Welke   kleur   hee)   zonlicht,   een   glas  water,   of   een   cd?  Waar   denk   je   dat   de  kleuren  van  de  regenboog  vandaan  komen?  Als  je  hierover  een   theorie  hebt,  kun  je  deze  hier  opschrijven:  

Volgens  de   legende  staat  er  een  pot  met  goud  of  een  pot  met  verf  waar  de  regenboog  de  grond  raakt.  Tot  op  de  dag  van  vandaag  zijn  geen  van  beide  wetenschappelijk  bewezen.  Maar  als  we  de  oorsprong  van  regenbogen  ontdekken,  krijgen  we  een  veel  beter  begrip  van  kleuren:  wat  ze  zijn  en  hoe  ze  worden  gemaakt.

Dit  werkblad  helpt  je  om  het  geheim  van  de  kleuren  van  de  regenboog  met  behulp  van  een  cd  en  kleurenfilters  te  ontdekken.  Hiervoor  moet  je  echter  goed  opleBen.  Voor  succesvolle  experimenten  is  nauwkeurige  observaDe  vereist!

Mijn naam:

Het geheim van de kleuren van de regenboogWaar  denk  je  aan  als  je  een  regenboog  ziet?  Misschien  wel  …  hoop,  geluk,  schoonheid,  of  gewoon  aan  regen?  De  meeste  mensen  genieten  van  een  regenboog  en  zijn  gefascineerd  door  de  mooie  kleuren.  Maar  waar  komen  de  kleuren  in  een  regenboog  eigenlijk  vandaan?

kleuren|regenbogen

Regenbogen  zijn  niet  alleen  in  de  lucht  te  zien.  Zet  een  glas  met  water   in  het  zonlicht  en  kijk  om  het  glas  heen  (hint:  let  op  de  schaduwen)  en  je  kunt  kleurrijke  randen  zien.  Heb  je  een  doorzichFge  plasFc  meetlat?  Houd  deze  in  het  zonlicht  en  kijk  of  je   een  regenboog  kunt  maken!  In  de  glans  van  sommige  kristallen  schiHeren  regenbogen  in  verschillende  richFngen.    Zelfs  als  de  hemel  bewolkt   is,  zie   je  de  kleuren  van  de  regenboog   op   een   cd.  Waar   kun   je   nog  meer   regenbogen   vinden?  Maak   hieronder   een   schets   van   nog  minstens  één  manier  waarop  een  regenboog  kan  worden  gemaakt:

1

2

1/3Photonics  Explorer  |  WS  02.1  Rainbow  Colours

kleuren|regenbogenOm  meer   te  weten   te  komen  over  de  oorsprong  van  de  kleuren  van  de  regenboog,   gaan   we   met   een   cd   en   met   kleurenfilters   werken.  Kleurenfilters   ‘maken’   kleuren   op   een   andere   manier   dan   cd’s   of  regenbogen.   Als  we   begrijpen   hoe   kleurenfilters  werken,   kunnen  we   ze  gebruiken   in   onze   zoektocht   naar   hoe   de   kleuren   van   de   regenboog  ontstaan.

Voordat  je  de  filters  uit  de  plasFc  zak  haalt,  moet  je  alle  onnodige  dingen  van   je   tafel   halen,   en   een   wit   vel   papier   in   het   midden   van   de   tafel  neerleggen.   Houd   je   aan   deze   eenvoudige   regel:   elk   filter   dat   je   niet  gebruikt,  moet   samen  met  de  plasFc   zak  op  dit   vel  papier   liggen.  Wees  voorzichFg  met  de  filters  en  voorkom  dat  er  krassen  of  vingerafdrukken  op  komen.  Bedankt  voor  je  hulp!

7

5?

4?

Mijn naam:

2/3

Welk  resultaat  verwacht  je  van  het  experiment?  Op  welke  manier  kan  dit  experiment  de  theorie  de  je  in  punt  4  hebt  gekozen  bevesFgen  of  weerleggen?

6?

Houd  elk  filter  tegen  een  wit  vel  papier  of  een  wiHe  muur.Kun  je  de  volgende  kleuren  zien:  rood,  groen,  blauw,  cyaan,  magenta  en  geel?

3

Wat  denk  je?  Wordt  er  iets  aan  het  wiHe  licht  toegevoegd  wanneer  het  door  het  filter  gaat,  of  wordt  er  iets  van  het  wiHe  licht  afgehaald?

Kun  je  voor  jouw  mening   bewijs  leveren?  Hint:  denk  aan  experimenten  met  meerdere  filters  of  gekleurde  achtergronden.   Beschrijf   of   schets   het   experiment   hier   voordat   je   het   geplande   experiment   gaat  uitvoeren:white  

□  Het kleurenfilter voegt iets aan het witte licht toe waardoor het gekleurd lijkt.□ Het kleurenfilter haalt iets van het witte licht af waardoor de rest gekleurd lijkt.

Photonics  Explorer  |  WS  02.1  Rainbow  Colours

Wat   neem   je  waar?  Noteer  hier  alleen  wat   je   waarneemt,   en   niet  welke   interpretaFe   je   aan  het  experiment   gee)!   Je   kunt   hier   ook   interessante   waarnemingen   noteren,   zelfs   als   het   niet   direct   te  maken  hee)  met  de  vraag  die  je  wilt  beantwoorden.      

Wat  kun  je  concluderen?  Hoe  werken  kleurenfilters?8?

kleuren|regenbogenMijn naam:

3/3

)   Laten  we  weer   terug  gaan  naar  de   regenboog.  Waar   komen  alle   verschillende  kleuren   in  de   regenboog  vandaan?  Leg  de  cd  op  tafel  zodat  je  de  kleuren  van  de  regenboog  ziet.  Houd  het  rode  kleurfilter  voor  een  b;s

9oog  en  sluit  de  andere,  zonder  hierbij   je  hoofd  te  bewegen.  Kijk  om  en  om  naar  de  cd  door  het  filter  en  zonder  het  filter.  Wat  zie  je  als  je  zorgvuldig  naar  de  kleuren  van  de  regenboog  kijkt?  Hoe  verandert  de  helderheid  van  de  kleuren  als  je  ze  door  het  filter  bekijkt?

Photonics  Explorer  |  WS  02.1  Rainbow  Colours

Herhaal  het  experiment  met  andere  kleurenfilters.  Welke  verschillen  zie  je?    white  10

Doe   het   experiment   nu   andersom:   filter   het   licht   met   het   rode   filter  voordat  het  de  cd  bereikt,  zodat  het  rode  licht  op  de  cd  schijnt.  Wat  zie  je?    What  white  

11Kun  je   de  kleuren  van  de  regenboog  uit  gekleurd  licht  maken?  Wat  gebeurt  er  als  je  het  met  de  andere  kleurenfilters  probeert?

Je   hebt   nu   waarschijnlijk   wel   een   idee   wat   het   verband   tussen   wit   licht   en   kleur   is.   De   precieze  natuurkundige  oorzaken  kunnen  in  het  geval  van  de  cd  en  de  regenboog  aan  de  hemel  verschillen,  maar  bla      light  

12?in  beide  gevallen  gebeurt  er  iets  met  het  wiHe  licht  zodat  we  van  de  kleuren  van  de  regenboog  kunnen  genieten.  Weet  je  wat  het  is?  Kun  je  voor  jouw  mening  bewijs  leveren?