HIB.190229 Boekje resultaten Delphi onderzoek 06MM Delphi onderzoek.pdf · deskundigen van binnen...

1DIGITALE DELPHI-ANALYSE

EEN ANDERE

WINDDE TOEKOMST VAN DE

BOUWMATERIALENGROOTHANDEL: RESULTATEN VAN EEN DIGITALE

DELPHI-ANALYSE

2 DIGITALE DELPHI-ANALYSE

VOORWOORDIn aanvulling op de toekomstverkenning die in de zomer van 2018 is gepresenteerd, heeft Koninklijke Hibin een Delphi-onderzoek laten uitvoeren. In dit onderzoek spreken deskundigen van binnen en buiten de branche zich uit over trends en ontwikkelingen. De uitkomsten van deze gezamenlijke expertcheck vindt u in deze publicatie.

De bevindingen uit het Delphi-onderzoek worden verwerkt in de toekomststrategie die Koninklijke Hibin op 4 juni 2019 tijdens een speciaal congres aan de achterban en de gehele sector wil presenteren.

De gehele bouwketen is gebaat bij een groothandel die flexibel is en kan anticiperen op ontwikkelingen. Daarvoor is niet alleen nodig dat we zicht hebben op wat er op ons afkomt, maar ook dat we die ontwikkelingen kunnen duiden vanuit de rol van de bouwmaterialengroothandel en de gehele sector.

In de brede opgave die de maatschappij aan de bouw stelt (beter, duurzamer, adaptiever, sneller, goedkoper), wil Koninklijke Hibin haar verantwoordelijkheid nemen en samen met andere schakels in de bouwketen passende, maatschappelijk verantwoorde oplossingen bieden. Dat heel veel partijen en individuen hun medewerking hebben gegeven aan het Delphi-onderzoek, stelt Koninklijke Hibin in staat haar rol beter en effectiever in te vullen. Koninklijke Hibin bedankt alle deelnemers voor hun tijd en inzet.

Peter van HeijgenDirecteur Koninklijke Hibin



Voorwoord Samenvatting 41 Introductie 82 Toelichting methode 93 De respondenten 104 Noodzaak en capaciteit om te innoveren 135 Veranderingen in de bouwsector 146 Prefab en platformisering 167 Functies van de bouwmaterialengroothandel 208 Trendclusters 22

9 Stellingen per trendcluster 2410 Stellingen vergelijken - uitschieters 3211 Stellingen vergelijken - leden en niet-leden 34 12 Bijlagen 36

INHOUD

3

Scenario 1: Perfecte handel 38Scenario 2: Bouwmontage 39Scenario 3: Smart Bouwplatform 40Scenario 4: Bouw-as-a-service 41

SAMENVATTINGDe wereld van de bouwmaterialengroothandel is in beweging. De sector verandert enerzijds door autonome ontwikkelingen – ontwikkelingen waarop de bouwmaterialengroothandel zelf geen invloed heeft – en anderzijds door innovatie en eigen keuzes. Ontwikkelingen betreffen zowel transformaties in de bouwvraag, het bouwproces en de bouwmaterialen, als een toename van duurzaamheid en digitalisering. Om meer grip te krijgen op deze ontwikkelingen, heeft Koninklijke Hibin een digitale Delphi-analyse uitgevoerd. In dit onderzoek hebben deskundigen van binnen en buiten de branche een gezamenlijke expertcheck gegeven op de meest impactrijke ontwikkelingen voor de bouwmaterialengroothandel.



DELPHI-ANALYSEAan de Delphi-analyse namen in totaal 143 respondenten deel. In het analyseren van de resultaten is een onderscheid gemaakt tussen Hibin-leden (waarbij gewoon en buitengewone leden samen zijn genomen) en respondenten zonder lidmaatschap (externe stakeholders en experts).

Vrijwel alle deelnemers verwachten dat er ingrijpende veranderingen zullen plaatsvinden in de bouwsector richting 2025. De respondenten beoordelen de noodzaak van de bouwmaterialengroothandelbranche om te innoveren hoger dan de capaciteit om te innoveren. Oftewel, we moeten wel, maar we hebben de kennis, middelen, faciliteiten en/of personeel niet om te innoveren.

De toename van prefab bouwen wordt door de deelnemers als een impactrijke en positieve ontwikkeling gezien. Gemiddeld verwachten respondenten dat 47% van de nieuwbouw en 28% van de renovatie in 2025 prefab is. De ontwikkeling van traditionele handel naar de bouwmaterialengroothandel die uitsluitend een online platformfunctie vervult, waarbij vraag en

aanbod bij elkaar wordt gebracht, wordt ook impactrijk, maar minder wenselijk bevonden. Externe stakeholders en experts zijn positiever over beide ontwikkelingen (prefab en platformisering) dan Hibin-leden.

Aan respondenten zijn in totaal 35 ontwikkelingen voorgelegd die zij op impact en waarschijnlijkheid hebben beoordeeld. De top-5 van meest impactrijke ontwikkelingen voor de bouwmaterialengroothandel bestaat uit (1) platformisering, (2) lean voorraadbeheersing in steden (just-in-time en just-in-place materiaalleveringen), (3) prefab bouwen, (4) hergebruik van bouwmaterialen en (5) concurrentie van buitenlandse aanbieders die online diensten aanbieden.

De verwachtingen van leden en niet-leden lopen bij de meeste van de 35 ontwikkelingen niet ver uiteen. Waar de verwachtingen wel uiteenlopen, zijn het de leden die zowel de impact als de waarschijnlijkheid van bepaalde ontwikkelingen lager inschatten dan niet-leden. Externe stakeholders en experts verwachten dus dat de wereld van de bouwmaterialengroothandel eerder en ingrijpender zal veranderen.

In 2018 is daartoe de Toekomstverkenning voor de branche gepubliceerd (‘Een andere wind’), met daarin vier scenario’s voor de bouwmaterialengroothandel. Deze scenario’s bouwen voort op een trendanalyse. Maar hoe impactrijk en (on)zeker zijn deze trends?

Om meer grip te krijgen op deze trends, heeft Koninklijke Hibin in samenwerking met Futureconsult een digitale Delphi-analyse uitgevoerd onder leden in samenwerking met externe stakeholders en experts. Zo wordt een gezamenlijke expert-check gegeven op de meest impactrijke ontwikkelingen voor de bouwmaterialengroothandel.

DE TOEKOMST VAN DE BOUWMATERIALENGROOTHANDEL: RESULTATEN VAN EEN DIGITALE DELPHI-ANALYSE

1. INTRODUCTIEKoninklijke Hibin, opgericht in 1905, heeft zich het afgelopen decennium van een traditionele brancheorganisatie omgevormd tot een toekomstgerichte vereniging die bovenop de ontwikkelingen in de bouw wil zitten.



Toch kunnen we veel leren van een orakel. Mensen maken – op basis van de kennis die voor handen is – altijd zo goed mogelijke voorspellingen van de toekomst. In de Delphi-methode doen deskundigen ook voorspellingen: zij spreken zich uit over trends en ontwikkelingen. Juist door een groter aantal mensen individueel voorspellingen te laten doen, ontstaat een beeld van de zekerheid en onzekerheid: waarover bestaat consensus en waarover lopen de beelden uiteen?

Een Delphi-analyse is een van de meest betrouwbare methoden van toekomstonderzoek. De methodiek is ontwikkeld door RAND (een onafhankelijke denktank uit de VS, opgezet door de Amerikaanse luchtmacht) in de jaren zestig van de vorige eeuw. Er zijn Delphi’s die jaarlijks worden gekalibreerd doordat de voorspellingen worden vergeleken met de feitelijke uitkomsten. Dan blijken Delphi’s een zeer hoog voorspellend vermogen te hebben.Deelnemers spreken zich op basis van hun eigen expertise individueel uit over stellingen, die zijn gebaseerd op relevante trends en ontwikkelingen. Deze stellingen zijn zo veel mogelijk smart geformuleerd, bijvoorbeeld:

‘IN HET JAAR XX ZIJN MEER DAN 30% VAN DE AUTO’S IN NEDERLAND ZELFSTUREND’

30% is gekozen omdat dit de overgang markeert van early adopters naar main stream, in de innovatietheorie van Rogers. Deelnemers doen een uitspraak over de waarschijnlijkheid van de stelling: in welk jaar verwachten zij dat de uitspraak werkelijkheid wordt? Daarnaast moeten zij ook met een score aangeven hoe impactrijk zij de stelling achten.

Het eerste kenmerk van een Delphi is dat deelnemers anoniem reageren. Daarmee worden autoriteitsargumenten uitgefilterd. Het tweede kenmerk is dat de Delphi in twee ronden wordt uitgevoerd. Vragen of stellingen waarover de meningen van deelnemers in de eerste ronde uiteenliepen, worden in de tweede ronde anoniem bij de deelnemers teruggelegd. Zo kunnen deelnemers hun oordeel bijstellen. Door individuele resultaten te bundelen ontstaat een gedeeld beeld van het tempo van een ontwikkeling en de potentiële impact.

2. TOELICHTING METHODEDe Delphi-methode ontleent haar naam aan het orakel van Delphi: een orakel in het oude Griekenland waar iedereen zijn of haar vragen over de toekomst kon stellen. Het grootste voordeel van het orakel? Een orakel geeft altijd een antwoord. Natuurlijk was het zo dat degene die de vraag stelde, ook zelf de vraag beantwoordde door tekenen te zien in wierook. Koffiedikkijken dus.


3. DE RESPONDENTENIn totaal namen 122 respondenten deel aan de eerste ronde, waarvan 60% Hibin-lid (zowel gewoon als buitengewoon lid). Aan de tweede ronde hebben 72 respondenten deelgenomen. Hiervan had 71% ook de eerste ronde van de Delphi-analyse ingevuld.

Aan de Delphi-analyse namen in totaal 143 respondenten deel. De eerste ronde werd ingevuld door 122 deelnemers, waarvan 60% Hibin-lid (gewoon en buitengewoon). Bij het weergeven van de resultaten zullen wij aangeven wanneer de mening of inschatting van Hibin-leden (waarbij gewone en buitengewone leden samen zijn genomen) anders is dan de mening of inschatting van de externe stakeholders en experts. Er is geen onderscheid gemaakt tussen leden en buitengewone leden in de analyse van de resultaten. De reden hiervoor is het relatief lage aantal buitengewone leden dat heeft deelgenomen.

49(40%) 57

(47%)

16(13%)

BENT U LID VAN KONINKLIJKE HIBIN?

Gewoon lidmaatschap

Buitengewoon lidmaatschap

Nee

46% (56) van de respondenten werkt bij een bouwmaterialengroothandel en 19% (23) bij een toeleverancier. Daarnaast hebben nog 43 externe stakeholders en experts de eerste ronde ingevuld. Zij zijn bijvoorbeeld werkzaam bij een ingenieursbureau of koepelvereniging.


11DIGITALE DELPHI-ANALYSE 11DIGITALE DELPHI-ANALYSE

BouwmaterialengroothandelToeleveranciers van de bouwmaterialengroothandelOverig

HOE BENT U WERKZAAM IN DE BOUWSECTOR?

HOE BENT U WERKZAAM IN DE BOUWSECTOR? (OVERIG UITGESPLITST) AANTALAannemer 2Adviesbureau 3Branchevereniging/koepelvereniging/ondernemersorganisatie/belangenvereniging 6Financiële dienstverlening 2Ingenieursbureau 4Installatiebedrijf 2Kennisinstituut/onderzoeksbureau 3Overheid 2Zelfstandig onderzoeker of adviseur 3Overig 16Totaal 43

43(33%) 56

(46%)

23(19%)

12 DIGITALE DELPHI-ANALYSE12 DIGITALE DELPHI-ANALYSE

Aan de respondenten met een gewoon Hibin- lidmaatschap is gevraagd hoe groot het bedrijf is waar ze werkzaam zijn aan de hand van het aantal fte. Van hen werkt ongeveer 47% in een bedrijf met meer dan 50 fte, en ongeveer 53% in een bedrijf tot 50 fte.

GEWOON LIDMAATSCHAP Fte Aantal % 1-10 fte 17 29.82% 11-50 fte 13 22.81% 51-250 fte 22 38.60% Meer dan 250 fte 5 8.77%

Aan de tweede ronde hebben 72 respondenten deelgenomen. Hiervan hadden 51 respondenten (71%) ook de eerste ronde van de Delphi-analyse ingevuld. 47% van de respondenten van de tweede ronde is werkzaam bij de bouwmaterialengroothandel. 57% van de respondenten heeft een Hibin-lidmaatschap (gewoon en buitengewoon).

RepresentativiteitDe uitnodiging is uitgestuurd aan bijna 400 leden, buitengewone leden en externe stakeholders en experts. Daarmee komt de foutmarge van dit onderzoek bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% op 7%. De foutmarge geeft aan in hoeverre de resultaten overeenkomen met de mening van de hele populatie. Een foutmarge van 7%, betekent dat als 30% ja antwoordt, aangenomen kan worden dat tussen de 23% en 37% van de mensen in de algehele populatie deze mening deelt. Het betrouwbaarheidsniveau geeft aan hoe zeker we kunnen zijn van de foutmarge. 95% wordt hierbij meestal als de standaard genomen. Concluderend kan gesteld worden dat de Delphi-analyse representatief is.


4. NOODZAAK EN CAPACITEIT OM TE INNOVERENDe respondenten schatten de noodzaak om te innoveren urgenter in bij de bouwsector als geheel dan bij hun eigen onderneming of de bouwmaterialengroothandels. De respondenten beoordelen daarnaast de capaciteit om te innoveren gemiddeld lager dan de noodzaak om te innoveren.

Hoe wordt de noodzaak en de capaciteit om te innoveren ingeschat? Deze vraag is aan de respondenten gesteld, opgesplitst in vier deelvragen; ‘bij uzelf ’, ‘bij uw onderneming’, ‘bij de bouwmaterialengroothandelbranche’ en ‘bij de bouwsector als geheel’. Er heerst een matig tot hoog gevoel voor urgentie als het gaat om innovatie.

Gemeten op een schaal van 1 (zeer kleine noodzaak) tot 5 (zeer grote noodzaak), wordt de noodzaak om te innoveren bij de bouwsector als geheel als urgenter ingeschat (3,42) dan bij de eigen onderneming en de bouwmaterialengroothandelbranche (respectievelijk 3,18 en 3,14). De noodzaak om bij zichzelf te innoveren wordt iets minder urgent beoordeeld (2,99).

Er is volgens de respondenten wel een discrepantie tussen de noodzaak om te innoveren en de capaciteit om dit daadwerkelijk te laten gebeuren. De capaciteit om te innoveren scoort bij alle vier de deelvragen gemiddeld lager dan de noodzaak om te innoveren. Oftewel, we moeten wel, maar we hebben de kennis, middelen, faciliteiten en/of personeel niet. De capaciteit om te innoveren wordt het kleinst ingeschat bij de bouwsector als geheel (1,94), terwijl innovatie daar het meest urgent wordt geacht. Bij de bouwmaterialengroothandelbranche wordt de capaciteit slechts iets hoger ingeschat (2,00). De capaciteit om te innoveren wordt het grootst bevonden bij de respondenten zelf (2,68).

5

4

3

2

1

1 2 3 4 5(klein)

Zelf

Bouwmaterialengroothandelbranche

Onderneming

Bouwsector als geheel

Cap

acite

it

Noodzaak (groot)


5. VERANDERINGEN IN DE BOUWSECTORVrijwel alle respondenten verwachten ingrijpende veranderingen in de bouwsector richting 2025. Er worden met name meer duurzame producten en circulaire processen verwacht.

Ziet de bouwsector er heel anders uit over 7 jaar? Slechts 4% van de respondenten – allen lid van Hibin – denkt van niet. Zij verwachten dat er richting 2025 geen ingrijpende veranderingen zullen plaatsvinden. Zo denkt een respondent dat er “in de uitvoering de meeste stagnatie zit” en ook een ander verwacht dat “veranderingen gesegmenteerd en traag zullen verlopen”.

De grote meerderheid verwacht dus wel dat de bouw ingrijpend zal veranderen. Zij kozen uit een aantal antwoordopties om aan te geven welke ingrijpende veranderingen ze in de toekomst verwachten. Daarbij was geen limiet op het aantal antwoorden. De meeste respondenten (86%) verwachten meer duurzame producten en circulaire processen in de Nederlandse bouwsector richting 2025.

Ongeveer 95% van de externe stakeholders en experts verwacht meer duurzame producten en circulaire processen, tegenover 69% van de Hibin-

leden. Een andere belangrijke verwachting (78%) is een verandering naar meer industrialisatie in de bouw, waaronder prefab en 3D-printing. Ook is er een hoge verwachting (77%) naar meer integratie van ICT en data in bouwproducten en logistieke processen. Er is een relatief groot verschil in de verwachtingen rondom nieuwe toetreders in de bouwsector. Bijna 60% van de externe stakeholders en experts verwacht dat dit de bouwsector richting 2025 ingrijpend gaat veranderen, tegenover ongeveer 35% van de respondenten met een Hibin- lidmaatschap.


VERWACHTE VERANDERINGEN IN DE BOUWSECTOR RICHTING 2025(% VAN HET AANTAL RESPONDENTEN)

Nee, ik verwacht geen grote veranderingen richting 2025.

Ja, ik verwacht nieuwe toetreders in de bouwsector.

Ja, ik verwacht meer samen-werking en/of overnames in de bouwketen.

Ja, ik verwacht meer integratie van ICT en data in de bouwproducten en logistieke processen.

Ja, ik verwacht meer industria-lisatie in de bouw (prefab en 3D printing).

Ja, ik verwacht meer duurzame producten en circulaire processen.

80%

100%

60%

40%

20%

TotaalGeen lidmaatschapLidmaatschap


6. PREFAB EN PLATFORMISERING WENSELIJK OF MINDER WENSELIJK



De meningen over de waarschijnlijkheid van prefab bouwen bij nieuwbouw lopen uiteen. Gemiddeld wordt verwacht dat ongeveer de helft van de nieuwbouw in 2025 prefab is gebouwd. Bij renovatie liggen de inschattingen meer op een lijn en lager dan bij nieuwbouw. Het percentage prefab bij renovatie wordt op ongeveer een kwart geschat. De grote meerderheid van de respondenten vindt de ontwikkeling naar prefab bouwen wenselijk. De ontwikkeling naar de bouwmaterialengroothandel die uitsluitend een platformfunctie vervult, wordt als minder wenselijk beoordeeld.

Tijdens de algemene ledenvergadering van Koninklijke Hibin op 14 juni 2018 zijn vier toekomstscenario’s gepresenteerd (zie de publicatie ‘Een andere wind’). De scenario’s hebben we in dit rapport als bijlage 1 opgenomen. Deze scenario’s zijn gebaseerd op twee drijvende krachten:

1 De ontwikkeling in de bouw van traditioneel naar prefab bouwen, waarbij voorgefabriceerde onderdelen op de bouwplaats worden samengevoegd tot een bouwwerk of waarbij ter plekke een bouwwerk met een 3D-printer wordt gemaakt.

2 De ontwikkeling van de bouw van een traditionele, lineaire keten waarin de bouwmaterialengroothandel een belangrijke schakel is, naar een organisatie waarin enkele grote online platforms vraag en aanbod bij elkaar brengen (zoals Uber en Booking.com). De bouwmaterialengroothandel als platform beheert dus zelf geen voorraden en verzorgt geen logistiek.

Wij vroegen deelnemers naar de waarschijnlijkheid van prefab bouwen en naar de wenselijkheid van beide ontwikkelingen. De waarschijnlijkheid van platformisering kwam later aan bod (zie 7. Functies van de bouwmaterialengroothandel).


60

Laag (10-30) Middel (40-60)% prefab in 2025

Hoog (70-90)

% re

spon

dent

en

50

40

30

20

10

0

Prefab – waarschijnlijkheid Hoeveel procent van de nieuwbouw in Nederland in 2025 prefab gebouwd zal zijn, roept gemengde antwoorden op bij de respondenten. Gemiddeld verwachten respondenten dat 47% van de nieuwbouw in 2025 prefab is.

De respondenten zijn minder verdeeld over het percentage van de renovatie dat in Nederland in 2025 prefab is. Meer dan tweederde van de respondenten schat dit percentage laag in. Gemiddeld verwachten respondenten dat 28% van de nieuwbouw in 2025 prefab is.

HOEVEEL PROCENT VAN DE NIEUWBOUW IN NEDERLAND IS VOLGENS U IN 2025 PREFAB?

HOEVEEL PROCENT VAN DE RENOVATIE IN NEDERLAND IS VOLGENS U IN 2025 PREFAB?

Lidmaatschap

Lidmaatschap

Geen lidmaatschap

Geen lidmaatschap

Totaal

Totaal

60708090

Laag (10-30) Middel (40-60)% prefab in 2025

Hoog (70-90)

% re

spon

dent

en

5040

302010 0


Prefab – wenselijkheidDe ontwikkeling naar prefab bouwen – waarbij bouwdelen onder geconditioneerde omstandigheden in de fabriek worden gemaakt en op de bouwplaats in elkaar worden gezet – wordt als een positieve ontwikkeling gezien. 69% van de respondenten beschouwt (de toename van) prefab bouwen als wenselijk tot zeer wenselijk. Slechts 7% van de respondenten vindt deze ontwikkeling (zeer) onwenselijk. Externe stakeholders en experts kijken positiever naar deze ontwikkeling dan Hibin-leden. 45% van de respondenten die geen lid is vindt deze ontwikkeling zeer wenselijk, tegenover 14% van de Hibin-leden.

Platformisering – wenselijkheid De ontwikkeling van traditionele handel naar machtsconcentraties in de vorm van dominante platforms wordt over het algemeen minder positief beoordeeld dan prefab bouwen. Respondenten vinden deze ontwikkeling vooral neutraal of onwenselijk (respectievelijk 36% en 32%). Slechts 3% van de respondenten vindt deze ontwikkeling zeer wenselijk. Ook deze ontwikkeling beschouwen de externe stakeholders en experts positiever dan de Hibin-leden, 41% vindt de ontwikkeling (zeer) wenselijk tegenover 9%.

HOE WENSELIJK VINDT U DE ONTWIKKELING NAAR PREFAB?

HOE WENSELIJK VINDT U DE ONTWIKKELING NAAR DE BOUWMATERIALENGROOTHANDEL DIE UITSLUITEND EEN ONLINE PLATFORMFUNCTIE VERVULT WAARBIJ VRAAG EN AANBOD BIJ ELKAAR GEBRACHT WORDEN?

Lidmaatschap

Lidmaatschap

Geen lidmaatschap

Geen lidmaatschap

Totaal

Totaal

30

35

40

45

50

Zeer wenselijk Wenselijk Neutraal Onwenselijk Zeer onwenselijk

% re

spon

dent

en

2520

15

10

5

0

30354045

Zeer wenselijk Wenselijk Neutraal Onwenselijk Zeer onwenselijk

% re

spon

dent

en

25201510 5 0


7. FUNCTIES VAN DE BOUWMATERIALEN-GROOTHANDEL Momenteel wordt logistiek als de belangrijkste functie voor de bouwmaterialen-groothandel gezien. Verwacht wordt dat de dominantie van de logistieke functie zal afnemen richting 2025, maar nog steeds de belangrijkste functie zal blijven.

De bouwmaterialengroothandel vervult verschillende functies. Aan respondenten werd gevraagd welke twee functies ze nu en in de toekomst zien als het belangrijkst voor de bouwmaterialengroothandel. Momenteel wordt logistiek als de belangrijkste functie voor de bouwmaterialengroothandel gezien. Daarnaast vervullen bouwmaterialengroothandels momenteel ook adviserende en financiële functies en fungeren als one-stop-shop.

Verwacht wordt dat de dominantie van de logistieke functie zal afnemen richting 2025, maar nog steeds de belangrijkste functie zal blijven. Ook de financiële

functie wordt verwacht wat af te zwakken. In plaats daarvan verwachten respondenten dat de prefab- en platformfuncties groeien, en dat ook de adviserende functie en one-stop-shop licht zullen toenemen.

De inschatting van Hibin-leden en externe stakeholders en experts verschillen niet veel van elkaar. Het grootste verschil is dat externen een grotere kans zien voor de platformfunctie in de toekomst.

21DIGITALE DELPHI-ANALYSE 21DIGITALE DELPHI-ANALYSE

WAT ZIET U MOMENTEEL ALS DE BELANGRIJKSTE FUNCTIES VAN DE BOUWMATERIALENGROOTHANDEL?

WAT VERWACHT U IN 2025 ALS DE BELANGRIJKSTE FUNCTIES VAN DE BOUWMATERIALENGROOTHANDEL?

Logistiek Financieel Advies Prefab Platform One-stop-shop

60

Lidmaatschap Geen lidmaatschap

Aan

tal x

gek

ozen

50

40

30

20

10

0

354045

Lidmaatschap Geen lidmaatschap

Aan

tal x

gek

ozen 30

25201510 5 0


8. TRENDCLUSTERS De wereld van de bouwmaterialengroothandel verandert. Deels door autonome ontwikkelingen – ontwikkelingen waarop de bouwmaterialengroothandel zelf geeninvloed heeft – en deels door innovatie en eigen keuzes. Wij zien deze verandering binnen6 trendclusters:

VERANDERENDE BOUWVRAAG

Door verdichting in steden, de opgave van een duurzame economie en demografi sche ontwikkelingen verandert er veel in de samenleving. Dat heeft ook invloed op de bouwvraag. De ambitie van het Klimaatakkoord is dat in 2050 in Nederland de woningvoorraad klimaatneutraal is, dat betekent dat jaarlijks 230.000 woningen moeten worden aangepast. Ook demografi sche ontwikkelingen zijn van invloed op de bouwvraag, zoals de toename van het aantal ouderen dat zelfstandig thuis blijft wonen.

VERANDEREND BOUWPROCES

De rol en organisatie van de bouwketen veranderen. Nieuwe spelers en samenwerkingsverbanden doen hun intrede en er is sprake van branchevervaging. De grenzen tussen en binnen branches vervagen: spelers nemen andere bedrijven over of gaan meer of andere werkzaamheden in de keten uitvoeren. Er ontstaan in veel branches digitale platforms, die vraag en aanbod bij elkaar brengen en daarmee de rol van ketenregisseur naar zich toetrekken. Door prefab bouwen en 3D-printing speelt een groter deel van het bouwproces zich af in een fabriek in plaats van op de bouwplaats. Assemblagebedrijven kunnen zo een deel van de groothandel overnemen, maar anders kan de groothandel hiermee ook een deel van de uitvoerende bouw overnemen.

VERANDERENDE MATERIALEN

Nieuwe technieken resulteren in nieuwe bouwmaterialen. Er wordt bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar en geïnvesteerd in materialen met sensoren en in nanotechnologie. Zo worden materialen ontwikkeld die zichzelf kunnen repareren. Ook de manier waarop we omgaan met materialen verandert. Producten – zo ook bouwmaterialen – worden steeds meer geleverd als dienst, waarbij ze in het bezit blijven van de producent of groothandel.



TOENAME DUURZAAMHEID

Het klimaat verandert en het besef groeit dat we anders met onze grondstoffen en leefomgeving moeten omgaan. Duurzaam en circulair bouwen wordt daarmee steeds belangrijker. Gevolg is dat het assortiment van de bouwmaterialengroothandel steeds meer verschuift naar duurzame bouwmaterialen en dat afvalinname belangrijk wordt. De vraag naar duurzame woonruimte kan verder groeien door nieuwe wet- en regelgeving en een veranderende vraag vanuit de samenleving.

TOENAME DIGITALISERING EN AUTOMATISERINGGeleidelijk wordt ICT in bouwproducten en bouwprocessen geïntegreerd. Zo worden logistieke processen door slimme ICT accurater en sneller. En kun je op basis van data als bouwmaterialengroothandel de toekomstige vraag voorspellen. Ook zelfsturend vervoer en robotisering, bijvoorbeeld in de vorm van co-bots die samenwerken met menselijke werknemers, kunnen voor de bouw grote veranderingen meebrengen.

VERANDERENDE ARBEIDSMARKT

De manier waarop er wordt gewerkt in de bouw en door wie, zal in de toekomst veranderen. De verwachting is dat de krapte op de arbeidsmarkt aan zal houden; er is te weinig technisch geschoold personeel. Bovendien verandert het werk. Door digitalisering en automatisering zullen werknemers andere kennis en competenties moeten ontwikkelen. Zo is er grote behoefte aan medewerkers met kennis van ICT.



9. STELLINGEN PER TRENDCLUSTERWAT VERWACHT DE BOUWSECTOR ZELF VAN DEZE ONTWIKKELINGEN?Binnen de 6 trendclusters hebben wij in totaal 35 stellingen geformuleerd – 25 in ronde 1 en in ronde 2 zijn hier 10 stellingen aan toegevoegd. De stellingen van ronde 1 zijn geselecteerd tijdens een werksessie met een aantal vertegenwoordigers van Hibin. De stellingen van ronde 2 zijn voortgekomen uit suggesties van respondenten; zij gaven aan dat deze thema’s nog ontbraken in ronde 1.

Het aantal stellingen per trendcluster is:

• VERANDERENDE BOUWVRAAG 7 STELLINGEN• VERANDEREND BOUWPROCES 9 STELLINGEN• VERANDERENDE MATERIALEN 5 STELLINGEN• TOENAME DUURZAAMHEID 5 STELLINGEN• TOENAME DIGITALISERING EN AUTOMATISERING 5 STELLINGEN• VERANDERENDE ARBEIDSMARKT 4 STELLINGEN

Wij vroegen deelnemers een oordeel te vormen over de waarschijnlijkheid (in welk jaartal wordt het werkelijkheid?) en impact op de bouwmaterialengroothandel (zeer klein tot zeer groot) van de stellingen. Zie bijlage 2 voor een toelichting over hoe de vragen zijn gesteld aan de deelnemers.

Hieronder tonen we van elk van de 6 trendclusters de stellingen die zijn voorgelegd en een grafisch overzicht van de gemiddelde impactscore en gemiddeld het verwachte jaartal bij de stellingen. Voor deze grafische weergave is de gemiddelde impactscore genomen (zie bijlage 3) en het gemiddelde jaartal (zie bijlage 4).De stellingen waarbij de modus (de antwoordoptie die het vaakst gekozen was) “dit zal nooit werkelijkheid worden” of “dit is al werkelijkheid” waren, zijn weggelaten uit de grafiek.


VERANDERENDE BOUWVRAAG

• Lean voorraadbeheersing in steden: Doordat bouw vooral binnen bestaande steden plaatsvindt, is 30% van de materiaalleveringen just-in-time en just-in-place: de bestelde bouwmaterialen worden tot op de verwerkingsplek gebracht op het moment dat de klant dit wil of nodig heeft.

• De verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving: 30% van de bouwaanbestedingen hangt samen met de verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving, zoals aardgasloze woningen.

• Meer renovatie en transformatie: Door verdichting, verduurzaming en demografische ontwikkelingen (zoals vergrijzing en een toename aan eenpersoonshuishoudens) is 30% van de bouwprojecten nieuwbouw en 70% renovatie en transformatie.

• Doe-het-zelven: 30% van de klanten van bouwmaterialengroothandels zijn particulieren die zelf hun huizen willen bouwen uit prefab onderdelen.

• Bouwen op water: 30% van de nieuwbouw wordt gebouwd op het water. • Toename tiny-houses: Door demografische ontwikkeling en verdichting is 30% van de nieuwbouw een

tiny-house (kleiner dan 50m2). • Sturende overheid: Door de dwingende rol van de overheid als grootste opdrachtgever (streven 1 miljoen

nieuwbouwwoningen) wordt de bouwsector gedwongen de kostprijs van nieuwbouw met 30% te verlagen.

GEMIDDELDE IMPACT EN GEMIDDELD JAARTAL

5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Gem

idde

lde

impa

ct

Gemiddeld jaartal2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040

Leanvoorraadbeheersing

in steden Meer renovatie entransformatie

De verduurzamingsopgavevan de gebouwde omgeving



VERANDEREND BOUWPROCES

• Prefab: 30% van de bouwprocessen is geïndustrialiseerd, waarbij bouwonderdelen in de fabriek worden geproduceerd.

• 3D-printing: 30% van de bouwmaterialen komt uit de 3D-printer.• Tijdelijk gebruik: vooraf oplossingen voor het einde van de gebruiksperiode: 30% van de

bouwaanbestedingen gaat om tijdelijk gebruik. In de aanbesteding wordt ook gevraagd om oplossingen voor het einde van de gebruiksperiode.

• Digitaal platform – samenbrengen vraag en aanbod: 30% van de bouw wordt bediend door een nieuwe toetreder: een groot tech-platform dat vraag en aanbod in materialen, planning en arbeid bij elkaar brengt.

• Dataprovider in de keten: 30% van de bouwmaterialengroothandels handelt als dataprovider voor andere partijen in de keten.

• Internationale concurrentie (fysiek): 30% van de omzet van de bouwmaterialengroothandelsector wordt overgenomen door buitenlandse aanbieders, die zich fysiek in Nederland vestigen.

• Internationale concurrentie (online): 30% van de omzet van de bouwmaterialengroothandelsector wordt overgenomen door buitenlandse aanbieders, die online diensten aanbieden.

• Branchevervaging: 30% van de bouwmaterialengroothandels is gefuseerd met een aannemersbedrijf. • Specialisatie in bouwlogistiek: 30% van de bouwmaterialengroothandels ondervindt omzetverlies door

ondernemers die zich specifiek toeleggen op bouwlogistiek.


5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Gem

idde

lde

impa

ct


Digitaal platformPrefab

Bouwlogistiek

Dataprovider

Internationaleconcurrentie (online)

Tijdelijk gebruik

Internationaleconcurrentie (fysiek)

Branchevervaging

3D-printing



VERANDERENDE MATERIALEN

• Materialen met sensoren: 30% van de bouwmaterialen bevat sensoren, waarmee o.a. benodigd onderhoud en resterende levensduur kunnen worden gemeten.

• 4D-printing: 30% van de bouwmaterialen is 4D-geprint. 4D-printen voegt de dimensie ‘tijd’ toe aan 3D-printen: materialen uit een 3D-printer veranderen naar verloop van tijd. Materialen kunnen dan zelf reageren op hun omgeving, bijvoorbeeld door een externe stimulans als warmte, licht of water.

• Nanotechnologie: 30% van de bouwmaterialen zijn self healing materials, die op basis van nanotechnologie het vermogen hebben om beschadigingen te repareren.

• Geoogste bouwmaterialen: 30% van de bouwmaterialengroothandels handelt in geoogste bouwmaterialen (materialen die al eerder gebruikt zijn of bouwafval, urban mining).

• Materials-as-a-service – materialen leasen: 30% van de materialen wordt niet gekocht als product, maar geleverd als service: gebruikers leasen de materialen, die in bezit blijven van de bouwmaterialengroothandel.


5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Gem

idde

lde

impa

ct


4D-printing

Geoogstebouwmaterialen

NanotechnologieMaterialen met sensoren



TOENAME VERDUURZAMING

• Sturende consument op duurzaamheid: 30% van de consumenten vraagt uitsluitend naar duurzame bouwproducten. • Hergebruik van materialen: 30% van de bouwmaterialen is circulair, waarbij de materialen herbruikbaar zijn. • Circulair bouwen als eis: 30% van de bouwaanbestedingen stelt circulair bouwen als eis. In het ontwerpproces wordt al rekening gehouden met het einde van de levensduur van een bouwwerk.• Energieneutraal vervoer: 30% van het bouwtransport rijdt op elektriciteit, waterstof of op een andere duurzame wijze. • Energieneutrale bedrijfsvoering: 30% van de bedrijven in de bouwsector heeft een volledig energieneutrale bedrijfsvoering.


5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Gem

idde

lde

impa

ct


Hergebruik van materialen

Circulair bouwenals eis

Sturende consument

Energieneutraalvervoer

Energieneutralebedrijfsvoering



TOENAME DIGITALISERING EN AUTOMATISERING

• Aankopen via de blockchain (transacties geautomatiseerd en versleuteld): 30% van alle aankopen van bouwmateriaal gaat via de blockchain, waarbij transacties geautomatiseerd en versleuteld zijn.

In die gevallen is de tussenkomst van een bouwmaterialengroothandel overbodig.• Geautomatiseerde logistiek: 30% van de bouwmaterialen wordt via drones of zelfsturend vervoer getransporteerd.• Co-bots en exoskeletten: Op 30% van de bouwplaatsen wordt gebruikgemaakt van co-bots en/of exoskeletten: robots die samenwerken met mensen (zoals bijvoorbeeld de metselrobot SAM) of exoskeletten ter ondersteuning van de rug, armen en schouders van werknemers om de lichamelijke belasting te verminderen.• Volledig geautomatiseerd magazijn: 30% van de bouwmaterialengroothandels werkt met een volledig geautomatiseerd magazijn (zonder medewerkers).• Geen fysieke voorraden meer: 30% van de bouwmaterialengroothandels heeft geen fysieke voorraad meer in huis.


5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Gem

idde

lde

impa

ct


Aankopen viablockchain

Co-bots en exoskeletten

Geautomatiseerdelogistiek



VERANDERENDE ARBEIDSMARKT

• Meer arbeidsmigratie: 30% van de werknemers bij bouwmaterialengroothandels heeft een migratieachtergrond.• Afschaffing CAO: Door afschaffing van de cao’s in de bouw stijgen lonen met 30%.• 24/7: Op 30% van de bouwplaatsen wordt 7 dagen per week 24 uur per dag gewerkt.• Tekort aan arbeidskrachten: In de bouw blijft 30% van de aanbestedingen en projecten liggen, door een tekort aan arbeidskrachten.


5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Gem

idde

lde

impa

ct


Meer arbeidsmigratie



10. STELLINGEN VERGELIJKEN UITSCHIETERS


Hieronder lichten we een aantal opvallende resultaten uit van hoe de stellingen beoordeeld zijn.

HOGE IMPACT8 ontwikkelingen scoorden op impact gemiddeld hoger dan 3,5 (1=kleine impact 5=grote impact), namelijk:• Digitaal platform – samenbrengen vraag en aanbod: Nieuwe toetreders: een groot tech-platform

dat vraag en aanbod in materialen, planning en arbeid bij elkaar brengt. (4,03)• Lean voorraadbeheersing in steden: Doordat bouw vooral binnen bestaande steden plaatsvindt,

vinden materiaalleveringen just-in-time en just-in-place: de bestelde bouwmaterialen worden tot op de verwerkingsplek gebracht op het moment dat de klant dit wil of nodig heeft. (3,85)

• Prefab: Bouwprocessen zijn geïndustrialiseerd, waarbij bouwdelen in de fabriek worden geproduceerd. (3,84)

• Hergebruik van materialen: Bouwmaterialen zijn circulair, waarbij de materialen herbruikbaar zijn. (3,68)• Internationale concurrentie (online): Een deel van de omzet van de bouwmaterialengroothandelsector

wordt overgenomen door buitenlandse aanbieders die online diensten aanbieden. (3,66)• Specialisatie in bouwlogistiek: Ondernemers gaan zich specifiek toeleggen op bouwlogistiek. (3,62)• Circulair bouwen als eis: Bouwaanbestedingen die circulair bouwen als eis stellen. In het ontwerpproces

wordt al rekening gehouden met het einde van de levensduur van een bouwwerk. (3,56)• Geoogste bouwmaterialen: Bouwmaterialengroothandels handelen in geoogste bouwmaterialen

(materialen die al eerder gebruikt zijn of bouwafval, urban mining). (3,53)

IS AL WERKELIJKHEID/ZAL NOOIT WERKELIJKHEID WORDENVan 1 stelling verwachten meer dan 50 respondenten dat het nooit werkelijkheid zal worden, namelijk:• Afschaffing CAO: Door afschaffing van de cao’s in de bouw stijgen lonen.

Van 1 stelling vinden meer dan 25 respondenten dat het al werkelijkheid is:• Tekort aan arbeidskrachten: In de bouw blijven aanbestedingen en projecten liggen, door een tekort

aan arbeidskrachten.


11. STELLINGEN VERGELIJKENLEDEN EN NIET-LEDEN De verwachtingen van leden en niet-leden lopen bij de meeste stellingen niet ver uiteen. Waar de verwachtingen wel uiteen lopen, zijn het de leden die zowel de impact als de waarschijnlijkheid van bepaalde ontwikkelingen lager inschatten. Oftewel, niet-leden verwachten dat ontwikkelingen eerder zullen plaatsvinden en meer impact op de bouwmaterialengroothandel zullen hebben dan leden. Bij veel stellingen maakten leden en niet-leden ongeveer dezelfde inschatting van de impact en waarschijnlijkheid. Hieronder lichten we de stellingen uit waarbij de verwachting van leden en niet-leden wel uiteenloopt.

IMPACTBij geen van de stellingen verschilde de impactscore meer dan 1,0 tussen leden en niet-leden. Bij 7 stellingen lag de impactscore meer dan 0,5 uiteen. Bij deze 7 stellingen schatten leden de impact lager in dan niet-leden, namelijk:• Materialen met sensoren: Bouwmaterialen bevatten sensoren, waarmee o.a. benodigd onderhoud en

resterende levensduur kunnen worden gemeten. (leden 2,26; niet-leden 3,24)• De verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving: Bouwaanbestedingen hangen samen met de

verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving, zoals aardgasloze woningen. (leden 3,05; niet-leden 3,76)

• Geen fysieke voorraden meer: Bouwmaterialengroothandels hebben geen fysieke voorraad meer in huis. (leden 2,16; niet-leden 2,77)

• Prefab: Bouwprocessen zijn geïndustrialiseerd, waarbij bouwdelen in de fabriek worden geproduceerd. (leden 3,60; niet-leden 4,13)

• Energieneutrale bedrijfsvoering: Bedrijven in de bouwsector hebben een volledig energieneutrale bedrijfsvoering. (leden 2,68; niet-leden 3,19)• 4D-printing: Bouwmaterialen zijn 4D-geprint. (leden 2,40; niet-leden 2,91)• Co-bots en exoskeletten: Op bouwplaatsen wordt gebruikgemaakt van co-bots en/of exoskeletten.

(leden 2,39; niet-leden 2,89)


WAARSCHIJNLIJKHEIDBij 1 stelling ligt het gemiddeld verwachte jaartal meer dan 2 jaartallen uiteen, namelijk:• Geautomatiseerde logistiek: Bouwmaterialen worden via drones of zelfsturend vervoer

getransporteerd. (leden 2037; niet-leden 2034)

Bij 8 stellingen ligt het gemiddeld verwachte jaartal 2 jaartallen uiteen tussen leden en niet-leden. Bij alle 8 stellingen verwachten niet-leden dat de ontwikkeling eerder zal plaatsvinden dan leden, namelijk:• De verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving: Bouwaanbestedingen hangen samen met

de verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving, zoals aardgasloze woningen. (leden 2026; niet-leden 2024)

• Tijdelijk gebruik: vooraf oplossingen voor het einde van de gebruiksperiode: Bouwaanbestedingen gaan om tijdelijk gebruik. In de aanbesteding wordt ook gevraagd om oplossingen voor het einde van de gebruiksperiode. (leden 2030; niet-leden 2028)

• 4D-printing: Bouwmaterialen zijn 4D-geprint. (leden 2037; niet-leden 2035)• Circulair bouwen als eis: Bouwaanbestedingen die circulair bouwen als eis stellen. In het

ontwerpproces wordt al rekening gehouden met het einde van de levensduur van een bouwwerk. (leden 2028; niet-leden 2026)

• Co-bots en exoskeletten: Op bouwplaatsen wordt gebruikgemaakt van co-bots en/of exoskeletten. (leden 2032; niet-leden 2030)

• Meer arbeidsmigratie: Veel van de werknemers bij bouwmaterialengroothandels hebben een migratieachtergrond. (leden 2027; niet-leden 2025)

• Geen fysieke voorraden meer: Bouwmaterialengroothandels hebben geen fysieke voorraad meer in huis. (leden 2031; niet-leden 2029)

• Volledig geautomatiseerd magazijn: Bouwmaterialengroothandels werken met een volledig geautomatiseerd magazijn (zonder medewerkers). (leden 2030; niet-leden 2028)

Bij 2 stellingen hebben leden en niet-leden een zeer uiteenlopende mening over of de ontwikkeling ooit werkelijkheid zal worden. De optie ‘dit zal nooit werkelijkheid worden’ is in dit geval door meer dan 15 leden meer geselecteerd dan het aantal niet-leden dat voor deze optie koos, namelijk:• Geen fysieke voorraden meer: Bouwmaterialengroothandels hebben geen fysieke voorraad meer in

huis. (26 leden kozen ‘dit zal nooit werkelijkheid worden’; 9 niet-leden kozen dit)• Volledig geautomatiseerd magazijn: Bouwmaterialengroothandels werken met een volledig

geautomatiseerd magazijn (zonder medewerkers). (23 leden kozen ‘dit zal nooit werkelijkheid worden’; 7 niet-leden kozen dit)


DE TOEKOMST VAN DE BOUWMATERIALENGROOTHANDEL: RESULTATEN VAN EEN DIGITALE DELPHI-ANALYSE

BIJLAGEN



Traditioneel / spil van de bouw

Traditioneelbouwen

Prefab 3D printing

Platforming

PERFECTE HANDEL

Eigen logistiekVoorraad houdendVoorfinancieringBouwkennis en -advies door vakmensenBouwhubs

BOUW-AS-A-SERVICE

Verhuur i.p.v. verkoopUitbesteden van de logistiekKlimaatneutraal en circulair bouwenOne-stop-shopGroot- en detailhandel

BOUWMONTAGE

Eigen fabricageJust-in-timeMeedoen met aanbiedingenTweedeling tussen kleinschalige en grootschalige bouw

SMART BOUWPLATFORM

Logistiek op maat uitbesteedGeen voorraad of geautomatiseerd magazijnICT is leidend: big dataGeen behoefte aan financiering

BIJLAGE 1


Bestuur, adviesraad en leden van Hibin hebben in 2018 in scenarioworkshops onder leiding van Futureconsult vier toekomstscenario’s ontwikkeld (zie ook de publicatie ‘Een andere wind’).

De groothandel in bouwmaterialen is in 2025 fl ink door ICT beïnvloed. De kern van de groothandel is niet langer de voorraad, maar de geautomatiseerde datahuishouding. Papier is taboe. Zoeken-vinden-bestellen-leveren en factureren - alles gebeurt papierloos. Personeel geeft op basis van data een perfect bouwadvies: Past dit product in het profi el van de klant? Zijn er betere alternatieven? Voldoen de producten wel aan de eisen van duurzaamheid en circulariteit? Ook worden de data gebruikt om de vraag te voorspellen. Wanneer heeft een klant een product nodig? Zo draagt de groothandel bij aan het optimaliseren en verduurzamen van de logistiek. De bouwmaterialengroothandel is 24/7 in bedrijf, want op de bouwplaatsen wordt zeven dagen in de week gewerkt.De bouwmaterialengroothandel heeft bouwhubs geopend: locaties net buiten de stad waar alle bouwmaterialen samenkomen en zo nodig geassembleerd/prefab worden voorbereid. In de juiste hoeveelheid voor een

dag werk worden producten vaak ’s nachtsnaar de bouwplaats getransporteerd. Afval komt via dezelfde weg terug. Ook de bouwvakkers komen op de bouwhub samen, ze parkeren hun auto, drinken hun koffi e, schaften in de horecafaciliteiten en worden in busjes naar de bouwplaats vervoerd. Bouwhubs zijn niet alleen de logistieke centra van de bouw, maar ook de kenniscentra van de bouwgroothandel. Dit mag wel iets uitgebreider/duidelijker. Hoezo kenniscentra van de bouw? De bouwhubs zijn belangrijk voor grootschalige renovatiebouw; waarom niet ook nieuwbouw? Niet alles komt prefab van de fabriek, toch, of hub als printfaciliteit? Om de klimaatdoelstellingen te halen, maken grote partijen als corporaties op grote schaal hun woningen energieneutraal. Hele wijken gaan door de molen. Voor kleinschalige nieuwbouw en renovatie heeft de groothandel verkooppunten verspreid in de stad. Kleine aannemers en zzp’ers halen daar hun materialen en krijgen persoonlijk advies.

SCENARIO 1:PERFECTE HANDEL

Heeft u nog geen QR-scan app? Download dan eerst een QR-scan app via de App Store (iPhone) of Google Play (Android) op uw mobiele telefoon. Richt daarna met deze app uw smartphone op deze QR-code en bekijk de video.Of bekijk de video van dit scenario op www.hibin.nl en ga naar Hibin strategie 2025.


Gebrek aan personeel heeft tot versnelde industrialisatie in de bouw geleid. De bouw-materialengroothandel heeft op deze trend ingespeeld door zich te specialiseren inhet prefabriceren van bouwonderdelen.De productie is verplaatst van de bouwplaats naar de magazijnen en loodsen van de groothandel. Dat zijn fabrieken in plaats van opslagplaatsen geworden. De productie vindt just in time plaats, waardoor de prefabonderdelen op het juiste moment naar de bouwplaats vervoerd kunnen worden.

Als fabrikanten doen de groothandels mee in consortia bij aanbestedingen. Ze nemen van aannemers verantwoordelijkheden - en dus risico’s - over. De bouwmaterialengroothandel vormt een belangrijk scharnierpunt in de circulaire economie, doordat ze afgedankte bouwmaterialen weer inneemt en hergebruikt. Anno 2025 is de uitdaging van grootschalige nieuwbouw om op basis van grootschalige

standaardisering toch tot individuele oplossingen te komen: mass customization. De bouwgroothandel heeft gezorgd voor de innovaties in de prefabricage en de logistiek die nodig waren om mass customization mogelijk te maken.

De industrialisering van de bouw heeft tot een tweedeling in de bouwmaterialengroothandel geleid. Het ene deel heeft zich gespecialiseerd in prefabricage. Ze zijn daarmee producenten in plaats van handelaren geworden. Het andere deel van de bouwmaterialengroothandel heeft zich gericht op kleinschalige nieuwbouw en renovatie en is gevestigd op locaties verspreid over stad en land.

SCENARIO 2:BOUWMONTAGE



In 2025 heeft de bouwwereld revolutionaire veranderingen doorgemaakt: volledig geprefabriceerde bouwwerken, superslimme bouwketens en bouwonderdelen met eigen digitale intelligentie die onderling verbonden zijn via het Internet of Things en zelf informatie geven over bijv. benodigd onderhoud en resterende levensduur. Smart bouwen heeft alle partijen in de keten in compleet andere posities gebracht. Traditionele aannemers bestaan niet meer. Hun rol is overgenomen door innovatieve start-ups en gespecialiseerde tech-concerns. Apparaten en machines doen het werk, productiemedewerkers worden overbodig. Hand- en denkwerk wordt geautomatiseerd door artifi cial intelligence en robotisering.

Smart bouwen levert smart buildings op. Gebouwen zijn superecologisch en duurzaam. Anno 2025 rollen hele gebouwen uit de 3D-printer. Er zijn OEM’s, ofwel Original

Equipment Manufacturers ontstaan.OEM’s fabriceren niet zelf, maar stellen een bouwproduct samen uit onderdelen die door talloze toeleveranciers worden geproduceerd. De OEM’s zijn merken en spreken daardoor hun klanten aan. Zij leveren (eind)producten met merkkarakteristieken, bijvoorbeeld de meest duurzame woning, het goedkoopste appartement, de fl exibelste fabriekshal.

De functie van de bouwmaterialengroothandel is overgenomen door branchevreemde tech-bedrijven. Zij bieden platforms die vraag en aanbod bij elkaar brengen. Administratie, fi nanciering en levering worden via de blockchain en smart contracts volledig digitaal afgehandeld. Voorfi nanciering is niet meer nodig.

SCENARIO 3:SMART BOUWPLATFORM




Ontwikkelingen in de bouw zijn niet zo snel gegaan als gedacht. De bouwwereld is traditioneel gebleven. Innovatie is eerder uitzondering dan regel. De crisis ging voorbij, er werd jaren achtereen weer volop gebouwd. De hoge winstmarges maakten dat innovatie weinig urgent werd gevonden. De bouwplaats staat in 2025 nog steeds centraal.

Toch hebben twee maatschappelijketrends wel degelijk grote invloed gehad opde bouw. De eerste is de noodzaak de gebouwde omgeving te verduurzamen.Al was het maar om aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te voldoen. Woningen worden in hoog tempo CO2- en energieneutraal omgebouwd en nieuw gebouwd. De tweede trend was dat mensen steeds minder aan bezit hechten.

Deze twee trends zorgen ervoor dat woningen en bouwwerken steeds

vaker als service door aannemers en projectontwikkelaars aangeboden worden. Gebruikers zijn volledig ontzorgd als het gaat om energiehuishouding, onderhoud, afvalverwerking of renovatie. Je koopt geen woning, maar je leaset hem.

Bij grootschalige nieuwbouw en renovatie is de bouwmaterialengroothandel steeds meer een partner van de aannemer. De groothandel wordt mede-investeerder en blijft vaak eigenaar van de geleverde bouwmaterialen, ook al is de bouw afgerond.

Bij kleinschalige nieuwbouw en renovatie is het onderscheid tussen groot- en detailhandel opgeheven. De bouwmaterialengroothandel levert aan iedereen: van aannemer tot zzp’er, van professional tot doe-het-zelver.

SCENARIO 4:BOUW-AS-A-SERVICE


BIJLAGE 2METHODOLOGISCHE TOELICHTING

De stellingen zijn gebaseerd op relevante trends en ontwikkelingen. Deze stellingen zijn zo veel mogelijk smart geformuleerd, bijvoorbeeld:

‘In het jaar XX zijn meer dan 30% van de auto’s in Nederland zelfsturend.’

30% is gekozen omdat dit de overgang markeert van early adopters naar main stream, in de innovatietheorie van Rogers.

In de eerste ronde is gevraagd om voor 25 trends een oordeel te vormen over de waarschijnlijkheid en impact van de stellingen. Dit is gevraagd met de volgende antwoordopties:

In welk jaar verwacht u dat deze stelling werkelijkheid wordt?

• Dit zal in 20XX werkelijkheid worden. [2020 2025 2030 2035 2040]

• Dit is al werkelijkheid.• Dit zal nooit werkelijkheid worden.

Hoe groot is de impact van deze trend voor de bouwmaterialengroothandel?

Zeer kleine impact Zeer grote impact

Indien de inschatting van een deelnemer was dat de stelling nooit werkelijkheid zal worden, mochten ze de vraag over de impact overslaan.

Voor de stellingen van de eerste ronde 1 is op basis van de standaardafwijking gekeken naar hoeveel consensus en dissensus er bestond. Oftewel, waren alle deelnemers het met elkaar eens of liepen de meningen heel erg uiteen? 11 stellingen waarover veel dissensus bestond zijn in de tweede ronde opnieuw voorgelegd. Daarnaast zijn er 10 aanvullende stellingen voorgelegd; dit waren thema’s die respondenten hadden aangedragen omdat ze in de eerste ronde niet aan bod kwamen.

In deze Delphi-analyse hebben deelnemers zich op basis van hun eigen expertise individueel uitgesproken over stellingen.



Stelling

Digitaal platform: samenbrengen vraag en aanbod

Lean voorraadbeheersing in steden

Prefab


Internationale concurrentie (online)

Specialisatie in bouwlogistiek

Circulair bouwen als eis

Geoogste bouwmaterialen

Volledig geautomatiseerd magazijn

3D-printing

De verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving

Meer renovatie en transformatie

Dataprovider in de keten

Sturende consument op duurzaamheid

Geautomatiseerde logistiek

Gemiddelde score

1=klein

5=groot

4.03

3.85

3.84

3.68

3.66

3.62

3.56

3.53

3.48

3.45

3.37

3.35

3.34

3.33

3.31

BIJLAGE 3IMPACTN.B. Indien een stelling zowel in ronde 1 als 2 is voorgelegd, is de gemiddelde impact score van ronde 2 weergegeven.

Aankopen via de blockchain (transacties geautomatiseerd en versleuteld)

Tijdelijk gebruik: vooraf oplossingen voor het einde van de gebruiksperiode

Tekort aan arbeidskrachten

Internationale concurrentie (fysiek)

Materials-as-a-service: materialen leasen

Geen fysieke voorraden meer

24/7

Sturende overheid

Energieneutrale bedrijfsvoering

Energieneutraal vervoer

Nanotechnologie

Branchevervaging

Materialen met sensoren

4D-printing


Doe-het-zelven

Toename tiny-houses

Afschaffing CAO


Bouwen op water

3.29

3.26

3.19

3.19

3.17

3.05

3.03

3.02

2.91

2.87

2.80

2.75

2.70

2.62

2.61

2.61

2.48

2.46

2.23

2.14



Stelling Modus Gemiddelde* Zal nooitwerkelijkheidworden**

Is al werkelijkheid**

Tekort aan arbeidskrachten

Lean voorraadbeheersing in steden

De verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving

Prefab

Sturende consument op duurzaamheid


Circulair bouwen als eis

Digitaal platform: samenbrengen vraag en aanbod

Specialisatie in bouwlogistiek


Internationale concurrentie (online)

Geoogste bouwmaterialen

Internationale concurrentie (fysiek)

Dataprovider in de keten

Meer renovatie en transformatie

Energieneutraal vervoer

Tijdelijk gebruik: vooraf oplossingen voor het einde van de gebruiksperiode

Aankopen via de blockchain (transacties geautomatiseerd en versleuteld)

Energieneutrale bedrijfsvoering

Is al werkelijkheid

2020

2025

2025

2025

2025

2025

2025

2025

2025

2025

2025

2025

2025 & 2030

2030

2030

2030

2030

2030

2021

2022

2025

2025

2026

2026

2027

2027

2027

2027

2028

2029

2029

2027

2028

2029

2029

2029

2030

+

+

+

+

+

+

++

+

+

+

BIJLAGE 4WAARSCHIJNLIJKHEID

N.B. Indien een stelling zowel in ronde 1 als 2 is voorgelegd, zijn de resultaten van

ronde 2 weergegeven.


Stelling Modus Gemiddelde* Zal nooitwerkelijkheidworden**

Is al werkelijkheid**


Materialen met sensoren

3D-printing

4D-printing

Geautomatiseerde logistiek

Nanotechnologie

Sturende overheid

24/7

Toename tiny-houses

Doe-het-zelven

Volledig geautomatiseerd magazijn

Afschaffing CAO

Geen fysieke voorraden meer

Branchevervaging

Materials-as-a-service: materialen leasen

Bouwen op water

2030

2030

2030

2040

2040

2040

Zal nooit werkelijkheid worden










2031

2032

2033

2036

2036

2037

2026

2028

2029

2029

2029

2029

2030

2031

2035

2035

+

++

+

+

++

++

++

++

++

+++

++

++

++

++

* Het gemiddelde jaartal is berekend door de antwoordopties “zal nooit werkelijkheid worden” en “is al werkelijkheid” weg te laten, en vervolgens het gemiddelde te nemen van alle gekozen jaartallen.

** Indien meer dan 10 keer voor “zal nooit werkelijkheid worden” of “is al werkelijkheid” is gekozen staat hier +. Indien meer dan 25 keer voor een van deze antwoordopties is gekozen staat hier ++. Indien meer dan 50 keer voor een van deze

antwoordopties is gekozen staat hier +++.

www.hibin.nl

HIB.190229 Boekje resultaten Delphi onderzoek 06MM Delphi onderzoek.pdf · deskundigen van binnen...

Documents

Transcript of HIB.190229 Boekje resultaten Delphi onderzoek 06MM Delphi onderzoek.pdf · deskundigen van binnen...