Handleiding participatie burgers
date post
11-Jan-2017Category
Documents
view
223download
1
Embed Size (px)
Transcript of Handleiding participatie burgers
HANDLEIDING PARTICIPATIE IN HET M.E.R.-PROCES
Definitieve versie
Opdrachtgever: LNE, afd. AMNE, dienst Mer
COLOFON
Opdracht:
Handleiding participatie in het m.e.r.-proces
Definitieve versie
Opdrachtgever:
Vlaamse Overheid, Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid
Dienst Mer
Koning Albert II-laan 20 bus 8
1000 BRUSSEL
Opdrachthouder:
Antea Belgium nv
Roderveldlaan 1
2600 Antwerpen
T : +32 (0)3 221 55 00
F: +32 (0)3 221 55 01
www.anteagroup.be
BTW: BE 414.321.939
RPR Antwerpen 0414.321.939
IBAN: BE81 4062 0904 6124
BIC: KREDBEBB
Antea Group is gecertificeerd volgens ISO9001
Identificatienummer:
2238503030/ivm
Datum: status / revisie:
Maart 2013
April 2013
Juni 2013
Juli 2013
Juli 2013
Versie 01
Versie 02
Versie 03
Versie 04
Versie 05
Vrijgave:
Jan Parys, Directeur
Controle:
Cedric Vervaet, Account Manager
Projectmedewerkers:
Inge Van der Mueren, MER-deskundige
Antea Belgium nv 2013 Zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Antea
Group mag geen enkel onderdeel of uittreksel uit deze tekst
worden weergegeven of in een elektronische databank worden
gevoegd, noch gefotokopieerd of op een andere manier
vermenigvuldigd.
2238503030 - Handleiding participatie in het m.e.r.-proces pagina 3
INHOUD
DEEL 1 HANDLEIDING VOOR INITIATIEFNEMERS VAN PLANNEN EN PROJECTEN ..... 4
1 WAAROM KIEZEN VOOR PARTICIPATIE? ............................................................................ 5
2 DEFINITIES EN BEGRIPPEN .............................................................................................. 6
3 AANPAK PARTICIPATIE IN HET MILIEUEFFECTRAPPORTAGEPROCES ............................................ 8
3.1 VROEG BEGONNEN IS HALF GEWONNEN.................................................................................... 8 3.2 WAT IS VERPLICHT?............................................................................................................... 8 3.3 PARTICIPATIE IS MAATWERK.................................................................................................... 9 3.4 VORMGEVING VAN HET PARTICIPATIETRAJECT .......................................................................... 11 3.5 PARTICIPATIE TIJDENS DE VERSCHILLENDE M.E.R.-STAPPEN ........................................................ 15 3.6 KEUZE VAN DE PARTICIPATIEVORM......................................................................................... 26 3.7 EVALUATIE VAN DE PARTICIPATIE ........................................................................................... 26
DEEL 2 BIJLAGEN................................................................................................. 28
2238503030 - Handleiding participatie in het m.e.r.-proces pagina 4
DEEL 1 HANDLEIDING VOOR INITIATIEFNEMERS VAN PLANNEN EN PROJECTEN
2238503030 - Handleiding participatie in het m.e.r.-proces pagina 5
1 Waarom kiezen voor participatie?
Het voeren van een participatief beleid heeft vele voordelen, zowel voor u als initiatiefnemer van
een plan of project als voor de participanten (zoals bv. burgers). De participanten voelen zich nauwer
betrokken bij het plan of project, kunnen hun kennis, ervaringen, inzichten of ideen delen en
krijgen de kans zelf voorstellen te doen. U heeft meer kans om een echt draagvlak voor uw plan of
project te creren. De participanten begrijpen wat er gaat gebeuren en waarom het gaat gebeuren.
De voornaamste voordelen van participatie zijn:
Het verhogen van de kwaliteit van uw plan of project
De betrokkenen hebben lokale, gebiedsspecifieke kennis waarmee ze het plan of project
desgevallend kunnen bijstellen en verbeteren. De gebruikers van een gebied, zoals
bijvoorbeeld bewoners, kunnen vanuit hun ervaringen een nieuwe kijk bieden op het plan
of project. Het hoofddoel van participatie is het bundelen van kennis van de verschillende
betrokken partijen.
Draagvlak creren
Door direct in dialoog te treden, zal de afstand tussen u en burgers, organisaties en
overheden (administraties) verkleinen. Zo wordt een wij versus zij situatie voorkomen.
Participatie kan tegenwerken omzetten in meewerken waardoor weerstand vanuit de
samenleving vermindert of verdwijnt en er draagvlak ontstaat.
Betere werking van uw eigen plan- of projectorganisatie1
Door in te zetten op participatie bij zowel externe als interne belanghebbenden zal de
structuur en het functioneren van uw eigen organisatie efficinter worden.
Vertragingen voorkomen in het procesverloop
Door in het begin van het plan- of projectproces tijd te investeren in een participatieve
aanpak zal het plan of project in latere fases gemakkelijker tot realisatie komen. Zo kan u
tijd winnen door tijd te investeren.
Bij participatie met betrekking tot overheidsplannen en projecten en beleid in het algemeen kan
hier nog het bevorderen van actief burgerschap aan toegevoegd worden. Burgers hebben er belang
bij dat hun opvattingen en ideen, wensen en belangen van invloed zijn op het beleid en de
projecten die de overheid ontwikkelt. De invloed wordt vergroot door de burger rechtstreeks bij het
project of de gebiedsontwikkeling te betrekken. Het welzijn van de burger wordt vergroot en zijn
(actieve) betrokkenheid bij het beleid wordt groter. Participatie draagt bij tot het dichten van de
kloof tussen overheid en burgers en tot wederzijds vertrouwen.
1 De projectorganisatie is een groep mensen, de daarmee verbonden infrastructuur met een
samenhangend geheel van gezag, relaties en verantwoordelijkheden die zijn afgestemd op de
bedrijfsprocessen of de functie.
Disclaimer: Om de handleiding te illustreren worden in de volgende hoofdstukken verschillende
voorbeelden uit de praktijk opgenomen. De voorbeelden en het resultaat ervan gelden in de
toenmalige context en omstandigheden van het desbetreffende plan of project. Participatie is
immers steeds maatwerk en voorbeelden die voor een bepaald plan of project gewerkt hebben,
werken niet voor elk plan of project.
2238503030 - Handleiding participatie in het m.e.r.-proces pagina 6
2 Definities en begrippen
Milieueffectrapportageproces (m.e.r.-proces): de procedure die al dan niet leidt tot het opstellen en
goedkeuren van een milieueffectenrapport over een voorgenomen plan of project en in voorkomend
geval tot het gebruik ervan als hulpmiddel bij de besluitvorming omtrent deze actie. Voor deze
handleiding start het m.e.r.-proces met de opmaak van de kennisgeving en eindigt zij bij het
openbaar onderzoek van het goedgekeurde milieueffectrapport.
Participatie: volgens Van Dale het hebben van aandeel in iets; deelname. Het begrip participatie is
een verzamelnaam van manieren waarop stakeholders invloed kunnen hebben op plan- en
projectprocessen en de uitvoering ervan met positieve betrokkenheid tot resultaat. Het onderscheid
tussen inspraak en participatie is zeer belangrijk. Inspraak houdt in dat burgers en belanghebbenden
naar hun mening gevraagd wordt over plannen of projecten van de overheid of een andere
initiatiefnemer. Participatie staat voor interactieve meningsvorming met alle actoren die bij plannen
of projecten betrokken zijn. Er is altijd sprake van tweerichtingsverkeer en het gaat om actief
informatie bekendmaken. De participanten mogen zelf actief meedenken over de oplossingen.
Participatie gaat dus over een heel gamma van vormen van samenwerking tussen burgers en
overheid, gaande van informeren en raadplegen over adviseren naar daadwerkelijk coproduceren en
meebeslissen.
Stakeholder of belanghebbende: volgens Van Dale iemand die betrokken is bij een organisatie, als
werknemer, aandeelhouder, leverancier, overheid e.d., persoon die belang heeft bij iets. Met
betrekking tot plannen en projecten kan dit gedefinieerd worden als een persoon of organisatie die
invloed (positief of negatief) ondervindt van of zelf invloed kan uitoefenen op een plan of een
project evenals op de beslissingen over dit plan of project.
Milieueffectenrapport over een plan of programma (plan-MER): een openbaar document waarin
van een voorgenomen plan of programma en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen
alternatieven de te verwachten gevolgen voor mens en milieu in hun onderlinge samenhang op een
systematische en wetenschappelijk verantwoorde wijze worden geanalyseerd en gevalueerd, en
aangegeven wordt op welke wijze de aanzienlijke milieueffecten vermeden, beperkt, verholpen of
gecompenseerd kunnen worden.
Milieueffectenrapport over een project (project-MER): een openbaar document waarin van een
voorgenomen project en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven de te
verwachten gevolgen voor mens en milieu in hun onderlinge samenhang op een systematische en
wetenschappelijk verantwoorde wijze worden geanalyseerd en gevalueerd, en aangegeven wordt
op welke wijze de aanzienlijke milieueffecten vermeden, beperkt, verholpen of gecompenseerd
kunnen worden.
Plan-m.e.r.-screening: onderzoek waarin van een voorgenomen plan wordt aangegeven of er
aanzienlijke effecten voor mens en milieu te verwachten zijn teneinde te bepalen of voor