het Zijlstra Center

for Public Control, Governance and Leadership

www.hetZijlstraCenter.nl

Expeditie leiderschap en integriteit

Zijlstra congres 12 december 2019

Vrije Universiteit Amsterdam

VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS

Het Zijlstra Center for Public Control, Governance & Leadership

BEZOEKADRES

De Boelelaan 1105 Kamer 6A -59 1081 HV Amsterdam T 020 – 598 9865

POSTADRES

De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam E hetzijlstracenter@vu.nl WWW.HETZIJLSTRACENTER.NL

1

Expeditie leiderschap en integriteit

JAARCONGRES HET ZIJLSTRA CENTER – DONDERDAG 12 DECEMBER 2019

VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS

Het Zijlstra Center for Public Control, Governance & Leadership

BEZOEKADRES

De Boelelaan 1105 Kamer 6A -59 1081 HV Amsterdam T 020 – 598 9865

POSTADRES

De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam E hetzijlstracenter@vu.nl WWW.HETZIJLSTRACENTER.NL

3

Introductie

Als samenleving hebben we hoge verwachtingen van het leiderschap en integriteit van

(semi)publieke organisaties. Tegelijkertijd zijn er veel recente voorbeelden uit de dagelijkse

praktijk, waarin deze verwachtingen worden geschonden. De roep om leiderschap en

integriteit neemt toe.

Echter, in hoeverre is deze roep het gevolg van een ‘morele verontwaardiging’ en leggen we

het leiderschap en integriteit te beperkt bij de ander, de top van de (semi-)publieke

organisaties?

Het denken over zowel leiderschap als integriteit in de (semi-) publieke sector is

tijdgebonden, cultuurgebonden en bovendien continu in ontwikkeling. Eenduidige

antwoorden zijn niet voor handen. Wat wij verstaan onder goed leiderschap en integriteit

van organisaties vraagt een continue zoektocht waarbij individuele en gedeelde waarden,

(voorbeeld) gedrag, organisatiecultuur, ethiek en ‘organizational dynamics’, wetenschap én

praktijk samen, in dialoog, centraal staan.

Explicitering van leiderschap en integriteit als kenmerk van een organisatie, weerbaarheid in

complexiteit, relationeel, collectief en dialogisch leiderschap, zijn voorbeelden van actuele

perspectieven op leiderschap en integriteit.

Op het jaarcongres van het Zijlstra Center worden dit jaar onder de titel Expeditie

leiderschap en integriteit diverse perspectieven verkend aan de hand van vragen als:

- Welke inzichten bieden het actuele onderzoek en de huidige praktijken op leiderschap en integriteit?

- Welke organisatiekenmerken dragen bij aan de integriteit van een organisatie en haar medewerkers ?

- Welke rol spelen leidinggevenden bij het bevorderen van de integriteit van de organisatie?

- Welk rol spelen de medewerkers op alle niveaus van een organisatie daarin? - Welke bijdrage leveren deze inzichten aan het maatschappelijk debat over het

leiderschap en integriteit van (semi-) publieke organisatie?

We wensen u een boeiende dag toe.

Prof. dr. ir. Gerda van Dijk

Directeur het Zijlstra Center for Public Control, Governance and Leadership

Hoogleraar Publiek Leiderschap

Prof. dr. Rob van Eijbergen Hoogleraar integriteit en kwaliteit van organisaties

VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS

Het Zijlstra Center for Public Control, Governance & Leadership

BEZOEKADRES

De Boelelaan 1105 Kamer 6A -59 1081 HV Amsterdam T 020 – 598 9865

POSTADRES

De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam

E hetzijlstracenter@vu.nl WWW.HETZIJLSTRACENTER.NL

5

PROGRAMMA EXPEDITIE LEIDERSCHAP & INTEGRITEIT

Donderdag 12 december 2019, 9.30 – 17.00 uur | Vrije Universiteit Amsterdam

Vanaf 9.30 Inloop met koffie/thee voor deelnemers aan de paperpresentaties Foyer 10.00 Introductie door Gerda van Dijk Auditorium 10.20 – 12.30

Parallelsessies met academische presentaties (met aansluitend lunch)

Parallelsessie 1 – Complexiteit Parallelsessie 2 – Moreel kompas Parallelsessie 3 – Leiderschapsstijlen

Zie de uitgebreide indeling op p. 6

Agora 1

Agora 2

Auditorium

Vanaf 12.30 Lunch & ontvangst voor deelnemers aan de workshop Foyer 13.15 – 14.05

WORKSHOPS ronde 1

1. Organiseren zonder managers: een integratieve spirituele benadering - Prof. dr. Sharda Nandram

Forum 2

2. Publieke waarde in de knel of waarom er vaak zo veel misgaat in het publieke domein - Drs. Paul Hofstra RO CIA

Agora 1

3. Strategisch partnerschap en leiderschap van bestuur en intern toezicht - Prof. dr. ir. Rienk Goodijk

7A16

4. Psychologische veiligheid in bestuurlijke en managementteams - Mr. drs. Elmira Nijhuis

Agora 2

5. Hoe verantwoord je integer als controller? - Dr. Tjerk Budding en Bram Faber MA

7A37

6. Bureau integriteit gemeente Amsterdam – wat werkt? - Jeanine Kooistra

2A16

14.20 – 15.10

WORKSHOPS ronde 2

1. Integriteitssysteem organisaties: wat helpt integriteit te bevorderen en schendingen tegen te gaan? - Prof. dr. Leo Huberts

Agora 2

2. Kan een (overheids)manager in een complexe (politieke) omgeving wel integer zijn? - Mr. Robert Vos

Forum 2

3. Verantwoording geven en ver-antwoorden - Dr. ir. Marcel Wanrooy en drs. Anthon van der Horst (GITP)

Agora 1

4. Integriteit in het centrum van de macht: een verkenning van theorie en praktijk – Adj. prof. Oscar David

2A16

5. Regelen in turbulente tijden - Dr. Martin de Bree en dr. Martin Dees

7A16

6. Dienend leiderschap in de context van de Corporate Dienst van Rijkswaterstaat - Radenka Vukovic MSc

7A37

Vanaf 15.10 Ontvangst bij het auditorium met koffie/thee Foyer 15.45 Plenaire zitting ‘Expeditie Leiderschap & integriteit’

Met een introductie door Gerda van Dijk en Rob van Eijbergen (het Zijlstra Center), gevolgd door bijdragen van Ellen van Schoten, COO Autoriteit Financiële Markten (AFM), en Koos Janssen, burgemeester van Zeist.

Auditorium

17.00 Afsluiting en aansluitend borrel Foyer

VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS

Het Zijlstra Center for Public Control, Governance & Leadership

BEZOEKADRES

De Boelelaan 1105 Kamer 6A -59 1081 HV Amsterdam T 020 – 598 9865

POSTADRES

De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam

E hetzijlstracenter@vu.nl WWW.HETZIJLSTRACENTER.NL

6

PROGRAMMA PARALLELSESSIES (10.20 – 12.30 uur)

Parallelsessie 1

Complexiteit

Parallelsessie 2

Moreel kompas

Parallelsessie 3

Leiderschapsstijlen

Locatie: Agora 1

voorzitter: Prof.dr. Rob van

Eijbergen

Locatie: Agora 2

voorzitter: Dr. Tjerk Budding

Locatie: Auditorium

voorzitter: Prof.dr.ir. Gerda van

Dijk

Joost Kampen - Verwaarloosde

organisaties: het is altijd erger dan je

denkt

Cobi Watez - Leadership credibility

and masculine-feminine

complementarity in organizations

Wilbert de Haan Westerveld - Kan

het vigerende bestuurs- en

toezichtparadigma toereikend

worden geacht voor de

Governance binnen de semi-

publieke zorgsector?

Claudia van Mourik - Zoeken naar

orde: Leren van Chaos

Sophia Viet - Moreel leiderschap

van gemeenten en

maatschappelijke organisaties in de

participatie-samenleving

Wendy de Waal-Andrews - Het

oordeel van bovenaf en de keuze

van organisaties voor dominante

leiders

Vinitha Siebers - Tot uw dienst,

luisteren of meedenken?

Leiderschap in burgerparticipatie

Hanna Ploeg - Bewoonde

herinnering

Annemarie Horn - Integreren en

co-creëren van kennis over

disciplinaire, sectorale en

organisatorische grenzen heen:

hoe leer je dat?

Pieter Wijnsma – Goed Bestuur Morris Oosterling - Een bestuurder

benoemen in de non-profit sector

VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

SCHOOL OF BUSINESS AND ECONOMICS

Het Zijlstra Center for Public Control, Governance & Leadership

BEZOEKADRES

De Boelelaan 1105 Kamer 6A -59 1081 HV Amsterdam T 020 – 598 9865

POSTADRES

De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam E hetzijlstracenter@vu.nl WWW.HETZIJLSTRACENTER.NL

7

Parallelsessie 1 Complexiteit Verwaarloosde organisaties: het is altijd erger dan je denkt

Dr. Joost Kampen PhD

Doel van deze presentatie is praktijk met behulp van een veranderkundig concept scherp krijgen: hoe

herken je verwaarlozing, wat is het wel en wat is het niet, hoe kun je dat onderscheiden. Wat moet je

dan doen, maar ook wat vooral (nog) niet. Een verwaarloosde organisatie is een organisatiesysteem

waar het langdurig heeft ontbroken aan sturing en begeleiding van de ontwikkeling waardoor

productiviteit en kwaliteit van de dienstverlening achterblijven, de motivatie onder leiding en

medewerkers afneemt en de mensen het vertrouwen zijn kwijtgeraakt en in de