HANDLEIDING - vamosvacaturos.be · » Voor opdracht 2: bladen met abstracte figuren (driehoek,...

EDUCATIEVE METHODIEK ROND ARBEID EN MIGRATIEvoor derde graad secundair onderwijs,

klassen Maatschappelijke Oriëntatie en Onthaalklassen Anderstalige Nieuwkomers

HANDLEIDING

PRATEN OVER ARBEID EN MIGRATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

AAN DE SLAG MET VAMOS VACATUROS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Thema’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Film en opdrachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Materiaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Trajectverloop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Te verzamelen citaatkaarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

FILMINHOUD: WERKEN AAN WERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

OPDRACHTEN BIJ ‘WERKEN AAN WERK’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Opdracht 1: Wie, wat, waar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Opdracht 2: Begrijp je? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Opdracht 3: (Niet) akkoord, want . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Opdracht 4: Ik wil werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

NABESPREKING CITAATKAARTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

VERDIEPENDE FILMMONTAGES MET MINDMAP . . . . . . . . 19Filminhoud ‘Ben je hier Thuis?’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Filminhoud ‘Hoe is het op het werk?’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

UITBREIDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Schrijfopdrachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Interview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Promotiecampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

EINDTERMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Globaal voor het secundair onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Secundair onderwijs – derde graad ASO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Derde graad BSO - Project algemene vakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Derde graad KSO/TSO – Geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

INHOUD

2 | HANDLEIDING EDUCATIEF PAKKET

PRATEN OVER ARBEID EN MIGRATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

AAN DE SLAG MET VAMOS VACATUROS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Thema’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Film en opdrachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Materiaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Trajectverloop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Te verzamelen citaatkaarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

FILMINHOUD: WERKEN AAN WERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

OPDRACHTEN BIJ ‘WERKEN AAN WERK’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Opdracht 1: Wie, wat, waar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Opdracht 2: Begrijp je? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Opdracht 3: (Niet) akkoord, want . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Opdracht 4: Ik wil werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

NABESPREKING CITAATKAARTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

VERDIEPENDE FILMMONTAGES MET MINDMAP . . . . . . . . 19Filminhoud ‘Ben je hier Thuis?’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Filminhoud ‘Hoe is het op het werk?’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

UITBREIDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Schrijfopdrachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Interview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Promotiecampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

EINDTERMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Globaal voor het secundair onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Secundair onderwijs – derde graad ASO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Derde graad BSO - Project algemene vakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Derde graad KSO/TSO – Geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

INHOUD


PRATEN OVER ARBEID EN MIGRATIEJe hebt het educatieve pakket ‘Vamos Vacaturos’ in handen, een metho-diek om het in de klas over arbeid en migratie te hebben. Het pakket is gebaseerd op getuigenissen van bestaande mensen (zowel werknemers als werkgevers) die hun verhaal deden voor de camera. Je vindt die inter-views op www.vamosvacaturos.be.

Dit pakket werd ontwikkeld op maat van de derde graad secundair onderwijs, klassen Maatschappelijke Oriëntatie en OKAN-klassen. Er werd rekening gehouden met de beperkte kennis van het Nederlands van sommige deelnemers en met de principes van universal design for learning (UDL).Zoals je ziet, richten we ons op een vrij diverse doelgroep. Jij bent als leerkracht best geplaatst om de werkvorm te kiezen die bij jouw leerlin-gen past. De ‘verdieping’ is telkens specifiek voor derde graad secundair onderwijs uitgewerkt.

De groepsmethodiek heeft als doel tot gesprek en discussie te komen over arbeid en migratie. Over dit onderwerp kunnen de meningen immers nogal verschillen en Vamos Vacaturos tracht door kennisvermeerdering de perceptie en de standpunten te nuanceren. Dat gebeurt met een ten-toonstelling, website en deze educatieve methodiek.Wij wensen jou en je leerlingen veel interessante momenten rond dit boeiende thema.

Bij de expo Vamos Vacaturos hoort een brochure met de verhalen van alle mensen uit het project. Je kan deze gratis brochure bestellen door te mailen naar [email protected].

Het Vamos Vacaturos team

HANDLEIDING EDUCATIEF PAKKET | 3

AAN DE SLAG MET VAMOS VACATUROSTHEMA’SHet hoofdthema waarmee je aan de slag gaat is ‘Werken aan werk’. In het kader van arbeid en migra-tie (vandaag en vroeger) worden volgende aspecten belicht: werk zoeken, administratie, communicatie, heimwee en vooroordelen.Er worden bovendien twee extra thema’s aangereikt: ‘Thuisvoelen’ (aankomst in België, kennismaking met Belgen, cultuurverschillen ...) en ‘Werkervaringen’ (meedraaien in een organisatie, omgang met col-lega’s, jobinvulling ...)

FILM EN OPDRACHTENBij elk thema hoort een filmmontage van interviews met arbeidsmigranten, werkgevers, arbeidsconsu-lenten ...

Je vindt de montages (én nog een heleboel interessante informatie) op www.vamosvacaturos.be/ontdek/educatief/

Rond de hoofdfilm ‘Werken aan werk’ zijn verderop in deze bundel 4 opdrachten uitgewerkt.De leerlingen voeren de opdrachten uit en verzamelen zo citaten van nieuwkomers en werkgevers rond de drempels die mensen ervaren. Deze citaten zijn een uitgangspunt om met de groep over arbeid en migratie te praten en te denken.

TIP

De filmmontages bestaan uit interviewfragmenten. Zij worden onderbroken door korte animaties. Werk je met anderstalige leerlingen, dan geven de animaties je de kans om het thema even te duiden

en eventueel kort samen te vatten wat er werd verteld.


AAN DE SLAG MET VAMOS VACATUROSTHEMA’SHet hoofdthema waarmee je aan de slag gaat is ‘Werken aan werk’. In het kader van arbeid en migra-tie (vandaag en vroeger) worden volgende aspecten belicht: werk zoeken, administratie, communicatie, heimwee en vooroordelen.Er worden bovendien twee extra thema’s aangereikt: ‘Thuisvoelen’ (aankomst in België, kennismaking met Belgen, cultuurverschillen ...) en ‘Werkervaringen’ (meedraaien in een organisatie, omgang met col-lega’s, jobinvulling ...)

FILM EN OPDRACHTENBij elk thema hoort een filmmontage van interviews met arbeidsmigranten, werkgevers, arbeidsconsu-lenten ...

Je vindt de montages (én nog een heleboel interessante informatie) op www.vamosvacaturos.be/ontdek/educatief/

Rond de hoofdfilm ‘Werken aan werk’ zijn verderop in deze bundel 4 opdrachten uitgewerkt.De leerlingen voeren de opdrachten uit en verzamelen zo citaten van nieuwkomers en werkgevers rond de drempels die mensen ervaren. Deze citaten zijn een uitgangspunt om met de groep over arbeid en migratie te praten en te denken.

TIP

De filmmontages bestaan uit interviewfragmenten. Zij worden onderbroken door korte animaties. Werk je met anderstalige leerlingen, dan geven de animaties je de kans om het thema even te duiden

en eventueel kort samen te vatten wat er werd verteld.


MATERIAALJe ontving een envelop met: » 20 citaatkaarten, » 5 groene kaarten/5 rode kaarten, » deze handleiding.

Je voorziet zelf: » Een computer (met internetverbinding) en beamer of een tablet om de filmmontage te tonen aan de

hele groep. » Voor opdracht 2: bladen met abstracte figuren (driehoek, vierkant, zeshoek ...) of andere afbeeldingen

die een leerling kan tekenen. » Voor opdracht ‘Promotiecampagne’: materiaal om affiches te maken.

De leerlingen hebben pen/potlood en papier nodig.

TRAJECTVERLOOP1. Vorm 5 teams (met een maximum van 5 à 6 personen).2. Maak stapeltjes van de citaatkaarten.

Telkens 4 kaarten per stapeltje. Leg de stapeltjes omgekeerd op tafel.3. Elk team heeft als doel 4 citaten te verzamelen. Deze worden later gebruikt in de nabespreking.4. Je kan spelen tot alle kaarten zijn verzameld of tot een bepaalde tijd is verstreken.

Zorg zeker dat er na de ‘speltijd’ nog tijd over is voor nabespreking en discussie.5. Start door samen de film ‘Werken aan werk’ te bekijken. Je vindt de montage (én nog een heleboel

interessante informatie) op www.vamosvacaturos.be/ontdek/educatief/6. Doe nu de opdrachten die bij de filmmontage horen. 7. Na elke opdracht krijgt elk team een citaatkaart.8. Houd klassikaal een nabespreking aan de hand van de citaatkaarten.9. Afhankelijk van de tijd die jullie ter beschikking hebben, werk je aansluitend nog met

de andere filmmontages. Hiervoor zijn methodieken opgenomen in deze handleiding.


TE VERZAMELEN CITAATKAARTENDit is de tekst op de citaatkaarten, het is soms letterlijk wat de geïnterviewde zegt, maar soms ook een verkorte weergave.

‘Als buitenlander weet ik niet waar het punt ligt waarop je zegt: Ok, nu voel ik me even goed in mijn vel als de mensen van hier.’ Orestis (°Griekenland)

‘Twee meesters leerden mij taal en rekenen tijdens de speeltijden. Ik ben hen nog altijd dankbaar dat zij dat extra werk deden voor mij.’ M’Hamed (°Marokko)

‘Voor die baas was uw werk doen het belangrijkste. Kleur speelde geen rol, origine of godsdienst speelde geen rol.’ Sliman (°Marokko)

‘Plots is allochtoon zijn een troefkaart, want je kent de taal, de cultuur, de gewoonten.’Marc (°West-Vlaanderen)`

‘Wij mochten toen niet binnen in de cafés waar een affiche voor het venster stond: Interdit aux Nord-Africains.’ Sliman (°Marokko)

‘Mijn eerste indruk over de Belgen was niet juist. Zij zien er koud uit, maar hebben wel een goed hart.’Zheng (°China)

‘De ‘gastarbeiders’ deden werk dat niet gedaan werd door Belgen of niet meer gedaan werd door Belgen. Dikwijls vuil en zwaar werk.’ Yvan (°West-Vlaanderen)

‘In het begin was het moeilijk om een nieuwe taal te leren en alles zelf uit te zoeken.’Zheng (°China)

‘Ik vormde een groep van mensen die zich wilden inzetten voor de mensen die hier kwamen wonen. Dat was nodig. Anders zouden de nieuwkomers het niet gered hebben.’ Jean-Marie (°West-Vlaanderen)

‘Het is snel gezegd van ‘Die mensen integreren niet’, maar de beste manier om te integreren is wer-ken.’ Herman (°West-Vlaanderen)

‘Er zijn heel wat controles op het diploma van een buitenlandse werknemer en het is lang niet van-zelfsprekend om te mogen werken in België.’ Marc (°West-Vlaanderen)

‘Iemand die master gestudeerd heeft in het land van herkomst kan hier het etiket bachelor krijgen.’Jean-Marie (°West-Vlaanderen)

‘Ik ben dierenarts, maar werk hier als monteur. Beter werk dan geen werk.’ Abdelmoniem (°Egypte)

‘Ik geloof dat naar een ander land gaan je sterker maakt.’Elena (°Spanje)

‘Ik dacht vaak aan terugkeren. Ik had momenten dat ik terug naar mijn land wilde.’Nicoleta (°Roemenië)

1

4

7

10

13

2

5

8

11

14

3

6

9

12

15


TE VERZAMELEN CITAATKAARTENDit is de tekst op de citaatkaarten, het is soms letterlijk wat de geïnterviewde zegt, maar soms ook een verkorte weergave.

‘Als buitenlander weet ik niet waar het punt ligt waarop je zegt: Ok, nu voel ik me even goed in mijn vel als de mensen van hier.’ Orestis (°Griekenland)

‘Twee meesters leerden mij taal en rekenen tijdens de speeltijden. Ik ben hen nog altijd dankbaar dat zij dat extra werk deden voor mij.’ M’Hamed (°Marokko)

‘Voor die baas was uw werk doen het belangrijkste. Kleur speelde geen rol, origine of godsdienst speelde geen rol.’ Sliman (°Marokko)

‘Plots is allochtoon zijn een troefkaart, want je kent de taal, de cultuur, de gewoonten.’Marc (°West-Vlaanderen)`

‘Wij mochten toen niet binnen in de cafés waar een affiche voor het venster stond: Interdit aux Nord-Africains.’ Sliman (°Marokko)

‘Mijn eerste indruk over de Belgen was niet juist. Zij zien er koud uit, maar hebben wel een goed hart.’Zheng (°China)

‘De ‘gastarbeiders’ deden werk dat niet gedaan werd door Belgen of niet meer gedaan werd door Belgen. Dikwijls vuil en zwaar werk.’ Yvan (°West-Vlaanderen)

‘In het begin was het moeilijk om een nieuwe taal te leren en alles zelf uit te zoeken.’Zheng (°China)

‘Ik vormde een groep van mensen die zich wilden inzetten voor de mensen die hier kwamen wonen. Dat was nodig. Anders zouden de nieuwkomers het niet gered hebben.’ Jean-Marie (°West-Vlaanderen)

‘Het is snel gezegd van ‘Die mensen integreren niet’, maar de beste manier om te integreren is wer-ken.’ Herman (°West-Vlaanderen)

‘Er zijn heel wat controles op het diploma van een buitenlandse werknemer en het is lang niet van-zelfsprekend om te mogen werken in België.’ Marc (°West-Vlaanderen)

‘Iemand die master gestudeerd heeft in het land van herkomst kan hier het etiket bachelor krijgen.’Jean-Marie (°West-Vlaanderen)

‘Ik ben dierenarts, maar werk hier als monteur. Beter werk dan geen werk.’ Abdelmoniem (°Egypte)

‘Ik geloof dat naar een ander land gaan je sterker maakt.’Elena (°Spanje)

‘Ik dacht vaak aan terugkeren. Ik had momenten dat ik terug naar mijn land wilde.’Nicoleta (°Roemenië)

1

4

7

10

13

2

5

8

11

14

3

6

9

12

15


‘Als ze de naam horen en het blijkt ook nog een moslim te zijn, dan krijg je van alles over je heen dat eigenlijk niets te maken heeft met de persoon in kwestie, maar alles met de sfeer die er hangt. Dat maakt het natuurlijk moeilijk.’ Jean-Marie (°West-Vlaanderen)

‘In Roemenië zou ik twee jobs moeten doen om te verdienen wat ik hier verdien. Het is goed leven in België.’ Dumitreu (°Roemenië)

‘Ik heb mijn Marokkaanse cultuur meegebracht en ik heb al de goede dingen van België, van hier, van de Vlaming geïntegreerd in mij. Dat is integratie voor mij.’ Sliman (°Marokko)

‘Er gebeurt hier van alles, het is hier heel dynamisch. De mensen zijn zeer vriendelijk. Wat kan ik meer wensen?’ Elena (°Spanje)

‘Als je hier bent, dan moet je hier je toekomst maken en moeite doen om hier te integreren. Anders bereik je niets.’ Gabriël (°Roemenië)

18

16

19

17

20


‘Als ze de naam horen en het blijkt ook

nog een moslim te zijn, dan krijg je van

alles over je heen dat eigenlijk niets te

maken heeft met de persoon in kwestie,

maar alles met de sfeer die er hangt.

Dat maakt het natuurlijk moeilijk.’

Jean-Marie (°West-Vlaanderen) 76

FILMINHOUD: WERKEN AAN WERKBekijk klassikaal de filmmontage ‘Werken aan werk’. Ter informatie vind je hieronder de uitgeschreven tekst van de interviews. De montage duurt ongeveer 7 minuten.

Herman Wenes, directeur bij ’t Veer

Het is altijd snel gezegd van ‘Die mensen integreren niet’, maar de beste manier om te integreren is werk. Ik ben er zeker van dat het psychologisch van groot belang is dat die mensen kunnen werken. Dat ze zinvol kunnen bijdragen aan een maatschappij door te werken, door RSZ te betalen enzovoort.

Sliman You-ala, gepensioneerd arbeider Deknudt

Ik was 59 jaar en moest een andere job gaan zoeken. Maar als iemand van andere origine ... en 59 jaar oud. Dat was zeer moeilijk.- Maar het is u wel gelukt.Ja, ik heb maar vier dagen zonder werk gezeten.

Marc Verpoort, HR-directeur bij AZ Groeninge

Mensen die uit het Oostblok komen met een diploma, zelfs geneeskunde, het is nog niet evident dat ze als verpleegkundige kunnen werken. Er zijn heel wat controles op het diploma van een buitenlandse werknemer en het is lang niet evident om te mogen werken in België.

Het feit dat iemand allochtoon is, is opeens een troefkaart. Dus men heeft dan opeens iets meer te bieden dan een ander, men heeft die taal. Het is soms iets meer dan die taal. Ook de feeling voor de cultuur maakt dat die persoon eigenlijk iets kan doen wat een ander niet kan doen.

Jean-Marie Viaene (°West-Vlaanderen), directeur bij vzw BIK

Wat vooral ’t probleem is: wij krijgen veel mensen van allochtone afkomst over de vloer die in land van herkomst hooggeschoold zijn. Van wie het diploma zelfs erkend wordt door de overheid, enfin, dat het wel gevaloriseerd wordt. Bijvoorbeeld iemand die master gestudeerd heeft in het land van herkomst kan hier het etiket bachelor krijgen. In feite is hij of is zij hooggeschoold, maar probleem is dat die mensen veroor-deeld zijn tot jobs van laaggeschoolden. Het is enorm moeilijk om mensen met een migratieachtergrond tewerk te stellen, ’t is verschrikkelijk moeilijk.

Abdelmoniem Abdel Razik (°Egypte), monteur bij ‘t Veer

‘Kom je werken bij de firma ’t Veer?’ Ik kreeg telefoon van ‘t Veer: ‘Je mag komen voor een vergadering.’ Ik vertrek naar de vergadering. Hij had een job voor mij, maar ze zeiden: ‘Jij bent dierenarts’. ‘Ja, ik ben die-renarts.’ ‘Enne, je werkt bij ons?’ ‘Geen probleem, beter werk dan geen werk.’


FILMINHOUD: WERKEN AAN WERKBekijk klassikaal de filmmontage ‘Werken aan werk’. Ter informatie vind je hieronder de uitgeschreven tekst van de interviews. De montage duurt ongeveer 7 minuten.


Het is altijd snel gezegd van ‘Die mensen integreren niet’, maar de beste manier om te integreren is werk. Ik ben er zeker van dat het psychologisch van groot belang is dat die mensen kunnen werken. Dat ze zinvol kunnen bijdragen aan een maatschappij door te werken, door RSZ te betalen enzovoort.

Sliman You-ala, gepensioneerd arbeider Deknudt

Ik was 59 jaar en moest een andere job gaan zoeken. Maar als iemand van andere origine ... en 59 jaar oud. Dat was zeer moeilijk.- Maar het is u wel gelukt.Ja, ik heb maar vier dagen zonder werk gezeten.

Marc Verpoort, HR-directeur bij AZ Groeninge

Mensen die uit het Oostblok komen met een diploma, zelfs geneeskunde, het is nog niet evident dat ze als verpleegkundige kunnen werken. Er zijn heel wat controles op het diploma van een buitenlandse werknemer en het is lang niet evident om te mogen werken in België.

Het feit dat iemand allochtoon is, is opeens een troefkaart. Dus men heeft dan opeens iets meer te bieden dan een ander, men heeft die taal. Het is soms iets meer dan die taal. Ook de feeling voor de cultuur maakt dat die persoon eigenlijk iets kan doen wat een ander niet kan doen.


Wat vooral ’t probleem is: wij krijgen veel mensen van allochtone afkomst over de vloer die in land van herkomst hooggeschoold zijn. Van wie het diploma zelfs erkend wordt door de overheid, enfin, dat het wel gevaloriseerd wordt. Bijvoorbeeld iemand die master gestudeerd heeft in het land van herkomst kan hier het etiket bachelor krijgen. In feite is hij of is zij hooggeschoold, maar probleem is dat die mensen veroor-deeld zijn tot jobs van laaggeschoolden. Het is enorm moeilijk om mensen met een migratieachtergrond tewerk te stellen, ’t is verschrikkelijk moeilijk.

Abdelmoniem Abdel Razik (°Egypte), monteur bij ‘t Veer

‘Kom je werken bij de firma ’t Veer?’ Ik kreeg telefoon van ‘t Veer: ‘Je mag komen voor een vergadering.’ Ik vertrek naar de vergadering. Hij had een job voor mij, maar ze zeiden: ‘Jij bent dierenarts’. ‘Ja, ik ben die-renarts.’ ‘Enne, je werkt bij ons?’ ‘Geen probleem, beter werk dan geen werk.’


Elena Calvo Carazo (°Spanje), medewerker elektronische leeromgeving bij Howest

Toen ik terugging (naar Spanje, na mijn stage), vroeg ik welke papieren ik nodig had als ik zou terugkomen naar België. En ik had normaal gezien geen papieren nodig. Maar toen ik terugkwam, vroegen ze mij toch een papier van de burgerlijke stand en voor het werk had ik een bewijs van goed gedrag en zeden nodig en nog andere papieren. Ik belde mijn ouders en vroeg of zij de papieren konden halen. Maar soms eiste de Spaanse administratie dat ik er persoonlijk om ging. Dan was het een beetje chaos. Je zou denken dat in de Europese Unie de administraties communiceren met elkaar, maar dat is niet zo.

Ik denk daar nu niet meer aan. Ik geloof dat naar een ander land gaan je sterker maakt. Je denkt ‘Ik kan dat, waarom niet’.

Zheng Xu (°China), ingenieur bij LVD In het begin was het moeilijk. Een nieuwe taal leren en alles zelf uitzoeken. Het was niet makkelijk om bijvoorbeeld het ziekenhuis of de dokter te contacteren en een probleem uit te leggen. Maar eens ik de taal sprak en wat mensen leerde kennen, bleken de Belgen heel vriendelijk en behulpzaam.

Dumitreu Chifor (°Roemenië), chauffeur bij Edelweiss Wakken

Voor mijn dochter was het moeilijk in het begin, ze verstond niet wat de andere kinderen zeiden. Maar intussen heeft ze Nederlands geleerd en vriendjes gemaakt. Ze zal uiteindelijk 4 talen leren spreken, wat enorm veel mogelijkheden biedt voor haar toekomst.


Yves Bryse, lead project manager One Campus bij Barco

‘k Heb inderdaad iemand gehad, een Indiër die nog nooit India verlaten had en die we naar hier wilden halen voor een zestal maanden om mee te werken. Een zestal maand tot een jaar dacht ik. Die was hier een week om vergaderingen te doen en dergelijke, maar die merkte een dusdanig cultuurverschil dat die eigenlijk na een week besliste ‘Nee, ik blijf gewoon in mijn land’.

Mensen uit het buitenland gaan liever naar Brussel. Daarom bouwen wij een volledig nieuwe campus waar mensen zich kunnen thuisvoelen.

Nicoleta Dobre (°Roemenië), arbeidster bij Abramo

We zijn gestart in Brussel. Maar toen ik in Brussel kwam, zei ik neen dank u. Toen vonden ze iets voor ons in Roeselare. Dat was een ander verhaal. Ik was een beetje bang in Brussel, ik was zelfs heel erg bang in Brussel. Voor de mensen, voor alles. Ik durfde mijn kinderen niet buiten te laten. Het eerste jaar deed ik hier niks. Ik dacht vaak aan terugkeren. Ik had momenten dat ik terug naar mijn land wilde. Toen sprak iemand uit Roemenië mij over school en ik ging een beetje naar school, integratiecursus. Ik ging naar een interimkantoor en die vonden deze job voor mij en hier ben ik.

Jill Delombaerde, Euresconsulente bij VDAB

Het signaal dat ik vaak opvang van werkgevers is dat de tewerkstelling zeer vlot loopt. Naar integratie toe kennen ze meestal een clubje van gelijkaardige nationaliteiten waar ze terecht kunnen. Het moeilijkst is de heimwee, heimwee naar het eigen land, het zonnige land, dat kan soms heimwee teweeg brengen waardoor ze terug willen keren.


Yves Bryse, lead project manager One Campus bij Barco

‘k Heb inderdaad iemand gehad, een Indiër die nog nooit India verlaten had en die we naar hier wilden halen voor een zestal maanden om mee te werken. Een zestal maand tot een jaar dacht ik. Die was hier een week om vergaderingen te doen en dergelijke, maar die merkte een dusdanig cultuurverschil dat die eigenlijk na een week besliste ‘Nee, ik blijf gewoon in mijn land’.

Mensen uit het buitenland gaan liever naar Brussel. Daarom bouwen wij een volledig nieuwe campus waar mensen zich kunnen thuisvoelen.

Nicoleta Dobre (°Roemenië), arbeidster bij Abramo

We zijn gestart in Brussel. Maar toen ik in Brussel kwam, zei ik neen dank u. Toen vonden ze iets voor ons in Roeselare. Dat was een ander verhaal. Ik was een beetje bang in Brussel, ik was zelfs heel erg bang in Brussel. Voor de mensen, voor alles. Ik durfde mijn kinderen niet buiten te laten. Het eerste jaar deed ik hier niks. Ik dacht vaak aan terugkeren. Ik had momenten dat ik terug naar mijn land wilde. Toen sprak iemand uit Roemenië mij over school en ik ging een beetje naar school, integratiecursus. Ik ging naar een interimkantoor en die vonden deze job voor mij en hier ben ik.

Jill Delombaerde, Euresconsulente bij VDAB

Het signaal dat ik vaak opvang van werkgevers is dat de tewerkstelling zeer vlot loopt. Naar integratie toe kennen ze meestal een clubje van gelijkaardige nationaliteiten waar ze terecht kunnen. Het moeilijkst is de heimwee, heimwee naar het eigen land, het zonnige land, dat kan soms heimwee teweeg brengen waardoor ze terug willen keren.


Sliman You-Ala (°Marokko), gepensioneerd meestergast – jaren 70

Aan de venster staat er een affiche: ‘Interdit aux Nord-Africains’. Zo geschreven. Zwarten mogen binnen-gaan hé. Noord-Afrikanen - Marokko, Tunesië , Algerije, die drie landen - mogen niet binnengaan. Maar iemand van Congo of Senegal mag binnengaan, maar wij mochten niet binnengaan. We gingen dan naar de café’s, de jeugdcafé’s, de Sjeik, Shakespeare en de Vagant, al die café’s. En daar bij die studenten daar moesten wij met die mensen een beetje babbelen en kennismaken.


De angst voor het onbekende. Ik ga soms naar bedrijven om mensen die ik hier ken te laten doorstromen naar de reguliere sector. En dan is het eigenlijk wel moeilijk. Als je de naam noemt en als ’t bovendien blijkt dat het iemand is die de islam belijdt, dan krijg je alles over u heen dat eigenlijk niets te maken heeft met die persoon in kwestie, maar alles te maken heeft met de sfeer. En dat maakt het natuurlijk wel moeilijk.

Dan is het kwestie van de Vlaamse klant te overtuigen van het eens te proberen. En je zal zien dat het wel lukt.


OPDRACHTEN BIJ ‘WERKEN AAN WERK’OPDRACHT 1: WIE, WAT, WAAR?

Variant 1: invulblad » Alle teams krijgen het invulblad ‘Wie wat waar?’ (zie verder - te kopiëren). » De leerlingen schrijven zoveel mogelijk woorden in het juiste vak. » Gebruik het resultaat voor een klasgesprek. » Je kan het resultaat ook gebruiken om nieuwe woorden en begrippen aan te brengen bij mensen die

Nederlands leren (OKAN).

Variant 2: interview » Mix de teams: er gaat telkens iemand van het ene team tegenover iemand uit een ander team zitten. » De leerlingen interviewen elkaar zoals in de filmmontage ‘Werken aan Werk’. De ene leerling is een

nieuwkomer, de andere leerling is de interviewer en stelt de vragen. De leerlingen krijgen even tijd om dit voor te bereiden. Het W-model kan daarbij een leidraad zijn (maar is zeker geen limitatieve vragenlijst):• Wie ben je? • Waar kom je vandaan? Waar woon je nu?• Wat doe je? Wat is hier anders dan thuis? Wat wil je hier als toekomst?• Wanneer kwam je naar België? • Waarom ging je weg uit je thuisland? Waarom kwam je naar België?• Hoe ben je naar België gekomen? Hoe werd je hier ontvangen? Hoe vind je het hier?• Hoeveel gezinsleden wonen hier? Hoeveel moeite heeft het je gekost om aan werk te geraken?

» De geïnterviewden putten uit eigen ervaring of improviseren. Wie dat wil, mag z’n interview voor de groep doen.

» Je kan je leerlingen ook laten emigreren uit België naar een ander land. » Wissel de rollen om, geïnterviewde wordt interviewer.

VerdiepingGa dieper in op interviewtechnieken:

• Hoe werden de vragen gesteld, was de interviewer objectief of niet?• Liet de interviewer de geïnterviewde voldoende aan het woord?• Welk soort vragen stel je best? Gesloten vragen (Ben je hier gelukkig?) of open vragen (Wat maakt

jou gelukkig en ongelukkig?).• Hoe kan je doorvragen zonder de rode draad van het interview uit het oog te verliezen?• Was er voldoende tijd voor een goed interview?• Vergelijk jullie interview met het oorspronkelijke interview.• Ga eventueel verder aan de slag met interviewtechnieken, je vindt een idee in het hoofdstuk ‘Uit-

breiding’.Ga dieper in op de inhoud:

• Welke verhalen hebben de leerlingen opgepikt van hun medeleerlingen die ze hebben geïnter-viewd?

• Wat ervaren nieuwkomers als ‘moeilijk’ bij hun immigratie?• Kwamen er zaken terug die jullie in de filmmontage zagen?

Na deze opdracht mogen de teams een citaatkaart nemen.


OPDRACHTEN BIJ ‘WERKEN AAN WERK’OPDRACHT 1: WIE, WAT, WAAR?

Variant 1: invulblad » Alle teams krijgen het invulblad ‘Wie wat waar?’ (zie verder - te kopiëren). » De leerlingen schrijven zoveel mogelijk woorden in het juiste vak. » Gebruik het resultaat voor een klasgesprek. » Je kan het resultaat ook gebruiken om nieuwe woorden en begrippen aan te brengen bij mensen die

Nederlands leren (OKAN).

Variant 2: interview » Mix de teams: er gaat telkens iemand van het ene team tegenover iemand uit een ander team zitten. » De leerlingen interviewen elkaar zoals in de filmmontage ‘Werken aan Werk’. De ene leerling is een

nieuwkomer, de andere leerling is de interviewer en stelt de vragen. De leerlingen krijgen even tijd om dit voor te bereiden. Het W-model kan daarbij een leidraad zijn (maar is zeker geen limitatieve vragenlijst):• Wie ben je? • Waar kom je vandaan? Waar woon je nu?• Wat doe je? Wat is hier anders dan thuis? Wat wil je hier als toekomst?• Wanneer kwam je naar België? • Waarom ging je weg uit je thuisland? Waarom kwam je naar België?• Hoe ben je naar België gekomen? Hoe werd je hier ontvangen? Hoe vind je het hier?• Hoeveel gezinsleden wonen hier? Hoeveel moeite heeft het je gekost om aan werk te geraken?

» De geïnterviewden putten uit eigen ervaring of improviseren. Wie dat wil, mag z’n interview voor de groep doen.

» Je kan je leerlingen ook laten emigreren uit België naar een ander land. » Wissel de rollen om, geïnterviewde wordt interviewer.

VerdiepingGa dieper in op interviewtechnieken:

• Hoe werden de vragen gesteld, was de interviewer objectief of niet?• Liet de interviewer de geïnterviewde voldoende aan het woord?• Welk soort vragen stel je best? Gesloten vragen (Ben je hier gelukkig?) of open vragen (Wat maakt

jou gelukkig en ongelukkig?).• Hoe kan je doorvragen zonder de rode draad van het interview uit het oog te verliezen?• Was er voldoende tijd voor een goed interview?• Vergelijk jullie interview met het oorspronkelijke interview.• Ga eventueel verder aan de slag met interviewtechnieken, je vindt een idee in het hoofdstuk ‘Uit-

breiding’.Ga dieper in op de inhoud:

• Welke verhalen hebben de leerlingen opgepikt van hun medeleerlingen die ze hebben geïnter-viewd?

• Wat ervaren nieuwkomers als ‘moeilijk’ bij hun immigratie?• Kwamen er zaken terug die jullie in de filmmontage zagen?



INVULBLAD WIE, WAT WAAR?

Wie?Who? Qui? Cine? ¿Quién?

Wat?

What? Quoi? Ce? ¿Qué?

Waar?

Where? Où? în cazul în care?

¿Dónde?

Waarom?

Why? Pourquoi? De ce?

¿Por qué?

Wanneer?

When? Quand? Când?

¿Cuando?

Hoe?

How? Comment? Cum?

¿Cómo?

Hoeveel?

How much? Combien?

Cât de mult? ¿Cuánto?


OPDRACHT 2: BEGRIJP JE?Nodig voor deze opdracht: bladen met abstracte figuren (driehoek, vierkant, zeshoek ...) of andere afbeeldingen die een leerling kan tekenen.

Belang van communicatieNa het bekijken van de filmmontage ‘Werken aan Werk’ vertel je de leerlingen over het belang van communicatie. Je kan dit doen aan de hand van volgende vragen: » Welke boodschappen brengen de geïnterviewden in de filmmontage? » Welke moeilijkheden ervaren zij op het vlak van communicatie? Schrijf hiervan voorbeelden op het

bord.Merk op dat in de interviews dikwijls terugkomt dat mensen elkaars taal niet spreken, elkaar niet begrij-pen en dat er miscommunicatie is. Hebben de leerlingen hiervan voorbeelden onthouden uit de montage? Bemerking: Voor anderstalige leerlingen doe je dit in de voertaal van de les.

Oefening: wat wil dat zeggen ‘Elkaar niet begrijpen?’De leerlingen gaan per twee zitten, rug aan rug. Leerling A krijgt een blad met een abstracte figuur. Leerling B heeft potlood en papier. Leerling B probeert nu de tekening te maken louter op basis van de aanwijzingen van leerling A.

Klassikale nabespreking oefening » Hoe voelde de ervaring? » Hoe verloopt communicatie als je je gesprekspartner niet kan zien en niet weet waar die het over

heeft? » Waar ontstaat de ruis op de communicatieflow? » Hoe kan ruis worden opgelost, in de oefening, maar ook in het geval van nieuwkomers? » Zijn de voorgestelde oplossingen realistisch? » Welke communicatiestoringen hebben de leerlingen zelf al meegemaakt? En hoe hebben zij die

opgelost?

Voorbeeld van een communicatieschema.


ZENDER

RUIS

ONTVANGER

INTERACTIE/FEEDBACK

BOODSCHAP


OPDRACHT 2: BEGRIJP JE?Nodig voor deze opdracht: bladen met abstracte figuren (driehoek, vierkant, zeshoek ...) of andere afbeeldingen die een leerling kan tekenen.

Belang van communicatieNa het bekijken van de filmmontage ‘Werken aan Werk’ vertel je de leerlingen over het belang van communicatie. Je kan dit doen aan de hand van volgende vragen: » Welke boodschappen brengen de geïnterviewden in de filmmontage? » Welke moeilijkheden ervaren zij op het vlak van communicatie? Schrijf hiervan voorbeelden op het

bord.Merk op dat in de interviews dikwijls terugkomt dat mensen elkaars taal niet spreken, elkaar niet begrij-pen en dat er miscommunicatie is. Hebben de leerlingen hiervan voorbeelden onthouden uit de montage? Bemerking: Voor anderstalige leerlingen doe je dit in de voertaal van de les.

Oefening: wat wil dat zeggen ‘Elkaar niet begrijpen?’De leerlingen gaan per twee zitten, rug aan rug. Leerling A krijgt een blad met een abstracte figuur. Leerling B heeft potlood en papier. Leerling B probeert nu de tekening te maken louter op basis van de aanwijzingen van leerling A.

Klassikale nabespreking oefening » Hoe voelde de ervaring? » Hoe verloopt communicatie als je je gesprekspartner niet kan zien en niet weet waar die het over

heeft? » Waar ontstaat de ruis op de communicatieflow? » Hoe kan ruis worden opgelost, in de oefening, maar ook in het geval van nieuwkomers? » Zijn de voorgestelde oplossingen realistisch? » Welke communicatiestoringen hebben de leerlingen zelf al meegemaakt? En hoe hebben zij die

opgelost?

Voorbeeld van een communicatieschema.


ZENDER

RUIS

ONTVANGER

INTERACTIE/FEEDBACK

BOODSCHAP


OPDRACHT 3: (NIET) AKKOORD, WANT ...

Organisatie debatGeef elk team een rode en een groene kaart. Hieronder vind je de beschrijving van enkele fi lmfragmenten. Kies er één of meerdere fragmenten uit. Bekijk telkens een fragment en lees na elk bekeken fragment de bijbehorende stelling voor of schrijf die op het bord. De teams krijgen een paar minuten om te overleggen en te beslissen of ze wel of niet akkoord gaan met de stelling. Ze bedenken ook waarom ze voor of tegen zijn.Teams die akkoord gaan, steken een groene kaart op, teams die niet akkoord gaan, tonen een rode kaart.Bemerking: gaan alle teams akkoord met de stelling? Verdeel dan zelf de klas in twee kampen.

DebatterenLeg eerst even uit hoe het debat zal verlopen en wat de regels zijn: » Jij bent moderator, tijdens het debat moeten jouw aanwijzingen worden gevolgd. Een interessante

variant is dat je een leerling het debat laat leiden. » Elk team heeft al overlegd en mag straks z’n argumenten naar voor brengen. » Zij proberen jou te overtuigen van hun standpunt, er wordt dus niet tegen elkaar gedebatteerd. » Laat elk team om de beurt aan het woord. Wie het woord wil, steekt z’n hand op. » Een argument ‘pro’ kan worden beantwoord met een ‘contra’, maar het andere team mag ook een

nieuw argument aanbrengen. » De discussie gaat over het standpunt, over de boodschap, niet over de boodschapper. » Een standpunt moet onderbouwd worden met argumenten. » We blijven bij het onderwerp, er worden geen zaken bij gesleurd die niet ter zake doen. » Er wordt niet door elkaar gepraat. » De teamleden hebben respect voor de mening van een ander. » Elk team mag 3 keer aan het woord komen.

Sluit het debat af met een stemronde waarbij alle leerlingen mogen stemmen wie de beste argumentatie bracht.Zijn er leerlingen die van team willen veranderen omdat ze overtuigd werden door het standpunt van de ande-ren? De debatleider vertelt tot slot welke argumenten hem of haar konden overtuigen.

Filmfragmenten en stellingen » Fragment met Herman van 00:25 tot 00:43.

Stelling 1: De beste manier om hier te integreren, is hier te werken.

» Fragment met Marc, Jean-Marie van 01:49 – 02:25.Stelling 2: Het is goed dat niet alle diploma’s uit het buitenland geldig zijn in België.

» Fragment met Adbdelmoniem van 02:27 – 02:48.Stelling 3: Nieuwkomers moeten laaggeschoolde jobs doen omdat zij nieuw zijn in België.

» Fragmenten met Elena van 03:07 – 03:55.Stelling 4: Wie in een ander land wil gaan wonen en werken, moet zelf maar voor de nodige papie-ren zorgen, de overheid moet dit niet doen.

» Fragmenten met Jean-Marie van 08:44 – 09:23.Stelling 5: Wie nieuw is in Vlaanderen zou direct een Vlaamse naam moeten krijgen zodat iedereen ‘gelijk’ is bij het solliciteren.



OPDRACHT 4: IK WIL WERKENBekijk eerst samen de filmmontage van 00:46 – 01:10Fragment met Sliman over werk zoeken als 59-jarige buitenlandse arbeider.

Elk team krijgt 5 à 7 minuten om een kort rollenspel voor te bereiden. Eén teamlid is een nieuwkomer die werk zoekt/komt solliciteren. Een ander teamlid speelt de werkgever (de ‘baas’) die heel wat vooroordelen heeft ten opzichte van arbei-ders van buitenlandse origine. Je past de vooroordelen aan de groep aan, maar dit is alvast inspiratie: » Nieuwkomers werken minder hard dan Vlamingen. » Het gaat nooit lukken, want je spreekt geen Nederlands. » Als ik nieuwkomers aanneem uit verschillende landen, gaan ze ruzie maken. » Als je moslim bent, bid je meer dan je werkt. » Mensen uit het buitenland zijn meer ziek dan Vlamingen. » Je gaat hier een paar maand werken en dan ga je toch terug naar je land. » De kans is groot dat je gaat stelen van het bedrijf. » Jullie willen geen overuren maken of eens extra werken. » Je zal niet je best doen om overweg te kunnen met de andere werknemers. » Jij bent zeker minder slim dan een Vlaming.

De overige teamleden spelen mensen die zich in het gesprek mengen: vriend(in) van de werkzoekende, medewerker van de baas, iemand van een interimkantoor ... Helpen zij het gesprek vooruit of maken zij alles net ingewikkelder?De rollenkaarten (zie verder) zijn een goed uitgangspunt voor de leerlingen.Elk team komt om de beurt aan bod. De leerlingen kiezen zelf hoe het gesprek verloopt en afloopt, of het grappig is of ernstig.

Houd een nabespreking na alle ‘opvoeringen’: » Welke waren realistisch, welke minder? » Waren bepaalde zaken herkenbaar? » Zijn de leerlingen al met zulke vooroordelen geconfronteerd?



OPDRACHT 4: IK WIL WERKENBekijk eerst samen de filmmontage van 00:46 – 01:10Fragment met Sliman over werk zoeken als 59-jarige buitenlandse arbeider.

Elk team krijgt 5 à 7 minuten om een kort rollenspel voor te bereiden. Eén teamlid is een nieuwkomer die werk zoekt/komt solliciteren. Een ander teamlid speelt de werkgever (de ‘baas’) die heel wat vooroordelen heeft ten opzichte van arbei-ders van buitenlandse origine. Je past de vooroordelen aan de groep aan, maar dit is alvast inspiratie: » Nieuwkomers werken minder hard dan Vlamingen. » Het gaat nooit lukken, want je spreekt geen Nederlands. » Als ik nieuwkomers aanneem uit verschillende landen, gaan ze ruzie maken. » Als je moslim bent, bid je meer dan je werkt. » Mensen uit het buitenland zijn meer ziek dan Vlamingen. » Je gaat hier een paar maand werken en dan ga je toch terug naar je land. » De kans is groot dat je gaat stelen van het bedrijf. » Jullie willen geen overuren maken of eens extra werken. » Je zal niet je best doen om overweg te kunnen met de andere werknemers. » Jij bent zeker minder slim dan een Vlaming.

De overige teamleden spelen mensen die zich in het gesprek mengen: vriend(in) van de werkzoekende, medewerker van de baas, iemand van een interimkantoor ... Helpen zij het gesprek vooruit of maken zij alles net ingewikkelder?De rollenkaarten (zie verder) zijn een goed uitgangspunt voor de leerlingen.Elk team komt om de beurt aan bod. De leerlingen kiezen zelf hoe het gesprek verloopt en afloopt, of het grappig is of ernstig.

Houd een nabespreking na alle ‘opvoeringen’: » Welke waren realistisch, welke minder? » Waren bepaalde zaken herkenbaar? » Zijn de leerlingen al met zulke vooroordelen geconfronteerd?



Rollenkaarten

De baasPiet, 37, is baas van het bedrijf VentiWind N.V. dat ventilatiesystemen produceert en installeert. Omdat elk nieuwbouw-huis een ventilatiesysteem moet hebben, heeft het bedrijf heel veel werk. Piet is daarom, samen met zijn personeels-directeur Herman, op zoek naar extra personeel. Hij zoekt mensen die technisch geschoold zijn en die onmiddellijk als installateur aan de slag kunnen. De installateur werkt in een team van 4 mensen die met een auto van het bedrijf van de ene werf naar de andere rijden.Piet vindt niet zo direct de juiste mensen, het is immers vrij vuil werk, je moet vroeg opstaan en bent soms lang onderweg, tot ’s avonds laat. Piet wil liefst ‘mensen van hier’, want met ‘vreemde’ mensen krijg je toch alleen maar problemen, denkt hij.

De werkzoekendeAlex, 46, is afkomstig uit Marokko. Hij heet eigenlijk Abdel, maar heeft zijn naam laten veranderen omdat zijn Marok-kaanse naam te veel vooroordelen opriep. Alex/Abdel werkt en woont al 22 jaar in België. Hij heeft ervaring als tim-merman, vloerder en metser. Hij behaalde in Marokko het diploma van leerkracht, maar kwam naar België omdat zijn broer hier al woonde. Alex/Abdel spreekt vrij goed Nederlands, maar met een accent, je hoort dat hij geen geboren West-Vlaming is.Alex/Abdel wil de job van installateur graag doen. Hij is op zoek naar werk sinds het vorige bedrijf waar hij in dienst was failliet ging. Hij werkt graag in de bouw en vindt het niet erg om lang van huis weg te zijn. Als hij maar werk heeft en correct wordt betaald. Hij is wel een beetje bang dat de andere mannen in het team hem zullen uitlachen of dis-crimineren. Hij had daar vroeger in andere bedrijven wel eens last van. Hij is bereid om bijscholing te volgen om de techniek van de ventilatiesystemen onder de knie te krijgen.

De personeelsdirecteurHerman, 57, is al 34 jaar personeelsdirecteur bij VentiWind N.V. Hij werkte nog samen met de vader van Piet. Zij haalden samen veel Marokkaanse en Turkse werknemers binnen. Hij weet dat het eerlijke, harde werkers zijn. Hij zag gebeuren dat Piet al die allochtone werknemers aan de deur zette en enkel nog autochtone werklui in dienst nam. Hij vond dat een jammere zaak om twee redenen: Piet baseert zijn personeelsbeleid op vooroordelen én nu vinden ze geen werknemers meer, want er zijn te weinig geschoolde arbeiders in de streek die het vuile werk willen opknappen. Voor hem is Alex/Abdel een goede kandidaat. Wel vreemd dat de man zijn naam liet veranderen.

De broerKhalid is de broer van Abdel. Hij kwam naar België toen hij 18 was. Hij werkt en woont hier al vele jaren. Hij had niet gestudeerd toen hij uit Marokko kwam, maar volgde in België een opleiding tot kok. Hij volgde ook verschillende cursussen Nederlands en spreekt de taal zeer goed. Daarnaast kent hij ook enkele West-Vlaamse uitdrukkingen. Hij werkt in een restaurant in het centrum van de stad. Daar werkt hij samen met een Bulgaar, twee Vlamingen en een Pakistaan. Hij merkt dat een multiculturele ploeg heel goed kan draaien als iedereen zijn best doet om elkaar te verstaan en om goed samen te werken. Hij is meegekomen naar het sollicitatiegesprek om zijn broer te helpen met vertalen. Hij neemt aanstoot aan de vooroordelen van Piet.

Jean-PierreJean-Pierre heeft in de jaren 80 een werkgroep opgericht om arbeidsmigranten te helpen met het vinden van een job, het invullen van papieren, aanvragen in te dienen bij de administratie, een huurwoning te vinden enzovoort. Hij zet zich al lang in voor de integratie van nieuwkomers in West-Vlaanderen. Als geen ander kent hij de vooroordelen, de valkuilen en de systeempjes die werkgevers aan de dag leggen om nieuwkomers om de tuin te leiden, bijvoor-beeld met een oneerlijk contract, of af te wijzen voor een job. Vandaag de dag runt Jean-Pierre een organisatie die technische opleidingen geeft aan nieuwkomers en hen bege-leidt naar een job. Hij ziet meer en meer gebeuren dat mensen van vreemde origine geweigerd worden op basis van huidskleur, afkomst of religie. Vlaamse werkgevers zoals Piet zitten vol vooroordelen en zien de mens achter de moslim niet meer.


NABESPREKING CITAATKAARTENDe teams hebben nu de citaatkaarten verzameld en voor zich liggen. Jullie kunnen (bijna) onmogelijk alle citaten bespreken, maar er zijn beslist uitspraken waar de leerlingen iets meer willen over vertellen, commentaar op geven of over discussiëren. Geef daar even ruimte voor. Dit mag gerust een geanimeerd klasgesprek worden, waarbij dezelfde regels gelden als bij het debat.


NABESPREKING CITAATKAARTENDe teams hebben nu de citaatkaarten verzameld en voor zich liggen. Jullie kunnen (bijna) onmogelijk alle citaten bespreken, maar er zijn beslist uitspraken waar de leerlingen iets meer willen over vertellen, commentaar op geven of over discussiëren. Geef daar even ruimte voor. Dit mag gerust een geanimeerd klasgesprek worden, waarbij dezelfde regels gelden als bij het debat.


VERDIEPENDE FILMMONTAGES MET MINDMAPAls extra verdieping kan je nog naar de twee filmmontages kijken ‘Ben je hier thuis?’ en ‘Hoe gaat het op het werk?’. Maak rond die films een mindmap met de hele klas. Schrijf een centraal begrip op bord of op een groot blad en laat de leerlingen woorden aanbrengen naar eigen inspiratie of uit de films.Minder talige leerlingen kan je iets laten tekenen in plaats van opschrijven en je kan natuurlijk ook in de taal van de deelnemers werken.

De mindmap over ‘werk’ kan er bijvoorbeeld zo uitzien:


BEDRIJVEN

vrije plaats

hulp

opleiding

vacatures brief

gesprek

goed gekleed

Nederlands

computer

bijleren

attest

geld verdienen

ploegbaas

in de regio

internationaal

OPLEIDING

WERK ZOEKEN

SOLLICITERENVDAB

FILMINHOUD ‘BEN JE HIER THUIS?’Duurtijd montage: 7’30”

Yvan Decaluwé, vrijwilliger opvang – jaren 60 - 70

Wel, we spraken wel van ‘gast’arbeiders, maar als we de toestand zagen waarin die mensen moesten leven en werken ... ‘Gast’? Vergeet dat maar. Die mensen zaten in erbarmelijke toestanden. Vanuit dat besef heeft er een aantal mensen van Heule zich ingezet om die mensen een betere thuis te geven.


Ik heb helemaal in het begin een vrijwilligersgroep samengesteld. Mensen die zich wilden inzetten voor de mensen die hier kwamen wonen. Dat waren mensen die de kinderen Nederlands leerden na school-tijd, die bereid waren om met de vrouw boodschappen te gaan doen in de supermarkt om te leren wat ze moesten kopen.

Yousef Gedy (°Ethiopië), bekister/torenkraanmachinist bij Stadsbader

Stadsbader is een groot bedrijf. Met veel mogelijkheden. Ik moet niet altijd hetzelfde werk doen. Dat is plezant. Ik heb goede collega’s, wat ook plezant is. Dus ja, ik voel mij thuis.

M’Hamed El Kaddouri (°Marokko), onderhoudsmechanicien bij Hoorens Printing

We gingen naar het tweede leerjaar. We waren wel al tien jaar, maar het ging niet, dus we moesten terug naar het eerste leerjaar. En tijdens de pauze zeiden de leraars: ‘Weet je wat, jullie twee ...’ – ik en mijn broer – ‘Blijven jullie hier.’ En zij leerden ons taal en rekenen. Voor hen was dat extra. Zij hebben dat gedaan voor ons. En ik ben hun dankbaar.


Ik ben direct beginnen basketten en werken. Ik combineerde die twee. Zo ben ik in Kortrijk gebleven tot vandaag. Het is een mooie ervaring. Sommige mensen zeggen: ‘Het is toch vreemd dat je hier komt en je moet aanpassen’. Maar ik heb mij niet moeten aanpassen. Ik heb mij hier nooit een vreemde gevoeld. Ik was thuis, van de eerste dag.

Ik voel mij echt rijk. Ik heb twee culturen. Ik heb mijn Marok-kaanse cultuur meegebracht naar hier. En ik heb de cultuur van België meegenomen. Integratie, het woord integratie hoor ik niet graag. Wat heb ik gedaan met integratie? Ik heb al de goede dingen van België, van hier, van de Vla-ming geïntegreerd in mij. Dat is integratie voor mij. Ik ben moslim, ik ben Marokkaan, maar ik ben Vlaming.


FILMINHOUD ‘BEN JE HIER THUIS?’Duurtijd montage: 7’30”

Yvan Decaluwé, vrijwilliger opvang – jaren 60 - 70

Wel, we spraken wel van ‘gast’arbeiders, maar als we de toestand zagen waarin die mensen moesten leven en werken ... ‘Gast’? Vergeet dat maar. Die mensen zaten in erbarmelijke toestanden. Vanuit dat besef heeft er een aantal mensen van Heule zich ingezet om die mensen een betere thuis te geven.


Ik heb helemaal in het begin een vrijwilligersgroep samengesteld. Mensen die zich wilden inzetten voor de mensen die hier kwamen wonen. Dat waren mensen die de kinderen Nederlands leerden na school-tijd, die bereid waren om met de vrouw boodschappen te gaan doen in de supermarkt om te leren wat ze moesten kopen.


Stadsbader is een groot bedrijf. Met veel mogelijkheden. Ik moet niet altijd hetzelfde werk doen. Dat is plezant. Ik heb goede collega’s, wat ook plezant is. Dus ja, ik voel mij thuis.

M’Hamed El Kaddouri (°Marokko), onderhoudsmechanicien bij Hoorens Printing

We gingen naar het tweede leerjaar. We waren wel al tien jaar, maar het ging niet, dus we moesten terug naar het eerste leerjaar. En tijdens de pauze zeiden de leraars: ‘Weet je wat, jullie twee ...’ – ik en mijn broer – ‘Blijven jullie hier.’ En zij leerden ons taal en rekenen. Voor hen was dat extra. Zij hebben dat gedaan voor ons. En ik ben hun dankbaar.


Ik ben direct beginnen basketten en werken. Ik combineerde die twee. Zo ben ik in Kortrijk gebleven tot vandaag. Het is een mooie ervaring. Sommige mensen zeggen: ‘Het is toch vreemd dat je hier komt en je moet aanpassen’. Maar ik heb mij niet moeten aanpassen. Ik heb mij hier nooit een vreemde gevoeld. Ik was thuis, van de eerste dag.

Ik voel mij echt rijk. Ik heb twee culturen. Ik heb mijn Marok-kaanse cultuur meegebracht naar hier. En ik heb de cultuur van België meegenomen. Integratie, het woord integratie hoor ik niet graag. Wat heb ik gedaan met integratie? Ik heb al de goede dingen van België, van hier, van de Vla-ming geïntegreerd in mij. Dat is integratie voor mij. Ik ben moslim, ik ben Marokkaan, maar ik ben Vlaming.



Ik hou van de stad, ik wandel op de Grote Markt en dat geeft een goed gevoel. Er gebeurt hier van alles, het is hier heel dynamisch. De mensen zijn zeer vriendelijk. Langs de Leie vind ik het ook heel leuk. Het is makkelijk om van hier naar andere steden te reizen. Alles is goed aangeduid. Meer kan ik niet wensen.

Zheng Xu (°China), ingenieur bij LVD

In het begin was het moeilijk om een nieuwe taal te leren en alles zelf uit te zoeken, bijvoorbeeld het ziekenhuis en de dok-ter zelf contacteren. Problemen uitleggen was niet gemakkelijk. Maar eens je de taal leert en de mensen wat beter leert kennen, merk je dat Belgen wel vriendelijk en hulpvaardig zijn. In het begin waren de Belgen afstandelijk. Maar ze helpen wel als je problemen hebt. Mijn eerste indruk was niet juist: zij zien er koud uit, maar hebben wel goed hart. De eerste drie, vier jaar waren moeilijk.


Los van het feit of er gediscrimineerd werd of niet vonden heel wat nieuwkomers vlug werk en hier dan een huis kochten. Ik heb nog altijd contact met een aantal Vietnamese families die hier in Kuurne terecht-kwamen. Die hebben een huis gekocht, werken hier, hebben kinderen, tweede, derde generatie. Ook mensen uit ex-Joegoslavië, Kosovo was dat indertijd, veel van die gezinnen die ik toen heb opgevangen zijn ondertussen gesettled. Zij gaan werken, hebben een huis gekocht, de kinderen studeren.

Gabriël Mocean (°Roemenië), chauffeur bij Eutraco

Veel buitenlanders die hier in België zijn, van Bulgarije of van om ’t even waar, wel, als je hier woont, werkt en leeft en je hebt nog altijd de mentaliteit van daar en je denkt altijd aan daar, dan bereik je nooit iets. Als je hier bent, dan moet je hier je toekomst maken en moeite doen om hier te integreren. Ik probeer dat en ik heb al veel vrienden hier.

Orestis Alagiannis (°Griekenland), internal sales advisor bij TVH

Als buitenlander weet ik niet waar het punt ligt waarop je zegt: Ok, nu voel ik me even goed in mijn vel als de mensen van hier. De Belgen kennen het systeem al, ze hebben hier een achtergrond, een geschiedenis, vrienden en fami-lie in hun buurt. Als vreemdeling blijf je altijd met die vragen zitten: hoe zit het financieel en wat zou er gebeuren als ik terugga? Want Griekenland zal altijd mijn thuisland zijn en ik zal er altijd familie en vrienden hebben. Maar je mag er niet de hele tijd mee bezig zijn, dat is niet gezond.


FILMINHOUD ‘HOE IS HET OP HET WERK?’Duurtijd montage: 4:02


Als ik een tekst krijg of informatie en ik versta het niet, dan vraag ik het aan Google Translate en ik copy/paste het. Ik laat het naar het Engels of Spaans vertalen, dan weet ik goed wat er gezegd wordt.

Sliman You-Ala (°Marokko), gepensioneerd meestergast

De baas was een zeer verstandig persoon. Hij maakte geen verschil tussen ons en mensen van daar of van daar. Het waren allemaal mensen die kwamen werken. Voor de baas was het belangrijkste dat je je job deed. Kleur of origine of goddienst speelden geen rol. Ik vond dat zeer positief aan die man.

M’Hammed El Kaddouri (°Marokko), onderhoudsmechanicien bij Hoorens Printing

Mijn vader moest 12 uur per dag werken. Bloemen snijden en verpakken enzovoort. Ze mochten bij de boer wonen. En ze woonden - mijn vader vertelde dat dikwijls - boven een stal. Onderaan stonden koeien en de bovenverdieping was dus voor de arbeiders. En in de winter was het heel koud. De boer zei: Maak je geen zorgen, de koeien geven warmte af, jullie zullen wel warm krijgen.


In de jaren 70 kwam er een wet: wie wilde studeren, wie Nederlands wilde leren, mocht Nederlands leren en de baas betaalde de studies. Dat was elk jaar meegenomen. Ik ben dan een beetje Nederlands gaan leren. Op die manier kan je een beetje verder en een beetje groeien in de firma, in het bedrijf.


Ik ben niet alleen maar bekister, ik ben ook een torenkraan-machinist. Ik ben hier bij Stadsbader als bekister aangeno-men. Ik heb ook de kans gekregen om voor kraanmachinist te leren. Ik heb dat attest behaald, dus ik werk als toren-kraanmachinist of als bekister. Stadsbader is natuurlijk een groot bedrijf met veel moge-lijkheden. Ik moet niet altijd hetzelfde werk doen. Iedere keer iets anders. Zo blijft het altijd plezant. En natuurlijk ik heb ook goeie collega’s, dus dat is altijd plezant. Tot nu toe voel ik mij thuis. Als je goed Nederlands kan spreken, begrijp je elkaar goed.


FILMINHOUD ‘HOE IS HET OP HET WERK?’Duurtijd montage: 4:02


Als ik een tekst krijg of informatie en ik versta het niet, dan vraag ik het aan Google Translate en ik copy/paste het. Ik laat het naar het Engels of Spaans vertalen, dan weet ik goed wat er gezegd wordt.


De baas was een zeer verstandig persoon. Hij maakte geen verschil tussen ons en mensen van daar of van daar. Het waren allemaal mensen die kwamen werken. Voor de baas was het belangrijkste dat je je job deed. Kleur of origine of goddienst speelden geen rol. Ik vond dat zeer positief aan die man.

M’Hammed El Kaddouri (°Marokko), onderhoudsmechanicien bij Hoorens Printing

Mijn vader moest 12 uur per dag werken. Bloemen snijden en verpakken enzovoort. Ze mochten bij de boer wonen. En ze woonden - mijn vader vertelde dat dikwijls - boven een stal. Onderaan stonden koeien en de bovenverdieping was dus voor de arbeiders. En in de winter was het heel koud. De boer zei: Maak je geen zorgen, de koeien geven warmte af, jullie zullen wel warm krijgen.


In de jaren 70 kwam er een wet: wie wilde studeren, wie Nederlands wilde leren, mocht Nederlands leren en de baas betaalde de studies. Dat was elk jaar meegenomen. Ik ben dan een beetje Nederlands gaan leren. Op die manier kan je een beetje verder en een beetje groeien in de firma, in het bedrijf.


Ik ben niet alleen maar bekister, ik ben ook een torenkraan-machinist. Ik ben hier bij Stadsbader als bekister aangeno-men. Ik heb ook de kans gekregen om voor kraanmachinist te leren. Ik heb dat attest behaald, dus ik werk als toren-kraanmachinist of als bekister. Stadsbader is natuurlijk een groot bedrijf met veel moge-lijkheden. Ik moet niet altijd hetzelfde werk doen. Iedere keer iets anders. Zo blijft het altijd plezant. En natuurlijk ik heb ook goeie collega’s, dus dat is altijd plezant. Tot nu toe voel ik mij thuis. Als je goed Nederlands kan spreken, begrijp je elkaar goed.


Rossano Sapey (°Italië, woont in Frankrijk), pastatechnoloog bij Soubry

Ik werk vanuit mijn hart. Je moet dat niet zeggen aan de grote baas. Geld is wel belangrijk, want ik heb het nodig om te leven. Maar de prioriteit is niet geld, de prioriteit is tevreden zijn wanneer ik thuis kom. Als ik een probleem heb opgelost of het was een goede werkdag, de productie was goed of de labo’s zeggen ‘Ah die pasta is veel beter ... dan ben ik tevreden, voilà.


Motivatie is het belangrijkste. Wij kijken vooral hoe erg die persoon werk wil en hoe gemotiveerd hij is. Het diploma is van ondergeschikt belang. De motivatie is vijftig procent van het zich goed voelen en succesvol kunnen werken.


Het leuke van het verhaal zou zijn dat wij een beetje zouden kunnen dienen als voorbeeld. Zo van: kijk als je dan mos-lima’s aanwerft met een hoofddoek hoeft dat niet direct een groot probleem te zijn als het over kinder opvang gaat.

Zheng Xu (°China), ingenieur bij LVD

Hier is een heel duidelijke grens tussen je werk en je privéleven. Dat is helemaal anders dan in Italië en zeker dan in China.

Dumitreu Chifor (°Roemenië), chauffeur bij Edelweiss Wakken

Hier verdien je goed. In Roemenië zou je meer moeten werken om te verdienen wat ik hier verdien. Je zou twee jobs moeten doen. Het is goed leven in België. Er is een hoge levensstandaard.


UITBREIDINGEN Deze uitbreidingsopdrachten zijn voornamelijk bedoeld voor de derde graad secundair onderwijs.

SCHRIJFOPDRACHTEN » Stelling:

kies een stelling uit opdracht 3 (debat) en schrijf je mening/argumentatie neer in dialoogvorm. » Media:

kies een stelling uit opdracht 3 (debat) en vorm je argumentatie aan de hand van mediabronnen. » We helpen je op weg op onze website: www.vamosvacaturos.be/ontdek/educatief/ » Artikel:

aan de hand van alle informatie die je al hebt opgedaan tijdens dit project, de bronnen op de web-site (www.vamosvacaturos.be/ontdek/educatief/) en artikels die je opzoekt op internet en/of in de pers, schrijf je een kort artikel dat pleit voor arbeidsmigratie of een kort artikel dat de nadelen van arbeidsmigratie schetst.

» Personage: de leerlingen kiezen elk een personage uit de filmmontage en surfen naar www.vamosvacaturos.be. Daar vinden zij het volledige interview met hun personage. Zij bekijken het interview in functie van een schrijfopdracht: welke kijk op arbeid en migratie krijg je door het verhaal van je personage? Strookt dit met het beeld dat je al had van arbeid en migratie en zoals dit in de media wordt voorge-steld? Is de arbeidsmigratie nuttig en nodig in het huidige socio-economische kader?

» Laat de leerlingen hun personage en de conclusies die ze aan het verhaal verbinden aan de hele klas voorstellen. Dit is een goede manier om de hele klasgroep met de verschillende personages te laten kennismaken en een globale kijk te krijgen op arbeid en migratie.

Een personagefiche kan een leidraad zijn bij de schrijfopdrachten:

Wie? ..............................................................................................................................................................................................................................

Waar geboren en opgegroeid? .......................................................................................................................................................................

Beroep of functie ...................................................................................................................................................................................................

Moedertaal ................................................................................................................................................................................................................

Woonde al in België of wanneer naar België gekomen? .....................................................................................................................

Waarom naar België gekomen? .. ....................................................................................................................................................................

Moeilijkheden bij integratie en werk .............................................................................................................................................................

Meevallers bij integratie en werk ...................................................................................................................................................................

Welke kijk op arbeid en migratie? .................................................................................................................................................................


UITBREIDINGEN Deze uitbreidingsopdrachten zijn voornamelijk bedoeld voor de derde graad secundair onderwijs.

SCHRIJFOPDRACHTEN » Stelling:

kies een stelling uit opdracht 3 (debat) en schrijf je mening/argumentatie neer in dialoogvorm. » Media:

kies een stelling uit opdracht 3 (debat) en vorm je argumentatie aan de hand van mediabronnen. » We helpen je op weg op onze website: www.vamosvacaturos.be/ontdek/educatief/ » Artikel:

aan de hand van alle informatie die je al hebt opgedaan tijdens dit project, de bronnen op de web-site (www.vamosvacaturos.be/ontdek/educatief/) en artikels die je opzoekt op internet en/of in de pers, schrijf je een kort artikel dat pleit voor arbeidsmigratie of een kort artikel dat de nadelen van arbeidsmigratie schetst.

» Personage: de leerlingen kiezen elk een personage uit de filmmontage en surfen naar www.vamosvacaturos.be. Daar vinden zij het volledige interview met hun personage. Zij bekijken het interview in functie van een schrijfopdracht: welke kijk op arbeid en migratie krijg je door het verhaal van je personage? Strookt dit met het beeld dat je al had van arbeid en migratie en zoals dit in de media wordt voorge-steld? Is de arbeidsmigratie nuttig en nodig in het huidige socio-economische kader?

» Laat de leerlingen hun personage en de conclusies die ze aan het verhaal verbinden aan de hele klas voorstellen. Dit is een goede manier om de hele klasgroep met de verschillende personages te laten kennismaken en een globale kijk te krijgen op arbeid en migratie.

Een personagefiche kan een leidraad zijn bij de schrijfopdrachten:

Wie? ..............................................................................................................................................................................................................................

Waar geboren en opgegroeid? .......................................................................................................................................................................

Beroep of functie ...................................................................................................................................................................................................

Moedertaal ................................................................................................................................................................................................................

Woonde al in België of wanneer naar België gekomen? .....................................................................................................................

Waarom naar België gekomen? .. ....................................................................................................................................................................

Moeilijkheden bij integratie en werk .............................................................................................................................................................

Meevallers bij integratie en werk ...................................................................................................................................................................

Welke kijk op arbeid en migratie? .................................................................................................................................................................


INTERVIEWDe leerlingen zetten hun eigen Vamos Vacaturos-project op poten.

Dit houdt in dat elke leerling een nieuwkomer zoekt in zijn of haar omgeving. Dit kan iemand zijn die al jaren in België woont en werkt, maar ook iemand die net in ons land is.Elke leerling doet een interview met die persoon. Dit interview wordt degelijk voorbereid in de klas aan de hand van de vragen en interviewtechnieken uit opdracht 1 (Wie, wat, waar?) en uitbreiding 2 (Personage belichten). Stuur de leerlingen in geen geval onvoorbereid op pad.

Indien mogelijk neemt elke leerling het gesprek (dat maximum 10 minuten mag duren) op met een video-camera of smartphone. Nadien bekijken jullie de interviews samen in de klas. Is opname niet mogelijk, dan worden vragen en antwoorden op papier genoteerd en naar voor gebracht in de klas.

Het is de bedoeling dat jullie na het bekijken van de eigen interviews vergelijken met de personages en verhalen uit de film(s) die jullie hebben gezien (Werken aan werk, Thuis voelen, Werkervaringen). Zijn de ervaringen van de nieuwkomers gelijkaardig? Vraag jezelf ook eens af of het verhaal van de geïnterviewde mensen je mening over arbeidsmigratie heeft gewijzigd.

PROMOTIECAMPAGNE

OpdrachtDe West-Vlaamse bedrijven zijn zo succesvol dat ze dringend nieuwe werknemers nodig hebben. Daarom vraagt de VDAB aan jullie om een affiche te bedenken die buitenlandse werknemers aanzet om naar hier te komen.Je kan kiezen: » Mensen in het algemeen aanzetten om in West-Vlaanderen te komen werken. » Arbeiders zoeken die tijdens het oogstseizoen komen helpen in de landbouw. » Arbeiders werven die windmolens in elkaar kunnen lassen. » Buitenlandse informatici zoeken die gespecialiseerd zijn in ontwikkeling van computergames.

Uitwerking afficheDenk bij het maken van je affiche aan volgende zaken: » Wat kan mensen overhalen om hier te komen werken en wonen? » In welke taal ga je hen aanspreken? » Je hebt minstens een slogan en een beeld nodig. Passen de twee bij elkaar? Geef je nog meer uitleg?

Zet je er nog andere afbeeldingen bij?

De affiche kan digitaal of op papier worden uitgewerkt. Het kan leuk en nuttig zijn om met de affiches een tentoonstelling te houden op school of ze ergens goed zichtbaar uit te hangen.Digitaal kan je de affiches tonen op Facebook (pagina van de school) of op de website van de school.


EINDTERMENGLOBAAL VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen

Gemeenschappelijke stam5. De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen.14. De leerlingen gaan alert om met media.16. De leerlingen houden rekening met ontwikkelingen bij zichzelf en bij anderen, in samenleving en

wereld; 17. De leerlingen toetsen de eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen en trends aan verschil-

lende standpunten.

Context 6: Socio-economische samenleving

De leerlingen:• toetsen de eigen opvatting aan de verschillende opvattingen over welzijn en verdeling van

welvaart;• geven voorbeelden van het veranderlijke karakter van arbeid en economische activiteiten;• geven kenmerken, mogelijke oorzaken en gevolgen van armoede aan.

Context 7: Socioculturele samenleving

De leerlingen:• beschrijven de dynamiek in leef- en omgangsgewoonten, opinies, waarden en normen in eigen en

andere sociale en culturele groepen;• gaan constructief om met verschillen tussen mensen en levensopvattingen;• illustreren het belang van sociale samenhang en solidariteit;• trekken lessen uit historische en actuele voorbeelden van onverdraagzaamheid, racisme en

xenofobie.

SECUNDAIR ONDERWIJS – DERDE GRAAD ASO

Algemene uitgangspuntenDe kerntaak van het onderwijs is aan elke leerling kansen bieden op een volwaardige vorming. Daaronder verstaat men de persoonlijke, sociale, culturele en arbeidsgerichte ontwikkeling van de leerlingen. Deze vorming impliceert een brede en harmonische persoonsvorming, een vorming gericht op een actieve, kritische deelname aan het maatschappelijk leven en een voorbereiding op een verdere studieloopbaan of op een vlotte intrede in het beroepsleven. Het secundair onderwijs heeft als opdracht om jongeren een volwaardige vorming aan te bieden, reke-ning houdend met de verschillen tussen die jongeren. Ondanks de verschillen hebben al deze jongeren recht op gelijkwaardige toekomstperspectieven en een volwaardige integratie in de samenleving en het beroepsleven.


EINDTERMENGLOBAAL VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen

Gemeenschappelijke stam5. De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen.14. De leerlingen gaan alert om met media.16. De leerlingen houden rekening met ontwikkelingen bij zichzelf en bij anderen, in samenleving en

wereld; 17. De leerlingen toetsen de eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen en trends aan verschil-

lende standpunten.

Context 6: Socio-economische samenleving

De leerlingen:• toetsen de eigen opvatting aan de verschillende opvattingen over welzijn en verdeling van

welvaart;• geven voorbeelden van het veranderlijke karakter van arbeid en economische activiteiten;• geven kenmerken, mogelijke oorzaken en gevolgen van armoede aan.

Context 7: Socioculturele samenleving

De leerlingen:• beschrijven de dynamiek in leef- en omgangsgewoonten, opinies, waarden en normen in eigen en

andere sociale en culturele groepen;• gaan constructief om met verschillen tussen mensen en levensopvattingen;• illustreren het belang van sociale samenhang en solidariteit;• trekken lessen uit historische en actuele voorbeelden van onverdraagzaamheid, racisme en

xenofobie.

SECUNDAIR ONDERWIJS – DERDE GRAAD ASO

Algemene uitgangspuntenDe kerntaak van het onderwijs is aan elke leerling kansen bieden op een volwaardige vorming. Daaronder verstaat men de persoonlijke, sociale, culturele en arbeidsgerichte ontwikkeling van de leerlingen. Deze vorming impliceert een brede en harmonische persoonsvorming, een vorming gericht op een actieve, kritische deelname aan het maatschappelijk leven en een voorbereiding op een verdere studieloopbaan of op een vlotte intrede in het beroepsleven. Het secundair onderwijs heeft als opdracht om jongeren een volwaardige vorming aan te bieden, reke-ning houdend met de verschillen tussen die jongeren. Ondanks de verschillen hebben al deze jongeren recht op gelijkwaardige toekomstperspectieven en een volwaardige integratie in de samenleving en het beroepsleven.


Geschiedenis3. De leerlingen vergelijken ontwikkelingsfasen van de westerse samenleving onderling en ontwikke-

lingsfasen van de westerse en andere samenlevingen, op basis van een probleemstelling uit de soci-aliteitsdimensie.

5. De leerlingen passen de begrippen beschaving, moderniteit en mondialisering/globalisering toe op de westerse samenleving en op een andere samenleving.

7. De leerlingen analyseren de breuklijnen in de evoluerende Belgische samenleving vanaf 1830.

9. De leerlingen duiden de rol van onze gewesten als medespeler in Europese en mondiale context.

11. De leerlingen tonen aan dat ideologieën, mentaliteiten, waardestelsels en wereldbeschouwingen invloed uitoefenen op samenlevingen, menselijke gedragingen en beeldvorming over het verleden.

14. De leerlingen kunnen doeltreffend informatie selecteren uit gevarieerd informatiemateriaal omtrent een ruim geformuleerde historische of actuele probleemstelling.

20. De leerlingen kunnen een redenering opbouwen vanuit de studie van verleden en heden om hun standpunt t.o.v. een maatschappelijk probleem te verdedigen.

22. De leerlingen kunnen omtrent een maatschappelijk relevante (actuele of historische) probleemstel-ling initiatieven nemen, met hun medeleerlingen een doelmatige historische methodiek afspreken, de deelconclusies evalueren en een samenhangende rapportering brengen.

28. De leerlingen erkennen de maatschappelijke dynamiek van de spanning tussen het blijvende en het veranderende.

Nederlands2. De leerlingen kunnen op beoordelend niveau via diverse media en multimediale informatiedragers

luisteren naar de volgende tekstsoorten bestemd voor een onbekend publiek: informatieve teksten zoals verslagen van feiten en ervaringen.

3. De leerlingen kunnen verschillende strategieën aanwenden om aan onbekende woorden betekenis toe te kennen. Het gaat om het gebruiken van:• de context; • de eigen voorkennis; • de principes van woordvorming (afleiding, samenstelling, kennis van vreemde talen).

4. Bij de planning, uitvoering van en bij de reflectie op de luistertaken kunnen de leerlingen: • hun luisterdoel(en) bepalen;• het (de) tekstdoel(en) vaststellen;• hun voorkennis inzetten;• onderwerp en hoofdgedachte identificeren;• gericht informatie selecteren en ordenen;• bijkomende informatie vragen;• inhoudelijke en functionele relaties tussen tekstonderdelen vaststellen;• de functie van bijgeleverde visuele informatie vaststellen (koppeling kijken);• het taalgebruik van de spreker inschatten;


• aandacht tonen voor het non-verbale gedrag van de gesprekspartner/spreker.

5. De leerlingen kunnen de geschikte luisterstrategieën toepassen naargelang van hun luisterdoel(en), achtergrondkennis en tekstsoort (oriënterend, zoekend, globaal en intensief).

6. De leerlingen zijn bereid om: • te luisteren;• een onbevooroordeelde luisterhouding aan te nemen;• een ander te laten uitspreken;• te reflecteren over hun eigen luisterhouding;• het beluisterde te toetsen aan eigen kennis en inzichten.

10. Bij de planning, uitvoering van en bij de reflectie op de spreektaken kunnen de leerlingen: • hun eigen spreek- en gespreksdoel(en) bepalen;• zich een beeld vormen van hun publiek;• hun voorkennis inzetten;• naargelang van de spreek-, gespreksdoel(en) en publiek:

› gericht informatie selecteren en in een duidelijke vorm verwoorden; › bijkomende info vragen; › hun taalgebruik aanpassen; › inhoudelijke en functionele relaties tussen tekstonderdelen vaststellen en verwoorden; › visuele informatie gebruiken; › non-verbaal gedrag inschatten en inzetten; › gespreksconventies hanteren om gesprekken te beginnen, te onderbreken, gaande te hou-

den en af te sluiten; › argumenten herkennen en aanbrengen; › adequaat reageren op de inbreng van gesprekspartner(s).

19. De leerlingen kunnen op structurerend niveau voor een onbekend publiek tekstsoorten schrijven zoals schema's en samenvattingen van gelezen en beluisterde informatie en studieteksten.

30. Bij het reflecteren op verbale en non-verbale communicatie tonen de leerlingen interesse in en res-pect voor de persoon van de ander, en voor de eigen en andermans cultuur.

31. Met het oog op doeltreffende communicatie en verdiepende taalbeschouwelijke kennisontwikkeling kunnen de leerlingen op hun niveau in allerlei taalgebruikssituaties bewust reflecteren op een aantal aspecten van het taalgebruik. Ze kunnen in aansluiting bij wetenschappelijke inzichten de hiernavol-gende verschijnselen herkennen, onderzoeken en duiden:• Nederlands en andere talen;• nationale, regionale, sociale en situationele taalvariëteiten;• dimensies van taalverandering: maatschappelijke, politieke, historische.

Aardrijkskunde11. De leerlingen kunnen zowel verschuivingen van industrie of tertiaire activiteiten als demografische

migraties met voorbeelden illustreren en dit in verband brengen met sociaal-economische of politieke factoren.

27. De leerlingen zijn kritisch tegenover aangeboden informatie zoals die m.b.t. ontwikkelings-, welvaarts- en milieuproblemen.


• aandacht tonen voor het non-verbale gedrag van de gesprekspartner/spreker.

5. De leerlingen kunnen de geschikte luisterstrategieën toepassen naargelang van hun luisterdoel(en), achtergrondkennis en tekstsoort (oriënterend, zoekend, globaal en intensief).

6. De leerlingen zijn bereid om: • te luisteren;• een onbevooroordeelde luisterhouding aan te nemen;• een ander te laten uitspreken;• te reflecteren over hun eigen luisterhouding;• het beluisterde te toetsen aan eigen kennis en inzichten.

10. Bij de planning, uitvoering van en bij de reflectie op de spreektaken kunnen de leerlingen: • hun eigen spreek- en gespreksdoel(en) bepalen;• zich een beeld vormen van hun publiek;• hun voorkennis inzetten;• naargelang van de spreek-, gespreksdoel(en) en publiek:

› gericht informatie selecteren en in een duidelijke vorm verwoorden; › bijkomende info vragen; › hun taalgebruik aanpassen; › inhoudelijke en functionele relaties tussen tekstonderdelen vaststellen en verwoorden; › visuele informatie gebruiken; › non-verbaal gedrag inschatten en inzetten; › gespreksconventies hanteren om gesprekken te beginnen, te onderbreken, gaande te hou-

den en af te sluiten; › argumenten herkennen en aanbrengen; › adequaat reageren op de inbreng van gesprekspartner(s).

19. De leerlingen kunnen op structurerend niveau voor een onbekend publiek tekstsoorten schrijven zoals schema's en samenvattingen van gelezen en beluisterde informatie en studieteksten.

30. Bij het reflecteren op verbale en non-verbale communicatie tonen de leerlingen interesse in en res-pect voor de persoon van de ander, en voor de eigen en andermans cultuur.

31. Met het oog op doeltreffende communicatie en verdiepende taalbeschouwelijke kennisontwikkeling kunnen de leerlingen op hun niveau in allerlei taalgebruikssituaties bewust reflecteren op een aantal aspecten van het taalgebruik. Ze kunnen in aansluiting bij wetenschappelijke inzichten de hiernavol-gende verschijnselen herkennen, onderzoeken en duiden:• Nederlands en andere talen;• nationale, regionale, sociale en situationele taalvariëteiten;• dimensies van taalverandering: maatschappelijke, politieke, historische.

Aardrijkskunde11. De leerlingen kunnen zowel verschuivingen van industrie of tertiaire activiteiten als demografische

migraties met voorbeelden illustreren en dit in verband brengen met sociaal-economische of politieke factoren.

27. De leerlingen zijn kritisch tegenover aangeboden informatie zoals die m.b.t. ontwikkelings-, welvaarts- en milieuproblemen.


Humane wetenschappen1. De leerlingen kunnen organisatievormen zoals gezin, peergroep, sociale klasse en beroepsgroep

omschrijven, in tijd en ruimte plaatsen en de functies ervan bespreken.

3. De leerlingen kunnen verschillende maatschappelijke velden beschrijven en de rol van organisatie-vormen binnen deze velden verbinden met historisch en cultureel bepaalde opvattingen over mens en maatschappij.

4. De leerlingen kunnen de wisselwerking tussen verschillende maatschappelijke velden beschrijven met aandacht voor veranderingsprocessen.

11. De leerlingen kunnen opvattingen over de mens en over de gelijkwaardigheid van mensen in histo-risch en cultureel perspectief plaatsen en deze opvattingen met actuele wereldbeelden verbinden.

13. De leerlingen kunnen de sociale stratificatie en de evolutie ervan beschrijven en gevolgen ervan toelichten in termen van sociale mobiliteit, gelijke kansen, breuklijnen in de samenleving, actieve participatie en machtsstructuren.

16. De leerlingen kunnen vormen van solidariteit en hun effecten vergelijken en vanuit verschillende standpunten toelichten.

DERDE GRAAD BSO - PROJECT ALGEMENE VAKKEN

1. Functionele taalvaardigheid

De leerlingen kunnen 1. uit mondelinge en schriftelijke informatie de essentie halen. 2. over die informatie reflecteren en ze evalueren. 3. ingewonnen informatie mondeling gebruiken. 4. mondeling argumenteren.5. eenvoudige informatie schriftelijk formuleren.6. zich mondeling duidelijk uiten.

3. Functionele informatieverwerving en -verwerking

De leerlingen kunnen 11. relevante informatie in concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken. 12. informatie uit uiteenlopend tekstmateriaal begrijpen en gebruiken. 13. spontaan gebruik maken van voor hen relevante informatie- en communicatietechnologie (ict).

5. Tijd- en ruimtebewustzijn

17. De leerlingen zien in op grond van de actualiteit en eigen ervaringen: • dat er een verband bestaat tussen verleden, heden en toekomst,• dat er culturele verschillen zijn in het dagelijks leven van mensen.

18. De leerlingen kennen relevante facetten van hun eigen streek.


DERDE GRAAD KSO/TSO – GESCHIEDENIS1. De leerlingen verruimen een aantal historische begrippen en probleemstellingen en passen deze in in een bre-

dere historische context.

6. De leerlingen omschrijven voor enkele ontwikkelingsfasen van de westerse samenleving een belangrijk ele-ment van het culturele domein, in samenhang met andere domeinen van de socialiteit.


9. De leerlingen tonen aan dat ideologieën, mentaliteiten, waardestelsels en wereldbeschouwingen invloed uit-oefenen op samenlevingen, menselijke gedragingen en beeldvorming over het verleden.

10. De leerlingen stellen vragen aan het verleden om actuele spanningsvelden te verhelderen.

11. De leerlingen kunnen doeltreffend informatie selecteren uit gevarieerd informatiemateriaal omtrent een histo-rische of actuele probleemstelling.

13. De leerlingen kunnen zelfstandig de nodige gegevens voor het beantwoorden van een beperkte historische probleemstelling halen uit het historisch informatiemateriaal zoals beeldmateriaal, schema's, tabellen, diagram-men, kaarten, cartoons, dagboekfragmenten, reisverslagen, memoires.

De leerlingen 19. zijn bereid om actuele spanningsvelden aan de historische ontwikkelingen te relateren. 20. zijn bereid om actuele/historische spanningsvelden vanuit verschillende gezichtshoeken kritisch te bekijken. 21. zijn bereid ook hun ingenomen standpunten te confronteren met conflicterende gegevens en die van daaruit

te relativeren. 22. durven vanuit een intellectueel eerlijke omgang met informatie te reageren op vormen van desinformatie. 23. aanvaarden dat historische evoluties een verscheidenheid aan sociale identiteiten genereren. 24. erkennen de maatschappelijke dynamiek van de spanning tussen het blijvende en het veranderende. 25. zijn bereid vanuit het historisch besef dat individuen en groepen interfereren in maatschappelijke processen,

actief en constructief te participeren aan de evoluerende maatschappij.


DERDE GRAAD KSO/TSO – GESCHIEDENIS1. De leerlingen verruimen een aantal historische begrippen en probleemstellingen en passen deze in in een bre-

dere historische context.

6. De leerlingen omschrijven voor enkele ontwikkelingsfasen van de westerse samenleving een belangrijk ele-ment van het culturele domein, in samenhang met andere domeinen van de socialiteit.


9. De leerlingen tonen aan dat ideologieën, mentaliteiten, waardestelsels en wereldbeschouwingen invloed uit-oefenen op samenlevingen, menselijke gedragingen en beeldvorming over het verleden.

10. De leerlingen stellen vragen aan het verleden om actuele spanningsvelden te verhelderen.

11. De leerlingen kunnen doeltreffend informatie selecteren uit gevarieerd informatiemateriaal omtrent een histo-rische of actuele probleemstelling.

13. De leerlingen kunnen zelfstandig de nodige gegevens voor het beantwoorden van een beperkte historische probleemstelling halen uit het historisch informatiemateriaal zoals beeldmateriaal, schema's, tabellen, diagram-men, kaarten, cartoons, dagboekfragmenten, reisverslagen, memoires.

De leerlingen 19. zijn bereid om actuele spanningsvelden aan de historische ontwikkelingen te relateren. 20. zijn bereid om actuele/historische spanningsvelden vanuit verschillende gezichtshoeken kritisch te bekijken. 21. zijn bereid ook hun ingenomen standpunten te confronteren met conflicterende gegevens en die van daaruit

te relativeren. 22. durven vanuit een intellectueel eerlijke omgang met informatie te reageren op vormen van desinformatie. 23. aanvaarden dat historische evoluties een verscheidenheid aan sociale identiteiten genereren. 24. erkennen de maatschappelijke dynamiek van de spanning tussen het blijvende en het veranderende. 25. zijn bereid vanuit het historisch besef dat individuen en groepen interfereren in maatschappelijke processen,

actief en constructief te participeren aan de evoluerende maatschappij.


COLOFON

Tekst en interview: Vanessa Debruyne (Monster van Ness)Fotografie: Els Van BosbekeDesign: Arvid Waelkens (Bluetown)Uitwerking pakket: ImpressantPlusCamera: Carlos Van Craeynest (Provincie West-Vlaanderen)Druk: Grafische Dienst (Provincie West-Vlaanderen)Coördinatie: Dominique Velghe (Provincie West-Vlaanderen)Met dank aan: Kerlijne Chanterie, Catherine Dupont, Steven Geerolf, Rik Lefevere, Dimitri Meersman, Nele Provoost, Aline Verbeeck en Katrien VerschaeveVerantwoordelijke uitgever: Stijn Lombaert (Provincie West-Vlaanderen)Depotnummer: D/2017/0248/02

Vamos Vacaturos is een initiatief van de Provincie West-Vlaanderen in samenwerking met de volgende partners:

Stad Harelbeke, Stad Kortrijk, Stad Roeselare, Stad Waregem, VDAB, BIE, Agentschap voor Integratie en Inburgering, Intercultureel Huis Leiaarde,

Resoc-Serr Midden-West-Vlaanderen, Resoc-Serr West-Vlaanderen en zuidwest.


WWW.VAMOSVACATUROS.BE

HANDLEIDING - vamosvacaturos.be · » Voor opdracht 2: bladen met abstracte figuren (driehoek,...

Documents

Transcript of HANDLEIDING - vamosvacaturos.be · » Voor opdracht 2: bladen met abstracte figuren (driehoek,...