Handhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen€¦ · Overzicht presentatie Introductie: waar is het mee...
30
Handhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen Elise van Beeck Maatschappelijke Gezondheidszorg & Medische Microbiologie en Infectieziekten Erasmus MC Rotterdam
Transcript of Handhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen€¦ · Overzicht presentatie Introductie: waar is het mee...
Handhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen
Elise van Beeck
Maatschappelijke Gezondheidszorg & Medische Microbiologie en Infectieziekten
Erasmus MC Rotterdam
Overzicht presentatie
Introductie: waar is het mee begonnen?
De interventie: waar zijn we nu mee bezig?
Toekomst: waar gaan we ons op richten?
Waar het allemaal mee begon…
Belang van handhygiëne
Overdracht virussen en bacteriën
Belangrijke preventieve maatregel: naar schatting 15-30%
ziekenhuisinfecties voorkombaar
Onderzoek naar compliance richtlijnen
handhygiëne
Vraag: wat is er in de internationale literatuur bekend over
compliance handhygiëne in ziekenhuizen?
Compliance: in hoeverre wordt er voldaan aan de handhygiëne
richtlijnen?
Literatuurstudie (Erasmus et al., 2010):
Review van gepubliceerde studies naar compliance in
ziekenhuizen
96 studies geïncludeerd
Resultaat: compliance < 50%
Conclusie: voldoen aan richtlijnen handhygiëne internationaal
groot probleem
Onderzoek naar de factoren die handhygiëne
beïnvloeden
Gedrags- en omgevingsfactoren van (non)compliance
handhygiëne:
Hoe hoog is de compliance?
Welke factoren zijn er?
In welke mate beïnvloeden zij het gedrag?
Opzet studie:
24 ziekenhuizen verspreid over Nederland
Academisch, Topklinisch, Groot & Klein perifeer
2 afdelingen: IC en heelkunde verpleegafdeling
Zorgverleners die direct patiëntencontact hebben
Compliance studie
Vraag: wat is het handhygiëne gedrag van zorgverleners in
Nederlandse ziekenhuizen?
Observatiestudie:
4676 potentiële handhygiëne momenten; 402 zorgverleners
chirurgie 2341, ICU 2335
Overall compliance:
910 / 4676 = 19,5%
Voor contact patiënt: 2%(2-3%)
Na contact patiënt: 31% (29-33%)
Determinanten studie
Vraag: welke factoren beïnvloeden het handhygiëne gedrag van
zorgverleners in Nederlandse ziekenhuizen?
Determinant: iets wat gedrag beïnvloedt
Welke determinanten zijn er?
In welke mate beïnvloeden zij het gedrag?
Determinantenstudie (Erasmus et al., 2009):
Artsen en verpleegkundigen
Kwantitatief: vragenlijsten in 24 ziekenhuizen
Kwalitatief: focusgroepen/interviews in 5 ziekenhuizen
Resultaten vragenlijsten: zelfrapportage
Uitkomstmaat: zelf gerapporteerde compliance (0-10), op basis van 13
potentiële handhygiëne momenten
Artsen: 7.93
Verpleegkundigen: 8.40
Wat waren de determinanten? Resultaten vragenlijsten
Artsen:
Kennis: gemeten aan de hand van 5 goed/fout vragen
Gewoonte: “het opvolgen van de handhygiëne richtlijnen is iets
wat ik vaak doe”
Ernst infectie zelf: “hoe ernstig zijn de gevolgen van infectie voor
mijzelf”
Attitude: “ik vind handhygiëne prettig, belangrijk”
Cultuur: “op mijn afdeling wordt regelmatig aandacht besteed aan
het goed opvolgen van de handhygiëne richtlijnen”
Wat waren de determinanten? Resultaten vragenlijsten
Verpleegkundigen:
Gewoonte: “het opvolgen van de handhygiëne richtlijnen is iets
wat ik vaak doe”
Ervaren gedragscontrole: “hoe zeker bent u ervan dat het u lukt
om de handhygiëne richtlijnen op te volgen?”
Descriptieve norm: “mijn collega’s volgen altijd de handhygiëne
richtlijn op”
Ernst infectie patiënt: “hoe ernstig zijn de gevolgen van infectie
voor de patiënt”
Attitude: “ik vind handhygiëne prettig, belangrijk”
Outcome beliefs: “doordat ik de handhygiëne richtlijnen opvolg
zullen mijn patiënten minder infecties oplopen”
Wat waren de determinanten? Resultaten focusgroepen/interviews
Handhygiëne is belangrijk voor bescherming patiënt en jezelf
Artsen hebben behoefte aan wetenschappelijk bewijs voor
handhygiëne
Handhygiëne wordt vooral uitgevoerd na contact met patiënt, als
men zich ‘vies’ voelt
Gewoonte speelt grote rol bij handhygiëne
Grote invloed sociale omgeving
Er is ruimte voor het verbeteren van de handhygiëne
Succesvolle interventies moeten aandacht schenken aan het
beïnvloeden van gewoonte, kennis, attitude, sociale normen,
gedragscontrole en de afdelingscultuur.
Conclusies
Toevoeging: invloed omgeving op gedrag (1) (Keizer, Lindenberg, Steg, 2008)
Vraag: hoeveel procent gooit flyer op de grond?
Geen graffiti (N= 77) : 33%
Graffiti (N=77): 69%
‘Crossnormeffect’: een normovertreding van de een, veroorzaakt
ook overtreding van een andere norm door een ander.
Belangrijk: er is een top-down effect. Mensen met hogere status
die zich niet aan normen houden, hebben een grotere invloed op
spreiding van de normovertreding.
Er is ook een bottom-up effect. Voorbeeld: schoonmaken (vooral
zichtbaar schoonmaken), verhoogt de kans dat andere mensen
zich aan andere normen houden.
Toevoeging: invloed omgeving op gedrag (2) (Lindenberg, 2011)
Overzicht presentatie
Introductie: waar is het mee begonnen?
De interventie: waar zijn we nu mee bezig?
Toekomst: waar gaan we ons op richten?
De ACCOMPLISH studie
ACCOMPLISH: Actively Creating COMPLIance Saving Health
Doel
Compliance verhogen
Infecties verminderen
Interventiepakket
Dispensers
Teamtrainingen
Feedback
E-learning
Evaluatie
Observatie compliance
Prevalentie metingen ziekenhuisinfecties
De dispensers
De feedback
De e-learning
De teamtraining: 1
De teamtraining: 2
De teamtraining: 3
Welke obstakels denken we (nog) tegen te komen?
En hoe gaan we die aanpakken?
Hoe zorgen we ervoor dat er continue
aandacht blijft voor handhygiëne?
Hoe voorkomen we dat we terugvallen in
oud gedrag (onze oude manier van
benaderen/handelen)?
Teamtrainingen: ervaringen (1)
Teamtrainingen: ervaringen (2)
Overzicht presentatie
Introductie: waar is het mee begonnen?
De interventie: waar zijn we nu mee bezig?
Toekomst: waar gaan we ons op richten?
Maar… we zijn nog niet klaar!
2013: ACCOMPLISH plus pakket
Achtergrond
- ZonMW: VIMP (verspreidings- en implementatie impuls)
- Aanbieden ACCOMPLISH plus-pakket aan 4 ziekenhuizen
Doel
- Overdracht van kennis en vaardigheden
Borgen van de interventie in het deelnemende ziekenhuis
Doel: Landelijke uitrol van het ACCOMPLISH pakket, waarin jullie als
HKM-ers / AVI-ers mogelijk een belangrijke rol kunnen gaan spelen!
Resultaat:
I wanna wash my hands
De toekomst
Referenties
Erasmus, V., W. Brouwer, et al. (2009). "A qualitative exploration of reasons for poor
hand hygiene among hospital workers: lack of positive role models and of convincing
evidence that hand hygiene prevents cross-infection." Infect Control Hosp Epidemiol
30(5): 415-419.
Erasmus, V., T. J. Daha, et al. (2010). "Systematic review of studies on compliance with
hand hygiene guidelines in hospital care." Infect Control Hosp Epidemiol 31(3): 283-294.
Keizer, K., Lindenberg, S., Steg, L. (2008). “The spreading of disporder.” Science 322:
1681-1685.
Lindenberg, S. (2011). “Norm-following behavior and its sensitivity to cues: The workings
of graduated intensity effects.” Inaugural lecture. Tilburg University: PrismaPrint.
