hbo-bachelor Toegepaste Psychologie Hogeschool van ... - NVAO HvA hbo-ba Toegepaste... · De...

NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies

hbo-bachelor Toegepaste Psychologie

Hogeschool van Amsterdam

20 juni 2008

NVAO | Hbo-bachelor Toegepaste Psychologie – Hogeschool van Amsterdam | 20 juni 2008 | pagina 2

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave 2

1 Samenvattend advies 3

2 Inleiding en verantwoording 5 2.1 Werkwijze panel 5 2.2 Opbouw paneladvies 5

3 Beschrijving van de opleiding 7 3.1 Algemeen 7 3.2 Profiel instelling 7 3.3 Profiel opleiding 7

4 Beoordeling per onderwerp 9 4.1 Doelstellingen opleiding 9 4.2 Programma 13 4.3 Inzet personeel 19 4.4 Voorzieningen 22 4.5 Interne kwaliteitszorg 25 4.6 Continuïteit 27

5 Overzicht advies 29

Bijlage 1: Samenstelling panel 30

Bijlage 2: Programma site visit 31

Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten 32

Bijlage 4: Vragen aan de opleiding 33


1 Samenvattend advies De hbo-bachelor Toegepaste Psychologie is een vierjarige opleiding, verzorgd door de Hogeschool van Amsterdam. De opleiding sluit aan bij de drie, in samenwerking ontwikkelde hbo-bachelors Toepaste Psychologie van de Hanzehogeschool Groningen, Fontys Hogescholen en Hogeschool Leiden, maar voegt daar een eigen signatuur aan toe, gericht op grootstedelijke thematieken. De afgestudeerden van de opleiding kunnen werkzaam zijn in een breed scala van beroepen in de volgende werkvelden: Onderwijs en Ontwikkeling, Consument en Maatschappij, Arbeid en Organisatie en Gezondheid, Zorg en Welzijn. Het panel heeft met genoegen kennisgenomen van deze opleiding. Tijdens het locatiebezoek heeft het panel kennis kunnen maken met het opleidingsmanagement, de docenten, een aantal studenten van een belendende opleiding en leden van de Opleidingsadviesraad. Het panel is positief getroffen door het enthousiasme van de docenten en de betrokkenheid van de studenten. Daarnaast heeft het panel zich een goed beeld kunnen vormen van het gebouw en de opleidingsfaciliteiten. De opleiding kan voortbouwen op de verworvenheden van de drie collega-instellingen die een opleiding Toegepast Psychologie aanbieden. Dat geldt bijvoorbeeld voor het competentieprofiel, dat uitgebreid is afgestemd met de relevante partijen. Ook de literatuurlijst is gebaseerd op de literatuur die al elders wordt gehanteerd. Maar de opleiding is geen slaafse kopie van de al bestaande opleidingen: de nadruk op grootstedelijke thematiek geeft een eigen karakter aan de opleiding. Zo heeft de opleiding een aparte competentie Werken met diversiteit benoemd en haakt men aan bij de zeven portefeuilles uit het sociaal gebied van het Grotestedenbeleid III van het kabinet Balkenende III en IV. Het panel heeft een aantal bedenkingen over de wetenschappelijke kwaliteit van de opleiding en over de wijze waarop die bewaakt wordt. Hoewel het panel zich realiseert dat aan een hbo-opleiding Toegepaste Psychologie andere eisen gesteld dienen te worden dan aan een wo-opleiding Psychologie, vormt wetenschappelijke kennis in beide gevallen de basis. Het is daarom belangrijk dat de toegang tot actuele, wetenschappelijke kennis structureel geborgd is in de opleiding. Die borging kan op verschillende manieren tot uiting komen, zoals door samenwerking met de universiteit (UvA), aanwezigheid van gepromoveerde medewerkers, werken met actuele (Engelstalige) standaardwerken en online beschikbaarheid van (buitenlandse) vaktijdschriften. Het panel is van mening dat de opleiding op dit gebied kansen laat liggen en adviseert hier meer aandacht aan te geven. De bewaking van de wetenschappelijke kwaliteit vormt een rode draad in dit paneladvies en komt op verschillende plaatsen terug. Het heeft te maken met de eisen die aan een bachelor gesteld worden (facet 1.2), het programma (facet 2.1), de kwaliteit van het personeel (facet 3.3) en de voorzieningen (facet 4.1). Bij facet 3.3, kwaliteit personeel, hebben de bedenkingen geleid tot een onvoldoende. Zonder afbreuk te willen doen aan de kwaliteiten van het team, dat bestaat uit enthousiaste en deskundige docenten, is het panel van mening dat de wetenschappelijke kwaliteit van de staf onvoldoende wordt bewaakt. Het ontbreken van gepromoveerde medewerkers, de onuitgewerkte rol die de Universiteit van Amsterdam zou kunnen spelen en het ontbreken van goed geborgde procedures om (wetenschappelijke) kennis up-to-date te houden, zijn hier debet aan.


Een ander aspect waarover het panel zich heeft gebogen is de relatie met het werkveld. Aan de ene kant is die relatie hecht, met name door de prominente plaats die stages en projecten in het onderwijs innemen. Problemen vanuit de praktijk vormen hiervoor veelal het vertrekpunt. Aan de andere kant zou de verbinding met het werkveld sterker kunnen zijn als het gaat om de medewerkers. De staf bestaat voor het grootste deel uit jonge docenten met een beperkt aantal jaren werkervaring. Het panel adviseert dan ook om bij het aantrekken van nieuwe stafleden te zoeken naar docenten met sterkere wortels in de te bedienen werkvelden. Ook als het gaat om de samenstelling en de betrokkenheid van de Opleidingsadviesraad zou de verbinding met het werkveld sterker tot uiting kunnen komen. De vertaling van de eindkwalificaties naar enerzijds programmaonderdelen en anderzijds toetsvormen is in de ogen van het panel complex, maar goed doordacht. De leerdoelen zijn per module geformuleerd en kunnen gerelateerd worden aan de overkoepelende eindtermen. Door te werken met vijf leerlijnen en vier thema’s, die tijdens de gehele opleiding een rol spelen, zorgt de opleiding voor didactische en thematische samenhang. De opleiding Toegepaste Psychologie maakt deel uit van de Hogeschool van Amsterdam, wat inhoudt dat de randvoorwaardelijke factoren in de ogen van het panel goed geborgd zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor de studielast, de begeleiding van de studenten en de kwaliteitszorg. Bovendien gaat het hierbij veelal om facetten die al bij eerdere visitaties beoordeeld en goed bevonden zijn. Ook de voorzieningen zijn van een goed niveau, hoewel het panel hierbij wel aantekent dat de psychologische literatuur in de bibliotheek enigszins gedateerd is. Verder hecht het panel eraan dat de studenten ook op hun eigen instituut rechtstreeks en online toegang hebben tot full text-versies van wetenschappelijke tijdschriften. Al met al is het panel positief over de opleiding Toegepast Psychologie. Het belangrijkste advies dat het panel de opleiding wil meegeven, is meer aandacht te schenken aan de borging van de wetenschappelijke kwaliteit. Te weinig aandacht voor dit aspect kan negatieve consequenties hebben voor toekomstige visitaties. Het panel adviseert de NVAO op grond van bovenstaande bevindingen om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de nieuwe opleiding Toegepaste Psychologie van de Hogeschool van Amsterdam. Den Haag, 20 juni 2008 Namens het panel ter beoordeling van de toets nieuwe opleiding Toegepaste Psychologie van de Hogeschool van Amsterdam Prof.dr. Gerjo Kok Drs. Erik van der Spek (voorzitter) (secretaris)


2 Inleiding en verantwoording

2.1 Werkwijze panel

De criteria uit het Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs van de NVAO d.d. 14 februari 2003 liggen ten grondslag aan dit rapport. Op 22 februari 2008 heeft de NVAO het verzoek om toetsing van de nieuwe hbo-bachelor Toegepaste Psychologie ontvangen. Aan de hand van de ingezonden stukken heeft het panel zich een indruk van de opleiding gevormd. Op 2 april 2008 is het panel voor de eerste keer bijeengekomen. Tijdens deze bijeenkomst zijn de bevindingen ten aanzien van de aanvraag besproken. Verder heeft het panel een aantal vragen geformuleerd om de aanvraag te verduidelijken. Deze vragen zijn op 8 april 2008 verzonden aan de Hogeschool van Amsterdam. Het panel heeft op 29 april een antwoord op deze vragen ontvangen. Voor een overzicht van de geraadpleegde documenten, zie bijlage 3, Overzicht van relevante documenten. Op 15 mei 2008 heeft het panel een bezoek gebracht aan de opleiding Toegepaste Psychologie in Amsterdam. Het panel spreekt zijn waardering uit over de goed voorbereide en hartelijke ontvangst en de constructieve gedachtewisseling tijdens het locatiebezoek. Tijdens dit bezoek is gesproken met vertegenwoordigers van het opleidingsmanagement, docenten, studenten en vertegenwoordigers uit het werkveld. Zie voor meer informatie bijlage 2, Programma locatiebezoek. De secretaris van het panel heeft een conceptadviesrapport opgesteld. Dit rapport is gebaseerd op het informatiedossier van de opleiding en op de informatie die tijdens het locatiebezoek is gegeven. De oordelen van het panel over deze informatie zijn in dit rapport verwerkt. In het advies zijn aan de hand van de uitkomsten per facet beargumenteerde oordelen per onderwerp gegeven. Het concept is voorgelegd aan de panelleden en hun commentaar is in de definitieve versie verwerkt. De definitieve tekst is vastgesteld op 29 mei 2008. De instelling heeft op 20 juni 2008 gereageerd op het paneladvies en dit heeft geleid tot correctie van een aantal feitelijke onjuistheden in het paneladvies.

2.2 Opbouw paneladvies

Kern van het voorliggende advies is hoofdstuk 4, waarin de neerslag van de feitelijke toetsing is vastgelegd. Het panel heeft de opleiding getoetst aan de hand van de zes onderwerpen en de negentien facetten uit het Toetsingskader Nieuwe Opleidingen. Per facet geeft het panel een korte samenvatting van de informatie die door de opleiding is aangeleverd ('Bevindingen'), gevolgd door de visie van de panelleden op dit facet ('Overwegingen'). De overwegingen monden uit in een conclusie, waarin het panel aangeeft of aan de eisen van het facet in kwestie voldoende of onvoldoende is vormgegeven door de opleiding. Daarnaast geeft het panel een samenvattend oordeel per onderwerp. In hoofdstuk 5 is bovendien een schematische weergave van de beoordeling opgenomen.


Hoofdstuk 4 wordt voorafgegaan door een algemene beschrijving van de opleiding en de instelling in hoofdstuk 3. Tot slot is aan het advies een aantal bijlagen toegevoegd met onder meer informatie over de samenstelling van het panel, het programma van het locatiebezoek, vragen aan de opleiding en een overzicht van de geraadpleegde stukken.


3 Beschrijving van de opleiding

3.1 Algemeen

Land Nederland Instelling Hogeschool van Amsterdam Opleiding Toegepaste Psychologie Niveau bachelor Oriëntatie hbo Locatie(s) Amsterdam Variant voltijd

3.2 Profiel instelling

De Hogeschool van Amsterdam is de grootste aanbieder van hbo-onderwijs in Amsterdam. Zij biedt onderwijs aan meer dan 35.000 studenten en heeft meer dan 2500 medewerkers in dienst. De Hogeschool van Amsterdam omvat 88 bachelor opleidingen in Amsterdam en vier in Almere. De opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam zijn ondergebracht in zeven domeinen. De nieuwe bachelor Toegepaste Psychologie valt onder het domein Maatschappij en Recht. De opleiding Toegepaste Psychologie wordt ontwikkeld en gesitueerd binnen het domein Maatschappij en Recht. Dit domein omvat de volgende opleidingen: Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) Hbo Rechten Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD) Hbo-master Social Work

De Hogeschool van Amsterdam werkt nauw samen met de Universiteit van Amsterdam. Dit resulteert onder andere in een gezamenlijke Raad van Toezicht en een gezamenlijk College van Bestuur. In 2007 heeft dit College van Bestuur een instellingsplan geschreven voor zowel de Hogeschool van Amsterdam als de Universiteit van Amsterdam, Leren Excelleren. Dit plan vormt de leidraad voor de domeinen en opleidingen.

3.3 Profiel opleiding

De hbo-bachelor Toegepaste Psychologie is een vierjarige opleiding, die open staat voor leerlingen met een vwo-, havo- of mbo4-diploma. De opleiding sluit aan bij de drie andere, in de samenvatting genoemde bachelors Toepaste Psychologie, maar voegt daar een eigen signatuur aan toe, gericht op grootstedelijke thematieken. De afgestudeerden van de opleiding kunnen werkzaam zijn in een breed scala van beroepen in de volgende werkvelden: Onderwijs en Ontwikkeling, Consument en Maatschappij, Arbeid en Organisatie en Gezondheid, Zorg en Welzijn. Binnen deze vier werkvelden moeten zij in staat zijn de volgende kerntaken uit te voeren:


1. Signaleren, analyseren en beoordelen van gedragsvraagstukken 2. Adviseren rond verandering van menselijk gedrag 3. Begeleiden en coachen van personen bij het verbeteren en veranderen van hun gedrag 4. Trainen van personen in inter- en intrapersoonlijke vaardigheden 5. Voorlichting geven over gedragsvraagstukken. De opleiding richt zich op de ontwikkelingen van de volgende negen competenties: 1. Signaleren, analyseren en beoordelen 2. Voorlichten 3. Adviseren 4. Begeleiden en coachen 5. Trainen 6. Werken met diversiteit 7. Praktijkgericht onderzoeken 8. Interdisciplinair samenwerken 9. Professionaliseren De eerste vijf competenties beschouwt de opleiding als vakspecifieke competenties. In de zesde competentie komt de profilering van de ‘grootstedelijke toegepast psycholoog’ naar voren en de competenties zeven tot en met negen behelzen de meer generieke competenties voor hbo-professionals. Organisatie van de opleiding De opleiding wordt ontwikkeld onder leiding van een opleidingsmanager. De eindverantwoordelijke voor ontwikkeling en uitvoering van de opleiding is de domeinvoorzitter. De praktische uitvoering is in handen van resultaatverantwoordelijke teams. Verder kan de opleiding een beroep doen op de expertise van een aantal onderwijsondersteunende diensten en commissies. De belangrijkste hiervan zijn de opleidingscommissie, de examencommissie en de opleidingsadviesraad. Nieuwe opleiding voor Nederland c.q. voor de instelling Voor de Hogeschool van Amsterdam is de bacheloropleiding Toegepaste Psychologie nieuw; de opleiding wil hier in het studiejaar 2008-2009 mee starten. De opleiding wordt echter in Nederland ook door de volgende instellingen aangeboden: Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Leiden, Fontys Hogescholen, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Saxion Hogescholen en de aangewezen hogescholen LOI en NTI. Amsterdam onderscheidt zich van deze aanbieders door het accent op de grootstedelijke thematieken. Studieomvang De totale studielast bedraagt 240 ECTS. De bachelor wordt als vierjarige voltijdopleiding aangeboden. Graad Aan afgestudeerden van de opleiding zal de graad Bachelor Applied Psychology worden verleend.


4 Beoordeling per onderwerp In dit hoofdstuk toetst het panel de aanvraag aan de hand van de zes onderwerpen en negentien facetten uit het toetsingskader. Per facet is telkens de letterlijke omschrijving ervan uit het toetsingskader overgenomen. Daarna volgen, eveneens per facet, een summiere samenvatting van de informatie verstrekt door de instelling, en de overwegingen en het oordeel van het panel. Tot slot geeft het panel per onderwerp een samenvattend oordeel.

4.1 Doelstellingen opleiding

Voor de beschrijving van de doelstellingen wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk 3.3.

4.1.1 Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De nieuwe opleiding Toegepaste Psychologie sluit aan bij het competentieprofiel dat is ontwikkeld door de Hanzehogeschool Groningen, de Hogeschool Leiden en Fontys Hogescholen. Dit profiel is gevalideerd door het werkveld en maakt onderdeel uit van de opleidingen Toegepaste Psychologie van deze hogescholen die zijn geaccrediteerd door de NVAO. De opleiding Toegepaste Psychologie heeft vanwege haar situering in Amsterdam ervoor gekozen om het competentieprofiel uit te breiden met een specifieke competentie ‘Werken met diversiteit’. Hiermee zoekt de opleiding aansluiting bij het landelijke grotestedenbeleid, zoals vastgesteld door de overheid. De opleiding heeft een doelmatigheidsonderzoek laten uitvoeren door het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt. Dit centrum heeft de geformuleerde competenties laten beoordelen door een groep van deskundigen en betrokkenen. Deze groep beoordeelde de competenties als relevant. Ook de profilering op het gebied van de grootstedelijke thematiek is positief beoordeeld door vertegenwoordigers uit het werkveld. Overwegingen Het panel constateert dat de opleiding aansluit bij het competentieprofiel zoals dat door verschillende zusterinstellingen wordt gehanteerd. Dit profiel is voldoende besproken, afgestemd en gevalideerd door de relevante partijen. De nadruk op grootstedelijke thematiek geeft een eigen karakter aan de opleiding. Het panel heeft een aantal vragen gesteld ten aanzien van de invulling van deze thematiek. In eerste instantie had het panel de indruk dat de grootstedelijke thematiek verengd zou zijn tot interculturele hulpverlening. Uit de gesprekken is echter gebleken dat deze competentie in alle aspecten van de opleiding terugkomt. Zo heeft de opleiding een aparte competentie Werken met diversiteit benoemd en haakt men aan bij de zeven portefeuilles uit het sociaal gebied van het Grotestedenbeleid III van het kabinet Balkenende III en IV. Het panel is van mening dat deze aanpak goed aansluit bij de Amsterdamse situatie.


Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.1 ‘Domeinspecifieke eisen’ als voldoende.

4.1.2 Bachelor (facet 1.2) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen In het document ‘Competentieprofiel HBO bachelor Toegepaste Psychologie’ heeft de opleiding de competenties van Toegepaste Psychologie gepreciseerd tot eisen op het gebied van kennis, vaardigheden, attitude en inzicht. Deze formuleringen zijn beschreven op drie niveaus (niveau 1, 2 en 3). Volgens de normen behaalt een student na één jaar niveau 1 (de propedeutische fase), na drie jaar niveau 2 en na vier jaar niveau 3. Bij het bepalen van het eindniveau van de bachelor spelen de Dublin-descriptoren een centrale rol. De Hogeschool van Amsterdam heeft deze descriptoren uitgewerkt tot ‘hbo- kernkwalificaties’. In een tabel heeft de opleiding weergegeven in hoeverre de eindkwalificaties beantwoorden aan de Dublin-descriptoren c.q. de hbo-kernkwalificaties. Deze weergave is tamelijk algemeen, aangezien de competentiebeschrijvingen in de visie van de opleiding zó omvattend zijn, dat de competenties te koppelen zijn aan alle descriptoren. Wanneer er op competentieniveau een onderscheid is aangebracht in kennis, vaardigheden, inzicht en houding, zijn er wel duidelijke verbindingen met de Dublin-descriptoren te leggen. Overwegingen Het panel is enigszins in verwarring gebracht door de terminologie waarbij gebruik wordt gemaakt van leerjaren, fasen en niveaus. In gesprekken met de docenten is een nadere toelichting gegeven. Bepalend voor het eindniveau zijn de competenties, die al geformuleerd zijn door de andere opleidingen Toegepaste Psychologie. Deze competenties zijn terugvertaald naar de niveaus die de studenten na één, drie en vier jaar bereikt moeten hebben. Op elk niveau worden de te behalen competenties verder uitgesplitst naar kennis, inzicht, attitudes en vaardigheden. Het aspect inzicht is in deze vierdeling een toevoeging die specifiek is aangebracht om recht te doen aan het toegepaste van toegepaste psychologie. De opleiding realiseert zich dat het onderscheid tussen kennis en inzicht niet altijd scherp te maken is, maar hecht er toch aan het aspect inzicht expliciet te benoemen. Ten aanzien van de Dublin-descriptoren heeft het panel aarzelingen als het gaat om het onderdeel kennis en inzicht. Die aarzelingen hebben betrekking op het wetenschappelijk gehalte van de opleiding. Hoewel het panel zich realiseert dat aan een hbo-opleiding Toegepaste Psychologie andere eisen gesteld dienen te worden dan aan een wo-opleiding Psychologie, vormt wetenschappelijke kennis in beide gevallen de basis. Het is daarom belangrijk dat de toegang tot actuele, wetenschappelijke kennis structureel geborgd is in de opleiding. Die borging kan op verschillende manieren tot uiting komen: samenwerking met de universiteit (UvA), aanwezigheid van gepromoveerde medewerkers, werken met actuele (Engelstalige) standaardwerken en online beschikbaarheid van (buitenlandse) vaktijdschriften. Het panel is van mening dat de opleiding op dit gebied kansen laat liggen en adviseert hier meer aandacht aan te geven.


Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.2 ‘Bachelor’ als voldoende, met dien verstande dat de toegang tot actuele wetenschappelijke kennis beter moet worden geborgd.

4.1.3 Oriëntatie hbo (facet 1.3) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor in hbo: – De beoogde eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met)

het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepencompetenties. – Een hbo -bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van de beginnend

beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo -opleiding vereist of dienstig is.

Bevindingen Zoals aangegeven bij facet 1.1 (4.1.1) heeft de het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt de geformuleerde competenties laten beoordelen door een groep van deskundigen en betrokkenen uit het werkveld. Deze groep beoordeelde de competenties als relevant. Ook de profilering op het gebied van de grootstedelijke thematiek is positief beoordeeld door vertegenwoordigers uit het werkveld. De afgestudeerde Toegepast Psycholoog kenmerkt zich door een deskundigheid op het gebied van persoonlijke functioneren van mensen in diverse contexten. Het beroepsprofiel wordt bepaald door de volgende vijf kerntaken: 1. Signaleren, analyseren en beoordelen van gedragsvraagstukken 2. Adviseren rond verandering van menselijk gedrag 3. Begeleiden en coachen van personen bij het verbeteren en veranderen van hun gedrag 4. Trainen van personen in inter- en intrapersoonlijke vaardigheden 5. Voorlichting geven over gedragsvraagstukken Overwegingen Het panel heeft een aantal vragen gesteld om te proberen het beroepsprofiel van de Toegepast Psycholoog scherper te krijgen. De opleiding is van mening dat wetenschappelijke kennis met name wordt ontwikkeld aan de universiteit, en dat de hbo-psycholoog zich vooral richt op het vertalen van deze kennis naar de praktijk. Verder besteedt de hbo-opleiding veel aandacht aan vaardigheden die nodig zijn om de kennis in de praktijk toe te passen. Het panel constateert dat de relatie met het werkveld hecht is. Een groot deel van het onderwijs wordt vormgegeven in samenwerking met het werkveld. Een substantieel deel van het onderwijs vindt plaats in de vorm van projecten en stages, waarbij veelal problemen uit de praktijk van het werkveld de ingang vormen. Ook hierbij benadrukt het panel evenwel dat de opleiding voor een goede benadering van deze problemen moet beschikken over actuele, evidence based kennis. Ook als het gaat om het vormgeven van de relatie met het werkveld zijn de wetenschappelijke fundamenten dus van cruciaal belang. Uit de gesprekken met leden van de Opleidingsadviesraad is gebleken dat de betrokkenheid van deze raad bij de opleiding tot nu toe beperkt is gebleken. Het panel adviseert de opleiding deze betrokkenheid te intensiveren.


Conclusie Het panel beoordeelt het facet 1.3 ‘Oriëntatie hbo’ als voldoende.

4.1.4 Samenvattend oordeel onderwerp 1 Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt de drie facetten van het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ als voldoende. Ook het onderwerp zelf is daarmee voldoende.


4.2 Programma

De opleiding Toegepaste Psychologie is een vierjarige opleiding. Het eerste jaar omvat de propedeuse (60 ECTS). De hoofdfase beslaat drie jaar (180 ECTS, inclusief de minor van 30 ECTS). Het derde jaar wordt voor het grootste deel (drie van de vier kwartalen) in beslag genomen door de stage. In het vierde jaar doen de studenten de minor en een specialisatie-opdracht, gericht op een van de vier werkvelden. In de propedeuse maken de studenten kennis met de psychologie aan de hand van vier thema's: 1. Toegepaste Psychologie 2. Het individu (kennismaking met de ontwikkelingspsychologie en het werkveld Onderwijs

en Ontwikkeling) 3. De mens in zijn sociale omgeving (kennismaking met de sociale psychologie en de

werkvelden Arbeid & Organisatie en Gezondheid, Zorg en Welzijn) 4. De mens in de maatschappij (hierin staan de werkvelden Consument & Maatschappij

en Gezondheid, Zorg en Welzijn centraal). In de hoofdfase wordt het onderwijs nadrukkelijk verbonden aan de werkvelden. In het tweede jaar is deze verbinding gelegd binnen de onderwijsprogramma’s. In elk van de vier kwartalen staat één werkveld centraal: achtereenvolgens Onderwijs en Ontwikkeling, Consument en Maatschappij, Arbeid en Organisatie en Gezondheid, Zorg en Welzijn. De programma’s zorgen voor een verdieping ten opzichte van de propedeuse. In het eerste kwartaal van het derde jaar bereidt de student de stage voor die hij de rest van het jaar gaat lopen. De student volgt dan programma’s gericht op het specifieke werkveld waar hij stage wil gaan lopen. Tijdens de stage wordt de student begeleid door de instelling én de opleiding. Iedere twee weken worden er terugkomdagen georganiseerd. Op deze terugkomdagen worden er programma’s aangeboden gericht op het werk binnen het betreffende werkveld. In het vierde jaar kan de student kiezen uit vier verschillende soorten minoren: een minor aangeboden door de opleiding Toegepaste Psychologie een minor binnen het domein Maatschappij en Recht een minor van een opleiding binnen de Hogeschool van Amsterdam een minor aangeboden door de Universiteit van Amsterdam.

Na de minor voert de student een opdracht uit binnen één van de vier werkvelden. Dit werkveld kan gelijk zijn aan dat van de stage, maar dat hoeft niet. Hij volgt in deze fase een aantal programma’s gericht op het werkveld en een aantal werkveldoverstijgende programma’s.


4.2.1 Eisen hbo (facet 2.1) Het beoogde programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een hbo-opleiding. – Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk

ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en of (toegepast) onderzoek.

– Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline.

– Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk.

Bevindingen Ten aanzien van de kennisontwikkeling maakt de student vanaf de propedeuse gebruik van (Nederlandse of vertaalde) vakliteratuur en van artikelen afkomstig uit vakbladen. Het panel heeft inzicht gehad in de literatuurlijst voor de propedeuse. Deze lijst is gemaakt op basis van de literatuurlijsten van de Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Leiden en Fontys Hogescholen. Daarnaast heeft de opleiding een aantal gesprekken gevoerd met de diverse uitgevers van relevante leermiddelen. De studenten komen vanaf de propedeuse in contact met diverse vormen van onderzoek en hun toepassing. De opleiding heeft onderzoeksmethodologie onderdeel gemaakt van de conceptuele leerlijn en deze vormt hierdoor een rode draad in de opleiding. In de propedeuse krijgt de student kennis van onderzoek door middel van de programma’s Inleiding onderzoeksmethoden, Onderzoeksmethoden voor hbo-psychologen, Toegepaste Statistiek en Praktisch Psychologisch Onderzoek. In de hoofdfase worden de onderzoeksvaardigheden gericht op de thema’s van de verschillende werkvelden. Tijdens de stage en de afstudeeropdracht worden de studenten geconfronteerd met de toepassing van onderzoek. De toegepast psycholoog wordt niet opgeleid tot wetenschappelijk onderzoeker. Onderzoek doen is (slechts) een onderdeel van zijn werkzaamheden en is bedoeld om de praktijk te begrijpen, te verbeteren en/of te innoveren. De verbinding met de beroepspraktijk komt op verschillende manieren tot uiting. Ten eerste loopt de student zijn gehele studie stage: van één dagdeel in de week in het eerste jaar tot drie volledige kwartalen in jaar drie. In het onderwijs wordt in de projecten voortdurend een verbinding gelegd met de beroepspraktijk. Verder maakt de opleiding geregeld gebruik van gastdocenten uit de praktijk Overwegingen De lijst met verplichte literatuur voor de propedeuse bevat uitsluitend Nederlandstalige boeken. Omdat het voor een deel gaat om vertalingen van (met name Amerikaanse) handboeken, lopen deze altijd een paar jaar achter. Hierdoor hebben studenten niet automatisch toegang tot de laatste wetenschappelijke inzichten. Omdat ook de literatuur in de bibliotheek enigszins gedateerd is, baart dit het panel zorgen. Het panel adviseert om de studenten al vanaf de propedeuse Engelstalige, actuele handboeken te laten lezen. Hierdoor hebben zij ten eerste toegang tot actuele kennis, ten tweede trainen ze daarmee vanaf het begin hun vaardigheid in het lezen van Engelse wetenschappelijke teksten. Daarnaast adviseert het panel om voor de verschillende thema’s die de opleiding hanteert, bredere standaardwerken op de literatuurlijst te stellen.


Voor het overige voldoet de opleiding in de visie van het panel aan de eisen van het accreditatiekader. Met name de verbinding met de beroepspraktijk is prominent aanwezig, door de grote rol van het werkveld bij de totstandkoming van de stages en projecten. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.1 ‘Eisen hbo’ als voldoende.

4.2.2 Relatie tussen doelstelling en programma (facet 2.2) Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Bevindingen Voor de propedeuse heeft de opleiding de relatie tussen de eindkwalificaties en de programmaonderdelen gespecificeerd. In het informatiedossier is op blz. 31 een competentieschema opgenomen dat deze relatie weergeeft. Het didactisch concept van de nieuwe opleiding is gebaseerd op de uitgangspunten ten aanzien van competentiegericht onderwijs van de Hogeschool van Amsterdam. De volgende zes pijlers staan hierbij centraal: 1. Kernvraagstukken uit het beroep of de wetenschap zijn vertrekpunt voor leeractiviteiten 2. Studenten leren (zelfstandig) te leren 3. De opleiding faciliteert en begeleidt 4. Studenten leren in geïntegreerde leer- en werkomgevingen 5. Reflectieve en onderzoeksmatige activiteiten zijn onderdeel van het curriculum 6. De opleiding heeft transparante en gevarieerde toetsing- en beoordelingsprocedures. Voor ieder onderdeel van het curriculum zijn leerdoelen geformuleerd. Deze leerdoelen staan vermeld in de studiehandleiding van het betreffende studieonderdeel. De opleiding maakt gebruik van een breed pakket aan toetsen en assessments, die verbonden zijn aan de verschillende soorten leerdoelen. De belangrijkste zijn de ontwikkelingsassessments en de competentieassessments. Deze laatste worden afgenomen aan het eind van de propedeuse en van jaar drie en vier. Hiermee bewijst de student het vereiste competentieniveau bereikt te hebben. Overwegingen De vertaling van de eindkwalificaties naar enerzijds programmaonderdelen en anderzijds toetsvormen is in de ogen van het panel complex, maar goed doordacht. De leerdoelen zijn per module geformuleerd en kunnen gerelateerd worden aan de overkoepelende eindtermen. Zoals eerder aangegeven werkt de opleiding met drie niveaus (eind propedeuse en einde jaar drie en vier), waardoor de competenties in die drie stappen behaald worden. De eerder genoemde onderverdeling in kennis, inzicht, attitudes en vaardigheden vereist een scala aan toetsvormen, die elkaar onderling aanvullen. De integratie van dit alles vindt plaats in de assessments. Het panel constateert dat de stages een belangrijk onderdeel van de opleiding vormen. Al in de propedeuse gaan de studenten drie kwartalen lang één dagdeel per week op stage. Een voorbeeld van zo'n stage is werken als 'burgerbuddy', met als doel anderen te helpen te


integreren in de samenleving. In het eerste jaar is de opleiding verantwoordelijk voor het organiseren van voldoende stages, daarna is er sprake van een tweesporenbeleid: zowel de opleiding als de studenten doen moeite om goede stageplaatsen te vinden. Een dergelijke prominente plaats van de stages stelt hoge eisen aan de begeleiding en de toetsing. In de Stagehandleiding Toegepaste Psychologie heeft de opleiding dit uitgewerkt. Zowel de begeleiding door de stageplaats als de begeleiding vanuit de opleiding is duidelijk omschreven. De studenten moeten twee keer per jaar een evaluatieverslag schrijven; dit verslag speelt een belangrijke rol bij de toetsing van de stage. Het panel is van mening dat de stages een essentieel onderdeel van de opleiding vormen en dat ze zorgen voor een intensieve uitwisseling met het werkveld. Wel constateert het panel dat de opleiding een groot aantal kwalitatief goede stageplaatsen nodig heeft; in de propedeuse is het de verantwoordelijkheid van de opleiding om deze plaatsen te leveren. Dit vraag het nodige van de organisatie. Het panel is echter van mening dat de Hogeschool van Amsterdam voldoende ervaring heeft met het werven van stageplaatsen en in staat zal zijn dit onderdeel op een verantwoorde wijze vorm te geven. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.2 ‘Relatie tussen doelstelling en programma’ als voldoende.

4.2.3 Samenhang programma (facet 2.3) Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. Bevindingen Binnen het programma is sprake van didactische en thematische samenhang. De didactische samenhang wordt bereikt door gebruik te maken van vijf leerlijnen: 1. Conceptuele leerlijn: kennis nemen van relevante theorieën en hun toepassingen 2. Leerlijn vaardigheden: trainen en aanleren van relevante vaardigheden 3. Leerlijn integratie binnen het werkveld/project 4. Leerlijn studieloopbaanbegeleiding 5. Leerlijn ervaren en beleven: toepassen van de opgedane kennis, vaardigheden,

houding en inzichten in de praktijk. De thematische samenhang wordt bereikt door gebruik te maken van vier thema's (zie de inleiding op het programma, blz. 13). Overwegingen Door te werken met vijf leerlijnen en vier thema’s, die tijdens de gehele opleiding een rol spelen, zorgt de opleiding voor didactische en thematische samenhang. Ook het accent op de grootstedelijke thematieken, dat volgens de opleiding bij alle thema’s terugkomt, kan voor verdere samenhang zorgen. Wel ziet het panel dat de studenten in de propedeuse een groot aantal korte modules (twee studiepunten) aangeboden krijgen; dit kan als versnipperd ervaren worden. De opleiding geeft echter aan dat de verschillende modules binnen een kwartaal wél verband met elkaar houden. Elk kwartaal wordt ingezoomd op één probleem, dat vanuit verschillende theorieën wordt benaderd. Bovendien komen de onderwerpen in kwestie terug in de interactieve leerlijn. De opleiding onderkent dat het programma ambitieus is, maar ziet daar een positieve uitdaging in.


Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.3 ‘Samenhang programma’ als voldoende.

4.2.4 Studielast (facet 2.4) Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De hbo-ba Toegepaste Psychologie omvat 240 studiepunten en een normatieve studieduur van vier jaar, dus 60 studiepunten per jaar. Elk cursusjaar omvat vier leskwartalen, elk met een studielast van 15 studiepunten. Het rooster voorziet in de propedeuse in 17 contacturen per week. In het tweede jaar wordt een zelfde aantal contacturen voorzien. In de jaren drie en vier wordt dit aantal minder, gezien de omvang van de stage, de minor en de toenemende zelfsturing van de student. Per programmaonderdeel wordt in de studiehandleiding gespecificeerd welke werkzaamheden van de student verwacht worden en wat de geschatte tijdsinvestering is. Voor elk op te leveren product (toets, verslag e.d.) is er in het volgende blok een herkansing. Eventueel kunnen studenten in het daaropvolgende studiejaar gebruik maken van een tweede herkansing. Overwegingen Het panel heeft een aantal studiehandleidingen kunnen bekijken en heeft gezien dat deze handleidingen een goed beeld geven van de te verrichten werkzaamheden. Daarnaast heeft het panel gesproken met een aantal studenten van een andere opleiding binnen het domein (Culturele en Maatschappelijke Vorming). Deze studenten gaven aan geen problemen met de studeerbaarheid te hebben en adequaat begeleid te worden. Mede gezien de grote ervaring van de Hogeschool van Amsterdam bij het opzetten van onderwijsprogramma’s is het panel van mening dat dit aspect voldoende is geborgd. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.4 ‘Studielast’ als voldoende.

4.2.5 Instroom (facet 2.5) Hbo-bachelor: vwo, havo, middenkader-opleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek Bevindingen Om te kunnen starten met de opleiding Toegepaste Psychologie moet de student beschikken over een havo-, vwo- of mbo-diploma (niveau 4). De opleiding stelt geen eisen aan het gehanteerde profiel. Als er landelijk aanvullende eisen gehanteerd worden, zal de opleiding zich daarbij aansluiten. Mogelijk zal op termijn wiskunde verplicht gaan worden. Als dat niet gebeurt, is het te voorzien dat studenten met een havo-diploma zonder wiskunde en mbo’ers in de propedeuse extra aandacht aan wiskunde zullen moeten besteden. De opleiding zal tijdens het eerste jaar onderzoeken welke wiskunde van belang is om in de onderzoekslijn mee te


kunnen draaien. Naar aanleiding van de uitkomsten hiervan zal de opleiding deficiëntieprogramma’s ontwikkelen. Op dit moment ziet de opleiding Toegepaste Psychologie geen direct verwante mbo-opleidingen. Een instroommogelijkheid in de hoofdfase voor mbo’ers wordt dan ook niet gegeven. Zolang de opleiding in ontwikkeling is, worden er geen versnellingstrajecten op basis van eerder verworven competenties aangeboden. Het is wel mogelijk om studenten met verwante vooropleidingen op individueel niveau vrijstelling te verlenen voor bepaalde onderdelen. De examencommissie beoordeelt of studenten hiervoor in aanmerking komen. Overwegingen De opleiding hanteert de formele instroomeisen voor een hbo-opleiding. Verder heeft het panel in de gesprekken met opleidingsmanagement en opleidingsadviesraad geconstateerd dat er samenwerkingsafspraken tussen de Hogeschool en de Universiteit van Amsterdam zijn over eerstejaarstudenten die willen wisselen van opleiding. Studenten van de Hogeschool die willen overstappen naar de universiteit, kunnen al tijdens hun propedeuse onderdelen op de universiteit volgen, en vice versa. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 2.5 ‘Instroom’ als voldoende.

4.2.6 Duur (facet 2.6) De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: • hbo-bachelor: 240 studiepunten. Bevindingen De voltijd opleiding hbo Toegepaste Psychologie duurt nominaal vier jaar. De bacheloropleiding bestaat uit een major van 210 studiepunten en een minor van 30 studiepunten, samen 240 studiepunten. De propedeuse van de opleiding omvat 60 studiepunten, de hoofdfase omvat 180 studiepunten, waarvan 150 studiepunten voor de major en 30 studiepunten voor de minor. Overwegingen en conclusie De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Daarmee is het aspect Duur voldoende.

4.2.7 Samenvattend oordeel onderwerp 2, Programma Het panel beoordeelt alles zes facetten van het onderwerp Programma als voldoende; ook het onderwerp als geheel is daarmee voldoende.


4.3 Inzet personeel

4.3.1 Eisen hbo (facet 3.1)

De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een hbo-opleiding: Het onderwijs zal voor een belangrijk deel worden verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen De opleiding Toegepaste Psychologie wordt ontwikkeld door een team van zes medewerkers. Dit team bestaat deels uit nieuw in dienst genomen medewerkers en deels uit medewerkers die al aan de Hogeschool van Amsterdam verbonden waren. Vijf van de zes medewerkers hebben een psychologische achtergrond. Deze medewerkers zullen uiteindelijk ook als docent werkzaam zijn bij de opleiding. Voor de start van de opleiding wordt het team verder uitgebreid. Bij de samenstelling van het team is nadrukkelijk rekening gehouden met de verbinding met de beroepspraktijk. De onderwijsontwikkelaars zijn afkomstig uit of werkzaam in de beoogde werkvelden (Arbeid en Organisatie, Welzijn, Onderwijs en Ontwikkeling (2x), GGZ en Consument en Maatschappij). Ook bij de werving van nieuwe medewerkers wordt gezocht naar kandidaten die een relatie met een van deze werkvelden hebben. Tijdens de opleiding wordt de verbinding met de beroepspraktijk met name gelegd in de stage en in de projecten. Overwegingen Het panel constateert dat de verbinding met de werkvelden weliswaar is gelegd, maar dat deze verbinding sterker zou kunnen zijn. De staf bestaat voor het grootste deel uit jonge docenten met een beperkt aantal jaren werkervaring. Het panel adviseert dan ook om bij het aantrekken van nieuwe stafleden te zoeken naar docenten met sterkere wortels in de te bedienen werkvelden. Ook in de Opleidingsadviesraad is sprake van een verbinding met de werkvelden. Daarbij valt wel op dat niet alle werkvelden vertegenwoordigd zijn. Bovendien blijkt uit de gesprekken dat de betrokkenheid van de Opleidingsadviesraad met de opleiding tot nu toe zeer beperkt is gebleven. Het panel adviseert dan ook om de Opleidingsadviesraad uit te breiden en sterker te betrekken bij de opleiding. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.1 ‘Eisen hbo’ als voldoende.

4.3.2 Kwantiteit personeel (facet 3.2) Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten. Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen continueren Bevindingen De opleiding verwacht in het eerste studiejaar een instroom van 150 studenten, die in vijf jaar uitgroeit tot 300 studenten. De opleiding hanteert een docent-student ratio van 1:27. In


het eerste jaar gaat de opleiding uit van 5,52 fte voor onderwijzend personeel, in het vijfde jaar is dit uitgegroeid tot 28,07 fte. Voor het eerste jaar is de basis gelegd door de vijf docenten die bijgedragen hebben aan de ontwikkeling van de opleiding Toegepaste Psychologie. Voor het vervullen van de overige functies zal de opleiding gebruik maken van nieuw aan te trekken personeel en van reeds bij de Hogeschool van Amsterdam betrokken personeel. Het is de intentie ook personeel van de opleiding Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam te betrekken bij de opleiding. Overwegingen De docent-student ratio valt binnen de normen. Het panel tekent hierbij wel aan dat de begrote capaciteit aan de krappe kant is voor een nieuw op te zetten opleiding. Aan de andere kant kan de Hogeschool een beroep doen op medewerkers die al bij andere opleidingen binnen het domein werkzaam zijn. Het panel laat ook meewegen dat studenten van de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming, die valt binnen hetzelfde domein, positief zijn over de toegankelijkheid van hun docenten. Hieruit blijkt dat er voldoende tijd is ingeroosterd voor begeleidingstaken. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.2 ‘Kwantiteit personeel’ als voldoende.

4.3.3 Kwaliteit personeel (facet 3.3) Het in te zetten personeel is gekwalificeerd voor een inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma Bevindingen In het instellingsplan van de Hogeschool van Amsterdam wordt gesteld: “Alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam vragen om vakbekwame docenten met actuele kennis van het werkveld.” De opleiding Toegepaste Psychologie wil dit bereiken door docenten in te zetten die ervaring met het beroepsonderwijs koppelen aan betrokkenheid bij de ontwikkelingen binnen de werkvelden. Bij het samenstellen van het personeelsbestand gaat de opleiding uit van docenten met een relevante hbo of wo-opleiding, Daarnaast dienen de docenten te beschikken over enige jaren ervaring binnen één van de vier werkvelden van de toegepast psycholoog. Op basis van het Persoonlijk Ontwikkelingsplan geeft de docent zelf vorm aan zijn deskundigheidsbevordering. Hiervoor heeft de docent de beschikking over 59 uur en 500 euro (op basis van een fulltime dienstverband). De Hogeschool van Amsterdam biedt haar medewerkers een groot aantal cursussen en workshops aan. Overwegingen Het panel heeft een goede indruk gekregen van het team dat aan de wortel heeft gestaan van de nieuwe opleiding Toegepaste Psychologie. In de visie van het panel gaat het om enthousiaste en gemotiveerde medewerkers, die goed in staat zijn om de brug tussen theorie en praktijk te overbruggen. De medewerkers zijn jong, goed opgeleid en vormen een hechte groep. Toch heeft het panel een aantal bedenkingen over de wetenschappelijke kwaliteit van de staf en de wijze waarop deze binnen de opleiding wordt bewaakt.


Bij de opleiding zijn geen gepromoveerde medewerkers betrokken. Het panel betreurt dit, omdat gepromoveerde medewerkers een belangrijke rol kunnen spelen bij het actueel houden van wetenschappelijke kennis. Uit gesprekken met docenten en management blijkt wel dat dit aspect wordt onderkend. De Hogeschool van Amsterdam heeft een beleidsdocument opgesteld (Leren excelleren), waarin aangegeven is dat men streeft naar 20% gepromoveerde medewerkers. Het team bevat verschillende medewerkers die ambities in die richting hebben. Maar dat is een kwestie van de (middel)lange termijn, terwijl het in de visie van het panel juist van belang is dat de opleiding nu, in de fase van curriculumontwikkeling, kan beschikken over gepromoveerde medewerkers. Een ander punt dat het panel in dit kader opvalt, is de relatie tussen de Hogeschool en de Universiteit van Amsterdam. De opleiding verwoordt het zelf als een 'unique selling point' dat beide instellingen opereren onder één Raad van Bestuur. In de praktijk blijkt de samenwerking echter beperkt te zijn. In de documenten waarover het panel beschikt, wordt niet aan deze samenwerking gerefereerd. Uit de gesprekken met management en Opleidingsadviesraad bleek dat er wel verkennende gesprekken zijn geweest, maar die hebben tot nog toe niet geleid tot structurele afspraken. In de visie van de Opleidingsadviesraad is de samenwerking vooral bestuurlijk van aard. Het panel betreurt dit, aangezien de universiteit een rol zou kunnen spelen bij het bewaken van wetenschappelijke kennis – met name nu dit (nog) niet gedaan kan worden door gepromoveerde medewerkers van de hogeschool zelf. Tot slot heeft het panel ook aarzelingen bij de wijze waarop de bewaking van de kwaliteit van de medewerkers is vormgegeven. Hoe zorg je dat de medewerkers bij de tijd blijven als het gaat om actuele wetenschappelijke kennis en kennis van de beroepspraktijk? De docenten gaven aan te zijner tijd te gaan werken in taakgerichte teams, onder leiding van een gepromoveerde medewerker. Verder gaat men werken met intervisiegroepen, wat onder meer inhoudt dat docenten elkaars college bezoeken om de kwaliteit te bewaken. Hoewel het panel deze intenties waardeert, constateert het wel dat hier een situatie in de toekomst wordt weergegeven. Het panel hecht eraan dat de opleiding afspraken maakt om juist ook in de beginfase de kwaliteit te bewaken. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 3.3 ‘Kwaliteit personeel’ als onvoldoende.

4.3.4 Samenvattend oordeel onderwerp 3 Inzet personeel Het panel beoordeelt twee van de drie facetten van het onderwerp 'Inzet Personeel' als voldoende. Ook het onderwerp zelf krijgt een voldoende, met dien verstande dat het panel van mening is dat de wetenschappelijke kwaliteit beter geborgd moet worden. Tegenover deze kritische kanttekening staat de constatering dat het team van docenten voldoende belofte in zich draagt: de medewerkers zijn jong, enthousiast, goed opgeleid en vertegenwoordigen gezamenlijk een grote potentiële kwaliteit. Dit is de belangrijkste overweging om het onderwerp als geheel een voldoende te geven. Het panel heeft er vertrouwen in dat dit team in staat zal blijken op een goede wijze vorm te geven aan het bewaken van de wetenschappelijke kwaliteit.


4.4 Voorzieningen

4.4.1 Materiële voorzieningen (facet 4.1)

De beoogde huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen De opleiding wordt gehuisvest in het Jan Bommerhuis aan de Wibautstraat in Amsterdam. De locatie beschikt over een aantal centrale voorzieningen zoals een receptie, audiovisuele dienst, reproservice, boekhandel, mediatheek en restaurant. De opleiding kan gebruik maken van lokalen met verschillende inrichtingen: collegezalen, lokalen voor de vaardigheidstrainingen en instructielokalen voor de overige programma’s. Projectgroepen kunnen gebruik maken van projectruimtes die geschikt zijn om in kleine groepen te werken. In deze ruimtes hebben de studenten de beschikking over een computer. Op de gehele afdeling kunnen studenten via het Wireless LAN toegang krijgen tot het netwerk van de Hogeschool van Amsterdam. Daarnaast kunnen de studenten gebruik maken van de computerfaciliteiten in het gebouw. In de eerdere accreditatiebeoordeling van Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (2007) heeft Hobéon de materiële voorzieningen van het Jan Bommerhuis als voldoende beoordeeld. De NVAO zal in de loop van 2008 een besluit over deze opleiding nemen. Overwegingen Tijdens het locatiebezoek heeft het panel een bezoek kunnen brengen aan de werkruimte en ontmoetingsplek voor de studenten van de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming. De Hogeschool van Amsterdam creëert hiermee een informele omgeving voor kennisdeling en uitwisseling voor de studenten. De opleiding wil ook voor Toegepaste Psychologie een dergelijke ruimte creëren. Ook voor docenten is er een vergelijkbare ruimte. Daarnaast zijn er ook aparte studieruimtes, overleg- en spreekkamers. Daarnaast heeft het panel een bezoek gebracht aan de mediatheek. Voor elke opleiding is een aparte informatiespecialist aanwezig (op dit moment zijn dat er drie). Het is het panel opgevallen dat het aanbod van boeken op het gebied van psychologie op dit moment enigszins gedateerd is. Overigens is het wel de bedoeling dat de informatiespecialist samen met de docenten gaat bepalen welke (nieuwe of aanvullende) boeken voor de opleiding aangeschaft moeten worden. De studenten hebben niet alleen toegang tot de bibliotheek van de hogeschool, maar ook tot die van de Universiteit van Amsterdam. Via het webportaal van hun opleiding hebben ze toegang tot verschillende databanken, onder andere Picarta. Hier kunnen ze zien op welke locatie bepaalde boeken en tijdschriften (eventueel digitaal) aanwezig zijn. Een beperkt aantal tijdschriften is digitaal aanwezig bij de hogeschool zelf, voor de overige moeten de studenten naar de universiteit. Uit gesprekken met studenten Culturele en Maatschappelijke Vorming bleek dat men niet vaker dan één à twee keer tijdens de opleiding van deze mogelijkheid gebruik had gemaakt. Het panel vindt het dan ook belangrijk dat de studenten in de eigen werkomgeving – dus op de hogeschool – rechtstreeks toegang heeft tot full text-versies van actuele wetenschappelijke tijdschriften. Het panel is van mening dat de


opleiding een verkeerd signaal afgeeft door studenten die zich verder willen verdiepen in een bepaald onderwerp, door te verwijzen naar de universiteit. Tot slot heeft het panel ook een bezoek gebracht aan het bureau internationalisering. Dit bureau onderhoudt een groot aantal samenwerkingsrelaties met buitenlandse universiteiten en faciliteert uitwisselingstrajecten en stages in het buitenland. Er zijn structurele uitwisselingsprogramma's met onder meer België, Duitsland, Spanje en Turkije. Ongeveer 15% van de studenten volgt een stage in het buitenland. Het panel juicht dit toe, maar wijst er wel op dat de opleiding ook bij stages in het buitenland verantwoordelijk blijft voor het toetsen van de kwaliteit. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 4.1 ‘Materiële voorzieningen’ als voldoende.

4.4.2 Studiebegeleiding (facet 4.2) Er is voorzien in personele capaciteit voor studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten die adequaat zijn met het oog op de studievoortgang. Bevindingen Iedere student krijgt een studieloopbaanbegeleider toegewezen. Deze begeleider houdt hij in principe tijdens zijn gehele studie. Elke begeleider heeft 25 studenten onder zijn hoede, die samen een basisgroep vormen. De begeleiding vindt zowel in de basisgroep (groepsbijeenkomsten) als individueel plaats. In de propedeuse heeft iedere student zestien groepsbijeenkomsten en vier ‘peergroep bijeenkomsten’ met zijn studieloopbaanbegeleider. Desgewenst kunnen studenten ook individuele gesprekken met hun loopbaanbegeleider voeren. In de hoofdfase blijft de tijd voor de peergroepen gehandhaafd, de groepsbijeenkomsten nemen gedurende de hoofdfase af. Naast deze studieloopbaanbegeleiding kunnen de studenten gebruik maken van de ondersteuning van de Afdeling Studentenzaken van de Hogeschool van Amsterdam. Hier zijn onder meer studentenartsen, studentenpsychologen en vertrouwenspersonen beschikbaar. Ook kunnen zijn een beroep doen op de studentendecaan, bijvoorbeeld bij twijfels over de juiste studiekeuze en persoonlijke problemen. Overwegingen De studiebegeleiding is in de visie van het panel goed ontwikkeld, de Hogeschool van Amsterdam hanteert voor de opleiding Toegepaste Psychologie dezelfde studiebegeleiding als voor andere opleidingen. Deze aanpak heeft zijn waarde in de praktijk bewezen. Ook de studenten Culturele en Maatschappelijke Vorming waren positief over de studiebegeleiding, zowel tijdens de studie als tijdens de stage. Zij vinden dat ze goed begeleid worden en dat de docenten voldoende bereikbaar zijn. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 4.2 ‘Studiebegeleiding’ als voldoende.


4.4.3 Samenvattend oordeel onderwerp 4 Voorzieningen Het panel beoordeelt beide facetten van het onderwerp 'Voorzieningen' als voldoende. Ook het onderwerp zelf is daarmee voldoende.


4.5 Interne kwaliteitszorg

4.5.1 Systematische aanpak (facet 5.1)

Er is voorzien in een systeem van interne kwaliteitszorg, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregel en worden getroffen. Bevindingen De Hogeschool van Amsterdam hanteert een uitgebreid systeem van kwaliteitszorg. Het systeem is organisatiebreed, hoewel de uitwerking is geoperationaliseerd op opleidingsniveau. Voor de opleiding Toegepaste Psychologie is een apart kwaliteitsplan opgesteld, dat aansluit bij het beleid van het Instituut voor Sociale en Culturele Beroepen. Een belangrijk onderdeel van het kwaliteitsplan wordt gevormd door de interne en externe toetsing. Deze beoordelingen wisselen elkaar af, steeds met een tussentijd van drie jaar. Bij de externe beoordelingen wordt een Visiterende en Beoordelende instantie ingeschakeld. Het auditkader is gebaseerd op het beoordelingskader van de NVAO. Overwegingen Het kwaliteitsbeleid van het Instituut voor Sociale en Culturele Beroepen is in 2007 door de NVAO beoordeeld tijdens de accreditatie van de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming. Het beleid is toen goedgekeurd. Het panel is van mening dat er hiermee en met het nieuwe kwaliteitsplan een voldoende basis is gelegd voor het kwaliteitsbeleid van de opleiding Toegepaste Psychologie Conclusie Het panel beoordeelt het facet 5.1 ‘Systematische aanpak’ als voldoende.

4.5.2 Betrokkenheid (facet 5.2) Bij de interne kwaliteitszorg zullen medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief worden betrokken. Bevindingen De Hogeschool van Amsterdam hanteert verschillende onderzoeksinstrumenten waarbij medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld betrokken zijn. Voorbeelden hiervan zijn de Studenten Tevredenheids Meter (jaarlijks), de Medewerkers Tevredenheids Meter (tweejaarlijks), de Alumni Tevredenheids Meter (tweejaarlijks) en de Werkgevers Tevredenheids Meter (tweejaarlijks). De uitkomsten van de evaluaties worden structureel besproken op de teamvergaderingen. Ze worden bovendien samengevat voor de verschillende doelgroepen en samen met concrete verbetermaatregelen gecommuniceerd via het intranet.


Overwegingen Het panel is van mening dat de Hogeschool van Amsterdam een beproefd kwaliteitssysteem heeft, waarbij de visie van de verschillende groepen stakeholders voldoende wordt betrokken. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 5.2 ‘Betrokkenheid’ als voldoende.

4.5.3 Samenvattend oordeel onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt beide facetten van het onderwerp 'Interne kwaliteitszorg' als voldoende. Ook het onderwerp als geheel is daarmee voldoende.


4.6 Continuïteit

4.6.1 Afstudeergarantie (facet 6.1)

De instelling geeft aan studenten de garantie dat het programma volledig kan worden doorlopen. Bevindingen en overwegingen Het College van Bestuur van de Hogeschool van Amsterdam stelt zich garant voor de uitvoering van de opleiding en garandeert dat instromende studenten het programma volledig kunnen doorlopen. Deze garantie wordt ondersteund door het financiële plan en de opgenomen financiële reserveringen voor ontwikkeling en uitvoering van de opleiding binnen de begroting van het domein Maatschappij en Recht. Een formele brief met afstudeergarantie is door de NVAO ontvangen. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 6.1 ‘Afstudeergarantie’ als voldoende.

4.6.2 Investeringen (facet 6.2) De voorziene investeringen zijn toereikend om de opleiding (inclusief voorzieningen) tot stand te brengen. Bevindingen en overwegingen Het panel heeft de begroting 2008-2017 van de opleiding Toegepaste Psychologie ontvangen. Hierin is aangegeven dat voorafgaand aan de start van de nieuwe opleiding € 323.500 is geïnvesteerd in ontwikkelkosten, en € 60.000 in overige kosten. Investeringen in huisvesting zijn slechts beperkt nodig: de studenten kunnen voorlopig ondergebracht worden in het Jan Bommerhuis. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 6.2 ‘Investeringen’ als voldoende.

4.6.3 Financiële voorzieningen (facet 6.3) De financiële voorzieningen voor de gecalculeerde negatieve resultaten zijn voldoende voor dekking van de aanloopverliezen. Bevindingen en overwegingen De nieuwe opleiding leidt de eerste jaren tot aanloopverliezen. De verwachting is dat de opleiding in 2014 voor het eerst met een positief financieel resultaat komt. De aanloopverliezen lopen (cumulatief) op tot een totaal van ruim vier miljoen euro in 2013. Deze verliezen worden gefinancierd door het domein Maatschappij en Recht. Een gezonde instelling als de Hogeschool van Amsterdam moet in staat worden geacht deze verliezen te kunnen dragen. Conclusie Het panel beoordeelt het facet 6.3 ‘Financiële voorzieningen’ als voldoende.


4.6.4 Samenvattend oordeel onderwerp 6 Continuïteit Het panel beoordeelt de drie facetten van het onderwerp 'Continuïteit' als voldoende; ook het onderwerp zelf is daarmee voldoende.


5 Overzicht advies De onderstaande tabel geeft per onderwerp en per facet het oordeel van het panel uit hoofdstuk 4 weer. Onderwerp

Oordeel

Facet

Oordeel

1 Doelstellingen V 1.1 Domeinspecifieke eisen V

1.2 Bachelor V

1.3 Oriëntatie hbo V

2 Programma V 2.1 Eisen hbo V

2.2 Relatie doelstellingen - programma V

2.3 Samenhang programma V

2.4 Studielast V

2.5 Instroom V

2.6 Duur V

3 Inzet personeel V 3.1 Eisen hbo V

3.2 Kwantiteit V

3.3 Kwaliteit O

4 Voorzieningen V 4.1 Materiële voorzieningen V

4.2 Studiebegeleiding V

5 Interne kwaliteitszorg V 5.1 Systematische aanpak V

5.2 Betrokkenheid V

6 Continuïteit V 6.1 Afstudeergarantie V

6.2 Investeringen V

6.3 Financiële voorzieningen V

V = voldoende

O = onvoldoende


Bijlage 1: Samenstelling panel Het panel dat de Toets Nieuwe Opleiding voor de hbo-bachelor Toegepaste Psychologie (aanvraag 2854) van de Hogeschool van Amsterdam voorbereidt, is als volgt samengesteld: • Prof.dr. Gerjo Kok • Dr. Hugo Schouppe • Dr. Marieke den Ouden Alle panelleden hebben een onafhankelijkheidsverklaring ingevuld en ondertekend. Secretaris Drs. Erik. van der Spek, Hendrikx Van der Spek, Bureau voor Bedrijfscommunicatie te Bussum Procescoördinator Drs. Henri Ponds, beleidsmedewerker NVAO


Bijlage 2: Programma site visit Het panel heeft een bezoek gebracht aan de het Jan Bommerhuis, onderdeel van de Hogeschool van Amsterdam op 15 mei 2008 voor de toetsing van de nieuwe opleiding Toegepaste Psychologie (hbo-bachelor). Tijdstip Programmaonderdeel visitatie Gespreksdeelnemers 10.30 - 11.00 Paneloverleg, bestuderen

materiaal

11.00 – 12.00 Gesprek met ontwikkelaars en docenten

1 Jeanette Lagrouw 2 Jabke Ebbinge 3 Lars van Dalen 4 Mariël van Wingerden 5 Marloes ter Beek 6 Nina Blusse 7 Marten Janse

12.00 – 13.00 Bezoek mediatheek, intern overleg en lunch

13.15 - 14.00 Gesprek met opleidingsmanagement

1 Willem Baumfalk; domeinvoorzitter Maatschappij en Recht

2 Marja Blaazer; opleidingsmanager Toegepaste Psychologie .

14.00 - 14.45 Gesprek studenten (Culturele

en Maatschappelijke Vorming) 1 Sjoerd Sloetjes, 1e jaar 2 Marjonneke Vetten, 1e jaar 3 Ashwin Bhairosingh, 3e jaar 4 Esther van der Most, 4e jaar 5 Eline de Planque, 4e jaar

14.45 - 15.30

Gesprek met leden van de Opleidingsadviesraad

1 Brigitte de Bruin 2 Wiebke Schelling1 3 Klaas Visser 4 Kasper van Noppen

15.30 - 16.30 Paneloverleg

1

Wiebke Schelling was niet aanwezig bij het gesprek, maar heeft wel een schriftelijke toelichting gegeven over haar betrokkenheid bij de

opleiding.


Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten Informatiedossier opleiding/instelling Toegepaste Psychologie: Informatiedossier Nieuwe Opleiding, Hogeschool van Amsterdam, (zonder datum, plus bijlagen) Aanvullende documenten

• Antwoorden op de schriftelijke vragen t.b.v. het panelbezoek van 15 mei 2008 aan het Jan Bommerhuis van de Hogeschool van Amsterdam

• Een bachelorpleiding Toegepaste Psychologie aan de Hogeschool van Amsterdam: Onderzoek naar arbeidsmarktbehoefte in grootstedelijke settings (E. van Dam, K. Kauffman en H. Schut, Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt, Nijmegen 2008)

• Leren Excelleren: Instellingsplan 2007 – 2010 • Diverse Studiehandleidingen • Onderwijsmateriaal


Bijlage 4: Vragen aan de opleiding2

1. Het panel ontvangt graag een toelichting op de inhoud van de projecten en de plaats van deze projecten in het programma. Gaat het bij de projecten om opdrachten in de praktijk, of om gesimuleerde praktijkopdrachten? En hoe ziet de opleiding de relatie en de wisselwerking tussen de theorievakken en de projecten?

2. Het panel ontvangt graag een toelichting op de organisatie en de begeleiding van de stage (uitgesplitst naar de stageplaats en de hogeschool), met name in de eerste twee jaar en de stage in het derde jaar (twee of drie kwartalen?). Hoe wordt de terugkoppeling vanuit de stage naar de opleiding gelegd? Hoe worden de uitkomsten van de stage getoetst?

3. Het panel ontvangt graag een toelichting op de inhoud van de afstudeeropdracht en de eisen die de opleiding daaraan stelt. Hoe wordt deze opdracht begeleid en hoe verhoudt de opdracht zich tot de stage?

4. Kan de opleiding in grote lijnen een schets geven van het programma van de jaren 2 en 3? Het panel ziet graag een aantal voorbeelden van modules in deze jaren.

2

Deze vragen heeft het panel gesteld aan de opleiding met het verzoek om schriftelijke beantwoording voorafgaand aan het bezoek op

15 mei 2008. De opleiding heeft hieraan conform het verzoek gehoor gegeven.


Het paneladvies is tot stand gekomen in opdracht van de NVAO met het oog op toetsing

van de nieuwe opleiding hbo-bachelor Toegepaste Psychologie van de Hogeschool van

Amsterdam.

Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) Parkstraat 28 Postbus 85498 | 2508 CD DEN HAAG T 31 70 312 23 30 F 31 70 312 23 01 E [email protected] W www.nvao.net Aanvraagnummer # 2854

hbo-bachelor Toegepaste Psychologie Hogeschool van ... - NVAO HvA hbo-ba Toegepaste... · De...

Documents

Transcript of hbo-bachelor Toegepaste Psychologie Hogeschool van ... - NVAO HvA hbo-ba Toegepaste... · De...