Henk van den berg

28
1 De Richtlijnen Voedselkeuze Een goede basis voor de volgende 10 jaar? Henk van den Berg Andrea Werkman Boudewijn Breedveld 16 november 2010

Transcript of Henk van den berg

1

De Richtlijnen Voedselkeuze Een goede basis voor de volgende 10

jaar?

Henk van den BergAndrea Werkman

Boudewijn Breedveld

16 november 2010

Overzicht presentatie Basisconcept onder de Richtlijn Voedselkeuze

Historie, evaluatie en ‘misvattingen’

Vergelijking met andere (internationale) richtlijnen ´Food (pattern)’ versus ‘nutrient based’ Productindeling (‘product rating’)

Perspectief voor de toekomst en conclusie

Schijf van Vijf: een ijzersterk merk

Richtlijnen Voedselkeuze

Doelstelling basis voor voorlichting aan de consument basis voor productontwikkeling in de industrie

Uitgangspunten een zo goed mogelijke wetenschappelijke onderbouwing

een zo goed mogelijke toepasbaarheid in de praktijk

voedselkeuze gebaseerd op de Nederlandse voedingsgewoonten

de totale voeding staat centraal

Richtlijn Voedselkeuze: basis voor voorlichting

Gevarieerd eten uit de vijf vakken:zorgen voor voldoende (essentiële) voedingsstoffenVoedingsnormen (Gezondheidsraad)

Gezonde keuzes maken binnen de productgroepen: zorgen voor een ‘optimale’ voedingssamenstelling en minimalisering risico chronische ziekten

Richtlijnen Goede Voeding 2006

Opbouw van de Richtlijnen Voedselkeuze Aanbevolen hoeveelheden voor groepen

basisvoedingsmiddelen per groep naar leeftijd en geslacht

Adviezen voor keuze binnen productgroepen: driedeling

Adviezen voor gebruik niet-basisvoedingsmiddelen (extra’s): invulling ‘vrije ruimte’ voor energie

[Beoordeling maaltijden]

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheden

 Productgroep 4-8 jaar 19-50 jaar

Groente 100-150 g2-3 opscheplepels

200 g4 opscheplepels

Fruit 150 g1 ½ stuks

200 g2 stuks

Brood 105-140 g3-4 sneetjes

210-245 g6-7 sneetjes

Aardappelen, rijst,pasta, peulvruchten

100-150 g2-3 aardappelen/ opscheplepels

200-250 g4-5 aardappelen/ Opscheplepels

Melk(producten) 400 ml 450 ml

Kaas ½ plak (10g) 1½ plak (30g)

Vlees(waren), vis*, kip, eieren, vleesvervangers

60 - 80 g 100 - 125 g

Halvarine 15-20 g5 g/sneetje

30-35 g5 g/sneetje

Bak-, braad- en frituurproducten, olie

15 g1 eetlepel

15 g1 eetlepel

Dranken (inclusief melk) 1 liter 1½ - 2 liter

Keuze binnen productgroepen: driedeling

Realiseren van een voeding die voldoet aan de aanbevelingen ter preventie van chronische ziekten

Subgroep A, ‘bij voorkeur’producten die binnen hun productgroep een positieve invloed hebben

Subgroep B, ‘middenweg’producten die binnen hun productgroep neutraal zijn

Subgroep C, ‘bij uitzondering’ producten die binnen hun productgroep een negatieve invloed hebben

Indelingscriteria voor de driedeling

De selectie van de nutriënten is gebaseerd op RGV en conform internationale richtlijnen Verzadigd vet Transvet Voedingsvezel Natrium Toegevoegde suikers Energie

Vaststellen criteria (A/B–B/C): generiek of productgroepspecifiek

Modelberekeningen op basis van referentievoedingen: voedingsvezel

Energie (kcal/dag)basisvoeding/energiebehoefte

Mannen: 1710 / 2600

Vrouwen: 1410 / 2050

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

VCP-3 Basis var. 1 var. 2 var. 3 var. 4 var. 5

veze

l (g

)

Mannen

Vrouwen

Richtlijnen Voedselkeuze als dynamisch (‘rolling’) concept

RV 2009

RV 2010 RV 2012RV 2000

Harmonisatiecriteria

(IKB & GKK)

RGV 2011VCP -1998 RGV 1986

RGV 2006

Evaluatie/validatie

Dragen RV bij aan gezonder eetpatroon ? [NIVEL onderzoek]

Voorziening van macro- en micronutriënten [referentievoeding]

Evaluatie driedeling door RIVM

Vetconsumptie voor en na (Δ) het diëtistich consult1

Groep 1: Categorie

Groep 2: Eettabel

Groep 3:Controle

VCP 1992*

T0 Totaal vet (%) 34,4 33,7 36,2 36,9

Verzadigd vet (%)

12,3 11,9 13,0 14,1

T1-T0

ΔTotaal vet (%) -4,6 -1,9a -0.5b

ΔVerzadigd vet (%)

-1,9 -1,2 -0.6c

* Cijfers zijn afkomstig uit de NEVO tabel 1993aΔ groep1 versus groep 2: p≤0.05bΔ controle versus (groep 1 + groep 2): p≤0.01cΔ controle versus (groep 1 + groep 2): p≤0.05

1Paas en Friele, 1993

Macronutriëntenvoorziening uit referentievoeding

Realisatie Eiwit Vet

Koolhydraten

Lastig Verzadigd vet, tenzij

veel A-producten Vezel Alfa-linoleen zuur

(ALA)

Micronutriëntenvoorziening uit referentievoeding

Lastig IJzer Zink Selenium Foliumzuur Vitamine A

(vooral bij veel A-producten) Vitamine D

Voor alle of een deel van de leeftijd/ geslachtgroepen onder ADH/AI

Realisatie Calcium Fosfor Magnesium Koper Vitamine E B-vitamines Vitamine C [Jodium]

Energie-inname (kcal) uit basis en niet-basis producten bij jonge kinderen*

*Voorlopige analyses.Evaluatie Richtlijnen voedselkeuze. RIVM, Ocké et al, 2010

0

200

400

600

800

1000

BASIS 2-3jarigen

NIET BASIS2-3 jarigen

BASIS 4-6jarigen

NIET BASIS4-6 jarigen

bij uitzondering producten

middenweg producten

voorkeur producten

20012001001000Meisjes

20012501001000Jongens

vrije ruimteEn. aanbevelingvrije ruimteEn. aanbeveling

4-8 jaar1-3 jaar

20012001001000Meisjes

20012501001000Jongens

vrije ruimteEn. aanbevelingvrije ruimteEn. aanbeveling

4-8 jaar1-3 jaar

Verschil voedingsstoffeninname weinig versus veel voorkeursproducten, 4-6 jarigen*

Weinig A-producten Veel A-producten

Eiwitten (en%) 12 14

Totaal vet (en%) 31 30

Verzadigd vet (en%) 12 12

Vezel (g/MJ) 13 14

IJzer (mg) 6.8 7.3

Vitamine B12 (μg) 2.7 2.8

Vitamine C (mg) 65 72

Foliumzuur (μg) 111 120

Natrium (mg) 1572 1484

*Voorlopige analyses. Evaluatie Richtlijnen voedselkeuze; RIVM, Ocké et al, 2010

Vetgedrukt: verschil is ten minste 5%

Misvattingen

1. Basisvoeding is complete dagvoeding

2. Een gezonde voeding bestaat uit alleen ‘voorkeursproducten´

3. Driedeling vnl. gebaseerd op ‘negatieve’ nutriënten

4. Schijf van Vijf teveel gebaseerd op traditioneel (‘Hollands’) eetpatroon

Vergelijking met andere (internationale) richtlijnen en voorlichtingsmodellen DLD

VS

AUS

UK

FRCAN

Richtlijnen gebaseerd op voedingspatroon

Focus on nutrients or foods ?

... Individual compounds (eg omega-3 fats, saturated and trans fats, salt) in isolation have small effects on chronic disease...

... specific foods and dietary patterns substantially affect chronic disease risk as shown by controlled trials of risk factors or prospective cohorts of disease endpoints. Fruits, vegetables, whole grain and nuts are consistently associated with lower risk of disease...

...The effect of foods likely reflect complex, synergistic contributions and interactions of food structure and composition...

JAMA, 2010

.... to limited sensitivity of the dietary assessment methods to detect an effect of a single food in a mixed

diet on complex clinical outcomes.

NRFModels

Macronutrients Vitamins Minerals LIM

LIM Saturated fat, added sugar, Na

LIMt Saturated fat, total sugar, Na

NRF6.3 Protein, fiber A, C Ca, Fe Saturated fat, added sugar, Na

NRF9.3 Protein, fiber A, C, E Ca, Fe, Mg, K Saturated fat, added sugar,Na

NRF11.3 Protein, fiber A, C, E, B-12 Ca, Fe, Mg, Zn, K Saturated fat, added sugar, Na

NRF15.3 Protein, fiber, monounsaturated fat

A, C, D, E, thiamin, riboflavin, B-12, Folate

Ca, Fe, Zn, K Saturated fat, added sugar, Na

‘Product rating’ versus driedeling RV

Nutrient-Rich Foods Index als alternatief ?

Fulgoni et al. J Nutr 2009;1549-54

Perspectief voor de toekomst

1. Verbeterpunten2. Update met recente gegevens

voedselconsumptie en NEVO3. Advies gebruiksfrequentie

indicatie verdeling A/B/C per productgroep

4. Onderscheid in criteria naar leeftijd jonge kinderen versus volwassenen

5. Ranges voor aanbevolen hoeveelheden product vergelijk Darmon et al

Verbeterpunten

Definitie basisvoeding (noten?) Indeling (samengestelde) producten Indeling bewerkte (groente/fruit)

producten Indeling substitutieproducten Portiegrootte (‘extra’s)

Uniforme eenheid voor criteria

Copyright ©2010 The American Society for Nutrition Maillot, M. et al. Am J Clin Nutr 2010;91:421-430

Distribution of observed diets and modeled diets separately (A) and of its weight variation between modeled and observed diets (B)

Conclusie

Het concept onder de Richtlijnen Voedselkeuze is een goede basis voor de volgende 10 jaar, maar optimalisatie blijft nodig

28

Hartelijk dank!

[email protected]

[email protected]