Het boekenvak

Het boekenvak

Een introductie

Geert Joris, Gedelegeerd bestuurder Boek.be vzw

Het boekenvak: een introductie

Overzicht presentatie

• Eerste deel– De (waarde)keten: begrippen, actoren en

interacties

• Tweede deel– De toekomst van het boek en de boekverkoop:

enkele uitdagingen– Opportuniteiten en bedreigingen


Boek.be vzw

• Boek.be is de sectorvereniging van het Vlaamse boekenvak.

• verenigt de Vlaamse boekenuitgevers (VUV), boekenimporteurs (VBI) en boekhandels (VVB) en behartigt als dusdanig de belangen van de sector.

• levert een waaier aan diensten voor zijn leden (informatieverzameling en -verstrekking, project-begeleiding, adviezen, opleidingen, lobbywerk, promotieacties voor het vak…).

• werd opgericht in 1929 en is gevestigd in Antwerpen (Borgerhout).

• het bekendst als organisator van de Boekenbeurs.

Het Huis van het Boek

Creatieve industrie: een definitie

• De creatieve industrie is de sector die volledig afhankelijk is van de input van creativiteit en van de verwerking van deze creativiteit tot symbolische meerwaarde doorheen de waardeketen en dit als haar basisactiviteit heeft.

• Na de software- en reclame-industrie is de uitgeefsector de grootste creatieve industrie.


Value chain van het boekenvak

Begrippen, actoren en interacties

I. Enkele begrippen en cijfers



Value Chain

• Value Chain of waardeketen– IPO– (Meer)waarde creëren– Hoe meer invloed op de keten, hoe meer

macht



AuteurUitgeverij

Importeur

Handel Consument

Distributeur

I P O


IPO

• Input– Auteur: creativiteit– Uitgever: manuscript– Boekhandel: boek

• Verwerking (Processing)– Auteur: schrijfproces– Uitgever: redactie, marktafstemming,...– Boekhandel: Aanbod in winkel, service, ...

• Output– Auteur: manuscript– Uitgever: Boek– Boekhandel: Boek bij de consument


Symbolische meerwaarde

• Belangrijk aspect waarmee de creatieve industrieën zich differentiëren t.o.v. de traditionele industrieën

• Input: Creativiteit• Verwerking• Output = symbolische meerwaarde

– Vorm van toegevoegde waarde– Belangrijk verkoopsargument– Gevoel (subjectief, non-tangible)

• Wet van Pareto: – 80% economie, 20% cultuur – Cultuurcomponent: 80% van de visibiliteit


Economische versus culturele meerwaarde

• Cultuur als toegevoegde waarde (symbolische meerwaarde).

• “Cultuur” breed te definiëren: ook kennisoverdracht• Zonder economische onderbouw geen symbolische

meerwaarde• Eindproduct is een mix van economie en cultuur• Culturele (symbolische) meerwaarde is nodig om het

economisch product te kunnen laten leven (80/20)• Culturele sector wordt beschouwd als een belangrijk

“humuslaag” voor de creatieve industrie.

Cultuur Creatieve industrie Industrie


Enkele cijfers

• Totale boekenomzet in Vlaanderen– Ca 500 miljoen euro

• Personeelsleden– Boekhandel: ca 1.000– Uitgevers: ca 3.000

• Aantal uitgeverijen: ca 95

• Aantal boekhandels: ca 350


Bruto / netto

• “Gewoon” bedrijf– Netto omzet (eigen omzet excl btw)

• Uitgeverij– Omzet = consumentenomzet– Soms met soms zonder btw (6%)– Zonder kortingen, enz.

• Systeem van korting op consumentenprijs is uniek in de industrie


14,0%

21,2%

36,4%

12,0%

16,4%

algemene uitgaven

educatieve uitgaven

wetenschappelijke eninformatieve uitgavenkinderboeken

strips

Verdeling omzet volgens genre

Bron: TNS media


Verdeling omzet volgens kanaal

49,6%38,2%

3,3%

8,0%1%

boekhandel (retail)

grossiers (wereldwinkels)

boekenclubs (abonnees)

directe verkoop (postorder,website, e-mail)andere

Vergelijking Vlaanderen/Nederland

Cijfers GfK Inwoners Omzet boekhandel Per bewoner

Vlaanderen 6 miljoen 2 miljoen € 0,33 €

Nederland 16 miljoen 6 miljoen € 0,38 €

Extrapolatie Inwoners Omzet boekhandel

% via de boekhandel

Extrapolatie omzet

Per bewoner

Vlaanderen 6 miljoen 2 miljoen € 50% 4 miljoen € 0,66 €

Nederland 16 miljoen 6 miljoen € 80% 7,5 miljoen € 0,46 €


Nice, need, A, W, …

• Nice-to-have boeken– Algemene uitgevers

• Need-to-have boeken– Educatieve en wetenschappelijke uitgevers

• A-, W-, E- boek– Een kwalificatie die vooral in Nederland

gebruikt wordt

II. Actoren, businessmodellen en

interacties

Inleiding tot het boekenvak



AuteurUitgeverij

Importeur

Handel Consument

Distributeur


Actoren in de keten

• Belangenverdedigers– Auteurszijde

• VAV, VEWA

– Middenveld• VUV, VBI, VBB

• Ondersteunende partijen (gesubsidieerd)– Auteurszijde

• VFL

– Consumentenzijde• Stichting Lezen Vlaanderen

• (Commerciële) sectorvertegenwoordiger– Middenveld

• Boek.be


Beïnvloedende actoren

• Organisatoren van evenementen– Behoud de Begeerte– Vilanella– Passa Porta, De Buren, …

• Pers en internet– Literaire bijlagen en besprekingen– Sociale media (nemen in belang toe)

• Bibliotheken• Overheid

– Beleid (ondersteunend, stimulerend of remmend)


De uitgever: verschillende businessmodellen

• Algemene uitgever– Author driven

• Educatieve uitgever– Publisher driven

• Wetenschappelijke uitgever– Combinatie van beide (vnl. author driven)


Breed aanbod (een recept)

Poëzie

Literatuur

Hobbyboeken

BV-boeken

Bovenstaande tekening is een voorbeeld en wil duidelijk maken dat een algemene uitgever een breed aanbod in portefeuille moet hebben om leefbaar te zijn. Alleen “bestsellers” uitgeven kan niet...


Aanbod en kosten

Opbrengsten

Kosten

Systeem van interne subsidie wordt in deze grafiek duidelijk.


Spanningen en belangen

• Auteur– A-Boek

• “De auteur als koffieboer in het productieproces van het boek”• Auteursrecht: verhouding (uitgever/auteur), maatschappelijk belang• “De bibliotheek is door de overheid georganiseerde piraterij”

– E(ducatief)-Boek• De auteur als “loonslaaf”

– Voor beide• Risico van het internet?

• Uitgever– Risicokapitaalverschaffer (A-boek)– Belang van de BV als interne subsidieverschaffer– Hoge R&D-kost voor E-boek


Distributie en groothandel• Distributeur (Bvb. Distrimedia, CB, Libridis)

– Boxmover (logistieke handler)– Neemt geen risico (of toch weinig)– Brengt de boeken in opdracht van de uitgever naar de

kleinhandel• Zgn. Wholesaler (Bvb. Denis, Scholtens)

– Kopen boeken in en gaan eigen commerciële relatie aan met de kleinhandel

– Kunnen eventueel zelf ook distributie doen• Importeurs (Van Halewyck, Agora)

– Hebben eigen verkoop en marketing en distributie• Verkoopshuizen (WPG, VBK)

– Focus op vermarkting. – Geen eigen logistiek.



• Veel uitgevers hebben eigen importactiviteit (sinds euro minder belangrijk)

• Nederland beschouwt Vlaanderen als wingewest. Vlaanderen beschouwt Nederland als exportgebied.

• Grote concentraties bij enkele spelers (en steeds minder) verlegt macht


Lezer

• Onbekend (en onbemind?)

• Rol van de bibliotheek– Leesbevorderende opdracht– (gebrek aan leenrecht)– Grote spanning tussen rechthebbenden en de

bibliotheken wordt groter

• Leesbevordering– Stichting Lezen en haar opdracht



• Stichting Lezen– Lezen maar niet kopen

• Boek.be– Kopen maar niet lezen

Continuüm

Lezen/nooit kopen Kopen/nooit lezen


Lezen, lenen, kopen

• Wie leent koopt ook

• Club van ca 1.300.000 leden

• 1.000.000 leners, 1.000.000 kopers

• 300.000 die lenen maar nooit kopen

• 300.000 die kopen maar nooit lenen

• Verhouding lezen/lenen: ca 5/10

• Verhouding lezen/kopen: ca 6/10


Belangen en spanningen

• Stichting Lezen– Gesubsidieerd– Heeft geen commerciële insteek– Werkt in een economisch veld met een eigen

dynamiek

• Vlaamse Uitgevers– Concurrentie– Klein economisch werkterrein– Financieel moeilijk– Elke steun van de overheid welkom

Inleiding tot het boekenvak

Het Boekenvak

in een Europese context

http://www.dwcc.eu/nederlandse%20vlag.jpg

http://hotpot.klascement.net/aanbod/merlo_rudy/Les%206%20Breuken/Vlag.gif

http://www.lize.be/Vlaanderen%20vlag.bmp

De toekomst van het boek

en de boekverkoop: enkele uitdagingen

Definitie

Definitie van “het boek” voor Boek.beHet boek is het resultaat van een creatief en economisch proces. Het zijn de producten die onze leden produceren en/of verkopen en inhoud (“content”) bevatten. Papieren of elektronische dragers, losbladig of gebonden, fictie, non-fictie, wetenschappelijk, educatief of informatief, voor de eenvoud noemen we dit “boeken”.


Enkele vaststellingen

1. Model dat al 500 jaar oud is: stapel papier met een kaft

2. Onderscheid tussen “fast” en “slow” reading

3. Rol van auteur, uitgever en boekhandel zijn gewijzigd en zullen nog sterker wijzigen

4. Auteursrechten staan onder druk


1. Het model

• Bestaand C2C-model zal niet verdwijnen• Nieuwe modellen

– Strips via GSM– Bewegende beelden, muziek, foto’s– Geur?– Gecombineerde (luister)boeken

• Cross-mediale mogelijkheden van nieuwe devices

• Het e-boek vandaag en morgen


2. Fast en slow reading

• Fast reading: kranten, tijdschrijften, internet, strips

• Slow reading: boeken met doorlopende tekstverhalen

• Toestellen in functie van deze modellen– E-reader met e-inkt– Kleurentoestellen (bvb IPad) vandaag nog op

basis van licht


3. Andere rollen van de spelers

• Auteur– Invloed op vermarkting (BV, televisie, optreden,…)

– Rechtstreekse link met consument

– Kan de auteur zonder uitgever en boekhandel?

• Uitgever– Marketingmachines (2 richtingen)

– Inzet van nieuwe media (social media, verkoop per hoofdstuk, ful text search,…)

• Boekhandel– Houdbaar businessmodel?

– Nieuwe marketing

– Rechtenhandelaar

– Kent (en houdt) de klant


4. Auteursrechten

• Belangrijkste asset voor rechthebbenden

• Bedreiging van overheidsbeleid

• Digitaal = nieuwe opportuniteiten maar ook bedreigingen

• Bewustmaking van de consument is de belangrijkste uitdaging


Opties op de toekomst

1. Inzetten op rechtenbeheer

2. Nieuwe businessmodellen voor het e-boek

3. De boekhandel betrekken en betrokken houden

4. Inzetten op innovatie in de keten


1. Rechtenbeheer

• Multi-media

• Orphan works

• Exclusieve rechten

• Digitale rechten

• Piraterij

• …


2. Het e-boek

• Vlaams e-boek Platform– PPS (CJSM, Bibnet, Boek.be)– Start in februari– Preservering en conservering– Exploitatie

• Tijdlezen• POD,• Full text search• …

• Rol van de Bib?


3. De boekhandel

• Broos financieel model• 80/20 fysiek/e houdt de boekhandel niet• Inzetten op distributiekanaal is belangrijk voor

de keten (cfr. invloed AMP op strips)• Nieuwe marketingtools

– Sociale media– Loyalty-formules (samenwerking met partners uit de

keten)

• Niet vasthouden aan model dat niet leefbaar is


4. Innovatie

• Eco– Groen licht– Gebruik van duurzame papiersoorten– …

• Fidelitysysteem voor de boekhandel– Nieuwe samenwerkingen met diverse partners

• E-readers met wifi en G3• Samenwerkingen met krantenuitgevers• …


Tot slot

Enkele opportuniteiten en bedreigingen

Opportuniteiten

• Nieuwe businessmodellen voor digitale en fysieke boek

• Samenwerkingen tussen (nieuwe) partijen: media, winkels

• Het papieren boek wordt weer mooi

Bedreigingen

• Illegale downloads• Niet erkennen van auteursrechten als

inkomstenbron voor een grote groep mensen door de overheid

• Multinationale spelers– Content– Toestellen voor e-reading

• Misperceptie dat e-boeken goedkoper zijn dan papieren boeken

De belangrijkste bedreigingen

• Glaubensumwilligkeit

• Struisvogelgedrag

Tot zover een beknopt overzicht

Vragen?

Het boekenvak

Documents

Transcript of Het boekenvak