Meer dan

250

briljante ideeën,

ludieke acties

praktische tip

s

en slimme

trucs!

9 789054 724056

Het Grote Ideeënboek voor SportclubsInspiratie uit de praktijk

Er is een grote rijkdom aan kennis en ervaring aanwezig bij sportclubs. Daaruit is flink geput bij de samenstelling van Het Grote Ideeënboek voor Sportclubs. In dit kloeke boek worden prak-tijkvoorbeelden van honderden verschillende sportclubs gepresenteerd. Grote en kleine clubs, afkomstig uit alle windstreken en actief in de meest uiteenlopende takken van sport.

Het resultaat is een bundeling van briljante ideeën, ludieke acties, praktische tips en slimme trucs waarmee elke club zijn voordeel kan doen.

In het boek wordt aandacht geschonken aan alle aspecten van de organisatie van sportclubs:

• Bestuur en beleid• Vrijwilligersmanagement• Financiële huishouding• Ledenwerving en -behoud• Organisatie activiteiten en evenementen

• Maatschappelijke inzet• Sponsoring• Exploitatie kantine• Beheer accommodatie• Enzovoort, enzoverder

De praktijkvoorbeelden worden in het boek kort en pakkend beschreven. Voor aanvullende en meer gedetailleerde informatie kan de lezer terecht op www.nlsportclub.nl, het digitale platform van de stich-ting NL Sportclub.

NL Sportclub is opgericht door en voor bestuurders van sportclubs in heel Nederland. De stichting bevordert de uitwisseling van kennis en ervaring, en stimuleert de samenwerking tussen sportclubs. En dat over de grenzen van gemeenten heen en tak van sport overstijgend. Het boek daagt sportbe-stuurders uit om vaker en verder over de schutting te kijken, en meer van elkaar te leren. Het wiel hoeft immers niet steeds opnieuw te worden uitgevonden.

HET GROTE IDEEËNBOEK VOOR SPORTCLUBSInspiratie uit de praktijk

HET G

ROTE ID

EEËNBO

EK VOO

R SPORTCLU

BS Inspiratie uit de praktijk

HET GROTE IDEEËNBOEK VOOR SPORTCLUBS

INSPIRATIE UIT DE PRAKTIJK

HET GROTE IDEEËNBOEK VOOR SPORTCLUBS

INSPIRATIE UIT DE PRAKTIJK

Samenstelling en eindredactie: Jan Janssens

Research en redactie: Jan Janssens

Simon den Heeten

Jana Tuijtelaars

Janna Buitenrust Hettema

Erik Driessen

Bas Jansen

Enrico Kolk

Ontwerp en opmaak: MariskaOfferman

Drukwerk: PreVision, Eindhoven

Uitgave: Arko Sports Media, Nieuwegein

Met het oog op een mogelijk vervolg op dit project, komen wij graag in contact met sportclubs die meer interessante praktijkvoor-

beelden willen delen. Tips en suggesties zijn, evenals reacties op dit boek, van harte welkom. Mail: info@nlsportclub.nl

ISBN 978-90-5472-405-6

NUR 801

© 2018 Stichting NL Sportclub, Leiden

Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag, zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende(n) op het auteurs-

recht, c.q. de uitgever van deze uitgave door de rechthebbende(n) gemachtigd namens hem (hen) op te treden, niets uit deze

uitgavewordenverveelvoudigden/ofopenbaargemaaktdoormiddelvandruk,fotokopie,microfilmofanderszins,hetgeenook

van toepassing is op de gehele of gedeeltelijke bewerking. De uitgever is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door

derden verschuldigde vergoedingen voor kopiëren, als bedoeld in art. 17 lid 2. Auteurswet 1912 en in het KB van 20 juni 1974

(Stb. 351) ex artikel 16b., te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden.

www.nlsportclub.nl

Jan Janssens

WOORD VOORAF

WOORD VOORAF“Heb je dat gelezen in de krant? Bij ESTO organiseren ze een weekend met sport en spel voor de pupillen waarbij die

kinderen allemaal blijven overnachten in het clubhuis. Zou het niet leuk zijn om ook zoiets te organiseren? Zullen we

eens gaan kijken in Bodegraven?” Het is lang geleden, maar ik kan het me nog goed herinneren dat een van de leden

van ons jeugdbestuur met dat voorstel op de proppen kwam. We gingen kijken, raakten enthousiast en organiseer-

den vele jaren ook zoiets bij onze voetbalclub. Het werd de traditionele opening van het nieuwe seizoen van WSE.

Het zijn maar een paar voorbeelden van situaties waarin

onze club leerde van een andere vereniging, en andere clubs

leerden van ons. Er zijn er meer. Maar eerlijk gezegd kan ik

nog veel meer voorbeelden voor de geest halen van einde-

loos getob, van situaties waarin wij meenden het wiel zelf te

moeten uitvinden.

In de loop der jaren ben ik als sportonderzoeker in contact

gekomen met heel veel clubs, in alle hoeken van het land en

in alle takken van sport. Ik ben bij clubs over de vloer geweest

waar ik onder de indruk raakte van de organisatiekracht, maar

ook bij clubs waar nog veel meer werd getobd dan bij mijn

eigen vereniging in de slechtste dagen. Heel vaak bekroop

mij het gevoel dat de clubs, goed georganiseerd of niet, zo

veelmeerprofijtvanelkaarzoudenkunnenhebbendanin

de praktijk het geval is. Gek genoeg kwam dat in gesprekken

met sportbestuurders ook steevast naar voren. Het idee dat in

sportclubs te vaak het wiel opnieuw wordt uitgevonden, wordt

door de bestuurders van diezelfde sportclub breed gedeeld.

Dat gevoel gevoegd bij de overtuiging, nee de wetenschap,

dat sportclubs van onschatbare betekenis zijn voor de samen-

leving en best een handje geholpen mogen worden, zijn de

belangrijkste motieven achter het initiatief voor NL Sportclub

en de samenstelling van dit ideeënboek.

Ik hoop van harte dat de uitwisseling van kennis en ervaring, de

samenwerking en de bundeling van krachten die NL Sportclub

beoogt bij veel sportclubs hun vruchten gaan afwerpen.

Graag bedank ik iedereen die op een of andere wijze heeft

bijgedragen aan de totstandkoming van dit boek. Niet in de

laatste plaats alle sportclubs waarvan de ideeën, acties, tips

en trucs in dit boek zijn samengebracht.

Jan Janssens

We pakten het steeds groter aan. Zo nodigden wij er in opeen-

volgende jaren steeds andere kansarme groepen kinderen bij

uit. Eerst kinderen met een handicap, toen kinderen van Viet-

namese bootvluchtelingen en weer een jaar later kinderen van

Turkse en Marokkaanse gastarbeiders. Die werden toen nog

zo genoemd. Dat trok de aandacht. Er kwamen mensen van

andere clubs bij ons kijken hoe we dat aanpakten.

Een aantal jaren later. De club was uit zijn jasje gegroeid.

Het werd hoog tijd om het clubgebouw uit te breiden. We

hadden veel handige mensen in de gelederen dus konden

veel zelf doen, maar het bleef een hele investering. Waar

haalden we het geld vandaan? “Misschien moeten we een

grote loterij organiseren”, opperde iemand. Daar was weinig

enthousiasme voor. Het was al eens eerder gedaan en geen

onverdeeld succes geworden. Het onderwerp kwam ter

sprake toen FC Lisse de zondag erna op bezoek kwam. De

eerste teams voetbalden tegen elkaar in de competitie. Ik

vroeg aan de secretaris van de club uit de Bollenstreek naar

hunervaringenmetfinanciëleacties.Hijverteldeenthousiast

over een grote loterij die zij hadden opgezet en die veel geld

had opgeleverd. “Het belangrijkste,” zo hield hij mij voor, “is

dat je het zo organiseert dat je met veel mensen loten ver-

koopt, want als je dat met te weinig mensen doet, raak je al

gauw gefrustreerd.” In Lisse hadden zij duizend dure loten

in verkoop gebracht en “het 10x10x10-systeem” toegepast,

vertelde hij. Dat kwam erop neer dat ze tien mensen in de

club hadden benaderd als verkoopcoördinatoren, die op hun

beurt weer tien mensen als lotenverkopers hadden benaderd

om elk tien loten te verkopen. En tien loten verkopen; dat

was te overzien. We namen de tip ter harte. Het bleek een

gouden tip. We wisten binnen twee weken tijd ook duizend

dure loten te verkopen, herhaalden het kunstje nog twee

keer en hadden voldoende geld in kas om de renovatie en

nieuwbouw te bekostigen. We pakten het, ook publicitair, zo

goed aan, dat verschillende sportclubs en zelfs een harmonie

weer bij ons langskwamen om te informeren naar het geheim

achter het succes.

INTRODUCTIE

GROTERE DIVERSITEIT LEDENBESTAND • CONSUMENTISMESTRENGERE EISEN BOND • HOGERE KWALITEITSEISEN

NIEUWE DOELGROEPEN • NIEUWE SPORTVORMENFLEXIBELE LIDMAATSCHAPPEN • INDIVIDUALISERING

MEER MAATSCHAPPELIJKE VERWACHTINGEN SPORT ALS MIDDEL • DUURZAAMHEID • AANPAK MISSTANDEN

STEEDS KRITISCHERE EN MONDIGERE LEDENINZET VRIJWILLIGERS MINDER VANZELFSPREKEND

OUDERS DROPPEN HUN KINDEREN • OPLOPENDE KOSTEN

AANSPRAKELIJKHEID • PRIVATISERING GEMEENTELIJKE TAKENVERGRIJZING KADER • TOENAME COMPLEXITEIT

ONDERNEMERSCHAP VERLANGD • MEER CONCURRENTIETOENEMENDE REGELDRUK • INZET NIEUWE MEDIA

SAMENWERKING EN FUSIE • GROEIEND LEDENVERLOOP

MAAR VEEL SPORTCLUBS HEBBEN HET BEST MOEILIJK

GEZELLIGHEID • COMPETITIE • REVALIDATIE • PREVENTIE ZIEKTEN MOTORISCHE ONTWIKKELING • ZELFONTPLOOIING

PLEZIER • CONDITIE • FITHEID • TALENTONTWIKKELING

AGRESSIEREGULATIE • ONTSPANNINGSOCIALE CONTACTEN • GEZONDHEID SOCIAAL KAPITAAL • GEZELLIGHEID

TROTS • IDENTIFICATIE • ZELFKENNISZELFDISCIPLINE • WINNEN EN VERLIEZEN • LEEFBAARHEID

STATUS EN PRESTIGE • PARTICIPATIE • INTEGRATIESOCIALE WAARDERING • GEMEENSCHAPSZIN • OPVOEDING

SOCIALE COHESIE • COGNITIEVE ONTWIKKELINGVESTIGINGSKLIMAAT • CRIMINALITEITSPREVENTIE

MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEIDLAAGDREMPELIG AANBOD SPORT EN BEWEGEN

SPORTCLUBS KUNNEN VEEL BETEKENEN VOOR DE SAMENLEVING

Marieke van AstenVoorzitter

korfbalvereniging SV Oxalis,

Horst aan de Maas

Bastiaan BuschmanVoorzitter

Algemene Groninger Studenten roeivereniging Gyas

Ronald Esajas*Voorzitter

voetbalvereniging Zuidoost United,

Amsterdam

Claudia FloorsVoorzitter

gymsportvereniging Penta Winterswijk

René Fondse*Voorzitter

handbalvereniging Delta Sport, Zierikzee

Joep de GrootVoorzitter

hockeyvereniging HC Oranje-Rood,

Eindhoven

Fleur van de LaarVoorzitter

stichting sport voor verstan-delijk gehandicapten Super-G,

Den Bosch

Alfred MaasVoorzitter

volleybalvereniging Next Volley Dordrecht

Sietse van der Mei*Voorzitter

atletiekvereniging AV Heerenveen

Peter van NielandVoorzitter

mountainbikeclub Bar End, Apeldoorn

Helenus de ReusVoorzitter

tennisvereniging TC Bargeres, Emmen

Joep RitzenVoorzitter

judovereniging Judo Almelo

Aad van SchieVoorzitter

tafeltennisverenigingHTTV-070, Den Haag

Henk StaatsVoorzitter

badmintonvereniging BV Almere

Rens WisseloVoorzitter

zwemvereniging Aquarijn, Nieuwegein * O

prich

ters e

n raa

d van

toez

icht

COMITÉ VAN AANBEVELING NL SPORTCLUBSteeds breder wordt erkend dat sportclubs belangrijk zijn voor de samenleving. Toch hebben veel clubs het best moei-

lijk. Aan alle kanten worden de wensen en eisen opgeschroefd. De roep om innovatie klinkt. Het kader vergrijst. En er

zijn steeds meer concurrenten op de vrijetijdsmarkt. Er zijn gelukkig veel clubs die organisatorisch goed draaien, waar

mooie initiatieven worden genomen en prima resultaten worden geboekt. Maar dat is allesbehalve vanzelfsprekend. Alle

verenigingen kennen hun ups and downs. Het komt helaas ook regelmatig voor dat verenigingen het niet meer kunnen

bolwerken. Ze heffen zichzelf op of gaan fuseren. Daardoor neemt het aantal verenigingen in een rap tempo af. In de

afgelopen 25 jaar gaat het om een afname van maar liefst dertig procent.

Om alle uitdagingen en problemen het hoofd te bieden krij-

gen sportverenigingen advies en ondersteuning. Dat gebeurt

vooral vanuit gemeenten, lokale en regionale sportservice-

organisaties, en landelijke sportorganisaties. Maar ook die

ondersteuning is niet altijd meer vanzelfsprekend. Er wordt

door beleidsmakers soms openlijk getwijfeld aan het bestaans-

recht of de toekomst van verenigingen. De clubs zouden te

veel in zichzelf gekeerd zijn, en zich onvoldoende aanpassen

aan de wensen van de hedendaagse sporter en de eisen van

de tijd. Hoewel de meeste beleidsmakers daar genuanceer-

der over denken, richten zij hun aandacht, inzet en middelen

in toenemende mate ook op andere sportaanbieders. Steeds

vaker organiseren zij ook een eigen (soms concurrerend)

sportaanbod.

Tegen deze achtergrond ligt het eigenlijk erg voor de hand dat

sportverenigingen meer over de schutting kijken, meer met

elkaar samenwerken, elkaar helpen en de krachten bundelen.

Met het oog daarop is het initiatief genomen voor de oprichting

van NL Sportclub: een nieuwe community voor het bestuurlijk

en organisatorisch kader van sportclubs in heel Nederland.

Een gelijknamige stichting is in maart 2018 opgericht.

Het initiatief kent een breed draagvlak. Niet minder dan vijf-

tien voorzitters van sportverenigingen actief in evenzoveel

verschillende takken van sport en afkomstig uit alle provincies

zijn hierbij betrokken.

De vijftien voorzitters gaan met hun club de kern vormen van

een online netwerk dat het bestuurlijk en organisatorisch

kader van alle sportverenigingen in Nederland gaat verbinden.

Het doel van deze community: meer uitwisseling van kennis en

ervaring, meer onderlinge advisering en dienstverlening, meer

samenwerking. En dat alles over de grenzen van gemeenten

heen en tak van sport overstijgend. Bij dit alles zal NL Sportclub

vanzelfsprekend de samenwerking zoeken met sportorganisa-

ties, sportservices, overheden, bedrijven en fondsen. Op lokaal,

regionaal en nationaal niveau.

HET GROTE IDEEËNBOEK VOOR SPORTCLUBS INSPIRATIE UIT DE PRAKTIJKEr is een grote rijkdom aan kennis en ervaring aanwezig bij sportclubs. Daaruit hebben we flink geput bij de

samenstelling van dit ideeënboek, dat de start markeert van NL Sportclub. Verderop in het boek presenteren we

praktijkvoorbeelden van honderden verschillende sportclubs.

Het resultaat is een bundeling van briljante ideeën, ludieke

acties, praktische tips en slimme trucs waarmee elke club zijn

voordeel kan doen. Aan alle aspecten van de organisatie van

sportclubs schenken we aandacht. We willen zo sportbestuur-

ders uitdagen om vaker en verder over de schutting te kijken.

En meer van elkaar te leren. Het wiel hoeft immers niet steeds

opnieuw te worden uitgevonden.

De praktijkvoorbeelden worden heel beknopt beschreven. Op

sommige gaan we voor de afwisseling iets uitgebreider in dan

op andere, maar over alle voorbeelden valt sowieso veel meer

te schrijven. Dat hebben we bewust niet gedaan. Met dit boek

willen we sportbestuurders op ideeën brengen en inspireren,

en niet tot in detail informeren. Voor meer informatie verwijzen

wij naar het digitale platform dat tegelijk met het boek is gelan-

ceerd. Elk boek heeft een unieke code die een jaar lang gratis

toegang geeft tot het besloten deel van het platform. Daar

bieden we niet alleen aanvullende informatie, maar geven we

ook gelegenheid om vragen te stellen en in contact te komen

met andere clubbestuurders.

De praktijkvoorbeelden in dit boek zijn verdeeld over twaalf

thematische hoofdstukken. De indeling ligt vaak voor de hand,

maar is ook weleens arbitrair. Veel voorbeelden passen name-

lijk onder verschillende noemers. Neem het voorbeeld van

de tafeltennisclub die clinics heeft georganiseerd voor kleine

mensen. Dat is nu in het hoofdstuk Leden geplaatst, want het

gaat om een vorm van sportstimulering en ledenwerving. Maar

het had ook prima gepast in het hoofdstuk Maatschappij. Het

initiatief bevordert immers ook de sociale integratie van deze

kwetsbare groep in de samenleving.

De gepresenteerde ideeën komen van grote en kleine clubs,

van traditionele verenigingen, stichtingen, commerciële sport-

ondernemingen, virtuele clubs, noem maar op. Ze komen uit

alle windstreken en uit de meest uiteenlopende takken van

sport. Overal hebben we activiteiten en praktijken gevonden

die we de moeite waard vonden om te delen. Ideeën die

bestuurders van andere clubs zouden kunnen inspireren. Om

nieuwe initiatieven te nemen, zaken anders aan te pakken of

hun organisatie te versterken.

Elke clubbestuurder die het boek doorbladert, zal ongetwij-

feld praktijkvoorbeelden tegenkomen die bekend voorkomen,

maar daartegenover staan vast en zeker veel meer nieuwe of

vernieuwende ideeën.

Bij de selectie van praktijkvoorbeelden zijn we er niet van uitge-

gaan dat deze uniek, universeel toepasbaar en in alle opzichten

perfect hoeven te zijn. Dat is gegeven de enorme diversiteit

in de sportwereld ook niet mogelijk. Als we laten zien dat er

clubs zijn die elk jaar een nieuw bestuur kiezen, drie voorzitters

aanstellen of helemaal geen contributie in rekening brengen,

wil dat niet zeggen dat elke club dat moet gaan doen. Wat

voor de ene club een goede aanpak is, hoeft dat immers niet

voor de andere te zijn. We denken dat de praktijkvoorbeelden

clubbestuurders aan het denken kunnen zetten over de eigen

organisatie en het eigen beleid. Als dat ook maar een beetje

lukt, als elke clubbestuurder die kennisneemt van de verza-

melde ideeën in dit boek geïnspireerd raakt, al is het maar door

één enkel idee, is de opzet geslaagd.

INHOUD

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12

LEDENLedenwervingen-behoud,aandachtvoorspecifiekedoelgroepen, diversiteit, ledenbinding

KADERKaderwerving- en behoud, opleiding en begeleiding, vergoeding en beloning, vrijwilligersmanagement

SPORTACTIVITEITENVerbreding en vernieuwing sportaanbod, sporten in bijzondere omstandigheden

SAMENWERKINGSamenwerking met andere clubs, onderwijs en welzijnsinstellingen, overheden, belangenbehartiging

EVENEMENTENNevenactiviteiten, festiviteiten, kleine en grote evenementen

FINANCIËNInvesterenenfinancieren,fiscaleregelingen,financiëleacties,verkoop producten en diensten, crowdfunding

MAATSCHAPPIJInzet voor gezondheid, welzijn, participatie, cultuur, sociale cohesie, integratie, goede doelen

SPONSORINGWerving sponsors, subsidie- en fondsenwerving, bijzondere vormen van sponsoring, relatiebeheer

VEILIGHEIDVeilig sportklimaat, respect en fair play, preventie en bestrijding misstanden

ACCOMMODATIEAanleg en inrichting, onderhoud en beheer, exploitatie, energie, milieu en duurzaamheid

ORGANISATIEBesturen,beleidsontwikkeling,vernieuwingorganisatie,flexibilise-ringlidmaatschappen,differentiatiecontributies

KANTINEOrganisatie, exploitatie en beheer, Inrichting, assortiment, medegebruik

Trainer Marcel is NETJESLeider Bert is NETJES

Speler Mark is NETJES

21 121

43 135

59 147

75 169

93 181

105 197

07KADER

Kaderwerving- en behoud, opleiding en begeleiding, vergoeding en beloning, vrijwilligersmanagement

Er zijn in Nederland verschillende

sportclubs te vinden waar twee voorzit-

ters aan het roer staan. Een vereniging

met drie voorzitters; even was het een

unicum. Maar inmiddels heeft ook

Sportclub Markelo – na even klankbor-

den in Goor – ervoor gekozen om het

voorzitterschap door drie man te laten

vervullen. Bij Hector hebben ze goede

ervaringen met dit bestuursmodel. Jan

Schut vertelt: “We kunnen het alle ver-

enigingen aanbevelen. Het is voor ons

duidelijk wie wat doet. Je moet het van

tevoren goed afstemmen, maar dat kan.

We hebben een appgroep waarmee we

snel onderling communiceren. Er blijven

geen taken liggen. Integendeel, alles

wordt juist sneller opgepakt.”

De drie heren spreken bijna met één

mond en geven aan dat er bij de ver-

kiezing van voorzitters geen strijd zou

moeten zijn. Mensen kunnen vanuit

andere taken in de club doorschuiven

naar het voorzitterschap. De club staat

nu twee jaar onder leiding van het drie-

tal en is zeer tevreden over de gang van

zaken. De voorzitters voelen zich verant-

woordelijk en leveren ieder hun eigen

bijdrage aan het werk in de vereniging.

Ze zijn ook zeker van plan hier nog even

mee door te gaan.

129- 123 -

Voetbalvereniging SV Hector uit het Overijsselse Goor kent een unieke vorm

van besturen. Er is niet één persoon voorzitter, maar liefst drie mannen

mogen zich voorzitter noemen van de club met zo’n 600 leden. Het drieman-

schap bestaat uit Jan Schut, René van Ommen en Peter Velderman. De grote

groei van activiteiten op het sportpark was voor de club reden om de taken

van de voorzitter over drie personen te verdelen. Jan Schut is aanspreekpunt

voor alles wat met de wijkvoorziening te maken heeft. Peter Velderman is de

man die hoofdverantwoordelijk is voor de voetbalzaken. René van Ommen

zorgt voor de coördinatie van alle overige taken.

DRIE VOORZITTERS

“Er blijven geen taken liggen. Integendeel, alles wordt juist sneller opgepakt.”

- Jan Schut -

- 122 -

“Belactie CLIAS levert 73 vrijwilligers op”, “DWO’15 heeft er in klap 70 vrijwilligers bij”, “VVSB weet binnen een mum

van tijd 110 vrijwilliger te binden”, “70 jeugdvoetballers VOC ook scheidsrechter”. Het moeten intrigerende berichten

zijn voor clubs die zelf moeite hebben om vrijwilligers te vinden. Wat is de basis van deze successen? Wat hebben

de clubs gemeen? Twee dingen: een systematische werkwijze en persoonlijke aandacht.

GymsportverenigingSv CliasuitWildervankvolgdedeaanpak

‘Meer Vrijwilligers in Kortere Tijd’. Een aantal bestuursleden

en andere vrijwilligers van de Groningse club kwam bij elkaar

om alle 240  leden persoonlijk te bellen. Nietminder dan

73 mensenbodenhundienstenaan.

Ook bij omnivereniging DWO’15 uit het Zeeuwse Ovezande

en Driewegen werd gekozen voor een goed doordacht plan

van aanpak. Met een persoonlijke benadering en een posi-

tieve insteek, waarbij niet de problemen van de club maar de

wensen en mogelijkheden van de benaderde mensen werden

benadrukt, werden zeventig nieuwe vrijwilligers geworven.

Voetbalvereniging VVSB uit Noordwijkerhout koos voor een

nog persoonlijker benadering. De club sprak op wedstrijdda-

gen langs de lijn systematisch alle ouders van jeugdleden aan

en vroeg wat zij konden betekenen voor de club. Dat leverde

intweeopeenvolgendeseizoenenbijelkaar110 nieuwevrij-

willigers op.

Bij de voetbaltak van cricket- en voetbalvereniging VOC uit Rotter-

dam lag het accent op de werving van jeugdige scheidsrechters.

Door hen een beetje status te geven, in de watten te leggen en

goedtebegeleidenishetfluitenaantrekkelijkgemaakt.

Alle jonge arbiters worden prominent vermeld op de website

van de club, krijgen een jack met ‘V.O.C. Scheidsrechter’ op de

rug, worden uitgenodigd voor gezellige uitjes, krijgen begelei-

ding bij de wedstrijden en mogen op kosten van de club een

officiëlescheidsrechtercursusvolgen.

SYSTEMATISCH EN PERSOONLIJK

130

De reden ligt voor de hand, aldus Milou Jansen,

communicatiemedewerker bij de club: “Beelden

zeggenmeerdanduizendwoorden.”Methetfilmpje

hoopte de vereniging de aandacht te vestigen op de

vrijgekomen functie en snel een enthousiaste kan-

didaat te vinden. Met die aandacht kwam het zeker

goed.Het filmpje dat gepostwerd op Facebook

heeftuiteindelijkbijna17.000 mensenbereikt.Er

werd maar liefst 2.500 keeropgekliktenerkwamen

niet minder dan 355 reacties. De video kwam dus bij

velen onder ogen. Zij zagen wat de rol en de taken

van de voorzitter waren en welke verwachtingen er

leefden bij de club. Roy Timmermans, die uitein-

delijk de nieuwe voorzitter is geworden, werd op

hetfilmpjegeattendeerddoorzijndochterendoor

mensen uit zijn omgeving: Was dat niks voor hem?

Roybekeekhetfilmpje,steldezichkandidaatende

rest is historie.

Hoe ziet zo’n avond eruit? Bij binnenkomst in de

kantine gaan de ouders bij elkaar zitten aan tafel-

tjes die zijn verdeeld over de gehele ruimte. Na

een welkomstwoord en een algemene introductie

gaan vertegenwoordigers van alle commissies bij de

tafels langs om de ouders in groepjes te informeren

over de werkzaamheden van de verschillende com-

missies, het beleid van de club, de regels, routines,

enzovoort. Na verloop van tijd draaien de vrijwilli-

gers door naar een andere tafel. Dat gaat zo door

tot alle onderwerpen aan elke tafel aan de orde zijn

geweest. Omdat er in kleine groepjes gepraat wordt,

gaat het er allemaal heel informeel aan toe. Er is veel

ruimte voor vragen. Door de persoonlijke contacten

ontstaat wederzijds vertrouwen. De ouders raken

bekend met en betrokken bij de club. Dat maakt het

makkelijker om hen te benaderen voor vrijwilligers-

taken, maar ook voor sponsoring.

- 124 -

TAFELTJESAVONDDe Rotterdamse cricket- en voetbalvereniging VOC organiseert elk jaar aan het begin van het

seizoen een tafeltjesavond voor alle ouders van nieuwe jeugdleden in de jongste leeftijdscatego-

rieën. Het is voor hen een uitgelezen manier om kennis te maken met de club. Doorgaans komen

er wel een stuk of vijftig, zestig ouders naar het clubhuis voor de tafeltjesavond.

VACATUREVIDEOHet valt niet altijd mee om vrijwilligers te vinden voor functies waarvan velen geen duidelijk beeld

hebben, behalve dat er vast veel tijd in gaat zitten. Hockeyclub HCEL in Etten-Leur bedacht een

originele manier om duidelijk weer te geven wat nu eigenlijk de taken van de voorzitter zijn. De

club maakte een videofilmpje waarin de vertrekkend voorzitter een dag bij de club werd gevolgd.

131

132

- 125 -

Een belangrijk onderdeel van de campagne is een

reeks portretten van verschillende mensen die als

vrijwilliger actief zijn. Zij zijn de ambassadeurs van de

campagne. Zij vertellen wat zij zoal doen bij de club,

waarom ze dat doen en ook wat het vrijwilligerswerk

voor hen betekent. De portretten zijn gepubliceerd

op de website en gedeeld via de socialemediakana-

len van de club. De betrokken vrijwilligers worden

hiermee op een mooie manier in het zonnetje gezet.

Maar dat niet alleen. Hun verhalen, ervaringen en

foto’s worden ook gebruikt voor de werving van

andere vrijwilligers. Zij laten zien dat vrijwilligerswerk

leuk en leerzaam kan zijn, en dat vrijwilligerswerk

ook goed staat op het  cv. “Daardoor,” zo hoopt

verenigingsmanager Nanda Timmerman, “gaan de

leden op een andere manier naar vrijwilligerswerk

kijken. Ze moeten het vrijwilligerswerk als een kans

gaan zien.” Dat de ambassadeurs nu ook vaker her-

kend worden als ze bij de club rondlopen, is mooi

meegenomen. Dat maakt het voor hen weer mak-

kelijker om nieuwe mensen te benaderen voor een

taak of commissie.

Voorzitter Cees de Graaf: “Het mes snijdt aan twee

kanten. Zij kunnen hier activiteiten doen, wij hoeven

minder taken uit te voeren en er is bovendien over-

dag iemand aanwezig op de club. Het is niet gratis,

maar de geringe kosten die we maken, wegen zeker

op tegen de baten.”

De samenwerking bestaat al een jaar of vijftien.

Het idee ervoor ontstond destijds bij leden van de

vereniging die ook verbonden waren aan de zorgin-

stelling. De club heeft de zorginstelling inmiddels

ook aan andere clubs gekoppeld, zoals de manege

en de hockeyclub.

- 127 -

In het Brabantse Udenhout werkt de tennisvereniging samen met een zorginstelling. TV Uden-

hout stelt de accommodatie beschikbaar als activiteitencentrum voor de zorginstelling en de

bewoners daarvan voeren dagelijks allerlei activiteiten uit die anders door vrijwilligers van de club

moeten worden opgepakt. Zo profiteren beide partijen. De mensen met een lichte verstandelijke

handicap houden zich onder andere bezig met het onderhoud van de banen en de bevoorrading

van de kantine. Ze werken onder begeleiding van een professionele groepsbegeleider.

INSPIRERENDE PORTRETTEN

INZET MENSEN MET BEPERKING

Om meer vrijwilligers aan de club te binden is voetbalvereniging BFC uit Bussum de campagne

‘Scoren met je talent’ gestart. Het idee hierachter is dat de vrijwilligers bij de club iets doen waar

ze goed in zijn, wat bij hun past of waarin ze zichzelf kunnen ontwikkelen.

133 134

135

“Overal waar we hebben schoongemaakt, laten we een roze handschoen

achter met een vrolijke boodschap.”- Sandra Batens -

Voetbalvereniging SV Loosduinen uit Den Haag heeft een onderhoudsploeg die het sportpark

bijhoudt. Deze wordt gevormd door enkele mannen die zich al vele jaren inspannen om het

complex netjes te houden. Omdat ze daar hun handen meer dan vol aan hebben, rees een paar

jaar geleden bij Sandra Batens het idee om samen met een aantal vrouwen de mannen af en toe

een handje te gaan helpen. Er waren volgens haar best veel vrouwen die af en toe wat voor de

club wilden doen, maar geen vaste vrijwilliger wilden worden. Daarvoor wilde zij speciale ladies’

nights organiseren: avonden waarop schoonmaakwerk wordt gecombineerd met gezelligheid.

Sandra legt uit hoe ze te werk is gegaan: “De eerste stap was het benaderen

en enthousiasmeren van de dames. Vervolgens ben ik met mijn idee naar

het bestuur gegaan. Het voorstel werd zeer positief ontvangen, ik kreeg alle

medewerking en ondersteuning. Met hulp van een andere ‘lady’ hebben we

invulling gegeven aan de ladies’ night. Naast het schoonmaken wilden we

er vooral een leuke avond van maken. We hebben een vrolijke uitnodiging

voor de dames opgesteld en hierin gevraagd of we op ze konden rekenen.

Elke schoonmaakavond heeft tot nu toe een andere invulling gehad. We

hebben bijvoorbeeld een sieradenparty gehouden, een wijnproeverij en

een ludieke ‘recycle bingo’. De opzet is wel gelijk gebleven. We verdelen de

schoonmaaktaken, steken een à twee uur de handen uit de mouwen en slui-

ten af met een gezellige activiteit. Inmiddels zijn onze ‘roze handschoenen’

ook een traditie geworden. Overal waar we hebben schoongemaakt, laten

we een roze handschoen achter met een vrolijke boodschap.”

- 126 -

LADIES’ NIGHT

VASTE JEUGDAVOND

Een paar jaar geleden vroeg de jeugdcoördinator van

roeivereniging Nautilus uit Rotterdam twee jonge wedstrijd-

roeiers om een krachttraining voor de jeugd te organiseren.

De twee grepen hun kans en bedachten dat het leuk zou

zijn om na de training ook gezamenlijk te eten bij de club.

Het klikte zo goed tussen de jongste leden van de club, dat

ditnu– sinds2014 –vasteprikisopdedonderdagavond.

De jeugdleden kijken er echt naar uit. Omdat de deelnemers

aan de jeugdavond ouder worden, wisselt de samenstelling

van de groep vaak, maar de sfeer blijft goed.

HestervanWessel,jeugdlidvanRV Nautilus:“Hethoeftniet

ingewikkeld te zijn. Wij hebben onze etentjes zo georgani-

seerd, dat iedereen die wil mee-eten voor de training wat

geld inlegt. Daarvan doen een paar mensen boodschappen,

waarna er wordt gekookt. Door de taken een beetje te ver-

delen, kan iedereen ook gewoon trainen.”

Naast het gezamenlijk eten worden er door de jeugdleden

ook andere activiteiten georganiseerd, zoals een roeikamp

ofeenfilmavond.Deleidingvandegroepbestaatuitoudere

jeugdleden, die in contact staan met het bestuur. Ze hebben

een eigen begroting. Het bestuur houdt een oogje in het zeil,

maar bemoeit zich niet met de inhoud van de activiteiten.

Jongeren hebben nu eenmaal andere interesses.

137

136- 128 -

VRIJWILLIGERSPAS

VoetbalverenigingFC Axeliseenpaarjaargeledenvoortge-

komenuiteenfusievanvv AxelenAZVV.Defusiegafhet

voetbal in het Zeeuws-Vlaamse stadje een echt kwaliteits-

impuls. De club nam een prachtige nieuwe accommodatie

in gebruik en ging een aantal zaken voortaan professioneler

organiseren. Het bracht wel extra kosten met zich mee, dus

gingen de contributies met dertig euro omhoog. Als geste

aan de vrijwilligers besloot de club om de contributieverho-

ging niet aan hen door te berekenen.

Bij nader inzien vond het bestuur dat onderscheid toch

niet zo handig en heeft het besloten om de vrijwilligers op

een andere manier tegemoet te komen. Alle mensen die

zich minimaal twintig uur per seizoen als vrijwilliger voor de

vereniging inzetten, ontvangen nu een consumptiekaart voor

twintig gratis consumpties én een vrijwilligerspas die inte-

ressante kortingen en andere leuke voordelen biedt bij een

aantal lokale bedrijven die de club sponsoren.

“Voor de club is dat ook iets voordeliger, terwijl het voor

de vrijwilligers niets uitmaakt, want die komen veel bij de

club en kopen toch regelmatig consumpties in de kantine.

Zij waarderen dit gebaar”, aldus voormalig voorzitter Willy

van Gremberghe.

- 129 -

ACADEMY VOOR JEUGDKADERTafeltennisvereniging VVV uit Leidschendam heeft samen

met de afdeling Sport & Welzijn van de gemeente een oplei-

ding opgezet voor jeugdkader: de VVV Academy. Het doel

hiervan is om jongeren in de leeftijd van dertien tot achttien

jaar te laten ontdekken wat zij leuk vinden en hun talenten

verder te ontwikkelen. De club wil op deze manier het ver-

enigingskader voor de toekomst opleiden.

De VVV Academy bestaat uit zes opleidingsmodules: 1. Trai-

ning, 2. Clubhuiszaken (kantine runnen), 3. Evenementen

(organiseren), 4. Algemene Zaken (besturen), 5. Marketing,

PR & Communicatie, en 6. ICT (onder andere beheer website).

Binnen elke module worden drie niveaus onderscheiden,

waarvoor prestatiekaarten kunnen worden behaald: brons,

zilver en goud. Bij elke module begeleidt een ter zake kun-

dige vrijwilliger van de vereniging de jongeren. Deze zorgt

ook voor de eindbeoordeling. Wanneer een module met

goed gevolg is afgesloten, krijgen de deelnemers een cer-

tificaat.DeAcademyisdriejaargeledengestartenerzijn

aldenodigecertificatenuitgereikt.Hetaantaldeelnemers

fluctueerteenbeetje.Somshakenjongerentussentijdsaf,

maar gemiddeld doen er ongeveer acht jongeren mee aan

een of meer van de modules. Inmiddels zijn ook een volley-

balvereniging en een dansschool gestart met het concept.

BESTUUR VAN EN VOOR JONGERENBij Sportclub Rouveen heeft de jeugd echt wat te zeggen.

Naast het bestuur van de ouderen heeft de voetbalclub

namelijk ook een bestuur van jongeren: De Groene Hand.

De club uit de gemeente Staphorst wil zo de jongeren laten

meedenken en -beslissen over de activiteiten van de club

en de koers die wordt gevaren. Voorzitter van het reguliere

bestuur Rudy Klomp over de gedachte achter het initiatief:

“We hebben een aantal jongeren benaderd, omdat zij het

beste weten wat er speelt onder hun leeftijdsgenoten. Het

is voor hen ook een mooie kans om bestuurservaring op te

doen. Dat kan later van pas komen.”

Het minibestuur bestaat uit vijf jongens en meisjes in de

leeftijd van veertien tot zestien jaar. Zoals een echt bestuur

heeft ook dit gezelschap een voorzitter, een secretaris en

een penningmeester. En zoals het een goede voorzitter

betaamt, houdt ook deze jeugdige preses elk jaar een nieuw-

jaarstoespraak. Jaarlijks wordt het minibestuur uitgenodigd

voor een gesprek met het maxibestuur. Tijdens dit gesprek

wordt de gang van zaken besproken en krijgt De Groene

Hand een eigen activiteitenbudget toegekend. Met dat geld

organiseerden de jongelui onder andere een jeugdkamp,

een vier-tegen-viertoernooi op het veld en een FIFA-toernooi

in de kantine.

139

138

CONTRIBUTIEKORTING VRIJWILLIGERSTafeltennisvereniging Taverzo uit Zoetermeer heeft in

2016 besloten om een vrijwilligersbijdrage te introduceren.

Hoewel het bestuur zich gelukkig prees met de inzet van veel

vrijwilligers, constateerde het ook dat er eigenlijk te weinig

vrijwillige inzet was om alles goed te kunnen organiseren.

De vrijwilligersbijdrage die de club introduceerde, is een bij-

drage van dertig euro per persoon, die alle leden betalen

boven op de contributie. Hiermee worden de taken ‘inge-

kocht’ waarvoor structureel te weinig animo is. Leden die

vrijwilligerstaken hebben uitgevoerd en zich op jaarbasis

meer dan 24  uur hebben ingezet, kunnen hun bijdrage

terugkrijgen. Leden die minder tijd steken in werk voor

de club of uitsluitend ‘consumeren’, komen daarvoor niet

in aanmerking. “Het is dus eigenlijk een contributiekorting

voor actieve vrijwilligers”, stelt voorzitter Jacob de Boer. Bij

de jeugd worden ouders geacht de handen uit de mouwen

te steken.

De invoering van de vrijwilligersbijdrage werd uitgebreid

toegelicht, vertelt Jacob: “Het kostte niet veel moeite om het

besluit door de ALV te krijgen, want daar komen toch vooral

de actieve leden.” De meeste vrijwilligers die in aanmerking

komen voor teruggave van de vrijwilligersbijdrage, zien daar

overigens van af, zo is de ervaring van de club tot nu toe.

MAATSCHAPPELIJK ELFTAL COMPETITIEVoetbalvereniging Rigtersbleek uit Enschede hecht veel

belang aan de inzet van leden van de club. Ook van de

jeugdleden. De club heeft daarom de Maatschappelijk Elftal

Competitie (MEC) in het leven geroepen voor A-, B- en C-ju-

nioren. De competitie gaat niet om prestaties in het veld,

maar om wat teams buiten de lijnen doen. Er kunnen punten

worden verdiend door het uitvoeren van activiteiten met

eenbrederdoel.Hetgaatomtakenzoalshetfluitenvan

wedstrijden en het draaien van bardiensten. Wanneer een

team deze taken heeft verricht, verdient het punten. Voor

het team dat aan het eind van het seizoen het meest ver-

dienstelijk bezig is geweest, is een leuke prijs beschikbaar.

Dit kan een potje paintballen zijn, maar ook een etentje met

het team. Om de puntentelling goed te regelen is er een

MEC-commissie die de punten bijhoudt.

MetdezebijzonderecompetitiewilVV Rigtersbleekdeclub

nog sterker maken, zo geeft vicevoorzitter Wouter du Gardijn

aan: “De jeugd moet ook betrokken worden in vrijwilligers-

werk. Met de Maatschappelijk Elftal Competitie creëren we

verantwoordelijkheid en saamhorigheid. We maken de jeugd

bovendien bewust van het belang van vrijwilligerswerk voor

de club. Zo willen we ervoor zorgen dat ze op latere leeftijd

ook verantwoordelijkheid nemen voor de club.”

- 130 -

140

141- 131 -

“Het kostte even tijd voordat vrijgekomen vrijwilligerstaken werden overgenomen door andere leden.

Maar uiteindelijk gebeurde dat wel.”- Steven Bos -

Zoals bij veel verenigingen was er ook bij korfbalvereniging GKV uit Den Haag een relatief kleine groep mensen die

heel veel werk verzette. Die afhankelijkheid van supervrijwilligers maakt een club kwetsbaar. Uit ervaring wist men dat

vrijwilligers die (te) veel doen voor de club, uitgeput kunnen raken, dan hun taken niet goed meer kunnen uitoefenen

en zelfs hun functie moeten neerleggen. De verdeling van taken in de vereniging moest anders en eerlijker, vond het

bestuur. Om dat voor elkaar te krijgen riep de club de ‘wonderenlijst’ in het leven.

Het bestuur maakte eerst een inventarisatie van alle taken die

door vrijwilligers worden verricht en de tijd die ze daarmee

kwijt zijn. Het totaal aan uren werd gerelateerd aan het aantal

leden. Zo werd berekend hoeveel tijd elk lid idealiter actief zou

moeten zijn als vrijwilliger. Er werden normen bepaald voor de

leden en voor de ouders van jeugdleden. Vervolgens werd op

basis hiervan de wonderenlijst opgesteld. Daarop prijken alle

vrijwilligerstaken, met daarbij opgesomd hoeveel punten leden

kunnen verdienen wanneer zij deze taken op zich nemen. Per

jaar wordt bijgehouden hoeveel punten elk lid heeft gescoord

en dat wordt teruggekoppeld naar de leden.

Waar de leden nu worden gestimuleerd om zich in te zetten

voor de club, worden de gewone vrijwilligers geadviseerd

zich aan de punten te houden, en ook echt niet meer tijd

in de club te steken. “De ervaring leert dat mensen die heel

veel op zich nemen, na een tijdje uitgeput raken en dan niks

meer gaan doen”, vertelt voorzitter Steven Bos. “En dan ben

je ze helemaal kwijt. Je moet aan de lange termijn denken en

taken doseren. Dan heb je ook op de lange termijn iets aan

die mensen.”

GKV is erg tevreden over het invoeren van de lijst. “De wonde-

renlijst heeft er in eerste instantie voor gezorgd dat sommige

vrijwilligers minder taken gingen uitvoeren. Het kostte ook even

tijd voordat vrijgekomen vrijwilligerstaken werden overgenomen

door andere leden. Maar uiteindelijk gebeurde dat wel.”

WONDERENLIJST

142

SOCIALE DRUK Soms is de sociale druk voldoende om de leden taken te laten

oppakken. Bij de Amsterdamse hockeyvereniging Xenios is

dat het geval. Op haar website en in een Welkomstboekje

maakt de vereniging duidelijk dat zij rekent op de vrijwillige

inzet van alle leden en ouders van jeugdleden. Alle volwas-

sen leden worden geacht hun scheidsrechterskaart te halen,

want “ieder team zal voor of na de eigen wedstrijd in principe

dewedstrijdvaneenanderXeniosteammoetenfluiten”.De

ouders van jeugdleden worden ingeroosterd voor een zoge-

naamde ‘wedstrijdtafeldienst’ en moeten bij toerbeurt ook

helpen bij de begeleiding van het team van hun kind.

143

Erzijninveelclubsteweinighandenvoorte veelwerk.Om

te voorkomen dat taken blijven liggen of vrijwilligers over-

belast raken gaan steeds meer clubs ertoe over om taken

verplicht te stellen. Dat kan een oplossing zijn, maar het kan

ook nieuwe problemen opleveren. Want hoe organiseer je

die verplichte werkzaamheden, en hoe ga je om met leden

die zich daaraan onttrekken? Aan het einde van dit hoofd-

stuk vier varianten uit de verenigingspraktijk.

VERPLICHTE TAKEN

143 145144 146 TEAMTAKENZoals veel clubs verplicht de Bredase voetbalvereniging RKVV

JEKA alle leden om een handje te helpen. Maar anders dan de

meeste clubs heeft JEKA niet gekozen voor een verplichting

per individueel lid, maar voor een collectieve verplichting: de

teamtaken. Per leeftijdscategorie zijn er verschillende taken.

De senioren en de A-jeugd hebben bijvoorbeeld bar- en keu-

kendienstofmoetenwedstrijdenfluiten.DeB-enC-junioren

moeteneveneenswedstrijdenfluiten,hebbencorveedienst

op het complex of ondersteunen bij het materiaalbeheer.

Ook voor de jongere teams zijn er verplichte taken. Daar

moeten de ouders de kleedkamers schoonmaken of thee

en ranja schenken in de rust.

De club heeft goede ervaringen met de teamtaken, zo geeft

secretaris Hans Hendrickx aan: “Er zijn gewoon handjes

nodig, en de leden begrijpen meestal wel dat het nodig is.

Er is weleens discussie over, maar over het algemeen gaat

het in goed harmonie.” De leiders van elk team zijn verant-

woordelijk voor de opkomst bij de activiteit. Alle teams zijn

een paar keer per jaar aan de beurt. Ruilen van dienst kan,

maar dan moet zelf de vervanging worden gevonden. Zo

blijven er geen taken liggen. Slechts een enkele keer moet

er een sanctie worden opgelegd omdat iemand in gebreke

is gebleven.

DAGDELEN AFKOPENVoetbalvereniging SEH uit Heerde heeft drie jaar geleden

een systeem van verplichte taken met afkoopmogelijkheid

ingevoerd.Iederlidvanafzestienjaarmoetten minstevier

dagdelen (zestien uur) per jaar een bijdrage leveren aan de

werkzaamheden in de club. Bij jongere leden wordt diezelfde

inzet van de ouders verwacht. Leden en ouders van jeugd-

leden die daar niet voor voelen of daartoe niet in staat zijn,

kunnen de verplichting afkopen. Zij betalen dan vijftig euro

per jaar meer aan contributie. Dat geld wordt gebruikt om

de vrijwilligers die deze taken overnemen en veel werk ver-

zetten een vergoeding te kunnen geven. Bij ongeveer een

op de vijf à zes leden wordt nu extra contributie geheven.

Volgens secretaris Henk van Gelder loopt het nog niet heel

soepel en wordt er nog steeds gesleuteld aan de aanpak.

“In de loop van de tijd is de afbakening van de verplichte

takenwelduidelijkergeworden– shirtjesvanheteigenteam

wassen of rijden naar uitwedstrijden horen er bijvoorbeeld

nietbij –maarhetDagelijksBestuurmoetnogregelmatig

knopen doorhakken over lastige kwesties die niet waren

voorzien.” Al doende leert de club. Om meer duidelijkheid

te geven over de regeling heeft de vereniging sinds kort een

protocol opgesteld en op de site gepubliceerd.

- 132 -

145VERPLICHTE TAKEN EN SANCTIESDe Amersfoortse basketbalvereniging Crackerjacks zit de

laatste jaren behoorlijk in de lift. Afgelopen seizoen groeide

het ledental met een kwart. Dat is mooi, maar brengt ook

extra werk met zich mee. De club heeft ervoor gekozen om

al het werk door vrijwilligers en leden te laten uitvoeren, ver-

telt duo-voorzitter Marianne Klein: “Niemand bij Crackerjacks

krijgt een kostenvergoeding. Of het nu gaat om de trainer

of de websitebeheerder, we werken allemaal op vrijwillige

basis. Het zijn wel vaak dezelfde mensen die veel doen, maar

ze doen dit met zo veel plezier, dat het aanstekelijk werkt

voor anderen. Veel ouders, maar ook spelende leden pakken

daardoor vrijwilligerstaken op.”

Dat veel op vrijwillige basis gebeurt, neemt niet weg dat er

ook verplichte taken zijn voor de leden. Spelende leden (vanaf

veertien jaar) worden bij toerbeurt ingezet voor zaalwacht,

tafeljuryenhetfluitenvanwedstrijden.Oudersmoetenmee-

helpen achter de bar, coachen, tafelen of meehelpen bij de

organisatie van het kamp. Iedereen kan voorkeuren aange-

ven, maar wordt vervolgens ingeroosterd. Wie niet kan, moet

zelf voor een vervanger zorgen. Bij verzuim volgen sancties.

Eerst een waarschuwing, daarna eventueel een schorsing en

een boete. Het systeem werkt goed volgens Marianne: “We

hoeven geen sancties op te leggen.”

- 133 -

146144

Veel dank aan de clubs voor alle goede ideeën, ludieke acties, tips en tricks die wij in dit ideeënboek hebben verzameld.

AFC Quick 1890, AGOVV, AH&BC, Alecto, Alexandria ’66, All Inn Fitness & Health, Almeerse HC, Altis, Amicitia, ANWB Golf, APIH,

Aristos, Armixtos, ASC Nieuwland, ASC’62, ASV Arsenal, ASW, AthenA, AV’56, AV Daventria 1906, AV SPARK, AZC, Badmintonver-

eniging Slotermeer, BAN, BAV, BCH, Badmintonvereniging Ruinen, BC Andijk, BC Gieten, BC Medemblik, BC Wognum, BC Woods,

Beachsport Vereniging Werkendam, Bedaf, BFC, Blauw Geel ’38, Bredase Rugby Club, Budo Hans Roos, Budo Ryu Rotterdam,

Budo Sport Arnhem, BV Gelre, BVV’27, CKC Kinderdijk, CKC THOR, CLIAS, Crackerjacks, Crescendo, CrossFit Hoogvliet, CS030,

CSV Kracht en Vriendschap, CTWT, CVV Blauw Wit ’34, CVV Sparta, CVV Zwervers, Dalto, De Hackleplayers, De IJssel, De Ronde

Venen, De Runderuiters, De Veluwse Boys, Delta Sport, DES Swalmen, Drachtster Mixed Hockey Club de Graspiepers, DSG, DVVA,

DWO’15, DWV, DZC’68, E&O, EBBC, Edese IJsvereniging, Eindse Boys, F.C. de Bilt, Faja Lobi KDS, FC Axel, FC Breukelen, FC Engelen,

FC Uitgeest, FC Weesp, Fighting4Power,Flevo Delta, Flik-Flak, Footy, Fortissimo, Friday Night Skates, GCHC, GHBS, GKV, Golf Club

Terschelling, Golfclub Bleijenbeek, Golfclub De Compagnie, Golfclub Gaasterland, Golfclub Zeegersloot, Goshinkan, GSSV Tjas, GTV

Ammerzoden, GV Olympia, GVAV Rapiditas, GVV Unitas, Gyas, HC De Hoeksche Waard, HC Drienerlo, HC Rotterdam, HC Winsum,

HCEL, HCQZ, HDM, Hellas, Het Paardrijk, HGC, Hippisch Centrum de Achterhoek, Hisalis, HC Naarden, HC ’s-Hertogenbosch, HC

Delfshaven, HC Oranje-Rood, HCWV, HOD, HV & CV Quick, HV Grol, HV Meerssen, Hygiëa, Hylas, IHCL, IJssport Vereniging Leiden,

Joymere, Judo Academy Nijmegen, Kampong, KDO Deurne, KEV, KIOS, Klarita-Fit, KV DOS, KV Eymerick, KV GKV, KV Olympia, KSVR,

Kunst&Kracht,KVDeZwaluwen,KVRoreko,KVSCO,Ladyfit,LeidenLions,LOHC,LTCPlaswijck‘62,LTVHaaren,Marshals,MHC

de Reigers, MHC Rosmalen, MHV Maarssen, MMHC Voordaan, MVV ’29, MVV’29, Netzo, Next Volley, Nieuw-Buinen, NMHC Nij-

megen, Njord, NWC Asten, ODIS, Oldambtster Boys, Oliveo, Olympia Haarlem, Zwaluwen, Oranje Blauw ’15, OSS-VOLO, OVC ’85,

Overijsselse Merentocht, Park Leudal-Oost, Peatminers, Penta, Phanos, Planet Jump, PM-Dance, Powerleague, Prins Hendrik, Qui

Vive, Quick’20, RC The Hookers, RC DIOK, Rijvereniging en Ponyclub Ottersum, RKSV Heeze, RKSV Rohda Raalte, RKSV Sparta’25,

RKVV JEKA, RKVV Volharding, RKVV Wilhelmina, RKZVC, Roeivereniging De Hertog, Roeivereniging Iris, Roeivereniging Nautilus,

Rotterdamse Rugby Club, Rotterdamse Studenten Rugby Club, Rugby Club Groningen, Rugbyclub The Dukes, Ruutvoorn, SC Lop-

persum, SC Rouveen, Schaakclub Purmerend, SCM, SDC’12, SDO Bussum, SDOUC, SDV, SDZ, Shuhari, SingleGolfers.nl, SISU, SJC,

Sliedrecht Sport, Smash’66, SMASH’76, SMHC, Snorrewind, Sonkei, SP Neede, Sportclub Markelo, Sportwandelschool, Stichting

Baarnse IJsbanen, Stichting Dainitji, SV ’s-Graveland, SV CHC, SV CLIAS, SV Dalfsen, SV de Vecht, SV Grol, SV Hector, SV Helios,

SV Honselersdijk, SV Hoofddorp, SV Leidschenveen, SV Loo, SV Loosduinen, SV ONDO, SV Raalte, SV SDOB, SV Spakenburg, SV

Twello, SV Zeeburg, SVC200, SVD, SV DCS Zevenaar, SVL, SVU Volleybal, SVW, Synergo, Taekrosa Taekwondo, Taverzo, TennisClub

Bargeres,THB,THCHurley,Tornax,TTCEmmen,TTVDuintreffers,TTVOverhees,TTVSVE,TTVVVV,Tubantia,TVBoskoop,TV

Udenhout, TV Westerveld, TVO, Union, USV Hercules, UVO-Spirit, Van ’t Hof, Van Egmond Fitness & Boxing, VMHC Cartouche,

V.O.C., VOC Amsterdam, Volleer, Volleybalvereniging Vrivo, Volleybalvereniging Waterlanders, Voorburgse Rugby Club, Voor-

schoten ’97, Vriendschap, VV DoCoS, VV Drenthina, VV Elsweide ,VV Kolping Boys, VV Nijnsel, VV OJC Rosmalen, VV Philippine, VV

Rigtersbleek, VV SEH, VV Stroe, VV Ter Leede, VV Utrecht, VV Wilsum, VVSB, VVZA, VZOD, Wageningen Rugby Club, WSV Buurman,

Westsite,WV Ede, Xenios, Z&PC De Spatters, ZSC Westerhoven en ZV de Zaan

- 208 -