H 11: Eigen vermogen11.1: aandelenvermogen11.2: emissie van aandelen11.3: reserves11.4: intrinsieke waarde

11.1: Aandelenvermogen•Aandelen horen tot het eigen vermogen.•Iemand die een aandeel koopt is dus voor een stukje eigenaar van de NV/BV.•Een aandeel is een eigendomsbewijs. Het geld blijft permanent in de NV/BV, en wordt door de NV/BV niet terug betaald aan de aandeelhouder.•Dit in tegenstelling tot geleend geld, wat wel terugbetaald (=aflossen) moet worden.

Waarom verkoopt een NV/BV aandelen?•Het is een manier om aan geld te komen.•Dan hoeft de NV/BV niet te lenen….. dus ook geen interestkosten.•Dan komt er meer eigen vermogen in de NV/BV en dan zijn banken eerder bereid (indien nodig) een lening te verstrekken.

Waarom kopen mensen/ondernemingen aandelen?

1 De verkoopprijs van aandelen kan stijgen; als je vandaag “goedkoop”aandelen koopt en ze morgen voor een hogere prijs kunt verkopen dan maak je koerswinst.2 Een aandeelhouder krijgt dividend. Dat is de beloning van het bedrijf aan de aandeelhouder omdat ze kapitaal beschikbaar stellen. Zeg maar vergelijkbaar met rente op een spaarrekening.3 Andere motieven als invloed willen uitvoeren op de bedrijfsvoering.

* Aandelen zijn sterk risicodragend; de koers kan stijgen, maar ook heel snel dalen.* In korte tijd kunt je dus snel geld winnen, maar ook snel geld verliezen.* Onderzoek wijst uit dat (als je maar geduld genoeg hebt) aandelen meer rendement opleveren dan bijvoorbeeld een spaarrekening.* In tijden dat het economisch goed gaat wil iedereen aandelen; in tijden dat het economisch slecht gaat wil men zijn geld liever op een spaarrekening met een vaste rente.* Als particulier is het advies om aandelen te kopen van geld dat je voor langere tijd kunt missen. Heb je het geld nodig, dan daar geen aandelen van kopen, want het risico op koersverlies is veel te groot.

Waardoor wordt de prijs van een aandeel bepaald?

1: de wet van vraag en aanbod (ca. 90%)2: de economische toestand in de wereld3: de naam van het bedrijf4: de winstverwachting van het bedrijf5: de reputatie van het bedrijf6: beurssentimenten7: toevallige omstandigheden in de wereld, bijvoorbeeld oorlog8: het product wat verhandeld wordt9: ……………………………..

Een aandeel heeft:

1: een nominale waarde; dat is de waarde die op het aandeel staat. Het bedrag wat op de balans staat voor het aandelenkapitaal is altijd tegen de nominale waarde.2: een beurswaarde; dat is de waarde die iemand op de beurs in Amsterdam moet betalen om een aandeel in zijn bezit te krijgen.3: een intrinsieke waarde (zie 11.4); dat is een indicatie voor wat een aandeel op de beurs ongeveer zal opleveren.

Aandelen verkopen; hoe gaat dat in zijn werk?

1: als een NV/BV aandelen wil verkopen zal ze de aandelen eerst moeten laten maken. Een drukkerij drukt de aandelen op papier en geeft ze aan de NV/BV. Dat noemen we het creëren van aandelen; de aandelen zijn dus nog niet verkocht en er is dus ook nog geen geld voor ontvangen.

2: de aandelen worden verkocht. Er wordt een verkoopprijs vastgesteld. Die hoeft niet noodzakelijkerwijze gelijk te zijn aan de nominale waarde. De verkoopprijs mag in Europa wel hoger zijn dan de nominale waarde; niet lager! Dit noemen we de emissie (=uitgifte) van aandelen. De koper krijgt het aandeel, de NV/BV ontvangt het geld.

3: daarna kan de bezitter van het aandeel zijn aandeel aan iemand anders verkopen op de beurs in A’dam. Dat doet hij natuurlijk als hij er een hogere prijs voor krijgt als dat hij er zelf voor betaald heeft. Hij hoeft echter niet te verkopen. De NV/BV ontvangt dan natuurlijk geen geld meer; het geld gaat naar de verkopende aandeelhouder.

BalansZowel het creëren als het emitteren van aandelen moet zichtbaar gemaakt worden op de balans.

Voorbeeld:•NV “X” wil begin januari 2010 100.000 aandelen creëren met een nominale waarde van € 50 per stuk. Hoe komt dat tot uiting op de balans?•(Er is dus nog niets verkocht en er is dus ook nog geen geld ontvangen.)

•Aandelenkapitaal noemen we ook wel het maatschappelijk aandelenkapitaal; dat is het maximaal te verkopen aandelenbedrag.• Aandelen in portefeuille: er is nog geen aandeel verkocht, dus zitten alle “aandelen nog in portefeuille”• Het geplaatst aandelenkapitaal (= verkocht aandelenkapitaal) is dus nul

Balans NV “X” 01-01-2010

Aandelenkapitaal € 5.000.000

Aandelen in portefeuille € 5.000.000

€ 0

Maken opgaven 11.1 t/m 11.6

11.2: Emissie van aandelenEmissie van aandelen betekent dat de aandelen verkocht worden. Er gaat dus geld binnen komen bij de NV/BV.

In principe kan de verkoopprijs 3 waarden aannemen:

1: de nominale waarde = verkoopprijs. Dat noemen we verkopen à pari.2: de nominale waarde < de verkoopprijs. Dat noemen we boven pari. 3: de nominale waarde > verkoopprijs. Dat noemen we onder pari, maar is in Europa niet toegestaan.

Welke gevolgen heeft dat voor de balans?

Balans NV “X” 01-01-2010

Aandelenkapitaal € 5.000.000

Aandelen in portefeuille € 5.000.000

€ 0

Er zijn nog 100.000 aandelen te verkopen. Stel er worden 45.000 aandelen verkocht per bank tegen de nominale waarde. (€ 50 dus en daarmee dus à pari)

De te verkopen aandelen haal ik “uit de portefeuille”en geef ze aan de nieuwe aandeelhouders. De NV ontvangt het geld per bank.

Balans NV “X” 01-01-2010

Aandelenkapitaal € 5.000.000

Aandelen in portefeuille €2.750.000

Bank € 2.250.000 € 2.250.000

€ 2.250.000 € 2.250.000

• Het maatschappelijk aandelenkapitaal zal hierdoor niet veranderen; die zal slechts door creatie van aandelen veranderen•Aandelen in portefeuille wordt met 45.000 x € 50 kleiner; er blijven dus nog 55.000 aandelen x € 50 in portefeuille over. Immers: het aandelenvermogen op de balans wordt gewaardeerd tegen de nominale waarde.• Het geplaatst aandelenvermogen stijgt met 45.000 x € 50 naar € 2.250.000. Merk op dat het bedrag waar aandelen in portefeuille mee daalt, gelijk is aan het bedrag waar het geplaatst aandelenvermogen mee stijgt.•Bij de bank komt geld binnen voor 45.000 x € 50 = € 2.250.000•De balans is nog steeds in evenwicht!

Stel er worden 25.000 aandelen verkocht per bank tegen een verkoopprijs van € 58. (Dat is dus € 8 boven pari)

•Bij de bank komt dus binnen aan geld 25.000 x € 58 = € 1.450.000•Ik haal 25.000 aandelen uit de portefeuille, die een waarde hebben van 25.000 x € 50 = € 1.250.000•Er ontbreekt dan nog een bedrag van 25.000 x € 8 = € 200.000. De NV ontvangt € 8 meer dan waar zij op gerekend had. Het bedrag wat zij meer ontvangen dan de nominale waarde wordt geboekt op de balanspost “Agioreserve”•De agioreserve staat altijd aan de rechterkant van de balans.•Ook de agioreserve hoort tot het eigen vermogen.

Wat heeft dit voor gevolgen voor de balans?

Balans NV “X” 01-01-2010

Aandelenkapitaal € 5.000.000

Aandelen in portefeuille €1.500.000

€ 3.500.000

Bank € 3.700.000 Agioreserve € 200.000

€ 3.700.000 € 3.700.000

•Het maatschappelijk aandelenkapitaal zal hierdoor niet veranderen; die zal slechts door creatie van aandelen veranderen.•Aandelen in portefeuille wordt met 25.000 x € 50 kleiner; er blijven dus nog 30.000 aandelen x € 50 in portefeuille over. Immers: het aandelenvermogen op de balans wordt gewaardeerd tegen de nominale waarde.• Het geplaatst aandelenvermogen stijgt met 25.000 x € 50 naar € 3.500.000. Merk op dat het bedrag waar aandelen in portefeuille mee daalt, gelijk is aan het bedrag waar het geplaatst aandelenvermogen mee stijgt.•Bij de bank komt geld binnen voor 25.000 x € 58 = € 1.450.000•De balans is nog steeds in evenwicht!

11.3: Reserves•Alle reserves horen tot het eigen vermogen•Er zijn vele soorten reserves:

1: agioreserve; ontstaat door emissie van aandelen boven pari2: winstreserve (=algemene reserve); ontstaat door winstverdeling3: herwaarderingsreserve; ontstaat door herwaardering van vaste activa (zie boek)

Waarom reserveren bedrijven graag geld?1: weerstandsvermogen voor slechtere tijden2: je kunt investeringen doen uit je reserves; dan hoef je geen geld te lenen en kost het dus ook geen interest3: met geld uit de reserve kun je vreemd vermogen aflossen….. scheelt interest4: dividendstabilisatie (zie boek)

11.4: De intrinsieke waarde* Als je een aandeel van een NV/BV hebt en je wilt dat aandeel verkopen, dan wil je graag weten tegen (ongeveer) welke prijs je je aandeel kunt verkopen.* Je kunt natuurlijk kijken naar de beurskoersen in A’dam om de verkoopprijs tebepalen.* Je kunt het ook zelf ongeveer berekenen via de intrinsieke waarde.

Er zijn 2 berekeningen:1- de intrinsieke waarde in totaal2: de intrinsieke waarde per aandeel

1: de intrinsieke waarde in totaal:•je rekent het totale eigen vermogen van de NV/BV uit.•De intrinsieke waarde (dus het eigen vermogen) in totaal bestaat uit:

geplaatst aandelenkapitaal + alle reserves + winstsaldo na belasting

2: de intrinsieke waarde per aandeel•De intrinsieke waarde per aandeel bereken je door

geplaatst aandelenkapitaal + alle reserves + winstsaldo na belasting geplaatst aantal aandelen

• Met name de intrinsieke waarde per aandeel is een goede indicatie wat een aandeel op de beurs zal opbrengen op dat moment.

Voorbeeld

Balans NV “Y” per 31-12-2008

Vaste activa € 4.000.000 Aandelenkapitaal € 6.000.000

Vlottende activa € 2.500.000 Aandelen in portefeuille € 2.400.000

Liquide middelen € 500.000 € 3.600.000

Agioreserve € 400.000

Herwaarderingsreserve € 600.000

Vreemd vermogen lang €1.500.000

Vreemd vermogen kort €604.000

Winst na belasting € 296.000

€ 7.000.000 € 7.000.000

De nominale waarde van een aandeel bedraagt € 50.

1: Bereken de intrinsieke waarde in totaal2: Bereken de intrinsieke waarde per aandeel

1: 3.600.000 + 400.000 + 600.000 + 296.000 = € 4.896.000

2: •Er zijn 3.600.000/€ 50 = 72.000 aandelen geplaatst.•€ 4.896.000/72.000 = € 68.•Je kunt op dat moment dus ongeveer € 68 voor je aandeel krijgen.•Dat zal nooit precies zo zijn, omdat de prijs van een aandeel met name bepaalt wordt door vraag en aanbod.