1

1

Bestuurssamenstelling:

Voorzitter:

W.F.H. v.d. Paard 0223-614023

Secretaris:

J.G. Kikkert 0223-612426

Noordzeestraat 3 Den Helder

Penningmeester:

H. v.d. Blom 0223-615541

2e Penningmeester:

C. Dalenberg 0223-641945

Bestuursleden:

H. Boerekamps 0223-669499

Redactie de Morgen:

Freek Bellinga 0223-618270

Dick Muller 0223-613249

Bert Heuvelman 0223-618470

Webeditor:H. Boerekamps

Internet: Natuurlijk is de HVSG ook via

internet bereikbaar. Onze website

www.hvsg.net.

INHOUD DE MORGEN-SEPT. 2017

Pag.2: In Memoriam Wim Kalkman

Pag.3: Dat wat nooit mag worden vergeten!

Pag.5: Een nieuwe redactie

Pag.8: Dolle Dinsdag was Henk Keet zijn geluk

Pag.11: De tapijtkever

Pag.13: Run op drinkwater

Pag.16: (Lucht)zakgeld

Pag.18: Behouden Huys

Contributie: het lidmaatschap van de HVSG Contributie bedraagt minimaal € 12,50 per jaar. Voor elk volgend lid, woonachtig op het adres van een al ingeschreven lid, geldt een m

Verenigingsorgaan “De Morgen” verschijnt eens per 3 maanden en is bij de Koninklijke Bibliotheek geregistreerd onder Internationaal Standard Serial Number (ISSN) 1572-7378.

Het logo van de Morgen: Voor gebruikmaking

van het logo, zoals dat sinds medio 1993

wordt gevoerd, is toestemming verkregen van

de Brusselse hoofdredactie van het Vlaamse

dagblad “De Morgen”.

Losse nummers à € 3,50. Eerder verschenen

nummers kunnen worden besteld door

overmaking van € 3,50. per gewenst

exemplaar op postrekening NL63 INGB 0000

700681 t.n.v. HVSG, te Den Helder o.v.v. het/

de betreffende nummer(s).

Aanmoedigingen, op- aanmerkingen en/of

klachten over De Morgen gaarne naar

hvsgdemorgen@gmail.com Inleveren kopij

voor “De Morgen”. Uw bijdrage dient samen

met ingescande foto’s/tekeningen op schijf,

USB-stick of via de E-mail aangeleverd te

worden bij de redacteur.

Inleverdata: Voor de 15e van de 2e, 5e, 8e, 11e

maand. Publicatie hoeft niet te betekenen dat

de daarin vermelde meningen het inzicht van

de redactie of van de vereniging weergeven.

Auteurs dragen de verantwoording voor de

inhoud van hun bijdragen. De redactie

behoudt zich het recht voor om ingezonden

artikelen in te korten of niet te plaatsen.

HELDERSE VERENIGING VOOR SOCIALE GESCHIEDENIS

Opgericht op 30 december 1991 en ingeschreven bij de Kamer Voor Koophandel voor Hollands

Noorderkwartier d.d. 22 september 1993, onder dossiernummer V 637339.

2

2

In Memoriam Wim Kalkman (1928-2017)

Eind juli 2017e week maakte de familie

Kalkman het overlijden bekend van Wilhelm

(Wim) Kalkman. Gedurende de periode 1981-

1999 verzorgde hij een wekelijkse publicatie

van een historische foto in het Helders

Weekblad waar vele Nieuwediepers telkens

naar uitkeken.

Wim Kalkman

Wim Kalkman, in 1928 in Den Helder geboren,

woonde van 1934 tot 1946 op Texel. In 1957

trad hij in dienst bij de inspectie der

invoerrechten & accijnzen aan de

Buitenhaven. In 1951 gevolgd door een

administratieve werkkring bij de dienst van

het loodswezen, in hetzelfde gebouw, doch

twee deuren verder. Door zijn vele activiteiten

in het jeugdwerk, vooral in de

padvindersbeweging, werd hij onder anderen

secretaris van de sectie ‘Jeugd’ van de

Helderse Gemeenschap, een overkoepelend

orgaan voor alle Helderse jeugdverenigingen.

Zo raakte hij geïnteresseerd in de politiek en

werd hij in 1955 lid van de Volkspartij voor

Vrijheid en Democratie. In 1958 werd hij op

een naar verwachting nog onverkiesbare

plaats op de kandidatenlijst voor de

gemeenteraadsverkiezingen gezet, doch door

onverwacht grote winst voor de VVD kwamen

hij en de kandidaat na hem in de

gemeenteraad. Wim Kalkman had onder meer

zitting in de raadscommissies voor Culturele

zaken en Onderwijs. In de raad heeft hij

gepleit voor het realiseren van de plannen

voor het openluchttheater ‘De Paddenstoel’ in

de Donkere Duinen, onder directie van de

vermaarde Tom Borgerding. Vooral door zijn

drukke werkzaamheden bij het loodswezen

bedankte hij in 1960 voor het

raadslidmaatschap, waardoor zijn

zittingsperiode niet werd voltooid. Achteraf

gezien zou dat, zij het iets later, toch het geval

zijn geweest, door zijn benoeming tot

administrateur van het gemeentelijk lyceum,

want het beroep van

gemeenteambtenaar was toen onverenigbaar

met het raadslidmaatschap.

De functie aan het lyceum, later de openbare

scholengemeenschap ‘Nieuwediep’, heeft hij

25 jaar vervuld. Wim Kalkman was

medeauteur van het boek ‘Texel, Nederlands

laatste slagveld’, een relaas over de door hem

zelf beleefde muiterij der Georgiërs op Texel,

en voorts samen met Marinus Vermooten van

de boeken ‘Een halve eeuw terugblik’ Den

Helder 1935-1985 en ‘100 jaar Den Helder en

het bestuur van de stad van 1890-1990’.

Daarnaast hield Wim gedurende vele jaren

lezingen over het werk van de Koninklijke

Noord en Zuid-Hollandse Reddings-

maatschappij, het loodswezen en over de

Georgiërs op Texel. Wim Kalkman werd

onderscheiden met de zilveren legpenning van

de K.N.Z.H.R.M. en met de gouden

eremedaille verbonden aan de Orde van

Oranje-Nassau. Met zijn heengaan verliest

Den Helder een markante persoonlijkheid.

Talrijke Nieuwediepers zullen zich hem met

veel waardering blijven herinneren.

Tekst Marinus Vermooten

3

3

Dat wat nooit mag worden vergeten!

Mijn Voorwoord gaat over dat wat nooit mag worden vergeten.

Op 4 mei herdenken wij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Steeds vaker wordt er gesproken over het herdenken van alle slachtoffers. Slachtoffers van WO II, andere oorlogen, militaire conflicten en interventies. De verbreding van de herdenkingen maakt gelijktijdig ruimte voor een eigen invulling. Het is duidelijk dat herdenkingen niet beperkt blijven tot één of twee dagen per jaar. Mijn hart krimpt bij het denken aan de Joodse slachtoffers van het Naziregime. Als daar weer aanleiding toe is, en dat is vaak. Zo ook op vrijdag 11 augustus 2017. In Haifa is de oudste man ter wereld op 113-jarige leeftijd overleden, Yisrael Kristal. Hij heeft de Holocaust overleefd. Kristal wordt op 15 september 1903 geboren in de Poolse stad Zarnow. In 1920 verhuist hij naar Lodz, waar hij later een snoepfabriek opent en een gezin sticht. Na de Duitse inval wordt hij met zijn vrouw en twee kinderen naar het getto van Lodz gestuurd.

Treintoegangspoort naar Auschwitz’

Later volgt deportatie naar het concentratiekamp Auschwitz. Zijn echtgenote en kinderen komen om door de Holocaust. Kristal hertrouwt in 1947 en emigreert drie jaar later naar Israël. Joodse slachtoffers worden op verschillende dagen en op verschillende wijzen herdacht. Tot op heden zijn het vooral herdenkingsplaquettes, met daarop de namen van degenen die zijn vermoord. Er gaat wat veranderen.

Rooie Hein de Zeejutter

De Duitse kunstenaar Gunter Demnig heeft het initiatief genomen om zgn. Stolpersteine, struikelstenen, te plaatsen. Hij brengt gedenktekens aan in het trottoir voor de huizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord zijn gedreven. Deze Stolpersteine herinneren onder andere aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, homoseksuelen, Jehova's getuigen en gehandicapten. De kunstenaar noemt ze Stolpersteine omdat men erover struikelt, met het hoofd en met hart, en de voetganger moet buigen om de tekst te kunnen lezen. Op de stenen zijn, in een messing plaatje, de naam, geboortedatum, deportatiedatum en plaats en

4

4

datum van overlijden gestanst. De kleine stenen (10 x 10 cm) worden lange tijd alle door de kunstenaar zelf gemaakt en geplaatst. Genoodzaakt door de stormachtige ontwikkeling van het project laat hij zich tegenwoordig ondersteunen. De stenen worden in vele landen gelegd, in de straten van steden en dorpen. De wachtrij is heel lang. Daarom zijn er gemeenten die zelf over gaan tot het plaatsen van gedenksteentjes, zoals de gemeente Alkmaar. Lodewijk Lasschuijt, de initiator, zoekt steun voor het plaatsen van Stolperstenen in onze stad. Voor de zomer is deze wens opgepakt door de gemeenteraad van Den Helder. Ondertussen is een commissie enthousiast aan de slag gegaan. Het zal veel tijd en inspanning vergen, maar dan kan ook een wandeling door een Helderse straat opeens veranderen in een reis door de geschiedenis. Den Helder mag zich overigens verheugen in de bijzondere aandacht die uitgaat naar de voormalige Joodse inwoners dankzij enkele lokale historici.

Om het oude geloof

Zo schrijft Jack Ambriola een boekje over ‘De Joodse begraafplaats van Huisduinen’. Op 17 november 2015 verzorgt Jan T. Bremer zijn lezing ‘Joden in Nieuwediep’, integraal

afgedrukt in het juni-nummer van Levend Verleden, het blad van de Helderse Historische Vereniging. Mooi geschreven, nee, mooi verteld, nota bene op papier. Hij doet de Joodse gemeenschap en leden daarvan voor ons herleven, zoals Leonard Pinkhof en Levi Grunwald. Beiden hebben hun plaats in de lokale geschiedenis. Zij horen eigenlijk wel bij elkaar. Hoewel, Pinkhof is een zeer begaafd kunstenaar die o.a. prachtige illustraties en boekomslagen verzorgt. Hij is in Den Helder tekenleraar tot november 1940. Leonard is ervan overtuigd dat hij een weg weet om met zijn gezin naar Palestina uit te reizen. Het wordt een tragedie, het wordt Sobibor. In Den Helder woont hij aan de Soembastraat nr. 7. Daar is in juni 2017, als gedenkteken, een plaquette onthuld door de opperrabbijn, de burgemeester en de heer D. Groot. Levi Grunwald is textielhandelaar en een niet onverdienstelijke schrijver. Laat Pinkhof ons die tijd zijn met zijn tekeningen, Grunwald laat ons de taal van het volk horen. Hij schrijft wat hij hoort. Hun paden kruisen elkaar: Pinkhof illustreert de verhalen van Grunwald. Deze zet zich in voor de zeeredders. Met de opbrengst van de verkoop van zijn boekjes over Dorus Rijkers en andere redders steunt hij hun hulpfonds. Boekhandel Egner geeft deze goedkope volksboekjes uit. Een feuilleton over het leven in de Helderse Joodse gemeenschap wordt eveneens uitgegeven als boek: ‘Om het oude geloof’. Bij het lezen, horen we de mensen praten, denken, hun normen en waarden begrijpen. Pinkhof illustreert zijn verhalen. Zij ontsluiten voor ons de Joodse cultuur in Den Helder. Naast struikelstenen, hun namen en hun plekken, kunnen wij hen horen en zien in de verhalen van Grunwald, met de tekeningen van Pinkhof. Het zijn Jan Bremer en Jack Ambriola, die de Joodse geschiedenis naar boven hebben gehaald. Daarvoor is dank verschuldigd!

Tekst Willem van der Paard voorzitter

5

5

Een nieuwe redactie

V.l.n.r.: Henk Boerekamps(webmaster), Freek Bellinga, Dick Muller, Bert Heuvelman

In het juni-nummer van De Morgen hebt u gelezen dat Gerard Hoekmeijer, na een aantal jaren, afscheid heeft genomen als redacteur. Na het september-nummer volgt Henk Boerekamps hem. Ook hij stopt als redacteur. De HVSG is beiden veel dank verschuldigd! De nieuwe redactie bestaat nu uit drie personen: Bert Heuvelman, Freek Bellinga en Dick Muller. Zij stellen zich hier aan u voor:

Mijn naam is Dirk Muller. Roepnaam Dick.

Ik ben geboren op 24 juni 1954 te Den Helder,

in de Ooievaarstraat.

Na de lagere en middelbare school in Den

Helder heb ik enige tijd Rechten gestudeerd in

Amsterdam. Vervolgens moest ik in militaire

dienst: de Lichte Luchtdoelartillerie in Ede. En

zo kwam ik ook weer terug in Den Helder,

voor schietoefeningen bij het Botgat.

De Gouden Bocht van de Amsterdamse

Herengracht

Daarna ben ik gaan werken bij een kleine

Amsterdamse bank, Albert de Bary, gevestigd

in eeuwenoude panden aan de Gouden Bocht

van de Herengracht, later het Nederlandse

filiaal van de Deutsche Bank. Mijn kantoor is

sinds 2011 in de Oval Tower, naast de Arena,

in Amsterdam-Bijlmer.

De Oval Tower bij de Johan Cruijff Arena

Hoewel ik dus niet in Den Helder werkzaam

was en lang in Amsterdam een woning had,

ben ik mijn geboortestad aan het Marsdiep

steeds trouw gebleven en daar telkens weer

naar teruggekeerd.

Een grote hobby van mij is geschiedenis. Altijd

al ben ik geboeid geweest door het verleden,

dat zo anders is dan de tegenwoordige tijd,

maar ook nog vaak levend lijkt en door te

werken in het heden. Die hobby resulteerde

onder meer in een deeltijdstudie geschiedenis

in Leiden, waar ik een bachelorsgraad

behaalde.

6

6

En nu dus in medewerking aan De Morgen!

Want ik heb veel belangstelling voor de

historie van Den Helder, waar immers mijn

roots liggen. En niet alleen in de grote

gebeurtenissen, maar ook in de kleine en

niettemin bijzondere en vaak herkenbare

verhalen van mensen van dichtbij huis, om zo

te zeggen.

Het zou mooi zijn als er veel van die Helderse

geschiedenissen vastgelegd zouden kunnen

worden in De Morgen. Ook ik hoop daaraan

mijn bijdrage te mogen leveren en ik zie uit

naar een prettige en succesvolle

samenwerking met mijn mederedacteuren.

Mijn naam is Wilhelm Frederik Bellinga.

Ik ben geboren op 12 -02-1940 te Den Helder

vanaf mijn 14e jaar werkzaam geweest in de

woninginrichting.

De laatste jaren van mijn werkzame leven als

mede eigenaar van het voormalige

Helders Service Bureau Interieur B.V.

Sinds 1986 Odd Fellow en lid van de

Neptunusloge in Den Helder.

Nadien 12 jaar in de politiek als raadslid en

fractievoorzitter voor de VVD in de gemeente

Den Helder

Grootste hobby : Het organiseren van

culturele evenementen

Zomerdromen

In die functie 12 jaar voorzitter van de Dag

van de Muziek, mede oprichter van

Zomerdromen en Initiatiefnemer/ voorzitter

van het Rondje Cultuur Huisduinen.

Sinds kort lid van de Stichting Behoud

Helderse Doopsgezinde Vermaning

(Driemasterkerk)

Deze Stichting streeft naar behoud van dit

gemeentelijk monument met daarin het

prachtige Flaes en Brunjes orgel uit 1853.

Mijn aandeel betreft voornamelijk het

verzorgen van de programmering en het

verhuur aan culturele instellingen.

De laatste jaren publiceer ik wekelijks een

limerick in het Helders Weekblad en verzorg

interviews voor de Dorpskrant van Huisduiner

Belang.

Flaes en Brunjes orgel uit 1853

Ik hoop een steentje bij te mogen dragen aan

De Morgen en verheug mij op de

samenwerking met de nieuwe redactie.

Mijn eerste bijdrage gaat over een herinnering

aan de dierbare tijd achter de toonbank van

het Helders Service Bureau en is getiteld de

tapijtkever u treft het elders in het blad.

7

7

Mijn naam is Bert Heuvelman.

Ik ben geboren op 17 sept. 1947 in de

Hoogstraat, naast Slagerij Schrieken, te Den

Helder. Mijn schooltijd heb ik doorgebracht op

de Koningin Julianaschool, de Da Costaschool,

de Wilhelmina-Mulo en tenslotte de Helderse

Kweekschool.

De Helderse Kweekschool op de hoek

Kanaalweg-Weststraat, op deze plek komt nu

een woontoren.

In 1969 deed ik examen voor onderwijzer en

een jaar later behaalde ik de hoofdacte. Mijn

eerste baan was onderwijzer van de derde

klas op de Koningin Emmaschool in Nieuw Den

helder. In 1975 werd ik daar “hoofdmeester”.

De Koningin Emmaschool in Nieuw Den

Helder. De school staat er nog steeds en wordt

nu als kerk gebruikt.

Vanaf 1984 werd dat “directeur”. In datzelfde

jaar fuseerde de Emmaschool met de

Frrisoschool tot Basisschool De Fontein. Hier

ben ik tot 2002 als schoolleider werkzaam

geweest. In dat jaar vond ik dat het tijd werd

voor iets anders en vertrok naar de

Jeugdgevangenis De Doggershoek. Samen met

enthousiaste collega’s startten we de school

“Het Dok”. De school werd net middelpunt in

het dagelijks leven van de daar geplaatste

jongeren. Helaas werd De Doggershoek in

2011 gesloten. Ik kon toen met voorpensioen,

maar bleef enkele dagen per week werken bij

scholen van De Spinaker in Heerhugowaard en

Hoorn. (ZMOK-onderwijs). Nu werk ik nog

twee dagen per week op De Spinaker aan de

Burg. Houwingsingel in Den Helder.

De Spinaker is gehuisvest in de voormalige

J.P.Thijsseschool (Burg. Houwingsingel) Hier

een foto uit de jaren '50. De gymzaal is

gesloopt.

Naast deze baan doe ik ondermeer

vrijwilligerswerk in de zorgcentra Den Koogh,

Buitenveld en De Zeester. Ik werk mee als

organist en voorganger bij kerkelijke

vieringen. De overige tijd besteed ik aan

muziek, lezen, de familie en af en toe een

reisje naar Grieks eiland. De Helderse

geschiedenis heeft mij altijd geïnteresseerd.

Den Helder is dan ook in dat opzicht een

unieke stad! In de jaren ’90 van de vorige

eeuw was ik lid van de werkgroep presentatie

van de HHV. We verzorgden diapresentaties

voor tal van verenigingen, instellingen en

scholen. Als redactielid van “De Morgen” hoop

ik mede gestalte te geven aan het

geschiedkundig verleden van onze stad waar ,

evenals nu, mensen werkten en leefden. Juist

de geschiedenis geeft vorm aan het heden.

Geschiedenis houdt nooit op, ook niet in Den

Helder…..

8

8

Dolle Dinsdag was Henk Keet zijn geluk

Er waren begin vorige eeuw in Nederland

weinig provinciesteden waar een actief

boksleven bestond. In dit opzicht verkeerde

Den Helder in een bevoorrechte positie. Het

feit dat hier de Koninklijke Marine is

gevestigd, zal hieraan niet geheel vreemd zijn

geweest. Immers, er werd al heel lang door

marinepersoneel gebokst. Personen die zich

omstreeks 1934 bij de toen bestaande

boksvereniging "Sport na Arbeid"

verdienstelijk maakten, de heren waren

Snoeck, Beun, Gerrit Filmer, Henk Brons, Van

Wolveren, Henk Keet en Bram Beneker. Na

verschillende lokaliteiten te hebben benut,

kwam De Ring tenslotte in de Tweede

Vroonstraat terecht.

Boksvereniging Sport na Arbeid

Om de vier weken was er een wedstrijd in

dancing De Roskam in de Koningstraat. Door

veranderingen in het uitgaansleven

verminderde de belangstelling voor de

bokssport. Op den duur kon de vereniging zich

financieel niet meer staande houden en

omstreeks 1960 volgde de opheffing.

Advertentie Helderse Courant

Verzet

Een van de leden van de boksvereniging was

Henk Keet, in dit artikel meer over hem. Henk

Keet was ruim voor het uitbreken van de

Henk Keet

Tweede wereldoorlog in 1940 officier bij de

Burgerwacht te Den Helder. Een burgerwacht

is een uit gewone burgers samengestelde

groep die (al dan niet met instemming van de

overheid en al dan niet gewapend en

geüniformeerd) de openbare

orde en veiligheid handhaaft. In die tijd was

de heer Johan Bakker commandant van de

burgerwacht, Bakker is in mei 1942 omge-

komen. Eind mei 1940 staken Henk Keet,

Bakker en Chris ‘t Schip de hoofden bij elkaar,

ze wilden als dat nodig mocht zijn over een

betrouwbare gevechtsgroep beschikken.

Daartoe selecteerden zij leden van de

9

9

Burgerwacht, maar ook betrouwbare niet-

leden waren welkom.

Munitie en Spionage

Men trachtte zoveel mogelijk munitie te

verzamelen, maar ging zich steeds meer bezig

houden met spionage. De bemachtigde

stukken werden naar een contactman in

Alkmaar gebracht. Deze was lid van de

verzetsgroep in Alkmaar. Deze Alkmaarse

groep had een weg om de informatie naar

Engeland te krijgen. In oktober 1940 kreeg

Henk Keet contact met de heren J Buikes

onderofficier bij de Koninklijke Marine, en

Grootveld, die woonde in de Sluisdijkstraat te

DenHelder.

Oproep Helderse Burgerwacht in de Helderse

Courant

De spionage werd uitgevoerd door Buikes en

Grootveld, de tekeningen en verslagen

werden bij Bakker gemaakt. Later voegde zich

ook de gepensioneerde brigadier van Politie

Horstman zich bij de groep, hij kon een

nauwkeurige opgave verstrekken van alle

N.S.B. ers in Den Helder en de omgeving.

Toevallige ontmoeting

Eind 1940 kwam Henk Keet eens een keertje

in Amsterdam, bij van café Van Klaveren aan

de Martelaarsgracht ging hij een biertje

drinken en ontmoete daar bij toeval de heer

W. Palmer een oude kennis van vroeger.

Palmer bleek in de top van het Marineverzet

in Amsterdam te zitten.

Burgerwacht van Den Helder

Na dit gesprek werd er afgesproken samen te

werken en Henk Keet bracht geregeld

informatie, verslagen en tekeningen naar

Palmer, een niet geheel ongevaarlijke

onderneming!

Genoodzaakt

Dit ging door tot oktober 1941. Toen werd de

heer Bakker opgepakt en Henk Keet was

genoodzaakt om onder te duiken en vielen de

contacten in Den Helder uit elkaar. In januari

1942 ging Henk Keet alleen door en bijna

wekelijks bracht hij spionagemateriaal naar

Palmer in Amsterdam. Dit materiaal bestond

uit opgave van de Duitse troepensterkte,

tijden van vertrek en aankomst van Duitse

boten en konvooien. Dikwijls werd het

doorgeven van de berichten gevolgd door

bombardementen van de geallieerden.

Twijfels

Eens liet Henk Keet in een gesprek met Palmer

zijn twijfels blijken, of de stukken wel degelijk

in Engeland aankwamen. Palmer verzekerde

hem dat alle berichten in Engeland

aankwamen en Palmer overtuigde hem met

de zin “de soep is gaar” door radio Oranje te

laten omroepen. In mei 1943 voerde Henk

Keet en Palmer dit gesprek. Op 16 juni 1943

s’ avonds om 7 uur werd de zin op “de soep is

10

10

gaar” op de zender van Radio Oranje

uitgesproken.

Opgepakt

Kort daarop, in de nacht van 4 op 5 augustus

1943, werd Henk Keet gearresteerd. Een agent

van politie die in de verzetsgroep zat, en kort

na de overval op de arbeidsbeurs was

gearresteerd heeft de naam van Henk Keet

aan de S.D. doorgegeven dit om zijn eigen

leven te redden. Hij wist ook dat er een agent

voor Henk Keet op de Buitenhaven van Den

Helder spioneerde. Henk Keet stond op 14

juni 1944 terecht en het vonnis werd

uitgesproken door de rechter, de eis van de

officier van justitie werd gehonoreerd en Henk

Keet werd ter dood veroordeeld.

Dolle dinsdag

Op 5 september 1944 was het Dolle Dinsdag

geruchten dat Nederland was bevrijd

Het verzetsherdenkingskruis

Door deze gebeurtenis werd Henk Keet naar

Duitsland vervoerd, wat later zijn redding is

geweest. Door administratieve puinhoop na

Dolle Dinsdag werd het vonnis uitgesteld en is

Henk Keet een dag voor zijn terechtstelling

door de Amerikanen bevrijd en weer

behouden thuis gekeerd.

Henk Keet geboren te Den Helder op 6 juli

1899 en is overleden te Amsterdam op 28 juni

1971.

Verzetsherdenkingskruis

21 mei 1982 werd wijlen Henk Keet het

verzetsherdenkingskruis toegekend. Henk

Keet is een van de vele verzetsstrijders die na

de oorlog anoniem door het leven gingen,

zonder zich op de borst te kloppen hoe goed

ze in de oorlogs- periode wel waren. De

schrijver van dit artikel maakt een diepe

buiging voor Henk Keet en de vele anderen die

in het verzet hebben gezeten met gevaar voor

eigen leven.

Tekst Henk Boerekamps

Bronnen: Willem Mulder, Heldere courant,

archief HVSG, Rijksinstituut voor

oorlogsdocumentatie.

Foto’s:

Willem Mulder, Helderse courant,

NH historisch archief, archief HVSG

11

11

De tapijtkever

Op een broeierige zomermiddag stapte een

parmantig haast pedant mannetje met een

pruik op die veel weg had van een alpinopet

met driftige passen naar de toonbank. De rust

in de redelijk gevulde winkel met shoppende

consumenten van het Helders Service Bureau

Interieur B.V. werd ruw verstoord door de

krassende stem van bovengenoemd persoon

die met veel misbaar en een rood aanlopend

hoofd een doorzichtig jampotje op de

toonbank deponeerde en met luide stem het

volgende bommetje losliet `Hier heb je een

portie tapijtkevers en thuis heb ik er nog veel

meer` Hij speelde zijn moment superieur uit

met de vervolgzin: Het hele tapijt in de kamer

krioelt van die smerige beesten, wat dacht

meneer hier aan te doen?

Tapijtkever

De nieuwsgierig geraakte aanwezige

consumenten verplaatsten zich quasi

onopvallend richting toonbank en keken vol

verwachting mee naar mijn reactie: Weet u

zeker dat het hier om tapijtkevers gaat? was

mijn wedervraag met een blik alsof ik ernstig

twijfelde aan de biologische deskundigheid

van de geachte clientèle. Nu waren alle ogen

weer gericht op mijn opponent die vervaarlijk

briesend en haast struikelend over zijn

woorden mij het volgende toebeet. - Uw

bedrijf heeft vorige maand mijn flat van

nieuwe vloerbedekking voorzien en dat tapijt

krioelt nu van deze kevers - waarbij hij het

jampotje met inhoud onder mijn neus duwde.

Om een verdere confrontatie met publiek te

voorkomen probeerde ik het met een

voorzichtig: Zal ik na sluitingstijd even bij u

langskomen? Dat is wel het minste wat ik mag

verwachten van een zaak die de naam service

met zich draagt, hij schreeuwde het haast uit

en vervolgde met: Het is een schande voor uw

winkel en hij dreigde met de publiciteit als het

probleem niet naar tevredenheid zou worden

opgelost.

De tapijtwinkel

Het heertje beende vervolgens de winkel uit,

waarbij het leek of bij elke stap zijn pruik

opwipte van boosheid. Nadat ik mijn excuus

had aangeboden aan de nog aanwezige

clientèle aangevuld met de uitleg, dat door

een behandeling van het garen er vrijwel

onmogelijk tapijtkevers voorkomen in het

soort tapijt aan deze meneer geleverd, snel de

gemeentelijke milieu dienst gebeld. Het

telefoontje bevestigde mijn vermoeden dat

hier in deze kwestie haast zeker geen sprake

van tapijtkevers kon zijn. Komt u maar even

langs met het jampotje meneer, wij kunnen

heel eenvoudig vaststellen om welk diertje het

hier gaat. En inderdaad het bleek te gaan om

een z.g. broodkever die voorkomt in

meelproducten en waarvan de larven op een

bepaald moment massaal uitkomen en op pad

12

12

gaan in de omgeving op zoek naar voedsel.

Gewapend met deze kennis en een fotokopie

van de broodkever uit het grote keverboek

van de milieudienst verheugde ik mij op het

bezoek aan de plaats delict bij het heertje

thuis. De woonkamer zat vol met vrienden en

bekenden als steun voor de klager. Het

ontbrak er nog net aan dat ze demonstratief

met opgetrokken benen op de bank hadden

plaats genomen. De nog steeds niet

afgekoelde cliënt wees mij vol afschuw de

krioelende kevers op het tapijt aan. Ik

betuigde mijn medeleven en informeerde of

ook in andere vertrekken deze griezelige

gasten gesignaleerd waren.

Broodkever

De truc lukte. Het heertje was bereid mij een

rondleiding in het perceel te geven, waarna ik

als detective incognito op zoek naar de bron

van de keverplaag ging. In de keuken

aangekomen viel mij meteen de enorme

kastenwand op die kamerbreed en van vloer

tot plafond reikte. Nadat ik mijn bewondering

voor zijn keuken inrichting had uitgesproken

trok het heertje stuk voor stuk de deurtjes

open en ik heb zelden zo’n grote voorraad

pakken meel, macaroni, pudding en talloze

andere meelproducten onder één dak

aangetroffen. Uit één pak zelfrijzend bakmeel

stak een nieuwsgierige broodkever zijn kop

door de verpakking. Ik verzocht het heertjehet

pak voorzichtig te openen en het pak leek wel

tot leven gekomen, tientallen kevers baanden

zich een weg naar buiten. Ik had de bron van

de keverplaag aangeboord en confronteerde

de eerst nog onthutste en ontkennende klant

vervolgens met de uitslag van het milieu-

onderzoek. Het heertje schrompelde als het

ware in één. Er was weinig meer over van zijn

arrogante houding in de winkel na mijn

sarcastische vraag: En meneer wat denkt u te

gaan doen aan het herstel van de goede naam

van het Helders Service Bureau? Zijn

alpinopetpruik had hij het liefst vol schaamte

over zijn ogen laten zakken toen hij stamelend

zijn excuus aanbood. Zijn vrienden verlieten

opvallend snel de woning toen de uitslag van

mijn onderzoek ook hen had bereikt. Het

heertje heeft daarna ongetwijfeld nog een

enorm karwei gehad aan het vernietigen van

de aangevreten meel voorraden en het

verdelgen van de vermeende tapijtkevers...

Uit het bleven van een verkoper

Tekst Freek Bellinga

13

13

Run op drinkwater

Het is zondag 19 februari 2017: lichte paniek

in Gelderland. De gemeenten Doesburg,

Rijnwaarden, Zevenaar en een deel van

Rheden zitten sinds zaterdagavond 21.15 uur

zonder water. Dat komt door een storing in

een transportleiding, meldt waterbedrijf

Vitens aan Omroep Gelderland. Het gaat om

zo'n 30.000 huishoudens. Zoiets kan

natuurlijk ook in onze gemeente gebeuren,

ten gevolge van graafwerkzaamheden of om

andere redenen.

Dit was landelijke nieuws van dit jaar, maar

hoe was het in het verleden?

Volgens het artikel Terugblik van Marinus

Vermooten is de drinkwater leiding in Den

Helder een van de oudste van ons land. Voor

deze leiding waren er waterboeren, deze

kleine zelfstandige haalden het drinkwater uit

Huisduinen, om dit per paard en wagen met

daarop een tank te verkopen voor anderhalve

cent per emmer van 2 liter. Let op geen

eurocenten. Omdat het grondwater in Den

Helder zo zilt was dronk men regenwater dat

toen van een betere kwaliteit was dan hede

ten dagen. De activiteiten van de waterboeren

gingen door als er veel militairen in de

kazernes gelegerd waren zoals in de 1e

wereldoorlog. En zelfs in 2e wereldoorlog was

dit op sommige plaatsen nog het geval, toen

ging het voornamelijk om warm water.

Zo moet het eraan toe zijn gegaan

Plannen maken

Halverwege de 19 eeuw werden er plannen

gemaakt om alle huishoudens aan te sluiten

op het waternet. Den Helder was toen een

internationale havenstad en daar hoorde een

goed waterleidingnet bij. In 1856 was het dan

zover de eerste aansluiting was een feit.

In 1899 nam de gemeente Den Helder de

exploitatie over van een in Amsterdam

gevestigde particuliere maatschappij en er

kwamen steeds meer aansluitingen. Waren dit

in 1901 nog maar 975, vijf jaar later was dit

aantal verdubbeld. Den Helder was toen op 20

straten na voorzien van wateraansluitingen.

Vernieuwing

Op 30 mei 1905 nam de raad het plan Schotel

aan, dat voorzag in de bouw van een nieuwe

watertoren met een ontijzeringsinrichting en

bezinkbassin, verder 2 nieuwe pompen en een

nieuwe ketel, het maken van een

Rijnwaterkelder en een nieuw machine

gebouw.

De waterboer aan de haven aan het werk

Het pompstation is in 1907 gebouwd voor de

Duinwaterleidingmaatschappij Den Helder,

later het Provinciaal Waterleidingbedrijf

Noord-Holland (PWN). Het pand ligt in de

duinen ten zuiden van de Duinweg en is

ontworpen door ingenieur J. Schotel uit

Kralingen. Hij kreeg de opdracht een plan voor

verbetering en uitbreiding van de

gemeentelijke waterleiding te maken. Onder

14

14

het plan vielen ook een watertoren en

bezinkingsbassins.

De invloed van Jugendstil is goed zichtbaar in

de architectuur van het pompstation.

In 1913 werd het pand aan de zuidoostzijde

uitgebreid met een omvangrijke aanbouw in

dezelfde stijl, dat is nu een grote open ruimte

omdat de machines die daar stonden

inmiddels zijn weggehaald.

Pompstation in Huisduinen

Primeur

Den Helder heeft een primeur als in 1856 de

bouw van een watertoren gereed is. Het is de

eerste watertoren in Nederland die bedoeld is

voor de drinkwatervoorziening.

Eerste watertoren in Den Helder

Het waterleidingnet in Amsterdam is ouder,

maar men gebruikt daar op dat moment nog

geen watertorens.

Pomphuis

Het pomphuis heeft na de uitdienststelling

diverse functies gehad, van kraakpand,

slaapplek voor dakloze tot wietplantage

waarvoor de benodigde energie werd afgetapt

van de lichtmasten in de directe omgeving.

Nadat het pompstation een provinciaal

monument is geworden, zijn er plannen

gemaakt door het Landelijke Fonds voor

Beeldende Kunst thans het Mondriaan Fonds

die het pand om het pompgebouw te

gebruiken en in te richten voor jonge

veelbelovende kunstenaars die voor 3 tot 6

maanden hun intrek konden nemen en het

oude lege pompgebouw als aterlier konden

gebruiken. Het plan werd goedgekeurd en tot

op de dag van vandaag wordt zo gebruik

gemaakt van deze unieke locatie.

Inkijkje oude pompgebouw

Restaurant

In mei 2015 kwam ondernemer Fred van Tol

met een plan om er een bijzonder restaurant

in te vestigen. Fred van Tol, voorheen uitbater

van restaurant De Buuren van Pieck in de

15

15

Impressieve tekening van de plannen van Fred

van Tol Koningstraat, is nu eigenaar van het

pannenkoeken restaurant bij Mariëndal.

Volgens van Tol ligt het pompgemaalhuis er

nu troosteloos bij. Ik wil het gebied, met het

gebouw en de prachtige duinkwel die voor het

pompgemaal ligt, weer in oude glorie hersteld

zien. Ik vind dat inwoners en mensen die van

buiten komen het recht hebben mee te

genieten van dit prachtige stukje Den Helder',

aldus Van Tol tegen het Noordhollands

Dagblad. U leest het nadat het pompgebouw

is behouden, want de sloophamer was bijna in

het gebouw gezet, genoeg plannen. Wat

ervoor niet kon, was nu opeens wel mogelijk,

eigenlijk te triest voor woorden.

Nieuwe watertoren

In 1924 krijgt Den Helder een aansluiting op

het Provinciaal Waterleidingbedrijf. Als in

1982 de waterwinning in het duingebied

stopt, is het gemeentelijk waterleidingbedrijf

overbodig. In 1988 valt het doek voor de

watertoren als waterleverancier voor de stad.

De toren is daarna gebruikt als café, en

klimwand, op dit moment (bijna) in gebruik als

woning.

De nieuwe watertoren foto omstreeks 1920

Zo zien we maar wat een gewoon goed, iets zo

normaals als water zo invloed kan hebben op

ons dagelijks leven. We kunnen ons geen dag

voorstellen zonder water, maar ook niet

zonder elektra en gas, alhoewel gas, zoals de

schrijver denkt wel zijn langste tijd heeft

gehad in het huishouden.

Tekst Henk Boerekamps

Bron, Marinus Vermooien, Helderse Krant,

diverse internetpagina’s van het PWN.

Foto’s archief HVSG.

16

16

(Lucht)zakgeld….

Enkele weken geleden vloog een militair

vliegtuig een uurtje rondjes boven het

centrum van Den Helder. Het bromgeluid

van de motoren wekte mijn

nieuwsgierigheid om naar buiten te gaan en

te kijken wat voor vliegtuig het was. Een

viermotorige Hercules die waarschijnlijk op

een oefenmissie was. Het geluid van dit

vliegtuig deed me terugdenken aan de jaren

‘50 en ’60 van de vorige eeuw. In die jaren

was er veel vliegverkeer boven Den Helder.

Neptune

Het was midden in de Koude Oorlog en de

Marine vloog toen met een aantal kleine en

grote propellervliegtuigen. Ik was in die tijd

een kleine amateur-vliegtuigspotter en zeker

in Den Helder kwam je aan je trekken. Grote

vliegtuigen zoals Neptunes, Grumman

Trackers, Atlantiques en Orions afgewisseld

met helikopters zoals de Sikorsky S-58,

Augusta Bell, de Wasp en de Lynx oefenden

boven de stad en de Marinehaven. Kleinere

vliegtuigen waren er ook: Harvards,

Grumman Avengers en de Fokkers S-11. De

laatsten kon je altijd herkennen aan hun

gele kleur, het geluid van de motor en het

landingsgestel dat niet intrekbaar was.

Fokker S-11 boven de Nieuwe Haven

Deze vliegtuigen waren gestationeerd op De

Kooy. Adelborsten van de Kon. Marine kregen

op dit toestel hun eerste vlieglessen. Als

inwoner van Den Helder keek je al niet meer

op van vliegtuiglawaai: je woonde eenmaal in

de stad van de Marine. Waar je ook aan

gewend raakte, waren de schietoefeningen op

Fort Erfprins. Elke maand was het wel raak! In

de jaren ’50 werd er geschoten op een doelwit

dat gesleept werd door een Grumman

Avenger van de marine.

Grumman Avenger

Als jongen van een jaar of tien vond ik dat

altijd een fascinerende gebeurtenis. Ik weet

nog (ik zat toen op de Kon. Julianaschool) dat

tijdens het speelkwartier er flink op los

geknald werd, je zag lichtspoormunitie als een

soort vuurwerk omhooggaan. Er werd

geschoten op een soort “luchtzak”. Het

vliegtuig sleepte deze achter zich aan. Het

waren vooral vliegtuigen van het type

Grumman Avenger. De opdracht van de

“schutters” was natuurlijk om die luchtzak te

raken…..en soms gebeurde dat ook!

17

17

Fort Erfprins zeefront 1960

Het zal in het voorjaar van 1957 geweest zijn,

toen het een keer echt raak was… Een rode

luchtzak dwarrelde naar beneden in de

omgeving van de Sportvelden aan de

Sportlaan. Ik speelde met enkele vriendjes in

de Hugo de Grootstraat en we zagen dat ding

neerkomen. Wij eropaf. Ergens in de

omgeving van het Liniepad, tussen de bomen

en struiken, vonden we de luchtzak, althans

wat ervan over was. Ik kan me herinneren dat

het van een soort canvas was gemaakt met

dunne metalen banden. Met zijn drieën

sleepten we het geval naar huis. Een buurman

vertelde dat je die terug moest brengen naar

De Kooy. Maar hoe? Op de fiets was het een

hele tocht en die grote lappen konden echt

niet op een bagagedrager.

Kanonnen op Erfprins

Gelukkig bezat die buurman een auto en zo

hebben we hem weggebracht. Bij de poort,

die dag en nacht bewaakt werd, moesten we

ons verhaal vertellen. Er werd getelefoneerd

en onze adressen en het telefoonnummer van

de buurman (want die had een

telefoonaansluiting!) werden genoteerd.

Enkele dagen later kregen we bericht dat we

voor het vinden 15 gulden konden ophalen op

een afgesproken tijdstip. Op de fiets zijn we

erheen gegaan en inderdaad kregen we 15

gulden voor het terugbrengen van de

luchtzak. Dat waren twee rijksdaalders voor

een ieders van ons.. We voelden ons rijk…dat

was veel zakgeld! Vijf gulden..daar kon je toch

van alles meedoen…een zakje patat kostte

toen nog maar 25 cent….

Aan dit voorval moest ik denken toen ik

enkele weken geleden die Hercules boven de

stad zag cirkelen. Later verdwenen de grote

vliegtuigen boven Den Helder en kwamen de

helikopters… Nu is er elke dag nog wel gebrom

boven Den Helder, maar de luchtzakken zijn

met de tijd definitief weggevlogen……

Tekst Bert Heuvelman

18

18

Behouden Huys

Schoolplaat van het Behouden Huys.

De naam van het gebouw waarin de HVSG een

kantoor heeft, is goed gevonden! Want het

ligt aan een straat die genoemd is naar Willem

Barentsz, de zeevaarder die voortleeft in onze

vaderlandse geschiedenis omdat hij met

enkele van zijn mannen de barre winter op

Nova Zembla wist te overleven in een door

henzelf gebouwde schuilplaats, het ‘Behouden

Huys’. Maar ook omdat het Helderse

Behouden Huys van thans een plek is voor

beschermd wonen. En ten slotte omdat het

pand, dat eens het verouderde bejaardenhuis

‘Ten Anker’ was, nu eens niet is afgebroken,

maar na een grondige verbouwing een goede

nieuwe bestemming gekregen heeft.

Het is bekend: in Den Helder zijn in de loop

der tijd meer panden gesloopt dan in menige

andere stad. Met name tijdens de Tweede

Wereldoorlog en later weer ten behoeve van

de dijkverzwaring, maar ook in het kader van

de stadsvernieuwing in de jaren van – nota

bene - de Wederopbouw. Niettemin, hoewel

er in onze stad nauwelijks panden zijn die

oorspronkelijk ouder zijn dan tweehonderd

jaar, zijn ook hier toch veel huizen van vroeger

behouden en tevens … voortdurend

verbouwd.

Tegenwoordig verfraait ‘Zeestad’ de gevels

van winkels in het centrum, maar ook

particulieren zijn bezig panden op te knappen.

Het valt op dat de tijd dat het modernisme

dominant was – alles moet nieuw! – ook in

architectuur en stedenbouw voorbij is. Maar

over smaak blijft te twisten, het oude gezegde

dat het tegendeel beweert, ten spijt. ‘Onze

eigen’ Rob Scholte schampert vaak op de

volgens hem verfoeilijke en lelijke

historiserende stijl van Zeestad en de

Gemeente. Daarentegen stelt Thierry Baudet,

om maar een andere spraakmakende en soms

provocerende Nederlander van tegenwoordig

te noemen, dat aan de bouwkunst van voor

1950 verre de voorkeur te geven valt boven

moderne architectuur.

Kameleon

Misschien zou Baudet positief staan tegenover

de renovatie van het in de laatste jaren ietwat

vervallen grote pand aan de Spoorgracht 1 op

de hoek van de Janzenstraat. Waar eerst de

gevel beneden bijna geheel van glas was,

komen nu, aan weerszijden van een deur,

twee paar smallere en hoge ramen, bekroond

door een gemetselde boog van bakstenen, in

de stijl van die van de eerste verdieping, d.w.z.

de strakke, symmetrische stijl van omstreeks

de voorlaatste eeuwwisseling, toen het pand

werd gebouwd.

Spoorgracht 1, zoals het er nog een paar

maanden geleden van buiten uitzag.

19

19

Op de gevel prijkt nu (nog?) de naam ‘Café De

Kameleon’ en ook die naam lijkt toepasselijk

vanwege de vele gedaanteveranderingen die

het pand in de loop der tijd heeft ondergaan,

evenals trouwens zo veel andere Helderse

huizen. Maar ook omdat de naam van het café

nog niet zolang geleden ‘Bar Gezellig’ luidde –

overigens ook niet onaardig bedacht! En weer

daarvoor heette het vele jaren ‘Las Palmas’.

Maar mensen van een generatie voor mij, die

vlakbij, aan de Steengracht, gewoond hebben,

duidden Spoorgracht 1 wel aan als ‘het huis

van Oortgijsen’.

Het voor zijn tijd en voor zijn omgeving

kapitale pand, gelegen op een prachtig punt

aan een kniebocht van het Helders Kanaal,

tussen de Keizersbrug en de Gasbrug, was een

passende plek voor notabele burgers van Den

Helder: de houthandelaars Oortgijsen. En het

gebied dat nu als het Vinkenterrein’ bekend

staat, heb ik door ouderen weer ‘het erf van

Oortgijsen’ horen noemen. Een soort bassin

dat op dat terrein gelegen was, aan het einde

van de Molenvaart - zoals het in 1967

gedempte water tussen Steengracht en

Fabrieksgracht officieel heette - werd in

verhalen over vroeger trouwens weer betiteld

als het ‘Balkengat’: een naam die geen

toelichting lijkt te behoeven.

Zicht op de Steengracht vanaf het Helders

Kanaal in 1967: de Molenvaart wordt

gedempt.

Vinken, Oortgijsen, Janzen

In 1949 verhuisde de Houthandel Vinken, die

tot dan gevestigd was geweest op de hoek van

de Jonkerstraat en de Spoorgracht, naar het

oude domein van Oortgijsen, wiens bedrijf

reeds voor de oorlog was opgeheven. De 19e e

eeuwse houten loodsen die op het erf

stonden, zijn in 1979 afgebrand. Op het

terrein stond ook een houtzaagmolen, ‘De

Goede Verwachting’, die echter al in

september 1897 door brand ten gevolge van

blikseminslag verloren is gegaan. Die molen

verklaart de naam Molenvaart.

Houtzaagmolen ‘De Goede Verwachting’, nog

vlakbij de weilanden, in een gebied dat

destijds ‘de Ribbetjes’ genoemd werd.

De houtzaagmolen was in 1824 gebouwd door

de heren Janzen, die in de 19de eeuw een

belangrijke rol speelden in het Helderse. De

firma Gebroeders Janzen & Co, eigenaar van

het erf en het daar opererende bedrijf,

verkocht het geheel in december 1897 aan Jan

Oortgijsen. Jan Oortgijsen (1844-1914) was

reeds tientallen jaren als meester-timmerman

in dienst van de heren Janzen in hun

houtzagerij en houthandel aan de Helderse

Molenvaart. De molen werd (voorlopig?) niet

herbouwd, want Oortgijsen ging in het bedrijf

dat nu van hem was, gebruik maken van

stoomkracht. Jan Oortgijsen was een

succesvol zakenman, die tegelijkertijd ook vele

maatschappelijke functies vervulde en van

20

20

1891 tot 1897 zitting had in de gemeenteraad,

die toen uit twintig leden bestond.

Ook zijn zoon, Klaas Ferdinand (1874-1945),

die later de leiding van de houthandel

overnam, zat in de Helderse gemeenteraad,

van 1905 tot 1914. De jonge Oortgijsen was

evenals zijn vader van de vrijzinnig-liberale

richting. Hij was een actief raadslid. Hij maakte

zich bijvoorbeeld sterk voor de verfraaiing van

het Julianapark, het vroegere ‘spoorbosje’

voor het station, en hij pleitte ook voor

plantsoenaanleg elders in de stad. Als

bestuurslid van ‘Helders Belang’, een

voorloper van de VVV, trachtte Oortgijsen ook

de ontwikkeling van Huisduinen als badplaats

te bevorderen. Later was hij nog voorzitter

van het Reddingsfonds en secretaris van het

Historisch Genootschap van de Kop van

Noord-Holland.

Ansichtkaart: Den Helder. Julianapark met de

muziektent en het station op de achtergrond

K.F. Oortgijsen woonde later vlakbij

Spoorgracht 1 aan de Westgracht, volgens het

adresboek van Den Helder van 1933 op

nummer 80. Dat was voorbij de Keizersbrug,

op de hoek van de Keizerstraat, d.w.z. het

gedeelte van die straat dat getransformeerd

werd in Beatrixstraat na de ‘doorbraak’

omstreeks 1960. Dat andere ‘huis van

Oortgijsen’ is dus niet behouden, maar

afgebroken voor de stadvernieuwing. Het was

een karakteristiek, hoog huis met een

trapgevel. Later was het huis het kantoor van

de advocaat mr. H. Jonker. Het adresboek van

1933 vermeldt trouwens bij Spoorgracht 1:

‘Oortgijsen, Wed. J.’. Houthandel v/h Wed. J.

Oortgijsen & Zn. was weer de volledige naam

van het bedrijf.

Goede Verwachting

Op het ogenblik zijn er grootscheepse plannen

om de molen ‘De Goede Verwachting’ te

herbouwen en van het erf dat eens van

Vinken, Oortgijsen en Janzen was, een ruim en

groen woongebied te maken en zelfs het

water daar in ere te herstellen.

Het ‘Vinkenterrein’ in de toekomst?

Er valt natuurlijk veel meer te zeggen over het

behoud en herstel van huizen in Den Helder,

over de vernieuwing en verfraaiing van de

stad, over Vinken, de heren Janzen en over

vader en zoon Oortgijsen, maar het komt me

voor dat het in de geest van de laatste is, dat

Spoorgracht 1 weer in oude stijl opgeknapt

wordt.

Een voorbeeld dat navolging verdient!

Geraadpleegde bronnen:

Marinus Vermooten, Terugblik: Houthandel Vinken, in:

Helders Weekblad, 29 oktober 2015

Idem en Wim Kalkman, 100 Jaar Den Helder en het

bestuur van de stad van 1890 tot 1990, Schagen, 1990,

pp 20, 21 en 42

Website van de Helderse Molenstichting

Database van Verdwenen Molens in Nederland

Recente nummers van de Helderse Courant

Dick Muller