handleiding dialux

59
DIALux versie 2.0 De softwarestandaard voor lichtberekeningen Handboek

Transcript of handleiding dialux

Page 1: handleiding dialux

DIALux versie 2.0De softwarestandaard voor

lichtberekeningen

Handboek

Page 2: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 2

© 2001 DIAL GmbHGustav-Adolf-str. 458507 Lü[email protected]

1e oplage 2001Tekst en afbeeldingen werden met de grootste zorgvuldigheid geproduceerd. DIAL,autoren of vertalers kunnen echter geen juridische verantwoordelijkheid en geenenkele vorm van aansprakelijkheid overnemen voor eventueel aanwezige foutievegegevens en de gevolgen.De voorliggende publicatie is auteursrechtelijk beschermd. Alle rechten zijnvoorbehouden. De in dit boek genoemde software- en hardware-omschrijvingen zijnmeestal ook ingeschreven handelsmerken en daarop zijn de desbetreffendewettelijke regelingen van toepassing.DIAL BV is in samenhang met het gebruik van de DIALux software niet aansprakelijkvoor personen- of zaakschade. Het programma en de documentatie werden met degrootste zorgvuldigheid geproduceerd, maar fouten kunnen desondanks tot onzespijt niet worden uitgesloten.

Handelsmerken:Microsoft, MS, Windows, Windows NT, Win32 zijn geregistreerde handelsmerkenvan de Microsoft Corporation in de USA en in andere landen.Adobe, Acrobat Reader zijn geregistreerde handelsmerken van Adobe Systems, INC.

Page 3: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 3

DIALux versie 2.0

De softwarestandaard voor

lichtberekeningen

Overzicht van de functies

Hartelijk welkom bij DIALux 2.0

Dit handboek moet u in staat stellen, snel en effectiefmet DIALux 2.0 te werken. Wanneer u al ervaring metWindows-programma’s hebt, zult u de introductie totDIALux 2.0 niet moeilijk vinden. DIAL biedt regelmatigcursussen aan, waar men kan leren om professioneelmet DIALux 2.0 te werken. Informeert u zich over dedata en de inhoud onder www.dial.de of 0049-2351-1064360. Vernieuwingen en updates vind u ook op onzehomepage.

In het volgende gedeelte vind u een korte beschrijvingvan de functies van DIALux 2.0.

Page 4: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 4

InhoudsopgaveInhoudsopgave ............................................................ 4De DIALux 2.0 gebruikersinterface................................ 5

Het CAD-venster ...................................................... 6De projectstructuur................................................... 9De selectie van de armaturen.................................. 10De eigen database.................................................. 11Armaturenbestanden in DIALux 2.0 invoegen.......... 12De meubelstructuur................................................ 13De output-structuur................................................ 13“The Guide” .......................................................... 14De Inspector........................................................... 15

Meubelstukken toevoegen ......................................... 18Invoegen met Drag & Drop ..................................... 18Invoegen met de Property Page............................... 19

Werken met verschillende aanzichten ......................... 19Bewerken van ingevoegde objecten............................ 20

Verschuiven van objecten ....................................... 20Bewegen en draaien van objecten zonder vangraster.. 21Draaien van objecten.............................................. 22Vergroten/ verkleinen van objecten ......................... 22Verenigen en opslaan van objecten......................... 23Verschuiven van de coördinatenoorsprong van eenobject .................................................................... 24Bewerken van objectvlakken................................... 24Consistentiecontrole............................................... 25

Bewerken van ramen, deuren en berekeningsvlakken.. 27Invoegen en bewerken van armaturen enarmatuurinplantingen ................................................ 28

Enkele armaturen ................................................... 28Het uitlijnen van armaturen .................................... 29Invoegen van armaturenvelden ............................... 30Invoegen van armaturenlijnen................................. 34Het uitrichten van de spots ..................................... 35Invoegen van armaturencirkels................................ 36Splitsen van armaturen ........................................... 36

Werken in het 3D-aanzicht......................................... 37Bewerken van ruimtes................................................ 38

Een aanwezige ruimte veranderen .......................... 38Een aanwezige ruimte dupliceren............................ 39Een verdere ruimte toevoegen ................................ 40

DXF plattegrond als achtergrond ................................ 41Werken met een DXF achtergrond in het 3D-aanzicht. 43

Output ...................................................................... 43Bekijken van het berekeningsresultaat..................... 43Instellingen van de output ...................................... 45Het instellen van door de gebruiker gedefinieerdestandaard-output ................................................... 47

Instellingen en opties ................................................. 48Aanpassen ............................................................. 48Grafische instellingen ............................................. 49De Wizard voor de grafische instellingen ................. 49Opties .................................................................... 53

Lijst van de afbeeldingen............................................ 58

Page 5: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 5

De DIALux 2.0 gebruikersinterface

Afbeelding 1 DIALux 2.0 gebruikersinterface

De DIALux 2.0 gebruikersinterface kan in vier primairearbeidsvelden worden verdeeld.

�� CAD-venster�� Projectstructuur�� “The Guide”�� Inspector

Deze vier arbeidsvelden maken het effectief enoverzichtelijk plannen van belichtingsinstallaties metDIALux 2.0 mogelijk. In elk veld kunt u bepaalde functiesvan de software oproepen en/of objecten bewerken.

CAD-venster

Projectstructuur“The Guide”

De“Inspector”

Page 6: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 6

Het CAD-venster

Afbeelding 2 3D-aanzicht

Afbeelding 3 Plattegrond

Behalve het 3D-aanzicht en de plattegrond, staan ookhet zij- en vooraanzicht voor het interactieve ontwerpenter beschikking.

Het CAD-venster dient voor interactievelichtberekeningen. U kunt op een grafische manier met

Tab

Liniaal

Page 7: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 7

uw muis de ruimte draaien, zoomen, dingen verschuivenen door de ruimte lopen. De functie “PAN” of“verschuiven” kunt u altijd d. m. v. de middelstemuistoets oproepen. De functie “Zoom” kunt ugebruiken d. m. v. het wieltje, wanneer u een wheel-muis hebt.

De rechter muistoets is voor het werken met DIALux 2.0zeer belangrijk. Afhankelijk van het geselecteerde object,de programmamodus en het arbeidsveld staan ubelangrijke functies ter beschikking.

Afbeelding 4 Rechter muistoets

Verder kunt u de objecten, die zich in de ruimtebevinden verschuiven, vergroten/ verkleinen, draaien enselecteren. Met behulp van de rechter muistoets kunt ueen contextmenu oproepen, waarmee u de CAD-vensters steeds in de gewenste modus kan schakelen.

Afbeelding 5 Contextmenu van het 3D-CAD-venster

Afbeelding 6 Contextmenu van de plattegrond

Nota bene:Contextmenu’s met derechter muistoets oproepen!

Page 8: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 8

De functies “Armaturen invoegen” en “DXF...” staanalleen bij de plattegrond ter beschikking; delichtintensiteitsregeling kan alleen bij het 3D-aanzichtworden opgeroepen.

Wanneer u in de projectstructuur met de rechtermuistoets een ruimte aanklikt, kunt u kiezen uit het3D-, zij-, of vooraanzicht of de plattegrond. Wanneer umeerdere CAD-vensters geopend hebt, kunt u die metde menu-opdracht Venster naar believen rangschikken.Zijn de vensters beeldvullend geopend, dan kan er metde tab aan de onderkant van het beeld tussen deverschillende aanzichten gewisseld worden. Hetgelijktijdig werken in verschillende vensters is alleen aante raden bij een hoge beeldschermresolutie en eengoede grafische kaart.

Wanneer een object in een ruimte is ingevoegd, kan metde rechter muistoets ook een bijbehorend contextmenuworden opgeroepen.

Afbeelding 7 Contextmenu van een geselecteerd object

Is de punt Draaien geactiveerd, dan kan het objectgedraaid worden door te klikken en de punt d. m. v. dedwarsarm te draaien. De rode knop bewerkt een rotatieom de rode as, de blauwe knop bewerkt een rotatie omde blauwe as en de groene knop bewerkt een rotatie omde groene as. Let u er alstublieft op, dat het object eeneigen coördinatensysteem heeft. Door op het pijlenkruiste klikken en het te slepen kan het object wordenverschoven.

Nota bene:De rode knop bewerkt eenrotatie om de rode as, deblauwe knop bewerkt eenrotatie om de blauwe as ende groene knop bewerkt eenrotatie om de groene as.

Page 9: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 9

De projectstructuur

Afbeelding 8 Projectstructuur

De projectstructuur maakt het mogelijk om snel met deelementen van uw belichtingsontwerp te werken. U kuntelk afzonderlijk element selecteren en zijn eigenschappenin de Inspector bekijken en veranderen.

In het project, dat hier “DIALux2” heet, worden deglobale projectinformatie zoals de naam en het adres vande ontwerper en de klant, en ook alle ruimtes enarmaturen beheerd.

In de armaturenlijst worden alle armaturenweergegeven, die u in dit project gepland heeft, en die ud. m. v. Gebruiken uit een PlugIn hebt uitgekozen. Hierworden ook uw “alternatieve” armaturen beheerd, dieop dit moment (nog) geen toepassing in dit ontwerpvinden.

De ruimte bezit als sub-objecten deruimtebegrenzingsvlakken (vloer, plafond, wanden), hetwerkniveau, de meubels en de armatuurinplantingen.Wanneer u één van deze objecten selecteert (met delinker muistoets aanklikken), dan worden in de Inspectorzijn eigenschappen weergegeven. Met rechts klikkenopent het specifieke contextmenu voor dat object, netzoals in het CAD-aanzicht.

Projecthiërarchie

Nota bene:Contextmenu´s met derechter muistoets oproepenen eigenschappen in deInspector met de linkermuistoets oproepen!

Tab

Page 10: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 10

De selectie van de armaturenVoor de selectie van de armaturen bestaat er nog eenandere boomstructuur. Deze krijgt u te zien, door onderin de projectstructuur op de tab “Armaturenselectie” teklikken.

Afbeelding 9 PlugIn-structuur

Eénmaal geïnstalleerde PlugIns worden door DIALux 2.0automatisch herkend. Ook bij een update van 1.Xhoeven de PlugIns niet opnieuw geïnstalleerd worden. Umoet op een PlugIn dubbelklikken, om het te openen.

U kunt deze functie ook oproepen in het menuArmaturenselectie .

Niet geïnstalleerde PlugIns van onze projectpartners vindu een beetje lager op de boomstructuur. Doordubbelklikken op een niet geïnstalleerd PlugIn wordt deInternet Explorer-browser geopend, en die toont dehomepage van de producent aan (voorzovervoorhanden). Sommige producenten zullen hier in detoekomst afzonderlijke armaturen of hele PlugIns alsdownload aanbieden.

Nota bene:De knop “armaturenselecteren” in de Guide ende tab “armaturenselectie”openen de PlugIn structuur

Een PlugIn wordtgeopend met eendubbelklik.

Creëer uw eigen armaturen-database.Toevoegen, verwijderen,zoeken naar bepaaldecriteria. Weergeven van dearmatuur-afbeeldingen en detechnische gegevens.

Page 11: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 11

De eigen databaseDe gebruiker heeft de mogelijkheid, om uit deverschillende PlugIns van de producenten die armaturenuit te kiezen, waarmee hij regelmatig werkt. Dezearmaturen kan hij opslaan in de “Eigen Database”; hijkan naar armaturen zoeken en armaturen uit dedatabase verwijderen. Met het uitgeven van DIALux 2.0bevat de eigen database nu ook demo-armaturen. Dezekunt u verwijderen en vervangen door bestaandearmaturen van de producenten.

Afbeelding 10 De eigen database

Om armaturen in de eigen database over te brengen,kan er met de toets Import een of meerdere “ULD”,*.ldt, *.ies of *.cib bestanden uit een willekeurigdirectory worden ingevoerd.Is een armatuur in het project ingevoegd –het verschijntdus in de projectboom van de armaturenlijst –dan kanhet door te klikken met de rechter muistoets in de eigendatabase worden gekopieerd.

Page 12: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 12

Armaturenbestanden in DIALux 2.0 invoegen

Afbeelding 11 Contextmenu van de Explorer, wanneer DIALux 2.0 actief is

Wanneer DIALux 2.0 op de achtergrond actief is, kunt umet de Windows Explorer in willekeurige directories naararmatuurgegevens zoeken en deze in het actueleDIALux-project of in uw eigen database invoegen (rechtsklikken op het bestand). DIALux ondersteunt deformaten:�� Eulumdat (ltd)�� CIBSE�� TM14�� IES (in alle variaties)�� LTLi�� PDF (Producer Defined Format)

Page 13: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 13

De meubelstructuurMeubels kunnen d. m. v. Drag and Drop simpelweg metde muis vanuit de meubelstructuur op een project(willekeurig aanzicht) worden getrokken.

Afbeelding 12 De meubelstructuur

De meubelstructuur is verdeeld in drie subdirectories. Datzijn meubelbestanden met kant en klare of zelfgeproduceerde meubels. Hier kunnen ook meubels, die uvan andere producenten betrekt, worden opgeslagen inde vorm van *.SAT-bestanden. Verder staan er noggeometrische standaardvormen, zoals blok, prisma enz.ter beschikking en “diverse objecten”. Dat zijn vensters,deuren en virtuele berekeningsvlakken.

De output-structuurVoor de selectie van de output bestaat er weer eenandere boomstructuur. U opent deze, door te klikken op

de tab “Output” in de projectstructuur.

Output, die een rood haakje boven het blad symboolheeft staat direct ter beschikking. Is er geen rood haakjeaanwezig, dan moet eerst de berekening plaatsvinden,om de output te kunnen gebruiken.

Page 14: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 14

Afbeelding 13 Outputstructuur

Om output op het beeldscherm te bekijken, moet udubbelklikken op het bijbehorende symbool. Omverschillende outputs gelijktijdig te bekijken, met derechter muistoets op een output-symbool klikken enopenen in een nieuw venster selecteren. U kunt alleoutputs op het beeldscherm bekijken. De outputs, dieeen zwart haakje in de checkbox hebben, wordenafgedrukt of als vooraanzicht getoond na het oproepenvan de opdracht Bestand -> Afdrukken of Bestand ->vooraanzicht .

De 3D-rendering neemt de ingestelde waarnemerpositieover uit het CAD voor de afdruk.

“The Guide”De Guide roept de voor een ontwerp noodzakelijkewerkfases direct op. Het dient als “rode draad” en leidtde gebruiker snel naar zijn doel.

Nota bene:De knop “Output” in deGuide en de tab “Output”openen de output-structuur

Belangrijk!De positie voor de3D-rendering wordtontnomen aan het 3D-CADbeeld.

Page 15: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 15

Afbeelding 14 The Guide

Klikt u op een symbool in de Guide, dan wordt debijbehorende functie meteen opgeroepen. Blijft u op hetpictogram “Ruimte toevoegen” of “Armaturenplaatsen” staan, dan staan u alle opties voor de ruimte-of armatureninvoer ter beschikking, nadat deze zijdelingsuitgeklapt zijn. De optie, die het laatst werd gekozen,wordt als startsymbool overgenomen. In dit geval werdals laatste het plaatsen van één armatuur gekozen.

De InspectorDe Inspector maakt het mogelijk om van elk geselecteerdobject in het CAD-aanzicht of in de projectstructuur deeigenschappen te bekijken. Hier kunt u derespectievelijke eigenschappen ook veranderen.Sommige waarden hebben een grijze achtergrond. Dezekunt u niet (of niet op deze plek) veranderen.

Afbeelding 15 Property Page van de geselecteerde ruimte in de Inspector

The GuideDe rode draad, die u op eensnelle manier door hetprogramma leidt.

Houdt de muistoetseventjes vast, om alleopties te krijgen.

De InspectorDe Inspector toont deProperty Pages, met deeigenschappen van hetgeselecteerde object.

Page 16: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 16

Hierboven ziet u enkele eigenschappen van degeselecteerde ruimte. Klik op de tab Ruimtevlakken omde eigenschappen van de reflectiefactor globaal teveranderen.Oppassen! Hier kunt u de reflectiefactoren van dewanden alleen compleet veranderen. Wilt u dereflectiefactoren van afzonderlijke wanden veranderen,dan moet u de desbetreffende wand eerst selecteren endan in de Inspector de eigenschappen daarvanveranderen.

Let u erop, dat de Inspector een verschil maakt tussen deafzonderlijke armaturen en de armatuurinplanting.

Afbeelding 16 Armatuurinplanting en de bijbehorende armaturen in deprojectstructuur

Afbeelding 17 Property Page “positie” van de geselecteerdearmatuurinplanting

Afbeelding 18 Property Page van de armaturen binnen de armatuurinplanting

Bij het oproepen van bepaalde functies wordt DIALux 2.0in een andere bewerkingsmodus geschakeld. Ditgebeurt, wanneer bijv. ruimteafmetingen naderhand

Veranderingen aan deverschillende wanden of eenglobale instelling voor dehele ruimte?

Veranderingen aan eenarmatuur of veranderingenaan de armatuurinplanting?

DIALux in de“ruimteafmetingenbewerken” modus schakelen

Op deze plek kunt u deeigenschappen van devolledige armatuurinplantingveranderen, niet deeigenschappen van deafzonderlijke armaturen.

Op deze plek kunt u deeigenschappen van dearmaturen binnen dearmatuurinplantingveranderen, niet deeigenschappen van dearmatuurinplanting zelf.

Page 17: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 17

moeten worden veranderd. Hiervoor klikt men in deprojectstructuur met de rechter muistoets op de tebewerkende ruimte en kiest de opdrachtRuimteafmetingen bewerken. U kunt ook in het menuBewerken op Ruimteafmetingen veranderen klikken. Alsderde mogelijkheid kunt u in de “Guide” opruimtegeometrie bewerken klikken. Het is aan te raden,om de ruimteafmetingen in de plattegrond te bewerken.

Afbeelding 19 Contextmenu van de ruimte (met rechts op de ruimte klikken)

Wanneer deze functie wordt opgeroepen, kan men deplattegrond individueel veranderen.

Afbeelding 20 Ruimtebewerkingsmodus

Door op de wanden te klikken kunt u deze interactief inhet CAD-aanzicht parallel verschuiven. Klikt u op deruimtecoördinaten, dan kunt u deze vrij in de ruimteverschuiven.

grafischeinteractie

numeriekeinteractie

Interactieve bewerking vande ruimte

Page 18: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 18

Wanneer u op een willekeurige plek van een wand metde rechter muistoets klikt, dan kunt u via hetcontextmenu op deze plek een punt invoegen. Verdereruimtecoördinaten kunt u ook in de Property Pagetoevoegen of verwijderen, door in de desbetreffendekolom te klikken en dan Coördinaten invoegen ofCoördinaten verwijderen te kiezen. Daar kunt u decoördinaten ook exact numeriek invoeren. Met lengte enbreedte kunt u de maximale afmetingen van de ruimteinvoeren. Alle lengtes worden aansluitend in deovereenkomstige verhouding getransformeerd.

Let erop, dat DIALux in het boven getoonde voorbeeld(Afbeelding 20 Ruimtebewerkingsmodus) het armatuurlinksonder na het overnemen van de coördinaten nietmeer weergeeft of berekent. Wanneer de ruimte weerwordt vergroot, wordt de armatuur automatisch weeringevoegd.

Meubelstukken toevoegen

Invoegen met Drag & DropOm een meubelstuk in een ruimte in te voegen klikt umet de linker muistoets op het meubelstuk in deboomstructuur. U moet de muistoets ingedrukt houdentot u de juiste X-,Y-positie in de ruimte heeft bereikt. DeZ-positie kan naderhand worden veranderd, door deControltoets ingedrukt te houden en tegelijkertijd metde linker muistoets te klikken.

Afbeelding 21 Drag and Drop van meubelstukken

DIALux herkent automatisch,of armaturen binnen ofbuiten de ruimte zijngeplaatst.

De hoogte van de objectenkan men grafisch in hetzijaanzicht of d. m. v. hetklikken en tegelijkertijdvasthouden van deControltoets (Ctrl) in het 3D-aanzicht veranderen.

Page 19: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 19

Invoegen met de Property PageU kunt objecten ook invoegen door de gegevensnumeriek in te voeren bij de Inspector in de MeubelProperty Page.

Werken met verschillende aanzichtenDIALux 2.0 ondersteunt u bij het ontwerpen metverschillende ruimte-aanzichten.

Afbeelding 22 Werkbalk aanzichten

De afgebeelde werkbalk maakt het mogelijk,verschillende aanzichten per muisklik te openen; deafzonderlijke aanzichten van links naar rechts:�� Geopende vensters overlappend weergeven�� Geopende vensters naast elkaar of over elkaar

weergeven�� 3D-aanzicht openen�� Plattegrond openen�� Zij- of vooraanzicht openen�� Draadroostermodus van het 3D-aanzicht aan- of

uitschakelen�� Perspectief van het 3D-aanzicht aan- of uitschakelen

Afbeelding 23 Werken in de verschillende aanzichten

Het bovenstaande beeld bereikt u, door eerst de vieraanzichtsvensters te openen en daarna op venstersgroeperen te klikken.

Wanneer de grootte van uwmonitor het toestaat, is hetraadzaam om verschillendeaanzichten tegelijkertijdgeopend te hebben

De draadroostermodusmaakt het mogelijk om ookmet langzamebeeldschermadapterscomplexe decors in 3D tebekijken en bewerken.

Page 20: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 20

Afbeelding 24 Groepering meerdere aanzichten

U kunt de vensters sluiten door rechtsboven in hetvenster op het X-symbool te klikken.

Afbeelding 25 Sluiten van CAD-vensters

Bewerken van ingevoegde objecten

Verschuiven van objectenArmaturen en meubels, die in de ruimte geplaatst zijn,kunnen naderhand naar believen worden veranderd.Principieel toont de Inspector bij een geselecteerd object(in de projectstructuur of in het CAD-aanzicht) alleinformatie aan. Deze kan men veranderen door anderewaarden in te voeren. Wordt een object in het CAD-aanzicht veranderd (gedraaid, verschoven, of van grootteveranderd), dan worden in de Inspector de waardengeactualiseerd.

Wisselen tussende aanzichten

Het sluiten van enkeleaanzichtenSluiten van aanzichten met

het X-symbool

Eerst dit vensteropenen

Vervolgens devensters inplanten

Page 21: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 21

Afbeelding 26 De hoogte van objecten grafisch veranderen

Om de positie van een vorm op de Z-as te veranderen,moet u op de Controltoets (Ctrl) op uw toetsenborddrukken. Houdt deze toets ingedrukt, terwijl u met demuis op het positiekruis van de vorm klikt. Zolang u delinker muistoets en Controltoets ingedrukt houdt, kunt ualleen de hoogte van de objecten veranderen. Wanneeru de Controltoets loslaat, kunt u de X- en de Y-positieveranderen.

In het 3D-aanzicht toont het kruispunt van de driepositioneringslijnen de plek van het positiekruis,geprojecteerd op het bodemvlak.

Bewegen en draaien van objecten zonder vangrasterBeweegt u het object door het met de muis te slepen,dan wordt het alleen in het ingestelde vangraster verderbewogen. Houdt u tijdens het bewegen de shifttoetsingedrukt, dan wordt daardoor het vangrastergedeactiveerd.U kunt het raster ook instellen terwijl de vangfunctieuitgeschakeld is. Daarvoor kiest u in het menu CAD ->Vangraster instellen.

Om met de muis de hoogtevan een object teveranderen, moet u op deControltoets drukken!

Om het ingestelde vangrasterte deactiveren, moet u op deShifttoets drukken!

6KLIW

Page 22: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 22

Afbeelding 27 Instellen van het vangraster

Draaien van objectenMoeten objecten gedraaid worden, dan moeten ze eerstgeselecteerd worden. Daarna kan men ze grafisch in hetCAD-venster of numeriek in de Property Pageveranderen. Met de muis moet een van de drierotatiepunten van de assen worden aangeklikt. Ook voorhet draaien bestaat er een vangraster (hoekvang).

Afbeelding 28 Roteren van objecten

Objecten worden om hun eigen coördinatenoorspronggeroteerd. Die wordt gevormd door het verschuifkruis ende oorsprong van de drie assen. Worden meerdereobjecten geselecteerd en moeten deze geroteerdworden, dan worden ze om het middelpunt van hetblok, dat ze insluit geroteerd.

Vergroten/ verkleinen van objectenMen kan objecten in één, twee of drie assen vergrotenof verkleinen. Dat gebeurt oftewel in de Property Pagesof in het CAD. Om in het CAD in de modus voor hetvergroten/ verkleinen te wisselen, opent u hetcontextmenu van het object (met rechts klikken), en kiestu de optie vergroten/verkleinen

Nota bene:De rode knop bewerkt eenrotatie om de rode as, deblauwe knop bewerkt eenrotatie om de blauwe as ende groene knop bewerkt eenrotatie om de groene as.

Page 23: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 23

Afbeelding 29 Contextmenu van een object

In het 3D-aanzicht vergroot/ verkleint u een object in deX-, Y- of Z-richting, wanneer u één van de gestippeldelijnen van het geselecteerde object (rubberband) aanklikten eraan trekt. Klikt u echter op een van degeselecteerde hoekpunten, dan vergroot/ verkleint umeteen in alle drie de dimensies.

In het 2D-aanzicht kunt u altijd maar in een dimensievergroten of verkleinen.

Verenigen en opslaan van objectenHebt u meerdere objecten in het CAD ingevoegd en wiltu deze groepering identiek behandelen of als zelfstandigmeubelstuk opslaan, dan kunt u deze objecten het besteéérst verenigen. Objecten die verenigd worden moetenelkaar niet aanraken. Zij kunnen ook volledigonafhankelijk in de ruimte aanwezig zijn.

Afbeelding 30 Verenigen van objecten

Om objecten te verenigen selecteert u deze en kiest u inhet contextmenu Verenigen.Om objecten op te slaan selecteert u deze en kiest u inhet contextmenu Opslaan als... .

In het 3D-aanzicht:Slepen van derubberbandlijnen =vergroten/ verkleinen in eendimensie

Slepen van derubberbandhoeken =vergroten/ verkleinen in driedimensies

Page 24: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 24

Belangrijk! DIALux 2.0 laadt alleen díe meubelstukken inde meubelstructuur, die in het directory...\DIALux2.0\Furniture\.... zijn opgeslagen. De gebruikerkan onder de Furniture-directory verdere nieuwedirectories maken. Krijgt u meubelbestanden vanproducenten in het SAT Fileformat (*.SAT), dan kunt udeze in de meubel-directory opslaan en in DIALuxgebruiken.

Verschuiven van de coördinatenoorsprong van eenobjectVerbind u meerdere objecten, dan wordt decoördinatenoorsprong automatisch in het midden vanhet omsluitende blok geplaatst. Wanneer u de Alttoetsingedrukt houdt, en het coördinatenkruis van het objectbeweegt, wordt niet het object zelf maar alleen zijncoördinatenoorsprong verplaatst. Voor eenhoogteverandering of een beweging zonder vangrasterstaan u bovendien de toetsen “Shift” en “Ctrl” terbeschikking. Wanneer u dit object daarna opslaat, danwordt ook de nieuw gedefinieerdecoördinatenoorsprong mee opgeslagen.

Afbeelding 31 Buiten het blok verschoven coördinatenoorsprong

Bewerken van objectvlakkenIn DIALux 2.0 kunt u alle vlakken willekeurige kleuren,reflectiefactoren, materialen en rekenrasters toewijzen.Om vlakken van objecten te bewerken, moet u hetobject markeren en de tab Vlakken selecteren.

Om het coördinatensysteemvan een object teverschuiven, op de Alttoetsdrukken!

$OW

Page 25: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 25

Afbeelding 32 Bewerken van vlakken

In de Inspector ziet u de Property Page met de lijst vanalle aanwezige vlakken. Selecteert u een vlak (hier vlak3), dan wordt dit in het CAD door een gestippelderubberband gemarkeerd. U kunt rechts in de PropertyPage het materiaal, de reflectiefactor of de kleuruitkiezen. Deze kunnen ook veranderd worden door deknop “...” achter de naam van het vlak in de linkerListbox aan te klikken.

Afbeelding 33 Rekenraster en output van meubelvlakken

Selecteert men de tab Rekenraster, dan kan men dit vastinstellen. Om een snelle en voldoende exacte berekeningdoor te voeren, moet het rekenraster op Automatischstaan. Om de berekeningsresultaten van een vlak in deoutput te krijgen, selecteert u de Checkbox resultatenuitvoeren.

ConsistentiecontroleDIALux 2.0 kan een consistentiecontrole doorvoeren, omonnodig lange berekeningstijden te vermijden. In ditvoorbeeld lijken de tafel en de draaistoel juist geplaatst.

Om van oppervlakken vanmeubels output te krijgen,selecteert u de Checkboxresultaten uitvoeren.

Page 26: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 26

Afbeelding 34 Draaistoel en tafel met doordringing

In het detailaanzicht kan men echter vaststellen dat eenwieltje van de draaistoel door de rechter steunpoot vande tafel heendringt. Dit zou een onnodige verlenging vande berekeningstijd tot gevolg hebben. Hoe meerobjecten elkaar doordringen, des te langer zijn deberekeningstijden.

Afbeelding 35 Consistentiecontrole van de ruimte

Wordt de consistentiecontrole doorgevoerd, dan wordenalle objecten die zich doorsnijden in het CAD roodgemarkeerd. Deze kunnen dan gecorrigeerd worden.Dringen meubelstukken door de wand heen, danworden de meubelstukken daar, waar zij de wanddoorsnijden, automatisch “afgesneden”.

Page 27: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 27

Bewerken van ramen, deuren enberekeningsvlakkenOok ramen en deuren kunnen door “Drag & Drop” inhet ontwerp worden ingevoegd. Deze objecten kunnenalleen in wanden worden aangebracht.

Afbeelding 36 Drag & Drop van ramen en deuren

Omdat ramen en deuren alleen in wanden geplaatstkunnen worden, valt de deur in deze afbeeldingautomatisch loodrecht in de dichtstbijzijnde wand. Dezeobjecten worden automatisch in de goede richtinggeplaatst.

Afbeelding 37 Transparant berekeningsvlak

Een berekeningsvlak is een bereik, waarinbelichtingssterktes “gemeten” kunnen worden, zonderdat ze de lichtverdeling beïnvloeden. Verschillendeberekeningsvlakken zijn ook in normen gedefinieerd,bijv. het werkvlak, het leesvlak in de ziekenkamer enz..Een ingevoegd berekeningsvlak verschijnt zoals in ditvoorbeeld als een doorzichtig vlak. Het vlak, dat

Page 28: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 28

transparant wordt weergegeven is het vlak, dat deberekeningsresultaten levert. Vanaf de andere kant is hetvlak onzichtbaar, en levert ook geen resultaten.Het vergroten/ verkleinen en roteren van deze objecten ishetzelfde als bij de andere meubels. Uitzondering:Ramen en deuren zijn altijd vlakparallel met dedesbetreffende wand.

Invoegen en bewerken van armaturenen armatuurinplantingen

Enkele armaturenEnkele armaturen kunnen ook met Drag & Drop uit dearmaturen- of projectstructuur in de ruimte wordeningevoegd. Hiervoor kunt u het armatuur gewoon uit deboomstructuur in de ruimte slepen. Daar, waar u demuistoets in de ruimte loslaat (X- en Y- coördinaten),wordt het armatuur overeenkomstig met zijn karakteringevoegd. U kunt de armaturen met Drag & Drop alleenbinnen een ruimte plaatsen.Enkele producenten van armaturen zullen in de toekomstPlugIns leveren, waaruit de armaturen ook met Drag &Drop geplaatst kunnen worden.

Afbeelding 38 Invoegen van afzonderlijke armaturen

Klikt u in de Guide op Eén armatuur invoegen, danwordt in de Inspector de overeenkomstige Property Pagegeopend. In het CAD wordt een rubberband om degroepering getekend. In de Property Page staan deoorspronkelijke waarden en onder de Property Pagebevinden zich de Invoegen en Afbreken buttons.Overeenkomstig met de weergegeven tabs kunt u depositie en de rotatie, en ook de montagehoogte van degroepering veranderen. In de Property Page Armatuurkunt u de armatuur uitkiezen, die u wilt plaatsen.

Page 29: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 29

Afbeelding 39 Dropdownmenu van de armaturenselectie

In de boven weergegeven lijst vind u de armaturen, die uin het project ingevoegd hebt, en ook die armaturen dieu als laatste gebruikt hebt.

Afbeelding 40 Veranderen van de technische gegevens van armaturen

Om de technische gegevens van armaturen teveranderen, moeten die in een ruimte ingevoegd zijn.Onder de desbetreffende groeperingvorm (hierafzonderlijke armatuurinplanting) vind u in deprojectstructuur de armaturen, die in deze groeperingaanwezig zijn. Selecteert u deze, dan kunt u detechnische gegevens van de armaturen veranderen.Selecteert u meerdere armaturen in het CAD, dan kunt ude waarden van alle geselecteerde armaturenveranderen.

Het uitlijnen van armaturenDIALux 2.0 biedt de mogelijkheid om doelstralen van

lampen in te schakelen. Wanneer u op dit pictogram klikt, worden bij de ingevoegde armatureneen C0-pijl – die de richting van het C0-vlak aangeeft –en een gele lijn – die de stralingshoek van het lichtGamma = 0° aantoont – zichtbaar. Principieel wijzen deC0-vlakken van armaturen, wanneer ze niet geroteerdwerden, in de richting van de X-as.

Page 30: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 30

Invoegen van armaturenveldenArmaturenvelden kan men plaatsen, door in de Guideoftewel de functie Armaturenveld invoegen of de functieWizard voor de armatuurinplanting -> veldgroepering teselecteren. Wanneer u een ruimte selecteert en rechtsklikt, wordt het contextmenu voor deze ruimte geopend.Hier kunt u ook de functie Invoegen -> veldgroeperingkiezen.

Bij de Wizard worden alle belangrijke parameters voor deinvoer achtereenvolgend opgevraagd.

Gebruikt u de vrije invoer van armaturenvelden, dangeeft de Inspector behalve de Property Pages van hetarmaturenveld ook nog een Invoegen en een Afbrekenknop weer.

Afbeelding 41 Invoegen van armaturenvelden zonder Wizard

Totdat u op de knop Invoegen klikt, ziet u in het CADalleen de rubberband van de veldgroepering. U kuntwillekeurige parameters voor of na het invoegen van hetveld in de Property Pages veranderen.

Om een reeds ingevoegd armaturenveld te bewerkenselecteert u dit in de boomstructuur of in het CAD. Kliktu in het CAD op een armatuur van het veld, dan wordenmeteen alle armaturen van het veld geselecteerd. Wilt uéén afzonderlijke armatuur van het veld bewerken, danmoet u eerst het selectiefilter omschakelen.

Afbeelding 42 Selectiefilter voor het bewerken van bepaalde objecten

Er kunnen de volgende filters worden uitgekozen(v. l. n. r.):�� Selectie van muren toestaan of verhinderen�� Selectie van vlakken (ramen, deuren,

berekeningsvlakken) toestaan of verhinderen(hier ingeschakeld, dus toegestaan)

Page 31: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 31

�� Selectie van armatuurinplantingen toestaan ofverhinderen

�� Selectie van afzonderlijke armaturen uit eengroepering toestaan of verhinderen

�� Selectie van meubelstukken toestaan of verhinderen

Afbeelding 43 Manipulatie van een armatuur binnen een groepering

De Afbeelding 43 toont, hoe binnen een veldgroeperingeen afzonderlijke armatuur kan worden veranderd. Hetselectiefilter maakt de selectie van één afzonderlijkearmatuur mogelijk. De positie van de armatuur kan nietworden veranderd. Deze functie is bijv. nuttig om spotsvan een armatuurinplanting op inrichtingsobjecten terichten.

In de Inspector van de armaturenveld-eigenschappenvind u de mogelijkheid, om de manier waarop dearmaturenvelden gegroepeerd en gemeten worden uit tekiezen.

Afbeelding 44 Keuze van de groeperingvorm van een armaturenveld

De keuze van de groeperingvorm en de meetmethodeheeft gevolgen voor de veldeigenschappen. Demeetmethode kunt u in versie 2.0 nog niet veranderen.

Page 32: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 32

Afbeelding 45 Het effect van de groeperingvorm en de meetmethode op dedimensies bij het armaturenveld

Ook in de grafische bewerking van armaturenvelden d.m. v. CAD wordt er gegarandeerd rekening gehoudenmet de groeperingvorm.

Afbeelding 46 Invoegkader van armaturenvelden afhankelijk van degroeperingvorm

In de CAD-plattegrond ziet u bij het armaturenveld dedrie mogelijke bewerkings- en invoegkaders. Bij debuitenste, blauw gestippelde lijn is de groeperingvorm“Symmetrisch binnen” gekozen. Het middelste kaderverschijnt bij de optie “Buitenkant tot buitenkant” en hetbinnenste, rode kader verschijnt bij de optie“Lampcentrum tot lampcentrum”.

Page 33: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 33

Overeenkomstig veranderen zich ook de maten tot delampen en tot het begin- en eindpunt van het veld. Ukunt met de muis de omtrek van een armaturenveldveranderen. Daarvoor klikt u met de rechter muistoets ophet veld (in de boomstructuur of in het CAD). Door hetslepen van een lijn of hoekcoördinaat kan, net zoals bijmeubels, de omtrek veranderd worden. Let erop dat hetaantal en natuurlijk ook de grootte van de armaturenconstant blijft.

Afbeelding 47 Armaturen van de groepering

De lampen van een groepering kunnen ook naderhandgemanipuleerd worden. Zoals boven zichtbaar is, kunt ude armaturen en de lampen, die erin zitten veranderen,zonder dat het veld moet worden gewist.

Afbeelding 48 Rotatie van de groepering en de armaturen

Zowel de rotatie van het hele veld, als de rotatie van allearmaturen binnen dat veld kan grafisch en numeriekworden uitgevoerd. Om een afzonderlijke armatuurbinnen het veld te roteren moet deze ook afzonderlijkworden geselecteerd.

Page 34: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 34

Afbeelding 49 Positie van het armaturenveld

Ook om een armaturenveld te positioneren, kunnen allegegevens numeriek en grafisch worden veranderd.

Invoegen van armaturenlijnenArmaturenlijnen kunnen ook met de Wizard of vrijgeplaatst worden. Nadat een lijn ingevoegd is, kunnende lengte, de positie of de hoek grafisch wordenveranderd.

Afbeelding 50 Vergroten/ verkleinen van een armaturenlijn

Wanneer u met de muis het verschuifkruis in het middenvan de lijn sleept, verandert u de positie, terwijl de hoeken de lengte hetzelfde blijven. Wanneer u de blauweeindpunten versleept, verandert u de lengte, en blijvenpositie en hoek hetzelfde. Klik met de rechter muistoetsop de lijn, om het contextmenu te openen.

Page 35: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 35

Afbeelding 51 Draaien van een armaturenlijn

Om een armaturenlijn te draaien, moet u het groenerotatiepunt verdraaien (met links klikken en de muisbewegen). Positie en lengte van de lijn blijven hetzelfde.

Wanneer de armaturen van een groepering nietgeroteerd zijn, wijst C0 van de armaturen in de richtingvan de as van de lampenband (van het startpunt naar heteindpunt).

Het uitrichten van de spotsSelecteert u afzonderlijke armaturen van een groeperingin het CAD, dan kunt u ook de rotatiehoeken daarvanbinnen de groepering veranderen. De positie van dearmaturen blijft hetzelfde.

Afbeelding 52 Afzonderlijke armaturen binnen een groepering uitrichten

Om afzonderlijke armaturen binnen een groepering tekunnen selecteren, moet u het selectiefilterovereenkomstig instellen.

Afbeelding 53 Selectiefilter voor de CAD-selectie

Uitrichten van spots op eenlichtrail.Uitrichten van armaturenbinnen een groepering.

Met deze functie schakelt ude armatuur –doelstralen ende C0 pijl in. De doelstralengeven Gamma=0° aan.

Page 36: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 36

Het vierde pictogram van links maakt de selectie vanafzonderlijke armaturen binnen een groepering mogelijk.

BEMERKING:Enkele armaturen zijn een “afzonderlijkearmatuurinplanting”.

Roteert u de afzonderlijke spots nu zo, dat de armatuur-richtstraal daarheen wijst, waar het te belichtende objectstaat. Hiervoor moet u eerst de rode as met het blauwerotatiepunt in de richting van het object draaien, om danaan de blauwe as met het groene rotatiepunt de hoek inte stellen.

Invoegen van armaturencirkels

Voor de armaturencirkel-groeperingen staat u op hetmoment geen Wizard als hulp bij het plaatsen terbeschikking. De functies zijn bijna hetzelfde als de tot nutoe beschrevene. We wijzen u aanvullend nog op defuncties starthoek en eindhoek.

Afbeelding 54 Start- en eindhoek bij de armaturencirkel

Een starthoek van 0° betekent, dat de eerste armatuurrechts van het middelpunt en op een parallelle lijn t. o. v.de X-as wordt geplaatst, met een afstand r. Hoeken >0° worden mathematisch positief tegen de klokwijzers ingeteld. Worden de afzonderlijke armaturen nietgeroteerd, dan wijst het C0-vlak van elke armatuurradiaal naar buiten.

Splitsen van armaturenEen ingevoegde armatuurinplanting kan in afzonderlijkearmaturen worden gesplitst door met de rechtermuistoets op de groepering te klikken. Dan kunnen deposities van de afzonderlijke armaturen wordenveranderd. Heeft u een groepering geselecteerd, dankunt u deze ook met het menu Bewerken ->armatuurinplanting splitsen in afzonderlijke armaturensplitsen.

Voor het uitrichten van despots:Eerst de rode as met hetblauwe rotatiepunt in derichting van het objectdraaien, om dan aan deblauwe as met het groenerotatiepunt de hoek in testellen.

Page 37: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 37

Werken in het 3D-aanzichtOm uw ontwerpresultaten precies te beoordelen, kunt uook door een decor heenwandelen. In tegenstelling totDIALux 1.x kan de positie van de waarnemer ook buiteneen ruimte liggen. Dit is in het bijzonder zinvol bij hetontwerpen van grotere ruimtes met veel meubelstukken.

Afbeelding 55 Beoordelen van het ontwerp van een trappenhuis van debovenste verdieping

Om in het 3D-aanzicht te positioneren staan de volgendetools ter beschikking (v. l. n. r.):

Afbeelding 56 Werkbalk voor het omschakelen van de modi

�� Objecten selecteren. Wanneer deze modus isgeselecteerd, kunnen objecten afhankelijk van hetselectiefilter worden geselecteerd door ze aan teklikken.

�� Aanzicht vergroten of verkleinen. Door in het CAD-venster links te klikken, de muistoets ingedrukt tehouden en de muis ernaartoe of er vanaf te bewegenvergroot of verkleint men de zoomfactor.

�� Deelvenster vergroten. Trek met de linker muistoetseen kader om het te vergrotende bereik.

�� 3D-aanzicht draaien. Links klikken en daarbij de muisbewegen.

�� Verschuiven. Het weergegeven bereik in het vensterverschuiven. Wanneer u een “3-toetsenmuis”gebruikt, staat deze functie altijd op de middelstemuistoets ter beschikking.

�� Decor doorlopen

Wanneer u een “3toetsenmuis” gebruikt, staatde middelste muistoets voorde functie VERSCHUIVEN terbeschikking. Wanneer u eenwheel-muis hebt, kunt uzoomen door aan het wieltjete draaien, en verschuivendoor te drukken.

Bij het doorlopen van eendecor staan erverschillende opties terbeschikking!

Page 38: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 38

�� Wanneer u links klikt en de muis beweegt,beweegt u zich vooruit, achteruit of draait u zichop de plaats.

�� Links klikken en de Controltoets ingedrukthouden à u loopt naar boven, beneden, links ofrechts en de kijkrichting blijft hetzelfde.

�� Links klikken en de Shifttoets ingedrukt houdenà u blijft op dezelfde plek staan en kijkt om uheen.

Bewerken van ruimtes

Een aanwezige ruimte veranderenOm een bestaande ruimte te bewerken klikt men in deprojectstructuur met de rechter muistoets op de tebewerkende ruimte en kiest de opdrachtRuimteafmetingen bewerken. U kunt ook in het menuBewerken op Ruimteafmetingen veranderen klikken. Alsderde mogelijkheid kunt u in de “Guide” opruimtegeometrie bewerken klikken. Het is aan te raden,om de ruimteafmetingen in de plattegrond te bewerken.

Afbeelding 57 Contextmenu van de ruimte (met rechts op de ruimte klikken)

Wanneer deze functie wordt opgeroepen, kan men deplattegrond individueel veranderen.

DIALux in de“ruimteafmetingenbewerken” modus schakelen

Page 39: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 39

Afbeelding 58 Ruimtebewerkingsmodus

Door op de wanden te klikken kunt u deze interactief inhet CAD-aanzicht parallel verschuiven. Klikt u op deruimtecoördinaten, dan kunt u deze vrij in de ruimteverschuiven.

Wanneer u op een willekeurige plek van een wand metde rechter muistoets klikt, dan kunt u via hetcontextmenu op deze plek een punt invoegen. Verdereruimtecoördinaten kunt u ook in de Property Pagetoevoegen of verwijderen, door in de desbetreffendekolom te klikken en dan op Coördinaten invoegen ofCoördinaten verwijderen te klikken. Daar kunt u decoördinaten ook exact numeriek invoeren. Met lengte enbreedte kunt u de maximale afmetingen van de ruimteinvoeren. Alle lengtes worden dan in deovereenkomstige verhouding getransformeerd.

Een aanwezige ruimte duplicerenEen identieke ruimte kunt u zeer eenvoudig maken metde functie Dupliceren . Hiervoor selecteert u eerst deoriginele ruimte in de boomstructuur, en daarnaselecteert u uit het contextmenu het bevel dupliceren, ofu selecteert in het menu Bewerken -> Ruimte dupliceren.

Let erop, dat alleen de informatie over de ruimte(dimensies, materialen enz.) wordt gekopieerd. Wanneeru ook de in de ruimte aanwezige objecten (armaturen enmeubels) wilt kopiëren, moet u als volgt te werk gaan:

� Eerst dupliceert u de originele ruimte� Dan selecteert u alle objecten in de

projectstructuur van de originele ruimte, die unaar de gekopieerde ruimte wilt kopiëren.

CADinteractie

grafischeinteractie

Interactieve bewerking vande ruimte

Kopiëren van ruimtesinclusief deinrichtingsobjecten

Page 40: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 40

Afbeelding 59 Kopiëren van objecten van de ene ruimte naar deandere

� Gebruik voor het selecteren van meerdereafzonderlijke objecten de Controltoets. Moetenalle opeenvolgende objecten geselecteerdworden, dan kunt u de Shifttoets gebruiken.

� Klik met de rechter muistoets op de gekopieerderuimte en kies in het contextmenu de opdrachtPlakken. Alle inrichtingsobjecten enarmatuurinplantingen worden naar de tweederuimte gekopieerd.

Een verdere ruimte toevoegenOm een verdere ruimte aan uw project toe te voegen,hoeft u alleen in de Guide de knop Nieuwe ruimte vrijbewerken of Wizard ruimteste selecteren.

Afbeelding 60 Nieuwe ruimte toevoegen

Natuurlijk kunt u ook met het menu Invoegen -> Ruimteandere ruimtes aan uw project toevoegen.

Page 41: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 41

Afbeelding 61 Verdere ruimtes toevoegen

DXF plattegrond als achtergrondMet DIALux 2.0 hebt u de mogelijkheid om DXFbestanden in grondplan-aanzicht als achtergrondbeeld teladen.

Voorgang:�� Maakt u een lege, rechthoekige ruimte.

�� Schakel om in de plattegrond.

�� Klik in het menu CAD op DXF Import en layer-selectie.

Afbeelding 62 DXF invoegmogelijkheden

�� Selecteer de directory en het DXF bestand met hetLaden... dialoogveld.

�� De layers, die in de listbox zijn aangekruist, wordenin het CAD aangetoond.

�� U kunt andere DXF bestanden toevoegen; de lijst vande aangetoonde layers wordt automatisch verlengd.

�� Layers, die u niet meer nodig hebt, kunt u uit delistbox verwijderen door ze te selecteren en opVerwijderen te klikken.

�� DIALux probeert de juiste maatstaf te vinden, door –beginnend met de grotere maatstaven – de eerstemaatstaf te kiezen, waarbij de ruimte kleiner wordtdan 100 m.

Page 42: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 42

Afbeelding 63 Maatstaf en coördinatenoorsprong kiezen bij DXF layers

�� Controleert u in de tab Uitrichten van de functie DXFimporteren / beheren het punt vergroten/ verkleinen.Hier kan de factor, waarmee wordt vergroot ofverkleind in de DXF tekening worden veranderd.

�� De coördinatenoorsprong kunt u vastleggen, door opde gewenste plek op de plattegrond met de rechtermuistoets te klikken en DXF oorsprong hier zetten teselecteren.

�� Vervolgens wisselt u in de ruimtebewerkingsmodusen verschuift u de ruimtecoördinaten overeenkomstigmet het voorbeeld van de tekening. U kunt ookmeubels, ramen en deuren met een DXF bestand alsachtergrond invoegen.

Afbeelding 64 Ruimteafmetingen bewerken in het grondplan-aanzicht metDXF achtergrond

Page 43: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 43

Werken met een DXF achtergrond in het 3D-aanzichtU kunt de DXF achtergrond ook in het 3D-aanzichtopnemen. Daarvoor moet u echter eerst alle instellingenin het grondplan-aanzicht uitvoeren. Decoördinatenoorsprong kan in het 3D-aanzicht nietworden veranderd.

Afbeelding 65 3D-rendering met DXF-achtergrond

Output

Bekijken van het berekeningsresultaatNa een berekening toont DIALux het 3D beeld van deberekende ruimte.

U kunt output van het project voor en na een berekeningbekijken. Output, die niet afhankelijk is vanberekeningsresultaten, kunt u direct bekijken. Dat geldtbijv. voor het projectvoorblad, stuklijsten en coördinatenvan de armaturen, coördinaten van de meubels,plattegrond enz.

Voor de meeste output zijn eerst berekeningen nodig.Wanneer men zulke output opent, terwijl er nog geenresultaten zijn, dan vraagt DIALux, of de berekening nogdoorgevoerd moet worden.

DIALux maakt een verschil tussen output voor demonitor en output voor de printer. De monitoroutput isvoor vakmensen nuttig, om de resultaten te controlerenen de informatie te bundelen, zonder door de lay-out ende paginagrootte te worden beperkt. Grote tabellenworden volledig weergegeven, en kunnen d. m. v.scrollen worden bekeken. Hier is het zinvol om demiddelste muistoets te gebruiken.

Page 44: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 44

Afbeelding 66 Monitoroutput van een grote belichtingssterkten-tabel

Aan de randen van de vensters bevinden zichscrollbalken. Klikt men met de middelste muistoets, danverschijnt het scroll-symbool, en men kan d. m. v. demuis bewegen in de tabel.Met het vooraanzicht kunt u de output precies zoals zijlater geprint wordt op de monitor bekijken. DIALuxondersteunt “WYSIWYG, What you see is what youget” volledig. Om bij het vooraanzicht te komen, klikt uop de overeenkomstige knop in het menu Bestand ->Afdrukvoorbeeld. Let erop, dat er net zoals in dedaaropvolgende afdruk alleen díe output wordtgerealiseerd, die een zwart haakje heeft. Het omzettenvan de output kan enige tijd duren, afhankelijk van degrootte. Een informatievenster toont de actuele standvan de realisatie van de output aan.

Afbeelding 67 Status van de realisatie van het vooraanzicht

Het vooraanzicht geeft u een indruk van degeselecteerde output.

Page 45: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 45

Afbeelding 68 Vooraanzicht

Hier kunt u, afhankelijk van uw printer, ook andereeigenschappen van de afdruk instellen.

Bij grote afdrukopdrachten is het aan te bevelen, ommeerdere “opdrachten na elkaar te versturen” (bijv.pagina 1–30, pagina 31- 55). Als het werkgeheugengroot genoeg is (>128MB), is dit niet nodig.

Instellingen van de outputBij veel output kunt u ook nog andere eigenschappeninstellen. Hiervoor moet u de overeenkomstige output inde output-structuur selecteren en deze in debijbehorende Property Page in de Inspector veranderen.

Afbeelding 69 Het instellen van de output

Page 46: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 46

Wanneer u de instellingen verandert, wordt de knopAanzicht actualiseren geactiveerd. Wanneer u op dezeknop klikt, worden de ingevoerde veranderingendoorgevoerd in het output-venster.

De 3D-rendering wordt vanuit de waarnemerpositie,waarmee u het CAD heeft ingesteld uitgevoerd.

Afbeelding 70 3D-CAD linksboven (om te bewerken) en 3D-rendering (alsoutput) rechtsonder

Page 47: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 47

Het instellen van door de gebruiker gedefinieerdestandaard-outputDe gebruiker kan in DIALux zelf output-combinaties, diehij vaak gebruikt genereren en opslaan. Daarvoor moetin de output-structuur de ordner, waarin de output isopgeslagen worden geselecteerd.

Afbeelding 71 Het aanmaken van standaard-output

Begin eerst op het hoogste niveau van de hiërarchie, d.w. z. bij het project. Selecteer het project in de output-structuur, hier DIALux1. Wanneer u een standaard uitwilt kiezen, selecteert u deze in de Listbox Naam. Omeen standaard aan te maken, markeert u díe output inde lijst met een haakje, die u in uw standaard wilt

Page 48: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 48

uitvoeren. Let erop, dat de lijst alle output bevat, ook dievan de lagere hiërarchieniveaus. Markeert u op dithiërarchieniveau bijv. de output isolijnen (E) met eenhaakje, dan wordt deze output ook in alle lagerehiërarchieniveaus gemarkeerd.

U kunt nu lagere hiërarchieniveaus selecteren en hierandere output-standaards toepassen. U kunt bijv. opruimte1 klikken, en de standaard “Volledigedocumentatie” selecteren, die in dit voorbeeld voor eenzeer veelomvattende documentatie staat. Andere ruimtesworden door deze verandering niet beïnvloed, omdat dienog de Korte documentatie als output-standaardhebben, die in het project tot dan toe werd gebruikt.

Op deze manier kunt u de afzonderlijke output-directories – onafhankelijk van de globaal gekozenstandaard – beïnvloeden. Vanzelfsprekend heeft ubovendien nog de mogelijkheid, om voor elk object datzich in de output-structuur bevind de output afzonderlijkte selecteren.

Om een zelf-gedefinieerde output-standaard bij devolgende start van het programma als voorinstelling tegebruiken, moet u deze in de listbox Naam selecterenen op de knop Als standaard klikken. In de listbox wordtaan deze omschrijving nu in haakjes het begripStandaard toegevoegd. Om een zelf-gedefinieerdestandaard te verwijderen, moet u die selecteren en op deknop c klikken. Wanneer u nu een andere standaard uitde lijst selecteert, verdwijnt de standaard die u daarvoorhad verwijderd.

Instellingen en optiesDIALux biedt u een serie van instellingsmogelijkheden.Deze moet u vastleggen, wanneer u begint met hetprogramma te werken. Wanneer u met DIALux op eencomputer met een Win98, ME- of NT-systeem werkt,wordt er voor elke gebruiker, die zich met een eigennaam aanmeldt ook een eigen profiel aangemaakt. Zokan elke gebruiker zijn eigen instellingen behouden, ookals het programma door verschillende gebruikers opdezelfde computer wordt gebruikt.

AanpassenIn het menu Extra's van het programma vindt uverschillende ondermenu's. De functies Symboollijstenaanpassen... en Toetsenbord aanpassen...maken hetmogelijk, om de symbolen in de pictogrammenlijst naarbehoefte aan te passen, te sorteren of te verwijderen. Ukunt voor bepaalde opdrachten ook toetsencombinatiesvastleggen. In het menu wordt dan ook de zogenaamde“Shortcut” weergegeven (bijv. F8 om het 3D-aanzicht teopenen).

Page 49: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 49

Grafische instellingenDIALux 2.0 is CAD-programma dat gebaseerd is op“Open GL technologie”. Moderne beeldschermadapterszijn ervoor uitgerust, om deze technologie optimaal weerte geven. Oudere beeldschermadapters ondersteunendeze techniek niet of alleen ten dele. Wanneer u een“goede” beeldschermadapter heeft, voert die deberekening van de weergave op het beeldscherm uit, enstaat de processor voor andere processen ter beschikking(Hardwaremodus of -acceleratie). Uw computer laat danook bij complexere decors toe, om op een vloeiendemanier binnen de ontwerpen te draaien en ze tedoorlopen. Vanaf een bepaald aantal veelhoeken is ookeen goede beeldschermadapter natuurlijk overvraagd, enheeft dus een beetje meer berekeningstijd nodig.

Wanneer u een “slechte” beeldschermadapter heeft,moet de processor de grafische berekeningendoorvoeren. Dan is er, afhankelijk van de hardware, eenlangere berekeningstijd nodig. Het draaien binnen ofdoorlopen van een ruimte is dan niet vloeiend, maaralleen stapsgewijs mogelijk. Wanneer u vaststelt dat uw3D beeld bij het draaien hapert, dan moet u de optiebeweging in draadroostermodus selecteren (zie hetmenu Extra’s -> Opties). Bij het draaien van hetgezichtspunt wordt dan kort naar de draadroostermodusomgeschakeld, om een vloeiende draaibewegingmogelijk te maken. Hoe meer veelhoeken een ontwerpbevat, des te meer berekeningen moeten er voor deweergave worden doorgevoerd.

De Wizard voor de grafische instellingenDe meeste beeldschermadapters ondersteunen de“Open GL” hardware-acceleratie alleen bij bepaalderesoluties (bijv. 1024 x 768) en bepaalde kleursterktes(bijv. 16 bit). Om vast te stellen, welke modi uw adapterondersteunt, kunt u met het menu Extra’s -> Grafischeinstellingen... de desbetreffende parameters uitzoeken.

Attentie: lees de aanwijzingen bij de afzonderlijkestappen precies door, om eventuele hardwaredefecten tevermijden.

Bepaalde instellingen aan debeeldschermadapter kunnenbij sommige monitors totbeschadigingen voeren. Vaakondersteunt debeeldschermadapter hogerebeeldschermfrequenties dande monitor. Dit kaneventueel de monitorbeschadigen!

Page 50: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 50

Afbeelding 72 Start van de Wizard voor de grafische instellingen

Afbeelding 73 Grafische instellingen voor DIALux

U kunt hier aangeven, welke resolutie DIALux moetgebruiken. Gebruikt u normaalgesproken een resolutievan 1024 x 768 pixel, dan kunt u met DIALuxdesondanks een hogere resolutie gebruiken, die alleengeactiveerd wordt wanneer men DIALux gebruikt. Ditkan ook zinvol zijn, wanneer u normaalgesproken eenkleursterkte van 32 bit gebruikt, maar uwbeeldschermadapter de hardware dan niet ondersteunt.In dit geval gebruikt u DIALux met een lagerekleursterkte (bijv. 24 bit), om de hardware-ondersteuningmogelijk te maken.

De verschillende grafische modi, die uwbeeldschermadapter heeft, krijgt u te zien wanneer u delijst Grafische modus uitklapt. Wanneer u de modi wilttesten, verschijnt de volgende waarschuwing:

Page 51: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 51

Afbeelding 74 Waarschuwing van de grafische Wizard

Schakel tijdens het testen in ieder geval uw monitor uit.Wacht tot er een pieptoon klinkt, voordat u uw monitorweer inschakelt. Dit kan enkele minuten duren.BEMERKING:Wanneer uw computer een geluidskaart heeft, moet ude boxen aanzetten, om de pieptoon te kunnen horen.

Afbeelding 75 Grafische Wizard voor het vermijden van donkere randen

Met deze optie kunt u donkere randen in het 3D-aanzicht van de berekende ruimte verhinderen. Deverschillen tussen de afbeeldingen rechts zijn vaak zeerklein. Let u vooral op de overgang van grijs naar wit aande respectievelijke onderste beeldranden. Deze moetvolledig identiek zijn met het voorbeeld links.

Afbeelding 76 3D-CAD beeld met donkere randen

Page 52: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 52

Afbeelding 77 3D-CAD beeld zonder donkere randen

Bij sommige beeldschermadapters kan het voorkomen,dat de hardware-acceleratie alleen mogelijk is, wanneerhet beeld ook donkere randen heeft. Deze randenhebben geen oorsprong in/ uitwerking op deberekening. Het betreft hier alleen de weergave van demonitor.

Afbeelding 78 Instelling van de veelhoek – Offset

Deze werkstap van de Wizard dient ervoor, om vlakkenin de juiste volgorde weer te geven. Het instellen is alleennodig, wanneer u een ruimte in het 3D-aanzicht draaiten de ramen, deuren of inbouwlampen bij het draaienflakkeren of alleen ten dele worden weergegeven(schuifregelaar te ver naar rechts). Het andere extreemtreedt op, wanneer deuren, ramen of oplichtendevlakken van armaturen zo verschijnen, alsof ze een paarcentimeter van de wand af liggen (schuifregelaar te vernaar links).

Plaats de schuifregelaar zovernaar rechts als mogelijk, enzover naar links als nodig.

Page 53: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 53

Afbeelding 79 Verkeerde instelling van de veelhoeken-offset, schuifregelaar tever naar rechts.

Stel de regelaar zo in, dat de rechter grafiek met delinker overeenkomt, en de regelaars daarbij zo vermogelijk rechts staan.

OptiesU kunt DIALux 2.0 aan uw behoeftes bij het ontwerpenaanpassen. DIALux onthoudt bij elke gebruiker de laatstgekozen instellingen. De gebruikersinstellingen wordenonder uw aanmeldingsnaam in het Windows-systeembeheerd. Wanneer er dus verschillende ontwerpers opeen computer met DIALux werken, dan worden bij elkegebruiker zijn persoonlijke instellingen en de laatstgekozen opties gebruikt. Een voorwaarde is, dat elkegebruiker een eigen aanmeldingswachtwoord heeft. Dealgemene instellingen kunnen in het Menu Extra’s ->Opties worden veranderd.

Page 54: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 54

Afbeelding 80 Output-opties

Hier kunt u het logo en de voettekst van de outputveranderen. Het logo moet bij voorkeur het formaat 4,5cm x 1,0 cm of 108 x 26 Pixel hebben.

OPK-bestanden kunt u als gebruiker in deze versie nogniet gebruiken. Deze optie staat alleen voor onzeprojectpartners ter beschikking.

Afbeelding 81 Voorinstelling van de standaardwaarden

Hier kunt u invoeren, met welke standaardwaardenDIALux moet werken. Bij het aanmaken van nieuweruimtes worden deze waarden als voorinstellingengenomen. Natuurlijk heeft u naderhand altijd demogelijkheid, om de actuele ontwerpwaarden ofstandaardinstellingen te veranderen.

Page 55: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 55

Afbeelding 82 Adres van de opdrachtgever

Hier wordt het adres van de opdrachtgever ingevuld. Ditverschijnt op de bovenste regel van de output. Dezegegevens worden overgenomen op de Property Page vanhet project.

Afbeelding 83 Operator

Hier wordt de informatie over de Operator ingevuld.

Page 56: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 56

Afbeelding 84 algemene opties

De in het “Projectdirectory:” aangegeven pad wordtdoor DIALux als uw standaarddirectory voor ontwerpengebruikt. Als u op Opslaanklikt, wordt hetovereenkomstige dialoogveld geopend en is de bovengenoemde pad al geselecteerd.In het veld “Taal:” kiest u de taal, waarin DIALux moetopstarten. Het aantal aangeboden talen wordt door onssteeds verder uitgebreid. U vind de talen-updates oponze homepage www.dial.de .DIALux 2.0 heeft een omvangrijke Undo-bibliotheek. Hierkunt u het aantal mogelijke “Undo-stappen” instellen. Umoet de Undo-functie aan de grootte van uwwerkgeheugen aanpassen. Bij 64 MB RAM moet u nietmeer dan 20 stappen instellen.Het welkomsdialoogveld, dat bij het opstarten van hetprogramma verschijnt, kunt u hier aan- of uitschakelen.Heeft u een oudere beeldschermadapter of een laptop,dan moet u in ieder geval de optie Tijdens het bewegenin CAD-beelden automatisch draadrooster activerenselecteren. Beweegt u in het CAD met deze optie, danwordt de ruimte zonder te haperen met demuisbeweging meegevoerd. Na het loslaten van demuistoets wordt het complete decor weer opgebouwd.Moeten de coördinatenpijlen voor X, Y en Z ook in het3D-aanzicht te zien zijn, dan moet u de optieCoördinatenpijlen in 3D zichtbaar inschakelen.

Hapert het CAD bij hetbewegen in het 3D beeld,dan moet u dedraadroosterfunctieinschakelen.

Page 57: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 57

Afbeelding 85 Instellingen van de waardegrafieken

Hier kunt u de instellingen van de waardegrafieken in deoutput veranderen.

Afbeelding 86 Aanpassen van de grootte van de armaturendiagrammen

Hier kunt u de grootte van de armaturendiagrammenveranderen. Meestal is het niet nodig om de instellingente veranderen.

Page 58: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 58

Lijst van de afbeeldingenAfbeelding 1 DIALux 2.0 gebruikersinterface ..........................5Afbeelding 2 3D-aanzicht .......................................................6Afbeelding 3 Plattegrond........................................................6Afbeelding 4 Rechter muistoets ..............................................7Afbeelding 5 Contextmenu van het 3D-CAD-venster ..............7Afbeelding 6 Contextmenu van de plattegrond ......................7Afbeelding 7 Contextmenu van een geselecteerd object.........8Afbeelding 8 Projectstructuur .................................................9Afbeelding 9 PlugIn-structuur ...............................................10Afbeelding 10 De eigen database .........................................11Afbeelding 11 Contextmenu van de Explorer, wanneer DIALux

2.0 actief is ....................................................12Afbeelding 12 De meubelstructuur .......................................13Afbeelding 13 Outputstructuur.............................................14Afbeelding 14 The Guide......................................................15Afbeelding 15 Property Page van de geselecteerde ruimte in de

Inspector ........................................................15Afbeelding 16 Armatuurinplanting en de bijbehorende

armaturen in de projectstructuur....................16Afbeelding 17 Property Page “positie” van de geselecteerde

armatuurinplanting ........................................16Afbeelding 18 Property Page van de armaturen binnen de

armatuurinplanting ........................................16Afbeelding 19 Contextmenu van de ruimte (met rechts op de

ruimte klikken) ...............................................17Afbeelding 20 Ruimtebewerkingsmodus...............................17Afbeelding 21 Drag and Drop van meubelstukken................18Afbeelding 22 Werkbalk aanzichten .....................................19Afbeelding 23 Werken in de verschillende aanzichten ..........19Afbeelding 24 Groepering meerdere aanzichten...................20Afbeelding 25 Sluiten van CAD-vensters...............................20Afbeelding 26 De hoogte van objecten grafisch veranderen .21Afbeelding 27 Instellen van het vangraster ...........................22Afbeelding 28 Roteren van objecten.....................................22Afbeelding 29 Contextmenu van een object .........................23Afbeelding 30 Verenigen van objecten .................................23Afbeelding 31 Buiten het blok verschoven

coördinatenoorsprong....................................24Afbeelding 32 Bewerken van vlakken ...................................25Afbeelding 33 Rekenraster en output van meubelvlakken.....25Afbeelding 34 Draaistoel en tafel met doordringing .............26Afbeelding 35 Consistentiecontrole van de ruimte................26Afbeelding 36 Drag & Drop van ramen en deuren ................27Afbeelding 37 Transparant berekeningsvlak..........................27Afbeelding 38 Invoegen van afzonderlijke armaturen ...........28Afbeelding 39 Dropdownmenu van de armaturenselectie.....29Afbeelding 40 Veranderen van de technische gegevens van

armaturen......................................................29Afbeelding 41 Invoegen van armaturenvelden zonder Wizard

......................................................................30Afbeelding 42 Selectiefilter voor het bewerken van bepaalde

objecten.........................................................30Afbeelding 43 Manipulatie van een armatuur binnen een

groepering .....................................................31Afbeelding 44 Keuze van de groeperingvorm van een

armaturenveld................................................31

Page 59: handleiding dialux

DIALux versie 2.0

Pagina 59

Afbeelding 45 Het effect van de groeperingvorm en demeetmethode op de dimensies bij hetarmaturenveld................................................32

Afbeelding 46 Invoegkader van armaturenvelden afhankelijkvan de groeperingvorm..................................32

Afbeelding 47 Armaturen van de groepering........................33Afbeelding 48 Rotatie van de groepering en de armaturen...33Afbeelding 49 Positie van het armaturenveld ........................34Afbeelding 50 Vergroten/ verkleinen van een armaturenlijn..34Afbeelding 51 Draaien van een armaturenlijn .......................35Afbeelding 52 Afzonderlijke armaturen binnen een groepering

uitrichten .......................................................35Afbeelding 53 Selectiefilter voor de CAD-selectie..................35Afbeelding 54 Start- en eindhoek bij de armaturencirkel ......36Afbeelding 55 Beoordelen van het ontwerp van een

trappenhuis van de bovenste verdieping ........37Afbeelding 56 Werkbalk voor het omschakelen van de modi 37Afbeelding 57 Contextmenu van de ruimte (met rechts op de

ruimte klikken) ...............................................38Afbeelding 58 Ruimtebewerkingsmodus...............................39Afbeelding 59 Kopiëren van objecten van de ene ruimte naar

de andere ......................................................40Afbeelding 60 Nieuwe ruimte toevoegen..............................40Afbeelding 61 Verdere ruimtes toevoegen............................41Afbeelding 62 DXF invoegmogelijkheden .............................41Afbeelding 63 Maatstaf en coördinatenoorsprong kiezen bij

DXF layers ......................................................42Afbeelding 64 Ruimteafmetingen bewerken in het grondplan-

aanzicht met DXF achtergrond.......................42Afbeelding 65 3D-rendering met DXF-achtergrond...............43Afbeelding 66 Monitoroutput van een grote

belichtingssterkten-tabel ................................44Afbeelding 67 Status van de realisatie van het vooraanzicht .44Afbeelding 68 Vooraanzicht .................................................45Afbeelding 69 Het instellen van de output............................45Afbeelding 70 3D-CAD linksboven (om te bewerken) en 3D-

rendering (als output) rechtsonder .................46Afbeelding 71 Het aanmaken van standaard-output.............47Afbeelding 72 Start van de Wizard voor de grafische

instellingen ....................................................50Afbeelding 73 Grafische instellingen voor DIALux.................50Afbeelding 74 Waarschuwing van de grafische Wizard.........51Afbeelding 75 Grafische Wizard voor het vermijden van

donkere randen .............................................51Afbeelding 76 3D-CAD beeld met donkere randen...............51Afbeelding 77 3D-CAD beeld zonder donkere randen ..........52Afbeelding 78 Instelling van de veelhoek – Offset.................52Afbeelding 79 Verkeerde instelling van de veelhoeken-offset,

schuifregelaar te ver naar rechts.....................53Afbeelding 80 Output-opties ................................................54Afbeelding 81 Voorinstelling van de standaardwaarden .......54Afbeelding 82 Adres van de opdrachtgever ..........................55Afbeelding 83 Operator........................................................55Afbeelding 84 algemene opties ............................................56Afbeelding 85 Instellingen van de waardegrafieken..............57Afbeelding 86 Aanpassen van de grootte van de

armaturendiagrammen ..................................57