Handboek Informatiemanagement afl 13 - politeia.be · Handboek informatiemanagement 1.4.2...

Handboek informatiemanagement

INHOUDSTAFEL

WEGWIJZER

Voorwoord 1

De redactieleden en auteurs 3

Afkortingenlijst 41

I. TERREINVERKENNING

Hoofdstuk I.1 – Situering van het begrip informatie 11.1 Afbakening informatie, data en kennis 11.2 De rol van informatie in de organisatie 3

1.2.1 Het wegwerken van onzekerheden 31.2.2 Innovatie 4

Hoofdstuk I.2 – Informatie als een uitdaging 11.1 Informatie als een organisatorische uitdaging 2

1.1.1 Wederzijdse beïnvloeding 21.1.2 Informatiestromen 31.1.3 Informatieprocessen 3

1.2 Wat is zinvolle en betrouwbare informatie? 51.3 Informatie als een technologische uitdaging 8

1.3.1 Gevaar voor overbudgettering 81.3.2 Evolutie in opslag en beheer 91.3.3 Van IT- naar informatiestrategie 101.3.4 Efficiënte informatie genereren 101.3.5 Implementatie van een managementsysteem 111.3.6 Ergonomie en usability 111.3.7 Besluit 12

1.4 Informatie als een cognitieve uitdaging 121.4.1 Informatieoverdaad 12

Afl. 6, mei 2013 Wegwijzer / 7

Handboek Informatiemanagement afl 13.book 7 Monday, December 8, 2014 9:12 PM


1.4.2 Informatieverslaving 141.4.3 Gebrek aan mediawijsheid 151.4.4 Bounded rationality en hidden flaws 15

1.5 Besluit 16

Hoofdstuk I.3 – Normen en standaarden in informatie-management en -beveiliging1.1 Algemeen overzicht 1

1.1.1 Wat is een standaard of norm? 11.1.2 Standaarden voor geautomatiseerde systemen 2

1.1.2.1 Unicode 21.1.2.2 Andere 2

1.1.3 Standaarden voor gegevensuitwisseling 31.1.3.1 Z39.50 31.1.3.2 SGML 31.1.3.3 XML 31.1.3.4 URI 3

1.1.4 Specifieke vormen van data 41.1.4.1 ISO 10303 (informatie in productie en ontwikkeling) 41.1.4.2 SDMX (statistische informatie) 51.1.4.3 NEN 2082 (archiefstukken) 5

1.1.5 Standaarden voor metadata 51.1.5.1 Bibliografie- en archiefformaten 61.1.5.2 Webdocumenten 7

1.1.6 Citatieformaten 81.1.6.1 APA 81.1.6.2 MLA 81.1.6.3 CMOS 91.1.6.4 Harvard referencing 91.1.6.5 Andere 9

1.1.7 Standaarden voor informatiebeveiliging 91.1.7.1 ISO/IEC 27000-serie 91.1.7.2 NEN 10

1.1.8 Enkele specifieke standaardiseringsorganisaties 111.1.8.1 NISO 111.1.8.2 OASIS 111.1.8.3 AIIM 12

1.2 ISO 27001: de standaard voor informatiebeveiliging 12Inleiding 121.2.1 Het beveiligen van informatie 131.2.2 De ISO 2700X-familie 13

1.2.2.1 De normen 141.2.2.2 ISO 27001 versus ISO 27002 14

Wegwijzer / 8 Afl. 6, mei 2013

Handboek Informatiemanagement afl 13.book Page 18 Monday, December 8, 2014 9:12 PM


1.2.3 Information Security Management System (ISMS) 151.2.3.1 Procesbenadering 151.2.3.2 Opzet en implementatie van een ISMS 16

1.2.4 Valkuilen 211.2.5 Kosten van implementatie 211.2.6 Case: voor en na 22

1.2.6.1 Situering 221.2.6.2 Resultaten 23

1.2.7 Conclusie 231.2.8 Bronnen 24

1.3 OSLO – informatie op zoek naar beleid 251.3.1 Waar zit de broodnodige informatie nu? 251.3.2 Is het dan allemaal kommer en kwel? 261.3.3 Hoe de Babylonische spraakverwarring ontwarren? 261.3.4 Over semantiek en semantische interoperabiliteit 271.3.5 OSLO: de datastandaard voor lokale besturen in Vlaanderen 281.3.6 Europese context 291.3.7 Verdere verankering van OSLO 301.3.8 Wat zit er onder de motorkap? 301.3.9 OSLO in de praktijk 331.3.10 Samenvatting 34

1.4. Bestandsformaten en digitale duurzaamheid 341.4.1. Digitale duurzaamheid 34

1.4.1.1. Wat is digitale duurzaamheid? 341.4.1.2. Waarom is digitale duurzaamheid belangrijk? 351.4.1.3. Wat zijn de bedreigingen? 35

1.4.2. Bestandsformaten en codecs 361.4.2.1. Wat zijn bestandsformaten, containerformaten

en codecs? 361.4.2.2. Wat is datacompressie? 371.4.2.3. Moederbestanden, archiveringsbestanden,

reproductiebestanden en raadplegingsbestanden 371.4.2.4. Open bestandsformaten en codecs 39

1.4.3. Digitale duurzaamheid en bestandsformaten 391.4.3.1. Wat is de relatie tussen digitale duurzaamheid,

bestandsformaten en codecs? 391.4.3.2. Wat zijn criteria voor een goed bestandsformaat

(en codec) in functie van digitale duurzaamheid? 391.4.3.3. Hoe kun je controleren welk formaat en codec een

bepaald bestand heeft? 411.4.3.4. Hoe kun je verifiëren of een bepaald bestandsformaat

(of codec) duurzaam is? 43

Afl. 13, december 2014 Wegwijzer / 9



1.4.3.5. Wat zijn de gangbare bestandsformaten en codecs voor langetermijnbewaring van tekst, grafische beelden, video en audio? 43

1.4.4. Volstaan duurzame bestandsformaten om een digitale duurzaamheid te verzekeren? 48

1.4.5. Referenties 49

II. BELEID

Hoofdstuk II.1 – Rol van informatie in de strategie 11.1 Wat is strategisch informatiemanagement? 11.2 Het belang van strategisch informatiemanagement 31.3 Het doel van strategisch informatiemanagement 41.4 Case: strategisch informatiemanagement bij de overheid 5

Hoofdstuk II.2 – De informatie-audit 11.1 Inleiding 11.2 Een informatie-audit uitvoeren 4

1.2.1 Promotie- en planningsfase 41.2.2 Identificatie- en analysefase 5

1.2.2.1 Aanpak 51.2.2.2 Bronnen voor de analyse 101.2.2.3 Informatiearchitectuur opstellen 10

1.2.3 Verwerking en berekening 111.2.4 Synthese en rapportage 13

1.3 Case: het Maarifa-quickscanmodel 14

Hoofdstuk II.3 – De informatiekaart 11.1 Inleiding 11.2 Het Negenvlak 21.3 De Balanced Score Card 61.4 Het Maarifa-model 8

1.4.1 Algemeen 81.4.2 Informatiedimensies 81.4.3 De rijen 91.4.4 De kolommen 101.4.5 Uitwerking 131.4.6 Gebruik van de informatiekaart voor een quickscan 151.4.7 Voorbeeld van een procesbeschrijving van een quickscan 15

1.5 Case: managementsamenvatting van een gemeenteadministratie 16

Wegwijzer / 10 Afl. 13, december 2014



1.5.1 Belangrijke en dringende werkpunten 161.5.2 Belangrijke, maar minder dringende werkpunten 171.5.3 Nice-to-have 17

1.6 Case: adressenbeheer bij een organisatie 18

Hoofdstuk II.4 – Informatieprocessen1.1 Informatiemanagement is een teamsport 1

1.1.1 Introductie 11.1.2 Echte samenwerking 31.1.3 Verandering van tijdperk 31.1.4 Succesvolle teamsamenwerking 31.1.5 Fundamentele uitgangspunten 5

1.1.5.1 Een gezamenlijk doel 51.1.5.2 Een brandende ambitie 51.1.5.3 Een overkoepelende tactiek 5

1.1.6 Samenstelling 81.1.6.1 De opstelling 91.1.6.2 IT-onderaannemer 101.1.6.3 IT-hoofdaannemer 101.1.6.4 Functioneel beheer 111.1.6.5 Informatiemanager van een organisatieonderdeel 111.1.6.6 Informatiemanager gezamenlijk belang 121.1.6.7 De Chief Information Officer (CIO) 131.1.6.8 Afdelingsmanagement 141.1.6.9 De hoogste manager en de Raad van Bestuur 14

1.1.7 Een succesvol team 141.1.7.1 Duidelijke afspraken 141.1.7.2 Lokale tactiek 151.1.7.3 Training 151.1.7.4 De wedstrijd spelen 161.1.7.5 Evaluatie 171.1.7.6 Een goede selectie 171.1.7.7 Faciliteiten 181.1.7.8 Teambuilding 18

1.1.8 Besluit 19Bronnen 19

Hoofdstuk II.5 – Juridische aspecten van informatiemanagement1.1 Privacywetgeving op informatiesystemen en het internet 1

1.1.1 Welke privacywetgeving bestaat er? 11.1.2 Op wie is ze van toepassing? 2

1.1.2.1 Organisatie 21.1.2.2 Persoonsgegevens 31.1.2.3 Verwerking 3




1.1.3 Welke organisatie is verantwoordelijk? 41.1.3.1 Verantwoordelijke voor de verwerking 41.1.3.2 Verwerker 5

1.1.4 Welke verplichtingen draagt de verantwoordelijke organisatie? 51.1.4.1 Basisverplichtingen 61.1.4.2 Rechten van de betrokken individuen 81.1.4.3 Verplichtingen bij specifieke verwerkingen 101.1.4.4 Beheersverplichtingen 12

1.1.5 Casestudie: gegevensverwerkingen in de cloud 161.2 De bescherming van persoonsgegevens in de cloud 18

Inleiding 181.2.1 Algemeen 19

1.2.1.1 Begrip cloud computing 19




1.2.1.2 Cloud computing en de bescherming van persoons-gegevens 20

1.2.2 De Privacywet en cloud computing 201.2.2.1 Verwerking van persoonsgegevens 201.2.2.2 Territoriaal toepassingsgebied van de Privacywet 211.2.2.3 Verantwoordelijke voor de verwerking 211.2.2.4 Onderaanneming 231.2.2.5 Technische en organisatorische beveiligings-

maatregelen 231.2.2.6 Rechten van gebruikers 241.2.2.7 Transfers naar derde landen 25

1.2.3 De interesse van opsporingsautoriteiten in de cloud 261.2.3.1 Toegang tot de cloud door opsporingsautoriteiten 261.2.3.2 Toegang tot de cloud door Belgische opsporings-

autoriteiten 271.2.3.3 Toegang tot de cloud vanuit de Verenigde Staten 281.2.3.4 Gegevensbeschermingsrecht in de cloud 29

1.2.4 Op naar een Belgische cloud? 301.2.5 Enkele praktische richtlijnen 31

1.2.5.1 Alvorens een contract aan te gaan 311.2.5.2 Tijdens het contract en bij de beëindiging ervan 32

1.3 Het auteursrecht in tekst en beeld 321.3.1 Is het werk auteursrechtelijk beschermd? 331.3.2 Wie is de auteur van het werk, of wie exploiteert het werk namens

de auteur? Welke rechten komen hem toe? 351.3.3 Bestaat er een wettelijke uitzondering die me toelaat bepaalde

gebruikshandelingen te stellen zonder toestemming van de rechthebbende? 37

1.3.4 Wat zijn de contractuele gebruiksbeperkingen en waar kan ik terecht om toestemming te verkrijgen voor een bepaald gebruik? 42

1.3.5 Bronnen 451.3.6 Beheersvennootschappen voor auteurs (tekst- en beeldsector) 451.3.7 Beheersvennootschappen voor uitgevers (tekst- en beeldsector) 47

1.4 Creative Commons in theorie en praktijk 491.4.1 Auteursrechten als struikelblok 491.4.2 Probleem: de exclusiviteit van auteursrecht 501.4.3 Vrije en open bewegingen: een beknopt overzicht 511.4.4 Creative Commons: voorwaarden en licenties 531.4.5 Creative Commons in de praktijk 55Conclusies 57

Hoofdstuk II.6 – Financieel beleid 11.1 De kost van de informatiehuishouding 1

1.1.1 De productiviteitsparadox 1

Afl. 12, september 2014 Wegwijzer / 11



1.1.2 Het mislukken van IT-projecten 11.1.2.1 Enkele cases 11.1.2.2 Oorzaken van de mislukking 3

1.1.3 Succesvolle IT-projecten 51.1.4 De wet van de afnemende opbrengsten en stijgende kosten van

informatie 61.1.5 Competenties: de verborgen kosten 7

1.1.5.1 De kostprijs van het gebrek aan competenties 71.1.5.2 Aanbevelingen 8

1.1.6 Outsourcen 81.1.6.1 Wat is outsourcing? 81.1.6.2 Voordelen van outsourcing 91.1.6.3 Voorwaarden voor succesvolle outsourcing 101.1.6.4 Checklist outsourcing 10

Hoofdstuk II.7 – Kwaliteitscontrole op informatiesystemen*

Hoofdstuk II.8 – Gedragscode en informatie-afspraken*

Hoofdstuk II.9 – Informatiecompetenties 11.1 Informatievaardigheden op de werkvloer 1

1.1.1 Inleiding 11.1.2 Wat betekent ‘informatievaardigheden’? 21.1.3 Het “waarom” inzake informatievaardigheden 91.1.4 Wie en wanneer? 111.1.5 Informatievaardigheden in de praktijk 131.1.6 De informatievaardighedencyclus stap voor stap

beschouwd 151.1.6.1 Onderkennen van een informatiebehoefte 161.1.6.2 Formuleren van de informatievraag 161.1.6.3 Identificeren van de informatiebronnen 181.1.6.4 Het beheersen van de benodigde informatie-

technologie 191.1.6.5 Selecteren, beoordelen en verwerken van

de gevonden informatie 191.1.7 Trainen van informatievaardigheden 20Meer weten? 23

1.2 Mediawijsheid: een inleiding 241.2.1 Inleiding 241.2.2 Definitie 241.2.3 Mediawijsheid: verschillende achtergronden, verschillende noden 27

1.2.3.1 Beginnende medewerkers 271.2.3.2 Dertigers en veertigers 271.2.3.3 Oudere medewerkers 28

Wegwijzer / 12 Afl. 12, september 2014



1.2.3.4 Kansarmen 281.2.3.5 Mensen met een verstandelijke beperking 291.2.3.6 Mensen met een fysieke beperking 291.2.3.7 Teach the teacher 29

1.2.4 Uitdagingen omtrent mediawijsheid in organisaties 301.2.4.1 Functionele mediawijsheid 301.2.4.2 Kritische mediawijsheid 311.2.4.3 Actieve mediawijsheid 361.2.4.4 Besluit 37

Hoofdstuk II.10 – Informatie en overheid1.1. Van e-government naar digitaal Vlaanderen (en een digitale wereld) 11.2 Lokale overheden + government cloud + open source = e-government10 23

1.2.1 Onderzoeksmateriaal 24

1.2.2 ICT in de lokale overheden 25

1.2.3 Organisatie in de lokale overheden 31.2.4 Lokale overheden en ICT-leveranciers 31.2.5 Lokale besturen en e-government 41.2.6 Lokale overheid en security 71.2.7 Verwachtingen van de burgers 71.2.8 Open data 81.2.9. Cloudcomputing 91.2.10.Open source 101.2.11.Government cloud 111.2.12.LO + OS + GC = e-government tot de tiende macht 12

1.3 Open data: digitale brandstof of marketingtool? Ervaringen van Stad Gent 131.3.1 Waarom open data? 141.3.2 Wat zijn open data nu echt? 151.3.3 Vòòr de publicatie… 16

1.3.3.1 Welke data? 171.3.3.2 Technische uitdagingen 19

1.3.4 Het dataportaal 211.3.4.1 Voor wie? 211.3.4.2 De URL 211.3.4.3 Disclaimers 211.3.4.4 Link, API of dump 221.3.4.5 Platform? 221.3.4.6 Machine readable vs. human readable 231.3.4.7 Context is king 23

1.3.5 Hergebruik 241.3.5.1 Daar is een app voor… 241.3.5.2 Duurzaam? 241.3.5.3 Hackaton 25




1.3.5.4 Datadives 251.3.5.5 Feedback 26

1.3.6 Tot slot 26

III. INSTRUMENTEN

Hoofdstuk III.1 – Een overzicht van softwareoplossingen*

Hoofdstuk III.2 – Open Source 11.1 De verborgen kost van open source 1

1.1.1 Wat is open source? 11.1.2 Overzichten van open source 21.1.3 De maatschappelijke context van open source 21.1.4 Open source in de lage landen 41.1.5 Open source: de voordelen 41.1.6 Open source: de kost en risico's 51.1.7 Businessmodellen 61.1.8 Besluit 8

Hoofdstuk III.3 – Cloud computing 11.1 Alles in de cloud? 1

1.1.1 Wat is cloud computing? 11.1.2 Soorten 21.1.3 Voordelen 31.1.4 Risico's en bezwaren 4

1.1.4.1 Dataveiligheid 41.1.4.2 Datacontrole en privacy 51.1.4.3 Performantie 6

1.1.5 De kosten van de cloud 71.1.6 Het belang van een goed Service Level Agreement (SLA) 81.1.7 De cloud bij de overheid 91.1.8 Conclusie 11

Hoofdstuk III.4 – Contentmanagementsystemen (CMS) 11.1 Overzicht 11.2 Joomla! 2

1.2.1 Joomla! als platform voor informatieportalen 21.2.1.1 Inleiding 21.2.1.2 Wat is Joomla!? 2




1.2.1.3 Hosting en installatie 31.2.1.4 Template 41.2.1.5 Extensie 41.2.1.6 Beveiliging 51.2.1.7 Access Control Levels of toegangsniveaus 61.2.1.8 Meer weten? 61.2.1.9 Joomla! in de praktijk 7

1.2.2 Project: uniforme websites voor de politie 81.2.2.1 Vijf pilootzones aan de slag met Joomla! 91.2.2.2 Globaal aanbod 101.2.2.3 Groeipijnen 111.2.2.4 Politieplatform 111.2.2.5 Samenwerking 151.2.2.6 Intranet 151.2.2.7 Toekomst 15

1.3. Drupal 161.3.1. Een Belgisch product 161.3.2. Voorbeelden van overheidssites met Drupal 17

1.3.2.1 Kañooh 181.3.2.2 DrupalOverheid 19

1.3.3. Installatie 191.3.4. Onderdelen 201.3.5. Een voorbeeld: de toptakenwebsite van de Nederlandse

gemeente Vught 211.3.6. Versies 221.3.7. Voordelen 231.3.8. Nadelen 231.3.9 Risico’s 241.3.10 Toekomst 251.3.11 Meer weten? 26

Hoofdstuk III.5 – Enterprise Resource Planning (ERP) en Customer Relationship Management (CRM)*

Hoofdstuk III.6 – Management Decision Systems*

Hoofdstuk III.7 – Document Management Systems (DMS)*

Hoofdstuk III.8 – Mobiele toepassingen*

Hoofdstuk III.9 – Sociale media1.1 Inleiding tot de sociale media 1

1.1.1 Wat zijn sociale media? 1




1.1.2 Welke sociale media zijn er? 21.1.2.1 Facebook 51.1.2.2 Twitter 61.1.2.3 LinkedIn 71.1.2.4 YouTube 71.1.2.5 Instagram 71.1.2.6 Pinterest 8

1.1.3 Waarom sociale media? 81.1.3.1 Torenhoge verwachtingen dwingen organisaties

voorbij het hokjesdenken 91.1.3.2 Het informatietijdperk vergroot het bereik 11

1.1.4 Hoe sociale media? De converserende overheid gebruikt sociale media om de klant centraal te zetten 121.1.4.1 Essentieel uitgangspunt: de klant centraal 151.1.4.2 Het algemeen belang en een cultuur van vertrouwen 161.1.4.3. Sociale media in DNA van de organisatie 161.1.4.4 Het management: de top moet mee 171.1.4.5. Inzetten wie wil: iedereen ambassadeur 171.1.4.6 Het (al dan niet virtuele) conversatieteam 201.1.4.7 Een twee drie… start 21

1.1.5 Conclusie 231.3 Sociale media strategisch inzetten: tips en tricks 24

1.3.1 Context 241.3.1.1 Sociale media zorgen voor een publiek 241.3.1.2 Mensen horen graag van andere mensen 25

1.3.2 Er is geen social-mediawaarheid 261.3.3 De eerste social-mediastrategie: luisteren 27




1.3.4 De tweede strategie: sociale media als praatkanaal 281.3.4.1 Sociale media bij crisissen 281.3.4.2 Sociale media om aan klantenmanagement te doen 291.3.4.3 Sociale media om te communiceren, communiceren,

communiceren 311.3.5 En ten slotte, culture eats strategy for breakfast 35

1.4 Sociale media in het beleid van een organisatie: een stappenplan 36

Hoofdstuk III.10 – Linked data en informatieontsluiting1.1 Inleiding 11.2 Wat zijn linked data 21.3 Linked data: grondgedachten 3

1.3.1 Van documenten naar data 41.3.2 Betekenis 5

1.4 Het semantisch web: datamodel en componenten 61.4.1 RDF: het datamodel voor het semantisch web 61.4.2 Componenten van het semantisch web 8

1.5 Basisprincipes van linked data 91.6 De architectuur van het semantisch web 12

1.6.1 Een bijzonder web 131.6.2 Ontologieën 131.6.3 Semantic Web stack 14

1.7 Big, open en linked data 151.7.1 Big data 151.7.2 Open data 161.7.3 Kosten en baten van open data 17

1.8 Linked data en overheid 191.8.1 Linked dataontwikkelingen 191.8.2 Beweging naar linked open data 20

1.8.2.1 Overheidsdata toegankelijk 201.8.2.2 Initiatieven in België en Nederland 221.8.2.3 Linked open data en transparantie 221.8.2.4 Parlementaire en politieke informatie 231.8.2.5 Wetgeving 24

1.8.3 De waarde van open data 241.8.4 Aandachtspunten 26

Bronnen 27

Afl. 10, februari 2014 Wegwijzer / 15



IV. AAN DE SLAG

Hoofdstuk IV.1 – Informatiesystemen uitwerken 11.1 Een projectmatige aanpak van informatiesystemen 1

1.1.1 Het projectplan 11.1.2 Formele IT-projectmanagement-methodieken 31.1.3 Conclusie 5

1.2 Projectmanagement van de informatietechnologie 51.2.1 Inleiding 51.2.2 Begrippen 5

1.2.2.1 Portfoliomanagement 61.2.2.2 Programmamanagement 61.2.2.3 Projectmanagement sensu strictu 6

1.2.3 Portfoliomanagement: tussen strategie, veranderinitiatieven en de dagelijkse werking 71.2.3.1 Inleiding 71.2.3.2 Voordelen van portfoliomanagement 81.2.3.3 Principes van portfoliomanagement 81.2.3.4 De opzet van portfoliomanagement 91.2.3.5 De uitwerking van portfoliomanagement 11

1.2.4 Programmamanagement: van veranderinitiatief naar aantoonbare voordelen 131.2.4.1 Wat is een programma? 131.2.4.2 Voordelen van programmamanagement 131.2.4.3 Principes van programmamanagement 131.2.4.4 Thema’s van programmamanagement 161.2.4.5 Processen in programmamanagement 17

1.2.5 Projectmanagement: nieuwe of geoptimaliseerde capaciteiten binnen de organisatie 191.2.5.1 Inleiding 191.2.5.2 Principes van projectmanagement 201.2.5.3 Thema’s in projectmanagement 221.2.5.4 Processen van projectmanagement 24

1.2.6 Bestaande methodologieën 261.3 Make or buy in een IT-omgeving 27

1.3.1 Inleiding 271.3.2 Definitie 271.3.3 Probleemstelling voor organisaties met een IT–afdeling 28

1.3.3.1 Vanuit de businesszijde 281.3.3.2 Vanuit het IT-departement 281.3.3.3 Vanuit de directie 29

1.3.4 Pragmatische aanpak 291.3.4.1 Buy 29

Wegwijzer / 16 Afl. 10, februari 2014



1.3.4.2 Make 311.3.5 Probleemstelling voor organisaties zonder IT-afdeling 32

1.3.5.1 Klikt het met de IT-partner? 321.3.5.2 Intellectuele eigendom 321.3.5.3 Re-usable code 33

1.3.6 Conclusie: Make or buy? 331.3.7 Beslissingstabel 34

1.4 Outsourced IT – Service Management 341.4.1 Introductie 341.4.2 Outsourcing is niet nieuw 351.4.3 Outsourcing is Big Business 361.4.4 Welke IT-competenties worden uitbesteed? 361.4.5 Service Management en ITIL 361.4.6 De servicecatalogus 371.4.7 Partnerschap 401.4.8 Afspraken maken 411.4.9 Conclusie 44

Hoofdstuk IV.2 – Datamanagement 11.1 Gegevensmodellering 1

1.1.1 Inleiding 11.1.2 Wat is gegevensmodellering? 21.1.3 Waarom gegevens modelleren? 41.1.4 Modellen op verschillende niveaus 5

1.1.4.1 Zeer hoog niveau-model 51.1.4.2 Hoog niveau-model 61.1.4.3 Logisch gegevensmodel 71.1.4.4 Fysiek gegevensmodel 8

1.1.5 Componenten van conceptuele en logische modellen 91.1.5.1 Concepten 91.1.5.2 Entiteiten 101.1.5.3 Attributen 111.1.5.4 Primaire sleutel 141.1.5.5 Relaties 151.1.5.6 Vreemde sleutels 171.1.5.7 Supertype en subtype 17

1.1.6 Kwaliteit van een gegevensmodel 181.1.7 Benaderingen voor gegevensmodellering 211.1.8 Tools voor gegevensmodellering 221.1.9 Samenvatting en besluit 24

1.2 Datacentermigraties 261.2.1 To move or not to move 261.2.2 Standaardisatie 291.2.3 Consolidatie 31




1.2.4 Virtualisatie 331.2.5 Offloading 351.2.6 Analyse 361.2.7 Afhankelijkheden 371.2.8 Migratieplan 401.2.9 Implementatie en test 411.2.10 Ready, set… 431.2.11 …GO 45

Hoofdstuk IV.3 – Databescherming1.1 Informatieveiligheid in een overheidscontext 1

1.1.1 Inleiding en situatieschets 11.1.2 Wetgeving 51.1.3 De veiligheidsconsulent 9

1.1.3.1 Kader 91.1.3.2 De rol van de veiligheidsconsulent 101.1.3.3 Vertaling naar het bestuur 11

1.1.4 Het veiligheidsplan 121.1.4.1 Omgeving 121.1.4.2 Veiligheidsplan 13

1.1.5 Managementmodellen 141.1.5.1 COSO 141.1.5.2 ITIL 161.1.5.3 Projectmanagement 171.1.5.4 ISO-27001 211.1.5.5 Business continuity 231.1.5.6 Andere frameworks 23

1.1.6 Cloud computing 261.1.7 Hoe breien we dit allemaal aan elkaar? 27

Hoofdstuk IV.4 – Van informatiestrategie tot webcontent 1

Hoofdstuk IV.4.1 – Van websites naar webdiensten 11.1 Inleiding 11.2 Service design: online en offline diensten op elkaar afstellen 21.3 De theorie: principes voor gebruiksvriendelijke webdiensten 3

1.3.1 Begin met eindgebruikersbehoeften 41.3.2 Doe minder 51.3.3 Ontwerp op basis van data 51.3.4 Werk hard aan vereenvoudiging 51.3.5 Verbeter, en blijf verbeteren 61.3.6 Bouw voor inclusie 61.3.7 Begrijp de context 71.3.8 Bouw digitale diensten, geen websites 7




1.3.9 Wees consistent, niet uniform 81.3.10 Wees open, en maak je product open 8

1.4. De praktijk: een aanpak voor webprojecten 91.4.1 Analyseer eindgebruikers en hun noden 91.4.2 Kader online diensten in een organisatiestrategie 101.4.3 Stel gebruikersscenario’s op 101.4.4 Kader online diensten in een webstrategie 101.4.5 Informatiearchitectuur als grondplan 111.4.6 Prototype als maquette 111.4.7 Gefaseerd en flexibel bouwproces 111.4.8 Huisstijl en design 121.4.9 Copywriting en vindbaarheid 121.4.10 Monitoring in functie van voortdurende optimalisering 13Wie doet wat? 13Conclusies 14Bronnen 14

Hoofdstuk IV.4.2 – Webstatistieken verzamelen en analyserenEen introductie tot Google Analytics 11.1 Inleiding 1

1.1.1 Waarom webstatistieken gebruiken? 11.1.2 Waarom Google Analytics en wat zijn de alternatieven? 21.1.3 Wees realistisch wanneer je webstatistieken analyseert 2

1.2 Installeren 31.2.1 Hoe werkt GA? 31.2.2 Wat als jouw website nog niet gemeten wordt? 31.2.3 Google Analytics is al actief op de site 4

1.3 Rapporteren 51.3.1 Inloggen 51.3.2 Zich oriënteren in de interface 51.3.3 Linkernavigatie – Rapporten onder de rubriek ‘Doelgroep’ 7

1.3.3.1 Belangrijke begrippen 71.3.3.2 Benchmarks 91.3.3.3 Overige rapporten onder de rubriek ‘Doelgroep’ 10

1.3.4 Linkernavigatie. Rapporten onder de rubriek ‘Acquisitie’ 131.3.4.1 Rapport ‘Alle verkeer’ 131.3.4.2 Rapport ‘Kanalen’ 161.3.4.3 Campagnetagging 16

1.3.5 Linkernavigatie. Rapporten onder de rubriek ‘Gedrag’ 181.3.5.1 Rapport Site-inhoud/Alle pagina’s 181.3.5.2 Navigatie doorheen de site 201.3.5.3 Bestemmingspagina’s 21

1.3.6 Linkernavigatie. Rapporten onder de rubriek ‘Conversies’ 211.3.6.1 Doelen 22




1.3.6.2 Trechters 221.3.6.3 Plan van aanpak 23

1.4 Besluit 25Bronnen 25

Hoofdstuk IV.5 – Richtlijnen voor het uitbouwen van kennisbeheer in uw organisatie 11.1 Aan de slag met kennismanagement* 11.2 Kennismanagement: een kennisgids voor uw organisatie 3

1.2.1 Wat is kennismanagement of kennisbeheer? 31.2.2 Een kennisgids voor uw organisatie 4

1.2.2.1 Doel en voordelen 51.2.2.2 Aandachtspunten voor een succesvolle implementatie 61.2.2.3 Wat moet er op een kennisfiche staan? 6

1.2.3 De context voor kennismanagement 71.2.3.1 Organisatorische context 71.2.3.2 Systeem 71.2.3.3 Cognitieve context 8

1.2.4 Stappenplan voor het uitbouwen van een kennisgids 81.2.5 Besluit 10Meer weten? 10

1.3 Professionalisering via e-learning 111.3.1 Introductie 111.3.2 Terminologie 121.3.3 Kiezen voor e-learning: perspectieven versus uitdagingen 14

1.3.3.1 Perspectieven: waarom is e-learning een goede strategische keuze voor een organisatie? 14

1.3.3.2 Uitdagingen bij het opzetten van e-learning in een organisatie 17

1.3.4 E-content: top 10 van de succesfactoren 191.3.5 Top 10 valkuilen bij het ontwikkelen en implementeren van

e-learning 221.3.6. Hoe e-learning opzetten zonder veel budget? 251.3.7 Praktisch: wat hebben de deelnemers aan een e-learningpakket

nodig? 271.3.8 Besluit 28

V. Trefwoordenregister

De onderdelen aangeduid met * zullen worden toegevoegd in een aanvulling opdeze publicatie.



Handboek Informatiemanagement afl 13 - politeia.be · Handboek informatiemanagement 1.4.2...

Documents

Transcript of Handboek Informatiemanagement afl 13 - politeia.be · Handboek informatiemanagement 1.4.2...