Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad...

55
De CDA-wethouder Handreiking

Transcript of Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad...

Page 1: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

De CDA-wethouderHandreiking

Page 2: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

Colofon

Uitgever:CDA-bureau i.s.m. de CDA-bestuurdersvereniging (BSV) Postbus 304532500 GL Den Haag( 070-34248888 www.cda.nl 8 www.cda-bestuurdersvereniging.nl 8 www.cda.nl/afdelingennet (AfdelingenNet)

Redactie: Tim Plieger, Rob Govers, Carel Laenen en Jo-Annes de BatEindredactie: Rob Govers, Marjolijn van der Stelopmaak: Hanneke van Os, Mirella Roorfoto omslag: ANP | D-Vorm voor visuele communicatieJaar van uitgifte: 2013

BSV: * [email protected]: * [email protected] en diensten: * [email protected]

BestellenDe handreiking kan worden besteld door € 3,50 per exemplaar over te maken op postbankrekening 137000, ten name van de Centrale Verrekenkas CDA, onder vermelding van de titel, het aantal exemplaren en het verzendadres. De handreiking kan ook worden aangevraagd via [email protected] ofwww.cda.nl/afdelingennet

Page 3: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

tekst

3

Handreiking

De CDA-wethouderSpeelvelden, bestuursstijlen en competenties

Page 4: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

4

Page 5: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

5

Inhoudsopgave

Woord vooraf 5

Inleiding 7

Hoofdstuk 1 Bestaat de CDA-wethouder? 9 1.1 Inleiding 9 1.2 Ontwikkeling wethouderschap 9 1.3 Huidige situatie 10 1.4 De wethouder van buiten (de raad) 11 1.5 De CDA-wethouder

Hoofdstuk 2 De speelvelden van een wethouder 13 2.1 Inleiding 13 2.2 Herkomst 13 2.3 De speelvelden van de wethouder 13 2.4 Bestuursstijlen 15 2.5 Politieke omgevingsanalyse 16 Hoofdstuk 3 De competenties van een wethouder 19 3.1 Inleiding 19 3.2 De functie van de wethouder 19 3.3 Van taken naar competenties 19 3.4 De competenties van de wethouder 21

Hoofdstuk 4 naar een CDA-bestuursstijl 31

Bijlage 1: Producten en diensten 35Bijlage 2: Het competentieprofiel binnen lokaal HRM-beleid 39Bijlage 3: Handzaam competentieprofiel CDA-wethouder 40Bijlage 4: Invulformulier competenties 41Bijlage 5: Stappenplan voor de politieke omgevingsanalyse 46

Evaluatieformulier 51

Page 6: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

6

Page 7: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

7

Woord vooraf

In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges van B&W. Het CDA zet zich in voor een goed resultaat bij die verkiezin-gen en ook bij het vormen van de colleges van B&W. Onze wethouders zijn daarbij belangrijk. Zij zijn immers politieke gezichtsbepalers, die uitvoering moeten geven aan het realiseren van zoveel mogelijk punten uit het CDA-gemeenteprogram. Juist vanwege die belangrijke rol in de lokale politiek, brengt het partijbureau deze hand-reiking vernieuwd uit.

Deze handreiking schetst een beeld van de speelvelden waarop CDA-wethouders moeten kunnen acteren, welke bestuursstijlen er mogelijk zijn en welke competen-ties voor wethouders van belang zijn. Afdelingen en fracties kunnen deze hand-reiking daarmee in eerste instantie gebruiken voor het werven en selecteren van kandidaat-wethouders en in een later stadium kan deze handreiking behulpzaam zijn om de ontwikkeling en groei van wethouders in hun ambt gericht vorm te geven. Daarnaast biedt dit boekje voor wethouders een spiegel voor zelfreflectie en per-soonlijke ontwikkeling.

In mijn optiek zijn CDA-wethouders vooral politieke bestuurders en geen bestuur-lijke managers. Onderscheidend voor een christen-democratische wethouder zijn sensitiviteit en betrokkenheid. De kracht van CDA-wethouders komt voort uit het feit dat zij midden in de samenleving staan met oog voor de mens en de menselijke maat. In dit licht wordt het fenomeen van de wethouder van buiten kritisch bezien. Het CDA wil zich op deze punten blijven onderscheiden en deze aspecten komen dan ook sterk naar voren in de schets die in deze handreiking van de CDA-wethou-der gegeven wordt.

In deze uitgave vindt u voorts een overzicht van de producten en diensten waar-mee het Steenkampinstituut, de afdeling HRM en de CDA-bestuurdersvereniging de CDA-wethouder kunnen ondersteunen en kunnen bijdragen aan zijn verdere ontwikkeling. Ik verwacht dat vele wethouders hiervan in de komende jaren gebruik zullen maken. We hopen hiermee een bijdrage te leveren aan een sterke bestuur-lijke positie van het CDA in de gemeentebesturen en wensen de CDA-afdelingen, raadsfracties en wethouders daarbij veel succes toe.

Ruth PeetoomPartijvoorzitter

Page 8: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

8

Page 9: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

9

Inleiding

Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 worden nieuwe colleges van B&W gevormd. In veel gemeenten zal dan weer worden gezocht naar een nieuwe balans tussen raad en college. Het zijn raadsverkiezingen gevolgd door collegeonderhandelingen. In dit proces spelen (toekomstige) wethou-ders een belangrijke rol. Vandaar onze focus op de wethouder.

In deze handreiking willen we ingaan op de context van de functie van de wethouder: speelvelden, bestuursstij-len en competenties van wethouders. We stellen ons met andere woorden de vraag hoe de CDA-wethouder eruit ziet. Deze vraag zal elke afdeling, elk afdelingsbestuur en elke fractie zich stellen. Maar ook de wethouderskan-didaat zelf kan zich afvragen welke verwachtingen hij1 van de functie heeft en welke verwachtingen derden van hem hebben. Ook daarvoor kan deze handreiking nuttig zijn.

Wij richten ons in de eerste plaats op het proces van reguliere wethouders-benoemingen na de raadsverkiezingen. Deze handreiking kan echter ook hel-pen bij het zoeken naar een wethou-

derskandidaat tijdens de raadsperiode door tussentijdse opvolging. Ook kan zij een nuttig instrument vormen bij functioneringsgesprekken tussen bestuur en fractieleden en wethou-ders. Ten slotte kan zij ook voor een individuele (kandidaat-)wethouder een nuttige reflectie bieden.

De eerste versie van deze handrei-king is in 2005 geschreven door een projectgroep van medewerkers van het CDA-bureau, ondersteund door een klankbordgroep van CDA-bestuurders. Deze handreiking is in januari 2009 en 2013 opnieuw uitgebracht en op punten herzien en aangevuld. Lezers kunnen met tips, suggesties of aan- en opmerkingen reageren via [email protected]. Wij houden ons graag aanbevolen voor uw reactie.

1. Overal in de handreiking waar ‘hij’ staat geschreven, kan uiteraard ook ‘zij’ worden gelezen.

Page 10: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

10

Page 11: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

11

1.1 InleidingHet wethouderschap is in de afgelopen jaren geen rustig bezit gebleken. Het aantal tussentijds afgetreden wethou-ders is de laatste jaren aanzienlijk gegroeid. Het is daarom voor het CDA wenselijk nader stil te staan bij het fenomeen wethouder. Daarbij stellen we ons de vraag: bestaat de CDA-wet-houder? En zo ja, welke eigenschap-pen zou hij dan moeten hebben, welke competenties passen daarbij en aan welke verwachtingen zou hij moeten voldoen?

1.2 ontwikkeling wethouderschapHet wethouderschap is een functie welke zich in de loop der tijd heeft geëmancipeerd. Was het wethouder-schap aanvankelijk bedoeld voor advies en bijstand aan de burgemees-ter, door de jaren heen, parallel aan de uitbreiding van de overheidstaken, werd de wethouder, binnen de col-legialiteit van het bestuur in het college van B&W, een meer zichtbare politieke figuur. In veel gemeenten, zeker in de steden, leek hij soms de burgemeester voorbij te streven. Voorbeelden en na-men van krachtige wethouders zijn zo aan te geven, maar in de lijn van deze handreiking minder relevant. Het gaat meer om bestuursstijlen. Belangrijk voor de rol van krachtige politieke be-stuurders is de binding met de raad en de eigen fractie. De wethouder ontleent een deel van zijn gezag (machtsbasis) aan de rol die hij speelt in zijn eigen fractie. In het dualistisch systeem is er

geen directe band tussen wethouder en fractie.De wethouder moet nu veel meer zijn gezag verwerven in een wisselwerking tussen raadsfracties en het college. Sommige wethouders hebben hier moeite mee.

Een ander fenomeen is de wethouder- van-buiten. Hierbij kan een verschil gemaakt worden tussen de wethouder van buiten de raad, maar ook van buiten de gemeente. In de afgelopen elf jaar hebben verschillende gemeen-tebesturen hiermee goede ervarin-gen opgedaan. Met de komst van dit nieuwe verschijnsel is de vraag naar de rol van de wethouder pregnanter geworden. Immers de werving en se-lectie van dergelijke bestuurders lijkt, binnen de politiek-bestuurlijke context, steeds meer op die van een ‘gewone’ functionaris. Daarbijbehoren kennis en kunde van de selecteurs en zelfinzicht bij de kandi-daten.

1.3 Huidige situatieIn de huidige bestuurspraktijk zien we verschillende typen wethouders acte-ren, elk met een eigen bestuursstijl. Vanzelfsprekend is deze gekleurd door regionale achtergrond, politieke kleur, bestuurscultuur in een gemeente, ver-schil tussen stad en landelijk gebied. Ook de inhoud van de portefeuille van een wethouder, de positie in het college en de persoon van de wet-houder zullen hieraan bijdragen. In de

Bestaat de CDA-wethouder?Hoofdstuk 1

Page 12: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

12

literatuur2 zijn de volgende bestuursstij-len beschreven en ontwikkeld:politiek leider, superambtenaar, pragma- ticus3, ambassadeur en meelifter. Het zijn bestuursstijlen van wethouders die zich bewegen in het politieke, bestuurlijke, publieke en ambtelijke speelveld van de lokale sa-menleving. Hoewel deze stijlen van el-kaar verschillen, geven zij alle op hun specifieke wijze kleur aan het lokale bestuur. In het vervolg van dit boekje wordt hier nader op ingegaan. Het is goed voor afdelingen en fracties zich te realiseren dat er meerdere smaken zijn en dat ‘vele wegen naar Rome leiden’. Wat echter opvalt in de huidige verhoudingen in gemeenteraden is dat de dominante bestuursstijlen minder vaak voorkomen. Het zoeken naar draagvlak en het nastreven van een harmonie- of consensusmodel lijkt in het tijdperk van dualisme het devies. In elke gemeente zal er ongetwijfeld een subtiel verschil zijn, maar daar waar raden zich manifesteren, gevoed of aangevuurd door het dualisme, moeten ook wethouders hun antwoord formuleren. Dominante bestuursstijlen en ingeslepen gedragspatronen pas-sen hierin niet meer.

1.4 De wethouder van buiten (de raad)Bij het CDA en de CDA-bestuurders-vereniging bestonden reserves ten opzichte van de wethouder van buiten de raad en vooral wethouders van buiten de gemeente. Nog steeds geeft het CDA de voorkeur aan de benoe-ming van een wethouder die betrokken is bij de plaatselijke lokale politiek. De praktijk heeft echter aangetoond dat het aanzoeken van kandidaten van buiten de raad ook succesvol kan zijn. Eén van die succesfactoren is dat de van buitenaf komende wethouder onmiskenbaar moet voldoen aan een politiek-bestuurlijk profiel. Dat hij in staat is om in korte tijd de gemeente en de gemeenschappen te leren kennen en in staat is om bestuurlijk leiding te geven in zijn portefeuille. Deze eisen horen voor de wethouder ‘van binnen uit’ natuurlijk net zo goed te gelden. In de komende periode zal opnieuw blij-ken dat wethouders van buiten de raad gerekruteerd zullen worden. Voor een wethouder van buiten de gemeente is het daarbij wenselijk dat hij zich zo snel mogelijk vestigt in zijn ‘nieuwe’ gemeente4.

2. Zie Schouw, A.G. (1996). Bestuursstijlen van wethouders. VNG-uitgeverij. Den Haag. En Kessens, H. et al. (2005). Tussen pluche en publiek. Uitgeverij Coutinho, Bussum.3. Schouw spreekt van ‘monist’. De auteurs van deze handreiking geven de voorkeur te spreken van de bestuursstijl ‘pragmaticus’. Dit doet meer recht aan de huidige praktijk van het dualisti-sche stelsel.4. De Gemeentewet stelt een termijn waarin een wethouder bij benoeming zich moet vestigen in de gemeente.

Page 13: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

13

Het idee dat een wethouderschap een negen-tot-vijfbaan is, waarbij een wet-houder ’s avonds naar zijn huis in een andere gemeente terugkeert, is een misvatting. Een CDA-wethouder moet zich zo snel mogelijk een plek verwer-ven in de lokale samenleving. Daarbij hoort dat hij zich ook daadwerkelijk fysiek in zijn ‘bestuurlijke’ gemeente vestigt. Een wethouder van buiten de eigen gemeente kan een waardevolle aanvulling vormen op het politiek-bestuurlijke klimaat in een gemeente. Een bestuurder van een maatschap-pelijke organisatie die midden in de samenleving staat, kan als wethouder een welkome aanvulling zijn in het gemeentehuis.

1.5 De CDA-wethouderWe stelden ons de vraag of de CDA- wethouder bestaat. Beter gezegd: aan welke kenmerken moet een CDA-wet-houder voldoen? We willen deze vraag beantwoorden aan de hand van het verder in deze handreiking opgenomen competentieprofiel. We voegen er voor de CDA-wethouders de ‘CDA-dimen-sie’ aan toe.

Het CDA hecht aan een respectvolle samenleving in een sterke gemeente. Daarmee wordt de wisselwerking tus-sen de gemeente en gemeenschappen bedoeld. Dat heeft ook betekenis voor het profiel van een CDA-wethouder. Het CDA zou zich moeten kunnen onderscheiden met wethouders, die in de eerste plaats politiek bestuurder

zijn, en geen managerstype. Politiek bestuurder betekent dat men in de politieke context van raad en college bestuurt. Besturen is in onze opvatting een visie ontwikkelen en besluiten dur-ven nemen. In deze besluiten staat niet de optiek van het gemeentebestuur als zodanig centraal. Wij redeneren andersom: de gemeenschap en de burger staan centraal en vanuit dat vertrekpunt worden belangen afgewo-gen. Niet het stadhuis met zijn mores is dominant, maar de samenleving met zijn gewoonten en gebruiken is de ori-entatie. Vervolgens worden belangen afgewogen en besluiten genomen ten behoeve van de samenleving, binnen de context van het recht. Dat vraagt nogal wat van een CDA-bestuurder, ook ten opzichte van de collega-bestuurders. Een luisterend oor voor de samenleving zijn, herkenbaar, het onderscheiden van het ‘gemaakte’van het ‘echte’. Voldoende afstand houden van gevestigde belangen. Dat vraagt een bepaalde stijl van opereren, laten we dat participatief-communicatief of onderhandelend noemen. Maar in ieder geval inspirerend.

De CDA-wethouder als zodanig zal niet bestaan. Het gaat erom aspecten van een christendemocratische bestuurs-stijl te duiden. Daarbij horen begrippen als verantwoordelijkheid nemen en delen, respect tonen maar ook gezag verwerven. Het vergt een leerproces deze als bestuurder te ontwikkelen en te hanteren. Daarvoor moet ook ruimte

Page 14: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

14

zijn. Kritische zelfreflectie en feedback horen daarbij. Soms is het gemakkelij-ker om het ‘tegenprofiel’ te schetsen. Een CDA-wethouder is in onze ogen geen technocratische of procedurele manager. Ook geen bestuurder die zijn primaire referentiekader uit de ambte-lijke stukken haalt. Geen bestuurder die bij voorkeur op de stoel van de ambtenaar gaat zitten. Besturen vergt afstand houden ten opzichte van de uitvoering. Pendelen tussen bestuur en ambtelijke organisatie is in een gemeente van belang. Maar een ieder moet daarbij voldoende ruimte houden én krijgen ten opzichte van de ander.

Page 15: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

15

2.1 InleidingIn dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij de politieke en bestuurlijke omgeving waarin een wethouder functioneert. Voorts wordt ingegaan op de verschil-lende bestuursstijlen die hij kan hante-ren. We sluiten af met een paragraaf over het maken van een politieke omgevingsanalyse.

2.2 HerkomstWaar komt een kandidaat-wethouder vandaan? We onderscheiden vier ‘soorten’ wethouders:• Eenwethouderdieopdelijstopeen

verkiesbare plaats staat; • Eenwethouderdiewelopdelijst

staat, maar op een niet-verkiesbare plaats;

• Eenwethouderdienietopdelijststaat maar wel uit de gemeente afkomstig is;

• Eenwethouderdienietopdelijststaat en niet uit de gemeente af-komstig is.

Hierbij speelt politiek-bestuurlijke ervaring een niet onbelangrijke rol. On-derscheid kan gemaakt worden tussen wethouders met en zonder raadserva-ring. In het geval een wethouder niet over raadservaring beschikt, kan extra begeleiding gewenst zijn5.

2.3 De speelvelden van de wethouderOngeacht de grootte van een gemeen-te, politieke cultuur en gemeentelijke problematiek, brengt het ambt met zich mee dat een wethouder op een aantal speelvelden moet ‘acteren’, namelijk het politieke, bestuurlijke, ambtelijke en publieke speelveld6. De wethouder zal zijn tijd en aandacht moeten verdelen over deze speelvelden en in staat moe-ten zijn om continu hiertussen te scha-kelen. Hieronder volgen in vogelvlucht de verschillende speelvelden van het politieke en maatschappelijke verkeer.

Politiek speelveldDe positie van de wethouder ten opzichte van de raad, commissie en fractieEen wethouder is een politieke be-stuurder, met ideeën over de wijze waarop de samenleving het beste ingericht kan worden. Hij handelt vanuit normatieve waarden, in ons geval de christendemocratische opvattingen. Een wethouder is daarmee verbonden via zijn eigen achterban en vertegen-woordigt een groep mensen die hun opvattingen in concreet beleid vertaald willen hebben. In de praktijk dient een wethouder echter met meer politieke wensen rekening te houden dan met

De speelvelden van een wethouder

5. Zie hiervoor bijlage 1: het producten- en dienstenpakket. 6. Schouw, A.G. (1996). Bestuursstijlen van wethouders. VNG-uitgeverij. Den Haag. Zie hoofd-stuk 3, pp. 37-38.

Hoofdstuk 2

Page 16: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

16

alleen die van zijn eigen politieke kleur. Een wethouder moet politiek draagvlak zoeken bij alle raadsfracties en niet alleen bij de eigen fractie. Opvattingen, belangen en personen spelen een belangrijke rol in het verkrijgen van draagvlak. De introductie van het dua-listische stelsel heeft ertoe geleid dat de traditionele band tussen wethouder en fractie minder sterk is geworden.

Valkuilen• Eenwethouderheefttemakenmet

conflicterende belangen en uiteen-lopende wensen vanuit de raad en de achterban. Een wethouder zal politiek moeten laveren tussen het college beleid, de (minderheids)standpunten in de raad en de wensen van de eigen achterban voor zover deze niet geho noreerd worden.

Bestuurlijk speelveldDe positie van de wethouder in het collegeHet college van B&W is de spil in het bestuurlijke speelveld. De wethouder maakt deel uit van het college van B&W. Hij voert de bestuurstaken uit die binnen zijn portefeuille vallen. Het college functioneert op basis van het collegialiteitprincipe. Hiermee wordt be-doeld dat burgemeester en wethouders in gezamenlijkheid besluiten nemen en hiervoor verantwoordelijkheid dragen. Vanzelfsprekend luisteren zij perma-nent naar de standpunten en argumen-ten van de raad.

Valkuilen• Inhetcollegekaneenwethouder

voor een dilemma komen te staan. Vasthouden aan het fractiestand-punt of aansluiten bij de college-meerderheid?

• Binneneencollegekanspanningontstaat tussen een wethouder met een inhoudelijke portefeuille en de wijkwethouder met een territoriale bevoegdheid.

Ambtelijk speelveldDe positie van de wethouder ten op-zichte van het ambtelijke apparaatEen wethouder moet in staat zijn het ambtenarenapparaat ‘politiek aan te sturen’ met als doel het collegepro-gramma uit te voeren. Het verwerven van draagvlak onder het ambtelijke management is daarvoor een vereiste.

Valkuilen• Indeverstandhoudingende

samenwerking tussen de wethou-der en de ambtelijke organisatie kan een ‘scheefgroei’ ontstaan. Een wethouder identificeert zich in de loop van tijd met de ambtelijke organisatie (of ‘zijn’ dienst) en gaat zich dan meer als een superambte-naar dan als bestuurder gedragen. Hij vervalt in technocratisch gedrag. Het is dan de vraag of de eigen politieke opvattingen in voldoende mate in het collegebeleid tot uit-drukking komen.

• Een wethouder neemt politieke standpunten van ambtenaren over

Page 17: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

17

en is dan niet langer herkenbaar als christendemocratisch bestuurder.

Publiek speelveldDe positie van de wethouder ten op-zichte van burgersHet wethoudersambt heeft een publiek karakter. Hij treedt immers naar buiten namens het college als vertegenwoor-diger van de gemeente. Hij onderhoudt intensieve relaties met externe organi-saties uit hoofde van zijn portefeuille. Naast deze professionele contacten met de buitenwereld wordt van een wethouder ook verwacht dat hij met beide benen in de gemeenschap staat en bekend is met de ‘couleur locale’.

Valkuilen• Inzijnpubliekerolkaneenwethou-

der gaan spreken in ‘stadhuistaal’, dat wil zeggen ontoegankelijk en onbegrijpelijk ambtelijk jargon.

• Onvoldoendeafstandhoudenvandeelbelangen (‘cliëntelisme’).

• Eenwethouderkaneenvergader-tijger worden die te weinig contact heeft met de gemeenschap en de achterban. Voeling houden met de samenleving, om te weten wat er speelt, is cruciaal.

2.4 BestuursstijlenEen wethouder zal in de bestuursprak-tijk een bepaalde bestuursstijl ontwik-kelen, zonder dat hij zich daarvan bewust is.In de literatuur zijn een aantal be-stuursstijlen beschreven. Het gaat

eigenlijk om ideaaltypen. In de praktijk komen deze stijlen niet in de zuivere vorm voor. Meestal gaat het om een combinatie van meerdere stijlen waarbij één stijl duidelijk en herkenbaar overheerst. De volgende bestuurs-stijlen worden onderkend: politiek leider, superambtenaar, pragmaticus, ambassadeur en meelifter. Het zijn bestuursstijlen van wethouders die zich bewegen in de politieke, bestuurlijke, publieke en ambtelijke speelvelden van de lokale samenleving. Deze stijlen verschillen van elkaar, maar allen geven op specifieke wijze kleur aan het lokale bestuur. De stijlen worden hieronder beschreven.

Politiek leiderDit type wethouder heeft een duidelijk doel voor ogen. Om dit doel te berei-ken gaat de wethouder volledig op in het politieke spel. Op den duur bestaat het gevaar dat hij gevangen raakt in het eigen spel. Dit kan tot uitdruk-king komen in een bepaalde dram-merigheid waarmee besluiten worden genomen. Ook op sociaal vlak kan dit type wethouder een probleem voor de omgeving vormen: de politiek leider duldt moeilijk tegenspraak en leidt aan zelfoverschatting. In een uiterst geval kan deze stijl leiden tot ‘bestuurlijk ma-chogedrag’ waar zonder veel overleg en (politiek en ambtelijk) draagvlak wordt gehandeld. SuperambtenaarWars van machtsstrategieën gaat het

Page 18: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

18

dit type wethouder er om inhoudelijke problemen op te lossen. Hij heeft een intensieve relatie met de ambtelijke top waardoor dikwijls een te grote vereen-zelviging met de ambtelijke organisatie ontstaat. Een wethouder in de rol van ambtenaar maakt een rationele afwe-ging van argumenten en kijkt kritisch naar het functioneren van de eigen overheidsorganisatie. De superambte-naar functioneert naar volle tevreden-heid van de ambtenaren en het interne politieke circuit.

PragmaticusIn termen van strategie kiest dit type wethouder voor het maximaal haalbare en volgt de politieke meerderheid. De pragmaticus speelt met verve een bemiddelende rol: legt verbindingen tussen de meningen van politici en overbrugt standpunten. Het bereiken van overeenstemming is belangrijk. In kleine stappen wordt het doel bereikt. Pragmatici vormen in het collegiale bestuur van B&W een stabiele factor in de lokale politiek.

AmbassadeurDeze bestuursstijl besteedt veel aan-dacht aan het publieke karakter van de wethoudersfunctie. Dit kan ten koste gaan van aansturing en beheersing van het interne proces. De ambassa-deur heeft een afkeer van bestuurlijke processen. Hij handelt vanuit een politieke overlevingsstrategie: geen vijanden maken en politiek heikele onderwerpen mijden.

MeelifterDeze wethouder is vaak onzeker en weinig doortastend in zijn optreden. Zijn bestuursstijl is aarzelend waardoor geen politieke knopen worden door-gehakt. Een meelifter staat dan ook ambivalent ten opzichte van de wet-houdersfunctie. Hij heeft weinig infor-mele contacten met belangrijke lokale spelers. In het gevecht om belangen en in het politieke spel komt hij weinig voor. Het is de vraag of de meelifter de regels van het politieke spel kent of simpelweg niet wil hanteren.

De bestuursstijlen komen in de praktijk zelden in zuivere vorm voor. Het gaat vrijwel altijd om combinaties van be-stuursstijlen.

2.5 Politieke omgevingsanalyseDoor het onderscheid in omvang van een gemeente, de complexiteit van de bestuursopgaven of de politieke cultuur kan de keuze voor bestuursstijlen of de benodigde competenties van een CDA-wethouder per gemeentelijke afdeling verschillen. Het is daarom nodig de lokale context in kaart te brengen. Een politieke omgevingsanalyse draagt bij aan het verkrijgen van een helder beeld van de lokale context van de afdeling en de gemeente.

In een politieke omgevingsanalyse wor-den de lokale spelers en onderwerpen onder de loep genomen: het college, de raad, de afdeling, de politiek hete hangijzers en de politieke cultuur. Het

Page 19: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

19

gaat in deze analyse om twee stappen:1. het verzamelen van informatie aan

de hand van een aantal gerichte vragen;

2. het uitvoeren van een analyse op basis van de verzamelde informatie aan de hand van vier invalshoe-ken, namelijk de interne sterke en zwakke punten en de externe kansen en bedreigingen.

In bijlage 5 staat een stappenplan en de daarbij horende invulschema’s waarmee een analyse gemaakt kan worden.

Page 20: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

20

Page 21: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

21

3.1 InleidingDe functie van wethouder is complex. Gezien de diversiteit in het takenpakket en de vele verschillende ‘spelers’ die voortdurend in interactie staan met de wethouder (denk bijvoorbeeld aan de raad, het college en het ambtelijk ap-paraat) wordt een groot beroep gedaan op zijn competenties. Hoe vaardig moet een wethouder zijn om in een dergelijk bestuurlijk en politiek krach-tenveld te kunnen functioneren?

3.2 De functie van de wethouderHet tegenwoordige wethouderschap is een ambt, waarvoor professionele vaardigheden nodig zijn. Naast het beschikken over voldoende bestuur-lijke- en vakinhoudelijke vaardigheden en kennis, worden ook onder-hande-lingsvaardigheden en politiek inzicht van de wethouder gevraagd om zich te kunnen bewegen in de gemeentelijke politiek. Een oorzaak hiervoor is de diversiteit van het takenpakket van de wethouder. Het gaat bijvoorbeeld om de volgende taken:• Collegiaalbesturen• Informatieverstrekken• Verantwoordingafleggen• Samenwerkenmetambtelijke apparaat • Beleidontwikkelenenuitvoeren

De kerntaken komen terug in de vier speelvelden die in hoofdstuk twee ge-noemd zijn: het politieke, het bestuur-lijke, het ambtelijke en het publieke speelveld. De wethouder moet voort-

durend en gelijktijdig kunnen ‘schaken’ op deze vier speelvelden. Dat vereist verschillende vormen van communi-catie, vaardigheden en loyaliteiten, en bovendien het vermogen tot schakelen in gedrag. De wethouder bevindt zich daarom dagelijks in een bestuurlijk en politiek krachtenveld. Dat vereist verschillende competenties waarover de wethouder dient te beschikken.

3.3 Van taken naar competentiesOp grond van het takenpakket van de wethouder en de verschillende spelers waarmee hij te maken heeft, kunnen de competenties bepaald worden die nodig zijn om de functie van wethouder met succes uit te voeren. De vertaling van taken naar competenties is om de volgende reden noodzakelijk. Het overzicht van taken binnen een functie geeft aan wat iemand moet doen. Op grond van de beschreven taken kan van een willekeurige kandidaat niet gezegd worden of hij ze ook daadwer-kelijk kan uitvoeren. Naast de be-schrijving van de taken die uitgevoerd moeten worden, moet dus ook bekend zijn wat een individu moet kunnen om die taken uit voeren. Het zijn compe-tenties die aangeven wat iemand moet kunnen. Naast een beschrijving van taken is een beschrijving van compe-tenties dus uiterst zinvol.

Wat is een competentie eigenlijk?Een competentie is het vermogen (van een wethouder) om (zijn) taken goed uit te voeren en succesvol te

De competenties van een wethouderHoofdstuk 3

Page 22: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

22

functioneren. Als een wethouder zijn taken goed uitvoert, beschikt hij klaar-blijkelijk over de juiste competenties (vermogens) daartoe. Deze vermogens zijn te herkennen in het gedrag dat de wethouder laat zien. Competenties wor-den dan ook beschreven aan de hand van waarneembare gedragsvoorbeel-den. Het gedrag van mensen geeft blijk van kennis, vaardigheden en persoons-kenmerken. Een competentie bestaat daardoor ook uit deze drie elementen.

Kennis Uit waarneembaar gedrag kan blijken dat iemand over kennis beschikt: het schrijven van wiskundige formules op een bord en het uitvoeren van een berekening duidt op het heb-ben van wiskundige kennis. Als een CDA’er een betoog kan houden over het CDA-gedachtegoed, beschikt hij of zij kennelijk over kennis van het CDA-gedachtegoed.

Vaardigheden Uit waarneembaar gedrag kan blijken dat iemand over een vaardigheid beschikt: het surfen over de golven van een surfer en het opstaan wanneer hij gevallen is om vervolgens verder te surfen duidt op het vaardig zijn in het surfen. Als een CDA’er in een debat zijn opponent de baas is, omdat hij de opponent met woorden aftroeft en het publiek klapt, is hij kennelijk vaardig in het voeren van een debat.

Persoonskenmerken Uit waarneem-baar gedrag kan blijken welke per-

soonskenmerken iemand heeft: het graag en gemakkelijk praten met men-sen en het groeten van hen duidt op een sociaal karakter. Als een CDA’er zich aan zijn woord houdt en verant-woordelijkheid neemt voor beslissingen of fouten, is hij of zij kennelijk een integer persoon.

Het is belangrijk om te benadruk-ken dat de meeste competenties, in ieder geval gedeeltelijk, aan te leren of verder te ontwikkelen zijn. Iemand kan namelijk kennis tot zich nemen en vaardigheden trainen. Ook kan iemand zich bewust worden van zijn of haar karakter en op grond daarvan zijn of haar gedrag eventueel veranderen. Het spreekt voor zich dat vooral dit laatste moeilijk te realiseren is; het is dan ook niet zo dat iedereen elke competentie kan aanleren.

Taken en competenties staan niet één op één met elkaar. Soms zijn meerdere competenties tegelijkertijd nodig om een taak uit te voeren en kan één com-petentie nodig zijn om meerdere taken uit te voeren. Zie hiervoor de volgende twee voorbeelden.

Voorbeeld 1: Eén competentie die in meerdere taken nodig is.

Competentie SensitiviteitGedrag ‘voelt verhoudingen tussen mensen aan’, ‘schat gevolgen in’ en

Page 23: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

23

‘leeft zich in mensen in’Taken Samenwerken met ambtelijk apparaat, verantwoording afleggen

Voorbeeld 2: Eén taak waarvoor meerdere competenties benodigd zijn.

Taak Collegiaal besturenGedrag Bijv. ‘laat visie zien’, ‘ondersteunt andere wethouders’ en ‘neemt beslissingen’Competenties Visie, besluitvaardigheid, samenwerken

3.4 De competenties van de wethouderUit het takenpakket dat bij het ambt van wethouder hoort, zijn de com-petenties ofwel vermogens afgeleid waarover de wethouder moet be-schikken om zijn functie goed uit te kunnen voeren. De verzameling van competenties behorende bij een functie wordt ook wel een competentieprofiel genoemd. Hieruit volgt logischerwijs dat het competentieprofiel van het ambt van wethouder aangeeft over welke competenties de wethouder zou moeten beschikken.

Het competentieprofiel van de wethou-der is een ideaalbeeld; het is per slot van rekening afgeleid van het volledige takenpakket. Het beschrijft per definitie de wethouder die elke competentie in

volledige mate beheerst. Het spreek woordelijke ‘schaap met de vijf poten’ dus. In de praktijk is het echter zo dat deze wethouder bepaald niet bestaat. Het competentieprofiel is dan ook meer een streven of ideaalbeeld.

Het verdient aanbeveling dat afdelin-gen ernaar streven om de (kandidaat-)wethouder (op termijn) in voldoende mate over alle competenties in het profiel te laten beschikken. Dat hoeft echter niet per sé het geval te zijn aan het begin van zijn wethouderschap, omdat mensen in de loop van de tijd nu eenmaal hun vak pas echt leren. Gedurende de wethoudersperiode zou er echter wel naar gestreefd moeten worden om met behulp van het func-tioneringsgesprek bepaalde compe- tenties te ontwikkelen of de wethouder daartoe aan te moedigen. De volgende aandachtspunten zijn van belang bij het gebruik van het compe-tentieprofiel:

1. Er is slechts een kleine kans op een wethouder die over alle com-petenties in het profiel beschikt. Het competentieprofiel is per defi-nitie een ideaalbeeld. Dat betekent dat de wethouder die over alle competenties beschikt, waarschijn-lijk niet bestaat. Bedenk dat goed en ga daar realistisch mee om.

2. Binnen het college kunnen wet-houders elkaar in competenties

Page 24: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

24

(en dus in sterke en zwakke pun-ten) aanvullen. Omdat de ideale wethouder niet bestaat, kunnen de wethouders elkaar in het college aanvullen. Let in het gebruik van het competentieprofiel dan ook op het totaal van competenties in het ‘waarschijnlijke’ college (de wethouderskandidaten van de mogelijke coalitie partijen zijn vaak bekend). Daarbij is echter belang-rijk dat de CDA-wethouder in zijn functioneren in ieder geval niet on-derdoet voor zijn collega’s, wat ten koste gaat van zijn politieke gewin. Er zit dus een bepaalde (politieke) spanning in het ‘elkaar aanvullen’ als wethouders in een college.

3. De competenties in het profiel hebben een willekeurige volg-orde. Er is geen rangorde aange-bracht in de competenties in die zin dat de eerstgenoemde competentie belangrijker zou zijn dan de laatste. Alle competenties zijn even belang-rijk. Afhankelijk van de lokale poli-tieke situatie kan per competentie meer of minder gewicht toegekend worden.

De gedragsvoorbeelden aan de hand waarvan de competenties zijn beschre-ven, voldoen aan drie criteria om het competentieprofiel binnen de afdelin-gen een werkbaar instrument te laten zijn. Zij zijn ten eerste toetsbaar. Ten tweede zijn zij algemeen geformuleerd in plaats van geformuleerd binnen de

context van de functie van wethouder. Hierdoor is het mogelijk om nieuwe kandidaten te toetsen, die nog nooit in de context van wethouder hebben gewerkt. En ten derde zijn alle gedra-gingen relevant voor de competentie. Uit het gedragsvoorbeeld ‘kijkt voetbal op televisie’ blijkt bijvoorbeeld niet dat iemand over de competentie ‘voetbal-len’ beschikt.

Als laatste opmerking geldt dat het ta-kenpakket van de CDA-wethouder ‘an sich’ niet verschilt met het takenpak-ket van de VVD- of PvdA-wethouder. Dat betekent dat de competenties die horen bij het ambt van CDA-, VVD- of PvdA-wethouder ook niet van elkaar verschillen! De competenties zijn im-mers afgeleid uit het takenpakket. De gedragsvoorbeelden waarmee iedere competentie wordt beschreven, gelden dus in principe voor de wethouder van welke politieke kleur dan ook. Echter, de manier waarop de CDA- wethouder zijn functie uitvoert en zijn compe-tenties en vermogens gebruikt (zijn bestuursstijl), maakt dat hij als CDA- wethouder herkend wordt. In hoofdstuk vier worden dan ook de competenties en bestuursstijlen gekoppeld en wordt de CDA- wethouder beschreven.

Verderop in deze paragraaf worden de competenties beschreven. Daarbij wordt meteen per competentie een korte toelichting gegeven hoe deze tot uiting komt in het gedrag van de CDA-wethouder: de ‘CDA-dimensie’.

Page 25: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

25

In het onderstaande competentieprofiel behorende bij de functie van CDA- wethouder worden de zes kerncom-petenties genoemd. Dit zijn de zes competenties ofwel vermogens die de wethouder in de gemeentelijke politiek nodig heeft om het diverse takenpakket in zijn functie met succes uit te kunnen voeren. Om te voorkomen dat het competentieprofiel uit twintig tot dertig competenties zou bestaan, zijn ver-schillende competenties geclusterd tot de zes kerncompetenties. Het nadeel daarvan is dat een aantal ‘kleinere’ competenties, zoals besluitvaardigheid, netwerkvaardigheid, integriteit, relati-veringsvermogen, stressbestendigheid, leervermogen, etc. niet expliciet als competentie genoemd worden. Wel komen deze punten terug in de ge-dragsvoorbeelden. Het voordeel is dat hiermee een compact en handzaam competentieprofiel ontstaan is.

Page 26: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

26

Competentie SenSitiViteit

omschrijving van de competentie

Het vermogen om mensen, de sociale omgeving enintermenselijke processen en de eigen invloed hierop aante voelen en daar bewust mee om te gaan.

Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag - voelt intuïtief mensen, de sociale omgeving en inter-persoonlijke processen aan;

- leeft zich in anderen in en houdt rekening met hun gevoe-lens en behoeften;

- voelt de (machts)verhoudingen tussen mensen aan;- schat de gevolgen en effecten van keuzes en besluiten

voor mensen in en speelt hierop in;- voelt het belang van netwerken aan.

De heer Smalders is CDA-wethouder en beschikt over de competentie (politieke) sensitiviteit, omdat hij begrijpt en doorziet hoe het politieke proces in de gemeen-teraad werkt. Hij kent en begrijpt daarin zijn eigen rol en de rol van anderen, en weet hoe het bestuurs- en besluitvormingsproces verloopt. Hij heeft het politieke ‘fingerspitzengefühl’, begrijpt hoe de verhoudingen tussen college, raad en ambte-lijk apparaat liggen en gaat daar omzichtig mee om. Hij begrijpt de machtswer-king tussen bestuursdeelnemers en beweegt zich onder hen. Hij denkt vooruit en voelt knelpunten bij het college of de raad op tijd aankomen. Hij is zich bewust van zijn bestuurlijke verantwoordelijkheid en weet dat hij een publieke functie heeft. Hij weet wat er in de lokale samenleving speelt en laat zich hierover informe-ren. Hij voelt zich verbonden met de burgers en de lokale gemeenschap en toont maatschappelijke betrokkenheid. Hij is zich bewust van de gevoelens, meningen en ideeën van anderen. Hij herkent ontwikkelingen, belangen en gevoeligheden van burgers en de raad feilloos en neemt dit mee in zijn politiek handelen. Hij heeft een antenne voor wat er leeft onder de leden en kiezers en pikt signalen op. Hij onderkent het belang van netwerken, beweegt zich in bestaande (CDA-)netwerken, bouwt netwerken op en onderhoudt deze. Hij haalt informatie en krijgt voeding uit bijvoorbeeld de CDA-fractie, de CDA-afdeling, Statenleden, Gedeputeerden, Kamerleden en andere CDA-wethouders.

Page 27: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

27

Mevrouw Jansse is CDA-wethouder en beschikt over de competentie communi­catieve vaardigheden, omdat zij mondig is en haar verhaal goed en duidelijk kan brengen. Zij drukt zich zowel mondeling als schriftelijk begrijpelijk uit. Zij formuleert duidelijk, gebruikt ´gewone mensentaal´ en stemt haar communicatie af op de doelgroep. Zij hanteert verschillende vormen van communicatie, waar-onder presenteren, vergaderen, overleggen en debatteren en doet dit zowel in het openbaar als in beslotenheid. Zij deelt en toetst haar mening en argumenten bij burgers, de raad, het college en het ambtelijk apparaat, en gebruikt daarbij verschillende media. Zij zoekt voortdurend contact met mensen, omdat zij het beste weten wat in hun leefomgeving speelt. Zij profileert zichzelf en het CDA om een positieve beeldvorming te bereiken. Zij ziet de pers als een onmisbare schakel in de externe communicatie en zoekt deze waar nodig op. Zij weet daarbij te doseren. Zij is mediageniek in de zin dat ze goed overkomt in haar presentatie en woorden. Zij begeeft zich onder mensen en luistert naar hun verhaal. Zij verzekert hen dat zij gehoord zijn. Zij geeft anderen de ruimte om zich uit te spreken, vraagt door en gaat in op wat anderen zeggen.

Competentie CommUniCAtieVe VAARDiGHeDen

omschrijving van de competentie

Het vermogen om zich in verschillende situaties en op alle niveaus op een begrijpelijke manier uit te drukken, zodat anderen de boodschap begrijpen en overtuigd worden.

Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag - drukt zich op mondelinge en schriftelijke wijze op een begrijpelijke manier uit;- formuleert kort en duidelijk en op hoofdlijnen;- luistert naar mensen;- schuwt het debat en de discussie niet;- beweegt zich gemakkelijk tussen mensen en schept plezier in de commnicatie met hen.

Page 28: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

28

De heer Sonneveld is CDA-wethouder en beschikt over de competentie samen­werken, omdat hij in het college zijn collega-wethouders ondersteunt en zich richt op de collegialiteit tussen hen. Hij ziet wanneer zij ondersteuning nodig hebben, tast hun zelfstandigheid daarbij niet aan en voorkomt dat zijn eigen zelfstan-digheid in gevaar komt. Hij is behulpzaam en, indien nodig, geeft én vraagt hij ondersteuning. Hij spreekt het vertrouwen in zijn collega’s uit en biedt hulp bij conflicten. Hij kent de gezamenlijke doelen van het college, zet zich daar actief voor in en richt zich op een langdurige constructieve samenwerking. Hij is loyaal en kritisch waar het gaat om het functioneren van het college als team en maakt tijdig ontstane conflictsituaties binnen het college bespreekbaar. Hij kan daarin een bemiddelende rol spelen. Hij toont interesse, denkt met anderen mee en levert bijdragen vanuit zijn expertise en sterke punten. Hij levert opbouwende kritiek aan zijn collega-wethouders en vraagt dit tevens van hen. Hij heeft oog voor het alge-meen belang van het college. Hij committeert zich aan het collegeprogram en stelt zich in een goede balans onafhankelijk en zelfstandig op in zijn standpunten en die van het CDA. Hij doet zo nodig concessies om gezamenlijke doelen te bereiken.

Competentie SAmenWeRKen

omschrijving van de competentie

Het vermogen om op actieve wijze ondersteuning te gevenen te vragen, en bij te dragen aan het bereiken vangezamenlijke resultaten.

Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag - ondersteunt anderen en vraagt zelf ondersteuning indien nodig;

- staat open voor feedback en kritiek en leert van eigen handelen;

- stelt het algemeen belang voorop;- maakt ontstane conflictsituaties bespreekbaar;- doet zonodig concessies om tot een gezamenlijk uit-

gangspunt te komen.

Page 29: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

29

Competentie ReSULtAAtGeRiCHtHeiD

omschrijving van de competentie

Het vermogen om zich in te zetten voor beoogde resultaten en deze te realiseren.

Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag - stelt zichzelf heldere doelen en is kritisch op het eigen handelen;

- toont initiatief en onderneemt actie;- maakt afwegingen en beoordelingen en hakt knopen

door;- komt op voor het eigen belang in relatie tot de na te

streven doelen;- geeft bij weerstand niet zomaar op en is vasthoudend tot

dat het beoogde doel is bereikt.

De heer De Vries is CDA-wethouder en beschikt over de competentie resultaat­gerichtheid, omdat hij partijpolitieke, college- en persoonlijke resultaten wil behalen en zich daarvoor inzet op een actieve wijze. Hij stelt doelen die hij wil bereiken en richt zich hier actief op. Hij wil ‘zijn dingen er doorheen krijgen’. Hij verbreedt en verdiept zijn kennis, neemt nieuwe informatie in zich op en integreert dit in zijn bestaande kennis. Hij reflecteert op zichzelf om er achter te komen of zijn manier van werken leidt tot het behalen van resultaten. Hij werkt efficiënt naar zijn doelen toe en houdt hieraan vast. Hij vormt zijn mening, hakt knopen door, neemt beslissingen en maakt zijn resultaten zichtbaar voor college, raadsleden en ambtelijk apparaat. Hij is ondernemend, gedreven, geeft niet snel op en is stressbe-stendig. Hij onderhandelt tijdens college- en raadsvergaderingen over de belangen binnen zijn portefeuille, is in staat om tot wisselende meerderheden te komen en heeft een duidelijk persoonlijk standpunt bij het omgaan met verschillende belan-gen in het college en de raad.

Page 30: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

30

Mevrouw Evers is CDA-wethouder en beschikt over de competentie leiderschap, omdat zij visie heeft en deze voortdurend ontwikkelt, en op grond daarvan handelt en het ambtelijk apparaat aanstuurt. Zij ontwikkelt vanuit het CDA-gedachtegoed voortdurend een toekomstvisie, staat daarvoor in de politieke arena en handelt daarnaar. Zij is consistent in haar opvattingen. Zij durft verantwoordelijkheden bij het ambtelijk apparaat te leggen, delegeert taken en geeft concrete opdrachten. Zij neemt en draagt daarbij eindverantwoordelijkheid. Zij begrijpt hoe het amb-telijk apparaat werkt en zorgt voor een goede samenwerking. Zij is inspirerend, heeft overwicht en is gezaghebbend. Zij maakt indruk op het ambtelijk apparaat door het krachtig en duidelijk richting geven aan haar te bereiken doelen en krijgt daardoor ook gedaan wat zij wil. Zij krijgt het ambtelijk apparaat in beweging, neemt het mee in haar gedachtevorming en verkrijgt zodoende instemming en draagvlak. Zij motiveert, enthousiasmeert en stimuleert ambtenaren en houdt de verhoudingen tussen hen goed. Zij verbindt hen met elkaar en waardeert een ieder om zijn of haar functie. Zij past haar gedrag aan mensen en situaties aan om te bereiken wat zij wil. Zij gaat indien nodig voorop in het college en in raadsver-gaderingen en leidt het politiek-bestuurlijke proces. Zij zet zich in om anderen te overtuigen, beïnvloedt hen en praat mee over andere portefeuilles.

Competentie LeiDeRSCHAp

omschrijving van de competentie

Het vermogen om op grond van visie, richting en sturing te geven aan een groep en individuen, en het tot stand brengen en handhaven van een samenwerkingsverband met hen.

Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag - heeft impact en oefent invloed uit op mensen;- (ver)deelt verantwoordelijkheden, geeft opdrachten en

maakt afspraken;- ontwikkelt voortdurend zijn visie en handelt in lijn hiermee;- motiveert en enthousiasmeert, en neemt mensen mee in

zijn visie;- verbindt mensen met elkaar en creëert een gezamenlijk

doel.

Page 31: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

31

De heer Tseng is CDA-wethouder en beschikt over de competentie betrokken­heid, omdat hij zich verbonden voelt met (de uitkomsten van) zijn functie. Hij betrekt burgers en hun kansen en problemen bij de beleidsvorming en is oprecht betrokken bij de samenleving. Hij wordt hierdoor in zijn functioneren gemotiveerd en laat zien dat hun zaken hem persoonlijk raken. Hij voelt zich verantwoordelijk voor zijn functie en neemt verantwoordelijkheid voor de uitkomsten en gevolgen van politieke besluit vorming. Hij is als vanzelfsprekend aanwezig waar burgers dat verwachten van hem. Hij legt verantwoording af aan de raad én aan burgers. Hij verschaft de raad alle informatie die zij nodig heeft en verschijnt in raads- en commissievergaderingen om toelichting te geven. Hij is betrouwbaar en integer en leeft vanuit zijn eigen over tuiging sociale en ethische normen consistent na. Hij is zichzelf als wethouder en voelt zich prettig. Hij is enthousiast, politiek en CDA-geëngageerd en zijn functie verschaft hem oprecht plezier.

Competentie BetRoKKenHeiD

omschrijving van de competentie

Het vermogen om zich verbonden te voelen en te tonen met het ambt en de organisatie.

Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag - toont zich verbonden met de functie;- komt betrouwbaar, natuurlijk en integer over;- voelt zich verantwoordelijk voor uitkomsten en gevolgen;- straalt enthousiasme naar anderen uit.

Andere kenmerken van de CDA-wet-houderEr is een aantal manieren om weer te geven aan welke kenmerken een individu zou moeten voldoen om een bepaalde functie uit te kunnen voeren. Binnen het CDA wordt hiervoor bij diverse kandidaatstellingsprocedures

een profielschets gebruikt, zo ook in het kandidaatstellingsproces voor de gemeenteraadsverkiezingen (zie hiervoor het Handboek Gemeente-raadsverkiezingen 20147). In de profiel-schets van de CDA-wethouder die het afdelingsbestuur opstelt kan aangege-ven worden aan welke kenmerken de

7. Handboek Gemeenteraadsverkiezingen 2014

Page 32: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

32

wethouder moet voldoen. Deze ken-merken bestaan enerzijds uit compe-tenties en anderzijds uit voorwaarden. De voorwaarden kunnen de volgende zijn:

• kennisvanhetCDA-gedachtegoed;• kennisvanéénofmeerdere specifieke beleidsterreinen; • lokalebinding;• intrinsiekemotivatie;• humor;• voldoendetijd.

Het onderscheid tussen competenties en voorwaarden is als volgt. Compe-tenties zijn de vermogens die bepa-lend zijn voor het kunnen vertonen van gedrag. Voorwaarden die aan kandidaat-wethouders worden gesteld, zijn ‘wezenskenmerken’ van hen als persoon. Iemand heeft gevoel voor humor of niet, iemand is geworteld in het CDA-gedachtegoed of niet, iemand heeft voldoende tijd of niet. Als van dit laatste punt bijvoorbeeld geen sprake is, kan iemand nog wel tijd maken om aan deze voorwaarde te voldoen. Het heeft verder echter niets met het kun-nen vertonen van gedrag of vermogens te maken. Hetzelfde geldt voor kennis van één of meerdere beleidsterrei-nen. Dat is natuurlijk (binnen zekere grenzen) aan te leren. De competentie die daarbij hoort is echter het leerver-mogen om nieuwe kennis in zich op te nemen. Het aanhouden van een

duidelijk onderscheid tussen voorwaar-den en competenties is om deze reden noodzakelijk.

In de profielschets kunnen de com-petenties van de wethouder worden opgenomen, naast de genoemde voorwaarden.Het competentieprofiel geeft aan welke competenties nodig zijn om de functie van wethouder op een goede wijze uit te kunnen voeren, maar het is aan het afdelingsbestuur om dit wel of niet over te nemen in de profielschets of op onderdelen aanpassingen te doen.

Het begrip profielschets kan binnen het CDA gebruikt blijven worden in het kandidaatstellingsproces. Ook het feit dat daarin alle voorwaarden en competenties vermeld staan, kan onge-wijzigd blijven. Echter, de algemeen geformuleerde verwachtingen die vaak genoemd worden bij de functie van de wethouder kunnen nu vervangen worden door het competentieprofiel. Daarmee kan het competentieprofiel van de wethouder een onderdeel wor-den van de profielschets.

Page 33: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

33

naar een CDA-bestuursstijl

Een wethouder zal in zijn functie een bepaalde bestuursstijl hanteren. Werkendeweg zal hij deze ontwikkelen zonder dat hij zich er misschien van bewust is welke stijl(en) hij hanteert of waarin hij varieert. Ook zal door ervaring moeten blijken welke stijl het beste bij hem past en hoe hij deze in de verschillende speelvelden hanteert om effectief te kunnen werken.

Laten we er van uitgaan dat de wet-houder zich herkent in de aspecten van de verschillende bestuursstijlen. Hij zal deze ook waarnemen bij collega-wethouders. Dat kan helpen in de samenwerking, want een bepaalde bestuursstijl onderkennen bij jezelf of bij een collega helpt om er op te antici-peren of te reageren.

De vraag kan gesteld worden welke bestuursstijl, of een combinatie van stijlen, het beste past bij een chris-ten- democratische wethouder.

Deze vraag is niet zonder meer te be-antwoorden. Daarom is in deze hand-reiking ook een aantal competenties opgenomen. Aan de hand van compe-tenties wordt het gedrag van een wet-houder beschreven en daarmee kan het eigen gedrag aan de verschillende bestuursstijlen gespiegeld worden. Toch is er wel iets te zeggen over een christen- democratische bestuursstijl. In de inleiding hebben we gekozen voor een communicatieve en participa-tieve bestuursstijl als belangrijkste ele-

ment van een christen-democratische bestuursstijl. Daarvan komt iets terug in de stijl van de ambassadeur. Een gemeente besturen is veel communice-ren en – in zekere zin – overleven. Maar het communicatieve en partici-patieve aspect komt ook terug in de stijl van de politiek leider. Die wordt gedreven door idealen. Hij moet zich er van bewust blijven dat hij in zelf gegra-ven valkuilen valt als hij opgaat in het eigen gelijk. Een wethouder die kennis van zaken heeft, op dossier niveau kan meepraten met de ambtelijke organi-satie, is op zich goed. Hij moet echter voldoende afstand houden ten opzichte van de materie om politiek te kunnen sturen. Daarin zit immers zijn toege-voegde waarde ten opzichte van de ambtelijke organisatie.

In die zin is de superambtenaar geen bestuursstijl om na te streven, hoe groot die verleiding ook is. De prag-maticus kiest voor het haalbare, zoekt draagvlak. Hij weet waar hij wel of geen winst moet halen. Misschien komt de stijl van de pragmaticus nog wel het dichtste bij de politiek-bestuurlijke werkelijkheid. De vraag is alleen of het bestuursproces daarbij niet al te dominant wordt. Idealen of principes moeten soms ook voor de pragmaticus een stopbord zijn. Maar soms moet er gewoon meegelift worden, afhan-kelijk van de politieke context of de verhoudingen. Meeliften is daarmee niet een brevet van onvermogen, maar

Hoofdstuk 4

Page 34: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

34

veel meer de keerzijde van het soms harde en vaak onvoorspelbare politieke bedrijf. Meeliften is dan ook geen domi-nante bestuursstijl.

Als we nu een verbinding leggen tus-sen de bestuursstijlen en competenties dan proberen we het beeld van een christen- democratische wethouder te schetsen. De competenties, eerder ge-noemd en uitgewerkt, zijn de volgende:

- sensitiviteit; - communicatieve vaardigheden; - samenwerken; - resultaatgerichtheid; - leiderschap; - betrokkenheid.

Als we deze competenties projecteren op de bestuursstijlen dan valt op dat leiderschap en resultaatgerichtheid terugkomen in de stijl van politiek leider en pragmaticus. Samenwerken en goed communiceren komen in meer-dere stijlen terug. Zij zijn als het ware een noodzakelijke voorwaarde voor het wethouderschap. Onderscheidend voor christendemocraten zou moeten zijn sensitiviteit en betrokkenheid. Over deze competenties zouden zij bij uitstek moeten beschikken. Wellicht zijn dat ook wel de spiegels voor een wethouder, zowel bij het aantreden als later tijdens de rit. Deze twee compe-tenties reiken naar onze christende-mocratische mensvisie: betrokkenheid op de ander en ook de erkenning van de betrekkelijkheid van het eigen gelijk

en de intrinsieke beperktheid van de politiek.

We hebben gezien dat de wethouder zich niet perse van wethouders met een andere politieke kleur onder-scheidt in de competenties waarover hij beschikt. Maar dat doet hij wel met zijn kennis van het CDA-gedachtegoed en door midden in de samenleving te staan. Dat zijn voorwaarden die aan de CDA-wethouder moeten worden gesteld, waarbij de zes competenties, en met name sensitiviteit en betrokken-heid, nodig zijn om vanuit het CDA-gedachtegoed het wethouderschap te vervullen.

De CDA-wethouder kenmerkt zich door in zijn voorstellen en/of ideeën mensen en de gemeenschappen waarin ze le-ven centraal te stellen, door de rol van de overheid als faciliterend op te vatten (dus geen ‘overnemende’ overheid). Een overheid die actief signaleert, eventueel initiatieven kan stimuleren, maar die uiteindelijk gemeenschappen de eindverantwoordelijkheid laat zodra ze daartoe in staat zijn of zijn gemaakt. Een overheid die er is als mensen of gemeenschappen in nood verke-ren, die er is om te dynamiseren en eventueel te helpen organiseren, maar die mensen in hun leef- en werkver-banden centraal stelt, een overheid die betrouwbaar is, lasten laat dragen daar waar ze gedragen kunnen worden en een beroep doet op de solidariteit tus-sen mensen en hun gemeenschappen.

Page 35: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

35

De CDA-wethouder zou een spil moe-ten zijn in een dergelijk college. Hij on-derneemt natuurlijk actie waar mensen en/of gemeenschappen (wijken, vereni-gingen, etc.) in nood zijn, maar neemt doorgaans als handelingsleidraad om mensen en hun gemeenschap-pen bewust te maken van hun eigen vermogens tot actie. Hij gelooft erin dat mensen en de gemeenschappen (of dat nu ambtenaren zijn in hun afdeling of burgers in hun wijken, verenigingen en groeperingen) waarin zij zich bewe-gen tot veel in staat zijn en richt zich er voortdurend op hen van die vermogens bewust te maken en hen te faciliteren die vermogens in actie om te zetten. De bestuursstijl die hij hanteert en de competenties waarover hij beschikt zijn van doorslaggevende waarde om deze gemeentelijke politieke situatie te bereiken. De CDA-wethouder heeft zijn competenties nodig, en dan juist sensitiviteit en betrokkenheid, om de vertaling van CDA-uitgangspunten in de gemeentelijke politiek te maken en CDA-ideeën te vertalen naar beleid.

Een ideaal is altijd goed om voor ogen te houden. Daarbij is de toets van de competenties in de verschil-lende bestuursstijlen van belang. Maar misschien is nog wel het belangrijkste daarbij om te (blijven) luisteren. Naar anderen en naar jezelf. Stijlen en competenties worden (of zijn) iets van een bestuurder zelf. De permanente bereidheid te leren, te spiegelen en te reflecteren helpt om te ontwikkelen.

Zo leert de meelifter van de pragma-ticus, en wordt de politiek leider meer ambassadeur.

Samenvattend, christendemocraten zien besturen als een opdracht om mensen tot hun recht te laten komen. De bestuurder mag zelf ook als mens tot zijn recht komen. Daarvoor bieden deze bestuursstijlen en competenties een spiegel en een handreiking.

Page 36: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

36

Page 37: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

37

Het Steenkampinstituut (het opleidings-instituut van het CDA), de afdeling HRM en de CDA-bestuurdersvereni-ging leveren verschillende diensten en producten. Het gaat daarbij om zowel ondersteuning bij de uitoefening van het ambt als bij de verdere ontwikkeling van het individu en het faciliteren bij te zetten stappen in zijn verdere loop-baan. Daarnaast zijn er de diensten en producten die afdelingsbestuurders en fracties kunnen ondersteunen in hun functionele ‘relatie(s)’ met de wethouder(s) in hun afdeling. Deze diensten en producten worden aange-boden door verschillende onderdelen in het CDA-bureau zoals de afdelingen HRM, het Steenkampinstituut en de CDA-bestuurdersvereniging, maar ook door (spontane) netwerken van col-lega’s in het ambt.Verder in deze bijlage treft u een kort overzicht aan van de beschikbare pro-ducten en diensten. Voor een volledig overzicht van de geboden diensten en producten kunt u terecht op de vol-gende websites of contact leggen via de volgende mailadressen of telefoon-nummers:

Steenkampinstituut www.cda.nl/si [email protected] 070-3424860

Afdeling HRM www.cda.nl/hrm [email protected] 070-3424860

Bestuurdersvereniging www.cda-bestuurdersvereniging.nl [email protected] 070-3424890

Aspirant-wethouderscursusHet Steenkampinstituut heeft een aspirant-wethouderscursus voor aan-komende nieuwe wethouders ontwik-keld. Deze cursus zal in de periode januari tot mei 2010 landelijk worden aangeboden. De cursus bestaat uit tien dagdelen. Vijf dagdelen (één weekend) vóór de verkiezingen en vijf ná de verkiezingen. In het eerste deel wordt aandacht besteed aan onderhandelen, de rechtspositie van wethouders, de opbouw van het landelijke netwerk, de eerste honderd dagen en de verschil-lende speelvelden van de wethouder. Coaching door oud-wethouders van de eerste honderd dagen is onderdeel van de cursus. Het tweede deel, na de verkiezingen, gaat door op de verschil-lende speelvelden, geeft specifieke aandacht aan o.a. financiën, de bete-kenis van collegiaal bestuur, interactief beleid en de verdere uitbouw van het netwerk.

WethoudersleergangDeze leergang bestaat uit vier modu-les en is bedoeld voor CDA-leden die wethouder zijn (of dat binnen enkele weken worden). Het is verplicht om eerst module één te volgen om deel te kunnen nemen aan één of meerdere van de daarop volgende modules.

Bijlage 1: Producten en diensten

Page 38: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

38

Meer informatie vinden en aanmelden kan via de site van het Steenkampin-stituut

www.cda.nl/si

Naast deze specifieke opleidingen voor (nieuwe) CDA-wethouders biedt het Steenkampinstituut nog meer opleidin-gen en trainingen aan welke voor wet-houders interessant kunnen zijn, afhan-kelijk van hun ervaring of te vervullen rol. Voor de beoogde wethouder die na de raadsverkiezingen bijvoorbeeld gaat optreden als onderhandelaar namens het CDA, is bijvoorbeeld (los van de wethouderscursus) de cursus ‘onder-handelen’ beschikbaar. Voorts kunnen de bestaande cursussen ‘speech-schrijven’, ‘voorzitten en voorgezeten worden’ en de ‘cursus rechtmatigheid’ bijdragen aan een gewenste verdere ontwikkeling of professionalisering. Voor specifieke en persoonlijke vragen over opleiding en training, of voor coachingstrajecten kan overigens altijd contact worden opgenomen met het Steenkampinstituut. In samenspraak wordt dan bekeken of door het ontwik-kelen van maatwerk, of anderszins invulling gegeven kan worden aan de behoeften van de wethouder op dit vlak.

Training werving & selectiegesprekkenDe training ‘het voeren van werving en selectie gesprekken op basis van competentieprofielen’ wordt tussen april en september 2009 gegeven. In

eerste instantie is deze bedoeld om afdelingsbestuurders en vertrouwens-commissies een instrument aan te reiken om raadsleden op grond van objectieve criteria te kunnen selecte-ren. Deze training kan echter ook door de fractie(leden) en afdelingsbestuur-ders in samenhang met deze handrei-king gebruikt worden voor het voeren van werving & selectiegesprekken met kandidaat-wethouders. U kunt zich voor deze training in uw regio aanmel-den via de website van het Steenkamp-instituut.Los van de training kunt u bij het CDA-bureau de handreiking ‘werving & selectie van gemeenteraadsleden’ bestellen via

[email protected]

Training functioneringsgesprekkenNaar analogie van het hier bovenstaan-de is ook de training functioneringsge-sprekken en de bijbehorende brochure ‘Handreiking Functioneringsgesprek-ken’ beschikbaar én te gebruiken voor het voeren van functioneringsgesprek-ken met wethouders.

Handreiking lokaal DuaalDeze in 2004 verschenen handreiking is een gezamenlijke uitgave van de Bestuurdersvereniging en het CDA-bureau. Hierin wordt een onderlinge verhouding tussen afdelingsbestuur, fractie en wethouder(s) geschetst. Deze handreiking kan door betrokke-nen gebruikt worden om de onderlinge

Page 39: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

39

relatie(s) te duiden en daar afspraken over te maken ten einde een harmo-nieuze samenwerking te bevorderen. Deze handreiking is te bestellen via

[email protected].

WethouderspoolDe afdeling HRM wordt geregeld ge-confronteerd met het verzoek te bemid-delen/mee te denken met de zoektocht naar een (tijdelijke) wethouder-van-buiten-de-raad. In deze situaties put HRM onder andere uit de wethouder-spool. In dit bestand staan de namen van oud-wethouders met dualistische werkervaring die de ambitie hebben en beschikbaar zijn om in een andere gemeente wethouder-van-buiten-de-raad te worden. Op verzoek van een afdeling wordt een lijstje met potentiële wethouderskandidaten opgesteld die aan het profiel voldoen en uit de regio afkomstig zijn. Voor vragen kunt u contact opnemen met HRM.Stuur een mail naar: [email protected].

faciliteren van netwerkenOnderlinge contacten tussen CDA- wethouders zijn belangrijk, zowel voor deze groep bestuurders zelf als voor het CDA als geheel. Onder-linge contacten dragen er toe bij dat ervaringen kunnen worden uitgewis-seld, klankborden gevonden kunnen worden en kennis kan worden uitgewis-seld. Individuele wethouders worden daardoor gesteund, gestimuleerd en gemotiveerd om zich te ontwikkelen in

hun functie wat zowel hen als de partij sterker maakt. Om deze reden vinden zowel het CDA-bestuur als de Bestuur-dersvereniging het van groot belang bestaande netwerken te faciliteren en het ontstaan van nieuwe netwerken te bevorderen. Er zijn formele en informe-le netwerken, virtuele netwerken, regio-nale en landelijke netwerken, netwer-ken per functiegroep of gebaseerd op interessegebied, etc. Wat het CDA en de CDA-bestuurdersvereniging kunnen doen en doen om deze netwerken voor wethouders te faciliteren is vierledig:

1. Het creëren van fysieke ontmoe-tingsplaatsen en momenten (zoals de wethouderscursus, bestuurders-dag van de Bestuurdersvereniging), zowel landelijk als regionaal;

2. Het creëren van virtuele ontmoe-tingsplaatsen (bijvoorbeeld de leden sectie van www.cda-bestuur-dersvereniging.nl). Deze website is voortdurend in ontwikkeling en zal verder uitgebreid worden met interactieve functies en netwerk mogelijkheden;

3. Het registreren van gegevens van wethouders, zodat centraal bekend is welke portefeuille zij hebben en wat hun vakinhoudelijke achter-grond en aandachtsgebied is. De Bestuurdersvereniging rekent het tot haar taak deze gegevens in het CDA-ledenbestand zoveel moge-lijk bij de tijd te houden. Wanneer u gebruik wilt maken van deze gegevens voor het leggen van

Page 40: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

40

contact met collega-wethouders kunt u contact opnemen met de Bestuurdersvereniging

([email protected]);

4. Het aanbieden van de HRM dien-sten (zie hierboven).

Opmerking: Het nut van elke database valt of staat met de mate van betrouw-baarheid. Wethouders worden dan ook nadrukkelijk verzocht wijzigingen door te geven aan de Bestuurdersvereni-ging. En, voor zover zij ook opgeno-men zijn in de wethouderspool, aan de afdeling HRM ([email protected]).

Inhoudelijke ondersteuningVoor ondersteuning ten aanzien van de inhoud van de verschillende beleidster-reinen kunnen de vakdossiers op de website van de Bestuurdersvereniging een goede dienst bewijzen. Hier vindt men de basisinformatie over belang-rijke politieke onderwerpen. Deze infor-matie wordt voortdurend bijgehouden en geactualiseerd door medewerkers van de Bestuurdersvereniging. Er is bijzondere aandacht voor de politieke visie van het CDA op het lokaal bestuur en voor ‘good practices’.

Het bekende maandblad van de CDA- bestuurdersvereniging Bestuursforum biedt interessante achtergrondinforma-tie bij actuele thema’s in de lokale poli-tiek. Het blad is zo een forum voor het uitwisselen van de kennis en ervaring van leden van de vereniging.

Daarnaast zijn er de landelijke en pro-vinciale dagen die de Bestuurdersver-eniging en haar provinciale afdelingen organiseren die inspelen op actuele lokale vraagstukken.

Al deze faciliteiten samen bieden de mogelijkheid voor individuele wethou-ders om direct en indirect in contact te komen met collega-wethouders voor vragen, klankbord, kennisuitwisseling, het gezamenlijk organiseren van (vak-inhoudelijke) bijeenkomsten, etc.

Contactgegevens

Steenkampinstituut www.cda.nl/si [email protected] 070-3424860

Afdeling HRM www.cda.nl/hrm [email protected] 070-3424860

Bestuurdersvereniging www.cda-bestuurdersvereniging.nl [email protected] 070-3424890

Page 41: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

41

Bijlage 2: Het competentieprofiel binnen lokaal HRM-beleid

Het gebruik van het competentiepro-fiel van de CDA-wethouder binnen de lokale CDA-afdeling valt onder de noemer HRM-beleid (Human Resource Management). Lokaal HRM-beleid richt zich op de optimale inzet en ontwik-keling van actieve leden binnen de afdeling. Het is namelijk één van de kerntaken van het afdelingsbestuur om zich in te zetten voor de ontwikke-ling van haar actieve leden. Binnen de afdeling zijn altijd goede mensen op de juiste plaats nodig. Het competen-tieprofiel van de CDA-wethouder wordt opgesteld door of onder verantwoor-delijkheid van het afdelingsbestuur. Het biedt daarmee de gemeentelijke afdelingen een handvat om zelf tot een eigentijds, lokaal HRM-beleid te komen ten aanzien van haar wethouders. Dit HRM-beleid hoeft zich natuurlijk niet alleen op de zittende wethouders te richten, maar kan ook betrekking heb-ben op het voorbereiden van potentiële kandidaten op die functie. Dit compe-tentieprofiel kan alleen bijdragen aan de HRM-activiteiten die op de functie van wethouder zijn gericht. Het com-petentieprofiel kan drie toepassingen hebben, te weten:

1. Talentvolle CDA-leden en poten-tiële kandidaten kunnen door het competentieprofiel een duidelijk beeld krijgen van wat de functie van wethouder inhoudt. Tijdens het kandidaatstellingsproces en de

collegeonderhandelingen biedt het als onderdeel van de profielschets tevens duidelijkheid over de com-petenties waarover de beoogde wethouder(s) zou(den) moeten beschikken;

2. Met behulp van het competentie-profiel kunnen functioneringsge-sprekken met wethouders gevoerd worden. Deze worden gevoerd samen met de afdelingsvoorzitter en een ander bestuurslid8, waarbij gesproken kan worden over het functioneren als wethouder en de ontwikkeling daarin. Het competen-tieprofiel genereert in het functione-ringsgesprek voortdurend ge-spreksstof doordat de competenties aan de hand van waarneembaar gedrag worden beschreven;

3. Met behulp van het competentie-profiel is het mogelijk om steeds in kaart te brengen wat de sterkten en zwakten van de (kandidaat-)wethouder zijn met betrekking tot zijn of haar competenties. Boven-dien kunnen (kandidaat-)wethou-ders zich met behulp van opleiding gericht ontwikkelen. Hiervoor is een invulformulier ontwikkeld. Zie hiervoor bijlage 4.

AandachtspuntHet is van belang te vermelden dat de voordracht van een kandidaat-wethou-

8. Zie ook de brochure ‘Handreiking Functioneringsgesprekken’ van het CDA-bureau

Page 42: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

42

Bijlage 3: Handzaam competentieprofiel CDA-wethouder

der, waarbij het competentieprofiel van de CDA-wethouder kan helpen, een bevoegdheid is van de nieuwe fractie. De handreiking Lokaal Duaal (artikel 14) schrijft hier het volgende over: ‘Wat betreft de rol van het afdelingsbestuur wordt duidelijk gemaakt dat deze niet verder gaat dan het geven van advies. Duidelijk moet zijn dat uiteindelijk de nieuwe fractie en niet het afdelings-bestuur de kandidaat- wethouder(s) voordraagt.’ De nieuwe fractie ontstaat

pas na de verkiezingen en dan vindt (bij collegedeelname) ‘het selectie-proces’ van de wethouder plaats. Uit de eerste en derde toepassing blijkt echter wel dat het competentieprofiel een voorbereidende rol kan hebben op de eindfase en de definitieve keuze voor de wethouderskandidaat. Het is uiteraard aan de afdeling en de fractie om het competentieprofiel naar eigen inzicht te gebruiken.

Sensitiviteit Het vermogen om men-sen, de sociale omgeving en inter-persoonlijke processen en de eigen invloed hierop aan te voelen en daar bewust mee om te gaan.- Voelt intuïtief mensen, de sociale

omgeving en interpersoonlijke pro-cessen aan;

- Leeft zich in anderen in en houdt rekening met hun gevoelens en behoeften;

- Voelt de (machts)verhoudingen tus-sen mensen aan;

- Schat de gevolgen en effecten van keuzes en besluiten voor mensen in en speelt hierop in;

- Voelt het belang van netwerken aan.

Communicatieve vaardigheden Het vermogen om zich in verschillende situaties en op alle niveaus op een begrijpelijke manier uit te drukken, zodat anderen de boodschap verstaan

en overtuigd worden.- Drukt zich op mondelinge en schrifte-

lijke wijze op een begrijpelijke manier uit;

- Formuleert kort en duidelijk en op hoofdlijnen;

- Luistert naar mensen;- Schuwt het debat en de discussie

niet;- Beweegt zich gemakkelijk tussen

mensen en schept plezier in de com-municatie met hen.

Samenwerken Het vermogen om op actieve wijze ondersteuning te geven en te vragen, en bij te dragen aan het bereiken van gezamenlijke resultaten.- Ondersteunt anderen en vraagt zelf

ondersteuning indien nodig;- Staat open voor feedback en kritiek

en leert van eigen handelen;- Stelt het algemeen belang voorop;- Maakt ontstane conflictsituaties

Page 43: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

43

bespreekbaar;- Doet zonodig concessies om tot een

gezamenlijk uitgangspunt te komen.

Resultaatgerichtheid Het vermogen om zich in te zetten voor beoogde resultaten en deze te realiseren.- Stelt zichzelf heldere doelen en is

kritisch op het eigen handelen;- Toont initiatief en onderneemt actie;- Maakt afwegingen en beoordelingen

en hakt knopen door;- Komt op voor het eigen belang in

relatie tot de na te streven doelen;- Geeft bij weerstand niet zomaar

op en is vasthoudend totdat het beoogde doel is bereikt.

leiderschap Het vermogen om op grond van visie, richting en sturing te geven aan een groep en individuen, en het tot stand brengen en handhaven van een samenwerkingsverband met hen.

- Heeft impact en oefent invloed uit op mensen;

- (Ver)deelt verantwoordelijkheden, geeft opdrachten en maakt afspra-ken;

- Ontwikkelt voortdurend zijn visie en handelt in lijn hiermee;

- Motiveert en enthousiasmeert, en neemt mensen mee in zijn visie;

- Verbindt mensen met elkaar en creëert een gezamenlijk doel.

Betrokkenheid Het vermogen om zich verbonden te voelen en te tonen met de functie en organisatie.- Toont zich verbonden met de functie;- Komt betrouwbaar, natuurlijk en

integer over;- Voelt zich verantwoordelijk voor

uitkomsten en gevolgen;- Straalt enthousiasme naar anderen

uit.

Bijlage 4: Invulformulier competenties

Om het competentieprofiel in de praktijk te kunnen gebruiken is een invulformulier opgesteld. In dit invulfor-mulier worden de competenties en de bijbehorende gedragsvoorbeelden ge-noemd. Het is mogelijk om daarbij aan te geven op welk niveau de verschil-lende gedragingen vertoond worden. Op grond daarvan blijkt in welke mate over de betreffende competenties wordt beschikt. Er is sprake van vier

gedragsniveaus. Dat zijn de volgende:

Gedragsniveau BeschrijvingExcellent De (kandidaat-)wethouder

vertoont de betreffende gedraging volledig.

Bekwaam De (kandidaat-)wethou-der kan de gedraging in voldoende mate, naar tevredenheid vertonen.

Basis De (kandidaat-)wethouder

Page 44: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

44

kan de gedraging in alge-mene zin vertonen, maar heeft ontwikkeling nodig.

Niet De (kandidaat-) wethouder kan de gedraging niet verto-nen.

De benamingen van de gedrags-niveaus zeggen iets over het niveau. De benaming ’excellent’ bijvoorbeeld impliceert immers al een volledige vertoning van gedrag. De benaming ‘basis’ impliceert dat iedere kandidaat die in algemene zin het relevante gedrag kan vertonen, geschikt is om wethouder te worden. Het beginnen in de functie van wethouder moet in de praktijk laagdrempelig kunnen zijn. Dat betekent dat een instap op basisni-veau minimaal vereist is, en dat het niveau van'bekwaam' in de regel na verloop van tijd toch wel verwacht moet worden.

Er is gekozen voor vier niveaus, zodat er sprake kan zijn van drie ontwikkelingsstadia. Hierdoor kunnen verschillen in gedragsniveau tussen (kandidaat-)wethouders zichtbaar zijn en wordt duidelijk welke competenties onvoldoende vertegenwoordigd zijn. Gerichte opleiding kan daar dan op ingezet worden.

Het voordeel van het gebruik van het invulformulier is dat dit een competen-tiegerichte ontwikkeling van de wethou-der in de tijd zichtbaar maakt. Door aan te geven op welk niveau de verschil-

lende gedragingen worden vertoond, wordt zichtbaar welke competenties specifiek en in welke mate ontwik-keld zouden moeten worden. Een (kandidaat-)wethouder kan daartoe op gerichte wijze relevante opleiding en training aangeboden krijgen bijvoor-beeld via het Steenkampinstituut. Uit de definitie van een competentie blijkt immers dat deze ontwikkelbaar is.

Dit invulformulier is digitaal op te vragen via

[email protected] of via www.cda.nl/afdelingennet

Page 45: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

45

BeHeeRSinGSniVeAU Niet Basis Bekwaam Excellent

- Voelt intuïtief mensen, de sociale omge-ving en interpersoonlijke processen aan

- Leeft zich in anderen in en houdt reke-ning met hun gevoelens en behoeften

- Voelt de (machts)verhoudingen tussen mensen aan

- Schat de gevolgen en effecten van keuzes en besluiten voor mensen in en speelt hierop in

- Voelt het belang van netwerken aan

BeHeeRSinGSniVeAU Niet Basis Bekwaam Excellent

- Drukt zich op mondelinge en schriftelijke wijze op een begrijpelijke manier uit

- Formuleert kort en duidelijk en op hoofd-lijnen

- Luistert naar mensen

- Schuwt het debat en de discussie niet

- Beweegt zich gemakkelijk tussen men-sen en schept plezier in de communicatie met hen

Sensitiviteit Het vermogen om mensen, de sociale omgeving en interpersoonlijke processen en de eigen invloed hierop aan te voelen en daar bewust mee om te gaan.

Communicatieve vaardigheden Het ver mogen om zich in verschillende situaties en op alle niveaus op een begrij-pelijke manier uit te drukken, zodat anderen de boodschap verstaan en overtuigd worden.

Page 46: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

46

BeHeeRSinGSniVeAU Niet Basis Bekwaam Excellent

- Ondersteunt anderen en vraagt zelf ondersteuning indien nodig

- Staat open voor feedback en kritiek en leert van eigen handelen

- Stelt het algemeen belang voorop

- Maakt ontstane conflictsituaties be-spreekbaar

- Doet zonodig concessies om tot een gezamenlijk uitgangspunt te komen.

BeHeeRSinGSniVeAU Niet Basis Bekwaam Excellent

- Stelt zichzelf heldere doelen en is kritisch op het eigen handelen

- Toont initiatief en onderneemt actie

- Maakt afwegingen en beoordelingen en hakt knopen door

- Komt op voor het eigen belang in relatie tot de na te streven doelen

- Geeft bij weerstand niet zomaar op en is vasthoudend tot dat het beoogde doel is bereikt

Samenwerken Het vermogen om op actieve wijze ondersteuning te geven en te vragen, en bij te dragen aan het bereiken van gezamenlijke resultaten.

Resultaatgerichtheid Het vermogen om zich in te zetten voor beoogde resultaten en deze te realiseren.

Page 47: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

47

BeHeeRSinGSniVeAU Niet Basis Bekwaam Excellent

- Heeft impact en oefent invloed uit op mensen

- (Ver)deelt verantwoordelijkheden, geeft opdrachten en maakt afspraken

- Ontwikkelt voortdurend zijn visie en handelt in lijn hiermee

- Motiveert en enthousiasmeert, en neemt mensen mee in zijn visie

- Verbindt mensen met elkaar en creëert een gezamenlijk doel

BeHeeRSinGSniVeAU Niet Basis Bekwaam Excellent

- Toont zich verbonden met de functie

- Komt betrouwbaar, natuurlijk en integer over

- Voelt zich verantwoordelijk voor uitkom-sten en gevolgen

- Straalt enthousiasme naar anderen uit

leiderschap Het vermogen om op grond van visie, richting en sturing te geven aan een groep en individuen, en het tot stand brengen en handhaven van een samen werkingsverband met hen.

Betrokkenheid Het vermogen om zich verbonden te voelen en te tonen met de functie en deorganisatie.

Page 48: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

48

Stap 1. Verzamelen van informatie aan de hand van de onderstaande vragen.

Hieronder staan een aantal voorbeeld-vragen voor het uitvoeren van deze stap.

College• Hoeisdeportefeuilleverdelinginhet

huidige college? • Hoeisdepolitiekesamenstellingin

het huidige college en de verwachte samenstelling na de verkiezingen?

• Hoesuccesvolwarendezittendewethouders?

• Hoeisdeverhoudinginhetcollegetussen de eigen wethouders en die van de andere collegepartijen en die tussen de eigen wethouders onder-ling?

• Hoeisdeverhoudingvandezittendewethouders met hun fracties en afde-lingsbesturen?

• Hoeoordelendemediaoverdebe-stuurlijke daadkracht, met name van de eigen wethouders?

• Hoeoordelendemediaoverindivi-duele wethouders?

• Hoeoordeeltdeachterbanoverhetpolitiek functioneren van de eigen wethouder?

Raad• Hoezijndeverhoudingen/isde

samenwerking tussen de ‘coalitie-partijen’?

• Hoeisdehuidigezetelverdelingende verwachte zetelverdeling na de

verkiezingen? • Hoesuccesvolwarendefractieen

fractievoorzitter gedurende de raads-periode?

• Hoeisdeverhoudingtussenderaadsfractie en de eigen wethou-ders?

• Hoeisdeverhoudingtussenderaadsfractie en de wethouders van andere partijen?

• Hoekijkendeandereraadsfractiesaan tegen de zittende CDA-wethou-ders?

• Hoekijkendeanderepartijenaantegen de mogelijke kandidaat-CDA-wethouders ?

• Hoeoordeeltdeachterbanoverhetpolitiek functioneren / zichtbaarheid van de raadsfractie?

Partij• Isdelijsttrekkerpopulair?Waarom?• Welkepartijen/fractievoorzittersen

raadsleden zijn populair? • Zijnnieuwelokalepartijenopge-

richt die aan de verkiezingen gaan meedoen? Hoe staan deze partijen ervoor in de peilingen? Zijn deze populair? Waarom?

Politiek hete hangijzers in de gemeente• Watzijndebelangrijkstebestuurlijke

opgaven in de gemeente? Zijn deze op een succesvolle wijze door het college aangepakt?

• Welkeoplossingendragendever-kiezingsprogramma’s aan voor de gemeentelijke problemen.

Bijlage 5: Stappenplan voor de politieke omgevingsanalyse

Page 49: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

49

Politieke cultuur• Hoekandepolitiekecultuurgeken-

schetst worden? (bijv. transparant, zakelijk, vriendjespolitiek, achterka-mertjespolitiek, open en democra-tisch?, etc.).

• Watishetoordeelvandemediaover de heersende politieke cultuur?

• Hoeoordeeltdeburgeroverdepolitieke cultuur?

Stap 2. Analyse van de poli-tieke omgeving met behulp van 4 invalshoeken: interne sterkten / zwakten en externe kansen / bedreigingen.

De vier cruciale vragen:

1. Wat zijn onze sterke punten? 2. Wat zijn onze zwakke punten? 3. Wat zijn onze kansen? 4. Wat zijn onze bedreigingen?

Interne sterkten van onze CDA-afdeling:

Interne zwakten van onze CDA-afdeling:

Externe kansen voor onze CDA-afdeling:

Externe bedreigingen voor onze CDA-afdeling:

• Sterke punten versterken/benadrukken door:

Antwoord op zwakke punten door:

Page 50: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

50

Kansen benutten door:

Inspelen op bedreigingen door:

Om de mogelijkheden van de politieke omgevingsanalyse verder te verkennen kun-nen de sterktes / zwaktes en de kansen / bedreigingen nog met elkaar in verband worden gebracht. Hieronder staan voorbeelden van hoe dat kan.

Kansen:----

Bedreigingen:

Sterktes: Hoe kan ikmijn kansendoor mijnsterktesbenutten?

Hoe kan ikmet mijnsterktes debedreigingenafweren?

Zwaktes: Verhinderenmijn zwaktesmij mijnkansen tebenutten?

Verhinderenmijn zwaktesmij debedreigingenaf te weren?

Kansen:----

Bedreigingen:

Sterktes: Hoe kan ik dekansen benut-ten om mijnsterktes tevergroten?

Dreigen debedreigingenmijn sterkteste verkleinen?

Zwaktes: Hoe kan ikkansen benut-ten om mijnzwaktes teverkleinen?

Dreigen debedreigingenmijn zwakteste vergroten?

Page 51: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

51

Voorbeelden van mogelijke inzichten:

Sterktes• eensuccesvolprojectdatindeafge-

lopen raadsperiode gerealiseerd is door een krachtdadige eigen wethou-der;

• debestuurlijkeopgavenzijnuitge-voerd in de collegeperiode door een eigen wethouder;

• dezittendeCDA-wethouderlaateenauthentiek geluid horen en is popu-lair bij de eigen achterban en die van andere partijen.

Zwaktes• eeneigenwethouderdieertijdens

de collegeperiode onvoldoende in is geslaagd om de bestuurlijke opga-ven uit te voeren;

• hetvertrouwenindeeigenwethou-der bij de leden en achterban is aangetast door een affaire;

• desamenwerkingbinnenhetcollegeverloopt moeizaam omdat de eigen wethouder geen teamplayer is.

Kansen• dezittendewethouder/lijsttrekkervan

een andere partij wordt achtervolgd door een affaire;

• dezittendewethoudervaneenan-dere partij gaat weg.

Bedreiging• wethoudervaneenanderepartijdie

bestuurlijk succesvol is geweest met als gevolg daarvan een positief beeld in de media, wordt de lijsttrekker van de belangrijkste concurrent.

Page 52: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

52

Page 53: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

D e C D A - w e t h o u D e r

Evaluatieformulier

Het CDA-bureau wil graag weten wat u vindt van de producten van het CDA-bureau. Door uw mening te geven zijn wij beter in staat onze producten en diensten af te stemmen op uw behoeften. Daarom vragen wij u vriendelijk onderstaand evaluatie formulier in te vullen en te retourneren aan het CDA-bureau. Adres: CDA-bureau, Afdeling HRM, Antwoordnummer 1700, 2501 WB Den Haag (postzegel niet nodig)

Uw contactgegevens(U kunt het evaluatieformulier ook anoniem verzenden).

Naam:

Adres:

Telefoon:

E-mail:

Stelt u het op prijs dat, naar aanleiding van uw reactie, contact met u wordt opgenomen?o Ja o Nee

1. Hoe bent u in het bezit gekomen van de Handreiking ‘De CDA-wethouder’o Gratis toegestuurd door het CDA-bureau o Besteld bij het CDA-bureau o Van een CDA-lid gekregen o Bij een opleiding of cursus gekregen o Anders, nl

2. Hebt u de publicatie gelezen? o Ja o Nee Zo ja, heeft de publicatie op een positieve wijze bijgedragen aan het uitvoeren van uw bestuurstaken? Op welke wijze?

"

Page 54: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges

H A N D R E I K I N G

3. Is de publicatie op een begrijpelijke, heldere wijze beschreven?o Ja o Voldoende o Matig o Nee Toelichting:

4. ontbreekt bepaalde informatie? o Nee o Ja Welke?

5. Welke suggesties heeft u ten aanzien van gewenste ondersteuning door het CDA-Bureau op het gebied van ‘De CDA-wethouder’? o Andere publicaties, te weten o Training en/of opleiding, te weten o Workshops, te weteno Mogelijkheden om kennis en ervaringen uit te wisselen met andere wethouders, bestuurders etc.o Anders namelijk,

6. Heeft u nog vragen en/of opmerkingen over het onderwerp van deze publicatie?

"

Page 55: Handreiking · In maart 2014 worden in de meeste gemeenten verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Na deze datum volgen de onderhandelingen voor de inrichting van de colleges