H1 Kosten• Kostprijs bevat alleen de toegestane kosten per eenheid product.• Achteraf vergelijk je de toegestane kosten met de werkelijke kosten= efficiëntie van de onderneming• Kosten van grondstoffen ≠ inkoop van grondstoffen• Kosten van grondstoffen bestaan uit:

• verbruik van grondstoffen• voorraadkosten:

•Bewaarkosten•Bestelkosten

• interestkosten; berekenen over het bezit van productiemiddelen d.m.v.: Gemiddeld geïnvesteerd vermogen

Opgave 4 en 6

H1 KostenInterestkosten Berekenen over het bezit van productiemiddelen d.m.v.: Gemiddeld geïnvesteerd vermogen

Zijn afschrijvingen elke periode even groot, dan is het gemiddeld geïnvesteerd vermogen:

(Aanschafwaarde + restwaarde)/2

Opgave 4 en 6

H1 KostenConstante en variabele kostenCriterium: de mate waarin de kosten reageren op een

verandering in de productie of verkopen van een onderneming. (opgave 7)• Variabele kosten koppelen aan verwachte productie/afzet• Constante kosten koppelen aan normale productie (bezetting)/ afzet

Kostprijs = V/Bp (W) + C/Npv = variabele kostenc = constante kostenBp = begrote/verwachte productie/afzetNp = normale productie/afzet

H1 KostenVariabele kosten worden altijd terugverdiend; Constante kosten niet.

• volledige bezetting: Bp = Np• onderbezetting: Bp ‹ Np• overbezetting: Bp › Np

Bezettingsresultaat: (Bp – Np) x C/Np

Opgave 9, 10, 12

H1 KostenVoorcalculatieBerekenen van verwacht bedrijfsresultaat op 2 manieren: blz 13 ev.:1.verwachte omzet – verwachte kosten2.M.b.v. verwacht (begroot) bezettingsresultaat:

Verw. Verkoopresultaat: afzet x (vp - kp) +/- Verw. Bezettingsresultaat: (Bp –Np) x C/Np= Verwacht bedrijfsresultaat (winst/verlies)

Opgave 13

H1 KostenNacalculatieBerekenen van werkelijk bedrijfsresultaat op 2 manieren: blz

15 ev.:1. Werkelijke omzet – werkelijke kosten2. M.b.v. verwacht gerealiseerd bezettingsresultaat

(=budgetresultaat):

gerealiseerd Verkoopresultaat: afzet x (vp - kp) +/- gerealiseerd Bezettingsresultaat: (Wp –Np) x C/Np= Gerealiseerd bedrijfsresultaat (winst/verlies)

opgave 15, 16, 19

H1 KostenDe Commerciële kostprijs bij productieonderneming bestaat uit:• Fabricage kosten• Verkoop kosten

Fabricage kosten worden veroorzaakt door de productie.Verkoopkosten worden veroorzaakt door de afzet.

Voorraden staan op de balans tegen de fabricagekostprijs.

H1 KostenFormules:Fabricage kostprijs:Cf/Np + Vf/BpBezettingsresultaat productieafdeling:(Bp – Np) x Cf/Np

Commerciële kostprijs (bij afzet = productie)C/Np + V/Bp (+a)

Bezettingsresultaat verkoopafdeling:(Ba – Na) x Cv/Na

Je kunt dit berekenen met begrote gegevens en met werkelijke gegevens.

H1 KostenAlles op een rijtje:• Break-even omzet:

• Kosten – opbrengsten = 0• Omzet – fabricage kosten – verkoopkosten = 0

• Break-even afzet: Constante kosten/(vp- var.kn per eenheid p)• Kostprijs: C/N +V/B• Transactieresultaat (verkoopresultaat): Afzet(vp-kp)• Bedrijfsresultaat:

• Verkoopres. + bezettingsresultaat• Omzet – kosten

• Bezettingsresultaat: (Bp - Np) x C/Np

H2 MassaproductieUitgangspunten:

• Produceren van 1 product.• Alle kosten ten behoeve van 1 soort product• Kostprijs bestaat uit standaard (toegestane) kosten per een heid product• Variabele kosten bestaan uit grondstofkosten en arbeidskosten

Opgave 29 en 30

H2 MassaproductiePrijs en efficiencyverschillen:

Er kan een verschil zijn tussen de standaard doorberekende prijs en de werkelijk betaalde prijs en een verschil wat je standaard aan hoeveelheid en werkelijk aan hoeveelheid gebruikt hebt.

Dit budgetverschil is te verdelen in:• Prijsverschil• Hoeveelheidsverschil

H2 MassaproductiePrijsverschillen: de werkelijke prijs (wp) wijkt af van de standaardprijs (sp).Berekening:•(Sp - Wp) x Wh, of •(Sp x Wh) - (Wp x Wh)

• Hoeveelheidsverschillen (efficiëntieverschillen): de werkelijke hoeveelheid (wh) wijkt af van de standaardhoeveelheid (sh).Berekening:•(Sp - Wh) x Sp of •(Sh x Sp) - (Wh x Sp)

• sp x (SH – WH)Zie blz. 41 opgave 31

• Afrondingsverschillen

Sp is de standaardprijs per stukWp is de werkelijke prijs per stuk Sh is de standaardhoeveelheid per stukWh is de werkelijke hoeveelheid per stuk.

H2 MassaproductieVoorbeeld:

Werkelijke productie is 15.000 stuksWerkelijke afzet is 14.000 stuksNormale bezetting blijft 16.000 stuksDe gecalculeerde variabele kosten per stuk bedragen:Loonkosten 1,- per stuk (1/100 uur van 100 € per uur)Grondstoffen 2,- per stuk (2kg tegen 1 € per kg.) Achteraf blijkt dar er 31.000 kg grondstof verbruikt is en dat er in totaal € 27.900 voor betaald is;

H2 MassaproductieSp = €1 per kgWp = 27.900€ / 31.000 =€ 0,90 Sh = 15.000 x 2 kg = 30.000 kgWh = 31.000 kg

Het prijsverschil op grondstof is als volgt te berekenen: (Sp - Wp) x Wh of (Sp x Wh) - (Wp x Wh)(1 -0 ,90) x 31.000 = 3.100 voordeligof (1 x 31.000) - 27.900 = € 3.100 voordelig Het efficiency verschil is als volgt te berekenen:(Sh - Wh) x Sp of (Sh x Sp) - (Wh x Sp)(30.000 - 31.000) x 1 = €1000 nadelig

H2 MassaproductieOpnieuw berekenen van bedrijfsresultaat m.b.v. budgetresultaat inclusief prijs- en eff.verschillen:

Budget: wat de ondernemer aan kosten had mogen maken bij de werkelijke afzet;

werkelijke afzet x standaard comm. Kp

Gerealiseerd verkoopresultaat: werkelijke afzet x (vp – kp)-/+ Prijsverschillen: WH x (sp –wp)-/+ Eff.verschillen: sp x (SH – WH)-/+ Gerealiseerd bezettingsresultaat: (Wp-Np) x C/N= Gerealiseerd bedrijfsresultaat

H2 MassaproductieOpgave 29 tot en met 34

Nakijken:33 en 34

H2 MassaproductieHet machine-uurtarief:

• Kosten worden gekoppeld aan machine-uren ipv aan producten;• Machine-uurtarief: Cm/Nu + Vm/Bu;• Fabricage kostprijs wordt:

•Toegestane grondstofkosten: kg grondstof x prijs grondstof•Toegestane arbeidskosten: arbeidsuren x uurloon•Toegestane machinekosten: machine-uren x machine-uurtarief

Opgave 35 t/m 38

Samenvatting

Begroting:Verwachte productie x

standaardkp

Begroting:Verwachte productie x

standaardkp

Budget:Werkelijke productie

x standaardkp

Budget:Werkelijke productie

x standaardkp

Werkelijke kostenWerkelijke kosten

Budget-resultaatBudget-resultaat

Constante kosten

Constante kosten

Variabele kosten

Variabele kosten

H3 StukproductieStukproductie: produceren op basis van de individuele

wensen van de klant.

Verdeling van de kosten bij stukproductie:• Directe kosten: kosten die rechtstreeks kunnen worden

toegerekend aan een bepaald product;•Grondstoffen•Deel van de arbeidskosten

• Indirecte kosten: kosten waarvan je niet kunt zeggen t.b.v. welk product of order ze worden

gemaakt;•Afschrijving gebouw•Loon directeur•administratiekosten

H3 StukproductieKostprijs berekenen bij stukproductie m.b.v. opslagmethode:

• Verband tussen directe en indirecte kosten in het verleden;• Verhouding directe/indirecte kosten bepalen.

1.Primitieve/enkelvoudige opslagmethode: indirecte kosten worden via 1 opslagpercentage gekoppeld aan de directe kosten:Opslagpercentage:totale indirecte kosten/directe (loon, grondstof)kosten x 100%

t/m opgave 49

H3 Stukproductie2. Verfijnde opslagmethode: indirecte kosten worden met

behulp van 2 of meer percentages geschat. De indirecte kosten worden gesplitst in kosten verbonden met directe loonkosten, directe grondstofkosten en totale directe kosten;

Opslagpercentages:• Direct loon: deel ind.kn/directe loonkn x 100%• Grondstof: deel ind.kn/ directe grondstofkn x 100%• Directe kosten: deel ind.kn/ directe kn x 100%

t/m 50

H3 StukproductieDefinitie Uitleg Formule

Begroting Wat zou de productie gaan kosten en opbrengen

Verwachte productie x standaarkostprijs

Budget Wat had het mogen kosten/opbrengen?Toegestane kosten

Werkelijke productie x standaardkostprijs

Werkelijke kosten Wat heeft het in werkelijkheid gekost?

Werkelijke kosten

Gerealiseerd verkoopresultaat

Wat is het verschil tussen de werkelijke omzet en de standaardkosten?

Afzet(prod) x (vp-kp)

Gerealiseerd Budgetverschil/budgetresultaat

Werkelijke afzet/productie x kostprijs – werkelijke kosten

Prijsverschillen+ Efficiencieverschillen + Bezettingsresultaat

Gerealiseerd bedrijfsresultaat

Omzet - kosten

Verkoopresultaat + budgetresultaat

H3 StukproductieDefinitie Uitleg Formule

Efficientieverschillen:

Grondstof (variabele kosten) Hoeveel grondstof had men mogen gebruiken bij deze werkelijke productie?

sp(SH –WH)

SH = werkelijke prod.x sh

Arbeidsuren (variabele kosten)

Hoeveel uren arbeid had de onderneming erin mogen stoppen?

sp(SH –WH)

SH = werkelijke prod. X sh

Prijsverschillen:

Grondstof (variabele kosten) Wat had de grondstof mogen kosten op basis van de werkelijke productie?

WH(sp - wp)

Arbeidsuren (variabele kosten)

Wat had de grondstof mogen kosten op basis van de werkelijke productie?

WH(sp - wp)

Ger. Bezettingsresultaat(constante kosten)

Worden alle constante kosten gedekt?Het verschil tussen wat men had kunnen produceren en wat er werkelijk is geproduceerd?

(W – N) x C/N

H4 VoorradenVoorraad grondstoffen waarderen tegen:• VVP• LIFO• FIFO• Vervangingswaardemethode: voorraad vervangen tegen

actuele waarde (opgave 55, 56)

Voorraad eindproducten (voorraad gereed product):• Waarderen tegen standaardfabricagekostprijs!

H5 InvesteringsselectieCashflow

Ontvangsten en uitgaven liquide middelenOpbrengsten en kosten winst

Deze hoeven niet samen te vallen (lesbrief S&V)Vb: afschrijving zijn kosten maar geen uitgaven

Meerdere definities:• Geldstroom: verschil tussen ontvangsten en uitgaven over

een bepaalde periode.• Winst na belastingen (nettowinst) + afschrijvingen

Opgave 58

H5 InvesteringsselectieGaat een onderneming investeren of niet?En welke investering zal het meeste opleveren?

Bepalen op 2 manieren:• De Terugverdienperiode• De Netto Contante Waarde (NCW)

H5 InvesteringsselectieDe terugverdienperiode:

• Periode waarin de investering (negatieve kasstroom) zichzelf terugverdient via de positieve kasstromen uit toekomstige opbrengsten, die de investering voortbrengt.

• Kiezen voor de investering, die het snelst wordt terugverdiend.

• Berekening: Investering – cashflows van de verschillende periodes.

• Nadelen:• Geen rekening houden met de cashflows na de

terugverdienperiode• Niet gekeken naar de interestkosten van de investering

Opgave 59

H5 InvesteringsselectieDe Netto Contante Waarde (NCW):

• Het berekenen van de contante waarde van de in de toekomst te behalen cashflows (over de gehele periode).

• Als we dat berekent hebben, halen we het bedrag van de investering af.

• Kiezen voor de investering waarvan het meeste geld overblijft.

Opgave 60, 61,62

http://www.scalar.nl/democourse/c010101.html

H6 Verslaggeving bij industrieAlgemeen model externe balans:

Activa Passiva

Vaste Activa:Materiële vaste activa

Immateriële vaste activa

Financiële vaste activa

Eigen Vermogen:Geplaatst aandelenkapitaalAgioreserveHerwaarderingsreserveWettelijke en statutaire reservesOverige reservesNettowinst lopend boekjaar

Vlottende Activa:VoorradenVorderingen en overlopende activaEffecten

VoorzieningenLanglopende schuldenKortlopende schulden en overlopende passiva

Liquide Middelen

H6 Verslaggeving bij industrieAlgemeen model resultatenrekening:

Netto omzet- Kostprijs van de omzet incl. voorraadmutatie

= Bruto omzetresultaat- Overheadkosten (Algemene- en verkoopkn)

= Netto omzetresultaat+/- interestopbrengsten/ interestkosten(= financieringsresultaat)

= Resultaat uit gewone bedrijfsvoering (voor belasting)- Vennootschapsbelasting

= Nettowinst uit gewone bedrijfsvoering (na belasting)