Het strafrecht versus protocollen
1
© Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Dinsdag, 18 oktober 2016 Het strafrecht versus protocollen Q-KOORTS NUJE CARIS DOOR SERGE SEKHUIS John Lipsch (75) uit Arensgenhout wil dat justitie een strafrechtelijk onderzoek instelt naar de gang van zaken op geitenboerderij Nuje Caris in Ransdaal. Daar brak in maart 2009 Q-koorts uit. Eigenaar Ron Grooten zou de besmetting drie weken hebben verzwegen. Zo raakten onnodig veel mensen besmet, onder wie Lipsch zelf. T ARENSGENHOUT T ientallen Q-koortspati- enten kwamen gisteren naar de rechtbank in Den Haag. Daar begon de zaak die de stichting Q-uestion namens driehonderd van hen aanspande tegen de Staat. De patiënten stellen de overheid aan- sprakelijk voor hun ziekte, die niet zelden hun toekomstdromen in dui- gen liet vallen. Ze claimen dat ze na de eerste Q-koortsuitbraak in 2007 onvoldoende zijn geïnformeerd, ge- waarschuwd en beschermd. John Lipsch was er niet bij in Den Haag. Hij voert zijn eigen gevecht. De Arensgenhoutenaar heeft justi- tie gevraagd een strafrechtelijk on- derzoek te starten naar wat er in het voorjaar van 2009 is gebeurd op de melkgeitenboerderij Nuje Caris van Ron Grooten, indertijd geves- tigd aan de Karstraat in Ransdaal. Voor de tweede keer overigens. In juni 2011 klopte Lipsch ook al aan bij het Openbaar Ministerie (OM). Na een correspondentie van bijna een jaar kreeg hij te horen dat was be- sloten om, na onderzoek door de Nederlandse Voedsel en Warenau- toriteit (NVWA), geen vervolging in te stellen. „Omdat ze drie jaar na dato niet genoeg bewijs meer kon- den vinden.” Dat ligt sinds de recen- te uitzending van het tv-program- ma Zembla totaal anders, is Lipsch’ stelligste overtuiging. In de uitzending kwam Jesse Kuij- pers aan het woord, een begeleider van de groep verstandelijk gehandi- capten die via de stichting Radar als hulpboeren op Nuje Caris werkten. Volgens Kuijpers wist Grooten al op 4 maart dat zijn bedrijf besmet was met Q-koorts, maar vreesde hij voor de toekomst van zijn onderneming en droeg hij daarom iedereen op om het stil te houden. De eigenaar zou de uitbraak pas bijna drie weken la- ter hebben gemeld bij de NVWA en de GGD Zuid-Limburg. „Al die tijd waaiden de Q-koortsbac- teriën hier vrij rond en raakten er mensen besmet”, aldus Lipsch. We- kenlang ook bleef Grooten gewoon bezoek ontvangen op zijn besmette bedrijf, zag de Arensgenhoutenaar bij Zembla. Een schoolklas uit Heer- len en een groepje kinderen dat tus- sen de pas geboren geitjes een ver- jaardag vierde. „Hij had kunnen af- bellen, maar deed dat niet.” Grove nalatigheid Grove nalatigheid ‘Het is duidelijk dat hier wel degelijk ernstige strafbare feiten plaatsge- vonden hebben’, schrijft Lipsch in zijn brief aan justitie. ‘Ook is er spra- ke van grove nalatigheid en het toe- brengen van zwaar lichamelijk let- sel, met de dood tot gevolg.’ Lipsch refereert aan artikel 300, lid 4 in het Wetboek van Strafrecht, waarin ‘opzettelijke benadeling van de gezondheid’ gelijk wordt gesteld met mishandeling. De toevoeging ‘met de dood tot gevolg’ betreft in elk geval het overlijden van de 17-ja- rige Joep van der Linden, een van de Heerlense kinderen die in de weken van Grootens geheimhouding Nuje Caris bezocht. Hij kreeg epilepti- sche Q-koorts. Drie jaar later beslo- ten zijn ouders hem uit zijn lijden te verlossen. Daarnaast zijn ten min- ste zes Limburgse patiënten overle- den aan Q-koorts, bleek eerder uit cijfers van Jacqueline Buijs, inter- nist in het Zuyderlandziekenhuis en initiatiefneemster van een speciale Q-koortspoli aldaar. Daags na de uitzending van Zembla kwam de brancheorganisatie ZLTO met de reactie dat geitenboer Groo- ten ‘correct heeft gehandeld’: hij volgde de destijds geldende proto- collen. „Dat is natuurlijk juridische kletskoek”, zo reageert Lipsch. „Ge- lukkig gaan bepalingen in het Wet- boek van Strafrecht omtrent nala- tigheid en handelingen die lichame- lijk of psychisch letsel veroorzaken boven dit soort regels. Het kan toch niet zo zijn dat je in ons land, zo lang je je maar aan de protocollen houdt - als Grooten dat al heeft gedaan -, mensen straffeloos met deze ziekte kunt besmetten?” Het is Lipsch met zijn verzoek om strafvervolging naar eigen zeggen niet te doen om financiële genoeg- doening. „Ik wil gewoon dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid ne- men en zich niet verschuilen achter allerlei procedures. Deze man heeft drie weken lang zijn mond gehou- den. En dat is levensgevaarlijk, zo is wel bewezen.” Het verbaast de Q-koortspatiënt uit Arensgenhout overigens wel dat hij tot nu toe alleen staat in zijn tocht naar justitie. Hij vraagt zich hardop af waarom bijvoorbeeld de ouders van Joep van der Linden zijn voor- beeld niet volgen. Of andere mensen die werkten op Grootens bedrijf en ziek werden. „Het is wat dat betreft stil hier in het dorp.” Lipsch behoort, als gezegd, niet tot de driehonderd Q-koortspatiënten die de Staat aanklaagden. Hij volgt de zaak uiteraard wel. „Ik hoorde de landsadvocaat zeggen: ‘de regering treft geen blaam, de geitenhouders hebben het gedaan’. Dat is de verde- digingslijn van de Staat: die geiten zijn niet van ons. Feitelijk heeft men daar gelijk in, maar het is wegkrui- pen voor je verantwoordelijkheid. Wel handig: want de geitenhouders op hun beurt kunnen niet zeggen dat de overheid niets heeft gedaan. Ron Grooten is voor tonnen gecom- penseerd nadat eind 2009 zijn dui- zend geiten zijn geruimd. De men- sen die ziek werden, kregen niets. Jarenlang ging het economische be- lang voor het volksgezondheidsbe- lang. En veeartsen, waarom hebben die nooit gewaarschuwd? Dat hoop ik nu eens te doorbreken.” Aneurysma Lipsch kreeg enkele weken na de Q-koortsuitbraak in Ransdaal zijn eerste klachten. Hij heeft chroni- sche Q-koorts. In 2011 ontsnapte hij aan de dood. Bij toeval werd ontdekt dat hij een aneurysma had. De Q-koortsbacteriën hadden zich ge- nesteld in de vaatwand van zijn aor- ta. Deze stond op springen. Een acu- te operatie redde zijn leven. „Inmid- dels gaat het beter met me, ik hoef geen medicatie meer te slikken, wel moet ik nog ieder jaar twee keer op controle. De onzekerheid of de ziek- te weer opvlamt, blijft. Altijd.” Het functioneel parket, dat binnen het Openbaar Ministerie gaat over milieuzaken, heeft Lipsch bevestigd dat zijn brief is ontvangen. Wanneer daar wordt besloten of er al dan niet een strafrechtelijk onderzoek komt, is niet duidelijk. Een woordvoerster benadrukt dat voor zo’n beslissing geen termijn geldt. Ron Grooten wilde gisteren niet reageren. Reageren? [email protected] Het kan toch niet zo zijn dat je in ons land, zo lang je je maar aan de protocollen houdt, mensen straffeloos met een ziekte als Q-koorts kunt besmetten? John Lipsch, Q-koortspatiënt FOTO ANP 0 50 100 150 200 250 300 2007 2008 2009 2010 aantal gemelde Q-koortspatiënten per week sep. 2007: RIVM onderzoekt uitbraak Q-koorts in N-Brabant juni 2008: eerste Q-koortsdode, meldingsplicht veehouders besmette stallen melkgeiten en melkschapen april 2009: vaccinatieplicht geiten en schapen in Brabant en deel Gelderland en Limburg okt. 2009: controle melktanks bedrijven op Q-koorts dec. 2009: ruiming 50.000 drachtige schapen en geiten op besmette boerderijen juni 2010: versoepeling maatregelen tegen Q-koorts apr okt. 2009 009: il 20 aantal gemelde Q p Q p Q-koortspatiënten Q koortspatiënten per week j i i i 2008 dec. 2009: 9: d 2007 2008 2009 2010 Aanpak Q-koorts bron: evaluatiecommissie q-koorts/rivm * bekend bij rivm t/m 23-9/2016, naar schatting zijn er 74 patiënten zeker of waarschijnlijk overleden aan Q-koorts Q-koortsmeldingen per gemeente Aantal bevestigde gevallen per 100.000 inwoners 0,1-10 10-20 20-50 50-100 100-200 200-500 500-1500 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Q-koorts-meldingen 168 0 1 7 11 5 1 1 0 0 0 1000 2354 504 81 66 19 28 21 6 Sterfgevallen*
-
Upload
serge-sekhuis -
Category
News & Politics
-
view
35 -
download
1
Transcript of Het strafrecht versus protocollen
© Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Dinsdag, 18 oktober 2016
Het strafrecht versus protocollen
Q-KOORTSNUJE CARIS
DOOR SERGE SEKHUIS
John Lipsch (75) uit Arensgenhout wil dat justitie een strafrechtelijk onderzoek instelt naar de gang van zaken op geitenboerderij Nuje Caris in Ransdaal. Daar brak in maart 2009 Q-koorts uit. Eigenaar Ron Grooten zou de besmetting drie weken hebben verzwegen. Zo raakten onnodig veel mensen besmet, onder wie Lipsch zelf.
TARENSGENHOUT
T ientallen Q-koortspati-enten kwamen gisterennaar de rechtbank inDen Haag. Daar begonde zaak die de stichting
Q-uestion namens driehonderd vanhen aanspande tegen de Staat. De patiënten stellen de overheid aan-sprakelijk voor hun ziekte, die nietzelden hun toekomstdromen in dui-gen liet vallen. Ze claimen dat ze nade eerste Q-koortsuitbraak in 2007onvoldoende zijn geïnformeerd, ge-waarschuwd en beschermd.John Lipsch was er niet bij in DenHaag. Hij voert zijn eigen gevecht. De Arensgenhoutenaar heeft justi-tie gevraagd een strafrechtelijk on-derzoek te starten naar wat er in hetvoorjaar van 2009 is gebeurd op demelkgeitenboerderij Nuje Caris van Ron Grooten, indertijd geves-tigd aan de Karstraat in Ransdaal.Voor de tweede keer overigens. Injuni 2011 klopte Lipsch ook al aan bijhet Openbaar Ministerie (OM). Na een correspondentie van bijna eenjaar kreeg hij te horen dat was be-sloten om, na onderzoek door de
et zo
aris
sloten om, na onderzoek door de
Nederlandse Voedsel en Warenau-toriteit (NVWA), geen vervolging inte stellen. „Omdat ze drie jaar nadato niet genoeg bewijs meer kon-den vinden.” Dat ligt sinds de recen-te uitzending van het tv-program-ma Zembla totaal anders, is Lipsch’stelligste overtuiging.In de uitzending kwam Jesse Kuij-pers aan het woord, een begeleider van de groep verstandelijk gehandi-capten die via de stichting Radar alshulpboeren op Nuje Caris werkten.Volgens Kuijpers wist Grooten al op4 maart dat zijn bedrijf besmet wasmet Q-koorts, maar vreesde hij voorde toekomst van zijn ondernemingen droeg hij daarom iedereen op om
NUJE CARIS
het stil te houden. De eigenaar zou de uitbraak pas bijna drie weken la-ter hebben gemeld bij de NVWA ende GGD Zuid-Limburg. „Al die tijd waaiden de Q-koortsbac-teriën hier vrij rond en raakten ermensen besmet”, aldus Lipsch. We-kenlang ook bleef Grooten gewoon bezoek ontvangen op zijn besmette bedrijf, zag de Arensgenhoutenaar bij Zembla. Een schoolklas uit Heer-len en een groepje kinderen dat tus-sen de pas geboren geitjes een ver-jaardag vierde. „Hij had kunnen af-bellen, maar deed dat niet.”
Grove nalatigheidGrove nalatigheid‘Het is duidelijk dat hier wel degelijkernstige strafbare feiten plaatsge-vonden hebben’, schrijft Lipsch inzijn brief aan justitie. ‘Ook is er spra-ke van grove nalatigheid en het toe-brengen van zwaar lichamelijk let-sel, met de dood tot gevolg.’Lipsch refereert aan artikel 300,lid 4 in het Wetboek van Strafrecht,waarin ‘opzettelijke benadeling vande gezondheid’ gelijk wordt gesteld met mishandeling. De toevoeging‘met de dood tot gevolg’ betreft in elk geval het overlijden van de 17-ja-rige Joep van der Linden, een van deHeerlense kinderen die in de wekenvan Grootens geheimhouding NujeCaris bezocht. Hij kreeg epilepti-sche Q-koorts. Drie jaar later beslo-ten zijn ouders hem uit zijn lijden teverlossen. Daarnaast zijn ten min-ste zes Limburgse patiënten overle-den aan Q-koorts, bleek eerder uitcijfers van Jacqueline Buijs, inter-nist in het Zuyderlandziekenhuis eninitiatiefneemster van een speciale Q-koortspoli aldaar.Daags na de uitzending van Zembla kwam de brancheorganisatie ZLTOmet de reactie dat geitenboer Groo-ten ‘correct heeft gehandeld’: hijvolgde de destijds geldende proto-collen. „Dat is natuurlijk juridische kletskoek”, zo reageert Lipsch. „Ge-lukkig gaan bepalingen in het Wet-boek van Strafrecht omtrent nala-tigheid en handelingen die lichame-lijk of psychisch letsel veroorzakenboven dit soort regels. Het kan tochniet zo zijn dat je in ons land, zo langje je maar aan de protocollen houdt- als Grooten dat al heeft gedaan -, mensen straffeloos met deze ziektekunt besmetten?”Het is Lipsch met zijn verzoek om strafvervolging naar eigen zeggenniet te doen om financiële genoeg-doening. „Ik wil gewoon dat mensenhun eigen verantwoordelijkheid ne-men en zich niet verschuilen achter
0
allerlei procedures. Deze man heeftdrie weken lang zijn mond gehou-den. En dat is levensgevaarlijk, zo iswel bewezen.”Het verbaast de Q-koortspatiënt uitArensgenhout overigens wel dat hijtot nu toe alleen staat in zijn tochtnaar justitie. Hij vraagt zich hardopaf waarom bijvoorbeeld de ouders van Joep van der Linden zijn voor-beeld niet volgen. Of andere mensendie werkten op Grootens bedrijf en ziek werden. „Het is wat dat betreftstil hier in het dorp.”Lipsch behoort, als gezegd, niet totde driehonderd Q-koortspatiënten die de Staat aanklaagden. Hij volgt de zaak uiteraard wel. „Ik hoorde delandsadvocaat zeggen: ‘de regeringtreft geen blaam, de geitenhouders hebben het gedaan’. Dat is de verde-digingslijn van de Staat: die geiten zijn niet van ons. Feitelijk heeft mendaar gelijk in, maar het is wegkrui-pen voor je verantwoordelijkheid. Wel handig: want de geitenhoudersop hun beurt kunnen niet zeggendat de overheid niets heeft gedaan.Ron Grooten is voor tonnen gecom-penseerd nadat eind 2009 zijn dui-zend geiten zijn geruimd. De men-sen die ziek werden, kregen niets. Jarenlang ging het economische be-lang voor het volksgezondheidsbe-lang. En veeartsen, waarom hebbendie nooit gewaarschuwd? Dat hoop ik nu eens te doorbreken.”
AneurysmaAneurysmaLipsch kreeg enkele weken na deQ-koortsuitbraak in Ransdaal zijneerste klachten. Hij heeft chroni-sche Q-koorts. In 2011 ontsnapte hijaan de dood. Bij toeval werd ontdektdat hij een aneurysma had. De Q-koortsbacteriën hadden zich ge-nesteld in de vaatwand van zijn aor-ta. Deze stond op springen. Een acu-te operatie redde zijn leven. „Inmid-dels gaat het beter met me, ik hoef geen medicatie meer te slikken, welmoet ik nog ieder jaar twee keer opcontrole. De onzekerheid of de ziek-te weer opvlamt, blijft. Altijd.”Het functioneel parket, dat binnen het Openbaar Ministerie gaat over milieuzaken, heeft Lipsch bevestigddat zijn brief is ontvangen. Wanneerdaar wordt besloten of er al dan nieteen strafrechtelijk onderzoek komt,is niet duidelijk. Een woordvoersterbenadrukt dat voor zo’n beslissing geen termijn geldt. Ron Grooten wilde gisteren niet reageren.
Het kan toch niet zo zijn dat je in ons land, zo lang je je maar aan de protocollen houdt, mensen straffeloos met een ziekte als Q-koorts kunt besmetten?
John Lipsch, Q-koortspatiënt
FOTO ANP
0
50
100
150
200
250
300
2007 2008 2009 2010
aantal gemelde Q-koortspatiënten per week
sep. 2007:RIVM onderzoekt
uitbraakQ-koorts inN-Brabant
juni 2008:eerste Q-koortsdode,
meldingsplichtveehouders besmettestallen melkgeiten en
melkschapen
april 2009: vaccinatieplicht
geiten en schapenin Brabant en
deel Gelderlanden Limburg
okt. 2009: controle
melktanksbedrijven
opQ-koorts
dec. 2009: ruiming 50.000drachtige schapenen geiten op besmette boerderijen
juni 2010: versoepelingmaatregelentegen Q-koorts
apr okt. 2009009:il 20
aantal gemeldeQ pQ pQ-koortspatiëntennnnQ koortspatiënten per week j iii 2008 dec. 2009:9: d
2007 2008 2009 2010
Aanpak Q-koorts
bron: evaluatiecommissie q-koorts/rivm * bekend bij rivm t/m 23-9/2016, naar schatting zijn er 74 patiënten zeker of waarschijnlijk overleden aan Q-koorts
Q-koortsmeldingen per gemeente
Aantal bevestigdegevallen per100.000 inwoners
0,1-1010-2020-5050-100100-200200-500500-1500
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Q-koorts-meldingen 168
0 1 7 11 5 1 10 0 0
1000 2354 504 81 66 19 28 21 6
Sterfgevallen*
