GroenLinks Magazine juli 2011

De heilige 18 miljard

bezuinigingen

Gebrek aan tijd en geldbij natuurbeheer

Opnieuwafhankelijk van de thuiszorg

Afgeslanktekrijgsmacht is hard aan hervorming toe

Cultuurmoet zichzelfverkopen

magazinegROenLinKS

UITGAVE VAN GROENLINKS - NUmmER 4 - jULI 2011

in actie

Wie: Nourdin el OualiWat: Vaart mee in een konvooi vrachtschepen naar de Gazastrook, dat eind juni is vertrokken. Een vergelijkbare vloot werd in mei 2010 in internationale wateren aangevallen door de Israëlische marine; negen opvarenden kwamen om het leven Waarom: Om de illegale blokkade van Gaza te doorbreken en hulpgoederen af te leveren, en om mensen bewust te maken van de gevolgen van de blokkade. Door de jarenlange afgrendeling van Gaza is de economie nagenoeg lamgelegd en zijn er grote tekorten ontstaan

foto Michiel Wijnbergh

NatuurbeheerDers: werk van jaren wordt weggegooid

24

disCussiehoe ziet een links leger eruit?

632

Opinie: De heilige 18 miljard. ‘Dit kabinet stimuleert vooral het thuiszitten’ Op pagina 27. Slutwalk tegen

seksueel geweld 17Indira Draijer wil in de Provinciale Staten 29

De heilige 18 miljard

bezuinigingen

Gebrek aan tijd en geldbij natuurbeheer

Opnieuwafhankelijk van de thuiszorg

Afgeslanktekrijgsmacht is hard aan hervorming toe

Cultuurmoet zichzelfverkopen

MAGAZINEGROENLINKS

UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 4 - JULI 2011

Cover: Flashmob protest van studenten van de Amsterdamse hogeschool voor de kunsten en het conservatorium tegen de bezuini-gingen op cultuur, Amsterdam, 24 juni 2011. Foto Bram Budel / Hol-landse Hoogte

BOeReNen besturen, Kees van Zelderen doet het allebei

12

Afbraak sociaal vangnet: lokale bestuurders

kNokkeN terug18

cultuur redden met

CReAtieve hANdelsGeest

Op

Bezuinigen, bezuinigen. Gaat het nog ergens anders over?

‘Snoeien om te groeien’ en ‘de staat is geen geluksmachine’

– met zulke woorden wil het kabinet Rutte overbrengen dat

alle maatregelen ‘redelijk’ en ‘verstandig’ zijn. Maar ook

progressieve commentatoren kunnen er wat van. Waarom

gaat er wel belastinggeld naar Holland Festival en niet

naar Geer & Goor? Weg met dat elitaire geneuzel! Waarom

moeten de armen via hun belastingcenten meebetalen aan

de goedkope concertgebouwkaartjes en masteropleidingen

van de rijken? Weg met die privileges!

Marktwaarde als leitmotiv; de kosten voor een product

moeten worden opgebracht door de gebruikers, en als dat

niet lukt: afschaffen die hap. Helaas zullen sommige zaken –

die je als samenleving belangrijk zou kunnen vinden – altijd

meer kosten dan de gebruikers ervan kunnen opbrengen.

Wie moet de kosten van MS-onderzoek betalen? De patiën-

ten? Of worden mogelijke risicogroepen ook aangeslagen?

Rutte-1 is niet het eerste kabinet dat de kosten van de

zorg wil terugdringen. Helaas zitten een aantal hardnek-

kige maatschappelijke ontwikkelingen in de weg: vergrij-

zing, nieuwe medische technologieën waardoor de vraag

toeneemt, steeds meer ernstige ziektes die behandelbaar

worden, en ook de toenemende welvaart die de visie op

zorg doet verbreden. Die ontwikkelingen worden met het

decimeren van het pgb niet teruggedraaid.

Zit er ergens nog een visie verstopt achter deze botte bijl?

Bij defensie in ieder geval niet, betogen Arjan El Fassed,

Christ Klep en Martin Broek. Ook staatssecretaris Bleker

valt op niet al teveel nuance te betrappen. Waarom al dat

geld besteed aan natuurbeheer, als ‘een weiland ook mooi

groen’ is? En los daarvan: ook visieloze bezuinigingen

moeten uitvoerbaar zijn. Iets waar bestuurders op lokaal

niveau steeds meer aan gaan twijfelen.

Bezuinigen doe je omdat het geld op is, omdat je het liever

aan andere zaken uitgeeft, of omdat je vindt dat de overheid

die dure dingen helemaal niet hoort te regelen. In Neder-

land is het aantal miljonairs in 2010 met ruim tien procent

gestegen naar een record van 134 duizend (World Wealth

Report). De vijfhonderd rijkste Nederlanders bezitten nu

gezamenlijk bijna 136 miljard euro (Quote); de tien procent

meest vermogenden bezitten samen ruim 700 miljard euro

en hun vermogen is de afgelopen tijd tweemaal zo snel

gestegen als het nationaal inkomen.

Rutte bezuinigt 18 miljard om ‘de staatskas op orde te

krijgen’. Zou het geld echt op zijn?

Carolien Ceton

Afscheid Annet de KruijfDeze maand neemt Annet de Kruijf afscheid als medewerker

van GroenLinks. Zij werkte ruim twaalf jaar op het Landelijk

Bureau, waarvan de laatste vier jaar als hoofdredacteur

van het Magazine. De Kruijf zet haar carrière voort in het

onderwijs.

En verder

2 In actie

14 Korte berichten

22 Media & meer

26 Opinie

28 Brieven

28 Strip

29 Column

30 Partijkatern

Indira Draijer wil in de Provinciale Staten 29

Autonomie gehandicapten staat op het spel 14

G redactie

foto

Go

os

va

n d

er

ve

en

/ho

lla

nd

se

ho

oG

te

Het leger als puzzel

Niet bijsnijden maar vernieuwen

Het leger als puzzel

Ook defensie ontkomt niet aan de bezuinigingsgolf.

Een goed moment om opnieuw na te denken over

het soort leger waar Nederland voor zou moeten

kiezen. Helaas heeft het kabinet

dát juist nagelaten. ‘We willen

altijd maar vooraan lopen als het

gaat om de hoogste

geweldsspiraal.’

door Annet de Kruijf

Bezuinigen op defensie is van ouds-her hét antwoord van GroenLinks en haar voorlopers op de vraag waar het geld vandaan moet komen om andere

gewenste maatregelen te kunnen bekostigen. Nu snoeit een rechtse regering – door crisis ge-dwongen – een miljard euro in het defensiebud-get (zie kader op pagina 11). Bovendien is de rol van defensie in de loop van de jaren veranderd; hetzelfde geldt voor de visie van GroenLinks op de krijgsmacht. Hoe kijkt de partij nu tegen deze bezuinigingen aan? En wat voor een leger moet GroenLinks willen? Een discussie tussen drie defensiespecialisten: Tweede Kamerlid Arjan El Fassed, onderzoeker Martin Broek en historicus Christ Klep.

Gemiste kansDefensiewoordvoerder van GroenLinks Arjan El Fassed vindt dat er bezuinigd is ‘met een scher-pe, rafelige kaasschaaf waarbij geen echte keuzes zijn gemaakt’. Uiteraard wil GroenLinks ook be-zuinigen op defensie, zegt El Fassed, maar dan veel meer op de marine en het aantal jachtvlieg-tuigen en minder op helikoptercapaciteit, waar internationaal juist een tekort aan is. ‘In het soort krijgsmacht waar wij voor staan, investeer je veel meer in kennis van mensen en iets minder in groot log materieel, dat je eigenlijk heel moeilijk kan inzetten.’Ook Christ Klep vindt de keuzes die gemaakt zijn bij deze bezuinigingsronde een gemiste kans. Klep is militair historicus en schreef onlangs het boek Uruzgan. Nederlandse militairen op missie, 2005-2010. Eerder onderzocht hij vredesmissies in Somalië, Rwanda en Srebrenica. Hij ziet de keuzes van het kabinet als een bewijs dat het de

krijgsmacht nog steeds een alleskunnende krijgs-macht wil laten zijn, terwijl juist nu het moment is aangebroken om de krijgsmacht structureel te hervormen. ‘Het oude militaire dogma dat als je van alles een beetje wil, je niets goed kunt doen, is ook van toepassing op de huidige krijgsmacht. Dit was het moment om een echte keuze te ma-ken, maar dat moment heeft het kabinet laten schieten.’ Wat Klep betreft zouden veel van de zware wapensystemen en doctrines uit de Koude Oorlog zo langzamerhand moeten worden op-gedoekt. ‘Het is bijvoorbeeld onmogelijk om als land met de omvang van Nederland een geheel amfibische eenheid van brigadeformaat te heb-ben. Het korps mariniers gebruikt twee enorme amfibische transportschepen. Je hoeft maar twee kruisraketten op zo’n schip af te schieten en ze zijn weg, inclusief de gehele bemanning. Het is een volslagen waanzinnig concept om koste wat het kost die schepen te willen behouden, terwijl ze niet passen bij het soort leger dat je je als klein land kunt veroorloven.’ Martin Broek betreurt het dat vooral de zware wapens in stand zijn gebleven. Broek is jour-nalistiek onderzoeker van militaire kwesties, ex-medewerker van Stichting Campagne tegen Wapenhandel en tot een paar jaar geleden be-leidsmedewerker defensie bij de SP. Hij maakt een vergelijking met het prestigieuze Europese voetbaltoernooi de Champions League en ver-gelijkt daarbij het materieel met de spelers. ‘Er is gekozen om acht Arjen Robbens in het veld te houden; jongens die heel veel kunnen en die het verschil kunnen maken tijdens een opera-tie. Maar je moet ze niet een jaar lang opstellen, want dan zijn ze drie jaar uit de running van-wege mankementen. Het betekent dat je op een aantal fronten mee kan doen op het hoogste ge-weldsniveau, maar nergens echt lang.’ Broek is het niet met de anderen eens dat minister Hillen de kaasschaaf heeft gehanteerd: ‘Hij heeft voor het scenario gekozen waarbij de grote zware wa-pens behouden blijven, die je kunt gebruiken bij fo

to b

ob

br

on

sh

off

Martin Broek

‘GroenLinks moet

niet alleen maar

tegen defensie

ageren, maar

ook een duidelijk

beleid neerzetten’

Arjan El Fassed

‘Nederland moet

doen waar het goed

in is; een combi

natie van ontwik

kelingssamenwer

king, defensie en

diplomatie’

8 juli 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

conflicten waar veel geweld nodig is. Zodat we als Nederland kunnen blijven meedoen met de grote internationale operaties.’

StatusNederland wil altijd maar vooraan lopen als het gaat om de hoogste geweldsspiraal en dat moet veranderen, zegt El Fassed. ‘Een leger heeft als doel te stabiliseren en handhaven. Dat doe je niet in eerste instantie met materieel of met manschappen; diplomatie is dan belangrijker. GroenLinks wil diplomatie combineren met een krijgsmacht die vredesmissies kan uitvoeren.’ El Fassed vindt dat preventie van conflicten hoger op de agenda zou moeten staan. ‘Dat is veel beter dan ingrijpen en ook nog eens goedkoper. Goede ontwikkelingssamenwerking bijvoorbeeld biedt veiligheid op de langere termijn. Een betere ver-deling van de welvaart zorgt tenslotte voor min-der conflicten.’ Volgens Klep heeft Nederland nu een kwalita-tief hoogstaande en goed uitzendbare krijgs-macht nodig. ‘Deelnemen aan NAVO-operaties met Ame rikanen op het allerhoogste niveau, zoals nu in Libië, dat kan niet meer. Nederland doet wel mee, maar niet op het allerhoogste ni-veau zoals het wél deed bij de luchtoffensieven boven de Balkan (Bosnië, Servië, Kosovo) in de jaren negentig. Waar wel veel behoefte aan is, is follow-up operaties; operaties na een grootscha-lig conflict, als het slagveld wat rustiger is. Daar-op zouden we moeten inzetten.’ Broek reageert: ‘Dat is een hele zware keus; dan ga je een heel ander leger beginnen. Niet een leger dat status heeft, maar een leger met praktische waarden. Er wordt vaak gedaan alsof je met zo’n keuze jezelf buiten spel zet en Nederland bijvoorbeeld nooit meer in de G20 terecht zou kunnen komen. Maar waarom zit Nederland, als vijftiende economie, eigenlijk niet in de G20? Wat doen ze verkeerd in Den Haag?’

KeuzesDat de keuze voor het behoud van veel van de zwaardere wapens geen goede keuze is, daar-over zijn de gesprekspartners het eens. De vraag is waar defensie dan wel voor moet kiezen als je een kwalitatief hoogstaand leger wilt inrichten dat goed uitzendbaar is, vredesmissies kan uitvoeren en vooral praktische waarden vertegenwoordigt. Volgens Klep moet de aandacht zich richten op de operationele efficiency, dus relatief op meer inzetbare soldaten, die je ook voor langere tijd in kunt zetten. ‘Je zou denken dat met de kaas-schaafmethode het operationele deel steeds gro-ter wordt in relatie tot wat er weggeschaafd wordt, maar dat is niet zo. In de krijgsmacht hangt alles

Christ Klep

‘We moeten toe

naar een krijgs

macht in het

westen die niet

meer gebaseerd is

op het worstcase

scenario’

met elkaar samen, het is een legpuzzel. Als je bij de legpuzzel de randjes begint af te snijden, dan wordt de puzzel niet effectiever en ook niet beter. Wat je eigenlijk wilt doen zijn er puzzelstukjes uithalen en een nieuwe puzzel leggen.’ Klep wil toe naar een krijgsmacht die niet meer gebaseerd is op het worstcasescenario. ‘We moeten er niet van uitgaan dat bij wijze van spreken elk moment Wit-Rusland ons binnen zou kunnen vallen. Las-tig, want defensie wil dat juist wel. En dan heb je inderdaad alles nodig, inclusief onderzeeboten. Maar als het zover komt, zitten we met een regio-naal, mondiaal conflict. En dan maakt een onder-zeeër ook niks meer uit.’ Als het aan El Fassed ligt moet de hervorming van defensie vooral gericht zijn op Europese sa-menwerking, omdat Nederland alleen aan ope-raties meedoet in samenwerking met andere landen. El Fassed: ‘Nederland moet doen waar het goed in is, waar het meerwaarde heeft. En dat is een combinatie van ontwikkelingssamenwer-king, defensie en diplomatie. Er is nu pas na de beslissingen over de bezuinigingen gepraat met andere Europese landen, terwijl je dat moet doen voordat je gaat bezuinigen. Alle Europese landen zijn genoodzaakt te bezuinigen op defensie, dus is het belangrijk om dat op elkaar af te stemmen. Als iedereen zijn tanks of helikopters wegdoet, heb je een probleem. Helaas houdt de discussie over soevereiniteit dit tegen.’ Broek vindt het niet realistisch om je vol op de Europese samenwer-king te richten. ‘Frankrijk en Engeland gaan hun eigen weg. Nederland is een klein pieplandje, dat er achteraan mag hollen. Wil GroenLinks achter twee kernmachten aanrennen die hun eigen bui-tenlandse politiek hebben en Nederland laten hangen als we niet nodig zijn?’ Broek heeft een ander voorstel. ‘Er zijn nog meer landen in de Europese Unie; waarom zouden we niet eens bij Scandinavië aankloppen? Die wer-ken al samen met de Baltische landen, misschien willen ze dat ook met Nederland. Zet eerst je ei-gen visie neer – bijvoorbeeld dat je je meer wilt richten op diplomatie – en probeer dan door sa-

ConflictpreventieArjan El Fassed richt de aandacht liever op het voorkomen van con-flicten dan op ingrijpen. Minder afhankelijk zijn van olie, door meer duurzame bronnen te gebruiken (zon en wind, plaatselijk op te wekken) zou een belangrijke conflictbron wegnemen. Broek: ‘Een belangrijk strategisch doel van Nederland is het veilig-stellen van grondstoffen voor onze economie. Ons leger is er voor ingericht om de aanvoer van grondstoffen overal ter wereld desnoods met geweld te kunnen verzekeren.’

GROENLINKS MAGAZINE / juli 2011 9

Haal duurzame kennis in huis!

Duurzameburen.nl is dé bron voor praktische informatie als het gaat om duurzaam bouwen en wonen, energiebesparing en -opwekking. Hier hoor je van de doeners uit je eigen buurt wat werkt en wat niet.

Duurzameburen.nl is een initiatief van ODE www.duurzameenergie.org

Hier hoor je van de doeners uit je eigen

Met ingang van 2012 gaat het partijbestuur werken met een rooster van aftreden waarbij jaarlijks nieuwe bestuursleden worden verkozen door het congres. In 2012 treden zittend partijvoorzitter Henk Nijhof en het bestuurslid campagnes Arno Bonte af. Voor de invulling van deze vacatures is de kandidatencommissie Partijbestuur per direct op zoek naar kandidaten.

PartijvoorzitterDe voorzitter coördineert de taken van het bestuur en heeft een be-langrijke representatieve rol, zowel binnen de partij als extern. Hij/zij opereert op het snijvlak van de fracties, de organisatie en de vereni-ging en geeft leiding aan de ontwikkeling van de partij. De voorzitter heeft grondige kennis van de vereniging, heeft ruime bestuurlijke ervaring, is een stevige persoonlijkheid en kan goed samenbindend optreden. Het gaat om een betaalde fulltime functie.

Bestuurslid CampagnesHet bestuurslid Campagnes vertegenwoordigt de vereniging in de permanente campagne en draagt bij aan campagneactiviteiten, pu-bliciteit en acties. Kandidaten hebben groot inzicht in de werking van media, sluiten met hun visie aan op het ingezette beleid, en hebben ruime ervaring met voorlichting en communicatie. De functie vraagt een inzet van drie dagdelen per week; er geldt een vacatievergoeding.

Kandidaten kunnen zich melden bij de kandidatencommissie via [email protected]. Kijk voor meer informatie over beide vacatures en de procedure op www.organisatie.groenlinks.nl/vacatures.

GROeNliNks vACAtuRes

Adviesburo Cadex

Adverterenin GroenLinks Magazine?

0111 643307 | [email protected] | www.cadex.nl

uw mediagids op milieugebied

DE NIEUWE KEUKEN …

Natuurlijke materialen, energiezuinige apparatuur, oerdegelijk vakmanschap. Ontworpen en uitgevoerd volgens uw eigen wensen.

… NATUURLIJK MOOI

Bernhagen Natuurkeukens, Traay 196-198, Driebergen-Rijsenburg, tel. (0343) 755 [email protected]

natuurkampeerterrein Landgoed Old PuttenOud landgoed met parkbos, beek, ruime plaatsen,

kampvuurplaats, ‘huiskamer’, verse broodjes, knutselen,

kindvriendelijk, ideaal voor jonge gezinnen, wandel- en

fietsgebied, trekkershutten, comforthut. Midden in de

natuur gelegen op 500 m van vestingstadje Elburg.

* Groenlinks 10% korting op kamperen

[email protected] tel. 0525-68 19 38 www.oldputten.nl

Ruparo verzorgt ontwerp en uitvoering vanWebsites Tijdschriften Huisstijlen Affi ches Boekomslagen Folders Rapporten Logo’s Restylingen Geboortekaartjes Visitekaartjes Brochures Flashmovies Mailings Boeken Websites Huisstijlen Affi ches Boekomslagen Folders Rapporten Logo’s RestylingenGeboortekaartjes Visitekaartjes Brochures Flashmovies Mailings Boeken Websites Tijdschriften Huisstijlen Affi ches Boekomslagen Folders Rapporten Logo’s Restylingen Geboortekaartjes Visitekaartjes Brochures Flashmovies Mailings Boeken Websites Tijdschriften Huisstijlen Affi ches Boekomslagen Folders Rapporten Logo’s Restylingen

www.ruparo.nlRuparo

menwerking meer macht te krijgen. Zodat je die grotere rol voor diplomatie ook daadwerkelijk kunt realiseren.’

SamenwerkingOm een Europese samenwerking van de grond te krijgen, zou je moeten beginnen met een kop-groep van landen, vindt ook El Fassed. ‘Dat kan in verschillende samenstellingen en met verschil-lende defensieonderdelen. Daarmee kun je veel meer macht creëren binnen Europa. Maar Eu-ropa verandert niet doordat Nederland iets gaat roepen; Europa verandert alleen als het daartoe door de ontwikkelingen om zich heen gedwon-gen wordt.’ Maar El Fassed ziet de noodzaak tot samenwerking op meer fronten. ‘Wil je echt kun-nen concurreren met opkomende landen als Bra-zilië of India, dan moet je veel meer een eensge-zinde buitenlandse politiek gaan volgen op basis van internationale verdragen, gecombineerd met een gezamenlijke defensie. De afgelopen jaren concurreren landen elkaar de tent uit, maar het Europese buitenlands beleid staat ook nog in de kinderschoenen. We zijn nog niet erg ver, maar daardoor moet je je niet laten weerhouden. Het klinkt misschien wat idealistisch, maar het is wel belangrijk.’In hoeverre is Europese samenwerking mogelijk? Klep: ‘De enige echte samenwerking – zo leert de geschiedenis – komt voort uit een gezamenlijk ge-voelde dreiging. Geen enkele militaire alliantie is voort blijven bestaan nadat de dreiging weg was. Dat zie je aan de NAVO, dat nu driftig op zoek is naar een nieuw bestaansrecht. Maar je zou van de nood een deugd kunnen maken. Er zijn be-paalde wapensystemen, grondgebonden lucht-verdediging bijvoorbeeld, die heel duur zijn in verhouding tot het effect. Wat belet ons om dat uit te besteden aan bijvoorbeeld de Belgen terwijl we zelf de F16’s en de JSF doen?’ Volgens Klep werkt samenwerking alleen als het een vanzelfspreken-de samenwerking is die in de dagelijkse praktijk ontstaat, bijvoorbeeld door een noodgedwongen samengaan om financiële redenen. Hij noemt als voorbeeld het korps mariniers dat met de Engel-sen samenwerkt. ‘Die mariniers zijn halve Britten geworden.’ Samenwerking kan niet gedijen als die van bovenaf wordt opgelegd, zoals in het Duits-Nederlandse legerkorps in Münster, waar het bi-nationale legerkorps eigenlijk alleen functioneert als een staf. ‘Daar ga je voorbij de grens van wat landen bereid zijn om aan transnationale samen-werking te doen.’

Eigen visie In plaats van Europese samenwerking kan Groen-Links zich beter richten op het formuleren van een duidelijke eigen visie, vindt Broek. Als voor-beeld noemt hij het voorstel van minister Hillen om te bezuinigen op de ‘patrol vessels’, een soort kleine fregatten, terwijl grote fregatten van hon-derden miljoenen wel werden behouden. ‘Terwijl die kleinere schepen speciaal ontworpen zijn om

Nederland een bijdrage te laten leveren aan al-lerlei conflicten in de wereld met z’n marine. Een motie om dat besluit terug te draaien heeft een meerderheid gehaald. Ik verbaas me dat Groen-Links niet onder die motie stond, want het in stand houden van die kleinere schepen past bij het beeld dat GroenLinks zou moeten hebben van defensie. Het werkt veel beter als je niet al-leen maar tegen defensie ageert, maar ook een heel duidelijk beleid neerzet.’El Fassed ontkent dat GroenLinks in deze alleen maar de kont tegen de krib gooit. ‘We hadden er best voor kunnen stemmen als dat in de visie van GroenLinks zou passen. Wij zagen minder in de marine dan in bijvoorbeeld het behoud van de Cougar-helikopters, die we met name vanwege het tekort aan transportcapaciteit willen behou-den. Dat zijn heel duidelijke keuzes die bij onze visie passen. In ons verkiezingsprogramma staat een duidelijke visie op defensie.’ Broek: ‘Maar daarin stellen jullie voor om, behalve op de JSF, vooral incidenteel te bezuinigen. Als je een sterke visie hebt, dan krijg je steeds minder incidentele bezuinigingen. Ik hoop dat GroenLinks in de dis-cussie over hervorming van de krijgsmacht het voortouw wil nemen door haar visie duidelijk te formuleren en uit te dragen. En anderen daar-door te dwingen om daar serieus over te debat-teren. Het valt wel op dat GroenLinks – gelukkig – het laatste jaar meer met defensie bezig is dan voorheen.’ El Fassed: ‘In onze visie legt de Nederlandse krijgsmacht zich toe op conflictbeheersing en vredesmissies die uitzicht bieden op wederop-bouw en verzoening. Daar past vervolgens mens-kracht en materieel bij – afbouw van de marine bijvoorbeeld en investeren in kennis bij de land-macht. Bovenal hoort daar een visie bij van een geïntegreerde benadering: veiligheid, diplomatie en ontwikkelingssamenwerking.’ <

Bezuinigingen Minister van Defensie Hans Hillen kwam in april van dit jaar met zijn bezuinigingsvoorstellen voor defensie. Zijn departement moet vanwege de economische crisis één miljard bezuinigen. In zijn voorstel wordt 617,5 miljoen euro bezuinigd op bestuur, ondersteuning en operationele logistiek en 346,5 miljoen euro op de operationele capaciteiten van de krijgsmacht. Dit laatste onder andere door het schrappen van alle tanks en Cougar-helikopters, negentien F16’s, vier mijnenjagers, twee patrouil-leschepen en één bevoorradingsschip. Zijn voorstel betekent het ontslag van 12 duizend defensiemedewerkers.VVD, CDA en PVV stelden op 6 juni bij het debat over Hillens plan met succes voor om de bezuinigingen op defensie aan te passen. VVD wilde twee van de vier patrouilleschepen niet verkopen, CDA wilde toch enkele Cougar-transporthelikopters in de lucht houden en PVV zorgde ervoor dat de bezuiniging op de marechaussee is geschrapt. Deze aanpassingen, die 40 miljoen kosten, moeten worden gedekt door bezuinigingen op de infrastructuur. GroenLinks was vooral teleurgesteld dat de minister vasthield aan de Joint Strike Fighter, terwijl transport-vliegtuigen en -helikopters – waar wereldwijd een groot tekort aan is – worden wegbezuinigd.

WapenhandelNadat de regering werd geconfronteerd met de inzet van pantservoertui-gen tegen demonstran-ten in Bahrein en Egypte – materieel dat waar-schijnlijk door Nederland werd geëxporteerd – beloofde zij beterschap. De controle op doorvoer van wapens wordt (ge-deeltelijk) verscherpt en het kabinet belooft meer dan voorheen risico’s op mensenrechtenschen-dingen mee te nemen in de toets voor wapenex-portvergunningen. Het blijft echter vaag hoe die toets gaat plaatsvin-den. De simpele eis van NGO's 'Geen wapens voor dictators' gaat dit kabinet veel te ver. El Fassed: ‘Er worden stappen gezet in de goede richting. Maar het zijn wel babystapjes’


Culturele instellingen en kunstenaars

moeten hun eigen broek ophouden, vindt

staatssecretaris Halbe Zijlstra. GroenLinks

gruwt van de kaalslag. Waarom vinden we

cultuur eigenlijk zo belangrijk?

door Wanda Zoet

Het valt Robbert van Heuven – voorzit-ter van de landelijke ledenwerkgroep Kunst, Cultuur en Media van Groen-Links – op dat politici vaak met hun

mond vol tanden staan, nu ze gedwongen worden hardop te formuleren wat de waarde van kunst is. Volgens hem vervult cultuur een belangrijke functie in een progressieve samenleving. ‘Het zorgt dat je verder kijkt dan je neus lang is. De overheid moet iedereen de kans geven voorbij het bekende te kijken. Het is democratisch om ook te-gengeluid te financieren.’ Voor het eerst sinds tijden is kunst in het poli-tieke debat weer interessant. Van Heuven: ‘Een genuanceerde visie op de waarde van kunst voor de samenleving is nog niet helemaal in de partij

of in het progressieve gedachtegoed als geheel geïntegreerd.’ Hij vindt het belangrijk dat de cul-turele sector hier zelf ook discussie over voert en dat er daarbij echt als sector wordt opgetreden. ‘Je ziet toch dat groepen het voor zichzelf opne-men, zoals de dans voor de dans en de musea voor de musea. Het is beter als je de maatregelen als pakket beschouwt. Als iedereen voor de kunst als geheel, of beter nog, voor de open progressie-ve samenleving als geheel zou opkomen, ontstaat er een massa en heb je meer kans om gehoord te worden.’

Het land in Gelukkig zijn er kunstenaars die hierin het voor-touw nemen. Zo toert actrice Lineke Rijxman van theatergezelschap Mug met de gouden tand door Nederland met de solovoorstelling Wat is het nu. In haar monoloog bevraagt ze de tijdgeest en neemt ze stelling tegen de bezuinigingen op cul-tuur. De voorstelling roept veel reacties en vragen op en dat is precies wat Rijxman wil bereiken. ‘Ik wil mooie, inhoudelijke voorstellingen maken, volle zalen trekken en mensen raken. Al kun je maar een kleine verschuiving realiseren in hun landschap. In de ambitie om mensen te bereiken sta ik niet alleen. Het is ongelooflijk wat er over ons wordt uitgestort. We zijn “subsidieslurpers” en “elitaire linkse hobbyisten”, we staan “met onze rug naar het publiek en met open hand naar de overheid”. Het is niet waar. Maar termen en aannames worden niet meer onderzocht op hun waarheid en betekenis.’

Onbehoorlijk bestuurOok Mug met de gouden tand zal in het nieuwe cultuurbeleid van Zijlstra afgerekend worden op het zelf verwerven van inkomsten en het trekken van publiek. Maar de voorgenomen maatregelen maken een omslag naar meer ondernemerschap in de culturele sector juist onmogelijk, stelt Groen-Links-Tweede Kamerlid Mariko Peters in haar felle reactie op de cultuurbrief die op 10 juni in de mi-nisterraad is aangenomen.

Een dubbele rekeningEr wordt 200 miljoen euro bezuinigd op de cultuurbegroting, door versobering van de cultuursubsidies en het korten en samenvoegen van fondsen. Andere maatregelen van het Rijk zijn de btw-verhoging op podiumkunsten en kunst-voorwerpen en het afschaffen van de Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK), een specifieke uitkeringsregeling die kunstenaars in staat stelt een renderende beroepspraktijk op te zetten. Stimulerende maatregelen worden afgeschaft, waaronder de matchingsregeling waarmee culturele instellingen extra subsidie krijgen naarmate ze meer eigen inkomsten genereren. De plannen van provincies en gemeenten om te bezuinigen op onder meer bibliotheken, projectsubsidies en steunfuncties komen hier nog bovenop.

Creatievehandelsgeest


Zo wordt er 200 miljoen euro op de cultuurbegro-ting bezuinigd, omdat een gezonde cultuursector zo min mogelijk afhankelijk zou zijn van de over-heid. Zeker in combinatie met andere maatregelen heeft de operatie echter een tegenovergesteld ef-fect van wat de regeringspartijen willen bereiken. Peters: ‘Door de stapeling en omvang van de maat-regelen wordt de culturele sector buitengewoon zwaar getroffen. Daaruit spreekt revanchisme.’Bovendien voert de staatssecretaris de bezuinigin-gen in hoog tempo door. ‘Het is onbegrijpelijk dat het advies van de Raad voor Cultuur op dit punt wordt genegeerd. Door de bezuinigingen direct per 1 januari 2013 in te voeren en niet te faseren, wordt onnodig extra schade toegebracht’, vertelt Peters. ‘Instellingen krijgen niet de tijd om bij-voorbeeld andere inkomstenbronnen te vinden of de duizenden gedwongen ontslagen op te vangen. Meer instellingen dan nodig zullen omvallen. Er is hier eigenlijk sprake van onbehoorlijk bestuur.’

AlternatievenEen overgang naar een ander kunstklimaat kost tijd. Al jaren pleit GroenLinks daarom voor een cultuurinvesteringsfonds naar Belgisch voorbeeld, waaruit investeringen worden gedaan en projec-ten begeleid. Ook moet de onderhandelingspositie van kunstenaars verbeterd worden. Peters: ‘Nu is het gebruikelijk dat kunstenaars bijvoorbeeld geen vergoeding krijgen voor een herhalingsvertoning. Als we een ondernemende culturele sector willen, moeten we bereid zijn voor arbeid te betalen.’

Houdt GroenLinks vast aan haar wens dat het cultuurbudget wordt opgetrokken naar één pro-cent van de rijksbegroting? Peters: ‘Het is niet zo dat we vinden dat cultuur a priori is vrijgesteld van bezuinigingen, maar deze maatregelen vin-den we buitenproportioneel, een aanslag op de publieke ruimte. Kunst biedt een spiegel op de samenleving en geeft de samenleving politiek relevante input. Zeker in het millennium waarin we nu leven en waarin de ideologieën van de twintigste eeuw niet meer voldoen, is dit nodig. Kunstenaars helpen ons nieuwe grote verhalen te vinden.’

Vechten tegen de bierkaaiOp 20 juni organiseerde GroenLinks een hoor-zitting in de Tweede Kamer. Samen met andere oppositiepartijen bracht Peters de grote negatie-ve effecten van de bezuinigingen onder de aan-dacht, onder meer door de filosofische discussie over de waarde van cultuur aan te zwengelen. In haar speech voorafgaand aan de hoorzitting riep ze demonstrerende kunstenaars op solidair te zijn en ‘plannen te smeden voor een herove-ring van de kunst op de politiek.’ Peters betwijfelt of de protesten effect hebben, want ‘de bezuini-gingen op kunst en cultuur leveren het Rijk een bedrag op waar nog geen vijf kilometer A12 van kan worden aangelegd. Toch vindt dit kabinet dat kleine stukje snelweg velen malen belangrijker dan de rijke en diverse culturele traditie die Ne-derland inmiddels heeft opgebouwd’. <

ProtestOp 24 juni werd tijdens het Oerol-festival op Terschelling het startsein gegeven voor de ‘Mars der Beschaving’. Daarna leidde de protestmars van het Rotterdamse museum Boijmans van Beuningen naar het Malieveld in Den Haag, waar duizenden mensen op 27 juni protes-teerden tegen de bezuini-gingen. Op dezelfde dag pleitte de oppositie in een vergadering voor minder vergaande en gefaseerd doorgevoerde bezuini-gingen. Het kabinet heeft twaalf miljoen extra toe-gezegd voor cultuur in de regio, maar verder worden de bezuinigingen volgens plan uitgevoerd.

foto

to

m P

ur

ve

s

Creatievehandelsgeest

foto

le

br

ec

ht


I

s

Kernenergievrije gemeentenIn verschillende gemeenten heeft GroenLinks een initia-tiefvoorstel ingediend om de gemeente kernenergievrij te maken. Het initiatief is een reactie op het voornemen van het kabinet om in Nederland ruimte te blijven geven aan kerncentrales. Dit terwijl uit een aantal andere landen in Europa juist tegenovergestel-de berichten komen. In Italië stemde de bevolking half juni in een referendum tegen herinvoering van kernenergie. Duitsland zette eerder dit jaar acht oudere kerncentrales uit en heeft aangekondigd dat de rest van het arsenaal uiterlijk 2022 volgt. Zwitser-land besloot begin juni de vijf kerncentrales in het land tus-sen 2019 en 2034 te sluiten. Het GroenLinks-voorstel in de verschillende gemeenten is,

dat de gemeente alleen ener-gie afneemt van een leveran-cier die gegarandeerd geen kernstroom levert, en dat ze niet mee zal werken aan de bouw van een kerncentrale of aan de opslag van kernafval op haar grondgebied. In na-volging van de eerste indiener GroenLinks Amsterdam ma-ken onder andere de fracties in Rotterdam, Enschede en Den Bosch zich hard voor een kernenergievrije ge-meente. Gemeenteraadslid in Enschede Jelle Kort noemt het belangrijk dat gemeenten aangeven de risico’s voor de burgers niet te willen. Raads-lid in Amsterdam Tamira Combrink ziet het gebruik van kernenergie als ‘de dood-steek voor een doorbraak van wind- en zonnestroom’. > Zie magazine.groenlinks.nl/kernenergievrij

Het kabinetsbesluit over de persoonsgebonden budgetten (pgb’s) heeft grote beroering veroorzaakt. Het bepaalt dat alleen budgethouders die anders in peperdure instellingen zouden belanden, het recht houden op het zelf organiseren van hun verzorging. Dat leidt de Kamerfractie uit kabinetsantwoorden op haar Kamervragen af. Voor 39 duizend mensen betekenen de plannen geen zorg meer en voor 77 duizend mensen duurdere zorg in natura – waarbij de zorgaanbieder bepaalt hoe ze hun zorg krijgen. Voor beide groepen betekent het een streep door hun autonomie. ‘Toen ik het plan hoorde,’ zegt fractiespecialist Zorg Linda Voortman, ‘sloeg ik steil achterover. Het gaat om mensen die nu zelfstandig kunnen functioneren, een baan hebben of een gezin, die actief zijn in de maat-schappij. Zij kunnen nu hun zorg aanpassen aan hun leven, maar moeten straks hun leven aanpassen aan de zorg.’‘Het kabinet slacht een kip met gouden eieren’, zegt Frans van der Pas van pgb-houdersorganisatie Per Saldo en lid van de partijwerkgroep Zorg. Zelfgeorganiseerde zorg blijkt door de gerin-gere overhead 30 procent goedkoper.’ ‘Raak ik mijn budget kwijt’, zegt Hann van Schendel,

boegbeeld van het partijpro-test, ‘dan kan ik niet meer dezelfde bijdrage leveren aan de maatschappij.’ Van Schendel is vrijwel sinds haar geboorte rolstoelgebonden en heeft zo’n vijf uur per dag hulp nodig bij opstaan, douchen en naar het toilet gaan. Ze is ook moeder van een dochtertje, lid van drie partijwerkgroepen en vier da-gen per week werkzaam als career officer bij verzekeraar Achmea.‘Ik zou ’s ochtends niet meer op tijd zijn voor mijn werk, ’s avonds niet meer laat kunnen thuiskomen van een bestuursvergadering en niet meer op verschillende loca-ties kunnen werken omdat dat niet in het schema van thuiszorgorganisaties past. Ik zou al mijn zorguren moeten doorbrengen met mensen die ik niet zelf heb gekozen. En anderen zouden voor mij gaan bepalen wanneer ik mag douchen. Dat is niet alleen een inbreuk op mijn privacy, maar ook op dat van mijn gezin.’Het kabinet heeft zich weinig aangetrokken van het protest. Wel omarmde het een motie van Voortman die alle huidige budgethou-ders behoud van ‘eigen regie’ garandeert, wanneer straks het zorgkantoor hun zorg regelt. Op Voortmans verzoek rekent het CPB vóór Prinsjesdag de financiële consequenties daarvan door. Uit de uitkomst, verwacht ze, zal blijken dat dat veel duurder is. Lin Tabak

Kabinet belaagt gehandicaptenautonomie

Echt Europees stemmenPan-Europese kieslijsten, een droom van menig overtuigd Europeaan, leken weer een stukje dichterbij. Vorige week zou het Europarlement er zelfs mee instemmen, was de verwachting, omdat de grondwetscommissie het prin-cipe had aanvaard. Maar op de valreep bleek de oppositie in het parlement zo groot dat de stemming naar begin juli is verplaatst. Het voorstel: het Eu-ropees Parlement krijgt er 25 zetels bij. Die worden bezet op basis van lijsten van Europese politieke partijen met kandidaten uit minstens eenderde van de lidstaten. Kiezers uit heel de Unie kunnen daarop een afzonderlijke stem uitbrengen naast de stem voor een nationale kandidaat.> Zie magazine.groenlinks.nl/kieslijsten


Nieuwe Eerste Kamer begonnenOp 7 juni is de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd. Van de 75 senatoren zijn er 39 nieuw. Daaronder zijn de GroenLinksers Marijke Vos, Ruard Ganzevoort en Margreet de Boer. Na vier jaar nemen Jan Laurier en Britta Böhler afscheid van de Eerste Kamer. Binnen de nieuwe GroenLinks-fractie zijn de commissies verdeeld. Deze zijn te vinden op eerstekamer.groenlinks.nl

Wachten op een nachttreinGroningse DWARS-ers hebben vrijdag 27 mei samen met jongeren van andere politieke partijen de hele nacht op het station gebivakkeerd. Met deze ‘stationsnachtwacht’ vroegen zij om een nachttrein tussen Groningen en de randstad. Momenteel vertrekt de laatste trein die verder rijdt dan Zwolle rond half elf.

kort

Ab Harrewijnprijs voor daklozenprojectDe Ab Harrewijnprijs 2011 is gewonnen door Ine Spuls van de Villa (stichting Eigen Bedrijvigheid) in Doetinchem. De Villa helpt dak- en thuislozen bij het opzetten van een eigen bedrijfje. Spuls was initiatiefnemer: ‘Wij geven mensen die bij voortduring vallen, een plek waar ze naartoe kunnen.’ De Ab Harrewijnprijs wordt ieder jaar uitgereikt aan iemand die zich heeft ingezet voor de onderkant van de samen-leving. Dit gebeurt op 13 mei, de dag dat dominee en GroenLinks-Kamerlid Ab Harrewijn in 2002 overleed.> Zie magazine.groenlinks.nl/devilla

Halsema: meer transparantie

Tof Thissen, GroenLinks-fractievoorzitter Eerste Kamer na de verkiezingen ervan:

‘Ik kan niet in een glazen bol kijken, maar ik denk dat een aantal essenties zoals die in het gedoogakkoord overeengekomen zijn, er in de Eerste Kamer ongelooflijk lastig doorheen kunnen komen. Het kan goed mogelijk zijn dat het kabinet daarop sneuvelt.’

> Zie magazine.groenlinks.nl/uitslag23mei

In haar afscheidslezing als Leonar-dohoogleraar aan de Universiteit van Tilburg op 26 mei pleitte Femke Halsema voor grotere openbaarheid. Politici deinzen ervoor terug om ‘in-zicht te geven in hun beweegredenen en in de wijze waarop zij tot een be-sluit zijn gekomen, met wie zij hebben gesproken en welke rol bijvoorbeeld lobbyisten hebben gespeeld. [..] Openbaarheid van informatie kan de legitimiteit van beslissingen vergro-ten’, zo stelde Halsema.Halsema heeft, samen met Tilburgse studenten, een half jaar onderzoek gedaan naar de politieke beteke-nis van de jaren ’0. In het algemeen geldt, zegt Halsema, dat ‘globalise-ring en internationale crises politici in heel grote mate afhankelijk maken

van deskundigen, wiens achtergron-den, motieven en belangen – anders dan die van politici – dikwijls slecht controleerbaar zijn’. Een van de ca-sussen die Halsema onderzocht, was de Mexicaanse griep. Wat opviel toen ze met studenten de besluitvorming reconstrueerde, was ‘de grote en oncontroleerbare rol’ die deskundigen speelden in het proces. Halsema pleit voor een ‘onafhankelij-ke Besluitvormingskamer’ die nagaat ‘hoe een grote politieke beslissing tot stand is gekomen, op welke feiten en onderzoek deze is gebaseerd, welke derden daarbij een grote rol hebben gespeeld en wat hun belangen en motieven zijn’. Simon Otjes> Zie voor de lezing magazine.groenlinks.nl/leonardo


Recent nam de Tweede Kamer een motie aan van GroenLinks-Kamerlid Arjan El Fassed waarin de regering gevraagd wordt te berekenen in hoeverre Nederlands beleid nega-tieve gevolgen heeft voor ontwik-kelingssamenwerking. GroenLinks vindt dat dit goed onderzocht moet worden. Het gaat dan om beleid op het gebied van handel, belastingen en landbouw. Nederland is bijvoor-beeld een belastingparadijs voor grote internationale bedrijven. Deze bedrijven opereren in ontwikkelings-landen, maar betalen daar over de gemaakte winst geen belasting. Die sluizen zij via allerlei constructies door naar onder andere Nederland.

Het gaat daarbij om enorme bedra-gen, die dus niet ten goede komen aan de ontwikkelingslanden.De motie van GroenLinks is een be-langrijke stap in het verbeteren van de effectiviteit van ontwikkelings-samenwerking. Het is ontzettend zonde als de hulp die de landen krijgen in de vorm van ontwikke-lingssamenwerking, teniet wordt gedaan door geld dat zij mislopen als gevolg van het belasting- of het landbouwbeleid. Het berekenen van deze negatieve gevolgen is de eerste stap om hier ook echt iets aan te doen en zo ontwikkelingssa-menwerking effectiever te maken.

Wat vindt GroenLinks van onderwerpen uit de actualiteit? Publieksvoorlichting antwoordt.

Heeft het Nederlandse beleid negatieve gevolgen voor ontwikkelingssamenwerking?

[email protected] hof maakt weg vrij voor kolencentralesHet Europese Hof heeft de Nederlandse regering niet verplicht om de bouw van nieuwe kolencentrales aan Europese uitstootregels te toetsen. Dat is een teleurstel-ling voor milieubeweging en GroenLinks, die al jaren strijden tegen deze nieuwe aanslag op het klimaatbe-leid. Waarschijnlijk blijkt eind dit jaar dat Nederland de grens voor met name stikstofverbindingen (NOx) al overschreden heeft. Daarom hadden milieuorganisaties de Raad van State gevraagd om de vergunningen voor drie nieuwe centrales in de Eemsmond en op de Maas-vlakte te laten intrekken. De Raad van State had weer een uitspraak gevraagd van het Europese Hof. Dat leek de milieuorganisa-ties gelijk te geven: in de-cember stelde de advocaat-generaal van het Hof dat de vergunningen onterecht waren verleend. Dat advies neemt het Hof meestal over. Ditmaal deed het dat niet. Die centrales dragen hooguit twee procent aan de uitstoot bij, stelde het Hof. Bovendien mag Nederland die uitstoot ook verminderen door bij-voorbeeld maatregelen voor het wegverkeer, dat voor tweederde van de stikstofuit-stoot verantwoordelijk is.

NormoverschrijdingLiesbeth van Tongeren, ener-giewoordvoerder voor Groen-Links in de Tweede Kamer, vreest nu dat de Nederlandse regering aanstuurt op een overschrijding. ‘Het kabinet hoeft pas in 2012 te rappor-teren. Ik vrees dus dat het zal gaan als met de norm voor

fijnstof (waarvoor Nederland sinds 10 juni geen vrijstelling meer heeft, LT): in plaats van nu te handelen, biedt het kabinet liever achteraf zijn verontschuldigingen aan.’ Alexander de Roo, voorzitter van de Waddenvereniging en ex-Europarlementariër voor GroenLinks, ziet het tegenhouden van centrales via deze weg somber in. ‘De NOx-uitstoot daalt, doordat nieuwe auto’s veel schoner zijn dan oude. Nederland komt dus ergens tussen 2012 en 2015 waarschijnlijk weer ónder de bovengrens. Dan is er helaas weer ruimte voor misschien wel twee of drie kolencentrales.’

CompensatiesTegen de in 2013 op te leveren Essent/RWE-centrale in de Eemsmond heeft de Wadden-vereniging nog een procedure lopen, onder meer vanwege een geplande vaargeulver-dieping voor kolenaanvoer met diepstekende schepen. Ze vreest voor een wezenlijke natuuraantasting in een gebied dat op de werelderfgoedlijst prijkt. Die procedure leidt hooguit tot natuurcompensatie elders, vreest De Roo, ‘bijvoor-beeld een soort Hedwigepol-der (compensatie voor verbre-ding van de Westerschelde, LT) op de Nederlands-Duitse grens.’ Van Tongeren concen-treert zich nu onder meer op de strijd tegen concurrentie-verstorende subsidies voor fossiele energie, ‘om een eerlijk speelveld te krijgen waarop schone energie flink kan groeien’. De Roo mikt op het massaal opzeggen door mensen van hun Essent-abonnement. Lin Tabak

‘Meer rechten voor zzp’ers’ Directeur Linde Gonggrijp van FNV zelfstandigen is het eens met GroenLinks dat je in rechten van werknemers met een vast dienstverband moet snijden ten gunste van meer rechten

voor zzp’ers en andere flexwerkers. Zij zegt dat in de nieuwe editie van De Helling, die gewijd is aan de positie van zelfstandigen zonder personeel. ‘Neem bijvoorbeeld de ontslag-vergoedingen: het geld daarvoor zou ik veel liever besteden aan scholing, zodat mensen daarna weer gemotiveerd aan de slag kunnen. Nu houden die enorme ontslagvergoedingen mensen gevangen in een “gouden hangmat”, aldus Gonggrijp in het interview. Ze spreekt van een ‘rigide cao’: ‘De cao is te veel een instituut geworden: het haalt de zeggenschap bij mensen weg en stuurt niet op de inzetbaar-heid van mensen. We moeten dus op zoek naar een nieuwe visie op de arbeidsmarkt, ook binnen de FNV. Anders loopt alles vast.’ Met

FNV Zelfstandigen wil ze zoeken naar collectieve mogelijkhe-den wat betreft sociale zekerheid. ‘Bijvoorbeeld voor zelfstan-digen om stortingen te doen voor arbeidsongeschiktheid en pensioenen.’ De Helling, kwartaalblad voor linkse politiek, is een uitgave van het Wetenschappelijk bureau van GroenLinks. > Zie www.dehelling.net

I

s

‘Kabinet biedt liever achteraf verontschuldigingen aan’


Online lezenHoewel het eerste komkommernieuws bekend was, was de EHEC-bac-terie nog geen groot nieuws tijdens het ‘voedseldebat’ van de drie werk-groepen Landbouw, Internationale Samenwerking en het Milieunetwerk 27 mei in Utrecht. Wél was de veiligheid van voedsel een van de grote thema’s naast andere onderwerpen die van belang zijn voor een duur-zame voedselvoorziening: biodiversiteit, de internationale context en energie en grondstoffen. > Zie magazine.groenlinks.nl/voedseldebat

Energiebedrijven azen op het Afrikaanse uranium vanwege de lage kos-ten, de beperkte veiligheidseisen en de zeer ruime milieuwetgeving. Wie weet komt dat uranium straks via het Franse AREVA terecht bij kerncen-trale Borssele 2. Een groep lokale ngo’s verzet zich tegen een al te onver-antwoorde uraniumwinning.> Zie magazine.groenlinks.nl/uraniumwinning

In zijn laatste boek Het volk bestaat niet pleit Dick Pels, publicist en direc-teur van het Wetenschappelijk Bureau, voor een versterking van de per-sonendemocratie. Op 23 juni organiseerde het Wetenschappelijk Bureau samen met de GroenLinks Academie een discussieavond. ‘De anarchis-tische inslag van het populisme vormt een nodig tegenwicht tegen de macht van de politici.’ > Zie magazine.groenlinks.nl/personendemocratie

Steun voor missie LibiëGroenLinks heeft 23 juni haar steun uit-gesproken voor verlenging van de NAVO-missie in Libië. De missie moet burgers ook op de lange termijn bescherming bieden en een politieke oplossing ondersteunen. Een mede door GroenLinks ondertekende motie die daarom vroeg, werd door de Tweede Kamer aangenomen. Eind maart stemde de partij nog niet in met de missie, maar nu is er meer duidelijkheid, aldus Tweede Kamerlid Mariko Peters in het debat: ‘Als wij ons als klein land aansluiten bij een dergelijk militair ingrijpen, moet dat zorgvuldig gebeuren. Wij hebben weinig te vertellen over wat de lei-dende landen daar doen.’ Met Peters heeft de fractie er vertrouwen in dat de missie qua doel, strategie en middelen ‘voldoende ver-standig’ is ingericht. Ook hecht Peters aan de bevestiging van minister Rosenthal dat het een internationaalrechtelijke plicht is ‘om schade en burgerslachtoffers van de NAVO te onderzoeken en te compenseren als de rookpluimen zijn opgetrokken’.Jan Schaake, GroenLinks-lid en medewer-ker van Kerk en Vrede, vindt deze ontwik-keling verontrustend. Schaake: ‘Peters’ belangrijkste argument is dat er nu wel politieke overeenstemming is. Ik vraag me dat af. Wat is het doel van de minister, regime change of burgerbescherming? Minister Rosenthal heeft geantwoord dat de EU weliswaar een regime change wil, maar dat de NAVO burgerbescherming nastreeft. Dat is geen overeenstemming, dat zijn be-zweringsformules.’ Schaake schreef Peters een brief waarin hij om toelichting vraagt. ‘Als burgerbescherming je doel is, kun je naar mijn smaak het best zo snel mogelijk een vorm van wapenstilstand bereiken. Dan moet je niet tegelijkertijd aan een NAVO-missie mee willen doen.’‘Het blijft opmerkelijk stil binnen de par-tij’, vindt Schaake, ‘terwijl na “Kunduz” is gezegd dat over dit soort zaken opener en inhoudelijker met de achterban gecommuni-ceerd moest worden’. Schaake maakt deel uit van de klankbordgroep die na Kunduz werd opgericht, waarin de fractie en betrok-ken leden met specifieke deskundigheid de voortgang van de missie monitoren. Peters reageert: ‘Als Schaake hiermee aangeeft dat hij de discussie wil uitbreiden naar andere missies, zoals nu met Libië, sta ik daarvoor open. Regime change of burgerbescher-ming: sluit het een het ander altijd uit? Daar kun je goede boom over opzetten’.

Op zaterdag 4 juni deden honderden mensen mee aan een slutwalk in Amsterdam. In april vond de eerste ‘slettenmars’ plaats in Canada. Aanleiding was de opmerking van een politieagent dat een vrouw seksueel geweld uitlokt als zij ‘als slet gekleed’ de straat opgaat. Sindsdien worden er in steden over de hele wereld slutwalks georgani-seerd. Woordvoerder Mirjam van Heugten: ‘Slutwalk is een platform waar sletten, pot-ten, nichten en alles daarbuiten en tussenin hun seksualiteit en hun uiterlijk niet langer laten bepalen door het korset van de Nederlandse moraal.’

kort

Ka

sP

er

vo

Ge

lZa

nG


Oppositiefrontfo

to b

er

t s

Pie

rtZ

/ho

lla

nd

se

ho

oG

te


Oppositiefrontverschuift

Niet alleen de

Kameroppositie maar

vrijwel het hele politieke

spectrum van lokale

bestuurders verzet zich

nu tegen het afbreken

van het sociale vangnet.

‘Ons verzet is niet politiek

gekleurd. Het gaat echt

om onuitvoerbaarheid.’

door Lin tabak

Met het delegeren van bezuinigingen naar lagere overheden heeft het ka-binet het verzet tegen zijn beleid in een onverwachte stroomversnelling

gebracht, bleek tijdens het congres van gemeen-tebestuurders van 8 juni jl. Drie wethouders werk en inkomen van deze partij – Harm Assies uit Ty-naarlo, Andrée van Es uit Amsterdam en Patricia Withagen uit Zutphen – geven hun visie op de kansen die dat biedt op het keren van het tij.

De Tilburgse PvdA-wethouder Jan Hamming was een van de eersten die voorspelde dat de wal van de lokale praktijk het Haagse schip zou keren. In zijn nieuwjaarstoespraak in januari pleitte hij voor een schaduwkabinet waarin ook wethou-ders moesten plaatsnemen. Juist zij, redeneerde hij, worden geconfronteerd met wat het kabinet aanricht in de samenleving.

Zijn oproep kreeg nauwelijks weerklank. Want de landelijke oppositiepartijen eisten alle aan-dacht op met eigen initiatieven: een deel van GroenLinks en D66 schurkten tegen elkaar aan, SP organiseerde een anti-armoedemanifestatie met PvdA, PvdA startte Een Ander Nederland met SP en GroenLinks. Maar zodra de Provin-ciale Statenverkiezingen naderden, trokken de partijen zich terug op hun eigen bastions. Waar ze grosso modo bleven.

Lokale samenwerkingLokaal zochten partijen elkaar juist op. En dat niet alleen ter linkerzijde, zoals Hamming had bedoeld, maar collegebreed. Dat bleek voor het eerst op 21 april, toen onderhandelaars van de


organisaties van provincies en gemeenten een akkoord presenteerden waarover sinds oktober was onderhandeld met het Rijk. Het betrof een overheveling ter waarde van 8,5 miljard euro – een van de meest omvangrijke decentralise-ringoperaties in de geschiedenis – waarbij onder meer natuur- en landschapsbeleid, jeugdzorg en sociale werkvoorziening een provincie- of lokale verantwoordelijkheid werd. Die operatie echter ging gepaard met een gelijktijdige korting op het budget. Harm Assies die in Tynaarlo namens GroenLinks de portefeuille werk en inkomen beheert, vat samen wat menig collega in beleefdere termen formuleert: ‘Dus wij krijgen straks de shit van de Rijksbezuinigingen over ons heen.’ De eersten die daarvoor pasten, waren de pro-vincies Noord-Holland en Flevoland. Nog de-zelfde dag lieten die weten dat ze niet uit de voe-ten konden met onder meer 600 miljoen minder voor natuur. Ook het Amsterdamse college paste meteen, omdat het niet kon leven met de in het akkoord opgenomen korting op de sociale werk-voorziening. In Amsterdam betreft het een colle-ge met ook VVD; in Noord-Holland en Flevoland zelfs colleges met vertegenwoordigers van zowel VVD als CDA. Het opstappen in mei van de Rotterdamse PvdA-wethouder Dominic Schrijer was een nieuwe steen in de kabinetsvijver. Maar omdat Schrijer behalve met de bezuinigingsopdracht ook pro-blemen had met collega’s en fractie, was de com-motie snel voorbij. Bovendien heeft geen enkele wethouder zijn voorbeeld gevolgd. Met redenen, vindt Andrée van Es, portefeuillehouder werk, inkomen en participatie in Amsterdam voor GroenLinks. ‘Je kunt je niet gedragen als een bur-gemeester in oorlogstijd, want we leven in een democratie. Dan kun je niet zomaar de benen nemen als je het niet ééns bent met een kabinets-besluit, maar zul je het moeten uitvoeren met de middelen die je hebt.’ Precies op die middelen botste het begin juni op-nieuw, nu op nog veel grotere schaal. Het congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), dat niet echt bekend staat om zijn acti-vistisch gedrag, stemde met een overweldigende meerderheid van 86,6 procent tégen de in het onderhandelingsakkoord opgenomen paragraaf over de sociale werkvoorziening.

1,8 miljard minderHet decentraliseren van bevoegdheden was niet het probleem. ‘Mensen met arbeidsbeperkingen aan het werk helpen,’ zegt Assies, ‘is iets heel an-ders in de Randstad dan in Noordoost-Nederland waar achtereenvolgens grote werkgevers als de strokarton- en aardappelmeelindustrie en Phi-lips de poorten sloten en dus veel minder poten-tiële arbeidsplaatsen beschikbaar zijn.’ Ook met de inhoudelijke invulling die is vastgelegd in een nieuwe Wet werken naar vermogen (WWnV), die gemeenten opdraagt om werknemers uit de soci-ale werkplaatsen zoveel mogelijk te integreren in het reguliere productieproces, stemmen de mees-te lokale bestuurders in. ‘Het is een zindelijke gedachte’, zegt Assies. ‘Veel mensen’, weet partij-genoot en collega Patricia Withagen uit Zutphen, ‘bloeien daarvan op.’ Wel een probleem is het budget. Het kabinet eist, dat de gemeenten de wet voortaan uitvoe-ren voor 1,8 miljard euro minder per jaar. ‘In het Werkvoorzieningschap waarin wij met vijf an-dere gemeenten deelnemen,’ rekent Assies de ge-volgen voor Tynaarlo voor, ‘werken 1900 mensen. Die kosten 28 duizend euro per eenheid. Daar-van krijgen we er straks nog maar 22 duizend vergoed, dus hebben we een gat van miljoenen euro’s per jaar. Het vinden van gewone banen zal nog wel lukken voor oudere werknemers, want velen hebben vroeger als vakmensen in een fa-briek gewerkt. Bovendien zijn die wettelijk be-schermd. Maar voor nieuwkomers, die vaak veel meer beperkingen hebben en een lagere loon-waarde, wordt het heel moeilijk.’‘Op grond van de cao voor mensen in de sociale werkvoorziening die het Rijk overeind wil hou-den,’ zegt Withagen, ‘moeten we er in Zutphen per arbeidsplaats 5 duizend euro bijleggen. En voor het verlagen van drempels naar reguliere banen, job coaching en begeleiding, hebben we straks geen geld. Maar zónder dat nemen werk-gevers mensen met arbeidsbeperkingen niet aan, anders hadden ze het allang gedaan. Dus zitten die straks thuis te verpieteren, tenzij de gemeente hun begeleiding uit eigen middelen betaalt.’

Praktische onmogelijkheidZulke verhalen hadden even goed van VVD- of CDA-collega’s kunnen komen. Want de bezwa-ren, benadrukken de lokale bestuurders, hebben

Decentraliseren

Belangrijke taken die in het bestuursakkoord van Rijk naar lagere overheden worden overgeheveld, betreffen (delen van):• de sociale

werkvoorziening• het natuurbeheer• de jeugdzorg• de AWBZ Met de afspraken over de sociale werkvoorziening stemden de gemeenten niet in.

‘Zonder begeleiding nemen werkgevers mensen

met arbeidsbeperkingen niet aan’


niets te maken met ideologie maar alles met de praktische onmogelijkheid om een opdracht uit te voeren voor een gegeven bedrag. Dat geeft ze meer kracht dan het protest vanuit de Tweede Kamer tot nog toe.Assies: ‘De oppositiepartijen in de Kamer zijn niet in staat om de krachten te bundelen. Hoe harder ze schoppen, hoe dichter de regeringspar-tijen naar elkaar toe trekken. Maar op gemeen-teniveau staan de neuzen steeds meer dezelfde kant op. Ons verzet is niet politiek gekleurd. Het gaat echt om onuitvoerbaarheid. Voor de rege-ring moet dat een signaal zijn, die moet gaan be-seffen dat ze niet ruzie kan maken met iederéén.’ ‘De eensgezindheid’, zegt Van Es, ‘maakt het ver-zet sterker dan oppositieachtige acties. Het gaat niet om een politiek oordeel; op lokaal niveau word je ook als lid van een coalitiepartij met de gevolgen voor de burger geconfronteerd. Mensen gaan rekenen en zien dat het niet kán. Dat signaal moet het kabinet serieus nemen en opnieuw met de VNG om de tafel gaan. Dat heeft niks te ma-ken met dat er geen geld zou zijn. De opdracht is, samen te zorgen dat beleid niet de minst weerba-ren treft.’

Een sprankje hoop Die vaststelling heeft wel degelijk politieke bete-kenis. Zodra bestuurders beseffen wat het afbre-ken van solidariteit met zwakke groepen bete-kent, trekken ze vrijwel samenlevingsbreed een grens. Is dat geen reden voor hoop? ‘Zeker’, zegt Van Es. ‘Het is een teken dat het lokale niveau niet zo onkritisch is geworden dat het meegaat met alle keuzes van het kabinet.’ Withagen: ‘Het is een duidelijk signaal. Het blijkt, dat mensen zo in de kou laten staan, in de Zutphense samenle-ving onacceptabel wordt geacht. Niet alleen bin-nen het college, maar vrijwel raadsbreed. Tijdens dat VNG-congres maakten gemeenten duidelijk dat ze echt geen politiek spel speelden maar zich oprecht zorgen maakten over de lokale samenle-ving. Toch zag minister Donner niet genoeg re-den om verder te praten over een beter uitvoer-baar verhaal. Dat vind ik wèl schokkend.’Na het congres werd de kans op verder praten weer groter. Een meerderheid van gemeentelijke en provinciale bestuurders stuurde aan op verder onderhandelen via de Tweede Kamer. Tegelijk waren er signalen dat vertegenwoordigers van Rijk en lagere overheden weer met elkaar om de tafel gaan. De hamvraag is nu: laten de laatsten zich dwingen tot een compromis – een bedrag van 200 miljoen extra als eenmalige tegemoetko-ming is genoemd – of pakken ze dóór? Assies acht de kansen op het laatste niet erg groot. ‘Áls er alsnog een akkoord komt, zullen we zeker niet alles binnenhalen. Misschien worden we minder gekort op de sociale werkvoorziening,

Wmo: meer met minder

Gemeenten beantwoorden niet alle bezuinigingen op steun aan zwakke groepen met massaal protest. Vanaf 2012 krijgen ze 200 miljoen euro minder voor maatschappelijke ondersteuning. Die korting wordt afgewenteld op de doelgroep, blijkt uit een onderzoek van bureau Doteye van april dit jaar onder 250 beleidsmedewerkers. De meeste gemeenten vragen hogere eigen bijdragen, minder individueel (bijvoorbeeld scootmobiels) en meer collectief vervoer, en een grotere inzet van mantelzorgers, ofwel hulp uit eigen kring. Meer moeten doen met minder geld blijft een probleem. Maar niet alle maatre-gelen komen even hard aan. ‘Veertig procent van de mensen die in aanmerking komen voor de Wmo, krijgt ook middelen uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)’, zegt Asha Khoenkhoen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten in Binnenlands Bestuur (april 2011). ‘Alles wat ze bij de Wmo aan eigen bijdrage betalen, betalen ze niet meer bij de AWBZ.’

maar meer op de algemene uitkering (uit het ge-meentefonds, LT). Gepakt worden we sowieso.’ Van Es, optimistischer: ‘Heel belangrijk is nu, dat we als VNG intern de eenheid bewaren. Maar ze-ker zo belangrijk is het dat mensen zelf van zich laten horen, dat FNV én werkgevers laten weten dat je mensen met arbeidsbeperkingen niet zo-maar in de steek kunt laten. Ook het Kabinet wil meer mensen aan het werk, maar door voor deze mensen geen begeleiding meer te betalen, hevelt zij miljoenen euro's bege-leidingsgeld over naar uitkeringen!’Ook Withagen ziet perspectief. ‘Het mooie van de lokale politiek is, dat je kunt doorpakken. En dat gaan we hier nu doen. We gaan verder met het weghalen van schotten tussen sociale werk-voorziening en arbeidsmarkt, samen met werk-gevers, en we gaan hun bereidheid om mee te werken vergroten. Maar intussen moeten we dui-delijk blijven maken welke belemmeringen we tegenkomen en welke investeringen nodig zijn. Heel belangrijk is inderdaad het betrekken van werkgeversverenigingen daarbij, van midden- en kleinbedrijf, Kamers van Koophandel. Ook zij zijn bereid om mee te zoeken en maatschappe-lijke verantwoordelijkheid te nemen.’ <

‘Belangrijk is

nu, dat ook

werknemers

en werkgevers

zich laten

horen’

media&meer

Er komen meer migranten naar Nederland dan ooit. Linkse partijen zijn altijd voor-stander geweest van immi-gratie, rechtse partijen tegen. Zo maar wat voorbeelden van posities in het huidige migratiedebat. Migratiehis-torici Leo en Jan Lucassen slaan in hun Winnaars en verliezers. Een nuchtere balans van vijfhonderd jaar immigratie de bodem onder deze aannames weg.

Het boek volgt, omgekeerd chronologisch, de geschie-denis van immigratie in Nederland. Het idee van de huidige ‘massa-immigratie’ wordt als eerste onderuit-gehaald. Het gebruik van deze term is de laatste tien jaar geëxplodeerd, terwijl het aantal migranten in 2010 lager lag dan in 2000. Vervolgens wordt de recente geschiedenis van het mi-gratiedebat besproken. Zo stonden eind jaren zeventig de linkse politieke partijen kritisch tegenover arbeids-migratie. PSP – opgegaan in GroenLinks – gaf af op werkgevers die maar door-gingen met het werven van buitenlandse werknemers. Ook PvdA en vakbeweging waren kritisch. Juist VVD en werkgevers waren voor ar-beidsmigratie; om onze eco-nomie draaiend te houden. Daarbij waren de christen-

democraten voorstander van gezinshereniging. Die politieke verschillen werden verder niet uitvergroot, maar met de opkomst van de Centrum-partij veranderde het politieke landschap. In reactie op de anti-immigratiepartij profi-leerde links zich als expliciet antiracistisch en was iedere vorm van kritiek op immigratie politiek incorrect.

Ten slotte komt de periode vóór de Tweede Wereldoorlog aan bod. Migratie blijkt van alle tijden te zijn: tijdens de Gouden Eeuw was in Am-sterdam ruim de helft van de bevolking migrant.

Feiten en mythes die het de-bat over migratie beheersen staan helder tegenover elkaar. Het politiek debat blijkt losge-zongen van de maatschap-pelijke werkelijkheid. Je kunt daarom vraagtekens zetten bij de positie van GroenLinks. GroenLinksers maken zich al te snel de karikatuur eigen die rechtse populisten van hen schetsen. Als iemand als PVV’er Martin Bosma stelt dat migratie de schuld is van de ‘linkse kerk’, waarom zou GroenLinks deze ‘linkse tradi-tie’ dan moeten verdedigen?Simon OtjesLeo & Jan LucassenUitgeverij Bert Bakker304 p, 19,95 euro

Mythes over migratie VrouwbeeldenMet SHE ME Vrouwbeeld door vrouwelijke kunstenaars wil het Stedelijk Museum Zwolle een ‘spraakmakende, spannende, verwarrende, humoristische en gevaarlijke’ tentoonstelling neerzet-ten over vrouwbeeld in de hedendaagse kunst door vrouwelijke kunstenaars. ‘In een tijd waarin mannelijk en vrouwelijk steeds lasti-ger te definiëren begrippen zijn, lijkt de zoektocht naar identiteit actueler dan ooit’, stelt curator Adriaan de Regt. Vanaf de jaren zeventig van de twintigste eeuw gingen vrouwen zelf het vrouwbeeld bepalen. Er ontstond een kentering waarbij vrouwelijke kunstenaars de leiding namen in hoe zij wilden dat tegen vrouwen werd aangekeken. Het feminisme gaf daar een

stevige voedingsbodem aan. Maar pas het laatste decen-nium breken vrouwelijke kunstenaars massaal door in de kunstwereld. Het levert een tentoonstelling op met veel expliciete beelden van vrouwelijkheid – het eerste deel van de tentoonstelling. Als cultuurhistorische tegen-hanger heeft het museum een tweede deel ingericht, SHE ME Vrouwen door mannen-ogen. Deze tentoonstelling is samengesteld uit vijftig portretten uit de collectie van het museum van vrouwen ge-maakt door mannelijke kun-stenaars van de zeventiende tot en met de twintigste eeuw. Te bezichtigen tot en met 18 september. Zie www.stedelijkmuseumzwolle.nl

I

me

iKe

ma

rti

jn

Groen AmsterdamGroen eten, groene plekjes, groene straten, groen vervoer, groene agenda. Op www.greenamsterdam.eu vind je een app die het alle-maal in beeld brengt voor de hoofdstad.


media&meer

Sfeermeter.com

Uit de kast Met de half juni gelanceerde website Sfeermeter.com vraagt COC Nederland aandacht voor homoseksualiteit op de werk-vloer. Op veel werkvloeren in Nederland heerst de opvatting dat homoseksualiteit geen probleem vormt of niet aan de orde is, aldus het COC op de website. ‘Toch durven maar twee op de drie homomannen en drie op de vier lesbovrouwen uit de kast te komen op hun werk. Onderzoek wijst uit dat het ook voor openlijke homo’s en lesbo’s vaak niet meevalt om zich staande te houden in een vaak dominante heterocultuur. De lesbovrouw die elke dag bij de lunch van haar collega’s te horen krijgt “dat ze vast geen worst lust”, of de homoman die bang is om uitgesloten te worden van promotie, om-dat hij is wie hij is; het zijn in Nederland 2011 helaas geen uitzonderingen.’ De website bevat, zoals de naam al suggereert, een test waar-mee de bezoeker de homovriendelijkheid van de werkvloer kan testen. Op basis van de uitkomsten stelt de Sfeermeter een ranglijst samen. Deze staat ook op de site, maar je moet ingelogd zijn om die te kunnen zien. Dat inloggen doe je met je LinkedIn- of Facebookaccount. Slimme opzet om goed werkgevers in kaart te kunnen brengen, maar helaas kan het gebeuren dat potentiële invullers hier afhaken. Je moet de Sfeermeter namelijk wel toegang geven tot je account. Openbaar zie je alleen de gemiddelde uitkomst: 46 procent van de werkgevers scoort ‘top’, 28 procent ‘prettig’, 24 pro-cent ‘matig’ en 2 procent ‘ontspoord’ (tussenstand 18 juni jl.). Als je bent ingelogd, zie je op dat moment al een lijst van ruim tweehonderd werkgevers met hun score. Die zegt natuurlijk maar weinig, zoals de site ook vermeldt: ‘Het mag duidelijk zijn dat de Sfeermeter geen wetenschappelijk onderzoek is. De opzet is eerder uitdagend dan onderzoekend van aard.’ Wel houdt de lijst werkgevers scherp op discriminatie. Tegen een slechte sfeer kunnen werkgevers en werknemers wat doen. De site bevat tips daarvoor. En dat is niet alleen belangrijk voor (homoseksuele) werknemers, ook voor werkgevers: ‘Als er binnen een organisatie of bedrijf een goede sfeer heerst waar iedereen zichzelf kan zijn, wordt er minder geklaagd, gaat de productie omhoog en zijn mensen minder snel ziek.’Marc van Dijck

Websitetip voor deze rubriek? Mail [email protected]

Dappere nieuwe wereldDappere nieuwe wereld bevat negentien essays van ‘jonge denkers’ over de toekomst van Nederland, zowel over actuele problemen als mogelijke oplos-singen. Deze nieuwe generatie denkers van twintigers en dertigers moet eens werk gaan maken van de toekomst van het land, aldus de denktank Prospect, maker van het boek. Vlak na publicatie schetste initiatiefnemer Joop Hazen-berg tegenover Radio 1 het grote verschil met de oudere generatie. De jongere generatie denkt niet in termen van wat de staat moet doen, maar van wat bedrijven en mensen zelf kun-nen doen voor de samenleving. Prospect is een onafhankelijk platform, maar onder de essay-isten zit een aantal GroenLinks-namen zoals Europarlementa-riër Bas Eickhout over Europa en publiciste Natasja van den Berg over de zorg. Farid Tabarki, Joop Hazenberg en Rens van Tilburg (red.)Uitgeverij Van Gennep232p, 17,50 euro

Varkens - je ziet ze niet, maar ze zijn er welIn de openluchttentoonstel-ling Varkens – je ziet ze niet, maar ze zijn er wel toont stichting Varkens in Nood het publiek hoe varkens in Nederland leven. Dat doet het met 22 foto’s van varkens die vrolijk door de modder rollen, maar ook soortge-noten die het moeten doen met een metalen rooster. Een plaatje van een zeug die met haar biggen in het stro ligt, staat in schril contrast met dat van een zeug die klem ligt in een kraamhok en nauwelijks contact kan maken met haar kroost. De ene foto doet glimlachen, de andere legt de schaduwkant van de vee-industrie bloot. De foto’s zijn afkomstig van gerenommeerde persfotogra-fen. De reizende tentoonstel-ling is deze zomer te zien in Emmen, Sneek, Deventer en Groningen. Zie www.varkensinnood.nl

De jongere generatie

denkt niet in termen van

wat de staat moet doen


Arno Willems van Landschapsbeheer Nederland: ‘Het pure beheer van de grote natuurgebieden kost al meer dan wat de regering nog voor natuur en landschap wil uittrekken. Voor het kleinscha-lig groen in het buitengebied, dus de heggen, poelen, waterkanten en houtwallen waar wij sa-men met burgers voor zorgen, zal mogelijk he-lemaal geen geld meer zijn. Bleker zegt dat der-gelijk natuurbeheer ook door agrariërs gedaan kan worden en dat een weiland ook mooi groen is, maar dat is natuurlijk een nogal simplistische gedachte. Door schaalvergroting en intensivering van de landbouw neemt de biodiversiteit op het platteland nog altijd schrikbarend snel af. Op een weiland groeit echt alleen maar raaigras, iets an-ders vind je er niet meer. En de weidevogels ver-dwijnen bij bosjes.’

Europese verplichtingen‘Kortzichtig’, noemt Joris Hogenboom van de Na-tuur- en Milieufederatie Utrecht de bezuinigings-voorstellen. ‘Ze hebben een veel grotere reikwijd-te dan Den Haag zich lijkt te beseffen. Het heet een natuurbezuiniging te zijn, maar ook zaken als verdrogingsbestrijding komen onder druk te staan. Nederland is op basis van de Europese kaderrichtlijnen verplicht om de waterkwaliteit vóór 2015 fors te verhogen. Natuurbeheer levert daar een substantiële bijdrage aan. Bijvoorbeeld door de oevers langs sloten beter in te richten, zodat je vervuiling door mest tegengaat. Maar daar is nu geen geld meer voor.’ Ook op andere manieren botsen de bezuinigings-plannen met Europese verplichtingen, zo brach-ten natuurorganisaties de afgelopen maanden steeds naar voren. Alle lidstaten van de Europese Unie hebben zich gecommitteerd aan de ontwik-keling van Natura 2000, een samenhangend eco-logisch netwerk van meer dan 26 duizend natuur-gebieden. De 166 gebieden die Nederland in Brus-sel aanmeldde, liggen vrijwel allemaal in de EHS. Nederland riskeert fikse boetes als zij haar Natura-gebieden niet afdoende beheert en er niet voor zorgt dat planten en dieren door verbindingszo-nes van het ene naar het andere Natura 2000-ge-bied kunnen komen. Inmiddels heeft Bleker dit gevaar erkend en gezegd dat Nederland zich in elk geval aan internationale afspraken moet houden.

Twintig jaar geleden ging hét grote na-tuurproject van Nederland van start: de aanleg van een Ecologische Hoofdstruc-tuur (EHS). Dit aaneengesloten netwerk

van natuurgebieden moet de versnippering van natuur tegengaan en bedreigde dieren planten-soorten bewegingsruimte geven. Ook moet het de groeiende bevolking voldoende mogelijkhe-den bieden voor recreatie. De regering gaat ech-ter fors bezuinigen op de EHS, net als op bijvoor-beeld de aanleg van groene recreatiegebieden rondom de stad en op landschapsbeheer. ‘Inmiddels is de EHS grotendeels tot stilstand gekomen’, vertelt Teo Wams, directeur Natuur-beheer bij Natuurmonumenten. ‘Provincies zijn verantwoordelijk gemaakt voor het natuurbe-heer, maar hoeveel geld ze daar nog voor zullen krijgen, is sinds de herfst onzeker. Alles staat on hold. Grondaankopen die na jaren onderhande-len met boeren rond waren, gaan niet door. Ge-plande ingrepen om meer water vast te houden gaan niet door…’ Staatssecretaris Henk Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft besloten dat de aanleg van zogeheten ‘robuuste verbin-dingszones’ tussen de verschillende natuurge-bieden met onmiddellijke ingang wordt stopge-zet. Een grote aderlating, want die verbindings-zones zijn cruciaal voor de overlevingskansen van dieren- en plantenpopulaties. Bovendien wordt de EHS in 2018 voltooid verklaard, of dat nu daadwerkelijk zo is of niet.

‘Een weiland is ook groen’Wat er daarnaast nog overblijft aan budget voor de natuur buiten de EHS is een groot vraagteken.

Het kabinet bezuinigt 60 procent op

natuurbeheer. Wat zijn de gevolgen?

‘Jaren van investeringen verdwijnen

in de prullenbak.’

door Marije Wilmink

Snoeien in

foto

nat

ur

e P

ictu

re

lib

ra

ry

/h

oll

an

ds

e h

oo

Gte

> Op het huidige budget van 500 miljoen voor natuur, landschap en recreatie wordt 60 procent gekort

> De ecologische hoofdstructuur moet inkrimpen, van 729 duizend hectare naar 600 duizend

> Bleker schrapt de geplande verbindingszones tussen cruciale natuurgebieden

groengroen


KapitaalvernietigingDat er bezuinigd moet worden, noemt Wams be-grijpelijk. Met het idee dat de EHS enigszins aan omvang moet inboeten kan hij leven. Maar de willekeur waarmee Bleker te werk gaat, vindt hij onverstandig. ‘In sommige gebieden ontbreken nog kleine stukjes. Neem een polder die je wilt inrichten als vochtig gebied, met stukjes moe-ras, waarvan tien hectare nog van een boer moet worden gekocht. Die niet aankopen kan bete-kenen dat het hele gebied onbruikbaar blijft als natuurgebied. Pure kapitaalvernietiging, want je gooit jaren van voorbereiding en grondaankopen zomaar in de prullenbak.’ Natuurbeheerders pleiten niet alleen collectief voor ‘afslanken met beleid’. Ze willen ook alle-maal meer tijd om de EHS te realiseren. Wams: ‘Bleker zegt nu simpelweg dat het in 2018 einde oefening is, en wat dan niet is bereikt: jammer dan. Terwijl wij het geld liever uitsmeren over een langere periode: per jaar wat minder beste-den, maar dan wel kunnen doen wat nodig is om een goed functionerende EHS te krijgen. Kost geen geld, alleen wat meer tijd.’

PannenkoekenhuizenDe geplande bezuinigingen zijn echter zó fors, dat je er met afslanken en uitsmeren bij lange na nog niet bent. Willems wil daarom politieke aan-dacht genereren voor de baten van natuur- en landschapsbeheer. ‘Uit recent onderzoek blijkt dat een fraai landschap het aantal gezondheids-klachten vermindert. Dat is ook een economi-sche waarde. En talloze recreatieondernemingen als pannenkoekenhuizen en conferentiecentra

verdienen fors aan hun locatie in het groen.’ Ho-genboom pleit voor veel inventiviteit in het zoe-ken naar andere financieringsbronnen en nieu-we investeerders in natuur en landschap. ‘Denk bijvoorbeeld aan een zorgcentrum dat zich graag aan de rand van de stad in het groen wil vesti-gen. Nu zou dat centrum geen bouwvergunning krijgen. Misschien moet je bebouwing toestaan onder voorwaarde dat ze de natuur in de directe omgeving ontwikkelen en beheren, en ook toe-gankelijk maken voor recreanten.’ Wams ziet ook kansen in het parallel investe-ren in zowel infrastructuur als natuur. ‘Neem de rondweg rond Tilburg, waar een nieuwe weg én ruimte voor natuur zijn gerealiseerd. Of de Eelder en Peizermaden nabij Groningen, waar waterbe-heer gekoppeld is aan recreatie en natuurontwik-keling. We zullen nog meer moeten inzetten op dergelijke win-winprojecten.’

StrijdbaarNiet alleen de natuur zelf ligt onder vuur, maar ook veel van de organisaties die voor de natuur opkomen. Voor Natuurmonumenten, dat rela-tief onafhankelijk is van overheidsgeld, geldt dat minder. De organisatie wordt volgens Wams ‘heel strijdbaar’ van de kabinetsplannen. ‘Wij begonnen honderd jaar geleden als particulier initiatief en halen op elke euro overheidsgeld drie euro elders vandaan. We gaan gewoon door met natuurher-stel. Het is alleen wrang dat zo’n periode van botte bezuinigingen veel tijdverlies oplevert, en daarmee verlies van unieke dieren en planten. Tien jaar niet investeren betekent helaas niet alleen stilstand, maar ook onherroepelijk achteruitgang.’ <

Ook de ontwikkeling van het Oostvaar-derswold staat door de bezuinigingen ter discussie. GroenLinks bezocht onlangs het gebied. Jolande Sap: ‘60 procent van de benodigde landbouw-grond is al door het Rijk aangekocht. Er liggen prachtig uitgewerkte plannen klaar voor een bos dat goed is voor natuur en recreatie. Het Oost-vaarderswold moet er gewoon komen.’

Het Oostvaarderswold moet de Oostvaar-dersplassen en het Horsterwold met elkaar verbinden, waardoor in Flevoland een aaneen-gesloten natuurgebied ontstaat.

groengroen


Opinie

‘Geen commentaar’

‘Geen commentaar’, zo luidde de reactie van de AIVD op de biecht van Paul Kraaijer in de Telegraaf van 4 juni jl. dat hij ruim 25 jaar als

infiltrant voor die dienst in activistisch Nederland had gespioneerd. Kraaijer speelde naar eigen zeggen informatie door van organisaties als AFA (Anti Fascistische Actie), ADC (Anti Dierproeven Coalitie), antiglobalisten en het Kurdistan Infor-matie Centrum. Pikant detail is dat Kraaijer ook fractieassistent was voor GroenLinks in Zwolle. Bovendien presenteerde hij zich vaak als ‘jour-nalist’. Hij hield een eigen blog bij en schreef voor activistenbladen.

Het is onduidelijk in hoeverre Kraaijer de waar-heid spreekt, maar door de opstelling van de AIVD zal die vraag voor ons onbeantwoord blij-ven. En dat is problematisch. Ook de vragen die bij dit soort infiltraties naar boven komen – hoe terecht is het bespioneren van deze activisten, speelde hij informatie van GroenLinks door of misbruikte hij zijn positie als journalist – blijven daarmee onbeantwoord. Alleen de leden van de Commissie Stiekem van de Tweede Kamer kun-nen hier inzicht in krijgen, vooropgesteld dat ze daar om vragen. In de praktijk hebben drukbe-zette fractievoorzitters echter weinig aandacht voor dit soort kwesties. Een oplossing zou zijn als specialisten uit de fractie de geheime informatie van de inlichtingendiensten kunnen beoordelen. Dat is wel eens besproken, maar nooit door de Tweede Kamer doorgezet.

In maart 2006 miste de Tweede Kamer een eerste kans om die controle beter te regelen. De Commis-sie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) constateerde toen dat de AIVD zijn taak op het terrein van activisme verbreed had. Waar de dienst zich vroeger beperk-te tot ‘gewelddadig politiek activisme’ onderzoekt

De controle op inlichtingendiensten kan en moet op vele

terreinen verbeterd worden, zegt Wil van der Schans.

De ‘zaak Paul Kraaijer’ is een mooie aanleiding daartoe.

de AIVD tegenwoordig mogelijke radicalisering van personen binnen het activisme. Gaat deze be-moeienis van de AIVD niet veel te ver? Wat wordt als mogelijke radicalisering gezien? Had de Koude Oorlog ons niet geleerd dat het registreren van alle communisten ook negatieve effecten heeft? Vra-gen die destijds niet gesteld werden, maar nu met de kwestie Kraaijer weer actueel zijn.

Ook buiten de Tweede Kamer valt er wat bij te spijkeren aan de controle op inlichtingendien-sten. De CTIVD mag slechts bekijken of de dien-sten zich aan de wet houden. Waarom geen in-specteur-generaal aangesteld, die ook de nood-zaak en effectiviteit van maatregelen onderzoekt?

Ten slotte kan GroenLinks op lokaal niveau de kwestie aan de orde stellen. Kraaijer was im-mers assistent van de gemeenteraadsfractie van GroenLinks in Zwolle. Bovendien werd Kraaijer niet alleen gerund door de AIVD; ook de Regi-onale Inlichtingendienst (RID) trad op als be-geleider van de infiltrant. Het zou logisch zijn om de korpsbeheerder en de korpsleiding ter verantwoording te roepen. Had Kraaijer ook de opdracht om binnen GroenLinks informatie te verzamelen, maakte hij gebruik van het contac-tennetwerk en kreeg hij in die periode ook ver-goedingen van de RID?

Regionale Inlichtingendiensten zijn zo’n beetje de slechtst gecontroleerde diensten in Neder-land, waarschijnlijk omdat ze in het schimmige gebied tussen politie en inlichtingendiensten opereren. De rol van Paul Kraaijer onderzoeken is een mooie aanleiding om ook die controle ein-delijk eens te regelen.

Wil van der Schans, onderzoeksjournalist en specialist op het gebied van inlichtingendiensten


De heilige 18 miljardNu de zetelverdeling van de Eerste Kamer een feit is, komt het

kabinet pas echt goed op gang. De noodzaak van 18 miljard

bezuinigen lijkt een natuurlijke wetmatigheid te zijn geworden.

Econoom Jonne Arnoldussen over zin, onzin en – vernietigend –

effect van de huidige bezuinigingsgolf.

Onder dit kabinet lijkt het halen van 18 miljard ‘bezuinigingen’ een doel op zich geworden. Ongeacht het daadwerkelijke economisch effect –

laat staan het welzijnseffect – moet en zal die 18 miljard worden gehaald. Het kabinet wil dat in 2015 het gat op de overheidsbegroting 18 miljard kleiner is. GroenLinks stelde in haar verkiezings-programma voor om dat gat in deze slechte eco-nomische tijden met iets meer dan 10 miljard te verkleinen. Ook dat komt al neer op een in histo-risch perspectief enorme opgave van bezuinigin-gen van bijna twee procent van het bruto natio-naal product. Hoe zit dat nou eigenlijk?

Ongeveer één derde van de 18 miljard bestaat helemaal niet uit echte bezuinigingen maar uit belastingverhogingen. Dat is natuurlijk een merkwaardig onderhandelingsresultaat van drie partijen die tijdens de verkiezingen belasting-verlaging beloofden voor de ‘hardwerkende Ne-derlander’. Op zich is het best verstandig om zo’n grote en snel door te voeren operatie deels op te vangen door belastingverhogingen. Waarbij het verschil tussen bezuinigingen en belastingver-hoging overigens vaak veel meer zwart-wit wordt neergezet dan het is. Als wij in Nederland bij-voorbeeld kinderopvang voor werkende ouders hadden geregeld via belastingaftrek in plaats van een toeslag, was die misschien wel bijna net zo heilig geweest als die andere aftrek…

Wat de bezuinigingen nu vaak extra pijnlijk maakt, en vaak ook een groot verlies van banen met zich meebrengt, is dat veelal dezelfde delen van de samenleving die geraakt worden door de bezuinigingen ook nog eens getroffen worden door de belastingverhogingen. Een goed voor-beeld is de cultuursector, die te maken heeft met bezuinigingen én met een btw-verhoging.

ThuiszittenHet kabinet lijkt gek genoeg geeneens zozeer de hardwerkende Nederlander te helpen, maar vooral thuiszitten te stimuleren. Als je een aantal maatregelen onder elkaar zet – zoals de bezuini-gingen op kinderopvangtoeslag, pgb, re-inte-gratie, inburgering, sociale werkplaatsen en het openbaar vervoer – hebben ze één ding gemeen: ze zorgen ervoor dat er minder mensen kunnen meedoen in onze maatschappij.

Door deze weinig (hervormings-)gerichte bezui-nigingen becijfert het Centraal Planbureau (CPB) dat dit kabinet in 2015 al meer dan 100.000 banen zal hebben vernietigd. Iets wat in ons vergrijzen-de landje een opmerkelijke prestatie is. De men-sen die keihard nodig zijn om bijvoorbeeld oude-ren te verzorgen, komen nu dus thuis te zitten. In het onverhoopte geval dat dit kabinet de rit uitzit, moeten volgende kabinetten dus keihard aan de bak om grote groepen Nederlanders die op grote afstand van de arbeidsmarkt zijn geraakt, weer aansluiting te laten vinden. Helaas weet iedereen hoe moeilijk dat is. Hier kiest GroenLinks voor geleidelijke bezuinigingen zodat de tekorten niet worden doorgeschoven naar volgende genera-ties, in plaats van de botte bijl die hen opzadelt met grote problemen rond werkgelegenheid en leefomgeving.

Wellicht had dit kabinet beter kunnen kiezen voor het activeren van mensen door de belas-ting op werk te verlagen in ruil voor bijvoorbeeld meer ontmoedigende belastingen op milieuver-vuiling. Ook volgens de rekenmeesters van het CPB een zeer geschikt recept voor meer welvaart, werkgelegenheid en bovenal welzijn.

Jonne Arnoldussen


brieven Brieven aan de redactie van maximaal 250 woorden zijn welkom. De redactie houdt zich het recht voor brieven in te korten of niet te plaatsen.

hDiscriminatieTofik Dibi stelt in het artikel ‘Zwijgen is fout’ (GroenLinks Magazine, mei 2011) over het ver-minderen van discriminatie dat enorme vooruitgang kan worden geboekt in de interetnische ver-houden als GroenLinks ‘als link-se partij ook met PVV-stemmers in gesprek zou gaan’. Dibi maakt hier een inschattingsfout die ik bij veel GroenLinksers ontwaar. Het probleem zit vooral in de gedachte van Dibi dat de hui-dige PVV-kiezer een potentiële GroenLinks-kiezer is. De denk-beelden van veel PVV-kiezers t.a.v. problemen geassocieerd met de huidige interetnische ver-houdingen in Nederland (zoals veiligheid, immigratie, integratie en de vermeende verwaterende nationale identiteit) wijken sterk af van de denkbeelden van GroenLinks. Dit geldt voor de accenten, de benaderingswijze en de formulering van zowel de oplossingen als de problemen. Ook in het serieus nemen van PVV-ers heeft GroenLinks nog een ontwikkeling te gaan. Dibi maakt ‘nadrukkelijk een onder-

scheid [..] tussen de PVV als par-tij en haar kiezers’, waarmee hij de PVV impliciet lijkt weg te zet-ten als een onredelijke, ‘foute’ of discriminerende partij waarop je niet kán stemmen. Hij realiseert zich blijkbaar niet, dat hij een overtuigde PVV-kiezer hiermee wegzet met dezelfde impliciete kwalificaties. Hij neemt de PVV-er niet serieus in zijn partijkeuze. Mijn idee is dat GroenLinks dient te stoppen met het doen alsof ze de PVV-kiezer begrijpt, zijn problemen serieus neemt en voor de PVV-kiezer een alterna-tief kan zijn.Laurens van Nes, Den Haag

1,11 procentAls een mens zich een doel heeft gesteld, wat is hij dan bereid aan te richten om een symbo-lische 1,11 procent van dat doel te behalen? Ik heb het over de cultuurpolitiek van Rutte-1. Die bezuiniging spot met het be-schaafde imago van Nederland, terwijl ze een verwaarloosbaar rendement heeft. Het maakt een sector kapot die de afgelopen jaren bloeide en een eersteklas

exportproduct vormt waarop we terecht trots zijn. Het ‘resultaat’ van de bezuiniging wordt ook nog eens betwist: er zijn eco-nomen die zeggen dat cultuur in zijn algemeenheid véél meer inkomsten genereert dan de direct zichtbare (kaartverkoop). De Duitse collega van cultuur-staatssecretaris Zijlstra, chris-tendemocraat Bernd Neumann, zei in september 2010: ‘Met bezuinigingen op cultuur kun je geen begroting saneren, omdat de cultuuruitgaven slechts een schamele 1,9 procent bedragen van de totale begroting. Zelfs drastisch snijden in de cul-tuuruitgaven levert geen noe-menswaardige bezuiniging op, terwijl het wel schade toebrengt aan vele kleine en ook grotere culturele instellingen en acti-viteiten die onze maatschappij zo levendig en de moeite waard maken.’ Een extra pijnlijk inzicht hierbij is dat in Nederland de rijksbijdrage aan de cultuur zelfs kleiner is dan in Duitsland. De 200 miljoen die Zijlstra moet korten vormt slechts 1,11 procent van Ruttes 18 miljard, maar het

‘GroenLinks

moet niet

doen of ze

de PVV

kiezer

begrijpt’


jos

Zelf bepalenIndira Draijer (18) is burgerlid voor GroenLinks in de Provinciale Staten van Flevoland. Daarnaast is ze voorzitter van de stichting Flevolandse Jongeren en Politiek én voorzitter van Dwars Almere. Gevraagd naar een kunstzinnige inspiratiebron noemt zij de in 2009 gemaakte film My sister’s keeper, van Nick Cassavetes.

‘My sister’s keeper gaat over een gezin waarin de dochter aan kanker lijdt en haar ouders besluiten een tweede kind te nemen die levenslang als do-nor voor haar zus moet dienen. Ik heb de film een half jaar geleden bekeken met mijn eigen zus. We vonden het beiden een heftig verhaal. Het gaat over het dilemma of de jongste zus kiest voor haar eigen vrijheid of voor het leven van haar zus.Ongeveer een jaar geleden ben ik lid geworden van Dwars. Ik kom uit een GroenLinks-nest. Mijn ouders

deden niet aan politieke propaganda, maar de plicht om zorg te dragen voor de aarde heb ik wel meegekregen. Als kind heb ik met mijn klas het provinciehuis bezocht. Dat gebouw heeft indruk op me gemaakt, het is sowieso heel mooi. Provinciepolitiek was een ongrijpbaar gebied voor mij, dat maakte het ook fascinerend. Het rijk doet steeds minder aan taken; gemeenten zijn soms te klein en kunnen niet alles. De provincie is een essentiële tussenlaag. En heel bepalend op het gebied van openbaar vervoer, energie, zorg, onderwijs en natuur.Nu ik burgerlid ben is dat ongrijpbare dat ik als kind ervoer, verdwenen en kan ik zelf bepalen wat er in mijn omgeving gebeurt. Ik hoop deze periode nog als Statenlid geïnstalleerd te kunnen worden en echt invloed uit te kunnen oefe-nen.’ Rieke Spierings

Links bezuinigenEr bestaat een oude linkse wijsheid en die luidt: bezuinigen kan je beter aan rechts overlaten. Wie hierover vandaag de dag op de burelen van linkse fracties in de Tweede Kamer navraag zou doen, zal vermoedelijk nog maar weinig aan-hangers van deze wijsheid aantreffen. Dit kabinet, zo zul-len onze linkse vrienden zeggen, bezuinigt niet, dit kabinet vernietigt. Nee, dat zou links toch veel beter doen. Eerlijk gezegd ben ik daar nog niet zo van overtuigd. Even ter herinnering: ook GroenLinks wilde ruim 16 miljard bezuinigen, ‘slechts’ anderhalf miljard minder dan Rutte c.s. nu van plan is. Ja, en dan komen we altijd met de 11 miljard hypotheekrenteaftrek op de proppen, maar iedereen weet dat je die ombuiging niet in een paar jaar kan realiseren. Dat is langetermijnwinst. Nee, ook onder links waren de kosten van de AWBZ, de groei van de pgb’s, de uitgaven van de sociale zekerheid niet veilig geweest. Het was vast en zeker allemaal redelijker en eerlijker verlopen (daar gaan we dan maar even van uit), maar dat het mes er in had gemoeten daar hoeft niemand aan te twij-felen. De vraag is dan wel hoe? Wat zou het linkse verhaal zijn dat bij deze gigabezuinigingen verteld zou worden? Daarover hoor ik bitter weinig. Is er eigenlijk wel een linkse hervormingsagenda? In Engeland is er een heftig debat gaande over David Camerons-parool ‘the Big Society’. In dat debat gaat het over de verhouding staat-burgers, over de onmacht van de bureaucratische ordeningen, de gulzigheid van instituties en de kracht van community’s. Het spannende aan dat debat is dat daar ook de opvattingen van links over bijvoorbeeld zoiets als overheidsverantwoordelijkheid aan het schuiven zijn. Zo’n debat zou links in Nederland ook moeten aangaan. In zo’n debat ontkomt links er niet aan om heel kritisch te zijn over het feit dat relatief gezien nergens in de beschaafde wereld zoveel burgers op de declaratierol van publieke instanties (jeugdzorg, UWV, DWI, reclassering, gevangenissen, GGZ, schuldhulp, passend onderwijs, etcetera) staan als in Nederland. En dat het ook nergens zo omslachtig en bureaucratisch is georganiseerd als hier. En dat burgers als puntje bij paaltje komt nauwelijks enige controle hebben op deze apparaten. Laat staan dat men-sen aan de onderkant van de samenleving er nu zoveel beter van worden. Dat schreeuwt om een links perspectief. Wat er (nog?) niet is. Zolang het rond dit soort fundamentele kwesties stil blijft in het linkse kamp, is die oude linkse wijsheid daarom zo gek nog niet.

Jos van der Lans is cultuurpsycholoog en journalist. Van 1999 tot 2007 was hij Eerste Kamerlid voor GroenLinks.

is tegelijkertijd 22 procent (!) van het bedrag waarmee de staat tot nog toe cultuur ondersteunde en toegankelijk maakte voor een groot publiek. Ik kan maar één plausibele reden ontwaren voor de onevenredige cultuurkorting: sym-boolpolitiek.Alban Wesly, musicus, Amsterdam

Openbaar vervoerIs GroenLinks geen voorstander meer van goed openbaar vervoer? Tweede Kamerlid Ineke van Gent ontpopt zich als een echte dwars-ligger op de weg naar algemeen gebruik van de ov-chipkaart. Is zij vergeten hoe lang wij vroeger in de rij moesten staan om een kaartje te kopen? Hoe massaal strippen-kaarten werden gestolen en nage-maakt? Hoe hardnekkig de fraude in de Amsterdamse metro was? En

hoeveel moeit het kostte om dat op te lossen? De ov-chipkaart is een zegen voor mij als treinreiziger en dat uitchecken is gewoon een kwestie van wennen, daarover moet je niet gaan mekkeren. Uiteraard zijn er nog een aantal kinderziektes, het is een gigantische operatie om dit ingevoerd te krijgen ondanks die belachelijke privatisering van het ov. De privatisering is de boos-doener die het systeem zoveel ingewikkelder maakt. Al die details die Van Gent nu aan de minister vraagt, daar gaat die minister sedert de privatisering helemaal niet meer over. De minister kan proberen in onderhandelingen nog wat te bereiken, maar het onheil van de privatisering is geschied. Wat over-blijft, is kruimelwerk, waardoor Van Gent zich laat afleiden van de echte problemen. Michiel ter Horst, Amsterdam

Pe

ra

mic

hie

ls

Geïnspireerd


‘Burgemeester is een fantastisch beroep’, aldus Maria Wiebosch, burge-meester van Hardinxveld-Giessendam. ‘De meeste burgemeesters zijn wet-houder geweest, maar dat hoeft niet per se. Zelf was ik onder andere gemeente-raadslid en waterschaps-bestuuurder. Het is in ieder geval belangrijk dat je aantoonbaar bestuurlijke ervaring hebt. Als je wilt weten in hoeverre jij over de nodige burgemeestercom-petenties beschikt, doe dan de test op www.hoewordik-burgemeester.nl.’

Schrijf je nu vast in voor het najaarsaanbodVanaf september kun je weer volop aan je politieke vaardigheden werken in een groot aantal trainingen van de GroenLinks-Academie. Uit het vertrouwde standaardaanbod, maar ook in nieuwe trainin-gen. Want de GroenLinks-Academie speelt met haar aanbod voort-durend in op de behoeften van leergierige GroenLinksers.

Aanbod september 2011 (open inschrijving):• 3september:Politiekvoorbeginners(nieuw!).Hoe werkt politiek

en wat is de plek van GroenLinks in het politieke landschap? Een training voor iedereen die de basis van het politieke werk wil leren kennen.

• 15september:Socialmedia(workshop).Over de kenmerken, mogelijkheden en gebruikers van weblog, facebook en twitter.

• 17september:Overtuigenddebatteren.Leer je standpunt helder, bondig en krachtig neer te zetten en om te gaan met debattrucs.

• 23en24september:Meerdaagsetrainingfractievoorzitters.Totaal drie dagdelen. Hoe leid je een fractie zonder dat je een hiërarchisch leidinggevende bent?

• 29september:Initiatiefvoorstellen(workshop).Tips en trucs voor de opzet van je eigen initiatiefvoorstel in de gemeenteraad of Provinciale Staten.

• Opaanvraag:teambuilding en strategiesessies voor fracties en afdelingen, in company-trainingen en individuele coaching.

Meer informatie en inschrijven: www.academie.groenlinks.nl.

GROeNliNks ACAdemie

grondinformatie, door feedback te geven op brieven en cv’s en te lobbyen bij de commissaris van de Koningin (een goede referentie vanuit de partij is een pré). In het najaar start bij voldoende belangstelling een tweede groep met specifiek op het burgemeesterschap gerichte sollicitatiebegeleiding.

Belangstelling? Meld je! Heb je behoefte aan een loop-baangesprek om te onderzoe-ken of het burgemeesterschap iets voor jou is? Of ben je al van plan om te solliciteren of je te melden voor het waarnemer-schap? Neem dan contact op met Liesbeth Tettero, manager Politiek Personeelsbeleid, via [email protected] of 030-2399900. Als je regelmatig een overzicht wilt ontvangen van

Maria Wiebosch: ‘Burgemeester is een fantastisch beroep’.

AgendaWOeNsdAG 7 septemBeRBijeenkomst Groen Onderneemtzie www.dewerkvloer.groenlinks.nl

8-11 septemBeRGreen European Summer Universityzie www.green-summer-university.eu

vRijdAG 23 septemBeRNetwerkbijeenkomstGroenLinks-bestuurders

actuele politiek-bestuurlijke vaca-tures, stuur dan een motivatie (in welke vacatures heb je interesse en waarom?), een recent cv en een foto naar [email protected].

Om burgemeester te wor-den, stuur je een sollicitatie-brief naar de commissaris van de Koningin. Hij of zij kan je uitnodigen voor een gesprek en voordragen bij de vertrouwenscommissie van de gemeente. Je kunt je ook melden als kandidaat voor interim-burgemees-terposten, als waarnemer. Wat de partij kan doen, is zorgen voor goede kandidaten en hen zo goed mogelijk ondersteunen. Dit kan door geïnteresseerden in contact te brengen met lokale afdelingen, hen bij te staan met tips en achter-

Meer GroenLinks-burgemeesters!

Slechts negen van de 418 gemeenten hebben een GroenLinksburgemeester. En dit jaar zijn er veel burgemeestervacatures, door herindelingen en pensioengerechtigden. Dat biedt kansen. Het Politiek Personeelsbeleid van GroenLinks richt zich daarom dit jaar met nadruk op burgemeesterkandidaten.


Colofon GroenLinks MagazineNr. 4, juli 2011

GroenLinks Magazine is een uitgave van het partijbestuur van GroenLinks en verschijnt 6 maal per jaar in druk. Het wordt samengesteld door een onafhankelijke redactie, die werkt op basis van een redactiestatuut.

Abonnement Leden van GroenLinks ontvangen het blad gratis. Anderen kunnen zich abonneren voor € 17,50 per jaar. Er is een gesproken editie beschikbaar voor mensen met een leeshandicap. Opgave via het Landelijk Bureau van GroenLinks, Postbus 80083503 RA UtrechtBezoekadres: Oudegracht 312Utrechttel. 030 2399900 [email protected] www.groenlinks.nl

Redactie Carolien Ceton (waarnemend hoofdredacteur), Marc van Dijck (redacteur), Simon Otjes en Lin Tabak.

Redactieadres:Postbus 80083503 RA Utrechttel. 030 2399909 [email protected] http://magazine.groenlinks.nl

Aan dit nummer werkten verder mee: Jonne Arnoldussen, Rinske Bijl, Pieter Geenen, Annet de Kruijf, Jos van der Lans, Wil van der Schans, Rieke Spierings, Michiel Wijnbergh en Marije Wilmink, Wanda Zoet. Publieksvoorlichting: Margot de Bekker

VormgevingRuparo (Ingeborg Seelemann en Ivo Sikkema), Amsterdamwww.ruparo.nl

Druk Meijer Rotatie op 100% kringlooppapier.ISSN 1380 3700

AdvertentiesAdviesbureau Cadex 0111 643307, www.cadex.nl

Tweede Kamerfractie GroenLinksPostbus 200182500 EA Den Haagtel. 070 3183030fax. 070 [email protected]

Sluitingsdatum29 augustus (verschijnt 17 september)

VoorpaginafotoBram Budel / Hollandse Hoogte

Rol Partijraad in ontwikkeling

Contact en informatieAdreswijziging doorgeven: groenlinks.nl/contact/serviceContact met landelijk bestuur, webmasters, webwinkel: groenlinks.nl/contact/serviceContact met Tweede Kamer-leden: groenlinks.nl/contact/publieksdienstInhoudelijke vragen over GroenLinks-plannen en -beleid: groenlinks.nl/contact/publieksdienstNaast het papieren Groen-Links Magazine bieden we diverse mailnieuwsbrieven die je op de hoogte houden van GroenLinks in het algemeen of speciale onderwerpen. Meer informatie en abonneren: zie groenlinks.nl/nieuwsbrieven

18 juni kwam de Partijraad bijeen. Op deze bijeenkomst, de zesde sinds de vernieuwing van dit partijorgaan in 2010, discussieerden de leden over het thema diversiteit en over de vernieuwing van de Partijraad zelf.

Diversiteit staat hoog in ons vaandel, maar hoe ga je om met situaties waarin verschillende diversiteitswensen conflicte-ren? De Partijraad verkende de mogelijkheden via stellingen over o.a. ritueel slachten en een quotum voor vrouwen aan de top. Na vurige pleidooien door Herman Meijer en Hanneke Felten prikkelde de debatleider de aanwezigen om – letterlijk – positie in te nemen en hun argumenten scherp te formu-leren. Dat leidde tot levendige debatten, maar slechts weinig leden bleken door de ‘overkant’ overtuigd geraakt. Het debat was verkennend, en leidde dus niet tot een onmiddellijk resultaat. Dit tot ongenoegen van een deel van de Partijraad; immers, de Partijraad heeft de bevoegdheid richtinggevende uitspraken te doen. De rol van

de Partijraad is dus nog duidelijk in ontwikkeling.

Grote stap vooruit Over welke onderwerpen willen we debatteren en wat gebeurt er met de uitkomsten? Die vraag stond centraal in een korte zelfe-valuatie. De leden constateerden dat er het afgelopen jaar al een grote stap vooruit is gemaakt: de debatten zijn veel levendiger en inhoudelijker geworden. Wel wil de Partijraad nog meer zicht-baar worden voor de achterban en meer input krijgen vanuit de leden. Verder zijn er plannen voor een online forum waarmee Partijraadsleden ideeën en argu-menten kunnen uitwisselen. De

uitkomsten van de debatten, die in bijzondere gevallen kunnen worden vastgelegd in expliciete richtinggevende uitspraken, zul-len dan op termijn gaan leiden tot aanpassingen in bijvoorbeeld verkiezingsprogramma’s en beleidsplannen.

Over de PartijraadDe Partijraad is binnen Groen-Links het podium voor discus-sies en ideeën. De Partijraad bestaat uit 80 leden die afkom-stig zijn uit lokale en provinciale afdelingen (68 leden), uit lan-delijke werkgroepen (10 leden) en vanuit DWARS (2 leden). Partijraadbijeenkomsten zijn openbaar. Zie www.organisatie.

Groen OnderneemtBij deze bijeenkomst van het landelijke netwerk Groen Onder-neemt spreekt Elisabeth Roelvink, Wereld Coach en actief Groen-Linkser, over nieuwe geldvormen en bijbehorende vormen van uitruil van diensten. De avond wordt afgesloten met een borrel.7 september 19.30 uur, Café Florin, Utrecht.

Green Summer University De Green European Summer University wordt gehouden van 8 tot en met 11 september op de grens van Duitsland en Polen. Voor allen met een kritische en creatieve instelling.Visies op de toekomst van Europa;workshops over tal van onderwerpen;prettig samenzijn, plezier, muziek, cultuur en goed gezelschap.Zie www.green-summer-university.eu (inschrijven tot 31 juli, korting voor snelle inschrijvers)

Dit katern is een uitgave van het Landelijk Bureau GroenLinks.


‘Ik ben van huis uit altijd gestimuleerd om door te leren. Mijn jongere broer nam de boer-derij van mijn vader over, en ik ging eerst in Wageningen studeren en daarna bij Stichting Natuur en Milieu werken. Maar toen begon het te knagen. Ik wist: als ik later zeventig ben en terugkijk op mijn leven, zal ik het niet kun-nen accepteren als ik geen boer ben geweest. Dus ging ik toch maar in gesprek met mijn vader en broer.’ Samen met broer Johan runt Van Zelderen nu een biologisch melkveebedrijf in Noord-Brabant. Ze hebben zeventig melkkoeien en veertig stuks jongvee op 42 hectare grond, en produceren ieder jaar een half miljoen liter melk. Beide broers werken in deeltijd, ze heb-ben geen personeel in dienst. ‘Het inkomen van de boerderij is eigenlijk net voldoende voor één persoon om van te leven. Wij delen het, en hebben daarnaast gelukkig allebei een partner die elders geld verdient. Zo gaat het net, maar je moet niet gaan uitrekenen wat je per uur verdient.’ De lage melkprijzen zijn al jaren een probleem. Van Zelderen rekent voor:

‘De kostprijs van een liter melk is 55 cent, als je een normaal arbeidsloon voor jezelf mee-rekent. We krijgen er nu slechts 48 à 49 cent voor. En dat is de afgelopen jaren ook nog wel een stuk minder geweest.’

Geen eilandToch lijkt de financiële situatie van Nederland-se boeren voor Van Zelderen niet het grootste issue. Hij kan nog wel wat belangrijker dingen noemen, zoals dierenrechten, milieu, biodi-versiteit en voedselzekerheid. Daar zet hij zich voor in op de dagen dat hij niet op de boer-derij werkt, als voorzitter van meerdere clubs: de Landbouwwerkgroep van GroenLinks, de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO), de Biovak en de vakgroep biologische landbouw van de Land- en Tuinbouworga-nisatie Nederland (LTO). ‘Ik ben een echte bestuursboer’, zegt hij zelf dan ook trots. Hij is ook nog lid van de partijraad van GroenLinks en volgt een opleiding voor commissarissen en toezichthouders aan de Erasmus Universi-teit. ‘Een boer werkt nou eenmaal niet op een

eilandje. We zijn onderdeel van de voedsel-industrie, en de manier waarop dat geregeld wordt heeft heel wat consequenties voor de gezondheid van mensen en dieren en van de samenleving als geheel.’ Ook binnen Groen-Links weigert hij als Landbouwwerkgroep op een eilandje te gaan zitten. ‘Het is mijn missie om de betrokkenheid van mensen bij bijvoor-beeld het milieu, de noord-zuidverhoudingen en dierenrechten dichter bij elkaar te brengen. We moeten af van al die one-issuegroepen, en gezamenlijk tot een visie komen waarin we elkaar niet tegenspreken vanuit onze verschil-lende belangen.’Eind mei organiseerde de Landbouwwerk-groep daarom samen met andere werkgroe-pen het eerste debat onder de noemer ‘Trek in de toekomst’. ‘Met 75 mensen uit verschil-lende geledingen van de partij hebben we heel gedreven brokstukken aan elkaar zitten lijmen. Dus het begin is er, nu moeten we nog zorgen dat we de handen op elkaar blijven houden.’<Rinske Bijl

&werkbl

GroenLinkserin de veeteelt:

BestuuRsBOeR’‘ik ben de

Naam: Kees van ZelderenLeeftijd: 54 jaarBeroep: biologisch melkveehouderMissie: weg met de one-issuebetrokkenheid

foto

rin

sK

e b

ijl


GroenLinks Magazine juli 2011

Documents

Transcript of GroenLinks Magazine juli 2011