HBO Toegepaste psychologieContactdag

Arbeid & Organisatie

Drs. Yèrma van EgeraatRegisterpsycholoog NIP

Programma

• Kennismaking• Werkveld A&O• Psychologisch onderzoek • Gespreksmodellen• Intakegesprek oefenen• Betekenis persoonlijke scores ‘Big Five’-

test

Werkveld A&O psychologie• Arbeid & Organisatie adviesbureau• Particuliere praktijk• Arbo-dienst• UWV• Sociale Dienst• Re-integratiepraktijk• Schuld-hulp-saneringsinstelling

Psychologisch onderzoek A&O

Toepassingsgebied

• Werving & Selectie• Arbo & Verzuim• Re-integratie, Outplacement &

Loopbaanadvies

Psychologisch onderzoek A&O

Samenstel van activiteiten die vaak een hele dag omvatten

• Intelligentietests• Persoonlijkheidstests• Interviews• Arbeidsproeven• Gesprek met psycholoog

Psychologische test

Hulpmiddel om meer duidelijkheid te krijgen over het huidig of toekomstig functioneren van personenMeten van:• Intelligentie• Persoonlijkheid

IntelligentietestsZicht krijgen op iemands vermogen tot

abstract denken en redeneren

• verbale kwaliteiten: analogieën, synoniemen• non-verbale kwaliteiten: hanteren getallen,

symbolisch redeneren

Intelligentietests

Persoonlijkheidstests

Big Five theorie alle menselijke karaktereigenschappen zijn terug te voeren op een vijftal basisfactoren/domeinen

Persoonlijkheidstests

Big Five• berust op termen uit het woorden boek• vijf karakter dimensies → de OCEAN:

OpenheidConsciëntieusheidExtraversieAangenaamheidNeuroticisme

Persoonlijkheidstests

Testen

Betrouwbaarheid• de mate waarin bij verschillende afnamen

hetzelfde resultaat tot stand komtValiditeit• de mate waarin een test aan zijn doel

beantwoordtDe test probeert gedrag buiten de testsituatie te voorspellen!

Gespreksmodellen

• informatievergarend gesprek (interview)• adviesgesprek (dilemmacounseling)• slecht-nieuwsgesprek• functionerings- en beoordelingsgesprek• disciplinegesprek

Slecht-nieuwsgesprek

Slecht-nieuwsgesprek

Hoe zou jij slecht nieuws brengen?

Slecht-nieuwsgesprek

Fasen• Voorbereidingsfase• Fase 1: het brengen van het slechte

nieuws.• Fase 2: omgaan met de reacties van de

ontvanger• Fase 3: zoeken naar een oplossing

Slecht-nieuwsgesprek

Voorbereidingsfase• Voorbereiden: nadenken over goede

argumenten en formulering

• Neem de rust en de tijd voor het brengen van het slechte nieuws in rustige ruimte

Slecht-nieuwsgesprek

Vermijdingsgedrag van de brenger• opzien tegen heftige emoties • gesprek uitstellen• ‘hang yourself’-aanpak• druppelmethode• verpakken slechte nieuws• onpersoonlijke media kiezen

Slecht-nieuwsgesprek

Valkuilen• In discussie gaan• Advies geven• Je laten overrulen• Ook boos worden• Beloftes doen• Sussen

https://www.youtube.com/watch?v=VtQ9NFL03Fk

Slecht-nieuwsgesprek

Fase 1: brengen van het slechte nieuws• korte aankondiging: ‘Ik vrees dat ik niet

zo’n prettige mededeling voor je heb’• nieuws zo snel mogelijk meedelen

Slecht-nieuwsgesprek

Fase 1: het brengen van het slechte nieuws• begrip uitstralen voor situatie van de

ander• duidelijke, concrete bewoordingen

gebruiken• korte toelichting of motivering Bij heftige emotie → boodschap herhalen

Slecht-nieuwsgesprek

Fase 2: reacties van ontvanger• Ontkenning• Shock• Onderhandelen• Boos• Hulpeloos• Verdriet

https://www.youtube.com/watch?v=9hjL6EjQtqw

Slecht-nieuwsgesprek

Fase 2: omgaan met reactie van ontvanger• parafraseren• reflecteren van gevoel: het verwoorden van de

reactie of het gevoel van de ander over de situatie

• informatie geven: nadere toelichting om frustratie te verminderen → niet te snel.

Slecht-nieuwsgesprekFase 3: zoeken naar een oplossing• moment wordt bepaald door de ander • signalen: ‘Wat moet ik doen?’ of ‘Hoe moet ik

verder?’

• na eerste verwerking → initiatief stimuleren en helpen gedachten te ordenen

• ontvanger moet zelf initiatief nemen om gevoelens te verwerken

Slecht-nieuwsgesprek

Hoe moet het wel?

• Ruimte voor emoties• Ruimte voor uitleg• Hoe verder?

https://www.youtube.com/watch?v=CaXdzwUDFkw

https://www.youtube.com/watch?v=CaXdzwUDFkw

Het interview

Drie soorten:• gestandaardiseerd interview• half- gestandaardiseerd interview• open interview

Interview

Gestandaardiseerd interview:• enquête• vragen en antwoorden in een vaste

volgorde • voordeel: antwoorden van geïnterviewden

zijn eenvoudig vergelijkbaar• nadeel: men komt niet achter de werkelijke

mening/ideeën van de geïnterviewden

Interview

Half- gestandaardiseerd interview: • selectie- en exitinterview• vooraf een aantal aandachtspunten op

papier• geïnterviewde is niet vrij in de keuze van de

onderwerpen, maar wel in zijn antwoorden• Naast zekere diepgang ook breedte en

volledigheid nastreven.

InterviewOpen interview:• alleen het onderwerp (gesprekskader) en de

beginvraag staan vast• geïnterviewde is na de beginvraag vrij zijn eigen

gedachtegang te volgen• interviewer stuurt door dóór te vragen op

onduidelijke punten, te parafraseren, samen te vatten.

• diepgang nastreven!

Open interview

Doelonderzoeken van gedachtewereld van de geïnterviewde rond bepaald onderwerp

Open interview

Inleidende deel Opening gesprek → informatie geven over• doel gesprek • beschikbare tijd• gespreksthema’sOpeningsvraag zo open mogelijk!

Open interview

Middengedeelte• Geïnterviewde bepaalt verloop van gesprek• Onduidelijke informatie? → Doorvragen• Gesprek op gang houden? → Parafraseren

en aandachtgevend gedrag• Waarderingen en vooronderstellingen

vermijden!

Open interview

Afronding• Is gesprekspunt voldoende behandeld?• Afronden → samenvatting geven

Open interviewGesprekspartner is net begonnen met antwoord ↓ verbale en non-verbale kleine aanmoedigingen Gesprekspartner klaar met antwoord? Antwoord is: ↓ ↓ ↓ niet helder? niet helder? helder? specifiek nadere toelichting ↓ ↓ ↓ doorvraag open vraag parafrase Antwoord bevat veel emotionele informatie ↓ ↓ reflectie van gevoel parafrase eerst begrip tonen → daarna verder informatie inwinnen! Voldoende informatie verzameld over onderwerp? ↓ samenvatten

Wat gaan we doen?

Rollenspel

• Hulpverlener• Cliënt• Observator• Rapporteur

Hoe?

Observator heeft de leiding! verdeelt de rollen bewaakt de tijd (gesprek max. 15 min.)

Na het rollenspel: ‘hulpverlener’ blaast eerst stoom af! ‘cliënt’: hoe heb je het gesprek ervaren? ‘observator’: wat heb je gezien?

Hoe geef je feedback?

TOPS: wat doe je goed!TIPS: wat kun je nog verbeteren?

Hulpverlener

• de leiding nemen en houden in het gesprek• cliënt op gemak stellen• aandachtige houding• goede afwisseling van vragen• verschillende gesprekstechnieken kunnen

toepassen

Observator

• objectieve termen hanteren• subjectief oordeel vermijden• gedragskenmerken beschrijven • interacties beschrijven• verbaal en non-verbaal gedrag beschrijven• samenvatten• conclusies trekken

Rapporteur

• vlot en helder verslag schrijven• goed leesbare schrijfstijl• objectieve waarnemingen noteren• subjectieve waarnemingen vermijden• relevante en irrelevante punten kunnen

onderscheiden• correct taalgebruik (spelling, zinsbouw)

Scores Big Five test

Wat is de betekenis van je persoonlijke scores?

Afsluiting

Vragen?

Evaluatie

Invullen evaluatieformulier!

En nu…

Dank voor jullie aandacht!