Grondige studie materieel en formeel internationaal strafrecht: samenvatting teksten!

MATERIEEL

I. Extra-territoriale rechtsmacht

Strafrecht, strafprocesrecht.

misdrijven op Belgisch grondgebied gepleegd

Art. 3 Sw. Misdrijf dat op het grondgebied van het Rijk door Belgen of door vreemdelingen is gepleegd, wordt bestraft overeenkomstig de bepalingen van de Belgische wetten.

Geen voorwaarden: nationaliteit dader/slachtoffer speelt geen rol, voorwaarde van dubbele incriminatie wordt niet gesteld, buitenlandse veroordelingen wegens hetzelfde feit spelen geen rol (Ne bis in idem enkel op buitenlandse vonnissen mbt misdrijven die in het buitenland worden gepleegd.)

Grondgebied van België:

- Land + buitenlandse ambassades en consulaten op het Belgisch grondgebied :Belgische strafwet is toepasselijk, maar de onschendbaarheid van het ambassadegebouw is een praktische hinderpaal bij de opsporing, vaststelling en vervolging van misdrijven, binnen het gebouw gepleegd. Oplossing: toestemming tot betreding en opheffing diplomatieke onschendbaarheid.

- Territoriale zee = gedeelte van de zee dat aan de kuststaat grenst en waarop deze laatste zijn soevereiniteitsrechten uitoefent.

- Belgische schepen: Volle zee: Schip is territoir: misdrijven aan boord van een schip worden geacht gepleegd

te zijn op het grondgebied van de staat onder wiens vlag zij varen. Territoriale zee, de binnenwateren of een haven: conflict havenstaat en vlaggenstaat

°oorlogsschepen: onschendbaarheid, recht van havenstaat is wel van toepassing, maar de immuniteit van het schip en haar bemanning zorgt ervoor dat opsporing, vervolging en bestraffing niet kunnen plaatsvinden°koopvaardijschepen: geen onschendbaarheidIn praktijk wordt meestal afgezien van vervolging wegens misdrijven gepleegd aan boord van een buitenlands koopvaardijschip: nl. wanneer het misdrijf de rust in de haven niet versoord en de kapitein niet om hulp verzocht heeft.

- Het luchtruim= boven het nationaal territorium en de aangrenzende territoriale zeeWet van 27 juni 1937 betreffende de regeling van het luchtverkeer: !inbreuken op navigatieregels!!misdrijven aan boord van een buitenlands vliegtuig, ookal in Belgisch luchtruim, NIET!, tenzij het achteraf landt op Belgisch grondgebied.

- Belgische vliegtuigen: misdrijf aan boord Particuliere vliegtuigen: onschendbaarheid ‘ wordt geacht op Belgisch grondgebied te zijn

gepleegd’

1

Staatsvliegtuigen, militaire vliegtuigen, vliegtuigen gebruikt voor staatsdiensten als politie en douane: onschendbaar ALS ZE TOESTEMMING HEBBEN GEKREGEN BOVEN EEN ANDER LUCHTRUIM TE VLIEGEN.

De bepaling van de plaats van het misdrijf:

Leer van de lichamelijke gedraging= beginpunt van de strafbare gedragingLeer van het instrument= alle tussenschakels van de gedraging in aanmerking voor de bepaling van de plaats van het misdrijfLeer van het gevolg= eindeBv. A (in België) schiet aan de grens B ( In Nederland) neer, die overgebracht wordt naar ziekenhuis in Duitsland

- Ubiquiteitsleer= het misdrijf situeert zich op al die plaatsen waar zich een gedraging voordoet die een constitutief element van het misdrijf vormt.

- Effectenleer= niet enkel de constitutieve elementen, maar ook de verder verwijderde als lokaliseringscriterium bv mislukte pogingen

- Leer van de ondeelbaarheid: Belgische rechter mag kennis nemen van alle elementen van het misdrijf die een ondeelbaar geheel vormen met het misdrijf dat op Belgisch grondgebied werd gepleegd. Een voortdurend misdrijf bv. familieverlating in buitenland begonnen en in België

voltooid !Oplichting en witwassen: van met 1 constitutief element in België! Een voortgezet misdrijf bv. witwassen Deelneming bv personen die in het buitenland deelnemen aan een misdrijf dat in België

werd gepleegd kunnen in België voor deze feiten worden vervolgd, daar zij een ondeelbaar geheel vormen met het misdrijf dat in België begaan werd. ‘Onzelfstandige deelneming’= daden van deelnemers worden gelokaliseerd op de plaats waar het hoofdfeit zich heeft voortgedaan.

Over lokalisering van misdrijven wordt door elk land in wetgeving of rechtspraak, op unilaterale wijze beslist. Internationale afspraken hierover bestaan niet: dringende behoefte aan internationale coördinatie! :

-Het gevolg van de verschillende leerstukken is een meervoudige locus delicti= meerdere staten kunnen een jurisdictieaanspraak maken op hetzelfde feit.- gebrek aan een internationale ne bis in idem- regel voor buitenlandse vonnissen, meeste worden niet erkend- voorwaarden van dubbele incriminatie en vereiste van een officieel bericht enkel voor buitenlandse misdrijven.

misdrijven in het buitenland gepleegd

Art. 4 S.w.: het misdrijf, buiten het grondgebied van het Rijk door Belgen of door vreemdelingen gepleegd, wordt in België niet gestraft dan in de gevallen bij de wet bepaald.

Extra-territoriale toepassing van de Belgische strafwet= hineinregieren (=inmenging).

Voorwaarden: dubbele incriminatie, officieel bericht, ne bis in idem!

2

Vroeger n.a.v. Lotus-zaak: er wordt geen afbreuk gedaan aan het beginsel van de internationale soevereiniteit van vreemde staten wanneer zij hun bevoegdheid uitbreiden tot feiten die in het buitenland zijn gepleegd (jurisdiction to prescribe) zolang zij maar geen daden van tenuitvoerlegging stellen op het grondgebied van vreemde staten (jurisdiction to enforce).Jurisdiction to prescribe is mogelijk zolang er geen verbodsbepaling in het internationaal recht is, juridisdiction to enforce vereist een uitdrukkelijke toelating in internationaal recht.Op volle zee Frans schip tegen Turks schip! Turkije arresteert franse kapitein wegens onopzettelijke slagen en verwondingen met dood tot gevolg. Frankrijk voert turkije voor permanente hof wegens schending volkenrecht: geen toelating, wel internationaal gewoonterechtelijk verbod om rechtsmacht toe te passen op feiten gepleegd buiten Turks grondgebied. Turkije: geen enkel bepaling waaruit verbod voortvloeide!

Nu: aanknopingspunten:- Beschermingsbeginsel: strafbaar stellen en vervolgen van in het buitenland gepleegde aantastingen van Belgische staatsveiligheid.- Actief personaliteitsbeginsel: strafbaar stellen en vervolgen van gedragingen gepleegd door Belgische onderdanen in het buitenland. ‘nationaliteit dader’Conceptuele koppeling met:

Niet-uitlevering van eigen onderdanen of niet-wenselijke uitlevering. Om straffeloosheid te vermijden is er mogelijkheid deze personen voor nationale rechtscolleges te vervolgen (ookal was het misdrijf volgens dat land niet strafbaar!)

Vertegenwoordigheidsbeginsel: aut dedere aut judicare: ofwel uitleveren ofwel vervolgen ( ruimer: niet enkel voor eigen onderdanen!) Meestal omwille van wantrouwen.Aan voorwaarden onderworpen: subsidiair universele jurisdictie.Niet aan voorwaarden onderwopren: absolute universele jurisdictie.

-Passief personaliteitsbeginsel: ‘nationaliteit slachtoffer’-Universaliteitsbeginsel: alle staten hebben het recht, zelfs de verplichting, om bepaalde internationale misdrijven te bestraffen, ongeacht de plaats waar zij werden gepleegd en ongeacht de nationaliteit van dader of slachtoffer= beginsel van internationaal strafwaardig karakter van feit.Probleem: hineinregieren groot! : je mag eens voor een ander zijn deurtje vegen, maar niet te veel bv bij genocide: iemand veroordelen in België indien die in België genocide heeft gepleegd en Belg veroordelen indien die in het buitenland genocide pleegt.

Dubbele incriminatie:Het feit dat in België wordt vervolgd, moet bovendien strafbaar zijn naar het recht van de plaats waar het werd gepleegd(lex loci delicti) ‘afzetterij is een typisch Belgisch misdrijf’

Kwalificatie moet niet noodzakelijkerwijze overeenstemmen!Belgische strafbepalingen die geen uitdrukkelijke equivalent hebben In de buitenlandse wetgeving gelden, op vw dat de gedraging ogv de Locus delicti onder een andere strafbaarstelling valt!

TOEPASSINGSGEVALLEN art. 6-12bis VTS.v.- M en W tegen staatsveiligheid, ongeacht of dader Belg is : art. 6, 1°

Vreemdeling : art. 10, 1°Beschermingsbeginsel!, geen dubbele incriminatie, geen verplichting van aanwezigheid op grondgebied! Prob: uitleveringsexceptie voor politieke misdrijven

- M en W tegen de openbare trouw, ongeacht nationaliteit dader art. 6, 2° en 3° en art. 10, 2° en 3°

- M en W door een Belg in het buitenland gepleegd Algemeen:art. 7

3

Deelneming aan misdaden door vreemdeling met Belg in buitenland: art. 11!!!verschilt van een vreemdeling in het buitenland die deelneemt aan een misdrijf op Belgisch grondgebied: toepassing art. 3 Sw: ‘geacht op Belgisch grondgebied gepleegd te zijn’!!!

- Bijzondere categoriën bv militairen art. 10 bis- M met een Belgisch slachtoffer art. 10, 5°

Domiciliecriterium hier niet uitgebreid: dus een niet-Belgisch slachtoffer die hoofdverblijfplaats in België heeft komt niet in aanmerking!

- Internationale misdrijven Genocide, misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden= internationale

kernmisdrijven° Genocidewet 1993: beperkt tot oorlogsmisdaden, in 1999 ook genocide en misdaden tegen de mensheid. In Genocidewet geen enkele filter + België zegt in genocidewet dat ze éénzijdig functionele immuniteit (via verdrag van Wenen) niet erkent= nationale kopie van een internationale regel uit charter van Nürenberg. Probleem: veel mensen kwamen in België via burgerlijke partijstelling klacht indienen, de onderzoeksrechter moest onderzoek starten bij elke klacht, maar het bleef klachten regenen.

Zaak Congo -België inzake Yerodia: België arresteert ogv art.7 Genocidewet min BUZ Congo wegens oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid. Congo stapt naar IGH Den Haag en vraagt het aanhoudingsbevel in te trekken omwille van:

Schending verdrag van Wenen ( niet-erkenning van functionele immuniteit) Schending van internationaal recht ovv jurisdictie( genocidewet verleent universele

Jurisdictie in absentia)Zaak sharon: Israël roept hun ambassadeur in België terugZaak Bush: VS dreigt NAVO uit Brussel weg te halen° 2003: clausule van niet-erkenning van immuniteit werd eruit gehaald en vervangen door respect voor het verdrag van wenen. Het bleef echter klachten regenen en in augustus 2003 werd de Genocidewet ingetrokken. De strafbaarstellingen werden overgeheveld naar de VTSv. ° 1 bis!--> art. 6,1°bis en art. 10, 1°bisArt. 10,1°bis veel ruimer + filter! Toch nog eens aangepast in 2005 met reparatiewet wegens strijdigheid met de grondwet , want je kon geen beroep instellen.

Bepaalde terreurdaden art. 10,6°Veel terreurdaden kunnen al vervolgd worden via art. 12bis dat verwijst naar verdragen mbt terrorisme waardoor België gebonden is en waaruit voor België een plicht tot vervolging voortvloeit.

Zaak Erdal: Turkse studente die verdacht wordt van een terroristische moordaanslag op Turken. Ze wordt echter in België gevonden. Turkije vraag uitlevering ogv art. 1,e Eur Verdrag inzake bestrijding toerisme= moord met automatisch vuurwapen. Belgische minister van Justitie weigert uitlevering om discriminatoire redenen, na advies van KI( In Turkije namelijk doodstraf). MAAR: bij terrorisme verbod politieke exceptie in te roepen + verplichting aut dedere aut judicare voor feiten gepleegd in art. 1 Eur verdrag inzake bestrijding terrorisme!Vraag: gaat het wel om feiten van art. 1? België zegt neen: moord met HALFautomatisch vuurwapen en weigert te vertegenwoordigen. De regering wilde toch iets doen omdat niets doen diplomatisch moeilijk lag: ° Erdalwet! Die wet heeft art. 10,6° ingevoerd dat verwijst naar art.2 van het antiterrorismeverdrag. Alles wat niet onder 1 valt (vervolgingsplicht), valt onder 2!

4

Advocaten van Erdal dienden klacht in tegen art. 10,6° bij het Arbh-hof. Het is een uitbreiding van een extra-territoriale bevoegdheid en mag geen terugwerkende kracht hebben wanneer ze strengs is. Dit mag echter wel indienz e van procedurele aard is. De Belgische regering zegt dat het procedureel is terwijl Arb-hof zegt dat het materieel recht is.

Sekstoerisme en mensenhandel art. 10 ter Vroeger discussie: namelijk dit sloeg enkel op Belg of ‘vreemdeling’ die in België gevonden wordt, dus Belg moest niet in België gevonden worden.Later: Belg of vreemdeling vervangen door ‘eenieder’ en ‘ die in België gevonden wordt’ werd weggelaten, DUS: België kan zich dus zomaar extra-territoriaal bevoegd verklaren! MAAR!!!!!: parlementaire fout: art. 10 ter staat niet ingeschreven als uitzondering op art. 12, waardoor eenieder dus toch in België moet gevonden worden om te kunnen worden vervolgd.

Corruptie art. 10 quater Bv omkoping van een openbare ambtenaar. Niet enkel nationale ambtenaren, maar ook voor andere probleem 27 landen kunnen bevoegd zijn: veel jurisdictieconflicten.

Catch-all bepaling voor andere internationale misdrijven: art. 12bis + filter!Crime against the peace! Agressieoorlog mag niet, je mag je wel verdedigen

- Belangrijke rem: art. 12 ‘ verdachte moet hier gevonden worden’Bv. Uitlevering pas als je bevoegd bent voor de feiten in kwestie. Als betrokkene niet kan gevonden worden op het grondgebied, dan ben je niet meer bevoegd en kan er dus geen uitlevering plaatsvinden.

Voorontwerp van wet mbt wijziging van de voorafgaande titel van het Wetboek van strafvordering.

Art. 12 uitbreiden:

- Art. 6, 1° ter: omtrent terroristisch misdrijf gedefinieerd in Kaderbesluit inzake terrorisme: Terroristisch opzet Door terroristische organisatie AndereDit moest echter nog omgezet worden in nationaal recht: art. 6,1° ter definitie + actief personaliteitsbeginsel= België kan zich extra-territoriaal bevoegd verklaren wanneer een terroristisch misdrijf wordt gepleegd door zijn onderdanen.

- Art. 10 ter, 4°: passief personaliteitsbeginsel op terroristische misdrijven :voorstel tot uitbreiding van de bevoegdheid van de federale procureur want momenteel kan hij wat info verzamelen, documenteren en in een mapje stoppen. Hij kan dus niet zomaar onderzoek starten, hij moet de onderzoeksrechter vorderen. RAAR: in nieuwe artikel vraagt hij uitbreiding bevoegdheid voor art. 137 Sw., maar gaat hij toch filteren.

- Art. 10, 5°: passief personaliteitsbeginsel op misdrijven in buitenland: voorstel tot uitbreiding van de bevoegdheid van de federale procureur:In principe kan het parket praten met parket buitenland bv ahv rogatoire commissies= justitiële samenwerking, MAAR om dit te kunnen moet je bevoegd zijn: probleem federale procureur is niet bevoegd dus kan niet op formele of officiële wijze iemand naar buitenland sturen om te onderzoeken.

Kinderhandel, seksuele uitbuiting van kinderen, kinderporno en kindersekstoerisme. Naar een verdere internationalisering van strafbepalingen en jurisdictierecht?

5

Vroeger bestraft ahv art. 7 VTSv.:’ iedere Belg die zich buiten het Belgisch grondgebied schuldig maakt aan een misdaad of wanbedrijf naar Belgisch recht, kan in België worden vervolgd indien aan de voorwaarde van dubbele incriminatie is voldaan.

Sinds de wet van 13 april 1995: art. 10 ter VTSv.

Initiatief tot wettelijke regeling waarbij georganiseerde uitbuiting van kinderen moo seksueel misbruik erkend wordt als een misdaad tegen de mensheid en de berechting ervan overgedragen wordt aan het internationaal strafgerechtshof:

-het impliceert immers dat dit gedrag ook bestraft zal kunnen worden niettegenstaande het eventueel ontbreken van strafbaarheid voor dit gedrag in het land waar het is gesteld en dat, tenminste voor zover de georganiseerde uitbuiting aan een Belg toe te rekenen valt, van dit land of van de familie van het slachtoffer zelfs geen officiële vraag tot vervolging of klacht meer wordt verwacht. -brengt onverjaarbaarheid mee-vereiste dat verdachte in België gevonden moet worden vervalt! Uitlevering is dus mogelijk!

Waarom? Een efficiënter optreden tegen deze misdrijven zal mogelijk gemaakt worden en verhinderen dat een daadwerkelijke sanctionering uitblijft ingevolgde de onwil of onmacht van de plaatselijke autoriteiten. Deze gedachte is echter naïef! Het is namelijk verregaand om, hoe zwaarwichtig de gepleegde feiten ook zijn, tegen de wil in van het land waar ze zijn gepleegd tot vervolging over te gaan, zeker nu een voldoende brede internationale consensus omtrent strafwaardigheid en de noodzaak tot het invoeren van universele jurisdictie ontbreekt!

Statuut van Rome van IGH biedt staten immers helemaal niet de mogelijkheid om er op eigen initiatief de berechting aan over te dragen van misdrijven waarvoor het Statuut zelf geen jurisdictie van het Hof voorziet!

Exit Genocidewet… Over de moeizame keuze voor de weg van het gezond verstand.

Zie voordien evolutie genocide!

Forumkeuze in het internationaal strafrecht .

Extra-territoriale rechtsmacht= de op soevereiniteit gebaseerde bevoegdheid van elke staat om gedragingen of de gevolgen van gebeurtenissen te regelen.

Aanknopingspunt= een omstandigheid bij het plegen van een misdrijf die vragen oproept over de mogelijke toepasselijkheid van een nationaal strafrecht.

mogelijke aanknopingspunten- Ruimtelijke, persoonlijke en zakelijke

Ruimte: territorium, territorialiteitsbeginsel of vlagbeginselPersoonlijk: hoedanigheden van de personen die bij het delict zijn betrokken, nationaliteit (of vast verblijf) = actief/ passief personaliteitsbeginselZakelijk: wanneer een concreet belang in concreto gekrenkt of in gevaar wordt gebracht: beschermingsbeginsel, universaliteitsbeginselvoordeel: hanteerbaarheid

- Originaire en afgeleide rechtsmacht

6

Originair = ruimtelijk,persoonlijk,zakelijk want directe basis voor rechtsmachtAfgeleide= staat, die zelf geen rechtsmacht heeft over een bepaald misdrijf, toch vervolging kan instellen doordat rechtsmacht wordt ontleend aan een andere (wel originair) bevoegde staat. 2 varianten!: Overname van strafvervolging: afgeleide rechtsmacht op het expliciet verzoek van een

andere staat. Vervolging in de ‘beste’ staat moo een goede rechtsbedeling wat geen absolute wettelijke regeling vereist.

Plaatsvervanging = aut dedere aut judicare: staten die niet tot uitlevering overgaan kunnen om die reden zelf vervolging instellen, zelfs al hebben zij in dat geval geen originaire rechtsmacht gevestigd. Vervolging in de staat waar verdachte wordt gevonden.

- Aanknopingspunt en beleidGaat het om de drie traditionele, dan kan je makkelijk overzicht geven. Gaat het echter om afgeleide rechtsmacht: complex! Rechtsmacht is minstens evenveel een kwestie van beleid dan recht.

SAMENVATTING:Extra-territoriale rechtsmacht= beleidskwestie

Vestigen: ‘ Ik stel mij bevoegd’Kompetenz-Kompetenz= de bevoegdheid om je bevoegd te verklaren: 3 stellingen

- Onbeperkte bevoegdheid- Beperkte bevoegdheid door internationaal recht:

Lotus-zaak: ‘alles wat niet verboden is door internationaal recht is toegelaten’ (1e limitering)

Verdrag van wenen: diplomatieke immuniteit(2e limitering) Kernwapenadvies: in dit arrest werd aan stelling van lotuszaak geraakt! ‘ het is niet

omdat het niet verboden is, dat het is toegelaten’ COBE inzake Yerodia

- Enkel bevoegd indien het voorzien is in het internationaal rechtUitoefenen: link met overdracht van strafvervolging.

II. Internationale straftribunalen

Europese en internationale instellingen en organisaties, relevant voor criminologie en strafrechtsbedeling .

internationaal gewoonterecht:°1948 Nüremberg-charter:oorlogsmisdaden, genocide, misdaden tegen de mensheid, irrelevantie immuniteit en hoger bevel brengt geen rechtvaardiging. !Retroactieve toepassing!°oorlogstribunalen: Tribunalen Nüremburg en Tokio met taak om verantwoordelijke daders van bedreiging van internationale vrede en veiligheid door een gewapend conflict te bestraffen.

internationaal (verdrags)recht:° 1949 Rode Kruisverdragen Genève en 1977 protocollen: verbetering lot gewonden en zieken, behandeling krijgsgevangen, bescherming van burgers in oorlogstijd, bescherming slachtoffers van internationale gewapende conflicten en niet-internationale gewapende conflicten

° Ad hoc-tribunalen Ex-Joegoslavië en Rwanda om ernstige schenden van het internationaal humanitair recht, gepleegd tijdens regionale gewapende conflicten slechts rechtsmacht tav

7

natuurlijke personen die zich schuldig maakten aan genocide, misdaden tegen de mensheid, oorlogsmisdaden of schendingen van de conventies van Genève.

° Permanent Internationaal Strafhof in Den Haag: zie tekst!

° gemengde tribunalen: sierra Leone, Kosovo, Oost-Timor… Rechtscolleges die vergelijkbaar zijn naar vorm, inhoud en internationale legitimiteit met ad-hoc tribunalen, maar die tevens de plaatselijke visie op gerechtigheid en de gedeeltelijke beheersing van het proces door de lokale rechterlijke macht eerbiedigt.Een internationaal strafhof: kan Sisyphus eindelijk rusten?Sisyphus is koning van Korinthe en krijgt opdracht van Zeus om grote brok marmer de heuvel op te rollen en telkens als hij de top bereikt valt de brok terug naar beneden en moet hij opnieuw beginnen.

Statuut van Rome 17 juli 1998:Samenstelling:- voorzitterschap: Voorzitter en twee ondervoorzitters, Full time 3 jaar- appeals division(beroep), trial division(eerste aanleg), pretrial division(vooronderzoek): achttien rechters die part-time aanwezig zijn= on call systeemnadelen:Het uitoefenen van een ander beroep naast hun functie is nadelig voor de onafhankelijkheidStrikte eisen leiden tot veel niet-verenigbare activiteiten en jobs, waardoor veel bekwame kandidaat-rechters voor een part-time functie verstek laten. Niet hernieuwbaar: 9 jaar!- het openbaar ministerie: procureur en één of meerdere substituten, full-time 9 jaar-de griffie: olv griffier en zijn helper. Full-time, 5 jaar, éénmaal hernieuwbaar ( in de schoot van de griffie: Victims and Witnesses Unit)- voogdijraad

Bevoegdheid:- Inherente rechtsmacht: van zodra een staat partij wordt bij het Statuut, erkent het daarmee

automatisch de bevoegdheid van het Hof voor alle in het statuut opgesomde misdaden.Elke toekomstige aanpassing aan de opsomming van die misdaden zal slechts bindend zijn voor die staten die deze aanpassing ook expliciet hebben aanvaard. (opting- in en opting-out)

- Geen universele rechtsmacht: behalve wanneer de zaak is aangebracht door de Veiligheidsraad, mag het ICC enkel de zaak verder onderzoeken en evt. berechten, als één van de volgende staten partij zijn bij het Statuut of de rechtsmacht van het Hof expliciet hebben erkend: Staat op het grondgebied waarvan de feiten zijn gepleegd, of, indien deze zich

voordeden aan boord van een schip of vliegtuig, de staat waar dit schip of vliegtuig is ingeschreven (territorialiteitsbeginsel)

Staat waarvan de verdachte de nationaliteit heeft (actief personaliteitsbeginsel)

Alternatieve erkenningsvereisten! Niet wanneer Veiligheidsraad een zaak brengt= ICC als permanent ad hoc tribunaal

- Geen dwingende rechtsmacht- complementariteit van het ICC: Het hof zal tot onontvankelijkheid van de zaak moeten beslissen als:

De zaak reeds onderzocht of vervolgd wordt door een daartoe bevoegde staat De zaak reeds onderzocht werd en er besloten is om niet te vervolgen door een daartoe

bevoegde staat De betrokkene reeds veroordeeld of vrijgesproken werd door een daartoe bevoegde staat.

8

Het hof beslist zelf of een staat onwillig/onmachtig is om een zaak te berechten of dat een nationale procedure een schijnproces was. Gezien haar subsidiaire rol heeft het hof Kompetenz-Kompetenz om zichzelf bevoegd te verklaren.

- Bevoegdheid ratione materiae: Genocide Misdaden tegen de mensheid: de feiten moesten wijdverspreid of systematisch gepleegd

zijn, maar niet gepleegd zijn in een gewapend conflict.(Nüremburgcharter) Oorlogsmisdaden, ook interne conflicten! Jammergenoeg werd een suggestieve

bevoegdheidsdrempel ingevoerd dat heel wat interpretatie krijgt… Agressie: gebrek aan definitie in 1999, hof pas bevoegd bij definitie Andere?uitbreiding kan door indienen van amendementen aan voogdijraad of via een

algehele herziening. 2/3 meerderheid vereist!- Bevoegdheid ratione personae en ratione temporis

Natuurlijke meerderjarige personen Inwerking vanaf eerste dag van de maand na 60ste ratificatie

- Rol van de Veiligheidsraad: negatief injunctierecht= ze kan een lopend onderzoek voor het ICC gedurende een hernieuwbare periode van 12 maanden schorsen

Algemene beginselen van strafrecht:-nullum crimin, nulla poena sine lege: legaliteitsbeginsel!- non-retroactief: cfr. Ratione temporis! Nationale rechtbanken kunnen wel retroactief bestraffen en dat ogv internationaal recht-individuele strafrechtelijke verantwoordelijkheid: ook deelneming aan en de poging van misdaden zin strafbaar!-irrelevantie van officiële hoedanigheid: immuniteiten kunnen niet worden tegengeworpen aan het hof-de misdrijven zijn principieel onverjaarbaar: staten mogen weigeren mee te werken ogv een existing fundamental Legal principle of general application: erkenning van nationale onverjaarbaarheid!-rechtvaardigings-en schulduitsluitingsgronden en verzachtende omstandigheden:

Rechtvaardiging:Nav een hoger bevel of wettelijk voorschrift: wanneer men wettelijk verplicht was het te gehoorzamen, men niet wist dat het bevel ontwettig was en het bevel niet manifest onwettig was.

Rechtvaardiging:Wettige verdediging Verzachtend: goeder trouw Schulduitsluiting: dwang,dwalinggeen limitatieve lijst!

-ne bis in idem: Wanneer de betrokkene voor dezelfde feiten reeds door het ICC werd veroordeeld of

vrijgesproken Wanneer de betrokkene voor dezelfde feiten reeds door een nationale rechtbank werd

veroordeeld of vrijgesproke n !!! dit geldt echter niet als hof vermoedt dat het om schijnproces ging!!!

Rechtvaardiging:Nav een hoger bevel of wettelijk voorschrift: wanneer men wettelijk verplicht was het te gehoorzamen, men niet wist dat het bevel ontwettig was en het bevel niet manifest onwettig was.

Procedure:- Enkel procureur kan rechtstreeks adiëren: op eigen initiatief of na klacht van een

verdragsstaat of Veiligheidsraad.

9

- Vooronderzoek: de informatie evalueren- Onderzoek ter terechtzitting: geen verstekprocedures(Nürembergprocessen), alle

rechten van verdediging- Rechtsmiddelen: hoger beroep en herziening- Strafuitvoering: gevangenisstraf in nationale strafinrichting, hof kiest één uit een lijst. Is er

geen lijst, dan in Nederland! Ze blijven onder toezicht van hof zoals bv voor voorlopige invrijheidstelling ( pas na 2/3)

Internationale rechtshulpverplichtingen:Het hof beschikt niet over eigen politie-en uitvoeringsdiensten, dus samenwerking met zowel verdragsstaten als niet-verdragsstaten. Het gaat om een sui-generis vorm van samenwerking, er werd bewust niet gekozen voor de klassieke wederzijdse internationale rechtshulp.

Besluit:Hoewel men de bedoeling had om een efficiënt, permanent en onafhankelijk internationaal rechtscollege te creëren, blijven de staten meester van het spel:

Ze kunnen afzonderlijk in vrijheid kiezen of zij het hof erkennen Ze kunnen bij ratificatie gebruik maken van de regel dat zij de rechtsmacht van het hof

betreffende oorlogsmisdaden, voor een periode van zeven jaar na de inwerkingtreding van het statuut niet erkent.

In hoofdstuk negen ook geen enkel verplichting tot samenwerking met het hof Vraag is of een staat die het verwijt krijgt een schijnproces te hebben opgevoerd om

vermeende misdadigers te beschermen, wel geneigd zal zijn de betrokkene aan het hof over te dragen.

Slechts complementair, geen dwingende en universele rechtsmacht

FORMEEL

I. Justitiële samenwerking in strafzaken.

a) Uitlevering!

Internationale samenwerking in strafzaken en rechtsbescherming(uitlevering)+ Het Europees aanhoudingsmandaat .

=vorm van interstatelijke rechtshulp waarbij het betrokken individu, de opgeëiste persoon, wordt overgeleverd aan de justitie van het land dat hem zoekt.! hybride karakter: beslissing van de UM, waarbij het enkel de regering (mvj) toekomt de uitlevering te weigeren of toe te staan.

KEIJZER: uitleveringsprocedure= procedure sui generis, gezien ze niet gericht is op onderzoek naar gegrondheid van strafvervolging en geen internationale procedure.

Basisbegrippen:

10

Gewone procedure:Ene land vraagt aan de andere uitlevering van een persoon. Meestal is een verdrag vereist. Er zijn tussenstatelijke afspraken nodig: bilaterale of multilaterale.

Verkorte en vereenvoudigde procedure:= Snel, zonder formaliteiten en afstand specialiteit. Het vreemde hieraan is dat er toch ook verdragsrechtelijke regeltjes zijn overgemaakt: -Verkorte= art. 19 BUV : als betrokkene akkoord gaat, regelen we het op het niveau van de magistraat (niet interstatelijk!)= zeer avant-garde!-vereenvoudigde= art. 66 SUO: (ook enkel als betrokkene akkoord gaat) is later overgenomen door het EU-verdrag van 1995 wat interstatelijk is. De regels van SUO zijn letterlijk overgenomen in het EAB, Maar: niet meer interstatelijk, nu : tussen justitiële autoriteiten ( geen politiek tussenstation meer)

Afstand specialiteit= specialiteitsbeginsel= vervolging enkel beperkt tot datgene dat werd geëxpliciteerd in het uitleveringsverzoek. Je moet dus goed geïnformeerd worden waarvoor de uitlevering gevraagd wordt. Je zal anders dubbele incriminatie niet kunnen controleren en ook geen politieke exceptie inroepen.Dit was niet om de betrokkene te beschermen, maar wel om de staten te beschermen! Als de aangezochte staat zei dat er geen specialiteit was, dan was er ook geen= recht van het rechtsobject en niet van het rechtssubject.

Uitlevering stap voor stap:1)Seining en verzoek: Je verdenkt iemand, maar je vindt hem/haar niet op je grondgebied.

OM beslist en heeft dubbele opdracht:-beoordeling van de ontvankelijkheid van de strafvordering of strafuitvoering en van het uitleveringsverzoek-beoordeling van de opportuniteit van het uitleveringsonderzoek

bv. Belg misdrijf in België en dan naar Luxemburg, ook een misdrijf en dan naar Frankrijk: art. 12 VTSv.: kan niet in België gevonden worden en ook niet in Luxemburg: 2 verzoeken. Ervoor zorgen dat dit samen kan berecht worden!

Rekening houden met strafverwachting ipv wettelijk voorziene straf

- KLASSIEK: Internationaal aanhoudingsmandaat : wordt klassiek verstuurd via Interpol met NCB’s=

rodehoekseiningen = red notice ( is niet op een verdrag gesteund) Dit is geen titel voor vrijheidsberoving, gewoon een internationale seining om te zoeken waar betrokkene is en dat gebruikt wordt op politioneel niveau.Vraag: als een land waarmee we geen uitleveringsverdrag ons een red notice heeft verstuurd, moeten we dan uitleveren? NEEN!

Verzoek tot voorlopige aanhouding : art. 16 EUV (p918) en art. 15 BUV en de meeste bilaterale verdragen( niet allemaal) voorzien in zo’n verzoek via telex( rechtstreeks aan de gerechtelijke autoriteiten) of via Interpol. Je zal de betrokkene effectief van zijn vrijheid kunnen beroven gedurende 40 dagen. Dit omdat je tijd genoeg zou hebben om een echt uitleveringsverzoek te versturen.

Verzoek tot uitlevering: °art. 12 EUV: schriftelijk en langs diplomatieke weg, vervangen door art.5 2e aanvullend protocol EUV: schriftelijk tussen M’svj ( ook art. 11 BUV)°EG-telefaxovereenkomst

11

- SCHENGEN: Art. 95 SUO: signalering in het SIS heeft dezelfde kracht als een verzoek tot voorlopige

aanhouding! Internationaal aanhoudingsmandaat en verzoek tot voorlopige aanhouding

gecombineerd in Schengenruimte- EAB: ‘u vraagt, wij draaien’

De seining uit art. 95 SUO krijgt waarde van een europees aanhoudingsbevel Alledrie gecombineerd in Schengen/EU-ruimte

2) Klassieke formele procedure ( In België): art. 3 Uitleveringswet 1874-voorlopige aanhouding (en betekening)-betrokkene ter beschikking van de regering-beslissing over de uitlevering:

Advies KI aan Mvj, die dit praktisch altijd gaat volgen (uitz. Zaak Moreno-Garcia) Mvj beslist namens de regering: beslissing tot uitlevering of weigering met motivering!

Beslissing tot uitlevering-afspraken voor overlevering-uitstel bv eerst sanctie uitzitten en dan pas overlevering-voorwaarden :

Je krijgt een bepaalde persoon direct, maar je eist 3 jaar extra sanctie ( nl. de sanctie die men moest uitzitten)

Uitlevering toegestaan voor de berechting en erna terug naar land om er zijn/haar sanctie te gaan uitzitten, daarna terug overlevering

maar 2 voorwaarden, bitter weinig: geen bilaterale verdragen over overdracht strafvervolging en de europese verdragen zijn zeer zwak geratificeerd!klassieke voorwaarden:

Dubbele incriminatie: EAB heeft ervan afgestapt voor 32 misdrijven Voor uitlevering/overlevering vatbare misdrijven

° enumeratie/opsomming= lijstje, nadeel: niet meer fris, verouderd: de oude multilaterale en bilaterale verdragen werken nog steeds zo.°strafdrempel: link met vervolgings-en executiedrempels (art. 2 EUV p 912)Verschuivingen BUV-EUV naar EU 1996:BUV= minstens 6 maanden, vervangen door EAB: nu minstens 1 jaarEU= verzoekend staat minstens 12m (stem van verzoekende staat gaat meer doorwegen), aangezochte staat minstens 6m°enumeratie en strafdrempel 3 jaar: EAB: geen dubbele incriminatie voor 32 misdrijven (volgens recht van de verzoekende LS)Waarom? Filosofie van de blinde wederzijdse erkenning= EAB geldt ook voor misdrijven buiten lijstje en voor misdrijven in lijstje met minder dan 3 jaar. Regeltje: dubbele incriminatie mogelijk, LS kan overlevering weigeren. Wat kan LS eisen? Terug minstens 6 maanden strafbaarheid!

Specialiteit en aanvullende uitlevering: ° specialiteit=enkel voor feiten voorafgaand aan de overlevering: je kan na overlevering opnieuw veroordeeld/ uitgeleverd worden voor ‘ nieuwe’ feiten.°aanvullende uitlevering= moet je in alle beleefdheid vragen aan de staat (niet aan de betrokkene=object), maar toch soms afhankelijk van het fiat van de betrokkene!

Klassieke weigeringsgronden.-relatieve en absolute

12

-Niet in verdragen bv wet, humanitair of wel in verdragen maar wordt niet toegepast omwille van opportuniteitsbeoordeling (= hardheidsclausule in Nederland.):

Te oud, te ziek Te jong:16(uithandengeving)-18 wel in EAB geregeld ( niet kijken naar Wet EAB, maar

naar KB EAB art. 3 p 619)Zaak Adam G.= 17 j op ogenblik van de feiten: kan niet strafrechtelijk verantwoordelijk gesteld worden, tenzij de jeugdrechtbank anders beweert.Wat met polen? Voor moord geldt volwassen strafrecht al van 15j! In polen dus geen probleem, voor België wel, want we wisten niet zeker of we hem gingen veroordelen, dan wel een maatregel van bewaking,behoeding of opvoeding opleggen. Probleem: zo’n maatregel wordt meestal uitgevoerd in ouderlijke situatie= wonen in Polen. Uitlevering dan wel nuttig? Polen heeft uitgeleverd onder de bindende voorwaarde dat Adam G. zijn straf zou uitzitten in Polen= interstatelijk

Strijdigheid met de mensenrechten:Zaak Seuring: Duits die moord pleegt in Vs en vlucht naar GB. VS en D vragen uitlevering. GB zou uitleveren, maar klacht bij commissie ogv. Art. 3 EVRM: folteringen en onmenselijke en onterende behandelingen of straffen zijn verboden zoals Death Row= autonoom uitleveringsbeletsel!( art. 6 nt: opgeëiste persoon is geen terechtstaande verdachte!)25 mei 2003: 2 bilaterale ovk tussen EU en VS, geen clausule over doodstraf, jammer want EU kan politiek verstorend bijna niet anders dan uitlevering toelaten.

- Wel in vedragen: Aard van de feiten: politieke, fiscale en militaire misdrijven Nationaliteit: vroeger leverde men eigen onderdanen niet uit (uitz. Londen)

° art. 5 BUV: absoluut, je moet weigerenZaak Vanbesselt en Vanengeland: twee kopstukken van de bende van de Milliardair. Voorbij jaren ‘ 90, nieuwe wg inzake mensenhandel. Koning voelt zich zeer betrokken bij die problematiek: rb van ent spreekt 5j effectief uit voor die 2, maar tijdens proces krijgen ze Nederlandse nationaliteit ( worden dus onuitleverbaar= eigen onderdanen)Be-NDl= BUV: weigeringsgrond voor eigen onderdanen van absolute aard. Oplossing? Overdracht tenuitvoerlegging sancties of zelf proces° art. 6 EUV: relatief, je mag weigeren° EU 1996 en EAB: regeltje niet meer van toepassing!

Vervolgingsuitlevering: niet meer weigeren, maar je kan een terugleveringsgarantie Eisen nl. bij veroordeling, maar probleem: indien de sanctie er niet bestaat bv in

België geen levenslange opsluiting meer. In 1996 aparte clausule voor levenslange Opsluiting in Portugal (ook voor huisarrest en speciaal voor Italië)Executie-uitlevering: aut dedere aut exequi = ofwel uitleveren ofwel straf uitvoeren in land.Aut dedere aut judicare: als land eigen onderdaan niet kan/wil uitleveren, moet ze zelf vervolgen.Aut dedere aut exequi: als land eigen onderdaan niet kan/wil uitleveren, moet ze straf van verzoekend land uitvoeren.

Procedurele redenen: ne bis in idem, verjaring… Wegens minimumnormen in verzoekende staat: non-discriminatiebeginsel (infra) en

doodstraf: Art. 11 EUV: in België pas in 1996 afgeschaft.

Zeer veel discussie: straffen verschillen in aard,maat,tijd: memorie van toelichting! Commissie zegt dat regeltjes omtrent overlevering van gevonniste personen hier niet van

13

toepassing zijn(er kan nl. conversie zijn in de maat van de straf)! Bv overbrenging van gedetineerden naar eigen land.Stel: 30 j in land van veroordeling en 20 jaar in eigen land. Bij overbrenging neemt men de meest gunstige regeling= lex mitior! Lex mitior is dus niet van toepassing bij het regeltje aut exequi: je hebt vertrouwen en je voert de sanctie uit conform je eigen strafuitvoeringsrecht ( bv wet Lejeune)Aard: het EAB geeft geen oplossing, commissie heeft zich enkel uitgesproken over de tijd.Vanaf 1 april 2010 onderzoek iov commissie over verschillen in materiële detentie!EUROPEES SURVEILLANCEBEVEL: vaak zit een persoon lang in uitleveringsdetentie, daarom regeling dat dit moet afgehandeld worden binnen de 60 dagen.

overlevering

vervolgingsuitlevering= kans is groot dat er niet enkel uitleveringsdetentie is, maar ook detentie in verzoekende staat

is toch nog slechter dan gewone detentie want bij uitleveringsdetentie ben je ook nog eens gedelokaliseerd

afwachten op proces/ straf ( = voorlopige hechtenis, W 20 juni 1990)voorlopige hechtenis is vrijheidsberovend, maar het kan ook onder voorwaarden. Men grijpt nog sneller naar EAB als vroeger en dit leidt ertoe dat detentie voor niet-onderdanen nog verergert. Oplossing= Europees surveillancebevel: KB 29 augustus 2006 om rechtspositie van persoon die onderwerp is van EAB te verbeteren: De bedoeling ervan is dat de verdachte in afwachting van zijn proces in aanmerking kan komen voor een surveillance daar waar hij woonachtig is, hetwelk een wederzijdse erkenning van deze surveillancemaatregelen vooronderstelt.

Executie-uitlevering: er is al een sanctie, maar de veroordeelden zijn spoorloos/ betrokkenen zijn afwezig ( ze hebben zich onttrokken aan het recht of zijn gevlucht) bv. Probleem want in België vereist Assissen persoonlijke verschijning en bij andere rechtbanken leidt dit tot verstekvonnissen.

1) Sommigen: indien men uitgeleverd wordt ogv verstekvonnis, moet men recht hebben om een nieuw proces te verkrijgen

2) EAB gaat aan het probleem van verstekvonnis voorbij: wederzijdse erkenning, blindelings vertrouwen! Later Eu: KB die criteria geeft aan verstekvonnis om het als waardig en rechtsgeldig vonnis te aanvaarden: EAB wordt dus aangepastKB geldelijke sancties( p 738), KB vrijheidsbenemende sancties(p845), KB Europees Confiscatiebevel(p 755), KB EAB( p 617) wordt geremedieerd door KB Verstekvonnissen(2009) (syllabus p 412)

14

Verzoekende/uitvaardigen- de staat: voorlopige hechtenis of vrij onder voorwaarde

Aangezochte/ tenuitvoerleggende staat Detentie gebeurt hier, vaak beroofd van zijn vrijheid, rechteloos!

- In EAB: Immuniteit

van uitlevering naar overlevering:Enkel de symboliek is anders nl. geen grenzen meer, europees territorium (heeft met interpretatiedrang te maken)

Verdachte, land 1 | land 2

Land 2 vraagt de uitlevering en land 1 gaat uitleveren. Gewoon overleveren ( niet meer UIT een land, geen grens meer)

Er zijn twee clubs op het niveau van uitlevering: RV en EU. Op VN-niveau bestaat geen werelduitleveringsverdrag:-RVE: Europees Uitleveringsverdrag van 1957-EU: heeft verdrag van RVE gereviseerd en haar eigen regeling gemaakt: 1995 en 1996 Telefaxverdrag ( mvj naar buza naar buza naar mvj, daarom FAX!) en later wederzijds erkenningsplan, wat uiteindelijk geleidt heeft tot EAB- Schengen: stukje over uitleveringnieuwe wetgeving zorgt er niet voor dat de andere verdwijnt! EUV blijft basis voor de wetgeving van EU en Schengen= een soort patch, MAAR: Art. 31 EAB p 637: alle laagjes verdwijnen tussen de staten, maar niet in het algemeenWe hebben twee vormen van uitlevering: alles omzetten-vervolgingsuitlevering-executie-uitlevering

Link tussen asiel- en uitleveringsrecht:Asiel: verdrag van Genève inzake vluchtelingen en staatloze personenVluchteling= persoon -die zich buiten herkomstland herkomst bevindt -een gegronde vrees voor vervolging heeft-wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit, behoren tot bepaalde sociale groep of politieke overtuiging-bescherming herkomstland niet kan/wil inroepen.Uitlevering:-bescherming tegen discriminatoire gevolgen= Non-discriminatie- beginsel, zuivere link met asiel-exceptie wegens politiek misdrijf = politieke exceptie ( in int/eur/Belg uitleveringsrecht)

Indirect erkend in asielrechtEUV ° 1957, art. 3: Als de aangezochte partij vindt dat het gaat om een politiek misdrijf, dan mag er niet worden uitgeleverd.= verplichte weigering (p 913)

Interpretatie berust bij de aangezochte staat:België: als er geen sprake is van een tussenfactor en het invloed heeft op Onze politieke instellingen (=enge interpretatie van hvc)Internationaal: ruime interpretatie (effect enorm, verdachte bijna nooit voor De rechtbank, maar voor Assissen)

15

Politieke exceptie is er gekomen omdat non-discriminatie-beginsel zware stok was. Politieke exceptie is een paraplu en zorgt ervoor dat de LS gemakkelijk de uitlevering kan weigeren. MAAR: complicaties:

TERRORISME: ira, rode brigace,ccc (midden jaren 70) p 1027-Terrorismeverdrag °1977: De politieke exceptie werkt niet meer: de internationale strijd tegen nationaal terrorisme kan niet goed worden uitgevoerd: er is geen sympathie meer voor de onbestrafbaarheid van dergelijke personen ( geen volkshelden meer, maar terroristen)Art. 1 a tot f= geen politieke misdrijven, dus uitlevering voor mogelijk, MAAR: achterpoortje: Feitelijk zal je het wel nog als een politiek misdrijf kunnen beschouwen: ‘ Ieder behoudt het recht iets anders te redeneren= Ik commit mij, maar heb ’t recht mij niet te comitten.Is massaal gebruikt geweest!

- Akkoord van Dublin ° 1979 tussen 9 EG-LS: Giscard d’ Estaing: toen president van Frankrijk ( espace judiciaire européen). LS spreken af dat voor terrorisme de delicten van a tot f niet meer als politiek misdrijf zullen beschouwd worden: ze dichten het achterpoortje, MAAR: onvoldoende geratificeerd, nooit in werking getreden.

- Aanhoudend ETA/IRA-terrorisme: Belgisch-Spaanse zaak Moreno Garcia: Baskisch koppel dat in België woonde. Ze

werden in Spanje verdacht van medewerking ETA nl. verlenen van onderdak. KI verleent een negatief advies ogv politiek misdrijf. Toch gaat Mvj beslissen in 1996 om ze uit te leveren nav een beslissing van de adviseur-generaal voor asiel (ze hadden nl geen asiel verkregen in België).Mvj kan pas uitleveren als er geen asiel is verleend! Asiel en uitlevering hangen nauw samen! Indien hij toch uitlevert na erkenning van asiel= discriminatie!MVJ zag geen politiek gevaar: Ik pas terrorismeverdrag (art. 1: medeplichtig(f) aan feiten in c) toe en mag dus uitleveren!De verdediging van het koppel stapt naar RvST., die de beslissing van Mvj schorst: In ons Sw. Ben je pas medeplichtig voor verlening van onderdak als er een gewoonte is. (het was in casu slechts eenmalig)België kreeg heel veel kritiek en werd zelfs terrorismebeschermer genoemd. Daarom:

Nieuwe Eu-uitleveringsovereenkomst ° 1996: achterpoortje werd volledig gedicht. Het kan nu ook niet meer worden gebruikt voor samenzwering! België behoorde nog niet tot EG(1997), dus bilateraal verdrag tussen Spanje en België bleef bestaan.Doel van nieuw Eu-uitleveringsovereenkomst:

a) Uitlevering zal je doen voor terroristische feiten: alles valt eronder, geen politieke exceptie meer

b) Geen dubbele incriminatie meer voor terrorisme of samenzwering ogv terrorisme In België in werking vanaf 23 oktober 2001 (9/11 reeds gebeurd): toen al EAB!!!

Non-discriminatie-beginsel=art. 3 EUV: verplichte weigering uitlevering i.g.v. ernstige redenen om aan te nemen dat de bedoeling verzoekende staat is om opgeëiste persoon te vervolgen of te bestraffen ogv ras, godsdienst,nationaliteit of politieke gezondheid, dan wel dat positie opgeëiste persoon om een van die redenen ongunstig dreigt te worden beïnvloed.

Itt politieke exceptie: wel nog erkend in ETV EU-uitleveringsovk!Toch aanhoudend ETA/IRA-Terrorisme:

- Sterke invloed Spanje op Eu-besluitvormingsprocessen: Bij Spanje blijft die zaak Moreno-garcia op de maag liggen.

16

- Protocol bij A’dam inzake asiel Eu-onderdanen °1997: ‘ veilige herkomstlanden’= verzoeken asiel in een ander land ogv veiligheid is dus niet nodig! Verzoeken van eu-onderdanen zijn manifest ongegrond.Maar België met zijn eenzijdige tegenverklaring: België wil elke aanvraag onderzoeken, ook die van de EU-onderdanen.

- Mijlpalen/ richtpunten Europese Raad van Tampère °1997: 1e juridische top inzake internationale strafzaken(JBZ-raad): promotie van wederzijdse erkenning nl. van gerechtelijke beslissingen in strafzaken als hoeksteen van de justitiële samenwerking in strafzaken binnen de EU.= BLIND VERTROUWEN. Ze hebben gezorgd voor :

- Wederzijds erkenningsplan ° 30 nov 2000: men wilde één enkele rechtsruimte voor uitlevering, gebaseerd op wederzijdse erkenning van aanhoudingsmandaten en vrijheidsbenemende sancties, meer bepaald een eenvoudige overdracht ipv uitlevering. (was enkel voor EU-kernmisdrijven, art. 29 VEU)

- Spaanse bilaterale intitiatieven: Verdrag met Italië 28 nov 2000: niet in werking getreden, wel ondertekend. Bedoeling:

overdracht ipv uitlevering voor Eu-kernmisdrijven met vereisten:a) Dubbele incriminatieb) Dubbele zwaarwichtigheidsdrempel: maximale straf van 4 jaar vrijheidsstraf Dus geen politieke exceptie en geen non-discriminatie meer!

Protocolakkoord met Vk begin 2000 ( geen verdrag, want CL-land, geen verdrag nodig) Nav voorzitterschap Eu (België tot 2001, spanje in 2002) komen Spanjaarden in België

onderhandelen (april 2001): ze willen Italië, Vk, Frankrijk en België als ondersteuning (nauwe samenwerking): art. 43 -45 VEU, 8 LS voldoende

- Aanslag WTC 11 september 2001: antiterrorismeklimaat perfecte katalysator ° 19 september 2001: Bijzonder JBZ-raad en commissievoorstel EAB

- Europees aanhoudingsmandaat 2001-2002: Politiek akkoord tussen 15 LS ( 14 akkoord, Italië deed moeilijk, maar ok na Top van Laken)=uitlevering binnen de EU vervangen door een concept van vrijwel veralgemeende eenvoudige overlevering van verdachten en veroordeelden obv de wederzijdse erkenning door de Ls van elkaars aanhoudingsmandaten:

Dubbele incriminatie zo goed als afgeschaft: je mag geen toetsing meer doen voor 32 misdaadtypes! Maar wel nog facultatieve voorwaarde voor overdracht:a) Wel dubbele incriminatie voor misdrijven buiten initiële lijst van 32b) Wel dubbele incriminatie indien zwaarwichtigheidscriterium van 3jaar vrijheidsstraf

niet voldaan is in de verzoekende staat! Politieke exceptie voor alle misdrijven afgeschaft Non-discriminatieregel blijft in de preambule, maar is niet echt van belang

Het mag geïnterpreteerd worden als een niet-verplichte weigeringsgrond en moet omgezet worden naar nationaal recht en hangt dus af van de staten! Het is geen autonoom en absoluut beletsel meer : weigering wordt niet verhinderd door Europees aanhoudingsmandaat.

Belgisch Uitleveringsrecht: -De wet internationale rechtshulp in strafzaken van 1874?Nadruk op bescherming, voorrang aan asiel boven de uitlevering!:-uitgebreid non-discriminatiebeginsel

17

-politieke exceptie behouden, behalve voor oorlogsmisdaden, genocide en misdaden tegen menselijkheid, noch voor deelneming aan criminele organisaties moo terrorisme, noch voor samenspanning moo terrorisme.- erkende politieke vluchtelingen mogen niet worden uitgeleverd-samenloop asielprocedure: asielverzoek ontvankelijkheid: invrijheidsstelling tot beslissing over gegrondheid!-schorsing uitleveringsprocedure igv asielverzoek-uitleveringsdetentie sterk aangepast: Probleem: Detentie kan lang duren (bv 6 jaar), betrokkene blijft 6 jaar in detentie= hij blijft ter beschikking van de regering= hij blijft dus opgesloten (ook al is hij niet strafbaar)rechteloos, grof, dit moet dringend worden aangepastOplossing:regels van voorlopige hechtenis toepassen, zodat die personen ook de kans krijgen om vrij te komen. Quasi geen excepties meer, op een paar uitzonderingen na.

-Wet Europees aanhoudingsmandaat: ontwerp IRC, nooit aangenomen!

-Wet EAB 19 december 2003:De wet maakt een onderscheid tussen 32 misdrijven en dit zou strijdig zijn met gelijkheidsbeginsel dus beroep tot vernietiging bij arb-hof: deze stelt prej vraag aan hvj die zegt dat er niets aan de hand is: wet mag (iov kaderbesluit) verdragsrecht aan de kant schuiven!

Relatie wet-verdrag/ KB EAB:- In verdragen (bilaterale) primair: uitlevering en vleugje wederzijdse rechtshulp, in

multilaterale: RVE-verdrag,protocollen, BUV, Schengen + EG opgeslorpt in EABGeen VN-uitleveringsverdrag

- Uitleveringswet 1874: In België kan uitlevering enkel ter uitvoering van verdrag, want de beste inhoudelijke keuzes in vedrag (nadeel: zeer belegen) art. 1 p 17

- Wetsontwerp IRCP: geen verdragseis + ad hoc wederkerigheid! Alle inhoudelijke keuzes in de wet zelf, tenzij verdrag anders bepaalt.

- EAB-wet: er is geen verdrag meer, wel een KB die zegt dat er omzetting vereist is. KB enkel puur gebruiken voor interpretatie, we moeten ons steunen op de wet( uitz. Weigeringsgrond, leeftijd) EAB is selfstanding!

b) wederzijdse rechtshulp!

Nieuwe ontwikkelingen inzake internationale justitiële samenwerking in strafzaken in Europa.

overzicht van de verschillende wetgeving inzake wederzijdse erkenning in strafzaken:Oorspronkelijk:

- RVE: Europees Rechtshulpverdrag (ERV) ° 1959 + protocol 1978 (fiscaal), later protocol 2007- BUV: hoofdstuk II- Schengen die 2 overkoepelt met SUO - EU: ° overeenkomst 29 mei 2000 + protocol van 16 oktober 2001

Instake: Twee rode teksten waren ter vergemakkelijking van het forum, maar op het einde was dat geen vergemakkelijking meer, door de verschillende lagen.

- 2 KB’s die stukjes van het forum hebben geschrapt: KB inzake bevriezingsbevel (= dat je een document, goed niet wil verliezen, het is gesecuriseerd: bewijs immobiliseren en ervoor zorgen dat het niet verloren gaat in het buitenland) + KB inzake Europees Bewijsverkrijgingsbevel(= overdracht van bewijsmiddel, reeds bestaand bewijs nl. verhoren van verdachten, je kan niet bevelen om een nieuw verhoor op te stellen

18

(zeer stramien met uitleveringsrecht, maar bij bewijs geen catch- all)- Belgisch recht

Art. 1 van 1959 p 935: ‘in zo ruim mogelijke mate RH verlenen’: landen moeten zich zo goed mogelijk inspannen, zich zo flexibel mogelijk opstellen en niet zinloos tot limieten gaan ( dus niet enkel dat doen dat hen expresis verbis is opgelegd!)= je kon dus al een undercover vragen, een line- up… Alles kon dus in principe, maar het was alleen niet geregeld…

UITLEVERING VS WEDERZIJDSE RECHTSHULP: uitlevering weegt veel zwaarder, maar in de praktijk zeer kleine kans dat de uitlevering wordt gevraagd. Praktisch is de wederzijdse rechtshulp dus zeer belangrijk, maar wel klein

Secundair UitleveringKleine rechtshulp

Primair Overdracht strafvervolgingOverdracht strafuitvoering

WAT ER WAS…..We hadden geen rechtshulpwetgeving( itt uitleveringswetgeving), enkel een aantal artikels:-nationale wetgeving:

11 en 873 Ger.W. (p 29): ‘ ambtelijke opdrachten’= ‘ rogatoire commissie’. Een ambtelijke opdracht van een vreemde rechterlijke overheid mag enkel worden uitgevoerd na machtiging van Mvj, TENZIJ DE INTERNATIONALE VERDRAGEN ANDERS BEPALENnationaal recht moet samen gelezen worden met internationaal recht!!!

interstatelijke rechtshulp!!! (verschil met EAB: tussen magistraten)

Art. 11 Uitleveringswet ( 1874, p 20): Wanneer vanuit het buitenland dwangmaatregelen (huiszoeking of inbeslagneming van het voorwerp van het misdrijf of van overtuigingsstukken) worden opgelegd, kan dit enkel worden toegelaten bij uitleveringsdelicten!=exequaturprocedure! In de meeste bilaterale uitleveringsverdragen zal dit componentje gevonden worden, NU: geregeld in ERV van 1959!-BUV: hoofdstuk II- RVE: ERV 1959+ protocol 1978 + witwasovereenkomst 1990 , EU= overeenkomst 29 mei 2000+ protocol 2001 (protocol volledig hetzelfde als overeenkomst met uitzondering van de regels inzake interceptie-telecommunicatie!-bilaterale samenwerking: verdragen ter aanvulling van het ERV

WAT ER KWAM…- SUO:

Bedoeld ter aanvulling en vergemakkelijking van de toepassing van het ERV en hoofdstuk II van BUV

Toepassingsgebied wordt uitgebreid: art. 49 SUO p 234 bv e) betekening van gerechtelijke mededelingen inzake de tenuitvoerlegging van straf of maatregel, de inning van een geldboete of de betaling van proceskosten kon vroeger niet!

Accijnzen, btw en douane: art. 50 p 234-235, dus ook rechtshulp voor fiscale misdrijven: het gaat over alles wat indirecte belastingen betreft. Men heft een deel van de exceptie op: personenbelasting valt hier niet onder! Dit ligt te gevoelig!

Rogatoire commissies strekkende tot huiszoeking of inbeslagneming: art. 51 p 235-236 Cfr. Art. 11 uitleveringswet en cfr. Art. 5 ERV, maar de basisvoorwaarden werden door Schengen versoepeld: art. 5 ERV vereist dubbele incriminatie, uitleveringsdelict( de

19

politieke exceptie als imperatieve weigeringsgrond werkt dus door, maar in ERV facultatieve weigeringsgrond) en verenigbaarheid met eigen recht! Bij Schengen geen vereiste van uitleveringsdelict!

Rechtstreeks verzending van de gerechtelijke stukken: art. 52 p 236 art. 873 Ger.W.Rechtstreeks= geen Mvj, maar: tekst is niet duidelijk, want ze zegt niet dat er geen toestemming moet zijn van de Mvj. Antwoord: art. 873 Ger.W. blijft intern recht, je moet het toepassen en als paraplu opsteken tgo Schengen ( het achterpoortje verliest dus veel van zijn waarde)

Rechtstreekse transmissie rechtshulpverzoeken: art. 53 p 237- EU: (GO= gemeenschappelijk optreden)

GO 29 juni 1998 inzake Europees justitieel netwerk= ° nationaal contactpunt wat van belang is om te weten wie van je buitenlandse collega’s territoriaal bevoegd is ( ter faciliterend van!)

GO 29 juni 1998 inzake goede praktijken bij wederzijdse rechtshulp: we moeten sympathieker worden voor elkaar ( ovk van 29 mei 2000 bestond toen nog niet)= als je verzoek krijgt en je kan niet meteen antwoorden en het is dringend, toch een ontvangstbevestiging sturen (evt. zich ter beschikking stellen om een bepaalde zaak over te nemen van een ander land)

Besluit tot oprichting van Eurojust: Eurojust ondersteunt de samenwerking tussen de gerechtelijke autoriteiten in de hele EU in de strijd tegen grensoverschrijdende zware criminaliteit, onder meer computercriminaliteit, fraude, corruptie, witwassen van geld en milieucriminaliteit. Dankzij Eurojust kunnen de nationale autoriteiten bijvoorbeeld gemakkelijker informatie uitwisselen, wederzijdse rechtshulp bieden en personen die verhoord moeten worden, uitleveren.

…EN WAT ER NOG VERDER GEKOMEN IS- Ontwerp nieuwe Belgische Rechtshulpwetgeving ( wet 2004)- RVE:

Ovk inzake cyber-criminaliteit 2001+ protocol Tweede aanvullend protocol 2001 bij ERV (PC-OC)= overname van ovk 29 mei 2000 van

de EU, met uitzondering van de kwesties die te maken hebben met interceptie van de telecommunicatie.

- VN: verdrag 2000 inzake transnationale georganiseerde misdaad= verdrag van Palermo- EU:

Napels II- Overeenkomst:verdrag inzake wederzijdse rechtshulp tussen douaneautoriteiten. Art .3.2: keuze van rechtsbasis, ook BUV, ERV, SUO …

Overeenkomst 29 mei 2000 en protocol 16 oktober 2001 (infra) KB gemeenschappelijke onderzoeksteams, bevriezing bewijs/ vermogensbestanddelen,

europees bewijsverkrijgingsbevel Bilateraal verdrag EU-VS mei 2003 ( voorbeeldje van death-row, zaak seuring, jammer

genoeg daarover niets in dit verdrag geregeld)

overeenkomst van 29 mei 2000 p 501- Inachtneming formaliteiten, procedures en uitvoeringstermijnen aangegeven dor

verzoekende LS: (nieuwe gedachte in de wederzijdse rechtshulp) NIET:

A) Indien het verzoek niet in overeenstemming met de procedurele vereisten aangegeven door de verzoekende LS kan worden uitgevoerd! Aangezochte Ls voert rogatoire commissie aan en neemt stukje buitenlands recht over, Voor zover dit niet botst met eigen recht (bv Vn-sluikhandelverdrag, witwasovereenkomst)

20

B) Indien te voorzien valt dat de aangegeven uitvoeringstermijn niet zal kunnen gehaald worden!

Informatieverplichting tav verzoekende LS: je zal deze LS moeten laten weten als je er geen gevolg zal aan geven

Formaliteiten: van locus naar forum: Locus regit actum (plaats bepaalt de wetgeving) art. 3 ERV en art. 24 BUV + verplichting om tegemoet te komen aan de in het verzoek gespecifieerde procedures, voor zover deze niet in strijd zijn met het interne recht van de aangezochte staat

a) VN –Sluikhandelverdrag 1988 : art. 7.12 en Art. 5.4.d= verzoek( RH of bevriezing/inbeslagneming) dient uitgevoerd te worden conform nationale wetgeving van de aangezochte staat en indien mogelijk conform met de in het verzoek vermelde procedures

b) Witwasovereenkomst 1990 : art. 9 en art. 12 = RH of bevriezing/ inbeslagneming wordt uigevoerd ogv en conform nationale wetgeving van de aangezochte staat en conform de in het verzoek omschreven procedures, voor zover deze niet onverenigbaar zijn met genoemde nationale wetgeving

c) EU-ovk : Forum regit actum: Verplichting om de formaliteiten en procedures in acht te nemen die uitdrukkelijk door de verzoekende Ls zijn aangegeven, voor zover deze niet in strijd zijn met de fundamentele rechtsbeginselen van de aangezochte LS Het mag dus botsen met het interne recht, maar niet met een groot principe uit het intern recht. Bv. van bijzonder belang wanneer om de aanwezigheid van een raadsman van de verdediging bij de uitvoering van verzoeken is verzocht. Stel Nederlands verdachte in België. Belgisch recht zegt dat geheim van onderzoek geldt en dat noch verdachte, noch zijn raadsman aanwezig mogen zijn bij verhoor van een getuige ten laste. Nederlands recht zegt dat het wel mag, tenzij het om bijzondere redenen kan geweigerd worden. Indien Belgisch recht wordt opgelegd dan is de Nederlander beperkt in zijn rechten door internationalisering van zijn zaak. Daarom gaat men vaak ook een aantal regeltjes van Nederlands recht toepassen om te vermijden dat bewijs onontvankelijk zou bevonden worden.NU: geen probleem meer door forumrecht: In België de rechten van Nederland toepassen! Deze rechten botsen wel met Belgisch recht, maar niet met een groot principe= geen ‘fundamentele’ regel want geen sanctie van absolute nietigheid!

Aangezocht staat bepaalt het karakter! Vermeulen: alles dat Niet gesanctioneerd wordt met absolute nietigheid is niet fun-Damenteel!

Dit kan niet voor gecontroleerde aflevering, infiltratie,gemeenschappelijke onderzoeksteams(infra)

Formaliteiten: Uitvoeringstermijnen.° verzoeken zo snel mogelijk uitvoeren°zo veel mogelijk rekening houden met de aangegeven termijnen°motivering door verzoekende staat voor aangegeven uitvoeringstermijn°GO inzake goede praktijken

- Teruggave: Klassiek: art. 6.2 ERV- art. 29.2 BUV bekommerde zich enkel om interstatelijke dimensies

( eigendom overgedragen in uitvoering van rogatoire commissies zal zo snel mogelijk

21

door de verzoekende LS worden teruggegeven, tenzij de aangezochte staat afstand doet van zijn recht op teruggave

EU-ovk: °mogelijkheid afstand teruggave indien dit de teruggave van die voorwerpen aan de rechtmatige eigenaar kan ten goede komen ( de rechten van derden te goeder trouw mogen niet worden aangetast)bv diefstal van een wagen in het buitenland: teruggave voor vingerafdrukken°mogelijkheid verzoeken tot overdracht voorwerpen die uit een misdrijf voortkomen moo teruggave ervan aan de rechtmatige eigenaar (= inbeslagneming en aansluitende overdracht van primaire illegale vermogensvoordelen moo teruggave) Los van het bewijsaspect!

- Interceptie van telecommunicatie: Geen expliciete, adequate rechtsbasis in ERV, BUV of SUO, enkel aanbeveling N°R (85)10 Waarom? Schengen:° rogatoire commissie moo op huiszoeking en inbeslagname onder

voorwaarden van dubbele incriminatie, zwaarwichtigheid (later soepeler door enkel dubbele incriminatie en termijnen) men kon dus dezelfde voorwaarden eisen als bij de uitlevering! Strikt genomen zou je interceptie van telecommunicatie hebben kunnen vragen aan het buitenland en kon deze dit toelaten= toetsing was er enkel voor uitlevering en bij rogatoire commissies strekkende huiszoeking en inbeslagname

Toch zeer veel problemen in de praktijk ( privéleven) Nieuwe, mobiele telecommunicatiesystemen zoals:

°GSM= via zendmasten ( In sahara geen ontvangst, is ook economisch niet interessant om daar masten te plaatsen. Satellieten zijn voordeliger). SIM= enige aanknopingspunt identificatie abonnee°Satellieten= hoe hoger zendmast, hoe meer bereik satelliet (geostationaire= GEO’s) in een hoge baan buiten bereik van individuele beller zorgt dus voor een optimaal bereik

° S-PCS (satellite Personal C ommunications Service) = netwerken van LEO of MEO satellieten die zich in een lage baan (Low Earth Orbit) of een middelverre baan (Medium Earth Orbit) om de Aarde bevinden bv. Iridium :Zo’n netwerk van LEO’s of MEO’s bestaat uit verschillende grondstations (= gateways/ poortgebouwen)= geschikte punt voor interceptie! (1 in Eu: in Italië) bij het opbellen wordt het signaal rechtstreeks naar één van de dichtstbijzijnde satellieten gestuurd en van daaruit naar een ondergelegen grondstation, van waaruit het signaal opnieuw overgaat in de normale aardinfrastructuur voor vaste of mobiele telecommunicatie: interceptie is ten vroegste mogelijk ter hoogte van het genoemde grondstation!Momenteel is medewerking vereist (moet gevraagd worden) van het land waar het grondstation van de systeemexploitant in kwestie is gelegen, zelfs al gaat het om telecommunicatie gevoerd tussen twee personen binnen hetzelfde land. ( Dit is een situatie waarin tot op heden uiteraard nooit om rechtshulp diende gevraag…)

4 hypotheses + complicaties!!!:a) Persoon wiens telecommunicatie men wil onderscheppen bevindt zich in eigen

land, maar communicatie kan slechts in een andere LS(grondstationstaat= Italië voor EU) worden onderschept interceptie vragen aan Italië ( bv In België bellen, interceptie in Italië)

b) Doelsubject bevindt zich in een andere LS, alwaar of van waar de communicatie kan worden onderschept ( bv door de klassieke weg van gsm of satellietcommunicatie) rechtshulp vragen aan die LS

22

c) Doelsubject bevindt zich in een andere LS en de communicatie kan slechts in een 3e LS(waar grondstation is=Italië) worden onderschept RH vragen aan Italië en toestemming vragen aan LS waar doelsubject zich bevindt. ( bv Belg belt in Frankrijk, interceptie in Italië)

d) Doelsubject bevindt zich in ander LS, maar communicatie kan in eigen land worden onderschept (waar grondstation is = Italië)toestemming vragen aan Italië, ook al dient Italië eigenlijk geen actie te ondernemen.

Complicatie: Wanneer, in de loop van een interceptie, het doelsubject zich naar een ander LS begeeft, die och de verzoekende, noch de intercepterende LS isachteraf toestemming vragen van de LS waarnaar de beller zich heeft begeven. Bij weigering van toestemming zou deel van communicatie dat betrekking heeft op de periode dat doelsubject zich al op het grondgebied van een andere LS bevond, evt. moeten worden vernietigd of niet in rechte mogen worden gebruik.

Discussie over die vereiste van toestemming en de voorwaarden die aan het gebruik van geïntercepteerde informatie kunnen worden opgelegd, daarom:

Andere: Dienstenverstrekkersbenadering ( dienstenverstrekkers via private connecties met commerciële verstrekkers bv Iridium-België, Iridium-Ndl, Iridium-Frankrijk…): interceptie via privaatrechtelijke weg, dus niet meer interstatelijk door strafrechtelijke weg (remood acces to the ground stations?)

Interceptie in de reële tijd= nieuw, handig idee. Als het technisch mogelijk is, aan het Buitenland de toestemming vragen om signaal door te switchen naar ons land. Telecommunicatie niet enkel voor interceptie, opname en transcriptie, maar ook om interceptie met directe doorschakeling, waarbij de aangezochte staat enkel technisch de interceptie zou uitvoeren en de gesprekken in reële tijd zou doorsturen naar een bewakingspost van wetshandhavingsdienst in de verzoekende staat, zodat opname, beluistering en evt. transcriptie daar kan gebeuren, in overeenstemming met het daar geldende recht(is beter voor de rechtsbescherming, want het wordt meteen forumrecht) = geprefereerde wijze in het verdrag (=forum regit actum in ERV en BUV), maar wordt niet verplicht! Wat de toekomst brengt, jammergenoeg is dit voor sommige landen nog wat teveel de toekomst.

Administratieve taps voor later gebruik in strafzaken uitgezonderd: taps door geheime diensten. Vermeulen is voorstander, maar het moet geregeld worden! Het mag bv voor de staatsveiligheid(intelligence taps), maar mag later niet worden gebruikt voor strafzaken. Vk heeft verklaring afgelegd bij OVK van 29 mei 2000 over Mvj die administratieve taps beveelt in strafzaken ( bij ons kan dat niet) primair intelligence tap, maar secundair strafrechtelijk ( dan geldt de regeling van strafrecht niet= groot gat in onze rechtsbescherming). Probleem, er was unanimiteit vereist en LS zijn er niet mee akkoord gegaan.

- Gecontroleerde aflevering ( op kaart gezet in 1988 met sluikhandelverdrag!): LOCUS REGIT ACTUM!!! Verplichting voor de LS om ervoor te zorgen dat, op verzoek van een andere LS,

gecontroleerde leveringen op hun grondgebied mogelijk zijn bv transport/ levering/ zending van drugs die gecontroleerd is bv illegale drugstrafiek waarvan men op de hoogte is. Men grijpt niet direct in om zo het volledige netwerk te leren kennen. Bedoeling is dat men discreet het transport gaat volgen

Ruimer dan Sluikhandelverdrag(art. 11) en SUO(art. 73) Beslissing om gecontroleerde levering toe te staan en bevoegdheid om op te treden en

de operaties te leiden komt toe aan de bevoegde autoriteiten van de aangezochte lidstaat (ook wetgeving/ procedures van aangezochte LS!) cfr. Art. 22 Napels-II-ovk

23

Probleem:’ AF’-levering en ‘DOOR’-levering= verschil zit hem in het eindpunt van de transactie. Aflevering= aangezochte staat is eindbestemming, indien er bedoeling is om de goederen in beslag te nemen, doorlevering= moo doorkruising van transport naar een ander land met eindbestemming, indien er bewust risico is dat de goederen zullen verdwijnen uit het zicht van de opsporingsinstanties en niet in beslag kunnen worden genomen. Daarom Gecontroleerde LEVERING gebruiken als dekkende term!

- Infiltratie: LOCUS REGIT ACTUM!!!=undercoveroperaties Tot op heden:

° Samenwerking op politieel niveau, in een juridisch vacuum°gefaciliteerd door IWG= International Working Group on Undercover Policing, een informele groep waarin undercover-diensten van 13 Eu-landen participeren.

a)verderzetting van undercover-operaties op het grondgebied van een andere LS b)wederzijdse terbeschikkingstelling van undercoveragenten: internationaal bestand met de bijzondere bekwaamheden(special skills) van de undercover-agenten van de diensten die er deel van uitmaken om de meest geschikte (vaak dus ook buitenlandse) undercoveragenten te kunnen selecteren!

EU-ovk:° De LS mogen elkaar bijstand verlenen moo op strafrec htelijk onderzoek dat wordt gedaan door functionarissen die onder een valse of fictieve identiteit opereren° 3 mogelijke scenario’s:

a) Infiltranten van verzoekende LS bij aangezochte LSb) Infiltranten van aangezochte LS bij aangezochte LSc) Infiltranten van aangezochte LS bij verzoekende Ls

° beslissing over het verzoek wordt genomen door de bevoegde autoriteiten van de aangezochte LS, met inachtneming van diens nationale wetgeving en procedures.° wetgeving/ procedures toepasselijk van de LS waar de operaties plaatsvinden ( geen forum regit actum!!!)° afspraken omtrent duur, nadere voorwaarden, voorbereiding, toezicht, veiligheid tussen de betrokken LS

- Gemeenschappelijke onderzoeksteams: nieuw figuur! LOCUS REGIT ACTUM Samengesteld uit justitiële, politiële en/ of douaneautoriteiten of zelfs uit ambtenaren

van internationale organisaties (europol) ( voordeel: flexibel) Mogen opgezet worden voor specifiek doel/ beperkte periode (subsidiair: enkel wanneer

de zaak het vereist!)°indien moeilijke en veeleisende onderzoeken die internationale linken hebben, vereist zijn°indien gecoördineerde actie tussen staten nodig is

Geleid door de ambtenaar van de staat waar het team opereert. Gedetacheerde teamleden op vreemd grondgebied:

°kunnen ook zelf toegelaten worden autonoom bepaalde onderzoekshandelingen te verrichten °kunnen eigen autoriteiten vragen om in eigen land nodige onderzoekshandelingen te stellen, als in ‘interne zaak’( ookal zit speurder in buitenland!) vroeger: rogatoire commissies, speurders van eigen land moesten passief blijven.°rechtmatig bekomen informatie mag worden gebruikt

- Spontane informatie-uitwisseling: Dit bestond echter al: Voor douane: art. 8-9EG-douaneverdrag (Napels I)

24

Voor politie: art. 46 SUO ( informatie van belang ter verlening van bijstand bij de bestrijding van (toekomstige) strafbare feiten of ter afwending van gevaar voor de openbare orde en veiligheid)

Nu: art. 15-18 Napels II en EU-ovk:°de bevoegde autoriteiten van de LS kunnen binnen de perken van het nationale recht ook zonder een daartoe strekkend verzoek inlichtingen uitwisselen mbt strafbare feiten of administratief beteugelde inbreuken, waarvan de bestraffing of behandeling op het tijdstip waarop de info wordt verstrekt tot de bevoegdheid behoort van de autoriteit die de inlichten ontvangt.°de verstrekkende autoriteit mag bindende voorwaarden verbinden aan het gebruik van die inlichtingen door de ontvangende autoriteit°o.m. bedoeld om de uitwisseling te vergemakkelijken van info die aan het licht is gekomen in de loop van een onderzoek, en dit zelfs vooraleer het onderzoek is gesloten, tenzij dit in strijd is met het interne recht!

- Verzending van gerechtelijke stukken: versterking/ verfijning van art. 52 SUO Stukken= vonissen, oproepingen… Princiepsverplichting (ipv mogelijkheid) om gerechtelijke stukken bestemd voor

personen( niet enkel getuigen en verdachte, ook privépersonen) die op het grondgebied van een andere LS verblijven, rechtstreeks per post te sturen.

Beperkt het aantal gevallen waarin stukken nog via de traditionele kanalen mogen worden gestuurd ( nl. tussen de justitiële autoriteiten, art. 7 ERV)

Schengen-waarborgen inzake vertaling verruimd tot de stukken die via de traditionele kanalen worden verstuurd

Alle gerechtelijke stukken (ongeacht of ze rechtstreeks dan wel via de traditionele kanalen werden verstuurd) moeten vergezeld gaan van een nota met de mededeling dat de geadresseerde bij de autoriteit waarvan het stuk uitgaat of bij andere autoriteiten in die LS inlichtingen kan inwinnen over zijn of haar rechten en plichten met betrekking tot het stuk (bv wat betreft het bestaan van een verplichting tot verschijning)

Cfr art. 8,9,12 ERV en art. 32,34,35 BUV- Horen via video-/telefoonconferentie:

Geen verschijningsplicht in bestaande multilaterale RH)verdragen (behalve BUV) Grote besparing: geen verplaatsingskosten meer, geen dagen meer weg van huis Van belang ter bescherming van kroongetuigen of medewerkers van het gerecht Combinatie van het gewoon rechtshulpverzoek en een directe uitoefening van

rechtsmacht:° aangezochte LS: oproeping, technische realisatie, procedure garanties, controle°verzoekende LS: verhoor rechtstreeks afgenomen door of olv justitiële autoriteit verzoekende LS

Dit kan voor getuigen en deskundigen in onderzoeks-en vonnisfase:° bij video: hun toestemming niet vereist, omdat belang van waarheidsvinding…°bij telefoon: wel hun toestemming vereist

Voor verdachten/beklaagden niet mogelijk: optioneel (enkel voor video kunnen LS overeenkomen dat het toegelaten is) + opting out mogelijkheid + toestemming vereist!

De nodige technische middelen mogen door de verzoekende LS ter beschikking worden gesteld

Beschermingsmaatregelen zijn mogelijk bv om de identiteit geheim te houden heb je stem- en beeldvervorming

Verschoningsgronden ( bv het recht om te zwijgen nav je beroepsgeheim) gelden naar echt van aangezochte of verzoekende LS

25

Meineed/onrechtmatige weigering te getuigen zal kunnen bestraft worden krachtens recht aangezochte LS bv België vraagt videoconferentie van Fin in Finland, pleegt fin meineed, dan bestraffing volgens fins recht!

- Tijdelijke overbrenging gedetineerden: Wat bestond er? Art. 11 ERV en art. 33 BUV = naar de verzoekende LS en tijdelijke

overbrenging naar de aangezochte LS reeds voorzien in aantal bilaterale verdragen gesloten ter aanvulling van het ERV en art. 25 bis BUV

Nu ook in EU-ovk: in het kader van een onderzoek waarvoor de aanwezigheid van een op het grondgebied van de verzoekende LS gedetineerde persoon vereist is (zoals igv confrontatie,reconstructie, plaatsherkenning…) + LS hebben de mogelijkheid om toestemming te vragen, maar is niet vereist, behalve als gedetineerde wordt gevraagd als getuige (protocol 2001: altijd toestemming vereist!)

Zaak Vannoppen: Karel De Schutter wordt tijdelijk uitgeleend door Frankrijk aan België ten behoeve van het onderzoek om dan terug naar Frankrijk gebracht te worden om de rest van zijn sanctie uit te zitten

- Rechtstreeks verzending van verzoeken: Versterking van art. 53 SUO: het ging eigenlijk niet om de uitvoeringsautonomie, maar

om de transmissie! Slaat niet alleen op verzoeken maar ook op spontane informatie-uitwisseling!!! Verplichting (ipv mogelijkheid) om verzoeken om rechtshulp en spontane mededelingen

rechtstreeks tussen de lokaal bevoegde justitiële autoriteiten te doen en te beantwoorden

Uitbreiding: ook rechtstreekse verzending voor denonciaties ivm eender welke misdrijven: Mvj heeft een positief injunctierecht (kan beslissen dat een zaak in België blijft) als magistraat via denonciatie de zaak wegbrengt en een andere staat laat vervolgen, is dit dan inbreuk op injunctierecht?

Rechtstreekse verzending ook mogelijk wanneer de bevoegde autoriteit een justitiële of centrale autoriteit is in de ene LS en een politie-of douaneautoriteit of een bestuurlijke autoriteit is in andere LS ( bv in Vk heb je geen OM, enkel douane en politie!)

LS mogen verklaren dat hun justitiële autoriteiten niet bevoegd zijn om verzoeken die zij rechtstreeks hebben ontvangen, uit te voeren!!! Bij afwezigheid van zo’n verklaring is er wel een vermoeden van uitvoeringsautonomie voor de lokaal bevoegde justitiële autoriteiten!!!

Onverminderd de mogelijkheid in bijzondere gevallen van verzending/terugzending tussen centrale autoriteiten of tussen een centrale autoriteit in de ene LS en een lokaal bevoegde rechterlijke autoriteit in de andere

Bv in beperkt aantal gevallen moet het verzoek komen van een centrale Autoriteit : ° verzoeken tot tijdelijke overbrenging gedetineerden

° bij periodieke uitwisseling van gegeven uit de justitiële Documentatie: 1X/jaar, maar verouderd, nu: ECRIS =European criminal regist information system

Kijken in de toekomst om ‘onverminderd in bijzondere gevallen’ te verwijderen Wegens te ‘catch-all’, dus niet meer de oude weg, enkel nog rechtstreekse verzending

26

Protocol van 16 oktober 2001 p 527= dominant fiscaal protocol!

- Verzoeken om gegevens over bankrekeningen: transacties kon men al opvragen indien met weet dat iemand rekening heeft. Nieuw aan het protocol: opvragen of iemand een rekening heeft, tenzij de banken de info niet kunnen naleveren ( bv omdat ze gedeorganiseerd zijn)! het verdrag (ovk+prot) houdt geen verplichting in tov de bank, het is dus afwachten voor de bancaire wereld een regeling opmaakt! Voorwaarden: Iemand= Natuurlijke en rechtspersonen Rekening= rekeningen in Bezit, onder controle en in volmachthouderschap Voor zover die rekeningen in bezit zijn bij die bank Zwaarwichtigheidscriteria! dit is het grote verschil met de transacties! Facultatief: hetzelfde regime als huiszoeking/inbeslagneming ( waarom? Omdat het ook

een inbreuk is op het privéleven)- Verzoeken om bijzonderheden over rekeningen en transacties:

Voor zover in bezit van de bank Facultatief: idem huiszoeking en inbeslagneming

- Toezicht op bankverrichtingen (=tap) NIEUW! Maatregel voor de toekomst= meekijken in real time ( gaat verder dan retro-actief kijken)

- Vertrouwelijkheid- Informatieplicht- Aanvullende verzoeken: kan gewoon mondeling, zonder verder formaliteiten ( bv wapen in

beek in buitenland, vragen om de beek te dreggen)Maar: Geen herhaling-ter plekke: aanwezigheid belangrijk: speurder meesturen naar buitenland, maar speurder sowieso in buitenland, dus men kan het ter plekke mondeling vragen om beek te dreggen!

- Geen bankgeheimexceptie: in ERV stond geen bankgeheimexceptie dus het opheffen ervan is dan ook volledig pointless ( Vermeulen heeft hierover een ambihuul gevoel!) In België is er zelfs geen bankgeheim, enkel een discretieplicht!

- Fiscale delicten: accijzen,btw, douaneDit brengt Versterking SUO en protocol ERV 1978: fiscaal protocol met dubbele incriminatie als er inbeslagneming was van bankrekeningen in een btw-zaak. Fiscaal delict mag niet meer, wel toetsing aan dubbele strafbaarheid, maar verschil bij interpretatie sancties (interpretatie: destijds dubbele fiscale kwalificatie vereist), sinds fiscaal protocol mag dit niet meer: je mag niet weigeren omdat je niet dezelfde kwalificatie geeft…

- Politieke delicten: SUO: Normaal politieke exceptie= geen uitlevering mogelijk voor politieke delicten. Eu

heeft in 1996 in haar uitleveringsovereenkomst verwezen naar: Terrorismeverdrag: art. 1: al die misdrijven mogen niet gekwalificeerd worden als politiek misdrijf en WEL UITLEVERING, je zal zelfs moeten!

In wederzijds erkenningsrecht is politieke exceptie blijven bestaan maar dan wel als facultatieve weigeringsgrond.Protocol ( want in ovk hadden ze dat vergeten te regelen): je mag wel uitlevering weigeren, maar je moet niet!

==>contradictie die vijf jaar is blijven bestaan, nu aangepast is dus het eerste instrument van de wederzijdse erkenning die nu ook die politieke exceptie heeft ingeperkt zoals uitleveringsovereenkomst van 1996

Bevriezing van bewijs en vermogen in de Europese strafrechtelijke ruimte.

27

KB Bevriezing voorwerpen/ bewijs p 665- Aangenomen JBZ-raad 22 juli 2003- Ook relevant in setting van confiscatie van goederen waarvan men denkt dat ze een

vermogensvoordeel is (illegaal nl. gekocht met vermogensvoordelen of door opbrengst van misdaad). Regeling voor een buitgerichte aanpak nl bevriezing van die goederen zodat ze niet vervreemd of verstopt worden.

- Implementatie uiterlijk 2 augustus 2005: goed gebeurd in België via de Wet van de wederzijdse erkenning van 5 augustus 2006 p 111: Erkenning en onmiddellijke tenuitvoerlegging: snelst mogelijke verzending (schriftelijk),

standaardcertificaat, tenuitvoerlegging binnen 24u, geen exequatur en geen dubbele incriminatie voor 32-lijst, wetgeving van de beslissingsstaat,Bevriezing in principe gehandhaafd tot overdracht, maar via apart verzoek ofwel EBB ( maar nog niet in werking)

Weigerings-en uitstelmogelijkheden erg beperkt

KB Europees bewijsverkrijgingsbevel p 886- Al geruime tijd politiek akkoord bereikt- Formeel aangenomen in dec 2008 maar ze dient nog omgezet worden- Tenuitvoerlegging binnen strikte termijn van verzoeken tot

Toezenden overtuigingsstukken, dossiers en documenten Inbeslagneming, overlegging, huiszoeking

- Via een uniform Europees bewijsverkrijgingsbevel geen certificaat! Het is 1 document zoals EAB

- Geen omzettings- of exequaturprocedure- Geen toetsing dubbele incriminatie indien

Geen huiszoeking vereist is Of misdrijf voorkomt in 32-lijst Opt-out voor Duitsland: Duitsland was niet echt aan het verbod van dubbele incriminatie

voor 32-lijst. Raar: waarom doet die nu lastig terwijl dit verbod al jaren in andere instrumenten bestaat?-->tijdsvak: ze vinden de verplichting om elkaar blindelings te vertrouwen te ver gezocht! Ze gaat niet akkoord met 6 van de 32 types o.a. terrorisme. Opt-out= ofwel geeft Duitsland zelf een definitie aan terrorisme of wel checkt Duitsland de definitie groot wantrouwen ( vertrouwen van 2001 en paar jaren later is weg, mss wel gezond, we moeten meer nadenken over de dingen, crisis is goed!)

- Snel/ doeltreffend verkrijgingsmechanisme voor bestaand bewijs art. 1 en 2 prot 2001 sneuvel na EBB

niet op nieuw te garen bewijsniet op bewijs in reële tijd: interceptie van telecommunicatie en banktap

Implementatiewetgeving inzake wederzijdse RH.

Internationale samenwerking in strafzaken en rechtsbescherming( kleine rechtshulp) + Wederzijdse rechtshulp in de nieuwe wet inzake internationale rechtshulp in strafzaken.

- Ontwerp dr IRCP – implementatiewetgeving :

28

Geen verdragseis: met de meeste landen hebben we geen verdrag buiten met RVE en EU ( er zijn 150 landen waar we niet mee kunnen doen), daarom geen verdragseis, wel voorrang van het verdrag als er één is! Facultatieve wederkerigheid: ze beloven elkaar dezelfde inspanningen te leveren zoals bij sterkmaking

Forum regit actum Specifieke weigeringsgronden …

- Wet 9 december 2004 p 102 = Midiwet Forum regit actum art. 6 en nt beperkt tot EU Ook gebruik van in het buitenland verzameld bewijsmateriaal: wettelijke regeling die

gelijkaardig is, maar gelukkig qua logica omgekeerd in vergelijking met antigoon-rs van het hvc: hoe onregelmatig het ook verzameld is, je mag het altijd gebruiken, TENZIJ: art. 13 inversieinterpretatie: er zijn nog uitsluitingen, maar dan volledige!

II. Politiële samenwerking in strafzaken

operationele politiële samenwerking:- Op terrein veel politiemensen, maar het raamwerk (bv soort kadertoestemming) is nog altijd

justitieel!- BUV: Observatie, achtervolging( vooraf RH-verzoek indienen als je weet dat je over de grens

zal gaan), gecontroleerde levering, undercover en infiltratie, gemeenschappelijke onderzoeksteams, gemeenschappelijke patrouilles, gemeenschappelijke commissariaten, air marshalls(=v luchtbegeleider bij gemeenschappelijke terugvluchten van illegalen), liasionofficieren ( = verbindingsofficier, het zijn politiemensen die in het buitenland de Belgische politiebelangen vertegenwoordigen, je hebt verschillende varianten bv liaison bij europol, eu-liaisons), uitlenen van materiaal ( bv spuitkanon, vaak ook bestuurder erbij vragen, maar vraag is dan mag dit wel, straal niet te hard, mag Nederlandse flik dit besturen, mag ik bespoten worden door Nederlandse flik…)

informatieve politiële samenwerking:- Types:

For police use only!!! Not as evidence before court!!!! Informatie-uitwisseling in grensgebieden Spontane informatie-uitwisseling= Politie kan spontaan info uitwisselen, zonder

verzoek!!! Rechtbasis= art. 39,1 SUO p 223: Wederzijdse bijstand zonder verzoek (of met?) niet wanneer er prerogatieven zijn van justitiële autoriteit en wanneer er dwangmaatregelen nodig zijn

- Instrumenten: Nationale wetgeving en omzendbrieven. Omzendbrieven hebben geen wettelijke basis

en kunnen 3 mogelijke classificaties hebben:° Geen politiële autonomie ( verzoek nodig)° wel politiële autonomie, maar de justitiële autoriteit moet haar toestemming verlenen° wel politiële autonomie

Schengen- art. 92= SIS Indirect ook : DIS= document informatie systeem, VIS= Visum informatie systeem Europol: er is al een mogelijkheid om politiediensten van verschillende landen

horizontaal hun werk te laten doen, dus verplichting om europol te informeren ( of dit gebeurt, is wat anders) : EIS= europol informatie systeem, WBA’s=werkbestanden voor analyse, ELO’s= europol liasion officieren

Interpol

29

Zweeds kaderbesluit 2006: verplichting om informatie te geven (itt schengen: mogelijkheid):° art. 1 sluit aan bij Schengen, maar is sterker, maar slaat niet op bewijs die voor de rechtbank kan gebruikt worden ( je zal het justitieel moeten regulariseren)

Beschikbaarheidsbeginsel = info die in ene LS ter beschikking wordt gesteld aan politie, moet ook in andere LS ter beschikking worden gesteld! ( op den top van den haag, voorloper van programma van Stockholm)

Prüm:° aanvankelijk een intergouvernementele ovk 27 mei 2005 tussen 7 Ls ( benelux, fr, dtsl, sp, au?) betreffende intensivering grensoverschrijdende samenwerking, inzonderheid inzake terrorisme, grensoverschrijdende criminaliteit en illegale migratie.°parallel in KB EU en uitvoeringsbesluit p 790 en 812: wat te maken heeft met beschikbaarheid van info in Prüm: die landen kunnen rechtstreeks in databanken kijken! DNA, vingerafdrukken en kentekenregisters!

Je moet dus niet Meer naar eengemeenschappelijk Secretariaat!!!

Je krijgt enkel rechtstreekse toegang tot indexvelden, je krijgt enkel de hit en dus niet direct de naam (voor de naam moet je dus een verzoek doen)

EuropolToekomst? Europol heeft status verworven, maar moet in de toekomst beter aansluiten op de politienoden, en politiediensten moeten Europol intensiever benutten, mede door een bredere bekendmaking van haar activiteiten en mogelijkheden. Europol zou zich in toenemende mate moeten profileren als het platform voor informatie en expertise in Europa! Wat kan er gedaan worden?

- Zoeken naar samenwerking en integratie van systemen en structuren die binnen Eu bestaan of worden gecreërd

- Dubbel gebruik en bemoeilijken van politiesamenwerking saneren- Relatie eurojust en europol en europol en olaf moet verbeteren- Creëren betere parlementaire/justitiële controle- Verdere operationalisering door bijvoegen van executieve bevoegdheden zoals de deelname

van Europol aan gemeenschappelijke onderzoeksteams, maar heel veel discussie: een bittere pil die snel moest worden doorgeslikt. Europol kon enkel een gemeenschappelijk team helpen, bijstaan of ondersteunen ( ogv Europolovereenkomst), nu eindelijk Besluit van de Raad tot oprichting van de Europese Politiedienst van 6 april 2009: deelname mag en personeelsleden van Europol genieten geen immuniteit tijdens hun deelname, dit om de deelname aan te moedigen!!!!!

Internationale samenwerking in strafzaken( Politiële gegevensuitwisseling) zie tekst dieter

Internationale samenwerking in strafzaken en rechtbescherming(Observatie, achtervolging en gecontroleerde levering)

A) Grensoverschrijdende observatie

30

In de BENELUX vormt het BUV wellicht een juridische basis voor de grensoverschrijdende observatie. Hierbij wordt verwezen naar art. 26 & 27 van het BUV. Behoudens het Beneluxverband, is er in wezen geen juridische basis voor het opereren van politiediensten, buiten het eigen territorium, ook niet voor observatieopdrachten. Bij het ontbreken van een uniforme regeling m.b.t. politieobservatie is er een modus

Vivendi gegroeid: ofwel wordt de observatie gestaakt aan de grens en overgenomen door buitenlandse collega’s, ofwel krijgt het observatieteam toestemming door te rijden. Bij deze laatste wordt er juridisch gesteund op een internationaal rechtshulpverzoek in het kader van het ERV (rogatoire opdracht). Deze regelingen worden niet steeds als ab initio gedekt door de thans geldende verdragen. Vanwege de grote verwarring die hierdoor heerst, wordt o.m. de ministeriële omzendbrief betreffende de bijzondere opsporingstechnieken van 24 april 1990 als juridische grondslag genoemd. Deze bevat richtlijnen m.b.t. nationale observatie. Ook het Schengenuitvoeringsovereenkomst wordt reeds als rechtsgrond vermeld, hoewel deze nog niet in werking is. ( Art. 40* )

GEVOLG: Grensoverschrijdende observaties vinden soms plaats zonder enige toestemming en als zodanig zonder de vereiste controle.

*Art. 40 regelt op uitvoerige wijze de modaliteiten en voorwaarden waaronder grensoverschrijdende observatie zal kunnen plaats vinden.

1ste principe: er moet een redelijk vermoeden bestaan dat de persoon betrokken is bij het plegen van een strafbaar feit.2de principe: de voorafgaande toestemming van de betrokken staat is vereist.

Noch in de rechtsleer, noch onder de regeringen van de Schengenlanden blijk er eensgezindheid te zijn rond het “betrokken zijn bij het plegen van een strafbaar feit”. Hierbij staat het Belgisch standpunt diametraal tegenover het Nederlandse. Volgens België: zie art. 40 van het Schengenuitvoeringsovereenkomst. Volgens de Nederlandse regering volstaat een redelijk vermoeden van betrokkenheid

bij het plegen van een delict.

De vraag over de toelating van technische hulpmiddelen laat het SUO onbeantwoord (art. 40, lid 3a). Met andere woorden de lokale wettelijke voorzieningen gaan de toelating ervan bepalen.

Observatie zal slechts zeer uitzonderlijk onder de vorm van een rogatoire opdracht uitgevoerd worden. Veelal zullen de resultaten van observaties ( observatieverslagen) niet worden neergeld in processen-verbaal. Aan het niet neerleggen in processen-verbaal van observatieverslagen zou kunnen verholpen worden door een uitputtende regeling inzake (openbaar) verplichte verslaglegging van de bronnen van informatie en de wijze van verkrijging van de overgelegde informatie.

B) Grensoverschrijdende achtervolgingHet achtervolgingsrecht maakt het voorwerp ui van art. 27 BUV. Art. 41 van het SUO regelt nauwkeurig de grensoverschrijdende achtervolging van een persoon die op heterdaad betrapt is. De overeenkomst laat deze vorm van achtervolging enkel toe wanneer de andere partij niet tijdig kan overnemen. Deze overeenkomst is dus strenger dan het BUV. Deze strengheid is ter bescherming van de soevereiniteit van het nationale grondgebied. Krachtens art. 41, lid 9 Schengenuitvoeringsovereenkomst dient elke partij een verklaring af te leggen hoe aan de uitoefening van het achtervolgingsrecht op haar grondgebied door elk der aangrenzende Schengenstaten toepassing dient te worden gegeven. Aangezien geen

31

gemeenschappelijke regeling kon worden bereikt, is het aan de partijen zelf overgelaten een regeling uit te werken. Lid 9 van artikel 41 bepaalt dat bij het afleggen van de specificerende verklaringen inzake grensoverschrijdende achtervolging gestreefd moet worden naar gelijkwaardigheid van de regimes die gelden aan beide zijden van eenzelfde binnengrens.

C) Gecontroleerde leveringAls vorm van internationale samenwerking wordt de gecontroleerde aflevering geregeld in het Verdrag van de Verenigde Naties van 19 december 1988 tegen het onwettelijk vervoer van verdovende middelen en van psychopharmaceutische stoffen. Verwijzingen naar artikels 1 & 3 van het Verdrag van de VN.

Art. 73 van het Schengenuitvoeringsovereenkomst bouwt voort op het bepaalde in art. 11 VN-Verdrag. Beide verdragen bevatten verbintenissen van de verdragsluitende staten om gecontroleerde leveringen toe te staan. De regeling van het SUO behelst niet meer dan de verklaring dat de partijen zich ertoe verbinden deze vorm van samenwerking bij de bestrijding van de illegale handel in verdovende middelen mogelijk te maken.

In België is de gecontroleerde levering niet wettelijk geregeld, doch maakt naast andere bijzondere politietechnieken het voorwerp uit van de circulaire van 24 april 1990 betreffende bijzondere opsporingstechnieken om de zware of georganiseerde criminaliteit te bestrijden.

D) BesluitOp het multilateraal niveau geeft de SUO een belangrijke aanzet om de grensoverschrijdende operationele politiesamenwerking te structureren en te legimenteren. M.b.t. observatie en achtervolging bied t de Overeenkomst een duidelijk kader, dat de modaliteiten en voorwaarden waaronder de samenwerking dient te geschieden, in grote mate vastlegt. Voor de gecontroleerde levering schuift de SUO geen specifieke regeling naar voor, doch wordt de partijen de verplichting opgelegd deze vorm van samenwerking mogelijk te maken in het kader van de bestrijden van de illegale drughandel. Voor de Benelux blijft het BUV echter de basis voor de samenwerking, zodat de regeling van de SUO vooral de verdienste heeft de nodige duidelijkheid en structuur te brengen in de relatie met staten buiten de Benelux.

32