Gram 07 sept 2013 def webversie

JAARGANG 104 | NUMMER 7 | SEPTEMBER 2013

Duurzame inzetbaarheid van personeel | Voorzitter NVRD-commissie O&P:

"opleiden van medewerkers in onze branche is een must” | Vergisting in Nederland

Gezond aan het werk blijven in de afvalbranche

Zout verdienen per m2

Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl

Het is tijd voor meer met minder!

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en heefteen fi jne korrelverdeling. Daardoor plakt hetbeter aan de weg dan andere soorten zout.Ofwel: per m² minder strooien voor hetzelfderesultaat. Ook heeft vacuümzout van AkzoNobeleen grotere korreldichtheid. Daardoor gaan erin één kubieke meter meer kilo’s wegenzout.Met dezelfde strooiwagen neemt u dus méérAkzoNobel vacuümzout mee dan ander zout.Gevolg: effi ciëntere strooiacties. Er is immersminder zout nodig per m² voor het gewensteresultaat en bovendien rijdt u met één strooi-wagen AkzoNobel vacuümzout méérkilometers. Kortom: lagere kosten per m².

GRAM | september 2013 3

Officieel vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

6

9

12

Hoe doen zij dat?Deze maand: inzetbaarheid van personeel

In dit artikel lichten medewerkers van verschillende organisaties toe welke

maatregelen zij nemen om duurzame inzetbaarheid van de medewerkers te realiseren.

Gezond de AOW halen bij afval- en reinigingsbedrijven De AOW-leeftijd stijgt stapsgewijs van 65 jaar nu naar 67 jaar in 2021. Volgens het CBS

werkte vorig jaar iets meer dan de helft van de 55 tot 65 jarigen. Hoe houden we deze

groep aan de slag?

Voorzitter commissie O &P: “Maak de drempel niet te hoog Met het oog op onder meer veiligheid, efficiency en nieuwe werkmethodes is het

opleiden van medewerkers in onze branche een must. Onze medewerkers moeten

goed opgeleid zijn voor hun taken en de kans krijgen om door te groeien."

Vergoedingen voor aanpak zwerfafval eindelijk beschikbaar Gemeenten krijgen in de periode 2013-2022 uit het Afvalfonds 20 miljoen euro voor

extra inzet voor de preventie en aanpak van zwerfafval.

Vergisten in NederlandGft-afval wordt al lang niet meer louter tot compost verwerkt. Vrijwel alle

afvalbedrijven hebben geïnvesteerd in vergistingstechnieken om eerst biogas te maken

en daarna betere compost te krijgen. En er zit nog veel meer in het vat. Bioplastics,

insecten en eiwitten. GRAM maakte een uitgebreide rondgang.

(foto voorplaat: Bram Brudel / Hollandse

Hoogte)

5 Bezem

14 Vakwerk

16 MBO opleiding stimuleert medewerkers

Spaarnelanden

18 Vuilnismannen op zoek naar kunst

20 NVRD Nieuws

22 Stageonderzoek RWM Overheids-

bedrijven belastingplichtig?

24 Kringloopbedrijven timmeren aan

de weg

33 Nieuws op de markt

34 Agenda

21

27

4 GRAM | september 2013

De aarde is niet van ons. We moeten er zo goed mogelijk voor zorgen. De huidige pro-ductieprocessen vragen te veel van onze planeet. Zeker

de kledingindustrie heeft een te grote belasting op de omgeving. Door gedra-gen kleding opnieuw te dragen en overig textiel te recyclen sparen we het milieu. KICI werkt alleen met kwalitatief hoog-staande containers. Zo behouden we het waardevolle textiel.

Gegarandeerde kwaliteit in containerkeuze Voor elke situatie kiest KICI de optima-le oplossing, ook ondergronds. We zor-gen dan containers dichtgekit worden, brengen sloten aan en maken containers vochtvrij. Alleen zo blijft kostbare kle-ding optimaal bewaard voor hergebruik. Ongeveer de helft van de container-productenten hebben inmiddels het KI-CI-keur voor minimaal één van hun con-tainertypen. Het keurmerk garandeert dat het ingezamelde textiel in vrijwel alle omstandigheden droog blijft. We hopen natuurlijk dat de andere helft snel volgt. Onze binnen- en buitencontainers va-riëren in inhoud van 1,2 tot en met 3,6 m3. Zo kunnen we op elke plek de juiste container plaatsen. Dat is gunstig voor ons, maar ook voor de gemeenten waar we inzamelen. Want de kosten voor ge-

scheiden inzameling worden gedekt uit de opbrengsten van de verkoop. Dan is het wel fijn als de containers de kwaliteit van het textiel optimaal houden in weer en wind.

Duurzaam goede doelen steunen Zo lang onrecht bestaat en de planeet bovenmatig belast wordt, blijft KICI de opbrengst uit ingezamelde kleding aan-wenden om dit tegen te gaan. Sinds de oprichting in 1975 konden we al ruim 30 miljoen euro schenken aan projecten die de wereld duurzamer en rechtvaardiger maken. Het zou nog veel beter kunnen. Want elk jaar belandt 160 miljoen kilo textiel in het Nederlandse restafval. Wij maken ons nu al op om ook dat deel te recyclen. Zo investeren wij in gespecia-liseerde duurzame behandelingen. De Nederlandse T4T machine selecteert bijvoorbeeld textiel als basis voor gloed-nieuwe kleding. Het overige textiel kan na vervezeling isolatiemateriaal of harde platen worden.

Uw gemeente kan bijdragen aan een be-tere toekomst door te kiezen voor KICI. We bespreken graag hoe de inzameling in uw gemeente optimaal kan bijdragen aan uw doelstellingen en onze dromen. Want u wilt toch ook dat de kinderen van nu ook nog kunnen genieten van al het moois op onze planeet?

Met KICI maakt u het verschil.

Meer informatie:www.kici.nl,

070 383 0306

Onze kleding, onze planeet, onze verantwoordelijkheid

( Advertorial )

Het KICI keur is een officieel in de Benelux gedeponeerd en geregis-treerd keurmerk dat volledig is ge-accrediteerd.

gram-kici 130827.indd 1 27-08-13 15:43

BEZEMvorig jaar hebt bezuinigd op de inzet en deze maatregel nu met de vergoeding wil terugdraaien? Wat als je als gemeente inzet op meer participatie van de burger en een terugtredende gemeente? En wat als je al veelvul-dig gebruikt maakt van het kenniscentrum Gemeente-Schoon? Of valt alles onder een extra aanpak omdat de zwerfafvalproblematiek, door algemene trends als meer ‘out of home’ consumeren en het afschaffen statiegeld, zal toenemen?

Ik wens NederlandSchoon, die de aanvragen gaan toet-sen, veel wijsheid toe en spreek de verwachting uit dat elke inzet van gemeenten, op welke wijze dan ook, een bijdrage levert aan een schoner Nederland. En daar gaat het tenslotte toch om?

Extra geld voor zwerfafvalPrachtig, er is een potje van jaarlijks 20 miljoen euro voor de bestrijding van zwerfafval. In een tijd dat gemeenten in financieel zwaar weer zitten, is dit een welkom bericht. Grofweg € 1,19 per inwoner wordt jaarlijks beschikbaar gesteld en uitbetaald door de Stichting Afvalfonds verpak-kingen.

Verpakkingen? Oh wacht even, betekent dit dat het zwerfafval gerela-teerd moet zijn aan verpakkingen? Nee, hoewel de regeling komt uit de Raamovereenkomst Verpakkingen mag het geld worden ingezet voor de preventie aan aanpak van al het zwerfafval. Alle mooie initiatieven om in de openbare ruimte maatregelen te nemen om ander zwerfafval te voor-komen of aan te pakken, horen daar dus bij. Van kauwgom, peuken en het voorkomen van bijplaatsingen tot deelname aan een benchmark of het opleiden van personeel. Wel moet de vergoeding worden gebruikt voor de extra aanpak van zwerfafval. En daar kan het lastig worden. Wat als je



DEzE MAAND:

HoE doEn Zij dat ?

Irado Wat verstaat u onder duurzame

inzetbaarheid van personeel?

Het streven om onze medewerkers zo-

lang mogelijk gezond en gemotiveerd

aan de slag te houden.

Doet uw bedrijf aan

arbeidsroulatie?

We organiseren af en toe stages voor ons

eigen personeel op andere werkplekken,

reïntegratietrajecten voor zieke werkne-

mers en uitwisselingen tussen verschil-

lende vestigingen. Met die maatregelen

zie je als werknemer ook eens wat anders

van je bedrijf. Voor de leiding van ibor en

afvalbeheer gaan we terug van twee naar

één manager. Dat zal gunstig uitpakken

voor de uitwisseling van personeel. Nu

we nog twee managers hebben, wordt er

meestal een uitzendbureau ingeschakeld

als een belader ziek of met vakantie is. Ik

verwacht dat straks aan een medewerker

groen gevraagd wordt of hij bij kan sprin-

gen als belader. En omgekeerd ook.

duurzame inzetbaarheid van personeel

de middag zijn hond uit wil laten. Daar

neemt hij een uur verlof voor op. Bij kan-

toorpersoneel kun je makkelijker schui-

ven, bijvoorbeeld met thuiswerken. In

de buitendienst ligt dat wat moeilijker,

omdat men daar vaak in ploegen werkt.

Flexibel werken is bij ons maatwerk, dat

in goed overleg met de leidinggevende

geregeld kan worden.

Tips?

Probeer je mensen zo veel mogelijk eigen

verantwoordelijkheid en zelfstandigheid

te bieden. Betrek daar ook de leidingge-

venden bij en bied hen goede trainings-

trajecten aan. Als een leidinggevende

zelf niet flexibel is of niet het goede voor-

beeld geeft, kan hij dat ook niet stimule-

ren bij zijn werknemers.

Marijke van Doorn, hoofd P&O van

Irado, verzorgingsgebied 100.000

aansluitingen.

Contact: [email protected]

Stimuleert uw bedrijf een gezonde

leefwijze van de werknemers?

Dat doen we op allerlei manieren. We heb-

ben een heel succesvol verzuimbeleid,

waarmee we het verzuim in tien jaar tijd

hebben kunnen terugdringen van zo’n 11

naar 3,5 procent. Over het algemeen kan

en wil iemand nog wel iets, al is hij ziek.

Daar springen we op in met een goede

arbodienst en aangepast werk. Verder

hebben we een heel pakket aan kleinere

maatregelen, zoals korting op een sport-

schoolabonnement, stimulatie van woon-

werkverkeer op de fiets of per openbaar

vervoer en een bijdrage voor werkne-

mers die willen stoppen met roken. Het

pmo, periodiek medisch onderzoek, is

ook een succes. zestig procent doet daar

vrijwillig aan mee. Men krijgt om de paar

jaar een complete anonieme keuring, met

tips voor een gezondere leefstijl. zelf heb

ik er ook aan meegedaan, want ik moet

op mijn gewicht letten. We hebben geen

kantine met vette happen en bieden eens

in de veertien dagen aan alle medewer-

kers een mandje fruit aan.

Hanteert u leeftijdsbewust

personeelsbeleid?

Voorheen konden werknemers soms al

voor hun zestigste met prepensioen, nu

moeten ze door tot hun 67e. Die perio-

de willen we overbruggen door aan het

eind van de loopbaan lichter werk aan te

bieden. Een chauffeur van een inzamel-

voertuig kan misschien overstappen op

een veegwagen, waardoor hij niet steeds

in en uit die auto hoeft te klauteren. Een

voordeel is dat technische vooruitgangen

ook lichter werk opleveren. We hebben

bijvoorbeeld steeds meer ondergrondse

containers.

Is er ruimte voor flexibel werken,

voor eventuele zorgtaken?

Daar zijn individueel afspraken over te

maken. We hebben iemand die tussen


RotterdamWat verstaat u onder duurzame

inzetbaarheid van personeel?

Daar kan ik kort over zijn: zorgen dat je

gezond, gemotiveerd en met plezier je

pensioen haalt.

Doet uw bedrijf aan

arbeidsroulatie?

De kern van ons beleid voor duurzame in-

zetbaarheid is een gerichte voorbereiding

op de toekomst, zodat je gezond de eind-

streep haalt. Het beleid staat op papier en

wij zijn bezig er ervaring mee op te doen

bij de chauffeurs inzameling. Jobrotatie

of -roulatie is daarbij geen doel op zich.

In een gesprekscyclus bespreken we jaar-

lijks, samen met de werknemer, wat de

resultaten zijn en of het werk nog bevalt.

Daarbij is er nu meer aandacht voor wat

de volgende stap in de loopbaan van de

werknemer gaat worden en wanneer dat

zal zijn. Is er behoefte aan een andere

functie of uitdaging, dan bekijken we dat

individueel. We stimuleren wel dat me-

dewerkers zich tijdig gaan oriënteren op

ander werk, dat kan zijn door een andere

afdeling te bezoeken of een aantal dagen

mee te lopen. Dan zie je wat die functie

inhoudt in de praktijk en dat werkt beter

dan droog solliciteren.

Stimuleert uw bedrijf een gezonde

leefwijze van de werknemers?

Ik moet heel eerlijk zeggen dat we daar

weinig aan doen. Onze kantine heeft een

uitstekende frituur, maar ook gezonde

salades. Na een paar uur buitenwerken

gaat de voorkeur eerder naar wat stevi-

ger voedsel. Via het ambtenarenregle-

ment krijg je korting voor fitness, maar

beladers, chauffeurs en andere mensen

van de buitendienst maken daar weinig

gebruik van. ze hebben er geen behoefte

aan, vinden waarschijnlijk dat ze al ge-

noeg bewegen.

Hanteert u leeftijdsbewust

personeelsbeleid?

De een heeft op zijn vijftigste last van

zijn knieën, de ander gaat juist dan pas

een marathon lopen. Wij zijn dus afge-

stapt van dat hokjesdenken in vaste leef-

tijdsfasen. Duurzame inzetbaarheid met

veel aandacht voor preventie en indivi-

duele ontwikkelingen zien wij nu net als

een opvolger voor leeftijdsbewust perso-

neelsbeleid.

Het is de bedoeling dat we medewerkers

de mogelijkheid geven zich te oriënteren

op ander werk. Als je moet stoppen met

je baan door klachten, ben je eigenlijk al

te laat.

Is er ruimte voor flexibel werken in

verband met eventuele zorgtaken?

Het is soms wel mogelijk, maar in de in-

zameling werkt men in een ploegenroos-

ter en dat is al flexibel werken.

Tips?

We zijn nog niet zo lang bezig met duur-

zame inzetbaarheid, maar hebben al wel

ervaren dat stages en andere uitwisse-

lingsprojecten gunstige effecten hebben

op meerdere vlakken. Je ziet hoe het

werkt bij collega’s en dat kweekt onder-

ling meer begrip. De afdeling Toezicht

en Handhaving ging bijvoorbeeld eens

kijken bij de vuilinzameling en beseft nu

beter hoe moeilijk het is om die grote wa-

gen langs een rij dubbelgeparkeerde au-

to’s te manoeuvreren. ze kunnen helpen

door daar extra op te letten. Diezelfde

afdeling heeft ook met de marktkooplui

afspraken gemaakt over het opruimen

van hun eigen afval. Dat scheelt de veeg-

dienst veel werk. Kijken bij de buren en

andere uitwisselingsprojecten is dus erg

nuttig. Niet alleen voor de duurzame in-

zetbaarheid.

In dit artikel lichten medewerkers van verschillende organisaties toe welke maatregelen zij nemen om duurzame inzetbaarheid van de medewerkers te realiseren.

tekst: Hetty Dekkers

HoE doEn Zij dat ?duurzame inzetbaarheid van personeel

Liesbeth Kluyver,

HR Beleidsadviseur gemeente

Rotterdam, verzorgingsgebied

616.528 inwoners.

Contact: [email protected]


Duurzame inzetbaarheid in de bouw

Werken in de bouw is een zwaar beroep. Hoe gaat men in deze sector om met duurzame inzetbaarheid, ofwel het

streven om mensen zo lang en zo gezond mogelijk aan het werk te houden?

Volgens woordvoerder T. Nusselder van Bouwend Nederland moet er nog veel gebeuren.

“Wij zetten in op extra maatregelen in de CAO, zoals een persoonlijk ontwikkelfonds.

Simpel gezegd is dat een geldpotje voor besteding naar keuze. De werknemer zou dat

persoonlijke budget kunnen gebruiken voor studie, loonsverhoging of begeleiding van

een diëtist. Veel bouwvakkers hebben overgewicht. Andere maatregelen waar we ons

hard voor maken, zijn meer technische slimme snufjes, zoals een bestratingsmachine,

zodat men niet meer met die zware stenen hoeft te sjouwen. Maar duurzame inzetbaar-

heid begint feitelijk al bij de architect. Hij of zijn kan een gebouw zodanig ontwerpen dat

het veilig gebouwd kan worden. Door bijvoorbeeld geen overhangen op grote hoogte te

ontwerpen, geen glaspanelen zwaarder dan vijftig kilo in te tekenen. Duurzame inzet-

baarheid is een heel breed onderwerp.”

Volgens Nusselder houden mensen in de bouw het tegenwoordig iets langer vol dan voor-

heen. “De gemiddelde leeftijd dat mensen er mee ophouden is nu 62 jaar. Een paar jaar

terug was dat nog 59. Daar zit dus een stijgende lijn in. Of die nu veroorzaakt wordt door verbetering in de werkomstandigheden of

door de crisis, dat is niet helemaal duidelijk. zeker is dat er nog veel moet gebeuren, willen mensen het tot hun 67e volhouden. Als

het even kan op een prettige manier. De bouw is nu eenmaal een zwaar beroep, daar zijn extra maatregelen nodig.”

Lease

Roteb LeaseRoteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigings- voertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen.Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:Advisering bij aanschaf

Aanschafcoördinatie Voertuiginstructie Assurantie en schadeafwikkeling Leasing Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Werkplaatsen:Onderhoud, reparatie en keuringen Schadeherstel Constructiewerk Bedrijfswageninrichting Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS

Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden.

Bel 010 - 267 86 00Of mail naar [email protected]

Roteb LeaseKleinpolderplein 5Postbus 110113004 EA Rotterdam

RTB017_07 DOW A5 Adv Roteb Lease liggend MAM.indd 1 11/7/11 3:48 PM

Hoe doen zij dat ?


De AOW-leeftijd stijgt stapsgewijs van 65 jaar nu naar 67 jaar in 2021. Volgens het CBS werkte vorig

jaar iets meer dan de helft van de 55 tot 65 jarigen. Hoe houden we deze groep aan de slag? De regering

heeft er geld voor over, de Werkgeversvereniging WENb (onder andere voor afvalbedrijven) kent een

Vitaliteitpakket. Wat kunnen reinigingsbedrijven zelf doen om er voor te zorgen dat hun medewerkers

gezond en wel de AOW- leeftijd halen? GRAM ging te rade bij Twente Milieu, Meerlanden en Van Ganse-

winkel.

door Geke Wassink

Gezond de AOW halen bij afval- en reinigingsbedrijven

“Duurzame inzetbaarheid gaat over de vitaliteit van

de medewerker. Die is nodig om de functie nu en in

de toekomst goed te kunnen vervullen. Het is een ver-

antwoordelijkheid van zowel werknemer als van de

werkgever. Het beleid van Meerlanden is gebaseerd op

‘het huis van werkvermogen’, ontwikkeld door de Finse

professor Ilmarinen”, aldus Hary Kouwenberg, manager

HRM bij Meerlanden. (In dit model zijn de persoonlijke,

organisatorische en sociaal maatschappelijke factoren

die de vitaliteit van medewerkers beïnvloeden samen-

gebracht onder één dak, red.).

“Het beleid van de Meerlanden is gericht op de drie or-

ganisatorische factoren gezondheid, persoonlijke ont-

wikkeling en arbeidsomstandigheden en op de twee

persoonsgerichte factoren werkbeleving en arbeids-

voorwaarden”, vervolgt Kouwenberg. “Wij willen men-

sen bewuster maken van hun eigen duurzame inzet-

baarheid”, vertelt Edo Dokter, manager Staf bij Twente

Milieu. “Twente Milieu wil de werknemer daarbij ook

iets te bieden hebben. zo kennen we sinds drie jaar het

TwenteFIT programma. Daarmee willen wij medewer-

kers stimuleren tot een gezonde leefstijl en gaan wij

bijvoorbeeld in gesprek met medewerkers met overge-

wicht. zij worden doorverwezen voor een dieetadvies.”

BRAVOzoals gezegd startte Twente Milieu in 2010 het gezond-

heidsmanagementprogramma TwenteFIT langs de lijn

van het BRAVO-kompas (Bewegen, niet-Roken, Alcohol-

gebruik, Voeding en Ontspanning) van het Nederlands

Instituut voor Sport en Bewegen. Projectleider van

TwenteFIT is oud allround schaatsster Moniek Kleins-

man. Momenteel volgt zij een opleiding tot ´Life style

coach ́daar horen ook voedingsadviezen bij. In 2012

kregen 21 medewerkers een gericht voedingsadvies en

woonden 15 medewerkers de workshop Gezonde voe-

ding bij. Inmiddels geniet TwenteFIT een ruime reputa-

tie, er is veel belangstelling voor van andere bedrijven.

Ook het gezondheidsmanagement binnen Meerlanden

werkt met BRAVO als uitgangspunt.

Werkgroepen binnen Twente Milieu hebben elk een

onderdeel onder hun hoede. Denk aan korting op

een abonnement voor een fitness centrum, een gratis

cursus stoppen met roken en een zero tolerance alco-

holbeleid op de werkvloer. Meerlanden hanteert een

activiteitenschema waarin de BRAVO-items jaarlijks

terugkeren, bijvoorbeeld workshops stoppen met ro-

ken rond de jaarwisseling, voeding in maart wanneer

zwembroek-/bikinitijd er weer aan komt en bewegen

in het voorjaar rond de week van het fietsen. zowel

Twente Milieu als Meerlanden organiseren diverse ac-

tiviteiten, zoals schaats-, hardloop- en ijshockeyclinics

en fietstochten.

Hoe doen zij dat ?

foto: Meerlanden


gezondheid, veiligheid en kwaliteit. Voldoe je aan die

door onszelf opgestelde interne normen, dan manage

je op een goede en aanvaardbare manier veiligheid en

gezondheid binnen de onderneming. Daarbij wordt

ook voldaan aan alle eisen uit de Arbowetgeving en de

brancheafspraken hierover. Het is onze minimale norm,

een goede basis, al met al halen we er veel uit. Binnen

de Van Gansewinkel Groep zorgen zo’n 50 SHEQ-mede-

werkers dagelijks, samen met het management, voor

een veilige en gezonde werkplek.”

Arbeidsbelastingzwang stelt dat de humane ethische insteek, goed voor

je mensen zijn, hoog in het vaandel staat. “En je wilt de

naam en imago van je onderneming hoog houden.” Met

het hanteren van de P90 norm wordt de fysieke belas-

ting van het inzamelen van zakken en minicontainers

onder controle gehouden. De moderne inzamelmidde-

len, waaronder zijladers en ondergrondse containers,

betekenen een enorme verbetering in de arbeidsbe-

lasting. Een belangrijk veiligheidsaspect waar moeilijk

op te sturen valt, zijn de verkeersrisico’s. “Dagelijks

staan vele medewerkers hieraan bloot. Medewerkers

lopen heen en weer over straat door verkeersdrukte,

een ongeluk kan in een klein hoekje zitten. Daar kan

een werkgever weinig sturing aan geven.” Rouleren in

werkzaamheden is ook bij Van Gansewinkel een mo-

gelijkheid mensen langer aan het werk te houden en

de fysieke belasting binnen de perken te houden. “Het

houdt de diversiteit er in en bevordert de motivatie.”

Meerlanden kent een actief verzuimbeleid dat zich

richt op preventie. Medewerkers kunnen mee doen aan

periodiek medische onderzoeken en verschillende trai-

ningen (zowel individueel als in groepsverband), zoals

rug- en tiltrainingen en het fysiek en mentaal aanpas-

sen van de werkzaamheden. Kouwenberg: “Op dit mo-

ment zijn we bezig het opleidingsbeleid te wijzigen

naar deze gekozen invalshoek. Gedacht wordt aan een

individueel budget voor iedere medewerker waaruit ac-

tiviteiten bekostigd kunnen worden die te maken heb-

ben met bijvoorbeeld het volgen van cursussen, een

lidmaatschap van een sportschool of sportvereniging.

In de functioneringsgesprekken (we gaan dit Werksi-

tuatiegesprekken noemen) zal het onderwerp vitaliteit

hoog op de gespreksagenda komen. Leidinggevende

en werknemer gaan gezamenlijk vaststellen wat er ge-

daan moet worden om vitaal voor de functie te blijven

dan wel te worden.”

Employability“Het ei van Columbus hebben we nog niet gevonden”,

zegt Edo Dokter. “Binnen Twente Milieu kennen we wel

een mobiliteitsbeleid. Lukt het binnenshuis niet een

andere functie te vinden, dan gaan we extern kijken.

Verder werken we met werkplekaanpassingen en, hoe-

wel we daar nog niet helemaal uit zijn, willen we naar

een systeem waarin oudere werknemers hun expertise

kunnen doorgeven aan jongere medewerkers. We over-

wegen in de toekomst mensen een functie van zeven

jaar te geven, om hen daarna te laten doorstromen

naar een andere functie binnen Twente Milieu.”

In het interne programma van ‘vakmanschap naar

meesterschap’ is Meerlanden aan het kijken hoe me-

dewerkers breder ingezet kunnen worden (employabi-

lity). “Dit doen we om de fysieke en mentale belasting

evenredig te verdelen en medewerkers uitdaging en

persoonlijke ontwikkeling te kunnen bieden. Bij opera-

tionele functies ontbreekt het veelal aan carrière moge-

lijkheden”, aldus Kouwenberg.

Brede insteekDe Van Gansewinkel Groep kiest een brede insteek, zij

houdt zich aan de SHEQ (safety, health, environment

& quality) verbintenis. ‘Met deze verbintenis voor vei-

ligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit willen wij aan

al onze stakeholders, zoals medewerkers, klanten,

aandeelhouders en de maatschappij, duidelijk maken

dat in onze bedrijfsvoering het respect voor mens en

milieu centraal staat’, valt te lezen. “Het is een norm-

document, een statement dat de Raad van Bestuur be-

langrijk vindt”, zegt Wim zwang, SHEQ manager Van

Gansewinkel Groep. “Onze zelf opgestelde interne nor-

men zijn gewaarborgd met ISO 9001, ISO 14001 en het

OHSAS 18001 managementsystemen voor milieuzorg,


foto: Twente Milieu


drie keer per week: hardlopen, racefietsen en crosstrai-

nen in de winter.” Sportman Kouwenberg: “Ik heb een

sportachtergrond en beleef nog steeds veel plezier aan

lekker buiten sporten. Ik ren gemiddeld twee keer per

week en speel daarnaast golf. Naast de fysieke vitali-

teit ontspan ik tijdens het sporten. Dit komt mijn men-

tale fitheid ten goede. Met mijn zittende en stressvolle

baan een welkome bijkomstigheid.” zwang antwoordt

lachend: “Ik zie mezelf fit en gezond blijven, het is

geen straf tot mijn 67e door te werken. Fysiek is dat

geen probleem.”

Netwerkinformatie

Harry Kouwenberg, tel. 0297-381765,

e-mail: [email protected]

Edo Dokter, tel. 053-8520120,


Wim zwang, tel. 0180-751153,


Invloed op leefstijlMag een werkgever invloed uitoefenen op de leefstijl

van een werknemer? Dat blijkt een lastige vraag. Twen-

te Milieu doet dat via Twente FIT vindt Dokter. “Dwin-

gen kun je niet en wat achter de voordeur gebeurt,

daar heb je geen invloed op.” zwang is stellig: “Binnen

werktijd kun je aan alles voldoen, maar er liggen voor

de medewerkers ook fysieke risico´s buiten werktijd.

Medewerkers kunnen extreme sporten gaan beoefe-

nen, of hun huis gaan verbouwen. Alles waar bedrijfs-

sturing aan kan worden gegeven, zal worden gedaan,

maar daarbuiten wordt het discutabel. Het blijft voor-

alsnog een vrije keus.”

Gezond 67Alle drie geïnterviewden moeten tot hun 67 jaar wer-

ken en halen dat ook gezond, verwachten ze. Dokter:

“Mijn kantoorbaan kan ik lang in goede gezondheid

volhouden, zoals het nu gaat, lukt dat. Ik sport zo’n

SubsidieAgentschap SzW verstrekt ESF subsidies voor sociale innovatie en duurzame inzetbaarheid en biedt subsidie

aan opleidings- en ontwikkelingsfondsen die investeren in duurzame inzetbaarheid en arbeidsdeelname om ar-

beidsproductiviteit te vergroten. Per project is minimaal € 90.000 en maximaal € 160.000 subsidie beschikbaar.

Projecten moeten voldoen aan één van de volgende thema’s:

•arbeidsmobiliteitvanwerknemersstimuleren,waaronderregionaleenintersectoralearbeidsmobiliteit;

•gezond,veiligenvitaalwerkenenarbeidstijdenmanagementbevorderen;

•sociaalinnovatiefenduurzaamondernemerschapenemployabilitybevorderen.

(Bron: Agentschap SzW:

http://www.agentschapszw.nl/subsidies/esf_e-sociale-innovatie-duurzame-inzetbaarheid/subsidiesamenvatting)

MobiliteitsbonusStimuleren van re-integratie door financiële voordelen voor werkgevers waaronder de mobiliteitsbonus voor

werkgevers die een uitkeringsgerechtigde van 50 jaar of ouder of een arbeidsgehandicapte in dienst nemen.

(Bron: Rijksoverheid: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/re-integratie/stimuleren-van-re-integratie)

Vitaliteitpakket WENbWerkgeversvereniging WENb, de werkgeversvereniging voor de Energie-, Kabel & Telecom- en Afval & Milieube-

drijven, heeft onder de arbeidsvoorwaarden een vitaliteitpakket opgenomen. De regeling is bedoeld om mensen

langer gezond te laten doorwerken. Het vitaliteitpakket is nieuw en wordt geleidelijk ingevoerd. De regeling leidt

tot vereenvoudiging van het fiscale stelsel omdat 4 fiscale regelingen worden afgeschaft. De niet fiscale aspecten

worden toegelicht door het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid

Er worden vier bestaande fiscale regelingen afgeschaft:

•arbeidskortingvoorouderen(2012);

•doorwerkbonus(2013);

•spaarloonregeling(2012);

•levensloopregeling(2012).

Daarvoor komen in de plaats:

•werkbonusvoor61-plussers(2013);

•vitaliteitsparen(2013);

•extrastimuleringscholing(2013).

(Bron: WENb: http://www.wenb.nl/wenb/arbeidsvoorwaarden/vitaliteitsregeling/pages/default.aspx)



VOORzITTER COMMISSIE OPLEIDEN & PROFESSIONALISEREN:

Koenderman is directeur van ACV uit Ede en verzorgt

met zijn gemeenten-BV de inzameling van het afval bin-

nen de gemeenten Ede, Renkum, Veenendaal en Wage-

ningen. Natuurlijk doet ACV nog veel meer, waaronder

straatreiniging, het beheer van de afvalbrengstations,

gladheidbestrijding, plaagdierbestrijding en dienstver-

lening aan bedrijven, instellingen en particulieren. De

commissie Opleiden & Professionaliseren – die nu uit

een zestal vertegenwoordigers van NVRD-bedrijven

bestaat (er kan nog een commerciële partij bij, aldus

Koenderman) - komt 4 á 5 maal per jaar bijeen. “Omdat

de branche zich blijft ontwikkelen, ben je met opleiden

nooit klaar. Ons doel is dan ook een goed en helder op-

leidingenaanbod voor de branche te bevorderen”, zegt

Koenderman in zijn kantoor te Ede.

Functie- en competentieprofielenDe commissie stond recent aan de basis van de actu-

alisering van de 13 gangbare functie- en competentie-

profielen voor de branche. Koenderman: “De tot dan

gebruikte profielen stamden nog uit 1999 en waren

“Maak de drempel niet te hoog”

Met het oog op onder meer veiligheid, efficiency en nieuwe werkmethodes is het opleiden van mede-

werkers in onze branche een must. Onze medewerkers moeten goed opgeleid zijn voor hun taken en de

kans krijgen door te groeien. We moeten echter géén branche worden waarin je alleen toe kunt treden

wanneer je een hele stapel diploma’s en papieren in bezit hebt”‚ zegt voorzitter Wouter Koenderman

van de NVRD-commissie Opleiden & Professionaliseren.

Door Ronald Schalekamp

nog opgesteld door het eigen NVRD-opleidingsinsti-

tuut OPOR. Die profielen zijn van groot belang, want

ze zijn een hulpmiddel voor het personeelsbeleid en de

inkoop van opleidingen. Aan de andere kant weten op-

leiders exact wat voor eisen er gesteld worden aan de

verschillende functies. Momenteel verdiepen we ons in

de mogelijkheid de profielen toegankelijk te maken via

een geautomatiseerde tool, die onder meer functie- en

competentie-eisen koppelt aan opleidingen en oplei-

ders. We moeten eerst goed bekijken of onze branche

hier wel groot genoeg voor is.”

Praktijk als uitgangspuntMet de continue ontwikkeling van de afval- en reini-

gingsbranche neemt de noodzaak tot opleiden al-

leen maar toe‚ zegt Koenderman. “Het beheer van de

openbare ruimte gebeurt steeds minder op basis van

frequentie en steeds meer op basis van beeldmeetlat-

ten. Ook het belevingsbestek is in opkomst. Dat is een

gigantische omslag in werkwijze voor medewerkers.

Er zijn ook continu ontwikkelingen in de afvalinzame-

ling, waar hergebruik van grondstoffen centraal staat.

Er wordt gewerkt aan erkende beroepsopleidingen op

MBO-niveau, bijvoorbeeld Medewerker IBOR en Team-

leider. Natuurlijk is dit een goede zaak. Om nieuwe

ontwikkelingen te implementeren, moet je mensen op-

leiden. We moeten er wél voor waken dat de drempel te

hoog wordt. Het moet niet zo zijn dat de mensen, die

zich nu dagelijks vol enthousiasme inzetten voor een

schone en nette leefomgeving, straks geen toegang

meer krijgen tot de branche omdat de opleidingseisen

te hoog zijn. Opleiden moet degelijk gebeuren met de

praktijkalsuitgangspunt;zonderdatheteencomplex

theoretisch bouwwerk wordt. Een opleiding moet geen

last zijn voor medewerkers, maar mogelijkheden bie-

den voor doorgroei of functiewisseling. Wanneer we

straks echt allemaal tot ons 67e jaar door moeten wer-

ken, moet je je afvragen of dat wel voor iedereen geldt

Wouter Koenderman: “Opleiden moet degelijk

gebeuren met de praktijk als uitgangspunt”


op de wagen of op de straat. Van de 170 medewerkers

bij ACV zijn er op dit moment 11 tussen de 61 en 65

jaar. Vijf jaar geleden was het gros van die mensen al

met pensioen geweest.”

Band met SPA GroepJaren geleden had de NVRD een eigen opleidingsinsti-

tuut, OPOR. De commissie Opleiden & Professionalise-

ren stamt uit die tijd en droeg toen dezelfde naam als

het instituut. De NVRD besloot het eigen opleidings-

centrum af te stoten en OPOR werd overgenomen door

Musca, dat later op haar beurt werd overgenomen door

SPA Groep. “SPA Groep biedt het breedste aanbod op-

leidingen op ons vakgebied. Door de gezamenlijke his-

torie is er natuurlijk een band tussen de NVRD en SPA

Groep. Door die goede band kan SPA anticiperen op

wat er in de branche nodig is én wij als branche kun-

nen aangeven wat wij nodig vinden. De mensen van

SPA kennen de branche en hebben een uitgebreid net-

werk. Daarmee is SPA Groep zondermeer een gewaar-

deerd leverancier. Echter, het betekent niet dat men een

monopoliepositie inneemt. Elk NVRD-bedrijf maakt zijn

eigen afwegingen. zeker voor wat de niet-branchegere-

lateerde opleidingen betreft, kan ik me goed voorstel-

len dat een andere opleider ook zeer aantrekkelijk kan

zijn. Soms is het juist goed eens een visie van buiten

de branche tot je te nemen. Het draait ook vaak om

vertrouwen en de klik tussen de partijen. Maar ook:

welke docent staat er voor de groep en weet deze de

mensen te boeien? Vergeet niet dat sommige medewer-

kers helemaal niet zulke goede herinneringen hebben

aan hun schooltijd. Ook daar moet je als opleider en

docent mee om kunnen gaan.”

ACV Academie helpt medewerker bij carrièreswitch Bij ACV is veel aandacht voor training en opleiding.

Daarbij gaat het om het optimaal functioneren

in de huidige functie of om de ontwikkeling naar

een andere functie binnen de organisatie. ACV in-

troduceert binnenkort de ACV Academie. Via deze

Academie kunnen medewerkers zich óók verder

ontwikkelen in een geheel andere richting, die zij

zelf wensen. Medewerkers kunnen zo bijvoorbeeld

een opleiding volgen, gericht op een carrièreswitch.

Via de Academie kan men zelfs een zetje in de rug

krijgen bij het starten van een eigen bedrijf. De ACV

Academie biedt een opleidings- en trainingsbudget

van maximaal 5.000 euro per persoon. Jaarlijks ko-

men maximaal 5 medewerkers voor een bijdrage uit

het fonds in aanmerking.

Waarom? Koenderman: “Uit het MTO (Medewerkers

Tevredenheids Onderzoek) blijkt dat medewerkers

het waarderen als er groeikansen worden geboden.

De organisatie kent echter veel gelijke (chauffeurs-)

functies en relatief weinig functies in de staf en lei-

ding. Wanneer iemand dan toch eigenlijk liever iets

anders doet dan zijn huidige baan, moet een nieuwe

stap geboden worden, vinden we. Ontevredenheid

is immers niet goed voor de medewerker en ook

niet voor de organisatie. Een nieuwe stap biedt nieu-

we kansen.”

ACV introduceert binnenkort de ACV Academie. Via

deze Academie kunnen medewerkers zich óók verder

ontwikkelen in een geheel andere richting


VaKWERK

“Van één fout leer je meer dan van tien boeken!”

Hoe ben je destijds in dit vak terechtgekomen?

Ik heb chemie gestudeerd aan de HTS in Eindhoven. Na

mijn opleiding kon ik veel richtingen uit. Ik heb toen

bewust voor de afvalwaterzuivering -in Tilburg- geko-

zen. Ik wilde graag buiten werken en vond waterzuive-

ring een interessant vakgebied. Daarna heb ik voor de

gemeente Uden gewerkt, waar ik de milieuvergunning

verlening verzorgde. Toen ik bij de gemeente ’s-Herto-

genbosch ging werken, vroeg men mij om ook de arbo-

zaken erbij te gaan doen. En dat doe ik dus nog steeds.

Waarom heb je voor deze branche gekozen?

Bij de afvalwaterzuivering in Tilburg had ik al veel met

afval te maken. In die tijd was er nog niet veel geregeld

op het gebied van afvalinzameling en milieu. Toen er

steeds meer wetgeving kwam op dat terrein, werd de

branche voor mij ook steeds interessanter. Daarom vond

ik de functie bij de Afvalstoffendienst echt een uitda-

ging. En dat vind ik nog steeds. Mijn functie is een leuke

combinatie van uitvoerend (buiten)werk en bureauwerk.

Wat houdt je functie in?

Mijn functie bestaat uit meerdere onderdelen. Ik ben ac-

ceptant gevaarlijk afval. Als productiebedrijven bijvoor-

beeld met hun restproducten naar onze dienst komen,

bekijk ik hoe we hun afval het beste kunnen innemen,

verpakken, vervoeren, etc. Vanuit mijn functie zorg ik

voor het melden, registeren en maken van balansen van

gevaarlijke stoffen.

Voor onze eigen dienst vraag ik alle benodigde vergun-

ningen aan en zorg voor het beheer daarvan. zoals de

vervoersvergunningen, die iedere vijf jaar opnieuw aan-

gevraagd moeten worden. De milieuwetgeving is, sinds

LAP2, weliswaar in principe voor onbepaalde tijd. Als er

zaken in de bedrijfsvoering veranderen, moeten we toch

weer nieuwe vergunningen aanvragen. En dat gebeurt

regelmatig.

Verder zie ik toe op de veiligheid van het werken binnen

onze Afvalstoffendienst. Niet alleen voor onze eigen me-

dewerkers uiteraard, ook voor derden. De combinatie

van verkeersstromen hier, van vrachtverkeer tot fietsers

en voetgangers, mag bijvoorbeeld niet tot onveiligheid

leiden. Daar zien we dan ook streng op toe. We zorgen

ervoor dat medewerkers goed zichtbaar zijn, door het

dragen van veiligheidsvestjes en we controleren streng

op te hard rijden.

foto

: Patrick Guitjen

s

Maria Nelissen werkt als coördinator KAM

(Kwaliteit, Arbo en Milieuzorg) bij de Afval-

stoffendienst van de gemeente ’s-Hertogen-

bosch. Al ruim 22 jaar ziet zij er met veel

plezier en overtuiging op toe dat de men-

sen bij de Afvalstoffendienst veilig en ge-

zond werken.


De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

door Karin Giesen

Wat is er zo leuk aan je vak?

De diversiteit van mijn baan is leuk. Omdat ik het ja-

renlang doe, kost het mij geen moeite meer en dat vind

ik prettig. Toch zijn er nog steeds uitdagingen. Bijvoor-

beeld als we overleggen met de provincie of de brand-

weer om bepaalde zaken vergund te krijgen.

Waar haal je de meeste voldoening uit?

Als ik hier intern een controle heb uitgevoerd en ik zie

dat er netjes volgens de regels gewerkt wordt, dan ben

ik heel tevreden. Ik zie bijvoorbeeld hoe nauwkeurig er

op de milieustraat wordt gewerkt, dat de asbestcontai-

ner daar goed is afgesloten, het rookverbod goed wordt

nageleefd. Ik merk dat onze collega’s echt bewust om-

gaan met het afval. Afval is geen vies restproduct meer

maar een waardevol product.

Waarom ben je lid van de NVRD commissie KAM?

Ik ben al bijna tien jaar lid van deze commissie en ik

vind het nog steeds leuk. Mijn specifieke kennis ligt

meer bij milieu dan bij arbozaken. Andere commissiele-

den hebben weer hun eigen specialismen. De commis-

sie is dan ook een heel geschikt platform om kennis te

delen en ervaringen uit te wisselen. En als er nieuwe

wetgeving is of aankomt, dan hoor ik dat snel, omdat

de NVRD overal bij betrokken is. Hierdoor krijg ik altijd

het eerste nieuws.

Welke belangrijke resultaten heeft de commissie

gerealiseerd?

De Arbo catalogus en standaard Risico inventarisatie en

Evaluatie (RI&E) die we gezamenlijk hebben opgesteld,

vind ik hele mooie resultaten. Door deze standaardisatie

heeft de branche een sterkere positie naar de arbeidsin-

spectie. En dat is belangrijk, want daarmee dragen we

bij aan een goed beeld van de branche op het gebied

van het werken aan veilige arbeidsomstandigheden.

Wat weet je van het imago van jullie bedrijf?

De Afvalstoffendienst peilt regelmatig de klanttevreden-

heid onder inwoners en bedrijven. We hebben een heel

positief imago. Men heeft veel respect voor onze men-

sen. Onze inwoners vinden bijvoorbeeld dat de mede-

werkers er netjes en schoon uitzien en klantvriendelijk

en behulpzaam zijn.

Wat draag jij bij aan de Afvalstoffendienst?

Met mijn lange werkervaring hier ben ik echt een ken-

nisbank. Iedereen kan met zijn of haar vragen bij mij

terecht. En als ik het niet direct weet, ga ik het voor hen

uitzoeken.

Wat zou je vandaag nog willen veranderen

binnen de branche of het bedrijf?

Niets eigenlijk. Ik ben al heel blij dat alles bespreekbaar

is. Er is binnen de branche veel meer openheid over de

bedrijfsvoering dan vroeger. Waar gewerkt wordt, wor-

den fouten gemaakt. Fouten worden dan ook als een

leermoment beschouwd. Als er bij een collega bedrijf

bijvoorbeeld een akelig ongeval is gebeurd, dan wordt

er ook hier intern over gesproken. Dit betekent dat er

openheid is over zaken, dat fouten bespreekbaar zijn.

Dat vind ik heel positief. Van één fout leer je namelijk

meer dan van tien boeken!

Ben je trots op je werk?

Ja, ik ben heel trots. Dit is een mooi bedrijf. Niet alleen

door onze publieke taak, we doen ook veel aan maat-

schappelijk verantwoord ondernemen. Mensen met wei-

nig mogelijkheden op de arbeidsmarkt krijgen hier een

kans. En we zorgen, met innovatieve maatregelen zoals

auto’s op groen gas en het opwekken van bio stroom,

ook voor het milieu... Ik ben nog steeds blij dat ik des-

tijds voor dit mooie werk heb gekozen.


Van Duijn (51) is sinds 2010 werkzaam bij Spaarn-

elanden. Daarvoor werkte hij als hoofd dagelijks be-

heer en onderhoud bij de gemeente Haarlem. Het dik

driehonderd personeelsleden tellende multibedrijf

Spaarnelanden is eigenlijk een beetje vreemde eend in

de 'afvalbijt'. Spaarnelanden is namelijk niet alleen ver-

antwoordelijk voor de traditionele afvaltaken. Binnen

de gemeente is het bedrijf, waarvan Haarlem enig aan-

deelhouder is, verantwoordelijk voor ruim 40 verschil-

lende soorten werkzaamheden. Dit varieert van afva-

linzameling, reiniging, exploitatie van een milieuplein

en een afvaloverslagstation, beheer en onderhoud van

de openbare ruimte en alle bruggen in de gemeente tot

groenonderhoud, beheer van diverse parkeergarages

en fietsenstallingen in de stad, taken op het gebied van

infrastructuur en verkeer tot beheer van al het openba-

re water. Ondertussen wordt op een steenworp afstand

van de zeer gedateerde huidige bedrijfslocatie de laat-

ste hand gelegd aan de bouw van een nieuw kantoor-

en bedrijfsgebouw. Op 1 november van dit jaar wordt

het complex officieel in gebruik genomen.

Kwaliteitsimpuls

Over de één jaar durende opleiding Integraal Beheer

Openbare Ruimte zegt Van Duijn dat het mes daar-

mee mooi aan twee kanten snijdt. "Naast de erkenning

van hun vakmanschap zijn de mensen die deze oplei-

ding volgen straks ook nog beter en breder inzetbaar.

Bovendien zijn de onderlinge relaties door het hele be-

drijf heen nog eens versterkt. De deelnemers aan deze

opleiding komen namelijk uit verschillende geledingen

van het bedrijf. ze volgen de opleiding gezamenlijk in

ons eigen leslokaal. Daarvoor hebben we een deel van

de kantine speciaal ingericht.”

Specifieke opleidingen

Groot voordeel van deze opleiding is ook dat de col-

lega's zelf nog kritischer naar de kwaliteit van hun

werk kijken. Hierdoor wordt een extra kwaliteitsimpuls

gegeven aan het bedrijfsmotto dat de dienstverlening

centraal staat en dat Spaarnelanden elke dag werkt aan

een zo hoog mogelijke kwaliteit. Van Duijn: “Om dat in

de praktijk ook echt waar te kunnen maken, zijn goede

opleidingen en bijscholingen van het grootste belang.

Een factor van betekenis is ook dat gemeenten, en dus

ook Haarlem, steeds meer optreden als regisseur en

hun gemeentelijke diensten via monitoring afrekenen

op de pure kwaliteit van het werk. Deze manier van

werken gaat er van uit dat werkzaamheden niet vol-

gens een vastgestelde frequentie worden uitgevoerd,

maar geeft de medewerkers steeds meer verantwoor-

delijkheid om naar eigen inzicht en volgens een vast-

gestelde kwaliteitsnormering de werkzaamheden per

gebied uit te voeren. Voor ons als bedrijf betekent deze

aanpak dat we er steeds goed op moeten toezien dat

we de juiste man met de juiste opleiding op de juiste

plek inzetten. Daarbij lopen wij tegen het probleem

aan dat de afvalbranche zelf weinig specifieke oplei-

dingen verzorgt. zo zijn we bij de IBOR-opleiding van

Spa Opleidingen terechtgekomen. Die organisatie ver-

zorgt een breed scala aan goede opleidingen voor ons

vakgebied."

Van Duijn benadrukt overigens dat de samenwerking

Martin van Duijn, manager Operations en waarnemend directeur van Spaarnelanden N.V. in Haarlem,

heeft er schik in dat ruim veertig medewerkers van het bedrijf dit jaar zijn begonnen met een MBO-1

opleiding Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR). "Het is goed voor het bedrijf, maar ook voor de

mensen zelf, want het is een officiële erkenning dat hun werk er toe doet."

Door Laurent Chevalier

MBO opleiding maakt medewerkers Spaarnelanden breder inzetbaar

Martin van Duijn:

“Deelnemers moeten deze opleiding

vooral zien als een investering in zichzelf”


moment ben ik met een ploeg bladblazers meegegaan.

Bij het Frans Halsmuseum was ik zo enthousiast dat

ik zelfs de bladeren die op de buitenmuren vastzaten

met de bladblazer wilde verwijderen. Ik was nog niet

begonnen of alle in de muur aangebrachte alarmen

van het museum gingen af. In de kortste keren stond

de omgeving vol met politie en bewakingspersoneel

van het museum. Dat was voor mij wel even schrik-

ken en voor de collega's was het lachen geblazen."

Op de vraag of de deelnemers aan de cursus straks

niet voor zijn deur staan om loonsverhoging te vra-

gen, antwoordt Van Duijn: "Er is geen koppeling tussen

honorering en deelname aan de cursus. Bovendien ligt

de gemiddelde leeftijd van de deelnemers rond de 48

jaar. Dat betekent dat ze al op het maximum van hun

loonschaal zitten. De deelnemers aan deze opleiding

moeten deze opleiding vooral zien als een investering

in zichzelf. We beraden ons er overigens wel of en hoe

we aan het eind van de opleiding de geslaagden extra

in het zonnetje kunnen zetten.”

Stadsdeel Zuid

Bij het stadsdeel zuid van de gemeente Amsterdam

is begin dit jaar een MBO-1opleiding Afvalinzameling

begonnen. Manager afvalinzameling Ronald Boek-

hout vertelt dat veertig medewerkers op vrijwillige

basis aan deze opleiding meedoen. "Met deze cursus

willen wij hen de kans geven zich door te ontwikkelen

op hun vakgebied en weerbaar en wendbaar maken

voor de toekomst," zegt hij. "De ervaringen zijn

erg positief. Ik kan het iedere reinigingsdienst

aanbevelen. De medewerkers vind-en het erg leuk

en leren veel van deze opleiding, die specifiek op

hun werksituatie is toegesneden. Bij het onderdeel

Nederlands komen bijvoorbeeld herkenbare zaken

aan de orde als het invullen van een vrachtbrief en

een schadeformulier." Als 'bijvangst' heeft Boekhout

gemerkt dat het korte ziekteverzuim sinds de start

van de opleiding fors is gedaald en dat bij het laatst

gehouden werknemerstevredenheidsonderzoek

een hoge score van tussen de zeven en acht werd

behaald.

met Spa niet betekent dat je als bedrijf verder op je

handen kunt gaan zitten. "Er is vanuit het bedrijf zelf

best veel begeleiding nodig, omdat je toch veelal over

medewerkers praat die van huis uit weinig opleiding

hebben gevolgd en zich vooral in de praktijk hebben

ontwikkeld. Als je dan aankomt met de suggestie om

een opleiding te volgen, reageren ze vaak wat angstig.

zo van 'waarom moet ik naar school, doe ik mijn werk

dan niet goed?' Na verloop van tijd is iedereen echter

erg enthousiast, omdat ze merken dat de opleiding he-

lemaal op de praktijk is afgestemd. Overigens is het

wel zo dat de deelnemers een entreetoets moeten ma-

ken en dat ze, afhankelijk van hun vooropleiding en

behaalde diploma's, vrijstellingen kunnen krijgen voor

diverse vakken."

Vrijwillig

Spaarnelanden heeft de deelname aan de cursus op

vrijwillige basis opengesteld voor alle medewerkers,

ongeacht hun vooropleiding of de aard van hun werk.

Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat ook drie elek-

triciens de opleiding volgen. Voor de entreetoets kun-

nen de deelnemers overigens niet zakken. Deze toets

is vooral bedoeld om te beoordelen of iemand voor

bepaalde vakken extra begeleiding nodig heeft. Als

onderdeel van de opleiding gaan de deelnemers ook

in wisselend samengestelde groepjes de straat op om

de opgedane kennis in praktijk te brengen. Daarmee

wordt meteen bereikt dat ze al doende van elkaar le-

ren en elkaar persoonlijk ook goed leren kennen. Van

Duijn juicht deze aanpak van harte toe. "Het bevordert

de onderlinge sfeer en omdat medewerkers buiten hun

eigen straatje kijken, hebben ze ook geen angst om

een keer te wisselen van functie of ergens anders in te

vallen. Het voordeel daarvan is dat we, als de nood een

keer aan de man komt, snel en flexibel kunnen reage-

ren. Ik beschouw dit als een forse verbetering van de

efficiency en kwaliteit van ons bedrijf."

Mee de straat op

Om zelf mee te maken hoe het buitenwerk verloopt,

gaat Van Duijn regelmatig mee de straat op. Overigens

met wisselend succes, vertelt hij zelf. "Op een bepaald

MBO opleiding maakt medewerkers Spaarnelanden breder inzetbaar

Medewerkers van Spaanelanden die de MBO-1 opleiding IBOR volgen


“Als ze me nog een keer vragen, doe ik onmiddellijk

weer mee. Het was leuk en je gaat toch anders naar

kunst kijken.” Voorman veegdienst Jeroen Flens (34)

was in mei één van de tien medewerkers van de reini-

gingsdienst Amsterdam-Oost die meededen aan Vuil-

nismannen kiezen Kunst. De medewerkers mochten

uit 5000 schilderijen eerst een voorselectie maken. In

de Amsterdamse kunsthal CBK konden ze hun gese-

lecteerde schilderijen en/of beelden in het echt zien

en een definitieve keus maken. Elke vuilnisman mocht

één kunstwerk uitkiezen, dat later te zien was op een

expositie in het CBK. Enkele kandidaten werden mét

hun schilderij ook levensgroot afgebeeld op een huis-

vuilwagen.

Beetje beroemd

Jeroen Flens vond het wel ‘geinig’ dat hij op die manier

rondreed in Amsterdam-Oost. “Mensen herkennen je

als je in de wijk aan het vegen bent. Ik ben ook op de tv

en de radio geweest, heb kranteninterviews gegeven.

Veel mensen spreken me aan op straat, of staan eerst

even te kijken of ik het echt ben. Dat is gezellig. Een

beetje beroemd ben ik er wel mee geworden”, lacht hij.

De voorman koos zelf voor een foto van een beeld, de

Schreeuw van Bert Nienhuis. “Dat beeld ken ik goed

want dat staat hier in het Oosterpark”, aldus Flens. “Het

is daar geplaatst na de moord op Theo van Gogh. Als

je goed kijkt, zie je dat de mond aan de buitenkant

wijd open staat. Dichter naar het midden is de mond

bijna gesloten. Dat heeft de maker met een bedoeling

gedaan, want het lijkt wel dat er vrijheid van menings-

uiting bestaat, maar als het erop aan komt, wordt je

toch de mond gesnoerd. Die vrijheid van meningsui-

ting geldt maar tot op zekere hoogte. Dat gevoel, daar

herken ik veel in.”

Volgens Flens was het nog een hele toer om een keuze

te maken. “Ik ben wel een avondje of vier bezig ge-

weest om via de website de 5000 kunstwerken waar-

uit we mochten kiezen te bekijken. Uiteindelijk zoek

je iets dat bij je past en dat je aanspreekt. Je moet er

een gevoel bij hebben.” Hoewel hij thuis nog steeds

geen kunst boven de bank heeft hangen, kijkt hij met

andere ogen naar creatieve uitingen die hij in het da-

gelijks leven tegenkomt. “Ik kijk beter naar de beelden

op straat. En zo’n schilderij als de Nachtwacht, dat vind

Vuilnismannen op zoek naar kunst

Voorman Jeroen Flens en chauffeur Nol Kouwenberg deden mee aan het project Vuilnismannen Kiezen

Kunst. De reinigingsdienstmedewerkers van Amsterdam-Oost kijken nu anders naar de Nachtwacht én

landschapjes boven de bank.

Tekst: Hetty Dekkers

Jeroen Flens met De Schreeuw, links en

Nol Kouwenberg met auto-schilderij, rechts.


kleiner is. Op de meeste wagens zit een foto van wel

twee meter breed. Mijn wagen is minder groot en heeft

daarom een kleinere afbeelding.” Sinds het project kijkt

ook hij met andere ogen naar kunst. “Mijn ouders heb-

ben een landschapje in de kamer hangen. Nu sta ik elke

keer even op om dat van dichtbij te bekijken. Dat had

ik vroeger niet.”

ik nu imponerend. Je ziet steeds meer

details, hoe vaker je kijkt. Ik vond het

ook knap hoe ze zo’n enorm doek ver-

voerd kregen, toen met de verbouwing

van het Rijksmuseum.”

Aanstoot

Nol Kouwenberg is chauffeur op de

huisvuilwagen en kraanmachinist. Hij

deed ook mee aan het project en kon

moeilijk een keuze maken tussen twee

favorieten. “Het een was een schilderij

van een soldaat met een naakte vrouw

in zijn armen. Dat sprak me aan omdat

ik in militaire dienst heb gezeten en

daar mijn vrouw heb ontmoet. Het an-

der was een schilderij van een auto. Ik

heb maar voor die laatste gekozen, want om met die

blote billen door de wijk te gaan rijden, leek me geen

goed idee. Mensen zouden daar aanstoot aan kunnen

nemen.” Volgens Kouwenberg kreeg hij veel positieve

reacties van vooral familie en vrienden. En ook wel op

straat, want hij rijdt met zijn eigen foto op de wagen

rond. “Maar dat valt niet zo op, omdat de afbeelding

Containerwielen van Haco...

Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)[email protected] www.protempo.eu

103

Bel voor informatie:

... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19


de hoogte blijven van de laatste ontwik-

kelingen. De nieuwe service is een proef.

Tijdens de ALV in het najaar zal de moni-

tor worden geëvalueerd en wordt samen

met het bestuur gekeken of de NVRD deze

dienst zal blijven aanbieden aan de leden.

Uitblinker 2013

Op dit moment wordt er weer volop geno-

mineerd voor de Uitblinker van 2013. De

NVRD organiseert deze verkiezing voor de

derde keer samen met Gemeente Schoon.

Nieuw dit jaar is dat ook teams aangemeld

kunnen worden. Nomineer nu een collega

of een team binnen uw bedrijf of gemeen-

te op www.uitblinker2013.nl

Nieuwe leden

Firstmate Management bv

Projectmanagement en consultancy

www.firstmate.nl

NBV Human Capital Scan bv

Advisering in Sociale zekerheid en

fiscale wetgeving

www.humancapitalscan.nl

Cle-Ver Consultancy

Projectmanagement en consultancy in de

ICT voor de afval en reinigingsbranche

www.cle-ver.nl.

NVRD-agenda

September

17 Commissie Internationaal

19 Bestuursvergadering

24 Commissie PR en Communicatie

24 Commissie Inzameling en Recycling

25 Regio zuid Holland

26 Regio Midden

Oktober

2 Afvalconferentie

3 Commissie Gladheidbestrijding

8 Redactiecommissie GRAM

8 Commissie BOR

nieuwsTekst: Bas Peeters

NVRD op Dag van de Openbare

Ruimte

Op 9 en 10 oktober vindt de Dag van de

Openbare Ruimte plaats. Deze dag is het

jaarlijkse ontmoetingsmoment voor ieder-

een die werkt in het werkveld openbare

ruimte: ontwerp, inrichting, onderhoud

en beheer. Ook de NVRD is aanwezig.

Op 9 oktober organiseert zij samen met

Stadswerk een themabijeenkomst over de

toekomst van de onkruidbestrijding. Meer

informatie: www.openbareruimte.nl

Uitkering zwerfafvalvergoeding;

ook voor Gemeente Schoon!

Gemeenten krijgen een jaarlijkse uitke-

ring van 20 miljoen euro voor de extra

aanpak van zwerfafval. Dit is 1,19 euro

per inwoner. Eén van de mogelijkheden

om dit geld te besteden is het inhuren

van de diensten van Gemeente Schoon.

Deze organisatie ondersteunt gemeen-

ten bij de aanpak van zwerfafval, biedt

advies op maat en deelt kennis. De afge-

lopen drie jaar heeft RWS-leefomgeving

dit programma samen met de NVRD uit-

gevoerd met de VNG als de belangrijkste

opdrachtgever. Aan deze rol komt een

einde nu gemeenten de zwerfafvalver-

goeding direct uitgekeerd krijgen. Dit

hoeft er niet toe te leiden dat daarmee

ook een einde komt aan de activiteiten

van Gemeente Schoon. Individuele ge-

meenten kunnen er voor kiezen geza-

menlijk Gemeente Schoon in stand te

houden door een deel van de midde-

len hiervoor in te zetten. Een eerdere

uitvraag wijst erop dat hier voldoende

belangstelling voor is bij gemeenten.

Gemeente Schoon zal u binnenkort be-

naderen met een aanbod.

Landelijk zwerfafvalcongres Rende-

ment van Schoon

Op 6 november organiseren Gemeente-

Schoon en Nederland Schoon het lande-

lijk zwerfafvalcongres Rendement van

Schoon. Voor gemeenten is er een dagpro-

gramma dat door GemeenteSchoon (Rijks-

waterstaat en de NVRD) wordt verzorgd.

Hierbij staan vooral kennisuitwisseling en

praktijkvoorbeelden centraal. In de mid-

dag organiseert NederlandSchoon een

businessmeeting voor betrokkenen uit re-

tail, openbaar vervoer en verkeer. Tijdens

de borrel komen de gasten van de beide

programma's elkaar tegen om te netwer-

ken. Ook vindt op deze dag de uitreiking

plaats van de verkiezing Schoonste win-

kelgebied van Nederland en de Uitblinker

van het jaar. Meer informatie:

www.gemeenteschoon.nl/agenda

Aanmelden benchmark loopt storm

Veel gemeenten en publieke bedrijven

hebben zich al aangemeld voor de bench-

mark GemeenteSchoon die de NVRD dit

najaar organiseert. De benchmark richt

zich op het thema zwerfafval in de open-

bare ruimte en onderzoekt de gebieden

kwaliteit, kosten, productiviteit, regie en

sturend vermogen. Deelnemers zijn op dit

moment: Arnhem, zoetermeer, Apeldoorn,

Tilburg, Utrecht, Amersfoort, Eindhoven

Breda, Alphen a/d Rijn, Haarlem, Den

Bosch, Alkmaar, Leeuwarden, Nijmegen,

Venlo, Haarlemmermeer Deventer, Cyclus

NV, RMN, Irado en ROVA. Op 11 oktober

is de eerste benchmarkbijeenkomst. Voor

meer informatie: Ismael Morales Ronden,

[email protected]

Nieuwe NVRD-service:

de politieke monitor

De NVRD start deze maand met het aan-

bieden van de Politieke Monitor aan haar

leden. Deze monitor geeft via een paar

dagelijkse mails het laatste nieuws en up-

dates uit Den Haag op de voor de bran-

che relevante onderwerpen. Hierbij kan

gedacht worden aan nieuwe weten re-

gelgeving, rapporten, publicaties en ver-

slagen van vergaderingen. Hiermee wil de

NVRD haar leden ondersteunen bij het op


Aanleiding

Op 20 juli 2012 is een raamovereenkomst gesloten Op

20 juli is er een raamovereenkomst gesloten tussen

het ministerie van I&M, de VNG en het verpakkende

bedrijfsleven. In artikel 5 van deze overeenkomst is ge-

regeld dat er een fonds van 20 miljoen euro per jaar ter

beschikking komt voor de extra aanpak van zwerfafval

door gemeenten. De bijdrage voor zwerfafval is een

tegemoetkoming aan gemeenten.

Op 7 juni 2013, bijna een jaar na het afsluiten van de

raamovereenkomst, heeft Nedvang aan alle gemeen-

ten informatie gestuurd over de randvoorwaarden, het

proces en de verantwoording. In deze notitie (ook te

vinden op www.nvrd.nl) wordt verder toegelicht waar-

aan de vergoeding kan worden besteed. Dat zijn on-

der andere gedragsbeïnvloeding, paticipatie/beloning,

slimmere voorzieningen, prikkels ter beïnvloeding,

slimmer beheer en investeringen in voorkoming zwerf-

afval. Het gaat om een ruime omschrijving waarvoor

géén beperkende voorwaarden gelden. Wel is duidelijk

dat het vooral om extra inzet gaat.

Proces

Uitkering van de middelen gebeurt vanaf 2014 via de

Wastetool van Nedvang, waarmee ook de vergoedingen

voor de inzameling van verpakkingen (kunststof, glas

en verpakkingspapier) worden uitgekeerd. De systema-

tiek is gebaseerd op een formulier waarop mogelijke

bestedingscategorieën zijn aangegeven. Gemeenten

kunnen hun vergoeding aanvragen door met een kruis-

je (voor kleinere gemeenten) en een korte toelichting

(voor gemeenten met meer dan 100.00 inwoners) aan

te geven op welke gebieden men de zwerfafvalinzet wil

plegen. Op deze wijze kan ook een voorschot worden

aangevraagd. De verantwoording gebeurt door middel

van het invullen van een beknopte vragenlijst of een

evaluatierapport (voor 100.000-plus gemeenten). “Het

is mogelijk jaren over te slaan of budgetten over jaren

samen te voegen. De vergoeding blijft beschikbaar”.

Om aanspraak te kunnen maken op de zwerfafvalgelden moet een ge-

meente een deelnemersovereenkomst verpakkingen sluiten. Volgens

Helene van zutphen wordt in het overgangsjaar 2013, vooruitlopend

op het gereedkomen van Wastetool, gebruik gemaakt van een excell-

sheet. Deze is sinds begin september voor iedereen beschikbaar.

Vragen

Omdat er nog veel vragen bestaan over de vergoeding, werkt Nedvang

in overleg met de VNG aan een informatiedocument met veelgestelde

vragen en antwoorden. Dit document is, samen met een rapportage

met inspirerende voorbeelden, deze maand beschikbaar via de sites

van VNG, Nedvang, Nederland Schoon en GemeenteSchoon. Ook de

NVRD zal u blijven informeren.

Vergoedingen voor aanpak zwerfafval eindelijk beschikbaar

In de raamovereenkomst verpakkingen 2013-2022 is afgesproken dat gemeenten met ingang van 2013 tien jaar

lang, jaarlijks vanuit het Afvalfonds Verpakkingen 20 miljoen euro ontvangen voor extra inzet voor preven-

tie en aanpak van zwerfafval. Dit betekent voor elke gemeente jaarlijks ongeveer 1,19 euro per inwoner. Stich-

ting Nederland Schoon ondersteunt het Afvalfonds bij de inhoudelijke vormgeving van de regeling en Nedvang

verzorgt het proces rondom de aanvraag, uitkering en verantwoording. “De systematiek om de vergoedingen

aan te vragen, komt vanaf begin september beschikbaar”, geeft Helene van Zutphen van NederlandSchoon aan.

Van de redactie

foto: Michiel Wijnbergh/Hollandse Hoogte


Overheidsbedrijven belastingplichtig?

Op dit moment zijn overheidsbedrijven veelal vrijgesteld van vennootschapsbelasting. Het is echter de vraag hoe

lang dit nog het geval zal zijn. De politiek is van plan om wijzigingen aan te brengen in de geldende weten regelge-

ving. Deze ontwikkelingen kunnen in potentie een substantiële invloed uitoefenen op de afvalbranche.

door Levi Renneberg

RWM NV kreeg medio 2012 concrete signalen waaruit bleek dat de be-

lastingplicht van overheidsbedrijven mogelijk gaat veranderen. Naar

aanleiding hiervan heeft de directie van RWM begin 2013 hbo-student

Levi Renneberg opdracht gegeven hier een onderzoek naar uit te voe-

ren. Dit onderzoek is inmiddels afgerond. In dit artikel zullen enkele

bevindingen op hoofdlijnen toegelicht worden.

Aanleiding

De huidige Wet op de vennootschapsbelasting 1969 blijkt gedateerd en

bereikt niet langer volledig haar doelstellingen. De directe aanleiding

voor de aanstaande ontwikkelingen ligt bij de Europese Commissie.

zij heeft bezwaren tegen de wijze waarop overheidsbedrijven in Ne-

derland op dit moment in de heffing van de vennootschapsbelasting

worden betrokken. Staatssecretaris van Financiën Frans Weekers heeft

het voorstel van de Europese Commissie, om de huidige Nederlandse

situatie te herzien, aanvaard. Hierbij gaf de Staatssecretaris aan dat dit

aansluit bij de doelstelling van het kabinet om een gelijk speelveld te

creëren.

De indirecte ondernemingsvariant

De Staatssecretaris heeft al in een eerder stadium aangegeven dat zijn

voorkeur uit gaat naar de zogeheten ‘indirecte ondernemingsvariant’.

Dit betekent dat indirecte (oftewel privaatrechtelijke) overheidsbedrij-

ven op de zelfde wijze in de heffing van de vennootschapsbelasting

zullen worden betrokken als particuliere / commerciële bedrijven. Met

de indirecte ondernemingsvariant hangen aanvullende maatregelen

samen, die er onder andere voor zorgen dat bepaalde overheidsacti-

viteiten verplicht door middel van een indirect- oftewel privaatrech-

telijk overheidsbedrijf georganiseerd moeten worden. Deze verplichte

privatisering van in de toekomst nader aan te wijzen activiteiten is als

relatief controversieel te kenmerken. Hierdoor wordt de autonomie van

met name lokale overheden beperkt. Dit leidt tot weerstand bij diverse

groepen belanghebbenden.

Op dit moment is nog niet duidelijk welke activiteiten voor verplichte

privatisering in aanmerking komen. Het Ministerie van Financiën doet

hier nog onderzoek naar. Aangegeven dat meespeelt of het op dit mo-

ment gebruikelijk is om een activiteit indirect / privaatrechtelijk te orga-

niseren. Wanneer men kijkt naar de actuele situatie van de inzameling

van huishoudelijke afvalstoffen, blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van

Rijkswaterstaat naar de Afvalstoffenheffing dat de markt hybride is. In

een derde van de gemeenten is sprake van een eigen publiekrechte-

lijke georganiseerde inzameldienst, in ruim een derde

is sprake van een privaatrechtelijk georganiseerd over-

heidsbedrijf en in 30% van een particuliere inzamelaar.

Dit zou zowel als argument vóór als tegen de verplich-

te indirecte organisatie van huishoudelijk afvalinzame-

ling gezien kunnen worden. Anderzijds gaat het hier

om een publieke- / wettelijke taak van de lokale over-

heid. Dit zou als argument tegen verplichte indirecte

organisatie van deze activiteit gezien kunnen worden.

Kortom, de toekomst zal helderheid verschaffen over

het vraagstuk welke activiteiten in de toekomst ver-

plicht indirect georganiseerd moeten worden.

Effecten

Simpel gesteld komt de aanstaande wetgeving voor

indirecte overheidsbedrijven er op neer dat van de

gedachte ‘Uitgezonderd van belastingplicht, tenzij…’

overgestapt wordt op de gedachte ‘Belastingplichtig,

tenzij…’. De invulling van deze ‘tenzij’ in de toekom-

stige situatie is op dit moment nog onderwerp van

onderzoeken van het Ministerie van Financiën. Hoewel

Staatssecretaris Weekers tijdens het kamerdebat op

17 april jongstleden heeft aangegeven dat het niet de

bedoeling is dat overheden publieke taken zoals een

vuilophaaldienst gedwongen moeten uitbesteden, is

dit nog steeds een punt van zorg voor de NVRD. Afval

en energie en beheer van de openbare ruimte zijn nog

niet uitgesloten in het onderzoek naar activiteiten die

privaatrechtelijk georganiseerd moeten gaan worden

ook al zijn dit wel wettelijk vastgelegde publieke over-

heidstaken. Bovendien is het denkbaar dat de Europese

Commissie deze eventuele uitzondering als onwense-

lijk zou beschouwen.

De indirecte ondernemingsvariant leidt tot een ven-

nootschapsbelastingplicht voor – in principe – alle in-

directe overheidsbedrijven. Deze organisaties zullen

getroffen worden door een belastinglast ter hoogte

van maximaal 25% van de fiscale winst wanneer deze

in de hoogste belastingschijf valt. Naast de toegeno-

men belastingdruk zal er ook sprake zijn van adminis-


Daarnaast is het universeel toepasbaar om gebruik te maken van de

fiscale faciliteiten in de geldende wetgeving vanaf het moment dat er

sprake is van een vennootschapsbelastingplicht. Hierbij kan onder an-

dere gedacht worden aan fiscale stimuleringsmaatregelen, fiscale re-

serves en voorzieningen. Dit leidt in potentie met name tot uitstel van

belastingafdrachten.

Tot slot

Het is aan te bevelen dat beleidsbepalers van indirecte overheidsbedrij-

ven bij de lange termijn strategie rekening houden met de fiscale ont-

wikkelingen op het gebied van de vennootschapsbelasting voor over-

heidsbedrijven. Wanneer het wetsvoorstel wordt ingediend, ontstaat er

een helderder beeld om concreter beleid vorm te geven. Dankzij dit on-

derzoek is de directie van RWM al in een vroeg stadium voorzien van in-

zichten en aanbevelingen over dit thema. Hierdoor kan bij de bepaling

van toekomstig beleid rekening gehouden worden met de aanstaande

fiscale ontwikkelingen. Bovendien is al de omvang van een eventuele

lastenverzwaring globaal in kaart gebracht evenals de invloed hiervan

op de huidige strategie van RWM. Omdat dit onderzoek ook bruikbaar

kan zijn voor branchegenoten, is er – uit collegiaal oogpunt – voor

gekozen het onderzoeks- en adviesrapport op verzoek te verstrekken.

De NVRD volgt dit dossier uiteraard op de voet en zal u via de digitale

nieuwsbrief op de hoogte houden.

Het onderzoeks- en adviesrapport ‘Belastingplicht overheidsbedrij-

ven – RWM en vennootschapsbelasting’ is op verzoek te ontvangen

door een e-mail te sturen naar: [email protected]

Over de auteur:

Levi Renneberg was stagiair bij RWM NV. In opdracht van de directie

deed hij onderzoek naar de (toekomstige) fiscale ontwikkelingen op

het gebied van de vennootschapsbelasting voor overheidsbedrijven.

Inmiddels is hij op dit onderwerp afgestudeerd.

tratieve lastenverzwaringen voor organisaties die in

aanraking komen met een eventuele vennootschaps-

belastingplicht. zo moet er een fiscale openingsbalans

opgesteld worden voorafgaand aan het eerste jaar van

de intrede van een vennootschapsbelastingplicht. ook

moet er structureel sprake te zijn van een fiscale boek-

houding en zal op jaarbasis aangifte vennootschapsbe-

lasting gedaan moeten worden.

Procedure

Op het moment van schrijven (medio 2013) voert het

Ministerie van Financiën nog onderzoeken uit naar de

exacte gewenste invulling van de belastingplicht. Er

wordt onder andere geïnventariseerd wat de financi-

ele gevolgen voor indirecte overheidsbedrijven zullen

zijn, in welke mate deze organisaties te maken zullen

krijgen met administratieve lastenverzwaringen, met

hoeveel extra uitvoeringslasten de Belastingdienst te

maken zal krijgen en welke overheidsactiviteiten ver-

plicht in een privaatrechtelijke rechtsvorm moet wor-

den ondergebracht. Deze onderzoeken zullen naar ver-

wachting eind 2013 afgerond worden.

Op de middellange termijn zal een wetsvoorstel vorm-

gegeven worden. Dit wetsvoorstel wordt mogelijk

onderdeel van het Belastingplan 2015 dat ingediend

wordt op Prinsjesdag 2014. De huidige verwachting is

dat de nieuwe wetgeving – onder voorbehoud van het

politieke- en parlementaire proces – per 1 januari 2016

in werking zal treden. Het is nog onbekend of er sprake

zal zijn van eventuele overgangsmaatregelen.

Reactierichtingen indirecte overheidsbedrijven

Eveneens onderdeel van het onderzoek zijn de potenti-

ele wijzen waarop – in dit geval door RWM – gereageerd

kan worden op de toekomstige fiscale ontwikkelingen.

Hieruit voortvloeiend zijn aanbevelingen gedaan over

de optimale strategie voor de individuele situatie van

RWM. Omdat onder andere de belangen, de visie en

de strategie van organisaties variëren, kunnen ook de

meest optimale reacties verschillen.

Een eerste aanbeveling is om de mogelijkheid tot het

sluiten van een vaststellingsovereenkomst met de Be-

lastingdienst te onderzoeken. Een vaststellingsover-

eenkomst heeft als doel om partijen te binden ter

voorkoming van een onzekerheid of geschil, in dit ge-

val over de interpretatie van de hernieuwde vennoot-

schapsbelastingwetgeving. Het is gebruikelijk dat de

belangenorganisatie hier een belangrijke rol in speelt.

In het kader van het onderzoek is al oriënterend ge-

sproken met de NVRD om deze mogelijkheid te on-

derzoeken. Als dit succesvol blijkt, kunnen de belas-

tingplichtige organisaties binnen de bedrijfstak er voor

kiezen om deze vaststellingsovereenkomst van toepas-

sing te verklaren. Hiermee kunnen mogelijk voordelen

worden gerealiseerd.


Door Leonie Reinders en Harry Slotema

In 2014 bestaat Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN) 20 jaar. De vereniging heeft in de

afgelopen jaren veel werk verzet om haar doelstellingen vorm en inhoud te geven. Met resultaat: de betekenis van

kringloopbedrijven voor milieu en arbeidsmarkt komt steeds duidelijker over het voetlicht.

Kringloopbedrijven timmeren aan de weg

Op dit moment telt BKN 65 leden verspreid over het hele land. Ge-

zamenlijk exploiteren deze bedrijven ruim 180 winkels (www.kring-

loopwinkels.nl). De doelstellingen van de vereniging, vastgelegd in de

statuten, zijn hergebruik van producten en materialen en het stimule-

ren van werkgelegenheid voor mensen met een grote afstand tot de

arbeidsmarkt. Aangesloten leden zijn vooral stichtingen en in beperkte

mate besloten vennootschappen zonder winstoogmerk, waarbij aan-

deelhouders afvalinzamelaars, SW-bedrijven, opleidingsinstituten of

andere organisaties kunnen zijn.

Uitstroom naar reguliere arbeidsmarkt

Kringloopbedrijven zijn verankerd in hun lokale gemeenschap. Daar-

om kunnen de (communicatie)lijnen naar diverse instanties kort zijn.

Mensen zonder werk met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt

en met een beperkt huishoudbudget vinden via gemeenten, UWV en

re-integratiebedrijven hun weg naar kringloopbedrijven. Transport en

inbreng van goederen, sorteren, reparatie/demontage, verkoop in de

winkel, het telefonisch meldpunt voor ophalen van goederen en admi-

nistratieve ondersteuning zijn de voornaamste activiteiten binnen een

kringloopbedrijf. Medewerkers die tijdelijk onderdak vinden op deze

afdelingen worden vaak uit hun sociale isolement gehaald, waardoor

het leven voor hen weer betekenis krijgt. In een aantal gevallen leidt

dit tot uitstroom naar de reguliere arbeidsmarkt, de ultieme uitdaging

voor leden van BKN.

Kansen en bedreigingen

Recent hebben studenten van de Haagse Hogeschool

tijdens een workshop met leden van BKN kansen en

bedreigingen voor de branche in beeld gebracht.

Kansen In hergebruik:

oplopende afvaltarieven, afvalbeleid fabrikanten

(hergebruik grondstoffen), toenemende behoefte aan

opgeleukte (gepimpte) tweedehands, goederen en be-

hoefte aan lifestyle oud-nieuw.

Kansen In werkgelegenheid:

herintroductie gesubsidieerde banen, nauwere samen-

werking met SW-bedrijven en toenemende behoefte van

mensen om elkaar in de wijk te ontmoeten.

Bedreigingen:

•afnamevandekwaliteitenkwantiteitvaninkomen-

de goederen doordat particulieren hun goederen lan-

ger gebruiken als gevolg van de economische crisis.

Hierdoor komen er minder verkoopbare goederen

bij het kringloopbedrijf binnen. Toename van ‘fast

selling domestic products’ uit lage lonenlanden. De

kwaliteit van deze producten is dermate slecht dat

dezenietvoorhergebruikinaanmerkingkomen;

•nieuwe toetreders op de tweedehands goederen-

markt door commerciële belangen en trends (duur-

zaamheid,MVO),speelveldwordtkleiner;

• inzamelcontracten met gemeenten die niet aange-

past of verlengd worden. Hierdoor dalen de inkom-

sten van het kringloopbedrijf. Goede contacten op

ambtelijk niveau zijn een must.

Imagoverbetering

De kringloopbedrijven besteden veel aandacht aan de

inrichting van en het assortiment in de winkel, daarbij

geholpen door huisstijlstylisten. Toch kopen nog veel

mensen liever nieuwe dan kringloopartikelen en heb-

ben kringloopwinkels nog een suffig imago. Onterecht,

meent BKN. Mensen maken dagelijks gebruik van bi-

bliotheekboeken, rekenen af met contant geld en sla-

pen in hotelbedden waar vreemde handen aan hebben

gezeten. Dat wordt als heel normaal ervaren. Waarom

dan geen tweedehands goederen? Het is toch mooi gere-

geld dat bruikbaar, afgedankt meubilair en huisraad een

tweede leven krijgen bij mensen die nieuwe spullen niet


Belangrijkste doelstelling van het Keurmerk Kringloopbedrijven® is:

“Professionalisering en borgen van kwaliteit, vertrouwen realiseren in

de markt en onderscheidend zijn ten opzichte van kringloopbedrijven

zonder keurmerk”.

In eerste instantie is het Keurmerk Kringloopbedrijven® gericht op sta-

keholders zoals gemeenten (VNG), afvalbedrijven (NVRD), re-integratie-

bedrijven en SW-bedrijven (Cedris).

Nationale Kringloopdag zaterdag 5 oktober

Op zaterdag 5 oktober organiseert BKN voor de vijfde keer de Na-

tionale Kringloopdag. Op deze dag worden leden van de BKN, en

dit jaar ook specifiek de medewerkers van de kringloopwinkels, in

het zonnetje gezet. Het thema is dit jaar ‘de helden van de kring-

loop’. Hiermee wordt primair alle medewerkers in de kringloopwin-

kels bedoeld, maar ook de mensen die spullen kopen en brengen

bij een kringloopwinkel ok helden. Het merendeel van de leden van

de BKN doet mee aan deze dag en er worden allerlei activiteiten

georganiseerd, van carboot sales tot workshops kunst maken van

gerecyclede materialen. Ook worden er bussen ingezet die langs

verschillende vestigingen van een kringlooporganisatie rijden. Kijk

voor meer informatie op www.kringloopdag.nl.

kunnen of willen aanschaffen? Hergebruik betekent bo-

vendien een enorme vermindering van de hoeveelheid

te verwerken afval. Vanuit milieuoogpunt is dat voor

BKN een belangrijk doel.

Prestatieladder Sociaal Ondernemen

zoals eerder aangegeven, werken leden van BKN met

mensen die een grote afstand tot de arbeidsmarkt heb-

ben. Onlangs is door TNO de Prestatieladder Sociaal

Ondernemen (PSO) ontwikkeld. BKN heeft dit nieuwe

product omarmd en verspreid onder haar leden. Met dit

meetinstrument kan een bedrijf zichtbaar maken wat

haar bijdrage is aan de werkgelegenheid voor mensen

met een kwetsbare arbeidsmarktpositie. Bedrijven met

een PSO-erkenning dragen meer dan gemiddeld bij aan

de werkgelegenheid van kwetsbare groepen en doen

dat op een goede manier. Inmiddels heeft een aantal le-

den van BKN trede 3 van de ladder toegekend gekregen.

Keurmerk Kringloopbedrijven

In de afgelopen jaren heeft BKN, met ondersteuning

van een werkgroep met leden en een extern specialist

op het gebied van kwaliteit en certificering, het Keur-

merk Kringloopbedrijven® ontwikkeld. Lloyd’s Register

toetst als externe partij de keurmerkorganisatie BKN.

WIELAND TEXTILESF I R S T I N S E C O N D H A N D C L O T H I N G

Handelsweg 8Wormerveer

075 - 622 86 [email protected]

www.wieland.nlal meer dan 25 jaar

specialist in duurzame

textielsortering

De totaaloplossing vooruw textiel-inzamelingen -sortering.

effectieveinzameling

rendabelerecycling

volledigesortering

- korte transportlijnen- centrale verwerking

- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem- 95% hergebruik

- hoge vergoeding- transparant proces

Informatie: BKN, tel. 026-3514014, e-mail: [email protected] en op www.

kringloopwinkels.nl

RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Bij Zandrecycling Nederlandreinigen we uw RKGV opmaar één manier. De juiste!

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone

(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • [email protected]

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

Gft-afval wordt al lang niet meer louter tot compost verwerkt. Vrijwel alle afvalbedrijven hebben geïn-

vesteerd in vergistingstechnieken om eerst biogas te maken en daarna betere compost te krijgen. En er

zit nog veel meer in het vat. Bioplastics, insecten en eiwitten. GRAM maakte een uitgebreide rondgang.

door René Didde

Vergisting in Nederland

Terugwinnen en benutten van condenswater is één van

de vele intrigerende ontwikkelingen die zich momen-

teel afspelen in de groente-, fruit- en tuinafval (gft)-ver-

werking (zie kader op pagina 30). Tot 1994 werd het

gft-afval niet gescheiden, maar simpelweg als deel van

het huishoudelijk afval op de stortplaats gestort of ver-

brand. Na 1994 werd gescheiden gft-inzameling wet-

telijk verplicht en ontstond een professionele compos-

tering in tunnels en hallen. Het proces werd verbeterd

en versneld. Door de massale gescheiden inzameling

verbeterde ook de kwaliteit van de compost.

Vandaag de dag heeft de gft-verwerking nog meer weg

van een hightech fabriek. Gert-Jan Klaasse Bos van

afvalbedrijf Meerlanden tekent een imposant stroom-

schema wat er in Rijsenhout allemaal gebeurt met het

gft-afval dat wordt ingezameld bij huishoudens en be-

drijven. Net als bij acht van de 22 composteerinrich-

tingen in Nederland laat Meerlanden de gft-verwerking

voorafgaan door een vergistingsstap. De vergisting ge-

beurt hier in een Kompogas-installatie waar anaerobe

(zonder zuurstof) bacteriën het groente- en fruitafval

van 225 duizend huishoudens bij een temperatuur van

55 graden omzetten in een energierijk mengsel van

vijftig tot zestig procent methaan en veertig tot vijf-

tig procent CO2, samen biogas genaamd. Een deel van

de CO2 wordt uit het biogas gestript en kan net als

de warmte van het composteringsproces naar de tuin-

der worden gevoerd. “We onderzoeken dit momenteel.

Die planten groeien prima op de CO2 uit het gft”, zegt

Klaasse Bos. Door een fors deel van het CO2 te ver-

wijderen, ontstaat zogeheten ‘groen gas’ met een me-

thaangehalte van 88 procent. Daardoor is het geschikt

is om in het aardgasnet in te voeden.

Niet meer voor eendjes

Bij Meerlanden wordt houtachtig snoei- en tuinafval

verstookt in een houtkachel, die warmte levert voor

de zuivering van het biogas. Ook in het bedrijfspro-

ces wordt overtollige warmte slim benut tussen hout-

kachel, gaszuivering en vergister. En het blijft niet bij

louter gft-afval. Meerlanden zamelt intussen meer or-


ganisch materiaal in. “Wij zijn een broodroute gestart”,

zegt Gert-Jan Klaasse Bos. “We halen oud brood gratis

op bij bakkerijen en voeren ook een proef uit om huis-

houdens te bewegen hun oud brood bij het gft te doen.

Brood mag door wetgeving op gebied van dierziekten

namelijk steeds minder als veevoer worden toegepast.

Brood is erg energierijk”, aldus Klaasse Bos. Ook Schip-

hol levert jaarlijks tonnen oud brood en sandwiches,

zowel afkomstig van vliegtuigen als van de luchthaven

zelf. “We halen bij hen ook blikjes en flesjes op, persen

deze samen en gooien het sap in de vergister.”

Ook groenten uit de supermarkt die over de houdbaar-

heidsdatum zijn, vinden steeds meer hun weg naar de

vergisters. Het laatste jaar heeft Meerlanden de capa-

citeit van de gasproductie ruim verdubbeld, van 1 mil-

joen naar 2,5 miljoen kubieke meter per jaar. “Dat komt

door procesverbetering in de vergisting en verbetering

van het rendement in de compostering”, aldus Klaasse

Bos. Het tot groen gas opgewerkte biogas wordt deels

ingevoed in het aardgasnet, zoals ook met de vergis-

tingsinstallaties van Attero Wijster, HVC/ROVA zwolle,

HVC Middenmeer en ARN Weurt gebeurt. Voor een deel

benut Meerlanden het gas om het eigen wagenpark te

laten rijden.

Vuilniswagens rijden rond met teksten als ‘deze wagen

rijdt op uw gft-afval’. Daarentegen maken Orgaworld

Lelystad, Attero Wilp, Attero Venlo en Twence Enschede

groene stroom uit hun biogas met een warmtekracht-

installatie. Uiteraard wordt de warmte die daarbij vrij-

komt weer benut in het productieproces. Met uitzon-

dering van Attero Venlo produceren de vergisters uit

het nutriëntrijke digestaat (vooral stikstof en fosfaat)

een compost die in de landbouw wordt afgezet. Ook in

de hobbysector (potgrond) vindt de compost zijn weg.

Een deel belandt als strooisel in de koeienstal (box-

compost). Gemeenten betalen ongeveer 40 euro per

ton gft voor de compostering/vergisting van gft. Afzet

in de landbouw én de inkomsten van energieproductie

(biogas, elektriciteit, soms warmte) betekenen dus een

fraaie valorisatie.

Varianten

De vergistingstechnieken kennen een vijftal varianten

in processen, maar lijken in grote lijnen op elkaar. Het

gft-afval wordt onder zuurstofloze omstandigheden

door bacteriën in een aantal stappen omgezet in me-

thaan en koolzuurgas. De mesofiele processen produ-

ceren wat minder biogas, maar wel met een hoger (en

dus energierijker) methaangehalte. De thermofiele pro-

cessen zijn in de meerderheid en hebben een wat hoger

rendement.

De kwaliteit en het rendement van het biogas schom-

melt met de seizoenen. De hoeveelheid ruw biogas per

ton vergist gft-afval varieert van 50 tot 130 m3. In de

winter bestaat gft vooral uit keukenafval en is de hoe-

veelheid biogas hoger. In de zomer en herfst zit daar-

entegen meer tuinafval (blad, takken) in het gft en daalt

de productie van biogas. Daar staat weer tegenover

dat de aanvoer van gft in de winter ongeveer de helft

lager is dan in de zomer. Dit seizoenseffect verklaart

mogelijk dat veel composteerbedrijven momenteel een

pas op de plaats maken met het bouwen van nog meer

vergistingscapaciteit. ze kunnen de vergister niet louter

dimensioneren op de zomeraanvoer, want dan draaien

ze in winter met overcapaciteit. Bouwen ze te klein, dan

zitten ze in de zomer met een overschot. En het na-

deel is natuurlijk dat het organisch afval door de rotting

slecht is op te slaan om de winter door te komen.

Dubbel bingo

Dankzij de vergistingsstap beseffen veel gemeenten

dat ze met het gft-afval intussen een schitterende

(transport) brandstof in handen hebben, met compost

op de koop toe. Een opmerkelijke trend, want vijf jaar

geleden overwogen veel gemeenten nog het bijltje er-



bij neer te gooien en huishoudens niet langer op te

zadelen met gft-inzameling. Bij Attero merkt ook John

Haeff, manager bioconversie, de omslag. “Uit levens-

cyclusanalyses in 2005 bleek voor het eerst dat com-

binatie van gft-inzameling met vergisten en composte-

ren de meest duurzame is. Gemeenten kunnen naast

biogas en compost ook een flinke reductie van CO2-

uitstoot op hun conto schrijven.”

De compost is bovendien schoner. Van Haeff noemt

eveneens als voordeel dat dankzij het vergisten de zou-

ten uit het gft in het perkolatiewater oplossen en er dus

compost overblijft die zich kan meten met potgrond.

Op die manier vermijdt de moderne compostering ook

het afgraven van turf uit de maagdelijke veengronden

in onder meer de Baltische Staten.

De opmars van de vergisting en gelijktijdige composte-

ring is voor een groot deel te danken aan het doorzet-

tingsvermogen van de vergisters van het eerste uur,

zoals Orgaworld die de 1994 stammende Biocel-tech-

niek van Heidemij overnam. De vergistingstechnieken

zijn het stadium van de kinderschoenen ontgroeid. En

daarvan profiteren nu ook de gemeenten. Als later dit

jaar de vergistingsinstallatie in Tilburg wordt geopend,

heeft Attero maar liefst zes vergistingsinstallaties met

vier verschillende technieken in bedrijf, zegt Van Haeff

niet zonder trots. Twee daarvan, in Groningen en in

Wijster, scheiden overigens het gft als een organische

natte fractie (ONF) achteraf uit het huishoudelijk afval.

“De klant is bepalend”, redeneert Van Haeff. “Er zullen

altijd gemeenten blijven die het om wat voor reden dan

ook niet lukt om in het merendeel van de wijken gft

gescheiden in te zamelen. Ook die willen we blijven

bedienen.” En er is nog iets. “Ondanks gft-voorschei-

ding bij burgers belandt evengoed nog veel gft in de

restcontainer. Tussen een kwart en een derde van het

restafval bevat organisch materiaal dat goed te vergis-

ten is. En dat halen we er met nascheiding dus nog

netjes uit.”

Bioplastics

Van de circa 1,2 miljoen ton gft die in Nederland vrij-

komt, wordt vanaf eind 2013 grofweg de helft, bijna

600 duizend ton vergist. Van Haeff verwacht dat het

voorlopig hierbij zal blijven. “Alle grotere afvalwerkers

beschikken over een vergistingseenheid in hun gebied

en er is nu sprake van een landelijke dekking.” Tot

2010 waren de subsidieregelingen vooral gunstig voor

de productie van elektriciteit, dus werd er via warmte

kracht koppeling (wkk) stroom uit biogas geprodu-

ceerd. Daarna maakte het groen gas een opmars door.

Jammer van het niet benutten van het potentieel van de

andere helft - nog eens 600 duizend ton gft - vindt Van

Haeff het niet. “Er is een flinke partij ‘vers’ gft nodig om

het uitgegiste restproduct, het digestaat, op te werken

en te enten om er volwaardige compost van te maken”,

vindt Van Haeff, die bijval krijgt van Gert-Jan Klaasse

Bos van Meerlanden. Een niet onbelangrijk detail is dat

het natte digestaat moet drogen om het minerale goed-

je tot rijke compost te verwerken. Tot nog toe gebeurt

dat op veel plaatsen door de natte kledder uit persen,

wat de nodige energie kost. Meerlanden en ook ARN

en Twence laten het digestaat droog composteren zon-

der te persen. De technieken zijn hiervoor volop in de

ontwikkeling.

Van waste to biobased

Toch geloven de afvalverwerkers niet dat de huidige

succesvolle combinatie van vergisten en composteren

het eindstation is voor de gft-verwerking. zo spreekt

Van Haeff van Attero over de succesvolle experimenten

om in de eerste fase van de vergisting in Venlo waar-

devolle vetzuren uit de reactor af te scheiden. Vetzuren

behoren tot de basisgrondstoffen van de chemische

industrie. “Door ze uit gft te ontsluiten in onze twee-

fasenvergister in Venlo, kunnen we bijdragen aan de

biobased economy, de niet langer op fossiele energie

gestoelde economie”, zegt Van Haeff enthousiast. “Van

vetzuren gaan we nu op pilotschaal bioplastics maken.


Dat betekent dat je in de toekomst een restant sla met plastic zakje en

al in de groenbak kunt gooien. Of je groenteresten in een pedaalem-

mer met bioplasticzakje gooit. Dat verleidt wellicht ook krap behuisde

burgers in grote steden. Dan is de cirkel echt rond.” Attero hanteert de

slogan ‘van waste to biobased’.

Diervoer uit insecten die gf eten

Ook adviseur Willem Elsinga, expert in gft-verwerking en organische

reststoffen, denkt dat de route van de vetzuren als het ware een derde

trap in de gft-verwerking kan gaan worden. Al is eenmaal in bioplastic

omgezet gft niet meer te vergisten en te composteren. Elsinga rept van

gft als één van de toekomstige bouwstenen onder de biobased econo-

my. En er is meer. Ook de verwerking van gft tot diervoer lijkt hem een

kansrijke route. Insecten kunnen groeien op gf-afval. Daarvoor is wel

een extra processtap nodig. “Het vergt allereerst een secure scheiding

tussen ‘gf’ (keukenafval) en ‘t’”, zegt Elsinga. “Want tuinafval is vooral

hout en zand. Beiden zijn slecht verteerbaar voor de insecten.” Tuinaf-

val kan volgens hem rechtstreeks naar elektriciteitcentrale, waar het als

biomassa kan worden verstookt samen met steenkool.

Zweden

In het zweedse Västeras houden inwoners gf-keukenafval apart in pa-

pieren zakken van tien liter. Door deze scheiding vooraf is het keuken-

afval niet alleen geschikt voor vergisting, maar behoren volgens hem

ook hoogwaardiger toepassingen als diervoer tot de mogelijkheden.

“Hoe hoger de waarde van het product, hoe hoger de eisen die je aan

de grondstof moet stellen”, doceert Elsinga.

Nu is er in de EU nog wel een probleempje. Sinds de gekke koeien-

ziekten als gevolg van gesjoemel met veevoer, valt keukenafval in de

categorie van de Europese Verordening dierlijke bijproducten. “Daar

moet nog grondig naar gekeken worden.” Met respect voor de zweedse

inspanningen, maar gaan die papieren keukenzakjes Nederland verove-

ren in een tijd waarin juist weer stemmen opgaan om keukenresten

in de gootsteen te vermalen en per riool af te voeren? “Juist in wijken

met veel hoogbouw, waar gft-inzameling nu nauwelijks van de grond

komt, zouden de keukenzakjes soelaas kunnen bieden”, denkt Elsinga.

Dat diervoer kan bijvoorbeeld bestaan uit insecten. “Er vinden experi-

menten plaats om insecten en wormen te laten groeien op keukenafval.

Huisvliegen, sprinkhanen en meelwormen, allemaal zeer eiwitrijk spul.

Op die manier kost de gft-verwerking 35 euro per ton, maar levert deze

gf-fractie 10 euro per ton op, rekent Elsinga voor. “En de hoeveelheid

restafval daalt substantieel doordat er minder organisch afval in zit, dus

daar ligt een directe kostenbesparing.”



Regelgeving en subsidies

De grote motor achter de vergistingstap voor de

composteren is niet alleen de technologisch uitge-

kristalliseerde vergistingstechniek. De SDE en SDE+

regeling (stimuleringsregeling duurzame energie-

productie) trokken veel composteerders over de

streep. Elk jaar vindt er een tendering plaats van

projecten. Degenen die SDE-subsidie krijgen, ont-

vangen een bedrag dat afhankelijk is van de hoe-

veelheid geproduceerde energie en de gangbare

energieprijs. SDE dekt het gat tussen de meerkos-

ten van de investeringen in de groene installaties

en de grijze stroomprijs. Aanvankelijk werd groene

stroom meer beloond met de SDE-regeling, nu wint

groen gas. Afhankelijk van het soort groene energie

wordt vijf, tien of twaalf jaar lang niet getornd aan

die vergoeding. Daarna is het de bedoeling dat de in-

stallaties zelfstandig verder kunnen. Voor 2013 is 3

miljard euro beschikbaar. “Die regeling bevoordeelt

de meest voordelige vormen van duurzame energie

en daar hoort vergisting van gft bij”, zegt Jan-Willem

Steyvers van Attero. Alle vergisters in Nederland

ontvangen voor twaalf jaar een prijs van 45 tot 62

cent per kubieke meter gas. “Groengascertificaten

leveren bovendien het bewijs dat deze vorm van

groene energie honderd procent van eigen bodem

komt.” Steyvers vindt net als de andere gespreks-

partners dat boeren die met mestvergisting werken

zich niet met afvalverwerking moeten bezighouden,

maar louter mest en landbouwafval moeten vergis-

ten. Volgens berichten in de media zouden boeren

illegaal andere reststromen aannemen en verwer-

ken. Vele van de nu 120 mestvergistingsinstallaties

zouden slecht draaien en daarom op zoek zijn naar

andere voedingsbronnen. Adequate regelgeving en

strenge handhaving moeten daar zo snel mogelijk

een eind aan maken, zeggen de bij NVRD, VA en

BVOR aangesloten bedrijven.

Foto’s: Meerlanden, Rob Essenberg

Condenswater

Als gevolg van de forse vorstperiodes en de uitbundige sneeuwval kende de Haarlemmermeerpolder afgelopen winter een

wereldprimeur. In de regio rond Hoofddorp werd de gladheid bestreden door zout te strooien dat was opgelost met condenswater

uit de compostering. “Dat is nog nergens vertoond”, zegt Klaasse Bos van Meerlanden. Het condenswater komt vrij bij het transport

van de warme, supervochtige lucht (broei) uit de composteringstunnels naar een naburige tuinder. “We laten de warmte langs een

warmtewisselaar lopen waarbij helder condenswater ontstaat”, legt de technisch verantwoordelijke uit. In de zomer worden de

veegwagens van Meerlanden gevuld met dit hergebruikt condenswater, maar in de winter is er veel meer water beschikbaar. Dan

heeft de tuinder immers meer warmte nodig. “We sparen met veertig strooiwagens zo’n 25 duizend liter water per strooibeurt uit. Dat

is geen marginale besparing. In sommige perioden hebben we te maken met meerdere strooibeurten per etmaal”, aldus Klaasse Bos.

Overzicht gft-vergisters in Nederland

benutten van warmte | rijden op groen gas | productie van elektriciteit | invoeden op aardgasnet | afzet CO2 naar glastuinbouw

NIEUW 2014OrgawOrld B.V.

Plaats: DrachtenVergistingscapaciteit: 40 duizend ton

OrgawOrld B.V.

Plaats: LelystadVergistingscapaciteit: 35 duizend ton

NIEUW 2013aTTErO

Plaats: WijsterVergistingscapaciteit: 40 duizend ton

NaTuurgas OVErijssEl (rOVa/HVC)

Plaats: ZwolleVergistingscapaciteit: 45 duizend ton

TwENCE BV

Plaats: HengeloVergistingscapaciteit: 50 duizend ton

arN BV

Plaats: NijmegenVergistingscapaciteit: 42 duizend ton

aTTErO

Plaats: VenloVergistingscapaciteit: 90 duizend ton

HVC VErgisTiNg

Plaats: MiddenmeerVergistingscapaciteit: 80 duizend ton

Var B.V.

Plaats: WilpVergistingscapaciteit: 60 duizend ton

dE MEErlaNdEN BV

Plaats: RijsenhoutVergistingscapaciteit: 42 duizend ton

NIEUW 2014iNdaVEr NEdErlaNd

Plaats: Alphen aan den RijnVergistingscapaciteit: 75 duizend ton

NIEUW 2014aTTErO

Plaats: TilburgVergistingscapaciteit: 70 duizend ton

NIEUW 2015aTTErO

Plaats: MaastrichtVergistingscapaciteit: 70 duizend ton

GFT 2013 Binnenwerk opmaak 5.indd 24 29-08-13 09:15GRAM | september 2013 31

Bron: Vereniging Afvalbedrijven/AlbertsKleve BNO

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Vision is our mission

www.orlaco.nl

Telefoon: (0) 342 404 555 E-mail: [email protected]

RADAREYEActief detectie systeem

Ad_OT_GRAM_Orlaco.indd 1 26-08-13 08:55


NIEUWTJES VAN DE zAKELIJKE MARKT niEUWS

De Dag van de Openbare Ruimte is het

jaarlijkse ontmoetingsmoment voor ie-

dereen die werkt binnen het werkveld

openbare ruimte: ontwerp, inrichting,

onderhoud en beheer. De volgende editie

is op 9 en 10 oktober in Expo Houten.

Er worden productinnovaties gedemon-

streerd op het gebied van openbare ver-

lichting, groen, spelen, straatmeubilair

en bestrating. Ook vertegenwoordigd op

deze beurs:

ConGreen, een nieuw concept voor

duurzaam verharden

ConGreen zorgt voor een minimale aan-

voer van nieuwe bouwstoffen en géén

afvoer van materialen die al op de locatie

aanwezig zijn. Ieder aanwezig bodem-

materiaal is bruikbaar, evenals materi-

alen zoals bijvoorbeeld puin en/of een

reeds aanwezige asfaltconstructie. Deze

methode leidt tot een forse besparing op

genoemde transportbewegingen en een

besparing op de aanschaf van nieuwe

bouwstoffen.

Dag van de Openbare Ruimte

Root Barrier BV biedt oplossing

tegen wortelopdruk

Bijna elke gemeente heeft te maken met

beschadiging van asfalt door wortelop-

druk. Het RootBarrier® 360 (stand 1.208)

wortelweringscherm is een economische

en duurzame oplossing tegen worte-

lopdruk. Het is een verticaal te plaat-

sen 100% polypropyleen wortelwering-

scherm gebaseerd op DuPont™ Xavan®

met een tweezijdig aangebrachte extru-

sie coating. Dit wortelweringscherm is

flexibel, licht, 100% recyclebaar en resis-

tent tegen bacteriën en andere chemica-

liën. Met dit scherm wordt niet alleen het

asfalt beschermd, maar ook de funderin-

gen, kabels, leidingen en rioleringen.

Inl. www.openbareruimte.nl Toegang is

gratis, registratie via de website.

Pollutec Horizons Op zes maanden voor beursaanvang,

heeft de Pollutec Horizons, internationale

vakbeurs met geavanceerde oplossingen

voor milieu en duurzame ontwikkeling,

hoge verwachtingen van de aankomende

beurseditie. De Pollutec Horizons vindt

plaats van 3 t/m 6 december 2013 in Pa-

ris Nord Villepinte en richt zich op een

steeds breder vakpubliek. Het is dit jaar

het enige algemene Europese evenement

in deze sector. Tijdens de aankomende

beurseditie komen alle onderwerpen aan

bod: afvalverwerking, waterzuivering,

hernieuwbare energie, efficiënt energie-

gebruik, luchtkwaliteit, risicopreventie

en verantwoord inkopen, met speciale

nadruk op onderzoek en innovatie.

Behalve deze sectorgerichte aanpak, be-

licht de Pollutec Horizons 2013 verschil-

lende overkoepelende thema’s zoals de

focus op de duurzame stad en duurzame

industrie en, voor de eerste keer, duur-

zame ontwikkeling in zorginstellingen.

Daarnaast wordt er gekeken naar de mi-

lieubewuste aanpak van andere econo-

mische sectoren, zoals handel en distri-

butie en de voedingsmiddelensector.

Inl. Promosalons Nederland, email: info@

promosalons.nl, tel: 020-4620020.

Inzamelproef kleine elektrische apparatenGemeente Leeuwarden, Wecycle, Omrin

en PostNL zijn op 2 september een inza-

melproef gestart voor kleine elektrische

apparaten. Inwoners van Leeuwarden

kunnen hun afgedankte kleine elektri-

sche apparaten voortaan ook kwijt in

inleverbakken die hangen onder brie-

venbussen verspreid over de gemeente.

Hiermee bieden de partijen inwoners het

gemak om oude of kapotte kleine appa-

raten, zoals mobiele telefoons, föhns,

mp3-spelers en elektrisch speelgoed,

dichtbij huis in te leveren. Het doel van

de proef is inwoners bewuster te maken

van het belang van recycling en hen te

stimuleren apparaten apart in te leve-

ren. De proef duurt een jaar. Voor meer

informatie over de inzamelproef en de

locaties van de brievenbussen met inle-

verbakken: wecycle.nl/leeuwarden

Wethouder Milieu van de gemeente Leeu-

warden Isabelle Diks en John Vernooij,

algemeen directeur Omrin

Agenda2 oktober

Afvalconferentie

Organisatie door: Ministerie I&M, VA en NVRD

Inl. www.afvalconferentie.nl

9-10 oktober

Dag van de openbare ruimte, Expo Houten

Inl. www.openbareruimte.nl

30 oktober

NVRD Themadag ‘meer recycling, meer verantwoordelijkheden’

Inl. www.nvrd.nl

6 november

Landelijk zwerfafvalcongres ‘Het rendement van schoon’, Jaarbeurs Utrecht

Inl. www.gemeenteschoon.nl

27 november

Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte

Inl. www.crow.nl

ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RMN (hoofdredacteur)Marc Maassen, GADBas Peeters, NVRDHerman Beerding, BMSRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostMarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, Agentschap NLDiederik Notenboom, De Meerlanden

EindredactieKarin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]

Opmaak en drukWeevers Grafimedia, www.weevers.nl

Officieel vakblad van de NVRD

AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Hoge kosten voor

?reinigen olielekkages

Olielekkages zijn

gemakkelijk zelf

te reinigen m.b.v.

AQUAQUICK 2000.

Deze unieke

wegdek-

ontvetter

wordt al

toegepast

door bijna alle

brandweerkorpsen

en wegbeheerders.

Bespaar op kosten en tijd,

wij informeren u graag!

VanDoClean B.V. / Absorbit

Tel. 0416-66 80 60

www.vandoclean.nl

Fax 0416-66 80 65

[email protected]

VanDoClean

■

De Uitblinker 2013 is een initiatief van Gemeente Schoon in samenwerking met de NVRD

Doe mee en nomineer de uitblinker(s) van 2013

Verkiezing van De Uitblinker 2013Straatreinigers, straatvegers, medewerkers groenbeheer enmedewerkers afvalbeheer houden Nederland blinkend schoon.Zij zorgen in uw gemeente voor schone straten & tevreden inwoners.Natuurlijk mag dit niet onopgemerkt blijven! Daarom kiezen we binnenkort de Uitblinker 2013.

Nomineer uw meest uitblinkende collega of collega’sHeeft u een collega of medewerker die uitblinkt in zijn of haar werk?Of heeft u een team dat uitzonderlijk uitblinkt? Nomineer deze per-soon of het team dan voor de Uitblinker 2013. Dat kan tot en met 1 oktober 2013 via: www.uitblinker2013.nl.

PrijsuitreikingEen vakkundige jury selecteert de winnaar uit 10 genomineerden.Dit jaar maken teams en personen kans op de titel Uitblinker 2013. Ook het Nederlandse publiek stemt mee. De Uitblinker 2013 wordt uitgereikt tijdens het Landelijk zwerfafvalcongres op 6 november.

Vorig jaar is Marijn Meijdam uit Culemborg gekozen tot Uitblinker van het jaar.Zijn collega’s omschreven Marijn als een buitengewoon vriendelijke persoon die een onmisbare rol speelt in het betrekken van inwoners bij het schoonhouden van de wijk. Marijn is in zijn werk niet te stoppen en altijd zeer gedreven en precies. Kortom, een terechte uitblinker!

Wie volgt hem op?

www.uitblinker2013.nl

Stem mee!

NIEUW!Dit jaar kunnen voor

het eerst ook teams worden aangemeld

Gram 07 sept 2013 def webversie

Documents

Transcript of Gram 07 sept 2013 def webversie