GroenLinks Magazine december 2011

opvang

Milieu niet vanlinks alleen

Eerlijketen voor eeneerlijke prijs

Botsingtussen regelsen idealen

Europastaat op een tweesprong

MAGAZINEGROENLINKS

UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 6 - DECEMBER 2011

Werken voor de

in actieWie: Ivan Welters (op de rug gezien)Wat: Voerde met zijn acrobatiekclub Stichting Stapel actie tegen de bezuinigingen van het kabinet. Voor sommige mensen ‘stapelen’ de bezuinigingen zich op. Bijvoorbeeld: een lagere Wajonguitkering, afschaf!ng van het persoonsgebonden budget, een hogere eigen bijdrage voor de AWBZ – allemaal verschillende maatregelen die dezelfde chronisch zieke kunnen treffenWaarom: ‘Omdat het belangrijk is om een tegengeluid te laten horen. En omdat het leuk is om te doen’

foto Michiel Wijnbergh

GROENLINKS-BESTUURDERS hebben het zwaar in de provincie

16

MINDER GELD VOOR KINDEROPVANG minder ouders aan het werk

12

Opinie: ‘GroenLinks moet in actie komen; waar blijft het grote groene plan?’Op pagina 24

Weten we wel waarop we stemmen? 20

Joost Hartlief: gewoon doen 27Opvang?

Milieu niet vanlinks alleen

Eerlijketen voor eeneerlijke prijs

Botsingtussen regelsen idealen

Europastaat op een tweesprong

MAGAZINEGROENLINKS

UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 6 - DECEMBER 2011

Werken voor de Cover: foto Truus van Gog/ Hollandse Hoogte

JOLANDE SAPop bezoek in een megastal

14

GROENLINKS-BESTUURDERS hebben het zwaar in de provincie

16 22

Loopt de integratie vast of gaan we volle kracht vooruit?

CRISIS IN EUROPA6 Gisteren, na het werk

Snel nog even naar de biologische markt. Het is er wat duurder, dat spreekt. Maar het is ook lekker. En voor eten dat op een eerlijke en duurzame manier geproduceerd wordt, heb je ook wat meer over. Toch? Dus moet ik eerst nog wel even pinnen. Niet zoveel cash op zak.

Om de hoek is een pinautomaat – buiten gebruik. Verdorie. Ik moet opschieten, anders ben ik niet op tijd bij de opvang. Leidsters worden niet blij van ouders die hun kinderen te laat ophalen, en al helemaal niet als dat va-ker dan één keer per maand gebeurt. Ik speur alle vakjes van mijn tas en zakken van mijn jas af op zoek naar losse briefjes. De oogst is gering. In mijn portemonnee, zwerft daar toevallig nog een handjevol twee-euromunten rond? Wat zou een handje euro’s deze tijd volgend jaar doen, kan ik er dan nog een kilo bioappels voor kopen? Misschien zwerven er dan wel weer guldens in mijn portemonnee – die vijfguldenmuntstukken tikten trouwens ook altijd erg lekker aan. De score aan losse euro’s is voldoende, ik stap weer op de !ets.

Even later, op de markt. Vanaf mijn werk een behoorlijk eindje !etsen, maar ook dat spreekt. Je hebt niet op iedere straathoek een biologische markt. Sloooow food, het kost allemaal wat meer tijd. Geeft niet, want die heb ik ook. Eventjes dan. Eventjes de tijd om boodschappen te doen na het werk, mijn kin-deren zitten immers op de opvang. Nog wel. Maar of dat volgend jaar nog betaalbaar is?

Kunt u het niet meer volgen? Lees dan eerst dit Magazine.

Carolien Ceton

En verder2 In actie14 Korte berichten20 Media & meer24 Opinie26 Brieven26 Strip27 Column28 Partijkatern

Rian Lanenga, vrijwilliger in Ethiopië 32

G redactie

BOER is troef bijverduurzaming

Samen verderof ieder voor zich?

6 DECEMBER 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Samen verder of ieder voor zich?

Méér Europa is niet

de enige uitweg uit

de crisis. Maar het

Europa dat achterblijft

als de lidstaten niet

verder integreren, is

krachteloos. GroenLinks-

Europarlementariërs over

de eurocrisis, hun werk

en de dubbelheid van de

Nederlandse regering.

door Marc van Dijck

Europa is hot. Het belangrijkste woord van het afgelopen half jaar is euro. Voornamelijk gebruikt in de combi-natie met crisis. Toch zijn Europese

politici nauwelijks zichtbaar in de media. De Europese Unie (EU) kampt met een stevig !-nancieel en economisch probleem, en dat is juist het terrein van de lidstaten en hun rege-ringsleiders. Dus zijn het Angela Merkel en Nicolas Sarkozy, en soms Mark Rutte en Jan Kees de Jager, die het nieuws bepalen. ‘Jammer, maar er is in ieder geval wel genoeg aandacht voor Europa’, zeggen de GroenLinks-Europarle-mentariërs. Tweeënhalf jaar vormen Judith Sar-gentini, Bas Eickhout en Marije Cornelissen nu de GroenLinkse delegatie in Europa.

Alsmaar uitleggenEr heerst een groot misverstand over de Euro-pese politieke arena, waar de Europarlemen-tariërs vaak tegenaan lopen: dat een Europees politicus automatisch vóór alles is wat in Euro-pa wordt besloten. In het Europarlement draait het ook gewoon om politieke kleur. Hoewel het Sargentini irriteert dat ze vaak gevraagd wordt om het nut van Europa te ‘bewijzen’, vindt ze het ook begrijpelijk dat die vraag komt. ‘Omdat de Europese politiek toch gewoon op een af-stand staat van de mensen. Het gaat hier om de grote lijnen, niet om de dagelijkse waan. Maar als je een debatje in Nederland doet, eindigt dat er altijd mee dat je Europa moet verdedigen. Ik zou liever pleitbezorger zijn van mooie wetten en regels. Waarom we de EU hebben, kun je het beste uitleggen aan de hand van politieke ver-halen.’

GROENLINKS MAGAZINE / DECEMBER 2011 7

Eickhout ergert zich aan media ‘die op een luie manier verslag doen van Europa’. Het aantal jour-nalisten dat in Brussel zetelt, is met de tijd afge-nomen; dat helpt het Europese debat ook niet verder. ‘En de journalisten die in Brussel zitten, hebben de grootste moeite om hun verhalen ver-kocht te krijgen aan de redactie thuis’, zegt Corne-lissen. Eickhout ziet ook een gebrek bij Europese politici om hun werk toegankelijk uit te leggen. En dat terwijl in Europa steeds meer de kaders worden bepaald voor nationale wetgeving. Eick-hout: ‘Binnen mijn portefeuille milieu wordt op het scherpst van de snede beleid gemaakt. Aan de ene kant wordt gelobbyd door bedrijven die vooruit willen, die baat hebben bij energiebespa-ring en ambitieus klimaatbeleid, zoals de Philip-sen en Unilevers. Aan de andere kant staan de bedrijven die vasthouden aan gevestigde belan-gen, zoals de Shells en de Tata Steels. Die strijd is volop gaande, terwijl we in Nederland doen alsof klimaat en energie geen issues zijn, omdat we een kabinet hebben dat dat niet wil. Maar in Brussel gaat het debat keihard door. Het is een boeiende belangenstrijd waarin de politiek een sturende rol speelt.’

Sargentini vindt het belangrijk dat een onder-werp van alle kanten wordt besproken, dus ook de Europese. Als het gaat om internetbeveili-ging is DigiNotar een internationaal probleem, zegt ze, het onderwerp in die context bespreken maakt het debat over Europa een stuk natuurlij-ker. ‘Want uiteindelijk begrijpt iedereen dat onze grenzen open zijn en we dus een heleboel dingen samen moeten regelen.’ Probleem is alleen dat in het Nederlandse debat niemand meer durft te zeggen hoezeer we aan elkaar vastzitten en dat

oplossingen niet zo simpel zijn, zegt Sargentini. ‘Je kunt niet elke keer een simpel verhaal aan de Nederlander vertellen. Het is niet zwart óf wit, er zit ook nog grijs – of sterker: een heel palet aan grijs – tussen.’ Het feit dat veel zaken gezamen-lijk geregeld moeten worden, behoeft dus nog de nodige uitleg. Zeker in tijden van scepsis over het Europese project.

Verdere integratieDie scepsis kent de afgelopen maanden een nieuw hoogtepunt. Woensdag "# september jl. gooide de voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, de knuppel in het hoenderhok. Alleen als de lidstaten meer macht afstaan aan Europa zullen ze de eurocrisis overwinnen, zei hij in zijn jaarlijkse State of the Union. We moeten ‘de illusie loslaten’ dat een gemeenschappelijke munt en markt kunnen samengaan met een nationale aanpak van het economisch en begrotingsbeleid. Barroso was duidelijk: de crisis is niet veroorzaakt door de Europese instituties, maar ‘door lidstaten die hun bekrompen nationale belangen beharti-gen’. Verdere Europese integratie is noodzakelijk om economische groei te creëren en de !nanciële markten tot rust te brengen. Barroso oogstte groot applaus. Wat al snel gebeurt als iemand in het Europarlement voor meer Europese coördinatie pleit, zegt Eickhout: ‘Maar hij sprak ook bevlogen. En wat hij zei over de crisis, is waar, al mag hij van mij nog een stap verder gaan.’ De opstelling van de Nederlandse regering in het Eurodebat is buitengewoon dubbel, vindt Eick-hout: veel nationale politici spreken in het Eu-ropese debat ‘met twee tongen’. ‘Zodra zij naar Brussel gaan, zitten ze in het deskundigendebat waar het politieke vergrootglas minder groot is. En daarin is vrijwel iedereen het eens: wil je als EU internationaal een stem hebben, dan is er maar één optie: verdere integratie. Maar eenmaal thuis verandert de boodschap.’ De Nederlandse rege-ring wilde het debat over Europa aanvankelijk te-rughoudend voeren, vanwege de gedoogpartner, maar inmiddels zijn ze erachter dat dat niet kan. Nu is er een kentering zichtbaar, weliswaar niet uit passie voor het Europese project, maar uit econo-mische motieven, legt Eickhout uit. ‘Je ziet dat de Nederlandse politiek zich weer naar Brussel toe-draait. En die draai is veel groter dan hoe zij in de Nederlandse media wordt voorgesteld.’ Tekenend voorbeeld is Ruttes reactie in augustus na het vaststellen van het stabiliteitspact; een set maatregelen om iets te doen aan de schulden in de Eurozone die een gevaar vormen voor de sta-biliteit van de euro. Eickhout: ‘Landen kunnen boetes krijgen als zij in de toekomst niet aan nor-

De EurofractieHet Europarlement kent 736 leden. Daarvan zitten er 55 in de groep De Groenen/Vrije Europese Alliantie. De Groene fractie werkt met een co-voorzitterschap van Daniel Cohn-Bendit (Frank-rijk) en Rebecca Harms (Duitsland). De Nederlandse Marije Cornelissen is een van de vicefractievoorzitters. Met drie leden is GroenLinks de grootste delegatie in de fractie na de Duitse (14) en Franse Groenen (13). Nederland heeft in totaal 25 Europarlementariërs.

Eickhout: ‘In Nederland doen we alsof klimaat

en energie geen issues zijn, maar in Brussel

gaat het debat keihard door’

Bas Eickhout: ‘Euro vormt kern Europadebat’Bas Eickhout (35) komt van ouds-her uit het Europadebat; hij zat in de Europawerkgroep van Groen-Links en deed later de grondwet-campagne. In het parlement stortte hij zich op de euro: ‘Na mijn aan-treden als Europarlementariër had ik al snel door dat het fundamen-tele Europadebat om de euro zou gaan draaien.’ Hij doet het naast zijn taak als klimaatwoordvoerder voor de Groene fractie – zijn grote specialisme. Eerder deed hij tien jaar onderzoek bij het Planbureau voor de Leefomgeving op het

gebied van grensoverschrijdende milieuproblemen. Eickhout bewees dit jaar bruggen te kunnen bouwen met zijn rapport over de Europese klimaatdoelen; hij kreeg de volledige milieucommissie van het Europarlement mee in zijn ambitieuze klimaatdoelen. Helaas sneuvelde het voorstel uiteindelijk in het parlement zelf, waar uit Brits-conservatieve hoek de tekst zo werd afgezwakt dat Eickhout er zelf niet meer achter stond.


men voldoen voor hun schulden. Rutte zei: dit is geen afstaan van soevereiniteit, we gaan alleen maar strenger toezien op regels waar we toch al ja tegen hadden gezegd. Maar dat is een semantisch spel. Alleen afspreken dat je maar $% km per uur mag rijden gaat minder ver dan ook bekeuringen uitdelen als je te hard rijdt.’ Nog belangrijker is dat toen werd afgesproken dat Brussel ook naar an-dere economische indicatoren gaat kijken, zoals de private schuld. Nederland kampt bijvoorbeeld met een grote hypotheekschuld. Eickhout vindt het een goede zaak dat er ook op dit gebied be-weging zit in de Europese integratie. ‘Brussel zal nooit zeggen: gij zult de hypotheekrenteaftrek af-scha&en. Maar Brussel kan nu wel zeggen: als jul-lie die hypotheekschuld niet naar beneden krij-gen, dan gaan we een sanctieroute in.’ Terugkerend argument binnen het Nederlandse debat over Europa is het opgeven van soeverei-niteit. Een kwalijke zaak, vindt Cornelissen, om-dat er niet bij wordt verteld dat landen veel van hun zeggenschap allang hebben verloren. ‘Voor een pensioenstelsel heeft ieder land z’n eigen sy-steem, maar de EU werkt aan kaders die ervoor moeten zorgen dat die pensioensystemen houd-baar zijn voor de toekomst – een gevoelig onder-werp. Maar ook een voorbeeld van hoe je zeggen-schap kunt terugwinnen. Pensioenfondsen be-leggen internationaal en dan moet je ook zorgen voor een internationaal toezicht. Het lijkt alsof je dan je soevereiniteit opgeeft, maar in wezen krijg je dat juist terug, alleen niet op nationaal maar op Europees niveau.’

TweesprongDe solidariteit tussen Eurolanden komt nu erg onder druk te staan, maar je ziet toch, zegt Cor-nelissen, dat ze elkaar niet laten vallen. ‘De crisis kan een keerpunt zijn waarna er meer integratie komt. Ik heb alle hoop dat dit juist gaat leiden tot meer solidariteit.’ Méér Europa is niet de enige uitweg uit de crisis, vindt Eickhout, ‘maar we staan wel op een twee-sprong. Of je concludeert dat je geen geloof hebt in de politieke unie en dan moet je ook ophouden met de euro, want dat is het vehikel waarop de in-tegratie draait. Of je concludeert dat we wel verder integreren.’ Beide wegen leiden weg uit de crisis, maar aan het eind van die twee routes heb je twee totaal verschillende Europa’s. ‘Voor mij is de be-langrijkste vraag: hoe sta je er als Europa interna-tionaal bij over $% jaar? Als losse lidstaten die niks te zeggen hebben tussen China, de VS en India? Bij die route zal Nederland best blijven bestaan, en we kunnen vast een interessante doorvoernatie zijn, maar het is een Nederland dat mij niks zegt.’ Eickhout is optimistisch dat de andere weg wordt

ingeslagen, al heeft hij ook twijfels. ‘Er staan nu al-lerlei krachten op die zeggen: dit Europese project is ons te dierbaar om uit elkaar te laten vallen. Nu ook de Sociaal-Economische Raad bijvoorbeeld, en daarmee de vakbonden, die zich eerder niet zo sterk uit wilden spreken. Maar we scheren langs de afgrond, één misstap en we vallen er alsnog in.’

Eickhout ziet de crisis als een bewijs van het de-mocratisch tekort van Europa. De democratische bevoegdheden van het parlement moeten abso-luut beter en verkiezingen voor de voorzitter van de Europese Commissie zouden die voor de kiezer interessanter maken. Ook is een Europabreed de-bat een gemis. Eickhout: ‘Je ziet "' nationale de-batten die echt keihard tegen elkaar ingaan.’ Het Europarlement zou hier een rol in kunnen spelen, maar pakt die niet op. ‘We slagen er onvoldoende in om een brug te slaan; we zijn te veel een "#ste stem in die kakofonie van Europa. Dat komt om-dat wij heel vaak, ook een beetje uit miskendheid, gaan trommelen op het belang van Europees ge-

Sargentini: ‘We hebben een eerlijk, !exibel

en ruimhartig arbeidsmigratiebeleid

nodig, anders gaat de samenhang in onze

samenleving aan gort’

FOTO

MO

NIQ

UE

KO

OIJ

MA

NS

Judith Sargentini: ‘Van zes hongersnoden één maken’Judith Sargentini (37) kwam als delegatieleider in 2009 in het Euro-pees Parlement. Daarvoor was ze fractievoorzitter in de Amsterdamse gemeenteraad; de gangen van het Europarlement bezocht ze eerder als lobbyist voor mensenrechten en internationale samenwerking. Ze werkte voor het Nederlands Instituut voor Zuidelijk Afrika en Eurostep, de Europese alliantie van ontwikkelingssamenwerkingsorga-nisaties. Daarvoor voerde ze cam-pagne tegen bloeddiamanten, een

!nancieringsbron van gewapende con"icten in het door haar geliefde Afrika – een onderwerp dat ze onlangs in het Europarlement weer oppakte. Andere onderwer-pen waar ze zich op richt zijn migratie, burgerrechten en ontwikkelingssamen-werking. De puntjes op de ‘i’ worden vaak op het nippertje gezet. ‘We bespreken op donderdagmiddag altijd resoluties die mensenrechtendossiers betreffen. Dan wordt er op woensdagochtend nog onderhandeld; iedereen heeft zijn eigen versie van de hongersnood in Somalië. En dan moet je van zes hongersnoden in Somalië er één zien te maken.’ Op het gebied van burgerrechten had Sargentini dit voorjaar succes bij de wetgeving rond bodyscanners, waar nu geen röntgen-stralen in mogen zitten.


* Variabele rente per 26 oktober 2011. Wijzigingen voorbehouden. Per adres ontvangt u maximaal één scheurkalender. Deze aanbieding geldt tot 1 januari 2012 en geldt niet in combinatie met andere acties. De ASN Bank is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en heeft een vergunning van de Nederlandsche Bank N.V. Op tegoeden van klanten bij de ASN Bank is het wettelijke depositogarantiestelsel van toepassing.

Sparen bij de ASN Bank is goed voor mens, dier en klimaat. En voor uzelf. Want ASN Ideaalsparengeeft u 2,6%* rente zonder beperkende voorwaarden. En u krijgt nu de schitterend uitgevoerdeNational Geographic Scheurkalender 2012 cadeau! Heeft u al een rekening ASN Ideaalsparen?Stort dan vóór 1 januari a.s. ! 500,- bij en ook u krijgt de scheurkalender thuis gestuurd. Meer weten? Kijk op www.asnbank.nl of bel gratis 0800-0380 (ma/vr).

Geld spaart

Spaar bij een bankdie de wereld spaart.

ASN Ideaalsparen:

2,6%* rente,366 dagen kijkplezier

cadeau!

coördineerd beleid als dé oplossing. Terwijl "' nationale regeringsleiders allemaal met hun na-tionale discussie in de maag zitten, met name dat lastige Eurodebat. Ik worstel zelf met een idee om vanuit het Europees Parlement te zorgen dat je Griekse parlementariërs uitnodigt in het Neder-landse parlement en vice versa zodat mensen uit kunnen leggen hoe de problematiek in hun land wordt gezien. Het begint bij begrip voor elkaars positie, en je ziet die nu totaal ontbreken.’

Grote uitdagingHoe erg de eurocrisis ook is, die gaat – met slacht-o&ers – ook weer voorbij, zegt Sargentini. De grote uitdaging van de Unie ligt in de toekomst, als de vergrijzing doorzet. ‘Europa wordt ouder. De eco-nomie kun je veranderen, maar je verandert niet dat onze demogra!sche piramide is scheefge-groeid.’ Dat heeft implicaties voor de Europese ar-beidsmarkt, zegt Cornelissen. ‘Er zijn goede ver-lofregelingen nodig om te zorgen dat meer vrou-wen de arbeidsmarkt op kunnen. Ook moeten we werknemers uit het buitenland accepteren.’In Oost- en Zuid-Europa slaat de vergrijzing nog harder toe dan in het westen. Sargentini: ‘Neder-land kan het nog een tijdje uitzingen met Roe-menen en Bulgaren – als we ze toelaten – maar die landen halen dan weer mensen van buiten de unie. De Europese vergrijzingproblematiek is niet op te lossen met de huidige migratieregels.’ Daarom wil ze dat de EU een ‘eerlijk, (exibel en ruimhartig arbeidsmigratiebeleid’ ontwikkelt.

‘Het hele idee dat je de buitengrenzen stevig be-waakt om migranten tegen te houden, betekent ook dat je mensen die Europa al hebben bereikt, binnenhoudt. Die piekeren er niet over om te-rug te gaan, dan moeten ze heel die ellende nog een keer doormaken om terug te komen.’ Nieuw arbeidsmigratiebeleid is nodig, zegt ze, ook al heerst er – Europabreed – ‘een sfeer in de samen-leving die niet van migranten houdt’. En het moet snel: vanaf "%)$ gaat de demogra!e zienderogen achteruit. Sargentini: ‘Hoe langer je wacht, des te

groter de noodzaak wordt. Het is dan makkelijker om die plek met een illegale arbeider te vullen. Die wordt uitgebuit en betaalt geen belasting, waarmee dus ook de samenhang in je eigen sa-menleving aan gort gaat: de belasting wordt door minder mensen opgebracht, terwijl meer men-sen van de faciliteiten gebruik maken. Politici durven dat nog steeds niet echt hardop te zeg-gen, maar eigenlijk moeten ze wel.’

Nek uitstekenOok Eickhout kijkt uit naar politici die durven: ‘Als de politiek schimmig blijft doen over wat de Europese politiek voor burgers betekent, dan kom je er niet uit. Dan blijf je het beeld beves-tigen van Europa dat het verprutst, hoewel het de lidstaten zijn die niet tot daadkracht komen. Daarmee zaai je scepsis, achterdocht.’ Mensen willen vooral een eerlijk verhaal horen. Uit het nee tegen de grondwet in "%%$ concludeerde Eickhout indertijd niet dat er onder Nederlan-ders geen draagvlak is voor Europa, maar dat ze genoeg hadden van het oneerlijke gedraai van de kabinetten toen. ‘Als jij wilt dat er meer integra-tie plaatsvindt,’ zegt Eickhout, ‘zeg dat dan ook. De partijen die bij het grondwetsreferendum een helder geluid lieten horen, voor én tegen, won-nen bij de Europese verkiezingen in "%%*.’Zonder die helderheid zal het steeds lastiger zijn om op de huidige tweesprong de juiste route in te slaan. Twee werkelijkheden staan tegenover elkaar: het geïntegreerde Europa dat met bijvoor-beeld concurrentieregels voor de interne markt en milieunormen beleid stroomlijnt, en het ver-deelde Europa dat faalt. Maar dat laatste ligt aan de lidstaten die er niet uitkomen, zeggen de Euro-pese politici. Met andere woorden: dat ligt aan het gebrek aan Europa. <

‘Wie droomt nu van economische stabiliteit?’ De Deense Europarlementariër Emilie Turunen tijdens een bezoek van DWARS aan Straatsburg, eind september. > Zie magazine.groenlinks.nl/bezoekstraatsburg

Noodsteun stelt partij voor dilemma Bas Eickhout over de gevolgen van de fundamentele keuze voor een Europese munteenheid, op een bijeenkomst van Werkgroep Exact. > Zie magazine.groenlinks.nl/uitcrisis

Cornelissen: ‘De crisis kan een keerpunt

zijn waarna er meer integratie komt – en meer

solidariteit’

Marije Cornelissen: Echte solidariteitMarije Cornelissen (37) is, na haar bevallingsverlof, net weer aan de slag. Haar liefde voor Europa komt voort uit de echte solidariteit die er heerst, vertelt ze: ‘Rijke landen geven niet uit de goedheid van hun hart een beetje ontwikkelingsgeld weg. In Europa delen we hetzelfde belastinggeld en besluiten we samen wat daarmee moet gebeu-ren.’ Ze is geregeld in de nieuwe EU-landen en kandidaat-lidstaten te vinden. Op haar onderwerpen – sociale zaken, armoede en discrimi-natie – is daar veel winst te boeken. Ze schuwt er de barricade niet en bezocht onder andere gay prides.

‘Homorechten zijn vaak het moeilijkst te bevechten, zeker in landen die conserva-tief, religieus zijn.’ Wetgeving is er wel, ‘juist omdat uit Europa een stevige antidis-criminatierichtlijn komt’. Voor volgend jaar plant ze een actie die ze wil opzetten met lokale afdelingen van Groene partijen, om de openbare ruimte toegankelijker te maken voor mensen met een beperking.


Op woensdag 23 november vond in de Tweede Kamer het Algemeen Overleg over de kinderopvang plaats. Zie magazine.groenlinks.nl/aokind

Duurdere kinderopvang betekent minder

werkende ouders, vooral moeders.

Dalende arbeidsparticipatie – en

kinderopvang van slechtere kwaliteit –

zullen ons vooral geld gaan kosten.

door Carolien Ceton

Het kabinet wil dat vrouwen meer gaan werken. Niet vanuit een emancipatoir ideaal, maar vooral uit economische noodzaak; vanwege de toenemende

vergrijzing en structurele tekorten op de arbeids-markt móeten vrouwen wel meer gaan werken. ‘We hebben vrouwen in de komende jaren hard nodig op de arbeidsmarkt’, benadrukte minister Van Bijsterveldt (Onderwijs, Cultuur en Weten-schap) 12 september jl. nog maar eens. Het lijkt logisch dat het kabinet het combineren van zorg en werk daarom zou vergemakkelijken, maar in de praktijk gebeurt het tegenovergestelde. Zo wordt op kinderopvang de komende jaren (ink bezuinigd, en dat gaan we voelen. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat door duurdere kinderopvang ouders minder zullen gaan werken, en dat geldt dan vooral voor de moeders. De klappen komen het hardst aan bij mensen met lagere inkomens en lager opgelei-den. Ouders maken de rekensom: werken en de kinderen naar de opvang brengen of thuisblijven en zelf voor de kinderen zorgen. Bij een laag inko-men valt die tweede optie sneller goedkoper uit.

Groeiende vraagDe kinderopvangbranche staat er niet al te best voor. Wachtlijsten zijn al jaren een gegeven. Sinds )**$ stijgt de vraag naar kinderopvang ge-staag; in "%%$ was er zelfs een ware groeispurt omdat de prijs door de introductie van een nieuw !nancieringssysteem werd gehalveerd. Het ka-binet omschrijft dat als een – !nanciële – tegen-valler, omdat van de voorziening ineens te veel gebruik werd gemaakt. Enorm kortzichtig, vindt GroenLinks-Tweede Kamerlid Ineke van Gent. ‘Dat steeds meer ouders deelnemen aan het ar-beidsproces is juist een meevaller!’Ook wat betreft de kwaliteit blijft er nogal wat te wensen over. Volgens Lucy Kok, onderzoeker bij onderzoeksbureau SEO dat onlangs een kosten-batenanalyse maakte van de voorgenomen be-zuinigingen, hangt dat waarschijnlijk samen met die toenemende vraag. ‘De kwaliteit kachelt sinds )**$ achteruit. De kinderopvang scoort nu gemid-deld ",# op een schaal van ', in )**$ was dat nog +,#. De continue wachtlijsten laten zien dat het aanbod voortdurend achterblijft bij de vraag.’Ondernemers in de kinderopvang zullen als ge-

volg van de bezuinigingen, die doorlopen tot "%)$, terughoudend zijn met investeren in de kwaliteit – ook voor hen komt er een onzekere periode aan. Terwijl een kwalitatief goede kinder-opvang juist ook geld oplevert, zegt Gjalt Jellesma van BOINK, de Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang. ‘Je krijgt bijvoorbeeld min-der problemen met kinderen die een bepaalde beperking hebben, als dat in een vroeg stadium wordt gesignaleerd. Nu gebeurt dat vaak te laat.’ Ook de analyse van SEO laat zien dat kinderop-vang veel meer is dan een kostenpost. Als vrou-wen minder gaan werken, leidt dat tot een daling van de totale welvaart. Bovendien verhoogt in-vesteren in de kwaliteit van kinderopvang het la-tere opleidingsniveau van de kinderen, en daar-mee hun productie en de totale welvaart.

Stijgende prijzenUit een onlangs door GroenLinks uitgevoerde enquête blijkt dat hogere prijzen in de kinder-opvang zullen leiden tot een daling van de ar-beidsparticipatie (zie kader). In een reactie op kamervragen van GroenLinks, PvdA en D,, heeft minister van Sociale Zaken Henk Kamp het Cen-traal Planbureau (CPB) nu om nader onderzoek gevraagd naar de e&ecten van bezuinigingen, om beter in te kunnen schatten in hoeverre ou-ders minder gaan werken als ze minder kinder-

Terug naar afWat ouders willen• "exibele kinderopvang• grotere bijdrage van

werkgevers• betere aansluiting van on-

derwijs en kinderopvang • kinderopvang op het werk• weten waar ze aan toe zijn


opvangtoeslag krijgen. Het CPB heeft zich altijd heel voorzichtig uitgelaten over de e&ecten van betaalbaarheid van kinderopvang in relatie tot het gebruik, zegt Jellesma. ‘De overheid blijft bij hoog en laag beweren dat de prijs niet uitmaakt.’ Maar het argument dat Nederlandse ouders tra-ditioneel het liefst zo veel mogelijk zelf doen en zo min mogelijk van opvang gebruik maken, is inmiddels achterhaald. Kok: ‘Die cultuur is wel veranderd. Toen de prijs na "%%$ halveerde, kreeg het gebruik een enorme boost. Als je ziet dat mensen uit je omgeving er gebruik van gaan maken, geeft dat een vliegwiele&ect. Dan veran-dert de cultuur vanzelf mee.’ Een prijsstijging zal wel degelijk leiden tot ver-minderde arbeidsparticipatie, beaamt Kok. ‘De relatie tussen prijs en arbeidsparticipatie is niet sterk, maar als je de prijs maar genoeg omhoog of omlaag doet, dan tikt dat wel aan.’ En Neder-land is bezig om in hoog tempo duurder te wor-den dan alle landen om ons heen. Jellesma: ‘Wij betalen straks voor onze opvang vijf keer zoveel als de Duitsers.’

BeurtoudersAls de kosten erg gaan stijgen, zullen de meeste ouders eerst proberen om een oplossing te vin-den in de informele sfeer: de buurvrouw, opa en oma – en ouders onderling. Die ‘wankele arran-

gementen’ zoals Jellesma ze noemt, blijken in de praktijk meestal slecht houdbaar. Ook bij partners onderling leidt het tot problemen. In Nederland wordt al uitgebreid afgestemd tussen de partners, iets wat Kadri Täht ‘beurtouderschap’ noemt. Op "' oktober jl. promoveerde zij aan de Vrije Uni-versiteit op een onderzoek naar de gevolgen van afwijkende werktijden, waarbij ze Nederland en de VS met elkaar vergeleek. Täht: ‘In Nederland werkt een op de vier mensen buiten de gangbare werktijden, bij gezinnen met kleine kinderen is dat zelfs een op drie. Ouders kiezen er vaak voor om beurtelings te werken, zodat ze om beurten voor de kinderen kunnen zorgen. Vooral voor vaders is dat voordelig: zij winnen aan tijd die ze met hun kinderen doorbrengen. Maar de relatie lijdt eronder: meer mensen gaan scheiden.’ Nederland is een speciaal geval, zegt Täht: ‘Part-time werken is hier heel gewoon, en dat is een belangrijk element bij het compenseren van de nadelen van afwijkende werktijden.’ Die nadelen zijn in de VS erg groot: ‘Door verregaande dere-gulering van de arbeidsmarkt wordt avondwerk bijvoorbeeld niet meer gezien als uitzondering, dus krijg je er geen compensatie meer voor. Ba-nen met afwijkende werktijden zijn er vaak de slechtere banen, en mensen kiezen er niet zelf voor.’ Dat is in Nederland anders. ‘Hier maken mensen een bewuste keuze. Als ze hun werktij-den kunnen combineren met parttime werk zon-der daarbij al teveel in te leveren op andere voor-zieningen, dan zijn de resultaten overwegend positief.’ De sleutel ligt in het hebben van een vrije keuze. Täht waarschuwt: ‘Als mensen door prijsstijgingen minder gebruik kunnen maken van kinderopvang, dan wordt die keuze natuur-lijk steeds meer een gedwongen keuze. Dan gaan we meer de kant op van de VS.’

Vorige eeuwVan Gent, die in september met een CDA-collega de initiatiefwet Wet (exibel werken indiende, be-aamt: ‘Natuurlijk moeten mensen zelf de regie houden over de inrichting van hun werk, dat is cruciaal. Als je de samenleving echt anders wilt inrichten – met (exibele werktijden en recht op thuiswerken, zodat mensen zorg en arbeid kun-nen combineren – en wilt dat mensen kunnen participeren, dan moeten we investeren in plaats van saneren. Het is een doorbraak dat een an-dere partij zich heeft aangesloten bij dit initiatief. Maar het kabinet gaat terug naar de vorige eeuw.’ Het tekort op de arbeidsmarkt telt straks zo’n *%%.%%% mensen. ‘Dat kunnen we alleen op-vangen als vrouwen meer gaan werken’, zegt Jelles ma. ‘Ik heb niet het idee dat het importe-ren van arbeidskrachten uit het Oostblok erg populair is bij dit kabinet.’ Hij is ervan overtuigd dat bezuinigingen pas teruggedraaid gaan wor-den op het moment dat de economische schade zichtbaar wordt, maar Van Gent hoopt de bezui-nigingen nog te kunnen afvlakken. ‘Goedkoop is hier duurkoop. Dat moeten andere partijen toch ook gaan inzien?’ <

Terug naar afFO

TO IR

IS L

OO

NEN

/HO

LLA

ND

SE

HO

OG

TE

Enquête GroenLinks• 30 procent van alle ouders

gaat minder werken • 9 procent van hen stopt

helemaal • gemiddeld leveren deze

ouders 8,5 uur in• in 159.900 gezinnen gaat

een ouder minder werken• het totaal aantal minder

gewerkte uren is 36.000 fte

• met name moeders gaan uren inleveren

• vooral gezinnen met lagere inkomens worden getroffen


I

s

FOTO

MIC

HIE

L W

IJN

BER

GH

Werkbezoek in de PeelOp werkbezoek in de provincie Noord-Brabant bezocht fractievoorzitter Jolande Sap vrijdag 7 oktober in de Peel een megastal waarin varkens worden gehouden. ‘Het ligt niet aan de intenties van de boer. Het systeem moet anders’, zei Sap over deze vorm van intensieve veehouderij. Ook sprak ze met natuurorganisaties over de impact van de vee-industrie op de regio. Milieudefensie voert actie tegen megastallen. Zie www.dierenindewei.nl

Discussie vrede en veiligheidHoe moet GroenLinks omgaan met kwesties als vrede en veiligheid? Daarover gaat de partij een 'stevige discussie' voeren, aldus fractievoor-zitter Jolande Sap en partijvoorzitter Henk Nijhof tijdens de partijraad van 8 oktober. Het debat moet uitwijzen ‘welke belangrijke uitgangspunten we met elkaar kunnen delen’, om toekomstige besluitvorming meer basis te verschaffen. De vraag onder welke condities je verantwoordelijkheid moet nemen voor interventies in con"ictgebieden roept altijd veel debat op, stelde Sap die met de partijraad sprak over de trainingsmissie in Kunduz. ‘En ik denk dat dat bij ons veel debat zal blijven oproepen.’ Sap spiegelt zich aan de Duitse Grünen, met name omdat Duitsland in Kunduz een belangrijke rol speelt. ‘De Grünen zeggen: “we delen de uitgangspunt-en, maar dat betekent niet dat we er eensgezind over denken”. (…) Maar ze hebben daardoor wél het gevoel

dat ze het er goed met elkaar over kunnen hebben. En dat lijkt me heel belangrijk voor ons.’Sap ging ook in op de negatieve beeldvorming die in Nederland heerst rond de missie. Over het contrast tussen waar de fractie voor staat en het beeld dat in de media naar voren komt, kreeg ze ook kri-tische vragen. Volgens Sap is er ‘een hardnekkige karikatuur ontstaan’ dat de missie in Afghanistan niet kan werken. Maar voor die conclu-sie vindt ze het te vroeg, de missie heeft tijd nodig zich te bewijzen. Vrede en veiligheid is opgenomen als discussieonderwerp op het congres van 11 februari 2012.Andere onderwerpen waar de parti-jraad over sprak waren de kerntaken van de gemeente, de opstelling van de partij tegenover in opspraak geraakte politici en GroenLinks als middenpartij> Zie magazine.groenlinks.nl/partijraad8oktober

‘Het pensioenakkoord is de reden bij uitstek voor jongeren om lid te worden van de vakbond’Paul de Beer, bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de UvA

Online lezenKoopzondag verdeelt Meer of minder koopzondagen? Na een ledenraadpleging, een internetpoll én een discus-siemiddag concludeerde GroenLinks Eindhoven dat de achterban net zo verdeeld is als de fractie zelf. > Zie magazine.groenlinks.nl/koopzondagen

Het schamele succes van linkse moties GroenLinks behaalde bij de laatste algemene beschouwingen een succesje met haar motie over ontwikkelingssamenwer-king. Normaal gesproken loopt de partij niet altijd voorop in het binnenhalen van moties. > Zie magazine.groenlinks.nl/succesmotie

Joke Smit nog steeds actueel Zo’n tweehonderd men-sen kwamen af op de themadag ‘Macht, zorg en vrouwe-lijke genieën: -% jaar na Joke Smit’. Een gesprek met de voorzitter van GroenLinks-werkgroep FemNet. > Zie magazine.groenlinks.nl/jokesmit

Privacy: goed verhaal nodig Een nieuwe privacybewe-ging komt maar moeizaam op gang in Nederland. Verslag van een minisymposium van de GroenLinks-werkgroep privacy en het juridisch netwerk. > Zie magazine.groenlinks.nl/privacydebat

'De kunst is wederkerigheid te vinden' Hoogleraar ar-beidsmarktbeleid Ton Wilthagen reageert op het voorstel Wet (exibel werken dat Ineke van Gent samen met CDA-Kamerlid Eddy van Hijum * september presenteerde. > Zie magazine.groenlinks.nl/!exibel

Tweeslachtige opstelling landen in migratiebeleid Landen willen wel gezamenlijke regels opstellen, maar dat mag hun nationale beleidsvrijheid niet aantasten, zo concludeert Tineke Strik in haar onlangs afgeronde pro-motieonderzoek. > Zie magazine.groenlinks.nl/tweeslachtig


kort

FOTO

RU

TGER

BU

RG

ER

FOTO

EU

RO

PEA

NG

REE

NS

Occupy-demonstranten trokken 22 oktober naar de Nederlandsche Bank in Amsterdam. Voornaamste doelwit van de beweging is de hebzucht in de !nanciële sector. 'Occupy' begon op 17 september op Wall Street, dat toen met tentjes werd 'bezet'. Groenlinks Tweede Kamerleden Linda Voortman en To!k Dibi waren onlangs in New York, waar ze het Occupy-kamp bezochten.

Jongeren duiken op pensioenakkoord

Kandidatenverkiezingmet referendumHet partijbestuur stelt voor om kandidaten voor bijvoorbeeld Kamer- en Europese ver-kiezingen voortaan per ledenreferendum te laten kiezen op basis van een door kandi-datencommissies genummerd advies. Dat luidt een verandering in. Nu doen kandida-tencommissies voorstellen voor 'blokken' van geschiktheid, waarna het congres de uiteindelijke lijstvolgorde bepaalt. Reden voor de verandering is onvrede over de gang van zaken tijdens recente verkiezingscongressen, wat dit voorjaar leidde tot een motie tegen het blokkensysteem. Meer informatie over het voorstel op congres.groenlinks.nl

Rol partijraadKerntaak van de partijraad ‘nieuwe stijl’ is het organiseren van open en brede politieke debatten die de partij voeden met richting-gevende conclusies. Ruim een jaar onderweg worstelt de partijraad met die rol. Partijraad-voorzitter Maarten van Beek: ‘De gevoerde discussies moeten beter landen in de partij.’ Zie magazine.groenlinks.nl/rolpartijraad

Verklaring van ParijsOp het congres van de Europese Groene Partij 12 en 13 november in Parijs hebben de Europese Groenen, waaronder GroenLinks, de ‘Verklaring van Parijs’ aangenomen, een ge-zamenlijk antwoord op de eurocrisis. De Groenen willen onder andere het euronoodfonds versterken door er een bank van te maken, die geld kan lenen van de Europese Centrale Bank. Ook moet de schuldenlast van de Grieken houdbaar worden gemaakt en een gedegen Europees belastingplan worden ont-wikkeld. Voor Europa moet een Green Deal worden gestart. De EGP is een samenwerkingsverband van 35 groene partijen uit heel Europa. Sinds dit weekend hoort daar ook het Hon-gaarse Lehet Más Politika bij.

Vijf politieke jongerenorganisaties, waaronder DWARS, hebben samen met Alternatief voor Vakbond een manifest tegen het pensioenakkoord opgesteld. Ze zijn bang dat er voor de jongere generaties straks niets over is. Het manifest heeft inmiddels ruim 6500 handtekeningen verzameld, zegt Jojanneke Vanderveen, de kersverse voorzitter van DWARS. Ze wil met het manifest niet per se een jongerengeluid laten horen: ‘We willen heel expliciet geen generatiecon"ict creëren. De oudedagvoorziening moet gewaarborgd blijven.’ De actie krijgt steun van GroenLinks-Tweede Kamerlid Jesse Klaver. In december wordt het pensioenakkoord uitgewerkt in wetsvoor-stellen, en dan wil hij een ‘eerlijker deal’ afdwingen.

Paul de Beer, bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam, plaatst een paar kanttekenin-gen. ‘Twee zaken lopen door elkaar: een tegenstelling tussen jong en oud en tussen verschillende generaties. Dat zijn wezenlijk verschillende zaken.’ Daarnaast vindt De Beer het gevaarlijk dat andere ongelijkheden minder aandacht krijgen in de discussie, zoals de kloof tussen arm en rijk. Klaver beaamt: ‘Dat is een probleem bij de pensioenfondsen: hoe verdelen we de lasten tussen arm en rijk. Met de rekening die betaald moet worden, kom je dan al snel bij de ouderen terecht, dat is de rijkste bevolkingsgroep.’ Zie magazine.groenlinks.nl/pensioenakkoord


Rumoer rond een Groningse

kolencentrale, het derde

provincieakke!etje op een rij, roept de

vraag op: is GroenLinks rijp voor het

bovenlokale bestuur? Het antwoord, blijkt

bij doorvragen, is ja. Maar er valt nog veel

te leren.

door Lin Tabak

Stel, je bekleedt een bestuursfunctie na-mens GroenLinks. Dan moet afgelopen zomer een buitengewoon zware zijn geweest. Nauwelijks is de Kunduzkwes-

tie met zomervakantie en de opspraak rond een Kamerlid een beetje onder controle, of in Gronin-gen ontsteekt een nieuwe storm, rond een kolen-centrale in aanbouw in de Eemsmond, waartegen de partij al jaren campagne voert. De Raad van State heeft gaten in de milieuvergunning gecon-stateerd, de Kamerwoordvoerder een opgetogen persbericht de wereld in gestuurd en menig par-tijactivist een inwendig vreugdedansje gemaakt. Dan laat de provinciale gedeputeerde ineens we-ten: die vergunning wordt zo snel mogelijk gere-pareerd.

Je tenen krommen zich, je haren springen over-eind. En als je een beetje hebt opgelet, denk je: dit

Rijp


Bijschrift bij kolencentrale Eemsmond

is het derde provincieprobleem op een rij. Want eind vorig jaar zette, na een dioxinelek bij een fosforfabriek in Vlissingen, de Zeeuwse gede-puteerde van de partij zijn handtekening onder een tijdelijke onthe.ng. Terwijl de Kamerfractie juist voor een strenger vergunningenbeleid pleit. Ruim een jaar eerder vertrok de Noord-Holland-se commissaris van de Koningin, meegezogen in de val van een frauderende VVD-gedeputeerde, terwijl zijn partij juist voor schone handen pleit. Is hier, denk je, sprake van een patroon? Is de partij wel rijp voor bovenlokale bestuursverant-woordelijkheid?

Dat is ze, reageren betrokkenen en ervaren be-stuurders vrijwel unaniem - in elk geval on the record: de drie kwesties zijn toeval, want lokaal presteert GroenLinks al jaren zeker niet slech-ter dan gemiddeld (zie kader op pagina )#). Dat

doet de partij, zegt Paulus de Wilt, portefeuil-lehouder in Amsterdam Nieuw West, ‘ook in de hoofdstad, die qua omvang met een provincie vergelijkbaar is’. De Wilt is de enige die de vraag nuanceert. ‘Qua bestúúrders is de partij rijp’, zegt hij. ‘Maar van de partij als geheel vraag ik me dat af. Wij hebben geen goede debatcultuur die maakt dat eenmaal genomen besluiten door iedereen worden gedragen. Zo luistert de Ka-merfractie slecht naar de achterban, wat tijdens de Kunduzkwestie overduidelijk bleek.’ Ook twee deskundigen van buiten zien geen probleem. Kunduz is juist een bewijs dat de partij wél aan meebesturen toe is, zegt de Nij-meegse politicoloog Monique Leyenaar. ‘Dat de partij licht steeg bij de provinciale verkiezingen vlak na die omstreden beslissing om de missie te steunen, bewijst dat de achterban zo’n besluit accepteert. Meer in het algemeen: als politieke

De natuurbeschermingswet-vergunning voor de kolencen-trale die RWE/Essent bouwt in de Eemshaven werd afgelopen augustus door de Raad van State vernietigd. Toch legde de provincie Groningen de bouw niet stil. GroenLinks-gedepu-teerde Wiebe van der Ploeg moest de gedoogbeschikking voor het verder bouwen ver-dedigen, terwijl de fractie voor een bouwstop stemde.

FOTO GER LOEFFEN /HOLLANDSE HOOGTE

Rijp voor het bovenlokale bestuur?


Opstappende wethouders

Hoe GroenLinks bestuurlijk presteert, laat zich het best vergelijken op lokaal niveau, waarop de partij veruit het meest ervaring heeft. In fusiejaar 1990 was die ervaring sporadisch, erfenis van de voor coalitiecompromis-sen veel te principieel ingestelde medeoprichter PSP. Later verdween die aarzeling en liep de partij haar bestuursachterstand in: na de verkiezingen van 2006 bemachtigde ze, bij 5,9 procent van de stemmen, 4 procent van de collegezetels.Hoe succesvol GroenLinks-wethouders zichzelf handhaven, is moeilijk meetbaar. In 2007, het eerste volledige bestuursjaar na 2006, was 4 procent van alle opgestapte wethouders van GroenLinks.* In 2007 en 2008 steeg dat naar respectievelijk 5 en 6,7 procent Een deel vertrok na ziekte, een andere baan of het opheffen van de gemeente. Het aandeel dat vertrok wegens een vertrouwenscon!ict zegt meer over de kwaliteit: dat was net als bij alle partijen samen ruim de helft. De omstan-digheden echter verschillen. In 2008 stapten 7 van de 10 GroenLinkswethou-ders op vanwege een con!ict; 3 omdat het hele college er de brui aan gaf, 2 omdat ze het vertrouwen verloren van de raad, en 2 konden zich niet langer verenigen met het collegebeleid. * Bron: Binnenlands Bestuur

Zie ook het onderzoek GroenLinks regeert uit 2010 van het Wetenschappelijk Bureau: http://www.bureaudehelling.nl/publicatie/groenlinks-regeert

partij wil je ideeën omzetten in besluiten. Je hebt daarvoor macht nodig. Dan moet je soms inleve-ren, maar je krijgt er de mogelijkheid om veran-deringen te realiseren, voor terug. En ik zou niet weten waarom GroenLinks daarvoor minder ge-schikt is dan andere partijen.’ ‘Uiteraard moet je compromissen sluiten als je meebestuurt’, zegt haar Groningse collega Gerrit Voerman, die onlangs "$ jaar partijgeschiedenis

beschreef. ‘Maar daarin is GroenLinks inmiddels heel realistisch. De tijd van principieel niet willen meebesturen, zoals PSP in de jaren tachtig preek-te, de tijd van geen vuile handen willen maken, is gelukkig voorbij.’

De regels Maar alle respondenten erkennen ook dat er een paar opvallende overeenkomsten tussen de a&aires zijn. In alle gevallen zat de bestuurder klem tussen collegeafspraken en regels enerzijds en de overtuiging van partij en achterban an-derzijds. In alle drie de gevallen koos hij, tot on-

begrip van de omgeving, de regelkant. In Gronin-gen betrof het een besluit van een voorgaand col-lege waarvan de uitvoering, zegt Harrie Miede-ma, woordvoerder van de Statenfractie op het ko-lencentraledossier, als zo’n voldongen feit werd beschouwd dat het niet eens op de agenda van de collegeonderhandelingen had gestaan. ‘We werden door die uitspraak van de Raad van State volledig verrast. De fractie zag weer mogelijkhe-den voor het stoppen van de bouw. Maar een col-legemeerderheid wilde die bouw dóórzetten. En wordt daarin, bleek later, door een Statenmeer-derheid gesteund. We begrijpen dat Wiebe van der Ploeg als collegelid weinig anders kón dan de vergunningen repareren zodat de bouw verder kon gaan. Hij heeft dat op de televisie ook uitge-legd. Maar het kwam niet over bij publiek en ach-terban. Het was alsof een er sneeuwbal was gaan rollen, waarover we geen controle meer hadden.’ Van der Ploeg stemde niet tegen het collegebe-sluit, net zomin als zijn Zeeuwse collega Marten Wiersma toen diens collega’s, omdat het een tij-delijk probleem betrof, de werkgelegenheid bij /ermphos plaatsten boven het belang van een schoon milieu. ‘In dat college bezetten wij maar één van de drie zetels, zegt Wiersma. ‘Met -,$ procent van de stemmen, leg ik steeds uit, mag je blij zijn als je dan -$ procent van je punten bin-nenhaalt. En dat deden we: denk aan de bussen op aardgas en Bio Base Europe, een publiek-pri-vaat op hernieuwbare energie gebaseerd innova-tie-initiatief in de kanaalzone Terneuzen-Gent. En het Borsselebeleid van het college hebben we niet gesteund.’

In de persDat verhaal heeft Wiersma ook aan de journa-listen van Zembla verteld, die de zaak landelijke bekendheid gaven. Twee uur heeft hij met ze gepraat. Twee minuten selecteerden ze, vooral gewijd aan vragen waarop hij het antwoord niet wist omdat ze vielen onder de portefeuille van commissaris van de Koningin Carla Peijs. Bood-schap van de uitzending: GroenLinks-bestuurder en college hebben geen grip op Zeelands meest giftige bedrijf.

Het minst barmhartig was de pers voor Harry Borghouts, commissaris van de Koningin in Noord-Holland, een van de meest ‘regelvaste’ be-stuurders die ons land ooit heeft gehad. Tijdens de a&aire met de IJslandse banktegoeden in "%%# had hij standgehouden tegenover minister van Financiën Wouter Bos, die een landelijk besluit om individuele spaarders te compenseren zwaar-der wilde laten wegen dan een provinciale claim. Met een simpele verwijzing naar de fundamenten van het Nederlandse staatsrecht stelde Borghouts dat de twee bestuurslagen hier op gelijke hoogte staan. Toen was hij de held, het Klein Duimpje dat het opnam tegen de reus. Maar zodra bleek dat hij zijn handtekening onder niet gerechtvaardigde declaraties van VVD-gedeputeerde Hooijmaijers had gezet, werd hij op het blog van het Noordhol-

‘Het was alsof er een sneeuw bal was gaan rollen, waarover we geen controle meer hadden’


lands Dagblad, de regionale GeenStijlvariant, ge-!leerd. Dat het ambtelijk reglement hem geen an-dere keus liet, bleek als verklaring te licht. En toen behalve de twee VVD-gedeputeerden ook een PvdA-er moest opstappen, zegt toenmalig voor-zitter van de Statenfractie Harmen Binnema, von-den de sociaaldemocraten dat ook een Groen-Linkso&er nodig was. Dat werd hij. ‘Eerst gaf hij al zijn politieke portefeuilles op. Daarna zegde hij toe het ABP-voorzitterschap op te geven zodra een opvolger was gevonden. Toen dat niet genoeg bleek, restte hem niets anders dan opstappen.’ Borghouts is de enige die aftrad, maar alle af-faires lieten diepe sporen na. In Zeeland verloor de partij licht bij de Statenverkiezingen in maart, terwijl ze gemiddeld won. Als in Groningen nu verkiezingen waren, zou daar hetzelfde gebeu-ren. En in Noord-Holland, zegt de nieuwe fractie-voorzitter Titia van Leeuwen, is de storm nog niet geluwd. Naar aanleiding van alle !nanciële af-faires rond de voormalige VVD-gedeputeerde en mogelijk ook andere bestuurders, is de provincie een operatie ‘schoon schip’ gestart, die ongetwij-feld nieuwe munitie oplevert.

LessenDe pers had driemaal vrij spel in a&aires waar ambtelijk geen speld tussen te krijgen viel. Daar-op was de partij, geven alle informanten toe, onvoldoende voorbereid. ‘Zeker in Groningen’, zegt Voerman die vanuit zijn woning achter de Wierden de kolencentrale-in-aanbouw kan zien, ‘is het niet handig gegaan. Van der Ploeg is veel te snel op de stoel van de bestuurder gaan zitten. Hij realiseerde zich niet dat hij ook spreekbuis is van een partij. Ik zou zeggen: als zo’n besluit daar zo gevoelig ligt, kun je op zijn minst beter een an-der het woord laten doen tegenover de pers.’ Dat is de eerste les. Een tweede: om herhaling te voorkomen, valt ook een betere voorbereiding

te overwegen. ‘Vóór je in een college stapt’, ad-viseert Amy Koopmanschap, burgemeester van Diemen voor GroenLinks en eerder ondermeer stadsdeelvoorzitter in het Amsterdamse stads-deel De Pijp, ‘moet je niet alleen bedenken wel-ke portefeuilles je wilt. Je moet je ook afvragen: welke mogelijke knelpunten zitten daar? Zijn er dat veel op het gebied van natuur en milieu, de achilleshiel van de partij, dan moet je je afvragen: is dat dan wel zo’n handige post?’

Een derde les: een betere afstemming tussen de Haagse fractie en de andere niveaus. ‘De dag na die Zembla-uitzending’, zegt Wiersma die in-middels weer gewoon milieuactivist is, ‘belde de partijvoorzitter, die meteen over aftreden be-gon. De Kamerfractie ging daar nog eens over-heen, met een motie die om het intrekken van die dioxineonthe.ng vroeg. Binnen het Zeeuw-se college heb ik méér solidariteit ervaren dan binnen mijn eigen partij. In dit opzicht kunnen we een voorbeeld nemen aan het CDA. Ik zeg niet dat we elke bestuurder de hand boven het hoofd moeten houden, wel dat we eerst intern moeten afstemmen: wat is hier aan de hand, welke piketpaaltjes gaan we slaan en hoe trek-ken we vervolgens de discussie weer naar ons toe?’

Partijvoorzitter Henk Nijhof is tot een vergelijk-bare conclusie gekomen. ‘Lokale politici’, zegt hij, ‘realiseren zich niet altijd wat de landelijke impact is van hun besluiten. Ik denk dat tevoren contact opnemen goed zou zijn, bijvoorbeeld via het begin dit jaar opgerichte bestuurdersnet-werk. Te vaak worden we nu verrast. Dat contact opnemen geldt ook andersom hoor. We moeten ons wederzijds meer realiseren dat we elkaar nodig hebben, zodat een betere !ow ontstaat.’

Groene ruimteNijhof spreekt in het geval van provincies con-sequent van ‘lokaal’. Maar is het echt toeval, dat alle drie de gevallen de provincie betre&en en niet een gemeente? Wiersma denkt van niet. ‘De provinciale politiek staat veel verder van de burger af. Lokaal gaat het over de aanleg van een !etspad of busbaan, de provincie beslist over zaken als vergunningen en de ecologische hoofdstructuur, waarvan de burger weinig be-grijpt. Ze gaat over grote besluiten waarbij veel partijen betrokken zijn of die, zoals in Gronin-gen, jaren geleden werden genomen. De provin-cie is onbekend, die haalt alleen de pers wan-neer er een a&aire is.’ Van Leeuwen formuleert het anders: ‘In gemeenten komen dergelijke ge-vallen ook voor, maar meestal met geringere im-pact. In de provincie gaat het vaak om grote be-drijven. Daarbij gaat de provincie over de groe-ne ruimte, die voor onze partij heel belangrijk is. Bestuurders moeten soms om iets binnen te halen, instemmen met iets anders waar de partij tégen is. Doordat de provincie ver van de burger staat, geeft dat een dubbel negatief e&ect.’ <

‘Met 3,5 procent van de stemmen mag je blij zijn als je 35 procent van je punten binnenhaalt’

‘Lokale politici realiseren zich niet altijd wat de landelijke impact is van hun besluiten’


media&meerI

Peter Kanne, opinieonder-zoeker bij TNS NIPO, is er sceptisch over. Volgens hem zijn er grote verschillen tus-sen wat kiezers van par-tijen verwachten en wat die partijen daadwerkelijk willen. Zo dichten VVD-, PVV- en CDA-kiezers hun partijen een linksere positie toe dan de partijen waarmaken. Het coalitieakkoord van het ka-binet-Rutte heeft een rechts karakter, terwijl ook de eigen kiezers dat volgens Kanne niet willen. Hetzelfde geldt voor links: de eigen kiezers plaatsen GroenLinks rechtser en conservatiever dan de partij daadwerkelijk is.

De politieke partijen zijn verantwoordelijk voor deze discrepantie, zegt Kanne. Ze weten zichzelf niet helder te positioneren en wisselen van standpunt. Het boek beschrijft hoe partijen in de laatste vijf jaar posities heb-ben gekozen, maar deze po-sities ook weer hebben laten vallen. Dit kan een bewuste strategie zijn: de PVV heeft met haar pleidooi voor het behoud van de AOW-leeftijd het aura gecreëerd dat ze de gewone man verdedigt. Zo trekt de PVV linksere kiezers zonder daarvoor de !nanci-ele consequenties te hoeven dragen.

GroenLinks blijkt ondanks de hervormingsgezinde positionering van de partij in de laatste jaren veel kiezers te trekken die het niet eens zijn met het AOW-standpunt van de partij. Een groot deel van de GroenLinks-kiezers blijkt te denken dat Groen-Links tegen verhogen van de AOW-leeftijd is; zij plaatsen de partij conservatiever dan ze is. Op internationaal terrein gebeurt wat opvallends: de kiezers zijn zelf relatief vaak voorstander van militaire inzet bij vredesmissies, maar ver-wachten dat GroenLinks dit niet steunt. De kiezers denken dat de partij een ander – in dit uitzonderlijke geval linkser – standpunt huldigt dan zij zelf hebben, maar in werkelijkheid zijn kiezer en partij het met elkaar eens.

Kanne raadt partijen aan om helder positie te kiezen. Meer durf bij politieke leiders om hun eigen verhaal uit te dra-gen, zou kunnen zorgen voor kleinere verschillen tussen partijen en hun eigen kiezers. Dan krijgt stemmen weer zin. Simon Otjes

Gedoogdemocratie. Heeft stemmen eigenlijk wel zin?Peter Kanne Meulenhoff J.M. 272 p. 19,95 euro

Heeft stemmen eigenlijk wel zin? Religieuze inspiratieDe Linker Wang bestaat twin-tig jaar. Dat viert de religie-werkgroep van GroenLinks met een bijeenkomst en fees-telijke borrel op 3 december, in de doopsgezinde kerk in Utrecht. Sinds de oprichting houdt de Linker Wang zich bezig met de vraag hoe religi-euze inspiratie zich vertaalt in politieke keuzes. Belangrijke thema’s zijn gerechtigheid, vrede en duurzaamheid, of-wel ‘heelheid van de schep-ping’. Op de bijeenkomst staat de werkgroep stil bij de vraag hoe die thema’s zich

ontwikkeld hebben en wat de bijdrage van de Linker Wang is geweest en in de toekomst zou kunnen zijn. De conclu-sies worden aangeboden aan GroenLinks. In het laatste nummer van het vijf maal per jaar verschijnende tijdschrift van de werkgroep wordt fractievoorzitter Jolande Sap geïnterviewd.

Aanmelding bijeenkomst en informatie over het magazine De Linker Wang via www.linkerwang.nl

StatiegeldOp veel meer plastic "essen en blikjes moet statiegeld komen. Statiegeld zorgt voor de meeste milieuwinst tegen de laagste kosten en voorkomt zwerfafval. Dat betoogt de campagne Echte Held. Met petitie. Zie www.echteheld.nl


media&meer

Spullendelen.nl

Even bij de buren op zolder kijkenWaarom allemaal dezelfde dingen kopen als je ze ook van elkaar kunt lenen? Maar dan moet je wel van elkaar weten wat je hebt. Na de geboorte van zijn eerste dochter ruimde hij met zijn vrouw het hele huis op, zo vertelde initiatiefnemer van Spul-lendelen.nl Martin Hietkamp vorige maand in Groningen bij Stand-up Inspiration. Ze kwamen tot de ontdekking dat ze erg veel spullen hadden, waarvan ze een groot deel niet gebruik-ten. Zelfs wat dozen van de laatste verhuizing stonden nog gesloten op zolder. Hietkamp vroeg zich af: ‘Zijn wij nou zo vreemd?’ Natuurlijk niet. Vrienden, buren, kennissen hadden hetzelfde. Hietkamp: ‘Een stel kennissen dat in de buurt kwam wonen, had zelfs zoveel spullen dat ze twee huizen naast elkaar kochten en de muur uitbraken omdat ze anders al hun spullen niet kwijt konden.’Daarnaast viel hem op dat mensen vaak ook nog eens de-zelfde spullen hebben. In zijn straat heeft iedereen bijvoorbeeld een grasmaaier en een pneumatische klopboormachine, niet echt de meest gebruikte apparaten. Hietkamp is webontwikkelaar van beroep, en in zijn vrije uurtjes bouwde hij Spullendelen.nl. ‘Gewoon om te kijken of andere mensen het ook een goed idee vinden, andere mensen te helpen wat bewuster met hun spullen om te gaan en om de wereld een klein beetje mooier te maken.’ De website moet helpen om van elkaar te weten welke spullen we allemaal op zolder of in de kast hebben liggen. Zo kun je makkelijk zien wat je van mensen om je heen kunt lenen, kun je zelf spullen te leen aanbieden en bijhouden van wie en aan wie je iets hebt (uit)geleend. Ideaal voor buurten en vrien-denclubs, zodat je kunt uitlenen aan mensen die je kent en vertrouwt. Maar veel mensen bieden ook spullen te leen aan ‘voor iedereen’. Inmiddels hebben zo’n drieduizend mensen zich op de site ge-registreerd. Op een landkaartje kun je zien hoeveel mensen in je buurt meedoen. Binnen één kilometer van mijn huis worden acht spullen aangeboden. ‘Wel terugbrengen graag’, schrijft gebruiker Gamma bij – ja daar is ie – zijn grasmaaier. Marc van Dijck

Websitetip voor deze rubriek? Mail [email protected]

Duurzame reisgidsAmsterdam, Rotterdam en Den Haag hadden er al een, nu is hij er ook voor het hele land: de duurzame reisgids Good & Green Guide Holland. Daarin zo’n tweeënhalfduizend duurzame horeca-, winkel- en organisatieadressen. Dus milieuvriendelijke hotels, vegetarische restaurants, eco-fashion, natuurlijke cosmetica, kringloopwinkels, reparatiewin-kels, et cetera. Deze Engels-talige gids beslaat negentien steden die allemaal een rating krijgen op de gebieden good (respecteert de mens), green (respecteert de omgeving) en great (transparant). Achterin staat uitleg hoe dat is gedaan en welke bronnen daarbij zijn gebruikt. De gids is klimaat-neutraal gemaakt, zonder sponsoring of subsidie. Wel met voorwoordjes van groene wethouders en onder andere fractievoorzitter Jolande Sap (Amsterdam) en groene onder-nemer Arno Uijlenhoet (Den Bosch) die tips geven over hun woonplaats.

Zie www.goodandgreengui-des.com

Het voordeel van bedrijvenHerman Verhagen is con-sultant duurzaamheid & strategie en werkt al 35 jaar in de wereld van duurzame ontwikkeling. Volgens Ver-hagen zijn we dicht bij een ‘duurzaamheidsrevolutie’, die de impact zal hebben van de industriële revolutie. Een grote rol is weggelegd voor bedrijven. Duurzaam-heid is belangrijk voor ze, zegt Verhagen: duurzame productie wordt bepalend voor hun succes. ‘De meeste beweging vindt plaats op plekken waar je dat vanuit het verleden het minst zou verwachten. Grote bedrijven hebben het initiatief, waar vroeger overheden en ngo’s de kar trokken.’ Dat heeft een voordeel, omdat ‘hun schaalgrootte aansluit op de omvang van de problemen’. Maar met zijn betoog wil Ver-hagen iedereen in beweging krijgen, want: het begint met mensen en de keuzes die ze maken.

De Duurzaamheidsrevolu-tie – Hoe mensen organi-saties en organisaties de wereld veranderen Uitgeverij Jan van Arkel240 p. 14,95 euro

Religieuze inspiratie


werd tijdens de presentatie van het visiestuk door een panel van experts beschouwd als een goede keuze, en ook binnen de partij klinken tevreden geluiden. Kees van Zelderen, voorzitter van de Landbouwwerkgroep: ‘Misschien ben ik wel voor-al blij verrast om de titel. Ik vind het een bijzonde-re koerswijziging dat GroenLinks nu erkent dat bij voedselproductie de boer centraal staat. Als boe-ren niet in de beginfase al een redelijke beloning krijgen, dan zet je ze gevangen in het systeem van alsmaar meer moeten produceren om het hoofd boven water te kunnen houden. Dat is de syste-matiek die veroorzaakt dat er niet duurzaam ge-produceerd wordt.’ Van Zelderen ziet in De boer is troef een koerswijziging. ‘Bij GroenLinks waren er altijd vooral verschillende stromingen: voorstan-ders van ontwikkelingssamenwerking, mensen die alleen voor de boeren opkwamen, anderen alleen voor dierenrechten. Nu worden die rich-tingen in elkaar geknoopt, er ontstaan samenwer-kingsverbanden.’ Grasho& ontkent dat er sprake is van een koerswijzing, maar vindt wel dat de koers van GroenLinks lang onhelder is geweest. ‘De po-sitie van de boer wordt nu meer benadrukt.’

Agrarisch natuurbeheerWaar in het huidige GLB boeren rechtstreeks in-komenssteun krijgen, worden daar wat Groen-Links betreft voorwaarden aan verbonden als natuur- en landschapsbeheer, verduurzaming en dierenwelzijn. Hans Wijering van de in mei opge-

In oktober presenteerde de Europese Com-missie voorstellen voor de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB, zie kader). ‘Daarin wordt met de mond

wel wat groen beleden,’ zegt Tweede Kamerlid Rik Grasho&, ‘maar de mate waarin het echt bin-dend werkt, valt tegen. Ik had het een paar tand-jes steviger verwacht.’ GroenLinks wil zichzelf rond deze discussie op de kaart zetten. Daarom schreef Grasho&, samen met Europarlementariër Bas Eickhout, een visiestuk: De boer is troef.

InkomenssteunGroenLinks benadrukt in De boer is troef het be-lang van het behoud van de GLB-gelden: dat geld, mits goed aangewend, is een voorwaarde voor een duurzaam landbouwbeleid. Die stellingname

Met De boer is troef geeft GroenLinks

antwoord op de Europese landbouw-

hervormingen. Voor doelen als

verduurzaming en natuurbeheer krijgt

de boer een sleutelpositie.door Annet de Kruijf

met behoud van natuurboeren

De voorstellen van het GLB zijn volgens GroenLinks te vrijblijvend en te beperkt


richte werkgroep Natuur heeft zijn twijfels over agrarisch natuurbeheer. ‘Zoals het er nu voor-staat, kan natuurbeheer beter uitgevoerd wor-den door traditionele natuurbeheerorganisaties. Natuurbeheer is hun kerndoel en ze hebben een jarenlang opgebouwde expertise op dit gebied. Een boer doet het “erbij”, het is niet zijn “core business”. Het boerenbedrijf kan wel nieuwe bi-otopen creëren. Het extensieve boerenbedrijf van '% jaar geleden liet rommelstukjes liggen, liet graan achter op de akkers. Dat schiep uitste-kende leefomgevingen voor bijvoorbeeld vele vogelsoorten. Als boeren hun bedrijf natuurlijker gaan exploiteren vergt dat niet alleen een veran-dering van werkwijze van de boer, maar vooral een cultuuromslag binnen de agrarische sector. Dat laatste is een ontwikkeling van -%, +% jaar.’Natuurbeheer en de belangen van de boeren lopen niet altijd synchroon, beaamt Grasho&. Toch is agrarisch natuurbeheer volgens hem dé manier is om een echte bijdrage aan biodiversi-teit en natuurbehoud te leveren. ‘Van het Neder-landse grondgebied – en dan heb ik het over één van de meest verstedelijkte landen ter wereld – is ,% procent van het oppervlak landbouwgebied en slechts zo’n # procent natuur. Stel je voor dat we alle biodiversiteitsdoelen zouden willen rea-liseren op die # procent van Nederland. Boven-dien bestaan veel soorten juist bij de gratie van cultuurlandschap, weidevogels bijvoorbeeld. Met een aantal structurele verbeteringen op ,% procent van je grond kun je veel meer doen dan met maatregelen die # procent van je areaal be-tre&en. De tegenstelling tussen agrarisch natuur-beheer – te weinig e&ectief en te duur – versus traditioneel natuurbeheer, is een valse tegenstel-ling.’ Van Zelderen sluit zich aan: ‘Met tweederde van je gebied dat beheerd wordt door agrariërs, kun je echt een vergroeningsslag maken waar je baat bij hebt. Het is niet of-of, natuurbeheerorga-nisaties en boeren kunnen elkaar ook versterken, zij kunnen kennis met elkaar delen.’

KeuterboerenDe boer is troef is vooral een pragmatisch stuk, toegesneden op het GLB, benadrukt Grasho&, dus zeker niet een integrale landbouwvisie. ‘We wilden een stuk dat ons helpt in de discussie naar Europa toe, en waarmee we maatschap-pelijke coalities kunnen sluiten.’ Een aantal za-ken komt niet of nauwelijks aan de orde, zoals voedselveiligheid en genetische manipulatie. Ontwikkelingssamenwerking wordt alleen even kort aangestipt. GroenLinks zal haar visie in deze verder moeten uitbreiden, vindt Rudy Rabbinge, hoogleraar duurzame ontwikkeling en voedsel-zekerheid in Wageningen. ‘Alleen maar zeggen dat je de Europese markt wilt openstellen, is contraproductief. In feite zeg je daarmee dat je alleen die boer in ontwikkelingslanden wilt hel-pen die voor de wereldmarkt produceert. Maar het merendeel leidt honger omdat ze niet in staat zijn om op een behoorlijke wijze aan hun eigen behoefte te voldoen, laat staan voor een markt te

FOTO

HO

LLA

ND

SE

HO

OG

TE/W

ILLI

AM

HO

OG

TEY

LIN

G

DE BOER IS TROEF• Basissubsidie

inzetten voor natuur-beheer, beter voedsel en diervriendelijker landbouw

• Eerlijke prijs voor eerlijk eten

• Sterkere onder-handelingspositie voor boeren t.o.v. industrie en supermarkten

• Agrarisch natuur-beheer effectief inzetten

• Boeren econo-misch toekomst-perspectief bieden; meer inkomen en innovatiekracht

• Grote prijs-schommelingen tegengaan

GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID (GLB)Een nieuw Europees landbouwbeleid moet op 1 januari 2014 ingaan, met een bud-get voor 2014-2020 van 370 miljard euro. • Directe, gerichte inkomenssteun blijft kern van het beleid • 30 procent van directe steun koppelen aan milieuvriendelijk produceren, zoals

verplichte braaklegging van 7 procent van de landbouwgrond en verplicht wis-selen van teelt

• Boeren ondersteunen tegenover multinationals• Extra ondersteuning voor beginnende boeren en kwetsbare gebieden• Meer investeren in innovatie • Initiatieven die economie en milieu combineren ondersteunen Staatssecretaris Bleker en LTO Nederland hebben vooral kritiek op de manier waarop geld worden herverdeeld tussen oude en nieuwe lidstaten.

boerenproduceren.’ Om boeren daar in staat te stellen om de noodzakelijke ontwikkelingen door te ma-ken, is meer nodig; bijvoorbeeld ondersteuning met behulp van microkredieten. Ook schaal van de landbouw komt niet expliciet aan bod, iets waar Rabbinge over valt. Hij vindt het stuk ‘een enorm pleidooi’ voor kleinschalige landbouw, ‘terwijl we zeker weten dat je daarmee armoede bevordert, en niet de welvaart. Ik wil niet zeggen dat het allemaal toe moet groeien naar heel grote bedrijven, maar schaalverandering is inherent aan het feit dat de arbeidsproductiviteit, landproductiviteit en productiviteit van inzet van hulpmiddelen stijgt op het moment dat je naar hoog productieve systemen gaat. Dit visiestuk gaat ervan uit dat als het klein is, het ook goed is. Maar dat werkt averechts, dat is het koesteren van de keuter. Niemand wil keuterboer blijven.’ Grasho& reageert: ‘Dit is echt een misinterpretatie van ons stuk. Het is hooguit een pleidooi om niet verder te gaan in eindeloze schaalvergroting.’ Hij noemt het voorbeeld van de Rondeelstal in de pluimveesec-tor. ‘Een familiebedrijf waar -%.%%% kippen bij el-kaar zitten – dat zou ik niet kleinschalig willen noe-men. Dierenwelzijn en beperkte milieu-uitstoot gaan er goed samen met schaalgrootte, en zeker als je het combineert met verantwoord voer is het heel duurzaam. Er is dus ruimte voor schaalvergroting, maar schaalvergroting is niet de oplossing.’ Schaalvergroting brengt de nodige problemen met zich mee, benadrukt Wijering. ‘Intensieve land-bouw leidt tot bodemvervuiling door stikstof en een zeer eenzijdige vegetatie, waardoor het land-schap ook zeer eenzijdig is voor vogels en zoog-dieren. Daardoor draagt de huidige grootschalige landbouw ertoe bij dat de natuur steeds meer ver-schraalt.’ Precies daarom moet je juist daar de ver-anderingen willen doorvoeren, zegt Grasho&. ‘Van een sector waar momenteel nauwelijks een droge boterham verdiend wordt, mag je niet verwachten dat die vanzelf gaat verduurzamen. Nu zit er geen rek meer in voor investeringen, dus dan moet je landbouwsubsidies gaan sturen in de richting van echte innovaties en vergroening. En zorgen dat de boer een redelijke prijs krijgt voor zijn producten. Zo niet, dan gaat het niet lukken. Juist in de traditi-onele landbouwsector is een wereld te winnen.’ <


Meer actie op groen

28 november begint in Durban, Zuid-Afrika, de grote mondi-ale klimaattop, het vervolg op de mislukte top in Kopenhagen in

2009. Nu al is duidelijk dat ‘Durban’ niet de door-braak zal brengen die nodig is. De aanpak van de opwarming van de aarde is anno 2011 in een impasse beland. Het Kyotoprotocol zal in 2012 roemloos ten einde komen. Jaarlijks blijft de CO2 stijgen. Veel meer politieke en maatschappe-lijke druk van onderop is wereldwijd nodig. Ook GroenLinks kan hier een rol in spelen. Een blik over de grens is hierbij verhelderend. GroenLinksers kijken vaak jaloers naar de Grü-nen. Daar is alle reden toe. De Duitse zusterpar-tij dwong al eens regeringsdeelname af en kan zich verheugen in een toenemende populariteit. De Grünen zijn veel groener dan GroenLinks maar kennen ook een heel andere ontstaansge-schiedenis; zij komen direct voort uit de Duitse milieubeweging. Begin jaren tachtig waren de Grünen de eerste echte bundeling op nationaal niveau van een grote verscheidenheid aan lokale en regionale groene initiatieven; zij gaven deze basisgroepen een stem in het politieke systeem. De sociaaldemocraten en de christendemocra-ten maakten de dienst uit en stonden nauwelijks open voor het nieuwe groene gedachtegoed. Het lag voor de hand dat de nieuwe, groene emanci-patiebeweging zelf de krachten bundelde en een politieke partij oprichtte. Hoe anders was de situatie in Nederland. Het politieke systeem in Nederland was veel opener; de zorgen om het milieu vonden al in de jaren ze-ventig gehoor bij Joop den Uyl, voorman van de PvdA, en Hans van Mierlo, leider van D,,. Ook de jonge christendemocraat Ruud Lubbers werd erdoor geraakt. De Nederlandse milieuorganisa-ties waren bij uitstek nationaal georganiseerd en hun wensen vonden gemakkelijker dan in Duits-land hun weg in het politieke systeem.

Opinie

GroenLinks komt niet voort uit de milieuorgani-saties, maar is een fusieproject van vier kleinere progressieve partijen. Het lag zeer voor de hand om de nieuwe partij bij de oprichting, precies ten tijde van de Eerste Klimaatgolf van )*#*, ‘Groen-Links’ te dopen. Maar dat ‘Links’ moest er wel bij. GroenLinks is in het Nederlandse politieke spec-trum de enige partij die zich groen a.cheert en daarom is de partij als vanzelf ‘eigenaar’ van het issue. Maar in de dagelijkse praktijk is het voe-ren van groene politiek lang niet altijd de core business. Bij het twintigjarig bestaan eind "%)% schetste Femke Halsema ‘een toekomstagenda voor progressieve politiek’. In die agenda kwam het woord milieu niet voor, en klimaat slechts in een bijzin. Dat zou de Grünen niet gebeuren. Het is ook tekenend dat er voor GroenLinks eigenlijk altijd maar één groen Kamerlid in de Tweede Ka-merfractie zit. En waarom gaat er zoveel meer tijd en energie zitten in het formuleren van een so-ciale hervormingsagenda dan in een debat over een groot groen plan?Voor GroenLinks zou een consequent groenere oriëntatie een aantrekkelijk perspectief vormen. De krachtige groene identiteit van de Grünen heeft hen electoraal het laatste decennium de wind in de zeilen gegeven. Het jarenlang voeren van acties, de nauwe banden met de milieube-weging en het werken aan concrete alternatieven betalen zich uit. Maar geen misverstand: dit ver-ordonneer je niet via een besluit van de partijtop. Het vraagt een ingrijpende culturele en politieke omslag van de partij op alle niveaus. De Grünen hebben zich in Duitsland knap in het politieke centrum gemanoeuvreerd, zonder hun progressieve agenda te verloochenen. GroenLinks zal omwille van de groene zaak, en om electorale redenen, een veel krachtiger vertolker moeten worden van groene issues. Een dergelijke politieke katalysator wordt in Nederland node gemist. Wijnand Duyvendak

De bestrijding van de klimaatcrisis zit in een impasse. Wijnand

Duyvendak, klimaatpublicist en voormalig GroenLinks-

Kamerlid, leert van het verleden. 'We hebben in Nederland nu

een politieke katalysator nodig'.


Het klimaat kwam van rechts

Wie had dat gedacht. Wijnand Duy-vendak heeft een ode geschreven aan Ed Nijpels en Ruud Lubbers. Het is de tandem Nijpels-Lubbers

die klimaatverandering in Nederland én inter-nationaal op de agenda zet, nog voordat de mi-lieubeweging doorheeft wat ons boven het hoofd hangt. In de Tweede Kamer is het ARP-lid Jaap Boersma er als eerste bij.In Het groene optimisme – Het drama van "# jaar klimaatpolitiek herschrijft Duyvendak de ge-schiedenis van het Nederlandse klimaatdebat. Een historicus – en dat ben ik – zou het een revi-sionistisch werk noemen. Een nieuw perspectief op het verleden dat afwijkt van het heersende beeld. Want milieu is links, schijnt. Dat nieuwe perspectief – klimaat is niet links of rechts – is wat mij betreft terecht en broodnodig.Oh weemoed, Duyvendak verhaalt over een tijd dat feiten en rapporten de politiek in beweging brengen en CDA en VVD nog idealen hadden. Nederland is tot en met de aanloop naar Kyoto internationaal voortrekker en pleit in Europees verband voor een energiebelasting. Agenderen was natuurlijk nog het makkelijke deel. De geschiedenis van de klimaatpolitiek is ook een geschiedenis van niet werkelijk durven ingrijpen. Als uitvoering van klimaatbeleid aan de orde is groeit de weerstand, want energiever-bruik is nauw verweven met onze manier van leven. En voor lifestylediscussies is de politiek doodsbenauwd. Met als gevolg dat alleen zachte maatregelen worden genomen: subsidies, conve-nanten. Wat te doen?Wijnand Duyvendak gelooft dat de politiek cru-ciaal is om regels en normen te stellen, en ik met hem. Dat het kan, bewijzen Duitsland, Denemar-ken en het Verenigd Koninkrijk. Klimaat moet

Lot van Hooijdonk, mede-auteur van het GroenLinkse

verkiezingsprogramma, leest Het groene optimisme van

Wijnand Duyvendak. Een revisionistisch werk, vindt Van

Hooijdonk – en terecht. Milieu is niet links en niet rechts.

dan van ons allemaal worden, een cross party con-sensus. Dat betekent dat links en rechts allebei een beetje water bij de wijn moeten doen.GroenLinks is als partij dus in the place to be, de politieke arena. Ook GroenLinks moet loskomen van de links-rechtstegenstelling en het thema kun-nen, willen en durven delen met andere gezindten. En tegelijk toch de absolute morele eigenaar zijn. Beiden vallen GroenLinks tot nu toe zwaar: Groen-Links-politici nemen anderen snel de maat en op-eenvolgende fracties blinken niet echt uit in groen. Duyvendak memoreert scherp dat de toekomst-agenda van Femke Halsema geen groen hoofdpunt kende. Ik ben heel benieuwd hoe Duyvendak zelf met de ‘kennis van nu’ politiek zou bedrijven.Een paar lessen voor GroenLinks. Lever nooit de minister van Milieu. Ga voor staatssecretaris van Financiën, minister van Energie, of liever nog, pre-mier… Zoek bondgenoten op buiten de politiek, opiniemakers. Ik zou zeggen: kopjes ko.e met de hele Duurzame )%% van Trouw en innige banden met koplopers in het bedrijfsleven. En het belang-rijkst: vertel het grote verhaal. Er is ruimte voor en behoefte aan een partij met lef en een consistent inhoudelijk verhaal. Mits goed verteld. C’est le ton qui fait la musique.Wijnand Duyvendak heeft een vlot geschreven boek afgeleverd. Door ooggetuigen op te voeren wordt het bij tijd en wijle zelfs spannend, alsof we er zelf bij zijn. Duyvendak zegt zelf dat een histo-rische blik verheldert. Dat klopt. Voor mensen die werken in de klimaatbusiness is het boek een must. Voor actieve CDA- en VVD-politici trouwens ook.Het klimaatverhaal is nog lang niet af. Duyvendak zal nog wat herziene edities moeten uitbrengen. Hopelijk heeft de laatste een happy end.Lot van Hooijdonk


brievenhStekker?In het septembernummer van GroenLinks Magazine gaat Dirk Monsma in op de bezuinigingen in de cultuursector. Hij mist in de discussie aandacht voor cultuureducatie. Monsma weet ook te melden dat de provincie Utrecht schaamteloos de stekker uit de cultuureducatie trekt. Dit zet ik graag even recht. Juist voor

kunst- en cultuureducatie re-serveert de provincie Utrecht in de komende periode ).$ miljoen euro per jaar. Minder dan het was, al is ‘de stekker eruit halen’ niet de juiste uitdrukking.Wat is dat toch met GroenLinks en stekkers?Karin Boelhouwer, Wijk bij Duurstede, Statenlid Utrecht

Toekomst partijRijp voor de toekomst of rijp voor de sloop? Iedere politieke partij is een tijdelijk verschijnsel. We kunnen ons nu nauwelijks meer voorstellen dat CDA en PvdA in )*#$ samen meer dan honderd zetels in de Tweede kamer bezet-ten. Volgens de laatste peilingen resten er slechts -%. SP en PVV bestonden toen landelijk nog niet en zouden er nu $$ krijgen. Wie had dat gedacht in )*#$? De vraag die GroenLinks zich daarom moet stellen is: waar gaat de aan-dacht van de burger de komende jaren naar toe? Zijn groene is-sues straks nog sexy genoeg voor stemmenwinst? Of moeten we juist op de bres springen voor diegenen die gepakt worden door

het huidige regeringsbeleid? Als we daarvoor kiezen zal er wat moeten veranderen in de partij. Want het belangrijkste item bij de komende verkiezingen zal niet ‘milieu’ zijn maar ‘economie’, de portemonnee van de burger. Kan de formateur de volgende keer niet om ons heen of verdwijnt GroenLinks straks in de marge? Om dat eerste te bereiken dient GroenLinks een duidelijke en consistente boodschap te bren-gen. Met de zeggingskracht van Roemer, de slimheid van Pecht-old en, helaas, de eenduidigheid van Wilders. Weg uit Uruzgan! Behoud het pgb! Red de cultuur! En hoe betalen we dat? Schrap de JSF en de hypotheekrenteaftrek! Inspiratie? De onderschatte stem van ‘occupy’. Want in luisteren naar die stem ligt de echte toe-komst van GroenLinks.Rob Mollee, Haarlem Ov-chipkaartMichiel ter Horst maakt zich in het juli-Magazine boos, omdat mijn pogingen om van de ov-chipkaart een echte servicekaart voor reizigers te maken, volgens

Online lezen> Meer brieven op magazine.groenlinks.nl/brieven

Kolencentrale – Wim Jonker over procedurele argumenten waarbij het doel uit het oog verloren wordt. Europese regering – GroenLinks wordt steeds meer in het euro-autoritaire kamp gezogen, vindt Willem Bos (Comité Ander Europa). Politieke midden – Raadslid in Leidschendam-Voorburg Rob Kniesmeijer kan zich niet aan het beeld onttrekken dat het pleidooi voor samenwerking met D,, voortkomt uit een groot gebrek aan kennis van lokale politiek. Levensloopregeling – Geef mensen de mogelijkheid om met het binnenkort geblokkeerde spaartegoed hun hypo-theek af te lossen, een voorstel van Roeland Moraal.Selectie aan de poort – Is niet meer dan een armoedige bezuinigingsmaatregel, reageert Peter van den Bemt.


josBrieven van maximaal 250 woorden zijn welkom, voor in het Magazine of op de site. De redactie behoudt zich het recht voor brieven ingekort of niet te plaatsen.

Met lefJoost Hartlief (35) is duoraadslid voor GroenLinks Leiden. Gevraagd naar een kunstzinnige inspiratiebron noemt hij het kunstwerk Traf-"cosaurus Luminoso van lokale kunstenaar Merijn Tinga.

‘Traf!cosaurus Luminoso’ is een uit oude stoplichten gemaakte dinosaurusfamilie, die Merijn Tinga op eigen initiatief op een rotonde heeft neergezet, vlakbij station Leiden. Hij heeft geen vergunning aangevraagd of afspraken met de gemeente gemaakt. Wel heeft hij een poll bij het kunstwerk geplaatst met de vraag of Leidenaren vinden dat dit openbare kunstwerk een

tijdje mag blijven staan. De hele stad is enthousiast. Zijn durf en lef – het idee hebben en het gewoon doen – inspireren me. In Leiden ben ik duoraadslid op !nanciën, toerisme en sport. Vorig jaar heb ik de tegenbegroting gemaakt. Waar de gemeente met een heel team ambtenaren vele uren in stopt, daar zet-ten wij een begroting tegenover waar ik maximaal veertig uur aan kan werken. Natuurlijk weet je dat er kritiek kan komen die de begroting niet doorstaat. Maar ook hier gaat het om durf tonen. Zo hebben we erin gezet dat de sociale woningbouw op grote schaal zonnepanelen moet plaatsen. Aan de ene kant om groene stroom te stimuleren, aan de andere kant om de stroomrekening voor bewoners naar beneden te brengen. Tijdens het formuleren wisten we helemaal niet zeker of dit haalbaar was. Maar het resultaat is wel dat we op dit moment met de woningbouw onderhandelen. Met lef kom je ergens.’ Rieke Spierings

Anti-overhead-partij Als ik nu een partij zou moeten oprichten, zou ik het wel weten. Ik zou een anti-overhead-partij oprichten, en als ik het een beetje slim aanpak, haal ik met gemak meer zetels binnen dan GroenLinks. Want mijn anti-overhead-partij belooft Mirjam en Maarten dat zij bevrijd worden van de leemlaag van beleidsma-kers, controllers, communicatiedeskundigen, stafmedewerkers, managementteamleden en ambtenaren die al vergaderend, cijfers verzamelend en beleid producerend hun het plezier in het werk heeft ontnomen.

Een halve eeuw terug was één op de acht functies onder-steunend. Alle andere werkzaamheden waren uitvoerend. Eind twintigste eeuw is deze verhouding tussen beleidsmensen en uitvoerende professionals één op drie. Sindsdien is het er niet beter op geworden.

De explosieve toename van dienst-verlenende arbeid sinds de jaren zeventig heeft maar beperkt geleid tot een groei van praktische dienst- en zorgverlenende werkzaamheden. Een groot deel van de groei is gaan zitten in de toename van kantoorwerk, overheidsapparaten, ondersteuning, ambtelijke apparaten, kortom: de overhead.

Als je alles meetelt, hebben we inmiddels voor elke uitvoerende leerkracht, maatschappelijk werker, huismeester, politieagent of huisarts ten minste een halve for-matieplaats nodig om… ja, om wat eigenlijk?

Dat is krankzinnig, want deze loodzware overhead is vooral bezig met wat je complexiteitsin"atie zou kunnen noemen. Veel voor de hand liggende oplossingen worden in deze leemlaag omgevormd tot een ingewikkeld probleem waar al vergaderend steeds meer haken en ogen aan worden toegevoegd. Zo is onze verzorgingsstaat gedeformeerd tot een risicomijdende verantwoordingsbureaucratie.

Maar nu er fors gesneden moet worden is dit het moment om de aanval op dit overhead-monster frontaal in te zetten. Waarom slagen vernieuwende en effectieve zorginitiatieven als de Buurtzorg en de Opvoedpoli er wel in om hun overhead dik onder de tien procent te houden, terwijl dat elders in de zorg meer dan het dubbele is? Waarom verdwijnen er in het welzijnswerk vele tienduizenden uitvoerende krachten, terwijl de lokale overheden uiterst omzichtig met hun brave ambtenaren omspringen?

Kom op jongens: het mes erin!!!!Tegenover het rechtse verhaal van ‘overheid minder, burgers

meer’, zou links moeten zeggen: ‘overhead minder, uitvoering meer’. Dat zou veel interessantere debatten opleveren. Helaas, het zal er niet van komen. Ik heb wel zo’n vermoeden waarom. Want de leemlaag, dat zijn we zelf. Het wemelt er van de progressieve en weldenkende mensen die de wereld op papier proberen te controleren en elk risico willen uitsluiten. Als links de leemlaag opruimt, snijdt ze dus in eigen vlees.

En als ze het zelf niet doet, dan moeten anderen het maar doen.

Mijn anti-overhead-partij dus. Jos van der Lans

Jos van der Lans is cultuurpsycholoog en journalist. Van 1999 tot 2007 was hij Eerste Kamerlid voor GroenLinks.

hem kruimelwerk zijn. Ik zou me beter bezighouden met de strijd tegen privatisering, de bron van al het kwaad in ov-land. Ik verbaas me erover dat hij mij kwalijk lijkt te nemen dat ik het afgelopen jaar tientallen concrete verbetervoor-stellen heb gedaan. Ter Horst mag een tevreden ge-bruiker zijn, dat geldt niet voor iedereen. Als hij constateert dat de kaart met kinderziekten te maken heeft, dan lijdt de kaart aan pok-ken, mazelen en rode hond tegelijk. Daar zit ik dan bovenop, ja. Er valt zeker wat af te dingen op de zege-ningen van de privatisering van het stads- en streekvervoer. Maar het is vooral het gebrek aan ambitie van minister Schultz om zélf de regie terug te pakken op de invoering van de ov-chipkaart, die maakt dat veel reizigers meer na- dan voordelen van de kaart ervaren. Trouwens: ook de gemeentelijk

vervoersbedrijven en N.V. NS laten daarbij steken vallen. Wat betreft de actuele vraag wie er na "%)$ wat GroenLinks betreft over het hoofd-spoornet zou mogen rijden kan Ter Horst gerust zijn. Ik heb anderhalf jaar gelden al gezegd dat dat onze eigen NS moet zijn, mits het aan de voorwaarden van het rijk voldoet. In het augustus-Magazine veroor-deelt Michiel van Bokhorst mijn afwijzing van de duurdere spitsta-rieven die NS gaat hanteren voor abonnementhouders. Hij heeft gelijk dat NS daarmee probeert te bewerkstelligen dat treinen buiten de spits voller raken. Maar voor mij weegt zwaar mee dat elke vorm van beprijzing voor automo-bilisten taboe blijft. Door hogere (avond)spitstarieven in te voeren, wordt de auto nóg aantrekkelijker. Daar pas ik voor. Ineke van Gent, Tweede Kamerlid

Geïnspireerd


Leden, in het bijzonder nieuwe leden, waren uitgenodigd om de po-litici, de politiek en de partij te leren kennen. Er was van alles te doen, zoals debatteren in de plenaire zaal van de Tweede Kamer met Jolande Sap en Jesse Klaver, een voor-lichtingssessie over een politieke carrière binnen GroenLinks en een kijkje achter de schermen van het politieke bedrijf. Daarnaast waren er ook meer inhoudelijke sessies, over Europa bijvoorbeeld met Marije Cornelissen en Judith Sargentini, over populisme met onder andere Dick Pels van Bureau de Helling en over religie in de politiek met Eerste

Kamerlid Ruard Ganzevoort.Tussendoor was er vooral ook veel ruimte om ongedwongen landelijke politici te leren kennen. GroenLink-sers Marijn en Laura uit Amsterdam hadden daar veel waardering voor: “Er waren heel veel mensen van de Tweede Kamerfractie. Leuk om te zien dat zij zo’n ledendag ook belangrijk vinden.”Ook de Kamerleden waren enthou-siast. Bijvoorbeeld Rik Grashoff: “Mensen worden vaak GroenLinks-lid vanuit een algemene motivatie. Op een dag als vandaag kunnen we die algemene motivatie wat concre-ter maken.”

Dit katern is een uitgave van het Landelijk Bureau GroenLinks.

Via diverse elektronische nieuwsbrieven kunt u op de hoogte blijven van GroenLinks in het algemeen of over speciale onderwerpen:

· Leden met een bekend mailadres zijn automatisch ge-abonneerd op de GroenLinks

Nieuwsbrief (tweewekelijke nieuwsbrief met nieuws en achtergronden uit de partij) en krijgen incidenteel een aparte ledenmail. Krijgt u deze mails niet en wilt u wel op de hoogte blijven? Geef dan aan de le-denadministratie uw mailadres en lidnummer door (leden-

[email protected]). Uw lidnummer staat bijvoorbeeld vermeld op de adresdrager van dit Magazine.

· U kunt uzelf abonneren op: Nieuwsbrief Europa, nieuws-brief Klimaat, nieuwsbrief Kin-deropvang, nieuwsbrief On-

derwijs en persberichten. Meer informatie en abonneren: zie groenlinks.nl/nieuwsbrieven.

Blijf op de hoogte

Drukbezochte ledendag in Tweede KamerZaterdag 5 november organiseerden we een ledendag in de Tweede Kamer. Een gevarieerd programma met verschillende workshops, 600 leden en geïnspireerde politici zorgden voor een prachtig begin van een nieuwe GroenLinks-traditie.

MA

RG

OT

SC

HEE

RD

ER

Een van de groepsfoto’s tijdens de ledendag. Meer foto’s zijn te vinden op facebook.com/groenlinks

LedencongresWat staat er op het programma van het 30e con-gres van GroenLinks?

Op zaterdag 11 februari is het 30e GroenLinks-con-gres. Er wordt een gevarieerd programma voorbereid met ruimte voor onderlinge kennismaking, inhoudelijke discussies, het slot van de strijd om het voorzitterschap van GroenLinks en een aantal formele zaken.

Het congres begint ‘s ochtends met:· voorstel om de kandidatenlijsten vast te stellen via

een bindend referendum onder alle leden· voorstel m.b.t. medewerkers voor provinciale

afdelingen· kennismaken met de kandidaten voor het

partijbestuur

Tussen de middag zijn er parallelsessies over de Green Deal en Internationale Veiligheid met experts van bin-nen en buiten de partij.

's Middags is het tijd voor:· verkiezing van een nieuwe voorzitter en een nieuw

bestuurslid Publiciteit & Campagnes· de verantwoordingen van fracties en toezichtraad· de politieke actualiteit met Jolande Sap, Tof Thissen

en Judith Sargentini

Lees meer over de voorstellen op de website: groen-links.nl/congres.

AlgemeenHet congres is het “hoogste” orgaan van de vereniging. Tijdens het congres beslissen de leden over de hoofd-lijnen van GroenLinkse politiek en ze kiezen vertegen-woordigers of bestuurders in landelijke functies. Als je langer dan drie maanden lid bent heb je stemrecht op het Congres. Uiterlijk een maand vóór 11 februari moet je je inschrijven om deel te kunnen nemen.

VooraanmeldingVanaf begin december staat het aanmeldformulier onli-ne. Dat kondigen we aan in de GroenLinks Nieuwsbrief. Wil je een seintje van ons zodra je je kunt inschrijven voor het congres? Meld je dan alvast aan via de site: groenlinks.nl/congres.


Groene provincietour smaakt naar meerElke maand bezoekt Jolande Sap een provincie, samen met andere Groen-Links-politici van Europees, nationaal, provinciaal en lokaal niveau. Begin no-vember was Zuid-Holland aan de beurt. Het enthousiasme is groot: “Deze tour moet zeker een vervolg krijgen”

Het overkoepelende thema van deze provin-cetour is groen ondernemen. Wat is er nodig om groen ondernemen in een stroomver-snelling te krijgen? Hoe kan de overheid de katalysator zijn die wenselijke ontwikkelingen versnelt? Welke belemmeringen ervaren on-dernemers? De GroenLinks-ideeën hierover worden getoetst en uitgewerkt via gesprek-ken met ondernemers in het hele land. Dit moet in 2012 leiden tot een intiatiefwet.Jolande Sap: “Een doorbraak naar duur-zaam zit er op dit moment in Den Haag niet in. Daarom moeten we nieuwe coalities smeden, in het land. De groene provincietour is een enorm goede manier om te kijken naar thema’s die ons allemaal aangaan en daarop een gezamenlijke visie te ontwikkelen. Ik weet niet of we na twaalf provincies op dezelfde manier door moeten gaan, maar ik wil dit zeker een vervolg geven. Hoewel de Kamerle-den volgens mij goed benaderbaar zijn, merk ik dat men toch soms gebrek aan contact er-vaart. Nieuwe samenwerkingsvormen kunnen ervoor zorgen dat we meer samen optrekken. Dat geldt voor deze tour, maar ook bijvoor-beeld voor de ledendag, waar de hele fractie aanwezig is (zie elders op deze pagina’s, red.) en thema-bijeenkomsten met wethouders en raadsleden. Ik heb de ambitie om kennis en

expertise binnen de partij te ontsluiten, zowel van Leden als van lokaal kader.”Daarmee doelt Jolande bijvoorbeeld op Farahnaz Fraser, fractievoorzitter gemeente-raad Ridderkerk. Zij zegt: “Ik vind het ontzet-tend leuk om met GroenLinks-collega’s op nieuwe plekken te komen en gezamenlijk inzichten over verduurzaming op te doen. Ook is het een mooie gelegenheid om Ka-merleden te spreken. Vanuit Ridderkerk heb ik meer contact met de provincie dan met de Tweede Kamer, maar ik denk dat een dag als deze helpt om contact te leggen als we elkaar nodig hebben.”Lees het verslag van het bezoek op organisatie.groenlinks.nl

GroenLinks pandWe gaan ons GroenLinks-pand verbouwen. Groen moet je doen: we hebben nu de kans om onze uitgangspunten in praktijk te brengen bij onze eigen huisvesting aan de Oudegracht 312 in Utrecht. Die mogelijkheid grijpen we met beide handen aan. De ambitie is fors: van een rijksmonument in de binnenstad willen we een nieuw hart voor GroenLinks maken, om te werken, te trainen en elkaar te ontmoeten, energieneutraal én kostenbesparend. De se-lectie van een architect is bijna afgerond. Het eerste karwei is al uitgevoerd: het verwijderen van een oude olietank. Verbouwingsnieuws lees je in de GroenLinks Nieuwsbrief en op www.organisatie.groenlinks.nl/nieuwgroenhart.

GroenLinks bezoekt YES!Delft waar technostarters terecht kunnen voor ondersteuning bij een succesvolle oprichting en verdere ontwikkeling van hun bedrijf.

Je kunt een groot verschil makenSinds januari 2009 is Rosanne medewerker van het Noord-Hollands bestuur. Daar-naast is ze in dienst als medewerker van de Statenfractie in Noord-Holland. Vier uur ondersteunen per week. Is het wel zinvol met zo weinig uren? Rosanne ziet een duidelijke meerwaarde: “Als je kijkt naar wat dit zou betekenen als alle provincies zo’n mede-werker zouden hebben heb je totaal 48 uur extra ondersteuning. Daarmee kun je een groot verschil maken”. Dat bleek ook wel bij de raadsverkiezingen; in de drie gemeenten

waar GroenLinks voor het eerst meedeed, zitten er nu GroenLinksers in twee gemeen-teraden. “Natuurlijk is dat niet alleen aan mij te danken. Maar juist met de ervaringen die ik heb en de contacten in de regio kun je af-delingen die voor het eerst met verkiezingen meedoen, de zogenaamde ‘witte vlekken’, enorm helpen. “ In Noord-Holland-Noord wa-ren nog een "ink aantal van die witte vlekken en dat was één van de zaken die Rosanne heeft opgepakt. Haar rol was vooral die van verbinder en kennismakelaar. “Ik ben voor veel mensen ‘dat meisje van de provincie’ bij

wie ze terecht kunnen met vragen. Eigenlijk ben ik een soort wandelend GLweb (extranet voor actieve GroenLinksers, red.) die weet waar mensen informatie kunnen vinden of wat andere afdelingen hebben gedaan”.

Brug slaan tussen afdelingenAls bestuursmedewerker kan Rosanne de aanjager zijn van nieuwe ontwikkelingen, maar er zijn altijd mensen in lokale afdelin-gen nodig om het werk ook echt te doen. Met vier uur in de week is de tijd natuurlijk erg beperkt. Wat haar opviel is dat veel afdelingen onderling weinig contact heb-ben. Daarin kan Rosanne een rol spelen. Ze probeert vooral een brug te slaan tussen afdelingen onderling, samenwerking tussen afdelingen te bevorderen, de verbinding te leggen met het Landelijk Bureau en een aanspreekpunt te zijn binnen de provincie. Daarin zit een duidelijke meerwaarde omdat afdelingen elkaar leren kennen, weten te vinden, besturen met raad en daad kunnen worden bijgestaan en GroenLinks in de hele provincie daardoor beter en professioneler gaat draaien.

Provinciaal bestuursmedewerker verbindt afdelingenBijna alle provincies beschikken inmiddels over een provinciale bestuursmede-werker. Zij ondersteunen de provinciale besturen een halve dag per week. Het begon als een experiment, vanwege succes is het voorstel om deze bescheiden professionele ondersteuning permanent te maken. Waarom is dat een goed idee? De kersverse provinciaal bestuursmedewerker Paul Vermast (Flevoland) vroeg het zijn ervaren collega Rosanne Slootweg (Noord-Holland).


DA

PH

NE

KU

ILM

AN

Meer trainingen en workshopsDe GroenLinks-Academie biedt een breed scala aan trainingen en workshops. Voor de doorgewinterde poli-tiek actieveling, de aspirant, de politiek leidinggevende, de ondersteuner: voor hen allen valt er wat te halen bij de Academie. Het overzicht van het trainingsaanbod vind je in een aparte brochure (en op www.academie.groenlinks.nl)

ZiGL voor de exportHet ZiGL-concept slaat niet alleen binnen Nederland aan: in Brussel is de eerste lichting van de ‘Green Academy’ gestart. Deelnemers zijn stagiairs bij partijen van de European Greens, ‘groene’ NGO’s en andere organisaties. Zij maken kennis met de European Greens, het werk in en rond het Europees Parlement en met orga-nisaties als de Green European Foun-dation en het Europese Wetenschap-pelijk Bureau. Door aan deze leergang mee te doen leggen deelnemers de basis voor een sterk, groen netwerk dat heel Europa gaat bestrijken.

GroenLinks heeft veel talentvolle en ambiti-euze leden. Om hen te helpen bij het vinden van hun weg binnen de partij, organiseert de GroenLinks-Academie twee keer per jaar de leergang Zin in GroenLinks.

In september startte de achtste Zin in GroenLinks-groep. Achttien enthousi-aste en ambitieuze leden volgen een half jaar lang een programma waarin zij de partij goed leren ken-nen en de mogelijkheden verkennen om hun politiek-bestuurlijke carrière vorm te geven. Voor de leergang interviewen zij actieve partijleden voor en achter de schermen, leggen ze werkbezoeken af en lopen zij een korte stage. Kortom: zij krijgen een unieke kijk in de keuken van onze partij en ontwikkelen een goed netwerk als basis voor hun politiek-bestuurlijke loopbaan.

Zin in GroenLinks, ‘ZiGL’ in de volksmond en op twitter, bestaat drie jaar. In eerste instantie was de leergang opgezet voor jonge, talentvolle leden. “Na twee rondes hebben we de leeftijdsgrens losgelaten en variëren de leeftijden van de deelnemers van 20 tot 60 jaar”, vertelt manager Politiek Personeelsbeleid Liesbeth Tettero. “Het belangrijkste criterium is dat mensen een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan

de partij. We doen ons best om de groepen zo divers mogelijk samen te stellen: mannen en vrouwen, regio’s, interesses, vakgebieden, noem maar op. Al sinds het begin krijgen we veel meer aanmeldingen dan er plek-ken zijn. Dat betekent dat we helaas mensen moeten teleurstellen, maar het biedt ons wel de kans om groepen samen te stellen waarvan de leden goed aan elkaar gewaagd zijn”.

Interessante carrièreInmiddels zijn er al ruim 100 ‘ZiGL-alumni’, die zich op veel verschillende plek-ken en manieren binnen de partij inzetten. Voorzit-ter van het Alumnibestuur, Lotte Melenhorst: “Wij orga-niseren terugkomdagen, met interessante gasten

en gezellige borrels. Het is heel inspirerend om elkaar te blijven ontmoeten. Veel oud-deelnemers hebben zelf inmiddels een interes-sante carrière binnen de partij. Er zijn gemeente-raads- en commissieleden, afdelings- en werkgroepbe-stuurders, partijraadsleden, noem maar op. Er zijn er die zich oriënteren op het wethouderschap, op een zetel in de Provinciale Sta-ten en de Tweede Kamer, wie weet waar we ze nog gaan tegenkomen!”

Lotte is daarnaast samen met drie andere oud-deel-nemers ook begeleider van de huidige leergang. “We nodigen gasten uit, maken het programma van de terugkomdagen en helpen deelnemers bij het vinden van contacten voor hun net-werkopdrachten. Hartstikke leuk om te doen!” ZiGL kent inmiddels ook lokale varianten in Amsterdam en Leiden, waar alumni van het landelijke programma bij betrokken zijn. Deze lokale leergangen zijn bedoeld om leden kennis te laten maken met de politiek en om ta-lenten te scouten. Zo snijdt ook dit mes aan twee kan-

Zin in GroenLinks? ZiGL!

ZiGL’ers buigen zich over een opdracht, vlnr Miguel Heilbron, Lotte Lorwa, Ido Bol, Thom Duyvené de Wit en Eef Grob.

ten. Het is de bedoeling dat deze lokale concepten zo uitgewerkt worden, dat er basis-draaiboeken komen voor andere afdelingen die een eigen leergang willen aanbieden.

Interesse? Laat het weten!Heb je ook interesse om mee te doen aan Zin in GroenLinks? In januari start groep 9! Meer informatie: academie.groenlinks.nl. Heb je belangstelling voor het organiseren van een lokale ZiGL? Neem dan contact op met de GroenLinks-Academie: [email protected].


GroenLinks MagazineNr. 6, december 2011

GroenLinks Magazine is een uitgave van het partijbestuur van GroenLinks en verschijnt 6 maal per jaar in druk. Het wordt samengesteld door een onafhankelijke redactie, die werkt op basis van een redactiestatuut.

Abonnement Leden van GroenLinks ontvangen het blad gratis. Anderen kunnen zich abonneren voor ! 17,50 per jaar. Er is een gesproken editie beschikbaar voor mensen met een leeshandicap. Opgave via het Landelijk Bureau van GroenLinks, Postbus 80083503 RA UtrechtBezoekadres: Oudegracht 312Utrechttel. 030 2399900 [email protected] www.groenlinks.nl

Redactie Carolien Ceton (hoofdredacteur), Marc van Dijck (redacteur), Katinka Eikelenboom, Simon Otjes en Lin Tabak.

Redactieadres:Postbus 80083503 RA Utrechttel. 030 2399909 [email protected] http://magazine.groenlinks.nl

Aan dit nummer werkten verder mee: Rinske Bijl, Rutger Burger, Wijnand Duyvendak, Pieter Geenen, Lot van

Hooijdonk, Annet de Kruijf, Jos van der Lans, Rieke Spierings en Michiel Wijnbergh.

VormgevingRuparo (Ivo Sikkema), Amsterdamwww.ruparo.nl

Druk Meijer Rotatie op 100% kringlooppapier.ISSN 1380 3700

AdvertentiesAdviesbureau Cadex 0111 643307, www.cadex.nl

Tweede Kamerfractie GroenLinksPostbus 200182500 EA Den Haagtel. 070 3183030fax. 070 [email protected]

Sluitingsdatum16 januari (verschijnt 4 februari)

Colofon AgendaZATERDAG 3 DECEMBERJubileumbijeenkomst twintig jaar werkgroep de Linker Wang. www.linkerwang.nl

VRIJDAG 9 DECEMBERProvincietour Limburgzie groenlinks.nl/agenda

ZATERDAG 17 DECEMBEREnergiedag11.00 - 16.00 uur Instituto Cervantes, Domplein 3, Utrecht

11 FEBRUARI: CONGRESZie groenlinks.nl/congres

Contactgegevens· Adreswijziging doorgeven:

groenlinks.nl/contact/service

· Contact met landelijk bestuur, webmasters, webwinkel: groenlinks.nl/contact/service

· Contact met Tweede Kamer-leden: groenlinks.nl/contact/publieksdienst

· Inhoudelijke vragen over GroenLinks-plannen en -beleid: groenlinks.nl/contact/publieksdienst

Landelijk Bureau GroenLinks, Postbus 8008 3503 RA Utrecht, (030) 2 39 99 00. Bezoekadres: Oudegracht 312 (3511 PK) Utrecht.

DE NIEUWE KEUKEN …

Natuurlijke materialen, energiezuinige apparatuur, oerdegelijk vakmanschap. Ontworpen en uitgevoerd volgens uw eigen wensen.

… NATUURLIJK MOOI

Bernhagen Natuurkeukens, Traay 196-198, Driebergen-Rijsenburg, tel. (0343) 755 [email protected]

!"#$%&'()* !"#$%

Adverterenin GroenLinks Magazine?

0111 643307 | [email protected] | www.cadex.nl

uw mediagids op milieugebied

Haal duurzame kennis in huis!

Duurzameburen.nl is dé bron voor praktische informatie als het gaat om duurzaam bouwen en wonen, energiebesparing en -opwekking. Hier hoor je van de doeners uit je eigen buurt wat werkt en wat niet.

Duurzameburen.nl is een initiatief van ODE www.duurzameenergie.org

Hier hoor je van de doeners uit je eigen

Vıntageposter.nl

Reprints van politieke propaganda postersOriginele reprints van affiches uit Nederlandse collecties.

GroenLinks-leden krijgen tot 1 januari 15% korting met code GLMAG2011DEC


Samen met Debberah ten Velthuis stapte Rian Lanenga eind september op het vliegtuig naar Ethiopië. Tijdens een goed gesprek vorig jaar bleken ze dezelfde droom te hebben: een reis naar Afrika om daar ‘iets’ te kunnen betekenen. Nu werken ze drie maanden bij een milieuorganisatie in Addis Abeba, Lanenga als communicatieadviseur en Ten Velthuis aan een project over de mogelijkheden van CO2-compensatie. ‘De organisatie was meteen enthousiast toen we contact met ze opnamen.’ Het Horn of Africa Regional Environment Centre and Network (HoA-REC/N) werd vijf jaar geleden opgericht en is een platformor-ganisatie waar 44 organisaties uit de Hoorn van Afrika – Ethiopië, Sudan, Djibouti, Kenia, Somalië en Eritrea – bij aangesloten zijn. Samen zetten zij zich in voor duurzame land-bouw-, water- en milieuprojecten. Met als doel zelfstandig en toekomstgericht onder-nemen, zonder de natuurlijke bronnen van de regio uit te putten.

‘Mijn taak is om de communicatie tussen de partnerorganisaties te verbeteren’, vertelt Lanenga. ‘Er gebeurt heel veel op milieuge-bied en iedereen heeft enorm veel kennis, maar onderling vindt er nauwelijks uitwisse-ling plaats. Samenwerken gaat heel moei-zaam. Deels door praktische problemen, het internet kan hier erg traag zijn en het kost soms wel een half uur om een e-mail te versturen. Fysieke ontmoetingen zijn lastig, de afstanden zijn groot en reizen kost geld.’ Daarnaast speelt ook de cultuur een rol: ‘Er wordt hier ontzettend veel vergaderd, vaak in een hele of!ciële setting met ministers of andere hooggeplaatsten erbij. Maar er wordt niet echt contact gemaakt. Ik was bij een conferentie waar de hele dag alleen maar powerpointpresentaties werden gegeven. Ze plakken de sheets vol met tekst, lezen die voor en bedanken voor de aandacht. Iedereen geeft applaus en gaat door naar de volgende.’ Dat kan beter, dacht Lanenga meteen. Ze be-gon met het geven van presentatietrainingen aan haar eigen collega’s. ‘Ik heb laten zien dat je vrij in de ruimte kunt staan, mag bewegen en de mensen vragen kunt laten stellen. Ze vonden het allemaal erg leerzaam. Ik hoop dat ze het nu ook in praktijk durven brengen.’

Ten Velthuis doet ondertussen onderzoek naar CO2-compensatie. ‘Dat is wereldwijd een hele grote markt waar veel geld aan wordt verdiend. We willen nu zorgen dat dat geld in Ethiopië direct ten goede komt aan lokale organisaties in plaats van aan de overheid, die bijna al het bos in eigen-dom heeft’, zegt Ten Velthuis. ‘We willen dat mensen kunnen kiezen: compenseer ik mijn vervuilende vlucht met een donatie aan een vrouwenproject of met het planten van vijf bomen?’ Eind december keren Lanenga en Ten Velthuis weer terug naar Nederland. La-nenga pakt dan haar praktijk als zelfstandig communicatieadviseur weer op. Een van de dingen die ze heeft geleerd in Ethiopië is "exibel zijn. ‘Ik moet hier om de haverklap mijn plannen wijzigen en blijf daar maar gewoon bij lachen. Daarnaast ben ik nu extra gemotiveerd om in de ontwikkelings-samenwerking aan de slag te gaan. Maar ik weet ook dat ik wel realistisch moet zijn, want je kunt niet alles in een keer veran-deren. Soms misschien wel helemaal niet. Maar de drive die ik hier heb, neem ik zeker mee naar huis.’Rinske Bijl

&werkbl

DUURZAAM IN ETHIOPIË

Naam: Rian LanengaLeeftijd: 36Beroep: communicatieadviseurMissie: mensen met elkaar in contact brengen

GroenLinkser in de internationale samenwerking


GroenLinks Magazine december 2011

Documents

Transcript of GroenLinks Magazine december 2011