.064

14.000

-77.312 * Bestemmingsfondsen

-39.213

0

31.704

-14.149

0

-45.608

31

8.3. Korte toelichting Het hierna volgende geeft een beeld van de ontvangsten voor en de bestedingen aan de doelstellingen in 2012. 8.3.1 Baten Voor het inzicht in de donaties, giften en schenkin-gen (exclusief goederen in natura en exclusief nala-tenschappen en legaten) voor de jaren 2012 en 2011

ten opzichte van de begrotingen van 2012 en 2011 zie het volgende schema (in € x 1.000).

werkelijk 2012

begroot 2012

verschil werkelijk 2011

begroot 2011

verschil

Algemene giften

415 497 -82 431 505 -74

Bestemde giften

769 727 42 756 754 2

-40 -72

De ambitie die uit de begroting spreekt voor wat be-treft de algemene giften kon niet worden gereali-seerd; de bestemde giften daarentegen ontwikkelden zich gelukkig beter dan begroot.

Hetzelfde overzicht maar nu ten opzichte van de werke-lijkheid in 2011 levert het volgende beeld op (in € x 1.000).

werkelijk 2012

werkelijk 2011

verschil 2010 2009 2008

Algemene giften

415 431 -16 437 495 482

Bestemde giften

769 756 13 721 744 751

1.184 1.187 -3 1.158 1.240 1.233

De werkelijk ontvangen giften bleven dus nagenoeg op het peil van 2011. Terwijl er genoeg redenen wa-ren om te vrezen voor een afnemende giftenstroom, gebeurde dat niet. Wij werden er aangenaam door verrast en zijn er dankbaar voor. Uit bovenstaande vijfjarige overzicht kan verder de conclusie getrokken worden dat de giften in 2010 zijn gedaald maar daarna stabiel zijn gebleven. Er was nog een meevaller. Wij ontvingen namelijk voor € 148.000 aan legaten en nalatenschappen. Dit

bedrag ligt € 133.000 hoger dan op grond van de er-varing werd verwacht. Vanwege de legaten en nalatenschappen ontwikkel-den zich de baten in 2012 per saldo beter dan ver-wacht (€ 1.439 vs. € 1.380 begroot) zodat het werk in financieel opzicht onbelemmerd door kon gaan. De werkelijke giften, nalatenschappen en goederen in natura van de afgelopen vijf jaar vertonen het volgende beeld (in € x 1.000):

2012 2011 2010 2009 2008

Totaal aan giften 1.184 1.187 1.158 1.239 1.234

Nalatenschappen e.d. 148 122 200 34 16

1.332 1.309 1.358 1.273 1.250

Goederen in natura 83 83 118 117 158

1.415 1.392 1.476 1.390 1.408

Conclusie is dat de laatste drie jaar veel aan legaten en nalatenschappen is ontvangen en dat de ontvangsten aan goederen in natura sprongsgewijs afnemen.

32

8.3.1 Lasten Voor het inzicht in de lasten voor de jaren 2012 en 2011 ten opzichte van de begrotingen van 2012 en 2011 zie het volgende schema (in € x 1.000).

werkelijk begroot werkelijk begroot 2012 2012 verschil 2011 2011 verschil

Voorlichting/ bewustma-king

67 73 -6 75 64 11

Voorbereiding/coördinatie 69 75 -6 74 75 -1

Verstrekte steun 1.136 1.038 98 1.131 1.067 64

Besteed aan doelstelling 1.272 1.186 86 1.280 1.206 74

Werving baten 119 140 -21 122 143 -21

Beheer en administratie 63 68 -5 64 68 -4

1.454 1.394 60 1.466 1.417 49

De lasten werden in 2012 nog iets beter beheerst dan in 2011. In beide jaren steeg de verstrekte steun me-de door de bestede extra middelen uit het surplus van de reserve verplichtingen hulpverlening (€ 73 resp. € 120). De fluctuaties in de bestemmingsfond-

sen speelden tevens een rol. Zo’n groot bedrag aan extra bestede middelen heeft uiteraard invloed op het resultaat, maar door het mooie bedrag van € 148.000 aan legaten en nalatenschappen is dit slechts € 14.000 negatief geworden.

totaal 851.795

287244 34%

188680 22%

123904 15%

90741 11%

80944 9%

54548 6%

25734 3%

ontvangsten naar soort

Diaconale projecten

Materiële projecten

Zorgprojecten

VakantiePlus projecten

Toerustingsprojecten

Onderwijsprojecten

Lectuur projecten

33

8.4 Overig Eind 2012 komt de overige reserve uit op een saldo van € 417.000, zodat ook in 2013 extra middelen kun-nen worden ingezet dan wel dat er een buffer is om tegenvallende ontvangsten op te vangen. Van het CBF mogen de kosten eigen fondsenwerving maximaal 25 procent van de baten uit de eigen fond-senwerving bedragen. Het bestuur stelt dit percenta-ge op 20. Het percentage bedraagt in 2012: 8,4. In het boekjaar blijft dit percentage dus ruimschoots bene-den de door het bestuur gestelde bovengrens en het maximale percentage van het CBF. Het bestuur heeft in 2008 besloten dat de kosten voor administratie en beheer niet meer mogen bedragen dan10procent van de som der baten. In 2012 bedraagt dit percentage 4,4. De conclusie is dat het kostenper-centage van 2011 ruimschoots binnen de gestelde begrenzing van 10 procent blijft. In 2012 is van elke ontvangen € 100, € 88,40 besteed aan de doelstellingen (bestedingen/totaal baten). Hierbij dient echter wel rekening te worden gehou-

den met het feit dat de bestedingen in 2012 verhoogd zijn door uit het surplus van voorgaande jaren een bedrag van € 73.000 extra te besteden, waardoor de bestedingsratio hoger uitkomt.

In de loop van 2011 heeft het bestuur besloten dat soliditeit van banken prevaleert boven een wat hoge-re rentevergoeding en zijn de middelen meer ver-spreid. Het spaarsaldo bij de ASN bank werd terugge-bracht tot € 100.000 en bij de ABN-AMRO bank werd een vermogensspaarrekening geopend.

Voor 2013 verwachten wij dat de bezuinigingen van de Nederlandse overheid duidelijk voelbaar worden in de samenleving. Ook veel andere Europese landen moeten het zuiniger aan doen zodat hun economieën op de korte termijn niet zullen groeien en wellicht krimpen. Het gevolg is minder vraag naar (Neder-landse) producten en diensten. We hebben de giften dan ook € 70.000 lager begroot dan in 2012. Dit in aanmerking nemend en met de uitkomst van het jaar 2012 in het achterhoofd durven wij 2013 vol vertrou-wen tegemoet te zien.

302.915 28%

299.624 28%

152.415 14%

114.855 11%

90.038 9%

76.771 7%

33.560 3%

Bestedingen naar doelstelling

Diaconale projecten

Materiële projecten

Toerustingsprojecten

Zorgprojecten

Onderwijs projecten

VakantiePlus

Lectuur projecten

434.932 41procent

259.955 24%

100.024 9%

115.509 11%

77.815 7%

48.026 5%

33.917 3%

Bestedingen naar regio Roemenië

Oekraïne

Hongarije

Balkan

Slowakije

Polen

Diverse landen

34

8.5 Strekking accountsverklaring De accountant heeft een goedkeurende controleverklaring afgegeven bij de jaarrekening 2012.

8.6 Toedeling kosten organisatie (in €)

Wilt u de volledige jaarrekening ontvangen dan kunt u die aanvragen door een telefoontje naar kantoor (0342 420 554) of een mailtje naar info@hulpoosteuropa.nl. Via de website www.hulpoosteuropa.nl is het document te downloaden.

Bestemming

Doelstelling

Werving baten

Kosten van Be-heer en admini-stratie

Werkelijk 2012

Begroot 2012

Werkelijk 2011

Lasten Voorlich-ting en bewust-wording

Voorberei-ding en Coördinatie structurele hulp vanuit Nederland

Verstrekte steun (SH)

Eigen fond-sen-werving

Subsidies en bijdragen

1.070.178

1.070.178 966.800 1.062.549 Personeelskosten 14.208 44.899 42.932 19.677 41.173 162.889 167.200 165.107 Huisvestingskosten 1.315 5.480 10.083 1.754 3.288 21.920 23.000 22.730 Kantoor- en algemene kosten 2.472 7.758 11.342 6.336 16.402 44.310 49.650 47.426 Afschrijving en rente 634 1.179 1.179 8.718 1.716 13.426 20.510 15.160 Overige projectmatige kosten 581 10.067 0 4.174 0 14.822 21.100 18.203 Subtotaal 19.210 69.383 1.135.714 40.659 1.327.545 1.248.260 1.331.175 Publiciteit en commu-nicatie 47.423 78.462 125.885 145.740 134.774

Totaal 66.633 69.383 1.135.714 119.121 62.579 1.453.430 1.394.000 1.465.949

35

Bijlage A Per 31 december ‘12

Bes

tuu

r

Raa

d v

an T

oez

ich

t

Com

ite

van

aan

bev

elin

g

Lan

den

team

1

Lan

den

team

2

Com

mis

sie

LVT

Com

mis

sie

On

der

wij

s

Com

mis

sie

FW/P

UB

Com

mis

sie

Jon

gere

n

Kan

toor

(+ v

rijw

illi

gers

)

Wer

kgro

ep L

ogis

tiek

Vri

jw. D

epot

mw. drs. R. Bakker- Klok x mw. G.G. Agterhuis x vz dhr. B.J.H.H. van Daalen* x

dhr. ing. F.A. van den Berg x dhr. ing. F.A. van den Berg vz dhr. drs. A. Lichtendonk* x

dhr. K. Bos x dhr. K. Bos x mw. M. Meijwaard* x

dhr. drs. J. Braaksma vz dhr. P. Bunschoten x mw. H. van den Brink x

mw. G. Geluk-van de Werken se dhr. A. Heldoorn x vz dhr. F. van Dam x

dhr. A. Heldoorn x dhr. P. van Driel x dhr. H. de Jong x

dhr. M.J. Huizer x dhr. L. van Kampen x mw. J. Kaslander x

dhr. M. Holtland x dhr. drs. A. Lichtendonk x x x x dhr. B. van Kempen x

dhr. ing. J.M. Migchels x dhr. J. Maljaars x dhr. H.J. Kroeze x

dhr. ing. G.J. van Norel x dhr. A. Mulder x dhr. G. Molenaar x

dhr. drs. K. Witteveen x dhr. B. Pierik x x mw. W. van ’t Ooster x

dhr. P. van Driel (erelid) x dhr. ing. G.W. Stoffer x x mw. E. Veldhuizen x

dhr. A.L. de Boo x dhr. H. Selles x mw. D.W. Vermeulen x

dhr. drs. M. Burggraaf se dhr. T. van Wiefferen x dhr. J. Groeneveld x x

dhr. prof.dr. C. Gooijer x dhr. J. Westland x dhr. D. Post vz x

dhr. dr. ir. J. van de Graaf vz dhr. drs. ing. H. Bakker x mw. H. Berkel x

dhr. ds. J.J. Verhaar x dhr. drs. M.R. de Graaf x dhr. P. van Driel x

dhr. dr. C.P. Boele x dhr. M.J. Huizer x dhr. drs. ir. M.R. de Graaf x

mevr. drs. E.J. van Dijk x dhr. N. Jongsma x dhr. E. Krachten x

dhr. drs. K. van Meijeren x dhr. ing. J.M. Migchels vz x dhr. H.B. Post x

dhr. J.C. den Ouden x mw. W. de Mots x dhr. J.J. Rodenburg x

dhr. dr. S.D. Post x dhr. W. van de Water X x dhr. J.A. van der Sar x

dhr. drs. L.N. Rottier x dhr. drs. G.C. Westmaas X dhr. J. Schuurman Hess x

dhr. drs. P.J. Vergunst x dhr. M.C. Zetzema X dhr. W. van der Struif x

dhr. drs. H.J. van Wijnen x dhr. G. van Dijk x dhr. G. Weerheim x

dhr. ds. D. van der Zwaag x dhr. drs. L.J. Vogelaar x dhr. drs. G.C. Westmaas x

dhr. drs. P. Booij x

dhr. G. Cammeraat x * medewerkers kantoor

dhr. B.J.H.H. van Daalen x fondsenwerving/publiciteit

dhr. C. van Groningen x dhr. B. Kok

dhr. G. Zetzema x mw. C. Prins

dhr. ing. G.J. van Norel vz dhr. E. Geluk

dhr. E. Rozendaal x x dhr. C. van Groningen

dhr. M. Holtland vz

mw. E. den Hartog x notulist bestuur

mw. M. van den Brink x mw. H. Lohuis

mw. M.J. Breen x

dhr. D. Lekkerkerk x

dhr. ir. M. Molenaar x

Werkgroepen beleidsontwikkeling voor geografische werkgebieden.

Polen: dhr. ing F.A. van den Berg, dhr. A.L. de Boo, dhr. G.J. Dijkgraaf, dhr. T. Nooteboom, dhr. P.A. Verkade, dhr. ing. G.W. Stoffer (vz). Oekraïne: dhr. ing. F.A. van den Berg, dhr. ir. H. Boot, mw. G. Geluk, dhr. J. Westland, dhr. G. Molenaar, dhr. J. Maljaars (vz), dhr. B. Pierik Sponsorprogramma's Oekraïne: mw. M. den Boer Roemenië: mw. S. Dina, mw. J. Bloemhof, mw. F. Klooster, mw. N. Schouten, mw. S. Wagterveld, mw. N. van Laar, dhr. M.J. Huizer

36