Onderwijs van de

toekomst?

Studiedag ICT & Onderwijs

dr. Steven Verjans – Universitair Docent

PHLimburg – 4 september 2008

Even voorstellen - OUNL

De Open Universiteit Nederland ontwikkelt, verzorgt

en bevordert, samenwerkend in netwerken en

allianties, hoogwaardig en innovatief hoger

afstandsonderwijs.

Als dé universiteit voor leven-lang-leren stelt zij de

uiteenlopende leerbehoeften van mensen in hun

levensloop én de noodzaak tot aanzienlijke

verhoging van de samenleving centraal.

Even voorstellen - OUNL (vervolg)

Wettelijke opdracht verzorgen van open hoger onderwijs bijdragen aan innovatie van het Nederlandse

hoger onderwijs bijdragen aan bestrijding van het lerarentekort

700 personeelsleden Gemiddeld 20000 studenten Studiecentra in Nederland en Vlaanderen

Even voorstellen …

Kort CV

Docent e-learning (Master in Actief Leren) Projectleider “De ELO van de toekomst” Projectleider “Levenlang leren diensten”

Betrokken bij Toll-Net (volwassenenonderwijs) Vroeger coördinator Eliseleren.be Blogger edublogs.be

Korte inhoud

Technologie verandert onderwijs? De onwillige docent

Doel van ICT-ondersteund onderwijs

Onderliggende leermodellen

De student van de toekomst?

Zijn onderwijsinstellingen er klaar voor?

Technologie verandert onderwijs?

19221922

19451945 19601960

1975197519951995

Patroon doorheen geschiedenis? (Larry Cuban / Todd Oppenheimer)

1. Technologie zal je onderwijs vernieuwen: Grote (valse) beloftes, gebaseerd op research

door technologieontwikkelaars

2. Maar: technologie slaat niet aan in school/klas

3. Waarom niet? – Standaard verklaringen:

1. Gebrek aan geld

2. Onwillige of onwetende leerkracht

4. Eindconclusie: technologie voldoet niet

5. Dus: vernieuwing nodig

Zijsprong – docent onwillig / onwetend?

Winnie The Poeh & e-leren(Wilfred Rubens – op basis van W. Horton)

© A.A. Milne & E.H. Shepard

Winnie en e-leren

Iejoor Scepticus Door “scha en schande”

wijs “It’ll never work, forget it” Het kan alleen maar

slechter gaan “Maar naar mij luistert

toch niemand,” mompelt hij

Knorretje Voorzichtig, een beetje

bang “Let’s wait until all the

bugs are worked out” Oei, techniek! Kan niet goed om met

onzekerheden Zouden we niet best

nog wat wachten?

Winnie en e-leren

Winnie Oude beer Niet te snel, jongens! “Let’s go slow and

avoid any trouble” Stapt niet in 7 sloten

gelijk Maar voor een klein

likje honing wil hij wel eens wat sneller lopen

Uil Wijs, bedachtzaam Duidelijk doel voor ogen “Proceed logically and

smoothly” Planmatig en

voorspelbaar Geen grote

veranderingen Geen grote fouten

Winnie en e-leren

Konijn Onrustig Bang achterop te geraken “We’re falling behind. Go,

go, go!” Wil meer en anders Bestaande situatie maakt

hem onrustig Voelt zich roepende in de

woestijn

Teigetje Aardig Overenthousiast “Do everything by e-

learning now!” Ziet alleen maar

voordelen Stuitert daarbij andere

dieren wel eens omver Verliest gevoel met

werkelijkheid

Doel van ICT-ondersteund onderwijs

Wat willen we bereiken met ICT-ondersteund onderwijs? Scholen meer efficiënt en productief maken Van onderwijs een aantrekkelijk en actief

proces maken, gericht op het echte leven De huidige generatie voorbereiden op de

arbeidsmarkt van de toekomst

Zitten hier geen denksprongen in?

Veronderstellingen bij deze redenering

1. Meer computers in de klas => meer gebruik

2. Meer gebruik van computers => efficiënt onderwijs en beter leren

3. Efficiënt onderwijs en beter leren => vaardige gediplomeerden die competitief zijn op de arbeidsmarkt

4. Gebruik van computers => attractief en actief leren

Niet vanzelfsprekend

Beter onderwijs door computers?

Cuban: ICT investeringen hebben niet geleid tot significante veranderingen in het onderwijs

Computers: oversold and underused (Cuban 2001)

Waarom geen veranderingen? Oude wijn in nieuwe vaten? Nieuwe instrumenten voor oude

onderwijsmodellen?

If weare going

in the

wrong

direction,technologywill get us

there FASTER!

A. Haddad, “technologies for education”

Pedagogisch model?

e-Leren 1.0 (Formeel leren)

Kwaliteit / certificering / diploma Geslotenheid / structuur Expert-gedreven– focus op individuele prestaties Wij beslissen voor jou – wij weten wat jij moet

weten / kennen ICT = gewoon andere manier van uitleveren

Pedagogisch model?

e-Learning 2.0 (Informeel)Downes (2005)

Ervaringsgericht / werkplekleren Openheid naar maatschappij / minder structuur Student-gedreven – focus op groepsleren We bepalen samen wat er geleerd wordt –

Niemand kan alles weten ICT – Gebruik maken van Web 2.0 middelen Buiten grenzen van (hoge)school

Learning

One-on-one Classroom Informal

Jay Cross (2007)

Bron: http://elearning.surf.nl/e-learning/artikelen/4142

De student van de toekomst?

Zal het wel zo’n vaart lopen? Studenten die leren van het Internet? Leren via een Smartphone / PDA?

Voorbeelden Belangrijkste tool aan PHLim = MSN !? Dochter van collega op klasse-Hyves voor 1e

schooldag (http://knolliej96.hyves.nl/) Online cursus connectivisme (1200 deelnemers

http://ltc.umanitoba.ca/wiki/Connectivism)

Homo Zappiens = student van de toekomst?(Wim Veen)

Actieve gegevensverwerkers

Vaardige probleemoplossers

Efficiënte communicatoren

Netwerk met vrienden

Zien school als storend / irrelevant

Willen controle over wat ze doen

Korte aandachtsboog, hyperactief

Leren via menselijke en technische netwerken

Homo zappiens is digitaalSchool is analoog

Conflict Web 2.0 vs. instelling?

Wikipedia

Participatie

Blogosphere

Wij, de media

Micro inhoud

Collectief

Samenwerking

Ik bepaal / wij bepalen

Encyclopedia Britannica

Publicatie

Persoonlijke websites

Zij, de media

Grote inhoudsgehelen

Autoriteit/expertise

Controle

De instelling bepaalt

Institutionele vragen bij social software

Copyright-regels (onderwijsuitzondering) Persoonsgegevens - paswoorden Back-up / Toegankelijkheid Archief? Syllabus-reglementering? Wie kijkt mee? (Open/gesloten) Individueel vs. sociaal leren ? Vluchtige kennis ? Kwaliteit van kennis ? Open content vs. betaalde content ?

Institutionele mogelijkheden

Sociale software gecontroleerd inzetten Voorbeeld 1: Social bookmarking

Kan op kleine schaal (intern) Zinvoller naarmate op grotere schaal gebruikt

Voorbeeld 2: Bloggen Selectief gebruik (intern & afgeschermd) Pas zinvol als er een zekere kritische massa ontstaat

Voorbeeld 3: Wiki Gesloten wiki: collaboratief schrijven binnen instelling Open wiki: collaboratief schrijven over grenzen van

instelling (internationaal?)

Zijn onze instellingen er klaar voor?

Ja, langzaamaan: Er zijn mooie voorbeelden van gebruik van

sociale software (voortrekkers / eilandjes). Er zijn eerste stappen naar integratie van

sociale software in leeromgevingen (half-open) Neen:

Probleem van beheersbaarheid en controle weerhoudt ICT-diensten

Geslotenheid van leeromgeving blijft belangrijk op instellingsniveau

Zijn onze instellingen er klaar voor?

Nog niet, want: Nog even afwachten (voorzichtig

verkennen) Zal het wel zo’n vaart lopen met die sociale

software? Moeten we de hype niet wat laten uitrazen?

Nog niet, maar toch: Toepassingen beginnen nut te bewijzen

Social bookmarking/tagging Collaboratief schrijven (wiki, Google docs)

Voorbereiden op job in kennismaatschappij

Voorbereiden op kennismaatschappij

Leren gebruik maken van tools “buiten” de school Social bookmarking Informatiebronnen filteren Kennis zoeken, maar ook abonneren (RSS) Kennis delen

Veranderende rol docenten Niet alleen meer de expert, maar ook de gids Eén van de vele bronnen van kennis en kunde

Rol van de onderwijsinstelling Enerzijds: veilige en gesloten leeromgeving

(middeleeuws klooster) Rust, reflectie, traditie Gecertificeerde kennis, kwaliteit Individuele vorming

Anderzijds: poort naar de maatschappij (middeleeuwse gilden en leermeesters) Werkdruk, training, verandering Snel veranderende kennis, kwantiteit Sociale vorming (leermeester & leerjongens)

Volgende fase

Levenlang leren ePortfolio levenslang bijwerken Geregeld nieuwe leerdoelen / plannen

Informeel leren = bedreiging voor (hoge)scholen? EVC Geen diploma meer nodig Overheid gaat met EVC’s werken

Just-in-time learning: zeer specifieke leervragen (kort, krachtig, relevant)

E-Learning 3.0 – Belang van het netwerk

Connectivisme = leertheorie voor de digitale eeuw (Siemens, 2004)

Gigantische informatie- en kennismassa Collaboratieve filter nodig (netwerk) Social bookmarking Weblogs

Sociale contacten Opbouwen van vertrouwen Virtuele werelden

Risico: SecondLife vs. FirstLife

Referenties Cross, J. (2007). Informal learning : rediscovering the natural

pathways that inspire innovation and performance San Francisco: Pfeiffer.

Cuban, L. (2001). Oversold and Underused: computers in the classroom. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Downes, S. (2005, 17-Oct-2005). E-learning 2.0. eLearn Magazine, Oct-2007, from http://elearnmag.org/

Horton, W. (2001). Leading e-Learning. Alexandria, VA: ASTD Press.

Oppenheimer, T. (2003). The flickering mind: the false promise of technology in the classroom and how learning can be saved. New York: Random House.

Rubens, W. (2004, 12-april). Winny the Pooh en e-learning. Wilfred Rubens TE-learning centrum: technology enhanced learning, from http://wilfredrubens.typepad.com/

Siemens, G. (2004). Connectivism: a learning theory for the digital age elearnspace (http://www.elearnspace.org/Articles/connectivism.htm) .

Veen, W., & Vrakking, B. (2006). Homo zappiens: growing up in a Digital Age. London: Continuum International Publishing Group.