Het verhaal achter Drenthe beweegtTussenstand 2013-2016

Samen de kracht van sport en bewegen benutten om Drenthe nog beter te maken. Dat is de filosofie van Drenthe beweegt. Deze unieke, omvangrijke samenwerking tussen alle Drentse gemeenten en de provincie Drenthe is de afgelopen vier jaar verder gegroeid tot een uitgebreid netwerk met verbindende kracht, een integrale visie en structuur. De waarde van dit netwerk wordt erkend door de partners want Drenthe beweegt wordt de komende vier jaar voortgezet!

Dit boekje geeft een tussenstand van Drenthe beweegt 2013-2016, het netwerk dat we in Drenthe met elkaar vormen. In dit boekje vind je ons verhaal, ter inspiratie en omdat we er trots op zijn! Samen werken we aan een beter Drenthe. Drenthe beweegt is van ons allemaal.

Tussenstand 2013-2016

Het verhaal achter Drenthe beweegt

Inhoud

Inleiding 4

Voorwoord 5

Dit is Drenthe beweegt 6

Drenthe beweegt in perspectief 8

Organisatie en werkwijze 10

Resultaten en mijlpalen 12

Alle Drentse kinderen op gezond gewicht 14

Interview: Renate Groenewold ‘Sport is verbinding en kracht’ 18

Aangepast sporten – Evenementen 20

Interview: Roelof Dilling ‘Sport is leefbaar dorp’ 22

Positief opgroeien in Drenthe & Sport 24

Interview: Henk Jumelet ‘Sport en bewegen maakt het verschil in Drenthe’ 27

Op Fietse 28

Financiën 31

Interview: Simon Henk Luimstra ‘Sportief bewegen is kansrijk’ 32

Vooruitblik 34

3

Inleiding

Toen ik voor het eerst het projectplan van ‘Drenthe beweegt’ onder ogen kreeg, snapte ik er niets van. Wij zijn niet verantwoordelijk voor de uiteindelijke resultaten, stond er letterlijk. Dat zijn de partners zelf. ‘He’, dacht ik. ‘Hoe zit dat dan? Wat doet Drenthe beweegt dan wel?’ En met hernieuwde interesse bladerde ik terug naar de eerste pagina’s van het projectplan en begon opnieuw te lezen.

Ik bleek de essentie van Drenthe beweegt te pakken te hebben. Een schijnbaar ongrijpbare organisatie die zich richt op een groot netwerk in Drenthe en de ondersteuning daarvan. Een organisatie die niet zelf praktische sportprojecten en

bewegingsactiviteiten opzet, maar die gaat voor het proces, en samenwerking tussen de partners stimuleert. Drenthe beweegt werkt juist achter de schermen, zorgt dat partijen elkaar vinden en dat kansen worden gezien en benut. Drenthe beweegt is faciliterend, bedoeld om samenwerken eenvoudiger te maken en te leren van elkaars fouten en successen. Zodat de afzonderlijke én gezamenlijke doelen van de partners in Drenthe sneller worden bereikt!

Toen ik dit in de gaten had, zag ik dat Drenthe beweegt eigenlijk een prachtig voorbeeld is van een vernieuwende manier van werken, een integrale

aanpak. Stimuleren, ondersteunen en faciliteren, zodat ieder in hun eigen kracht optimaal in het netwerk kan functioneren. Daarom is Drenthe beweegt iets van alle partners samen. Met elkaar zijn wij Drenthe beweegt. In dit boekje vind je ons verhaal, verteld door enthousiaste en bevlogen betrokkenen. En geïllustreerd door interviews met markante mensen die de filosofie van Drenthe beweegt belichamen, vaak zonder het zelf te beseffen. Ons verhaal, ter inspiratie en omdat we er trots op zijn..

Christa Hoeksema,Senior adviseur Dynamiek, sportadvies en beleid

4

VoorwoordMet trots schrijf ik het voorwoord voor een terugblik van vier jaar Drenthe beweegt. We hebben de afgelopen jaren veel bereikt met sport en bewegen in Drenthe. We zijn niet voor niets de sportiefste provincie van Nederland en is Drenthe als eerste gebied ter wereld benoemd tot UCI Bike Region. Het is goed om de successen te benoemen en daarom hebben we dit samengevat in dit voorliggende evaluatie boek.

In 2013 zijn we gestart met de uit voering van het programma Drenthe beweegt. Het gezamenlijk uitgangs-punt van de Drentse gemeenten en provincie was om Drenthe met sport nog beter te maken. Dit  op diverse terreinen; sociaal, gezondheid, economisch en toeristisch. De naam en de verpakking ‘Drenthe beweegt’ waren weliswaar nieuw, maar het programma natuurlijk niet; het is een doorontwikkeling van het eerdere programma ‘Drenthe 2028’.

Gemeenten en provincie vonden het bij aanvang van het programma belangrijk, en waren er van overtuigd, dat pijlers en thema’s van Drenthe beweegt het provinciale en lokale beleid versterken. De rol van sport en bewegen als middel voor het bereiken

van doelstellingen voor andere beleidsterreinen was ons gezamenlijke vertrekpunt. Juist daarin werd een belangrijke meerwaarde gezien in de ontwikkeling en het programma van Drenthe beweegt. Ook waren we ervan overtuigd dat door de samen werking van diverse partners in Drenthe beweegt er meer gerealiseerd kan worden in plaats van ieder afzonderlijk.

Terugkijkend op het programma in de periode 2013 -2016 kunnen we stellen dat Drenthe beweegt ruimschoots in zijn opzet is geslaagd. De evaluatie die gehouden is onder de bestuurlijke opdrachtgevers van gemeenten en provincie bevestigt dit. Als belangrijke mijlpaal markeren we de gezamenlijke aanpak van JOGG. Het breed in Drenthe van de grond krijgen van JOGG was nooit zonder Drenthe beweegt gerealiseerd. Andere vergelijkbare resultaten zijn onder andere 100 gezonde scholen, Fitte Brein, Op Fietse en POD-sportverenigingen.

Veel leesplezier en herbeleef vier mooie jaren met successen van Drenthe beweegt.

Roger de GrootVoorzitter van de Council Drenthe beweegt

5

De kracht van sportMet sport en bewegen Drenthe beter maken, is het vertrekpunt van Drenthe beweegt. Sport kan immers helpen maatschappelijke problemen te verminderen en bijdragen aan een positieve, gezondere samenleving. En daar is in Drenthe nog een slag te slaan. Van oudsher komen overgewicht en daarmee samenhangende gezondheidsproblemen immers veel voor in Drenthe. Taal- en rekenprestaties blijven achter bij landelijke cijfers. De vergrijzing neemt sterk toe. Het aantal ouderen groeit terwijl jongere mensen uit Drenthe wegtrekken vanwege studie of baan elders in Nederland. Ook heeft Drenthe behoefte aan een positief en dynamischer imago, als vestigings-plaats voor nieuwe inwoners en stimulans voor het toerisme en de economie.

Drenthe beweegt wil de meerwaarde van sport en bewegen voor Drenthe zo optimaal mogelijk gebruiken. Hoe kunnen we sport en bewegen inzetten, zodat het bijdraagt aan gezonde en betrokken inwoners van Drenthe en aan een samenleving waarin iedereen erbij hoort

en mee kan doen? Hoe moeten we sport en bewegen zo goed mogelijk gebruiken, zodat onze kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen en op welke manier kunnen sport en bewegen bijdragen aan een dynamischere beeldvorming over

Drenthe? Voor deze maatschappelijke vraagstukken zet Drenthe beweegt zich in.

De kracht van DrentheDrenthe staat bekend om zijn mooie natuur, de rust en de ruimte. Wat betreft sport zijn fietsen en paardensport ken merkend voor Drenthe, net als de rijke traditie in sportevenementen voor mensen met een beperking.

Een ander kenmerk van Drenthe is het gemeenschappelijke, de gezamenlijk-heid. Samenwerken is altijd van wezenlijk belang geweest in Drenthe. In de Drentse buurtschappen en dorpen was men sterk op elkaar aangewezen en bood men elkaar vanzelfsprekend hulp, omdat je het zelf ook wel eens nodig zou kunnen hebben. Ook op gemeentelijk niveau is samenwerking in Drenthe vrijwel overal

Dit is Drenthe beweegt

‘Drenthe beweegt is het netwerk met verbindende

kracht, een integrale visie en structuur’

6

vanzelfsprekend. De Drentse gemeenten zijn relatief klein en hebben beperkte slagkracht. Men is zich ervan bewust dat je alleen met elkaar een vuist kan maken en meer bereikt dan ieder voor zich.

Deze karakteristieke eigenschappen van Drenthe zijn door Drenthe beweegt als uitgangspunt genomen. Het uitwerken en vasthouden aan deze typisch Drentse kenmerken blijkt een belangrijke succes-factor van Drenthe beweegt. Daarom is het mooi om te zien, dat er begin 2017 wederom getekend is door alle Drentse gemeenten en de provincie om nog eens 4 jaar door te gaan en vast te houden aan deze sterke punten van Drenthe.

Drenthe beweegt is van ons allemaal Drenthe beweegt is de uitkomst van de samenwerking tussen alle Drentse gemeenten en de provincie Drenthe. Drenthe beweegt is uitgegroeid tot een echte netwerkorganisatie met verbin-dende kracht, een integrale visie en structuur. Doel van het netwerk is het leggen van verbindingen en optimaliseren van kansen, zodat de kracht van sport in en voor Drenthe zo goed mogelijk kan worden benut. Drenthe beweegt, het netwerk, dat zijn we met elkaar. Eigenlijk zijn wij samen Drenthe beweegt! In dit boekje vind je ons verhaal, ter inspiratie en omdat we er trots op zijn! Samen werken we aan een beter Drenthe. Drenthe beweegt is van ons allemaal.

7

Drenthe beweegt in perspectief

Samenwerking als krachtHet netwerk, samenwerken en uitwis-selen zijn de grootste kracht van Drenthe beweegt. Martijn Schuring, lid van de Regiegroep Drenthe beweegt, formu-leert het als volgt: ‘Er is nu een gedeelde beleidsagenda, we delen de kernwaarden op het gebied van sport en bewegen.’ Dit maakt het makkelijker om in de gemeenten dingen voor elkaar te krijgen, ‘want heel Drenthe doet het.’ Kenmerkend is de energie, de positieve drive bij de uitvoerenden en beleidsmedewerkers om te delen en uit te wisselen. Githa Klunder: ‘Ik kom altijd terug van de vergaderingen met een nieuw idee, of hé, dat ga ik ook doen.’

De samenwerking binnen Drenthe beweegt stimuleert het kennisniveau en zorgt dat vernieuwingen binnen bereik van

alle gemeenten komen. Klunder: ‘Je bent niet meer alleen, maar met zijn twaalven plus een provincie. We zijn een hele sterke partner.’ Interessant voor grotere organi-saties, waar de kleine gemeenten alleen niet zo snel binnen komen. De onder-linge uitwisseling zorgt ervoor dat elke gemeente deze kennis kan gebruiken en toepassen in de eigen lokale situatie.

Draagvlak voor sport en bewegen‘Drenthe beweegt is het vliegwiel waardoor het politiek bestuurlijk draag-vlak voor sport enorm is gegroeid’, stelt Mieke Schoonhoven. ‘Ik ben niet meer een eenzame strijder in het gemeentehuis met sport onder mijn arm! Collega’s komen nu naar mij toe en vragen hoe sport en & bewegen kan bijdragen aan hun beleids-terrein.’ De anderen herkennen dat:

‘Er is lokaal, maar ook provinciaal geen discussie meer over de waarde van sport en bewegen voor het sociale domein.’ Dankzij Drenthe beweegt is men zowel op beleids- als op bestuurlijk niveau bewust geworden van de kracht van sport.

Consensus en lange ademHet is vanzelfsprekender geworden om met langdurende programma’s te werken. De problemen van nu zijn immers hardnekkig en vragen om een lange adem. Erica Georgius: ‘Voorheen waren het steeds losse projecten.’ Drenthe beweegt heeft ervoor gezorgd dat er continuïteit is gekomen. ‘We delen nu dezelfde visie en dus is het normaal om hiermee door te gaan’, zegt Schuring. Dat Drenthe beweegt over verschillende collegeperiodes heen loopt, helpt hierbij. ‘Op beleidsniveau is er consensus, dus er

In gesprek

8

In gesprek met vertegenwoordigers van gemeenten en provincie.

Erica Georgius teamleider cultuur, maatschappij en vrijetijdseconomie van de Provincie Drenthe (niet op de foto)

Githa Klunder beleidsmedewerker van gemeente Borger-Odoorn

Martijn Schuring senior beleidsme-dewerker van gemeente Hoogeveen en lid regiegroep Drenthe beweegt

Mieke Schoonhoven teamleider sport en beleidsmedewerker sport, bewegen en volksgezondheid van gemeente Tynaarlo

is ook geen discussie: de ingezette weg met sport en bewegen loopt gewoon door in de nieuwe collegeperiode.’

Het draait om de juiste mensen …De kracht van Drenthe beweegt hangt duidelijk samen met de cruciale inzet van de programmaleider Hans Derks, vinden de opdrachtgevers. ‘Hij pakt de goede dingen uit projecten als JOGG, Gezonde School, GIDS, maakt het beschikbaar voor het netwerk en vergroot de mogelijk-heden door te zoeken naar geld, middelen en de juiste mensen.’

Op uitvoerend niveau zijn de combinatie-functionarissen voor de gemeenten en voor Drenthe beweegt een belangrijke succesfactor. Ze zorgen voor continuïteit binnen sport en bewegen, ze zijn een bekend gezicht voor de kinderen, de leerkrachten en worden gezien in het maatschappelijke veld. Het goede werk van de combinatiefunctionarissen stimu-leert de lokale partners en de uitwisse-ling tussen de combicoaches onderling. Daardoor worden goede ideeën makkelijk van elkaar overgepakt, kunnen deze zich als bestuurlijk thema ontwikkelen en weer worden doorgegeven aan partners.

Onzichtbaar met enorm effectHoewel de opdrachtgevers erg positief zijn over Drenthe beweegt, is het programma binnen de Drentse samenleving relatief onbekend. Dat lijkt geen probleem, Drenthe beweegt werkt vooral achter de schermen.

‘Het maakt niet uit hoe het heet,’ zegt Martijn Schuring. ‘Nog steeds kennen vele gemeenteraadsleden Drenthe beweegt niet, maar de impact van bijvoorbeeld het Fitte Brein was enorm!’ Drenthe beweegt haalde deze bijzondere bijeenkomst over gezond ouder worden speciaal voor gemeenten naar Drenthe en stimuleerde daarmee de discussie over sport en bewegen in de gemeenten. Dit karakteri-seert de praktisch ‘onzichtbare’ werkwijze binnen het programma Drenthe beweegt.

Toekomst De aandachtspunten voor de periode 2017-2020 zijn in beeld en zullen worden opgepakt. Hierbij gaat het bijvoorbeeld over:• het houden van focus in de veelheid

van thema’s en kansen, • een heldere taakverdeling tussen

Drenthe beweegt en gemeenten en • meer kruisbestuiving tussen de verschil-

lende platforms van Drenthe beweegt.

Drenthe beweegt lijkt hiermee blijvend waarde aan de Drentse samenleving toe te voegen. ‘Het is verankerd,’ menen de opdrachtgevers, ‘dus over 4 jaar gaat Drenthe beweegt gewoon weer door.’

9

Council Drenthe beweegtDe opdrachtgevers van Drenthe beweegt zijn bestuurlijk vertegenwoordigd in de Council van Drenthe beweegt, die in de periode 2013-2016 vier keer per jaar bij elkaar kwam om het draagvlak en de middelen voor het programma te vergroten. Voorzitter van de Council is Roger de Groot, burgemeester van gemeente De Wolden en voorzitter van het bestuurlijk VDG (Vereniging Drentse Gemeenten)-overleg Sport. Leden zijn de gedeputeerde van de Provincie Drenthe, de wethouders van Emmen en Assen, de directeuren van GGD Drenthe en Topsport Noord, twee vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en de voorzitter van het college van bestuur van het Drenthe College namens het onderwijs.

Platforms Drenthe beweegt heeft in 2013-2016 met platforms gewerkt. Dit zijn informele samenwerkingsverbanden op Drents niveau die de belangen van een bepaald thema behartigen, partijen samenbrengen en ontwikkelingen stimuleren. Deze platforms hebben soms sport als gemeen-schappelijke deler, soms maatschappelijke vraagstukken. Mensen worden uitgeno-digd voor de platforms; deelname is op basis van betrokkenheid en enthousiasme. Voorbeelden:

Maatschappelijk• Platform Vitale Kernen• Platform Aangepast Sporten• Kenniscentrum Evenementen • Onderwijsplatform

Sportgericht• het Hippisch Platform• het Wielerplatform • het Loopplatform

WerkgroepenVanuit Drenthe beweegt zijn er verschil-lende tijdelijke of meer permanente werkgroepen waarin uitwisseling en doorontwikkeling centraal staat. Soms zijn deze werkgroepen aangehaakt bij bestaande verbanden en meestal zijn de logische provinciale partners betrokken. Deze werkgroepen zijn onder andere:• POD Sport• 100 Gezonde scholen• Natuurpad• Drentse Paracycling organisatie • intervisiebijeenkomsten Drentse JOGG

regisseurs (2 x per jaar)

Organisatie en werkwijze

10

• Fitte Brein• Natuur + Bewegen = Gezond

Etc etc

Deze bijeenkomsten en werkgroepen ontstaan organisch. Drenthe beweegt is niet automatisch de trekker, maar vaak neemt een van de partners deze rol als vanzelfsprekend op zich.

De werkwijze van Drenthe beweegt is relatief simpel. In nevenstaand figuur is de organisatie schematisch weergegeven. De vele opdrachtgevers en partners zijn gelijkwaardig en verbonden in het netwerk van Drenthe beweegt (gebied binnen de cirkel). In het hart van de cirkel staat de programmamanager samen met de regiegroep van Drenthe beweegt. In het regieteam zijn de opdrachtgevers en partners van Drenthe beweegt vertegen-

woordigd en denken zij mee met de programmamanager over de strategie en uitvoering van het programma.

Binnen het netwerk van Drenthe beweegt worden producten ontwikkeld. Deze gaan uiteindelijk weer terug naar de initiërende partner, die er bijvoorbeeld voor kiest om het product op landelijk niveau uit te zetten, zoals het ‘Natuurpad’ van het IVN. Of de partner legt het bij een uitvoerings-organisatie neer, zoals bijvoorbeeld het onderdeel ‘evenementen’ bij SportDrenthe. Een aantal projecten ontwikkelt zich tot programma’s binnen Drenthe beweegt.

Programmamanager

Regieteam

Onderwijs

Natuurpad

Op Fietse

Evenementen

IVN

COUNCIL Provincie

GGD

SportDrenthe

Drenthe Beweegt

Gemeenten

TopsportNoord

Onder-nemers

11

Resultaten en mijlpalen

Samenwerken is het uitgangspunt van Drenthe beweegt. Vier jaar samenwerken binnen Drenthe beweegt heeft veel op gang gebracht. De opbrengsten van deze samenwerking zijn niet toe te schrijven aan één enkele organisatie. Juist de inzet van de partners en het samenspel heeft geleid tot mooie resultaten en mijlpalen, die niet altijd vooraf waren voorzien of gepland. Hieronder een globaal overzicht.

Doelen behaaldInwoners van Drenthe stimuleren tot meer sporten en bewegen en een actief en dynamisch imago van Drenthe waren bij aanvang de meetbare doelen van Drenthe beweegt. Deze resultaten zijn behaald. In 2016 sport 65% van de Drenten minimaal één keer per week. Dat is het hoogste van heel Nederland, zo blijkt uit onderzoek van NOC*NSF. Ook wordt Drenthe steeds meer gezien als bruisende, actieve provincie volgens het continu imago onderzoek van de Grontmij/Sweco. Met deze resultaten

die met alle partners samen zijn gereali-seerd, heeft Drenthe beweegt zijn vooraf gestelde doelen behaald.

Het gedachtengoed van Drenthe beweegt en de inspiratie vanuit het netwerk heeft meegeholpen een beweging op gang te krijgen om met sport Drenthe beter te maken. Naast de hiernaast staande mijlpalen, is deze invloed ook terug te zien in de talloze initiatieven die op lokaal niveau overal in Drenthe zijn opgezet en worden ontwikkeld. Zoals bijvoorbeeld de

Sportgemeente van het Jaar Hoogeveen, de thuiskomst van de Olympiërs in Assen, de NK Wielerweken in Emmen, de ambities van Fietsgemeente Noordenveld en het Grootste en groenste sportpark in Westerveld. Het past allemaal in de beweging waarbij we sport inzetten om Drenthe nog beter te maken.

12

• In 11 van de 12 Drentse gemeenten werken sportverenigingen aan een positief klimaat en worden ze hierbij ondersteund om onder andere kwetsbare jongeren binnenboord te houden via POD (Positief Opgroeien Drenthe) Sport.

• De grote congressen ‘Het Fitte Brein’ en ‘Natuur + Bewegen = Gezond’ waren belangrijk voor de agendaset-ting en hebben gezorgd voor veel inspiratie en spin-off

• Het aangepaste sportaanbod in Drenthe is in kaart gebracht en voor iedereen beschikbaar gemaakt op internet via de Sportwijzer. Deze is te raadplegen via www.drenthe-beweegt.nl.

• Het Kenniscentrum Evenementen, ontwikkeld vanuit Drenthe beweegt, ondersteunt tientallen evenementen om te stimuleren dat deze evenementen zo veel mogelijk economische en / of maatschappe-lijke spin-off hebben.

• Jaarlijks worden vier thema-avonden georganiseerd door het Kenniscentrum Evenementen om de kwaliteit van evenementen in Drenthe te verbeteren en te borgen.

Successen en processen

• Alle Drentse gemeenten zijn aan gesloten bij JOGG ( Jongeren op Gezond Gewicht) en werken via deze methodiek aan een gezonde jeugd.

• In het kader van JOGG is een groot, vier jaar durend interventie-onderzoek op de scholen gestart in samenwerking met de Hanze Hogeschool in Groningen, waarbij teams van studenten worden ingezet.

• De Campagne 100 Gezonde Scholen is succesvol. Bij de start van de Campagne waren er 21 Gezonde Scholen, na één jaar zijn er meer dan 60 Gezonde Scholen en 90 vignetten.

• De eerste pilot van Natuurpad is uitgevoerd in gemeente Westerveld. Dit unieke basisschoolproject rond kaartlezen, gezonde leefstijl, natuureducatie en bewegen heeft landelijke aandacht getrokken.

• De World Cup 2017, 2018 en het Wereldkampioenschap Paracycling zijn naar Nederland, Emmen, gehaald. Verschillende werkgroepen zijn actief om zo veel mogelijk spin-off te genereren.

• Er is een proces in gang gezet, dat kan leiden tot een Noordelijke bid op het Wereldkampioenschap Wiel rennen op de Weg in 2021, 2022 of 2023.

• Op Fietse is uitgegroeid tot een zelfstandig provincie-breed programma met veel betrokkenen, waarin de fiets wordt gebruikt om de gezond te bevorderen, mensen in beweging te krijgen en vooral ook om de (toeristische) bestedingen in Drenthe te stimuleren.

• In 2016 ontving Drenthe het unieke bike-region label van de UCI (Internationale Wieler Unie) uit handen van de President van de UCI, Brian Cookson, met de toelichting ‘Wat we in Drenthe hebben gezien hebben we op geen enkele andere plek op de wereld gezien. Hier werken gemeenten met elkaar samen aan fietsen in de breedste zin van het woord. Drenthe is met de vele partners een voorbeeld waar vele landen en steden nog iets van kunnen leren.’

De belangrijkste resultaten die mede dankzij Drenthe beweegt zijn gerealiseerd staan op deze pagina vermeld. De achtergrond wordt in de hierna volgende verhalen en interviews toegelicht.

13

14

Uniek in Nederland is de grote samenwerking die is ontstaan rond ‘Alle Drentse kinderen op gezond gewicht’. Alle Drentse gemeenten, de Provincie en verschillende Drentse organisaties werken samen om dit doel te bereiken. Het enthousiasme waarmee aan dit thema gewerkt wordt zie ik terug bij de drie professionals waarmee ik praat over de JOGG aanpak in Drenthe, de campagne 100 Gezonde Scholen en Natuurpad, een nieuw lespakket voor actief basisonderwijs in de natuur. Opvallend is dat we bij elk onderwerp steeds weer uitkomen op samenwerken, elkaar vinden en verbinden. Daarin lijkt Drenthe een vruchtbare voedingsbodem en is een beweging op gang gekomen die zich uitbreidt naar dorpen en steden en andere thema’s.

Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG)JOGG is een integrale aanpak om gezonde leefstijl onder de jeugd te stimuleren en de groeiende trend van overgewicht tegen te gaan. Dankzij het lobbywerk van GGD Drenthe en Drenthe beweegt sloten alle Drentse gemeenten zich in 2014 aan bij het landelijk JOGG netwerk en gingen zij aan de slag met

deze evidence-based methode. Drenthe beweegt faciliteerde onderlinge uitwis-seling onder andere door het organiseren van intervisiebijeenkomsten voor de Drentse JOGG-regisseurs en door een regelmatig afstemmingsoverleg van de Drentse beleidsambtenaren sport en gezondheid. Inmiddels hebben vrijwel alle Drentse gemeenten voor nog eens drie jaar JOGG bijgetekend.

De vorming van een Drents netwerk rond JOGG op verschillende niveaus was belangrijk voor de ontwikkeling van JOGG in Drenthe. De uitvoerders in de gemeenten, de JOGG-regisseurs, bleek een divers gezelschap met verschillende achtergronden, ervaring en werksitu-atie, maar met hetzelfde doel: ‘Alle Drentse kinderen op gezond gewicht’ Het netwerk JOGG Drenthe voedde hen met kennis, handvatten en best practices en vooral met contacten. Daardoor leerden de JOGG-regisseurs elkaar kennen en ontstond er vertrouwen. Ze deelden hun ervaringen, deskundigheid en soms de frisse blik van buitenaf. Hans: ‘Tijdens de intervisies wisselden we veel uit. Oplossingen vond je vaak in het bijpraten met anderen.’

Alle Drentse kinderen op gezond gewicht

In gesprek

14

In gesprek met betrokkenen bij JOGG.

Karlijn Meijerink oud JOGG-regisseur, coach en Drents coördinator van JOGG en nu projectleider onderwijs en makelaar Jong leren eten bij IVN Noord

Inge Dijkstra adviseur gezondheids-bevordering en Gezonde School van GGD Drenthe

Hans Kruizenga oud-JOGG-regisseur van gemeente Aa en Hunze

Wat er op provinciaal niveau gebeurde vanuit Drenthe beweegt, ontstond ook op kleinere schaal. De JOGG-regisseurs brachten de partijen in de dorpen en steden bij elkaar vanuit een gezamenlijk doel, het belang van de Drentse kinderen. Hans: ‘Het was net los zand, iedereen in de gemeente wilde wel iets, maar hoe? De voetbalvereniging, een paar dorpshuizen en een enkele school die als eenlingen wat probeerden. Door onze inzet hebben we de verschillende partijen verbonden, ze weten nu hoe ze elkaar kunnen vinden en verbonden kunnen blijven.’

Partners in plaats van concurrentenDe focus op een gezamenlijk doel doorbrak oude routines en stimuleerde een nieuwe manier van werken. Drenthe beweegt bood daarvoor het podium. Karlijn: Organisaties deden hun oogkleppen af en werken nu samen binnen een struc-tuur. We zijn partners geworden in plaats van concurrenten.’ Ook Hans heeft geen moment gevoeld dat er partijen waren. ‘Er waren gezamenlijke thema’s waar we gezamenlijk voor wilden gaan, met een sterk gemeenschappelijk doel.’

15

Deze saamhorigheid werd versterkt door een gezamenlijke vijand, het gevoel op te moeten boksen tegen het grote westen en de soms als knellend ervaren richt-lijnen van de landelijke JOGG organisatie. ‘Samen als Drenthe hebben we onze eigen koers gevaren’,’ zegt Karlijn. Het gevoel om klein, maar samen sterk te zijn, zorgde voor verbinding en trots. ‘Soms wat eigenwijs misschien, maar we deden het op de Drentse manier: niet moeilijk doen.’

100 gezonde scholenVanuit JOGG was de link snel gemaakt met de Gezonde Schoolaanpak van de GGD. Deze aanpak helpt scholen zo in te richten dat kinderen zo gezond mogelijk opgroeien. Hierbij liggen er kansen met sport, bewegen, gezonde voeding en de omgeving. In overleg met Drenthe beweegt ontstond het idee voor een campagne 100 gezonde scholen in Drenthe. Het kenmerkende principe van Drenthe beweegt: luisteren – weten – koppelen, maakte dat er binnen korte tijd een representatieve klankbordgroep was om

te spiegelen hoe de praktijk hierover dacht. ‘Daar hebben we veel van geleerd’, zegt Inge. Door de campagne is de aandacht voor gezonde scholen bij scholen en gemeenten behoorlijk toegenomen. Binnen een jaar is Drenthe van 20 naar 60 gezonde scholen gegroeid. Inge: ‘Dat is een mooi resultaat, want dit is vanuit de scholen zelf neergezet en verankerd voor de toekomst!’

De ontwikkeling die Drenthe beweegt stimuleert, sport en gezondheid bij elkaar brengen, lijkt aan te slaan. ‘Wij als GGD

‘Als we de groene en witte wereld ergens met elkaar

kunnen verbinden dan is het hier in Drenthe’

16

komen makkelijker binnen met gezond-heid als thema,’ zegt Inge. Ook op lokaal niveau, binnen de gezonde scholen komt er meer verbinding tussen voorheen gescheiden werelden van gezondheid, onderwijs en sport. ‘De jeugdverpleegkun-dige en de buurtsportcoach bijvoorbeeld, werken samen met de school en maken haast vanzelfsprekend gebruik van elkaars kennis,’ zegt Karlijn.

Natuurpad IVNEen andere ontwikkeling is het Natuurpad, geïnspireerd door de discussies rond het derde uur gym op school. Onvoldoende gymnastiekaccommodatie mocht geen argument zijn in deze provincie met zoveel mooie natuur, was de redene-ring. ‘Dus waarom doen we dat derde uur niet in de natuur?’ Verbindingen werden gelegd en Drenthe beweegt, JOGG, SportDrenthe en het IVN staken de koppen bij elkaar. Uitkomst was een actief, educatief programma in de natuur, breder dan gymnastiek. De eerste pilot was een succes, maar de invulling als derde uur gym werd losgelaten. Daarvoor is het programma te intensief. Natuurpad wordt momenteel verder ontwikkeld.

Natuurpad laat zien dat natuureducatie en -beleving kansen biedt voor sport en bewegen. Natuur was vooral in beeld bij Marketing Drenthe maar is een nieuw thema binnen Drenthe beweegt geworden. Een kansrijk thema, want Drenthe heeft zoveel mooie en rijke natuur dichtbij. En een ander haakje:

groene natuur is positief voor de gezond-heid. Karlijn: ‘Een logische stap, sport en spel meer in verbinding met groen.’

Verbreden en verbinden Kijkend naar de toekomst zien Karlijn, Hans en Inge een duidelijke rol voor Drenthe beweegt om verbindingen te blijven leggen. Verbindingen in bestaande samenwerking, hoe kun je elkaar blijven versterken? Maar ook verbindingen (soms op nieuwe terreinen) met bijvoor-beeld GIDS, Kans voor de Veenkoloniën, voedseleducatie in het onderwijs en toenemende aandacht voor een gezonde leefomgeving vooruitlopend op de nieuwe Omgevingswet.

Duurzaamheid lijkt ook zo’n nieuw terrein. Vanuit sport en bewegen niet een voor de hand liggend thema, maar via gezonde

voeding en bewustwording over waar voeding vandaan komt, is het een kleine stap naar duurzaamheid. Karlijn legt uit: ‘Het gaat erom de groene en de witte wereld bij elkaar te brengen, de wereld van duurzaamheid en van gezondheid. Het netwerk van Drenthe beweegt is daar heel geschikt voor. Het is een ander perspec-tief, een ander thema, maar als we deze werelden ergens kunnen verbinden, dan is het in Drenthe. Er ligt al zo’n mooie structuur. Die moeten we gebruiken en versterken.’

Die structuur, die verbinding, dat is eigen-lijk het geheim van Drenthe: samen-werken, verbinden en elkaar vinden. Dat is Drenthe beweegt.

17

Interview

Renate Groenewold ‘Sport is verbinding en kracht’

‘Ik geloof in de kracht van sport!’, zegt oud-topschaatster Renate Groenewold vol overtuiging. ‘En ik ben best wel trots op hoe we hier in Drenthe met sport bezig zijn.’ Hoewel ze niet goed kan formuleren hoe het precies werkt, voelt ze zich onderdeel van die succesvolle beweging rond sport die in Drenthe gaande is. Een beweging die de kracht van sport inzet voor ontwikkeling en persoonlijke groei, om saamhorigheid en trots te creëren en om al het moois uit het Noorden op de kaart te zetten. Een beweging die verbindingen zoekt en samenwerkt omdat je samen meer kan, dan ieder apart. Dit verhaal van Renate is het verhaal van Drenthe beweegt.

Renate Groenewold is in haar element als ze praat over haar passie voor sport en bewegen. De voormalig wereld-kampioen allround die bijna tien jaar op topniveau schaatste en uitblonk op de langere afstanden, is ambassadeur van het Jeugdsportfonds. ’Ieder kind moet de

mogelijkheid hebben om te sporten, want daardoor kunnen ze zichzelf ontwikkelen. Door sport kun je zelfvertrouwen opbouwen en de kans krijgen om te groeien. Kortom, sport moet voor iedereen toegankelijk zijn,’ vindt Renate.

Ontwikkeling en krachtNa een intensieve schaatscarrière is Groenewold nog steeds op verschillende fronten actief met sport en bewegen. ‘In beweging zijn is positief,’ is haar stellige mening. ‘Het verruimt je geest. Dat heb ik aan den lijve ondervonden. Toen ik stopte met schaatsen was ik bijna depressief. Ik zat niet lekker in mijn vel. Ik merkte dat als ik gesport had, ik veel blijer en produc-tiever was en weer helder kon nadenken. Ik heb nu bijvoorbeeld ook een fit-belt om me eraan te herinneren dat het weer tijd is om in beweging te komen,’ zegt ze terwijl ze de onopvallende polsband toont.

Zelfvertrouwen‘Ik zie het ook terug in mijn werk.’ Renate heeft als zzp-er een eigen bedrijf waarin vitaliteit centraal staat. Ze coacht medewerkers en managers van bedrijven om in balans te blijven en het beste uit zichzelf te halen. Sport en bewegen hoort daar als vanzelfsprekend bij. ‘Door in beweging te komen krijg je meer zelfver-trouwen. Je ziet het aan de mensen, ze staan rechterop en stralen meer kracht uit. Maar het is ook lekker om te bewegen.’

Over haar begeleiding van jonge wieler-talenten zegt ze: ‘Ik vind het leuk om een spiegel te zijn. Ik help deze talentvolle jonge mensen te reflecteren, kritische vragen te stellen zodat ze zelf tot de volgende stappen komen. Ik zie ze

Interview

18

groeien en zelf bewuster beslissingen nemen. Dat geeft me voldoening en ik kan er mijn eigen ervaring in kwijt!’ Groenewold zag dat samenwerking ook hier een grote meerwaarde kon opleveren en ondernam actie. ‘Ik heb tegen de vier Drentse wielerclubs gezegd, waarom bundelen we de krachten niet? En dat is gelukt, we hebben sinds kort een Team Drenthe met een aantal zeer talentvolle wielrensters. Marketing Drenthe doet ook mee, want het is een prachtige manier om Drenthe in de publiciteit te brengen. Door dit met elkaar te verbinden, maakt het alleen maar sterker.’

Top DutchRenate Groenewold is geboren en getogen in het Groningse Musselkanaal. Na enkele jaren Friesland tijdens haar schaatscarrière, woont ze nu alweer jaren in Drenthe. Groenewold: ‘Ik ben heel trots als ik op de fiets door Drenthe rijd, en dan denk ik ‘Verdorie, wat is het hier mooi!’’

Op de vraag of ze zich nu Drent, Fries of Groninger voelt, zegt ze zonder aarzelen ‘Ik voel me Noorderling. Of beter, eigenlijk ben ik een voorbeeld van Top Dutch.’ Ze lacht. Top Dutch staat voor kwaliteit, vernieuwing, creativiteit en al die unieke eigenschappen die door de provincies Drenthe, Groningen en Friesland in gezamenlijkheid worden uitgedragen. En waar we volgens Groenewold best wat trotser op mogen zijn.

WK wielrennen in het NoordenVanuit deze invalshoek is Groenewold’s betrokkenheid bij de plannen om het WK wielrennen naar het Noord Nederland te halen, passend. Renate: ‘Het WK biedt ons de mogelijkheid de wereld te laten zien wat we te bieden hebben. We hebben een fantastische omgeving om te fietsen, te recreëren en voor de water-sport. We zijn in staat om grote evene-menten te organiseren zoals de Vuelta, Noorderslag, Eurosonic en de TT Assen. En kijk eens wat er hier aan start-ups van de grond komt! Dat mogen we best laten zien! We hebben het Werelderfgoed Waddenzee, we zijn heel gastvrij en Wildlands is uniek.’ Groenewold kan nog wel even doorgaan. KapstokRenate benadrukt dat het WK wielrennen meer is dan alleen een etalage van het Noorden. ‘Zo’n evenement als de Vuelta geeft een groot saamhorigheidsgevoel. Sport verbroedert en verbindt, Nelson Mandela zei het al.’ De activiteiten die aan het WK gekoppeld kunnen worden, zijn mogelijk nog belangrijker. Groenewold: ‘Juist wat zo’n WK teweeg kan brengen

voor de samenleving maakt het de moeite waard. Het is enorm belangrijk om te zorgen voor side events, voor ouderen, kinderen, jongeren en allerlei groepen. We kunnen er een educatief verhaal aan koppelen. Laten zien hoe belangrijk het is om te bewegen bijvoorbeeld. Het WK wielrennen kan de kapstok zijn voor de boodschap: duurzaamheid, mobiliteit, gezondheid en voeding.’

Dat het WK wielrennen naar het Noorden komt, is zeker nog geen gelopen race. Er is een haalbaarheidsstudie uitgezet en er moet een bid komen. Renate: ‘Het politieke spel draait nu, er moet worden samengewerkt en dat is een hele klus. We zijn in gesprek met grote bedrijven en de KNWU. Dat ik een bekende schaatser ben, helpt daarbij. Dan gaan er deuren open!’

‘We kunnen een educatief verhaal

koppelen aan het WK’

19

In gesprek

Aangepast sporten – EvenementenHet bruist in Drenthe. Al eerder bleek Drenthe mooie topsportevenementen te kunnen organiseren voor mensen met een beperking, maar nog nooit gebeurde dit voor de ‘nationale sport’ van Drenthe: Fietsen. Met de komende twee jaar een Worldcup Para-cycling en als kers op de taart het WK Para-cycling in 2019, lijkt Drenthe ineens het centrum te worden van het aangepast fietsen in Nederland, met een internationale uitstraling.

Handbiken in de liftDe populariteit van handbiken groeit. Handbiken is een vorm van aangepast fietsen waarbij de fiets alleen met de armen wordt voortbewogen. Net als bijvoorbeeld tandem rijden, valt handbiken onder het aangepast wielrennen, of paracycling, en is een officiële KNWU- discipline naast het baanwielrennen, wegwielrennen en BMX-fietsen. Het niveau van handbiken in Nederland is hoog. Toch werden tot voor kort weinig internationale wedstrijden voor handbikers in Nederland georganiseerd. De Tour-start

in Utrecht (2015) gaf de sport een impuls door voor het eerst in jaren een wedstrijd van het Europese Handbiking Circuit (EHC) naar Nederland te halen. Hans Leutscher en Seine Snippe waren erbij en deden veel inspiratie en contacten op.

NK tijdrijden paracycling in Emmen‘Eigenlijk was het de bedoeling dat we een kleinschalige, toegankelijke wedstrijd handbiken zouden organiseren voor de top en subtoppers in Drenthe,’ zegt Seine Snippe die sinds november president is

van de European Handbike Federation (EHF). Drenthe profileert zich als de fietsprovincie van Nederland maar had nog geen ervaring met toertochten of wedstrijden voor Handbikers. ‘Daarom wilden we verkennen of er draagvlak en organisatiekracht was om lokaal en met

beperkte middelen een mooie wedstrijd voor de sporters te organiseren.’ De Wielersportvereniging Emmen (WSV) en de Gehandicapten Sportclub Emmen (GSC) waren direct enthousiast. ‘Maar de KNWU vroeg ons op het laatste moment om ook het NK tijdrijden voor aangepast wielrennen te organiseren.’

‘Er wordt nog steeds

over gepraat’

20

In gesprek met betrokkenen bij aan gepast sporten.

Seine Snippe oud top-handbike-atleet, diverse bestuursfuncties, adviseur KNWU, voorzitter stichting handbiken.nl en President European Handbike Federation (EHF)

Jan Kalter voorzitter Wielersport-vereniging Emmen (WSV Emmen)

Hans Leutscher sportprojectmanager bij SportDrenthe voor aangepast sporten

Ondanks de korte voorbereidingstijd lukte dat op magnifieke wijze. Dankzij een zeer goede samenwerking tussen de GSC, de WSV, SportDrenthe, de gemeente Emmen, atletiekvereniging en de EHF, plus de korte lijnen met de KNWU wist de organisatie op 2 en 3 juli 2016 een zeer geslaagde EHC wedstrijd handbiken en een kwalitatief goed NK tijdrijden neer te zetten voor alle onderdelen van het aangepast wielrennen. ‘Daar wordt nog steeds over gepraat’, aldus Seine Snippe.

Wereldklasse in paracycling …De uitstekende organisatie van dit evenement werd ook op internationaal niveau herkend en was mede aanleiding voor de Internationale Wielerunie (UC) om Drenthe het exclusieve ‘Bike Region Label’ te verlenen. Bovendien mag Drenthe in 2017 en 2018 twee paracycling wereldcup

wedstrijden organiseren, plus het WK paracycling in 2019. ‘Daar zijn we behoor-lijk trots op,’ zegt Hans Leutscher.

… en in samenwerkingDe basis van het Para-cycling programma ligt in het platform Aangepast Sporten. Daar is met specialisten onderzocht welk groot paralympisch evenement bij Drenthe zou passen. Vervolgens ontstond al snel succes doorhet netwerk van Drenthe beweegt en de onderlinge betrokken-heid. ‘Er was heel veel draagvlak en een positief gevoel,’ zegt Jan Kalter. ‘Daardoor

kon er op korte termijn veel georganiseerd en waar nodig geïmproviseerd worden.’ Snippe: ‘De flexibiliteit was enorm. Viel er een gat in de organisatie, dan werd dat gewoon ingevuld.’ Kalter: ‘We maakten goed gebruik van elkaars sterke punten en ervaringen. Er was geen geldingsdrang, we deden het samen.’ Leutscher: ‘We hebben van elkaar geleerd en elkaars kracht gebruikt. Dat is de Drentse manier, dat is noaberschap.’

21

Interview

Roelof Dilling ‘Sport is leefbaar dorp’

‘Sport is een mooi middel voor ontmoeting en gezelligheid, samen met anderen.’ Aan het woord is Roelof Dilling, een actieve inwoner van het bosrijke Grolloo in Drenthe. De initiatieven voor het dorp waarbij hij betrokken is, zijn enorm waardevol voor de inwoners en de levendigheid van Grolloo. Het verhaal van Roelof en zijn medevrijwilligers is een goed voorbeeld van de beweging die zich momenteel in Drenthe voltrekt en waar Drenthe beweegt een voortrekker van is: de beweging waarbij vanuit sport de verbinding wordt gelegd naar andere terreinen, zodat de samenleving er beter van wordt. Samenwerken is daarbij haast vanzelfsprekend.

Olympisch vuurDe droom van de Olympische Spelen in Nederland inspireerde de provincie om sport in te zetten voor een beter Drenthe. Een soortgelijk initiatief op veel kleinere schaal ontstond in Grolloo, met Roelof Dilling, bestuurslid van omni-sportvereni-ging SGO, als één van de initiatiefnemers.

‘Bij het jubileum wegens het 25-jarig bestaan van de loopgroep wilden we iets terugdoen voor het dorp. Maar dat is een beetje uit de hand gelopen,’ vertelt Roelof lachend. ‘In de geest van die tijd, wilden wij proberen om Grolloo op Olympisch niveau te brengen’. De jubileumcommissie vond direct gehoor voor hun plannen bij Drenthe

2028, de voorloper van Drenthe beweegt, en de Provincie Drenthe. ‘We mochten ons bidbook aanbieden aan de gedeputeerde en ons officieel het eerste Olympische dorp van Drenthe noemen.’ Andersom werd het Olympische Grolloo gevraagd om de openingsactiviteit van de provinciale Olympische maand te huisvesten. Zo versterkten het provincie-brede en het lokale initiatief elkaar wederzijds.

‘Samen met de anderen uit de jubileum-commissie organiseerden we een Olympisch jaar, waarbij we bestaande en nieuwe activiteiten in ons dorp gebruikten om iedereen in beweging te krijgen.’ Het werd een heugelijk jaar voor Grolloo. Dilling: ‘Bij de start in januari 2011 werd de Olympisch vlam vanaf het gemeentehuis in Gieten in estafette naar een feestelijk Grolloo gebracht. Het Olympisch vuur werd midden in het dorp aangestoken en brandde vaak tijdens activiteiten.’ Grolloo Olympisch dorp bracht Grolloo in beweging, creëerde betrokkenheid, saamhorigheid en een gevoel van trots bij de inwoners.

Samenwerken in het netwerkSamenwerken en met elkaar de kansen die sport biedt benutten. Dat gebeurde in Grolloo toen het dorpshuis rond 2012 in zwaar weer terecht kwam. Dorpshuis ‘het Markehuis’ waar Dilling bestuurslid van is, kreeg te maken met achterstallig

22

onderhoud, bezuinigingen en vertrek van de peuterspeelzaal als een vaste huurder. Samen met de dorpsbewoners en de besturen van dorpsbelangen, het dorpshuis en sportvereniging SGO werd een plan gemaakt om het dorpshuis als centrale ontmoetingsfunctie voor het dorp te behouden. ‘Toen ontstond het idee van fitness, want daar bleek behoefte aan in het dorp.’

Vrijwilligers knapten het Markehuis op en de grote dorpsveiling van ‘Grolloo Springlevend’ en aanvullende fondsen brachten geld bij elkaar voor de inrich-ting van de fitnessruimte. Om fitness in het dorpshuis echt te laten slagen was goede begeleiding een voorwaarde. ‘Alida en Dorien van SportDrenthe hielpen ons enorm om een Sportimpuls-subsidie binnen te halen. Nu, een half jaar na de start van laagdrempelig fitness in het Markehuis, hebben we 35 leden!’, zegt Roelof met enige trots. En het Markehuis is behouden voor het dorp.

Verbinden en vernieuwenBehalve fitness financiert de tijdelijke subsidie ook begeleiding vanuit SportDrenthe zodat bestaande, nieuwe en vernieuwende sportieve initiatieven onder de naam ‘Sportdorp Grolloo’ profes-sioneel kunnen worden opgezet. Roelof Dilling: ‘Zo hebben we in samenwerking met de eigenaar van Joytime, het outdoor belevingspark hier in Grolloo, enkele mountainbike clinics georganiseerd. Zodat je leert hoe zo’n mountainbike werkt, hoe je moet schakelen, hoe je kunt klimmen. Dit maakt het fietsen leuker! We hebben nu nog steeds een appgroepje en appen elkaar af en toe om te kijken wie er bijvoorbeeld deze zondag zin en tijd heeft voor een tochtje.’

‘Ook organiseren we elke maand een dorpsmaaltijd. Een groepje vrijwilligers bereidt het voor en kookt, je moet je vooraf opgeven. Vaak zijn er wel 30 tot 50 deelnemers. Iedereen is welkom, maar het idee is om de 40+ groep betrokken te houden. Want zij gaan vaak minder sport en bewegen, dit zien we ook in ons ledenbestand. Zo is Sportdorp Grolloo voor iedereen!’

Happy ageingSport zit ondertussen in de genen van Grolloo. Nieuwe verbindingen tussen sport en de gemeenschap ontstaan bijna organisch en sluiten aan op de ontwik-kelingen in het dorp zoals bijvoorbeeld de toename van ouderen. ‘De laatste tijd houd ik me bezig met oud worden in de eigen omgeving. Samen met dorps-belangen en de sport denken we over Healthy Ageing, gezond oud worden. Maar wij spreken over Happy Ageing, plezierig oud worden, in je eigen omgeving! Een oude boerderij hier in het dorp ombouwen tot zes appartementen met zorg, dat zou mooi zijn. Want we weten allemaal, als je eenmaal als oudere uit je eigen omgeving weg moet, dan gaat het snel minder. Happy Ageing, wat zou het mooi zijn, om gelukkig oud te kunnen worden in je eigen dorp!’

Natuur en bewegen‘Die mooie combinatie van bewegen en natuur! Wat is er mooier dan dat, zeker in de mooie natuur van Grolloo?’ verzucht Dilling. Met daarbij een kritische noot als uitsmijter. ‘Laten we ons niet alleen richten op Drenthe als fietsprovincie! Onze natuur leent zich ook prima om een rondje hard te lopen en daarom mag er binnen de provincie en ook door ‘Drenthe beweegt’ best meer aandacht worden besteed aan de loopsport.’

‘We gebruikten bestaande en nieuwe activiteiten

in ons dorp om iedereen in beweging

te brengen’

23

Opvoeden is natuurlijk de verantwoordelijkheid van ouders. Een kind groeit op in een gezin, maar de omgeving speelt ook een belangrijke rol. School, vriendjes, vrije tijd: Alles wat een kind tegenkomt onderweg beïnvloedt en vormt het kind. Deze filosofie is de gedachte achter Positief Opgroeien Drenthe - sport: Wat je ze als sportvereniging meegeeft, nemen kinderen mee in hun verdere leven. Kinderen gedijen het beste in een klimaat van vertrouwen en aanmoediging. Een omgeving waarin je fouten mag maken en waar positieve aandacht de basis is. ‘Het gaat erom dat we met zijn allen een positief basisklimaat scheppen. It takes a village to raise a child.’

Binnenboord houdenPositief opgroeien past prima in het denken van deze tijd: een kind dat gelukkig opgroeit, heeft minder kans om jeugdzorg nodig te hebben. Dit was de insteek vanuit de Provincie om Positief opgroeien in onderwijs en wijk te stimuleren en goed te monitoren. Door vragen van sportverenigingen ontstond de gedachte dat het beter werkt als er

overal een zelfde, positief basisklimaat is: thuis, op school, in de wijk èn bij de sportverenging! En hoe mooi zou het zijn als het de sportvereniging lukt om een kind dat wat extra aandacht nodig heeft, ‘binnenboord’ te houden. In plaats van het kind los te laten, vaak met vertrek uit de vereniging tot gevolg. ‘Samen met de jeugdzorg-organisatie Yorneo hebben we bedacht wat sportverenigingen hierbij

nodig zouden kunnen hebben en zijn we pilots bij verschillende sportverenigingen gestart,’ zegt Marianne.

De pilots met sportclubs leverde waarde-volle ervaringen in wat wel en niet werkt. Zo bleek het bijvoorbeeld zinvol om aan het begin van het nieuwe seizoen een contactavond met ouders te hebben en samen te praten over wat belangrijk is in de club en voor de kinderen. Hoe gaan we met elkaar om? Welke sfeer willen we op de club, wat verwachten we van elkaar? Dit werd verwerkt in de training ‘Positief coachen’ die kan helpen om met elkaar een positief basisklimaat te creëren. De training is bedoeld voor de sportvereniging in brede zin: bestuur, trainers, vrijwilligers, jeugdleiders, maar ook ouders en de kinderen zelf. ‘Alleen al het in gesprek gaan met ouders en kinderen over wat vinden

Positief opgroeien in Drenthe & Sport

In gesprek

24

we binnen onze club belangrijk? Kinderen komen daar zelf wel mee,’ zegt Maryska.

Positieve aanpak uitproberenDe kerngroep, met vertegenwoordigers uit de pilots, Yorneo, Drenthe beweegt en Tinten Welzijnsgroep ontwikkelde een scholing voor betrokken intermediaire professionals in de gemeenten. Doel was het stimuleren van bewustwording en het bieden van tools voor de praktijk. Wat kun je tegenkomen en hoe ga je bijvoorbeeld om met een trainer die zegt: ‘Ik kan er niets mee?’ Hoe steek je dan in?

Langzamerhand zijn in bijna alle Drentse gemeenten initiatieven gestart en beginnen steeds meer sportverenigingen de waarde van de positieve aanpak te zien, mede dankzij de goede samen-werking met SportDrenthe en Drenthe beweegt. Sommige gemeenten maken geld vrij uit het budget voor jeugdzorg om de pilots te continueren, in de verwachting te besparen op de hoge kosten voor jeugd-zorg. ‘Dit onderstreept het belang voor een goede monitoring en onderzoek naar de

In gesprek met betrokkenen bij POD-Sport.

Marianne Postma projectleider POD-sport van Tinten Welzijnsgroep

Peter Voerman voorheen teamleider jeugdzorg bij de Provincie Drenthe

Maryska Kremer Jeugdwerker en jeugdhulpverlener bij Impuls Welzijn

25

26

resultaten,’ zegt Peter. ‘Daarin zien wij onze verantwoordelijkheid als Provincie.’

Gelukkig door bewegenDat de aanpak van Positief Opgroeien – sport werkt, daarvan zijn Maryska, Marianne en Peter overtuigd. ‘Een kind wordt gelukkig van bewegen, dat is aangetoond,’ zegt Maryska. ‘Daarom proberen we in gezinnen die het niet ruim hebben, de kinderen toch op sport te krijgen.’ Sport is een krachtig middel. ‘Je zag ze opknappen,’ vertelt Maryska over een groep kwetsbare jongeren die intensief gingen sporten, ‘lichamelijk, hun uitstraling, anders denken, samen met anderen bezig zijn. Het gaf hen een

gevoel van trots.’ Kinderen met gedrags-problemen blijven meestal niet lang bij een sportvereniging en zullen deze ervaringen nooit hebben. Marianne: ‘Het mooie is, nu staan er sportverenigingen op die zeggen: ‘Kom maar bij ons! We weten nog niet of het lukt en hoe we het precies moeten doen, maar we gaan het proberen!’

Maar de aanpak is ook kwetsbaar. Als een trainer bij een club vertrekt, wordt de aanpak niet altijd automatisch over gedragen op de nieuwe trainer. Daarom verkent de kerngroep nieuwe manieren om de aanpak te borgen, onder andere via filmpjes van Positief Coachen

waarbij er tips worden gegeven voor bijvoorbeeld een peptalk in de rust.

Welzijn en sportHet persoonlijk contact is de belangrijkste succesfactor, zeggen de professionals. Dat iedereen weet waar hij moet zijn en samenwerkt, welzijnswerkers, sport-functionarissen en de sportvereniging.

We hebben immers een gezamenlijk doel, iedereen wil toch dat een kind gelukkig opgroeit?Drenthe beweegt heeft een belangrijk rol voor de ontwikkeling en het draagvlak voor Positief Opvoeden Drenthe-sport. ‘Drenthe beweegt is een platform waar veel partijen bij elkaar zitten en daardoor heeft dit project vorm kunnen krijgen,’ meent Peter. Drenthe beweegt heeft de netwerken van sport en welzijn bij elkaar gebracht en gekoppeld. Er zijn contacten gelegd en verbindingen gemaakt die er voorheen nog niet waren. Maryska: ‘Toen we begonnen was dit een project van welzijn. Nu is het een project van welzijn en sport.’

‘Sportverenigingen

die zeggen: kom maar bij ons,

wij gaan het proberen’

26

Henk Jumelet ‘Sport en bewegen maakt het verschil in Drenthe’‘We praten nu in gezamenlijkheid over belangrijke thema’s als gezond ouder worden, de aanpak van obesitas en gehandicaptensport,’ zegt Henk Jumelet, gedeputeerde van de Provincie Drenthe. De samenwerking rond sport en bewegen vanuit Drenthe beweegt is uitgegroeid tot een groot netwerk waar de twaalf Drentse gemeenten, de Provincie, zorgorganisaties, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven elkaar vinden. Met sport en bewegen als het verbindende element, waarbij de meerwaarde op andere thema’s steeds verder wordt uitgewerkt. ‘Door deze samenwerking met alle partners, kunnen wij het verschil maken voor Drenthe.’

Samenwerking‘Het is eigenlijk net een teamsport,’ zegt gedeputeerde Henk Jumelet. ‘Het maakt niet uit hoe groot of hoe klein je bent. Het draait om de samenwerking en het op elkaar ingespeeld zijn.’ Deze unieke provincie-brede samenwerking is een grote kans voor de Provincie Drenthe om de kracht van sport en bewegen goed te benutten. ‘Als Provincie vinden we het belangrijk dat iedere inwoner van Drenthe

kan sporten, jong of oud, ook mensen met een beperking. Maar we willen sport ook graag verbinden met thema’s als zorg, welzijn, beleven van de natuur en duurzaamheid.’ Drenthe beweegt is daarvoor het aangewezen podium.

Verbinding met thema’sDe Provincie zet zelf ook in op kracht van sport en bewegen, bijvoorbeeld in het programma ‘Op Fietse’. Jumelet: ‘Met Op Fietse willen we onder andere het gebruik van de fiets in Drenthe stimu-leren.’ Achterliggende motieven zijn in eerste instantie van economische aard: het vergroten van werkgelegenheid in de Drentse fiets- en toeristenbranche. Maar fietsen is ook een duurzame manier van vervoer en bovendien is bewegen goed voor de gezondheid en het welzijn van de Drentse inwoners zelf. Verbinding met deze thema’s en de samenwerking met Drenthe beweegt, zorgt ervoor dat ‘Op Fietse’ meer oplevert dan alleen economische winst.

Goede initiatieven delenJumelet wordt enthousiast als hij praat over de manier waarop in Drenthe gewerkt wordt aan grote vraagstukken zoals het terugdringen van overge-wicht. Hij noemt als voorbeeld het JOGG Drankenbord dat hij in een Drentse sportkantine tegenkwam. Op dit bord zijn drankjes afgebeeld die in de kantine verkocht worden, met daarbij het aantal suikerklontjes dat erin zit. Na plaatsing van het bord steeg de omzet van flesjes water aanzienlijk. Jumelet: ‘Juist op deze manier, waarbij je niet zwaait met de vinger, maak je duidelijk dat er gezonde keuze’s te maken zijn.’ Dankzij Drenthe beweegt werken overi-gens alle Drentse gemeenten met de JOGG-aanpak om overgewicht terug te dringen en worden goede initiatieven, zoals het drankenbord, breed met elkaar gedeeld en uitgewisseld.

Kracht van het netwerk Tot slot roept Henk Jumelet iedereen in Drenthe op gebruik te maken van de kracht van Drenthe beweegt. ‘Wanneer je als individu of organisatie een goed idee hebt om iets te doen met sport en bewegen voor de samenleving, neem dan vooral contact op met Drenthe beweegt. Zij kunnen snel schakelen en het netwerk inzetten om kansen die zich voordoen te verzilveren.’

Interview

27

Het is wel duidelijk, Drenthe heeft iets met fietsen. Denk aan de prachtige fietspaden en mountainbike routes door de natuur, de start van de Vuelta in Assen in 2009 en de bekende en minder bekende fietstochten en wielerwedstrijden in het Drentse land. De Provincie heeft zelfs een heuse Fietsnota en uitvoeringsprogramma ‘Op Fietse’ in het leven geroepen. Drenthe is in 2016 bekroond met het unieke UCI bike-region label van de Internationale Wielerunie (UCI) en heeft in 2017 de nationale status van 5- sterrenfietsregio opnieuw behouden.

‘Drenthe is in 2020 de fietsprovincie van Nederland,’ staat er in de Drentse Fietsnota. Dit statement is niet schokkend, veel mensen kennen Drenthe immers van het fietsen. Wel vernieuwend is de expli-ciete verbinding die de nota legt tussen fietsen en mobiliteit, duurzaamheid, economie en gezondheid. Speelt Drenthe beweegt hierin misschien ook een rol?

Fietsen over de volle breedte Toerisme is belang voor Drenthe, het

genereert banen en inkomsten voor velen. ‘We willen stimuleren dat mensen hier graag komen om te fietsen, dus mooie fietsroutes en goede fietspaden, maar ook gelegenheid voor pauze met koffie en taart,’ zegt Daniëlle Heidema. Vanuit het economische belang zijn speerpunten gekozen waar alle ontwikkelingen op fietsgebied in Drenthe samen komen. Danielle: ’Bij de inventarisatie die we maakten om in aanmerking te komen voor het ‘Bike-region label’ van de UCI kregen

we eigenlijk pas goed in beeld wat er hier allemaal al is op fietsgebied.’ De toeken-ning van het keurmerk, waarbij Drenthe beweegt een cruciale rol speelde door op het juiste moment de juiste mensen bij elkaar te brengen, benadrukt deze brede toepassing - biking for all means. De fiets als vervoermiddel, voor wedstrijd-sport en ontspanning, als toeschouwer of deelnemer aan wielrennen, mountainbiken of toerfietsen. ‘Het gaat om het versterken van wat er is, het benutten van kansen, verbinden en vernieuwen,’ aldus Heidema.

Vernieuwen van routes en voorzieningen Als 5-sterren fietsregio heeft Drenthe een kwalitatief goed fietsroutenetwerk en prima voorzieningen. Behoud en vernieu-wing van dit netwerk is een belangrijk speerpunt voor de Provincie die hier een

Op Fietse

In gesprek

28

aanzienlijk budget heeft vrijgemaakt. Dit stimuleert ontwikkelingen zoals een fietssnelweg tussen Groningen en Assen en ‘het verbinden van bestaande mountainbikeroutes met elkaar en over de VAM-berg,’ zegt Herman Strijbosch. De VAM-berg, een voormalige afvalstort bij Wijster, wordt opengesteld en omgetoverd tot uitdagend klimparcours voor fietsers en wandelaars. Een andere vernieuwing is het pas geopende Wielercentrum in Assen. Met een officiële kombaan, BMX- en MTB-parcours is het een unieke fiets-ontmoetingsplaats van Noord Nederland.

In gesprek met betrokkenen Op Fietse

Herman Strijbosch voorzitter Drents Wielerplatform en adviseur voor vrijwel alles rond organisatie van fietsen, routes en wielerwedstrijden in Drenthe

Mieke Zijl sportprojectmanager bij SportDrenthe voor o.a. ‘Op Fietse’, Kenniscentrum Events en JOGG-Drenthe

Daniëlle Heidema programmaleider ‘Op Fietse’ van de provincie Drenthe (niet op de foto)

De fietsschool van Drenthe 2015-2016, obs de Lindelaar uit Westerbork, verzilvert haar eerste prijs: een wielerexperience voor de hele klas op het Wielercentrum in Assen, met onder andere een BMX-clinic en een clinic op de wielerbaan.

29

Strijbosch: ‘Elk weekend vertrekken hier trainingswedstrijden of toertochten, komen fietsers uit alle windstreken hier even bijtanken voor de terugreis en trainen talententeams uit verschillende disciplines.’

Versterken van fiets-evenementen‘Met grote evenementen kunnen we ons imago versterken, kunnen we de wereld laten zien wat we doen hier in Drenthe, dat we Fietsprovincie zijn en een gewel-dige fietsinfrastructuur hebben’, zegt Mieke Zijl over het tweede speerpunt van de Provincie. ‘We functioneren eigenlijk al jaren als Fietsprovincie,’ vindt Strijbosch. ‘Denk bijvoorbeeld aan de Vuelta, het NK Wielrennen in Emmen en straks de WC Paracycling met in de 2019 de wereld-kampioenschappen Paracycling. En wie weet straks wel het WK wielrennen. Als we zeggen dat we het doen, dan doen we het. Met zijn allen voor het gezamen-lijke doel, het netwerk is heel sterk.’ Aan de andere kant bieden die grote evenementen ook weer een kapstok (of procesversneller) voor side events en versterking van de ontwikkelingen. ‘Je wilt bijvoorbeeld niet dat de fietssnelweg maar half af is als in 2021 het WK wielrennen naar het Noorden komt,’ zegt Mieke.

Alle inwoners op de fiets!‘In onze mooie, fietsvriendelijke provincie zou elke inwoner zijn fiets als belang-rijkste vervoersmiddel moeten zien,’ zo verwoordt Mieke Zijl het derde speerpunt van de Provincie Drenthe. Mieke is nauw

betrokken bij Drenthe beweegt en JOGG Drenthe. ’Met het festival ‘Op Fietse’, een combinatie van cultuur en sport dat door de provincie trok, hebben we het programma ‘Op Fietse’ gelanceerd.’ Onder het programma ‘Op Fietse’ is inmiddels ook de Campagne Op Fietse naar school opgezet, waarbij scholen worden uitge-daagd om de fietsschool van Drenthe te worden door het fietsen op school te stimuleren. Een campagne voor bedrijven, Op Fietse naar werk is nog in ontwikkeling.

Drenthe beweegt In het programma ‘Op Fietse’ is de invloed van Drenthe beweegt terug te zien. Drenthe beweegt was initiatiefnemer, toen in de loop van 2014 duidelijk werd dat er een aantal grote of jubilerende fiets-evenementen in Drenthe gingen plaats-vinden als het NK Wielrennen en 50 jaar

Fietsvierdaagse. Daniëlle zegt hierover: ‘De kiem van het programma op Fietse is gelegd door Drenthe beweegt, onder andere door, met het festival ‘Op Fietse’ de grote evenementen te verbinden en de link met gezond bewegen te leggen’. Drenthe beweegt was ook belangrijk voor de voedingsbodem, de binding en het draagvlak. Mieke: ‘Drenthe beweegt heeft mensen meegenomen in de kracht van sport, heeft vertaald voor bestuurders wat investeren in sport kan opleveren. Dankzij Drenthe beweegt is er tijd en geld vrijge-maakt voor fietsen en zijn er verbindingen gelegd.’ Herman bevestigt dit: ‘We vinden elkaar hier in Drenthe als vanzelfsprekend lijkt het, grenzen vallen weg. Drenthe beweegt heeft gezorgd dat organisaties bij elkaar komen en dat je gezamenlijk ergens naartoe werkt. Ik ben trots op de hechte groep, op de uitwisseling en openheid.’ Daniëlle besluit ‘Ik gebruik graag de sterke basis en de contacten van Drenthe beweegt met de JOGG regisseurs om samen te werken. Met elkaar inves-teren, dan is 1+1=3.’

‘Biking for all means’

30

Het programma Drenthe beweegt is gefinancierd door de opdrachtgevers: De Provincie Drenthe en de twaalf Drentse gemeenten. In het overzicht zijn de begrootte uitgaven en inkomsten van het programma over de afgelopen vier jaar naast elkaar gezet. De bijdragen van de

opdrachtgevers zijn op basis van inwoner-aantal. De werkelijke gespecificeerde inkomsten en uitgaven zijn integraal opgenomen in de reguliere jaarrekening en projectadministratie van SportDrenthe die jaarlijks door de accountant worden vastgesteld.

Inkomsten Periode 2013-2016

Uitgaven Periode 2013-2016

Provincie Drenthe € 480.000 Overhead € 520.000Gemeente AA en Hunze € 17.500 ManagerGemeente Assen € 43.600 HuisvestingGemeente Borger-Odoorn € 17.000 SecretariaatGemeente Coevorden* € 11.500 DirectieGemeente De Wolden € 15.400 PR en communicatieGemeente Emmen € 75.000 Gemeente Hoogeveen € 35.600 Organisatiekosten € 80.000Gemeente Meppel € 21.200 Vergaderkosten € 80.000Gemeente Midden Drenthe € 21.800 Sportplatforms € 60.000Gemeente Noordenveld € 20.000 Bijdrage activiteiten € 40.000Gemeente Tynaarlo € 10.000 Inhuur derden € 20.000Gemeente Westerveld € 12.600Inhuur door derden € 18.800Totaal inkomsten € 800.000 Totaal uitgaven € 800.000

* participeerde alleen in 2013 en 2014 in Drenthe beweegt

FinanciënSubsidiesDrenthe beweegt was de afgelopen vier jaar van grote waarde bij het verwerven van fondsen en subsidies voor de verschil-lende opdrachtgevers en projecten. Drenthe beweegt stimuleerde en ondersteunde bij ideevorming, aanvraag en benutting van bijvoorbeeld Europese subsidies of rijksmiddelen. De meeste subsidies zijn via gemeenten of welzijns-organisaties ingezet.

Provinciale bijdragenDe provincie-brede samenwerking binnen Drenthe beweegt was een stimulans voor de Provincie Drenthe om specifieke initiatieven financieel te ondersteunen. Voorbeelden hiervan zijn provinciale bijdragen aan:• Cofinanciering buurtsportcoaches in alle

Drentse gemeenten• Kwartiermakers binnen POD sport• JOGG-lidmaatschapskosten (naast de

provinciale bijdrage, betaalde ook de GGD en in 2016 Drenthe beweegt een groot deel van deze kosten)

31

Interview

Simon Henk Luimstra ‘Sportief bewegen is kansrijk’

‘Onze droom was: het Olympisch zeilen in Friesland, de marathon in Drenthe en de triathlon in de drie noordelijke provincies. Immers, een marathon hoor je te lopen in een mooie inspirerende omgeving met zuivere lucht en niet in een ongezonde stadse omgeving met smog, asfalt en beton!’, zegt Simon Henk Luimstra, beleidsadviseur van het sociaal domein in Emmen. Hij voegt eraan toe: ‘En we zagen toen opnieuw dat je sport en bewegen voor zoveel dingen kunt inzetten!’ Hiermee verwoordt Luimstra belangrijke kernwaarden van Drenthe beweegt: samen onze sterke punten benutten en sport gebruiken als middel voor verbetering.

Het maakt Luimstra niet uit of het nu Drenthe beweegt heet, SportDrenthe of Drenthe 2028. ‘Ik denk niet in hokjes, maar we zien hetzelfde: Dat je met sportief bewegen veel goeds kunt bereiken voor de samenleving’. Dit idee staat centraal in ‘zijn’ nieuwe kadernota Sportief Bewegen

van de gemeente Emmen. Dit voorjaar werd deze unaniem aangenomen door de gemeenteraad, met lof voor het gevolgde proces vanuit alle politieke hoeken. Simon Henk: ‘De nieuwe kadernota is het resultaat van een interactief proces samen met collega’s, organisaties, inwoners en sportverenigingen van Emmen. Wat we met sport kunnen bereiken en wat we daarover eerder al hadden bedacht, kwam eigenlijk ook uit de samenleving. Sportief

bewegen als basis voor vitaliteit van onze inwoners, als middel voor gezondheid, als kans voor ontwikkeling en ontplooiing. En als mogelijkheid voor profilering van onze gemeente,’ zegt Simon Henk.

Proces en gezamenlijke belangenDe vernieuwende wijze waarop de kadernota tot stand kwam, is precies zoals hij ook moet worden uitgevoerd, aldus Luimstra. ‘Uitgaan van de ambitie en behoefte van de inwoners en sport-verenigingen en daarbij aansluiten en ondersteunen. Daarom hebben we geen SMART-doelen in onze nieuwe nota, maar zoekt de buurtsportcoach naar de gezamenlijke belangen in de wijk. Om vinger aan de pols te houden bespreken we per gebied eens per jaar of we nog in de goede richting gaan, het juiste tempo hebben, welke knelpunten we moeten aanpakken en of we nog tevreden zijn over de samenwerking.’ Deze nieuwe manier van werken komt niet vanzelf. Luimstra ‘Het vraagt durf, om

jezelf als ‘machtige actor’ ondergeschikt te maken en niet de traditionele doelen na te streven. Om niet automatisch trainer of aanvoerder te willen zijn, maar ernaast te durven staan. Want als iedereen erachter staat, dan kan het.’ Luimstra trekt een parallel met Drenthe beweegt ‘Blijf kijken wat er gebeurt en sluit aan als het gewenst is. Ga vooral op het proces zitten en niet op het project. En investeer in relaties. Bepaal niets zelf, wees niet je eigen opdrachtgever voor ‘leuke’ ideeën. Is de overheid nog wel zo’n bepalende actor?’

Terugkijkend op de afgelopen periode geeft Simon Henk aan: ‘Ik ben trots op de stevige kern die er met deze kadernota ligt. Dat we een beweging op gang gebracht hebben. Een samen-leving betrokken is, die vráágt om een uitvoeringsnota sport als vervolg op de kadernota, die geïnteresseerd is in wat de gemeente biedt en waar zij op kunnen inhaken. En dat bewegen en sport heel breed kan worden ingezet als middel bij de domeinen WMO, jeugdzorg, volks-gezondheid, evenementen en binnenkort de nieuwe omgevingswet’.

Maatschappelijk rendement Luimstra toont zich kritisch, maar betrokken ‘Ik vind het belangrijk om na te denken over het maatschappelijk rendement van de inzet van publiek geld. We stoppen veel geld in onderwijs en zorg. Maar levert het ook wat op voor de

‘Niet automatisch trainer of aanvoerder

willen zijn’

32

samenleving? Wat diepe indruk op mij maakte was het verhaal van een lector van de Hanze Hogeschool, die zijn stagiairs van de zeer zwakke scholen in Noordoost Groningen terughaalde. Want ze konden toch geen stagiairs opleiden op zwakke scholen! Maar het was beter geweest om juist extra docenten en begeleiding erop zetten, zodat deze scholen in drie jaar weer goede scholen zouden zijn. Zo zouden we Drenthe beweegt ook kunnen gebruiken, om te experimenteren.’

Sport verrijktLuimstra is geboren als trotse Fries maar woont en werkt sinds 2001 in Drenthe. Daarover zegt hij: ‘In Friesland was ik

onder andere surfer, watersporter en natuurijsschaatser. In Groningen, waar ik na mijn ALO-opleiding ziek werd en lange tijd in een revalidatiecentrum moest verblijven, werd ik ‘geïndoctrineerd’ met Groningse gebruiken en muziek van de Groningse helden Ede Staal en Rooie Rinus. En sinds ik in Drenthe woon heb ik handbike als sport. Waar vind je zo’n prachtig interessant landschap voor het fietsen als in Drenthe? Dus met alle drie heb ik wel wat. Ik voel me Noorderling!’

SleutelfactorOp de vraag wat hem beweegt, antwoord Simon Henk ‘Eigenlijk is mijn drijfveer: ik wil het sport en beweegdomein ontsluiten

voor alle mensen. Het klinkt misschien filosofisch, maar het lichaam kan zoveel meer dan de meeste mensen denken. Onze maatschappij is cognitief ingesteld, we zijn het lichamelijke vergeten. Terwijl bewegen een sleutelfactor is. Kunnen bewegen heeft voor alles positieve gevolgen, juist ook voor de kwetsbaren. Velen hebben hulp nodig om hun mogelijk-heden te ervaren, te leren wat ze kunnen en het ook echt te doen. Ervaar dat maar eens. Je kunt surfen, skaten, marathon lopen,… doe het maar eens… het is onver-getelijk! En dan nog de bijeffecten!’

SkatebaanLuimstra weet waar de foto bij dit artikel gemaakt moet worden. ‘De skatebaan staat symbool voor hoe wij werken. Wij als gemeente faciliteren de skatebaan en het naastgelegen watertappunt. Wat er verder gebeurt, dat is niet aan ons. Maar de jongeren maken echt veel gebruik van de baan! Het geeft hen de kans om zich juist in het centrum van Emmen te laten zien. En dat is uniek, meestal zijn deze voorzieningen in een uithoek verstopt zodat niemand er last van heeft. Ook houdt de skatebaan mij scherp en bescheiden. Onze jongeren vertonen er mooie kunsten terwijl er geen docent aan te pas is gekomen! Ze kunnen het zelf ook, vinden nieuwe moves uit, dus waar heb je trainers voor nodig?’

33

34

Drenthe beweegt 2017-2020Jullie hebben onze rapportage Drenthe beweegt 2013-2016 gelezen. Nee, geen chronologisch overzicht van projecten, geen spreadsheets met getallen tot achter de komma. Daarmee denken we niet het juiste verhaal over Drenthe beweegt te vertellen. We hebben gekozen voor verhalen van mensen, voor gesprekken tussen mensen waarbij de rode draad vooral de kracht van sport en bewegen is. Soms komt de naam Drenthe beweegt niet eens terug. Maar het totaal van de verhalen aangevuld met een paar schema’s geven het beste beeld van Drenthe beweegt. Met name in de afgelopen periode is Drenthe beweegt een beweging geworden. Een inspiratiebron op verschillende manieren. Concreet

bij de ontwikkeling van nieuwe programma’s, bij spannende ambities maar ook als voorbeeld van samen-werking tussen overheden, maatschap-pelijke instellingen en ondernemers.

Ging alles zo goed dan? Nee, in ieder geval niet alles. In deze rapportage benoemen we de successen, maar ook de verbeterpunten. Drenthe beweegt konden en kunnen we niet ‘afkijken’. Er is geen blauwdruk. Samen ontwikkelen

met betrokken mensen; dat hebben we gedaan. Na 3 jaar Drenthe beweegt (als opvolger van Drenthe 2028) gingen we in 2016 evalueren en nadenken over het vervolg. Gemeenten, provincie en instellingen waren unaniem: het netwerk Drenthe beweegt moet in ieder geval nog een nieuwe periode van 4 jaar voortgezet worden. Aangepast, maar op vergelijkbare manier. Vervolgens is er met een grote groep mensen nagedacht waar Drenthe beweegt 2017-2020 over zou moeten gaan. De kern is het voortzetten van bestaande programma’s en processen, aangevuld met de veranderingen, met name in het sociale domein. Dit leidt tot ambities op het gebied van Gezonde Leefstijl (gezondheid),

Vooruitblik

‘Er is geen

blauwdruk’

34

Iedereen doet mee (participatie) en Actieve beleving (economie). Uitwerken van deze ambities levert drie deelprogramma’s op, waar we ons de komende jaren op concentreren:• Drenthe gezond• Drenthe doet mee• Drenthe beleeft

Waar in de periode Drenthe 2028 (2009-2012) zich vooral richtte op bewustwording van de kansen van sport en bewegen als middel om Drenthe beter te maken, waren de

inspanningen er de afgelopen periode Drenthe beweegt (2013-2016) vooral op gericht alle gemeenten en andere organisaties aangesloten en op een lijn te krijgen. Het is het de bedoeling dat tussen 2017 en 2020 de kracht van sport en bewegen ingezet gaat worden in het brede sociale domein en als versterking van met name de vrijetijds-economie. Dat betekent dat de groep mensen, die betrokken is, ook steeds groter is. Nu al, helemaal in het begin van de nieuwe periode, gaat het over WMO, over participatiewetten, over

Jeugdzorg en over het stimuleren van het aantal bestedingen. De beweging groeit. De breedte van het programma, het aantal betrokkenen. Met het enthousiasme dat uit alle verhalen in dit boekje spreekt, kan ook de volgende stap een succes worden. Daar kijk ik nu al naar uit!

Hans Derks,Programmamanager Drenthe beweegt

35

Colofon

TekstenChrista Hoeksema, Dynamiek, sportadvies en beleid

RedactieChrista Hoeksema, Dynamiek, sportadvies en beleidHans Derks, Sylvia Pot, SportDrenthe

Foto’sJurjen Veerman, Fotopersbureau Jan Anninga, Marketing Drenthe, Martine Hoving, Henri Santing, IVN Noord, GGD Drenthe

Vormgeving en drukwerkProvincie Drenthe, Assen

UitgaveDrenthe beweegtPostbus 847900 AB Hoogeveenwww.drenthe-beweegt.nl

Hoogeveen, juli 2017

Met dank aanSeine Snippe, Jan Kalter, Hans Leutscher, Herman Strijbosch, Mieke Zijl, Daniëlle Heidema, Karlijn Meijerink, Inge Dijkstra, Hans Kruizenga, Marianne Postma, Maryska Kremer, Peter Voerman, Roelof Dilling, Henk Jumelet, Renate Groenewold, Simon Henk Luimstra, Githa Klunder, Erica Georgius, Mieke Schoonhoven en Martijn Schuring.

Drenthe beweegt wordt uitgevoerd door:

Auteursrechten voorbehouden© Copyright 2017, Drenthe beweegt.

Het auteursrecht van deze publicatie berust bij Drenthe beweegt. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en/of publicatie in andere vorm dan deze uitgave is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van Drenthe beweegt.

36

Het verhaal achter Drenthe beweegtTussenstand 2013-2016

Samen de kracht van sport en bewegen benutten om Drenthe nog beter te maken. Dat is de filosofie van Drenthe beweegt. Deze unieke, omvangrijke samenwerking tussen alle Drentse gemeenten en de provincie Drenthe is de afgelopen vier jaar verder gegroeid tot een uitgebreid netwerk met verbindende kracht, een integrale visie en structuur. De waarde van dit netwerk wordt erkend door de partners want Drenthe beweegt wordt de komende vier jaar voortgezet!

Dit boekje geeft een tussenstand van Drenthe beweegt 2013-2016, het netwerk dat we in Drenthe met elkaar vormen. In dit boekje vind je ons verhaal, ter inspiratie en omdat we er trots op zijn! Samen werken we aan een beter Drenthe. Drenthe beweegt is van ons allemaal.