Graduation presentation

Probleemstelling

Relevantie van het onderzoek

Onderzoeksvraag

Doel van het onderzoek

Wat is daglicht?

Daglicht in onderwijsgebouwen

Wat is visuele kwaliteit?

Randvoorwaarden

Inle

idin

gD

eel I: V

erk

ennin

g

3

INHOUDSOPGAVE

Onderzoeksmethoden

Veldonderzoek

Integrale conclusies

Ontwerpuitgangspunten

Ontwerpstructuur

Daglichtstrategie

Simulatiestudies

Conclusies

Deel II:

Onderz

oek

Deel III: O

ntw

erp

4

INHOUDSOPGAVE

INLEIDING

inleiding verkenning onderzoek ontwerp5


PROBLEEM

inleiding verkenning onderzoek ontwerp

EEN AANTAL REDENEN WAAROM DE VISUELE KWALITEIT IN SCHOLEN BETER MOET !

- DE GEBRUIKERS

- CONCENTRATIE VERMOGEN (FIELDING, 2006).

- COMFORT EN GEZONDHEID (BOYLE 2003).

- LEERPRESTATIES (HESCHONG, 1999).

Wete

nsc

happ

elij

k e

n T

ech

nis

ch

Centr

um

voor

het

Bou

wb

ed

rijf,

Deel 3

Verl

ich

tin

g in

Sch

ole

n

7

ww

w.s

tich

ting

ww

toegan

kelij

k.n

l ww

w.p

aro

ol.n

l

RELEVANTIE


“HOE KAN DAGLICHT IN ONDERWIJSRUIMTEN WORDEN VERBETERD TEN BEHOEVE VAN DE VISUELE KWALITEIT?”

8

ww

w.r

au

.nl

ww

w.z

ein

stra

van

derp

ol.n

l

Bro

n:

ww

w.v

elu

x.n

lw

ww

.bou

ww

ere

ld.n

l

Christiaan Huygens College, EindhovenRau

Brede school Zuidlanden, Leeuwarden Zerodegree Architecture


Basisschool Focus, HaarlemLiesbeth van der Pol

ONDERZOEKSVRAAG





ARCHITECTUREBUILDING

TECHNOLOGY

DOEL VAN HET ONDERZOEK





ARCHITECTUREBUILDING

TECHNOLOGY



Integraal met het ontwerp


DAGLICHTSTRATEGIE


DEEL IVERKENNIN

G


WAT IS DAGLICHT?

THEORIE

ww

w.e

dusp

ace

.esa

.int

Electromagnetisch spectrum van zichtbaar licht

ENERGIE

ZICHTBAARHEID

ENERGIE

ZICHTBAARHEID

GEVOELIGHEID


WAT IS DAGLICHT?

THEORIE

ww

w.e

dusp

ace

.esa

.int

Electromagnetisch spectrum van zichtbaar licht


3200 K zonsopgang/zonsondergang

5500 K gemiddelde daglicht op een zonnige dag rond 12 uur

6500-7500 K bewolkte hemelkoepel

8000 K mistige hemelkoepel

9000-12000K blauwe hemel

20000K diep blauwe hemel

De dynamiek van daglicht

DYNAMISCH ASPECT

WAT IS DAGLICHT?

Dic

taat

bouw

fysi

sch o

ntw

erp

en 2

, T

U/e

THEORIE

De verschillende hemelkoepel situaties


ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.b

na.n

l

Heldere hemelkoepel

WAT IS DAGLICHT?

THEORIE

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om



ww

w.b

na.n

l

Heldere hemelkoepel

Bewolkte hemelkoepel

WAT IS DAGLICHT?

THEORIE

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om



ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

Half bewolke hemelkoepel

ww

w.b

na.n

l

Heldere hemelkoepel


WAT IS DAGLICHT?

THEORIE



ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

Heldere hemelkoepel


Half bewolkte hemelkoepel

ww

w.b

na.n

l

ZOMER 100.000 LUX

WINTER 25.000 LUX

IN NEDERLAND 29-36%FREQUENT ZONNIGE

HEMELKOEPEL

ZOMER 35.000 LUX

WINTER 10.000 LUX

ZOMER 50.000 LUX

WINTER 15.000 LUX

Livin

g d

aylig

hts

01

: d

ag

licht

in d

e a

rchit

ect

uur

WAT IS DAGLICHT?

THEORIE



ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

ww

w.m

oors

mag

azi

ne.c

om

Heldere hemelkoepel


Half bewolkte hemelkoepel

ww

w.b

na.n

l

Livin

g d

aylig

hts

01

: d

ag

licht

in d

e a

rchit

ect

uur

WAT IS DAGLICHT?

THEORIE

STREVEN NAAR 70% VAN HET JAAR WERKEN MET DAGLICHT


HELDERE HEMELKOEPEL

Kit

tler

WAT IS DAGLICHT?

THEORIE

HELDERE HEMELKOEPEL


BEWOLKTE HEMELKOEPEL

WAT IS DAGLICHT?

THEORIE


SEMI-BEWOLKTE HEMELKOEPEL

Kit

tler

Moon&

Sp

ence

r

HELDERE HEMELKOEPEL

BEWOLKTE HEMELKOEPEL

WAT IS DAGLICHT?

THEORIE


DE INVLOEDEN VAN DAGLICHT OP DE MENSDAGLICHT IN ONDERWIJSGEBOUWEN

-DAGELIJKSE PROCESSSEN




-STIMULI VOOR DE BIOLOGISCHE KLOK





- GEZONDHEID





- GEZONDHEID

- BEHAAGLIJK EN COMFORTABEL



-COGNITIEVE FUNCTIES



- GEZONDHEID




- COGNITIEVE FUNCTIES

- STIMULEERT



- GEZONDHEID





- UITZICHT EN RUIMTELIJKHEID

- STIMULEERT



- GEZONDHEID




- UITZICHT EN RUIMTELIJKHEID

- ENERGIEBRON

- STIMULEERT




- GEZONDHEID



hoofd

elij

k onderw

ijs in

17

81

door

Matt

hia

s de S

alli

eth

-Nederl

and n

aar

school

HET SCHOOLGEBOUW DOOR DE JAREN HEENDAGLICHT IN ONDERWIJSGEBOUWEN

inleiding verkenning onderzoek ontwerp 33

HET SCHOOLGEBOUW DOOR DE JAREN HEEN


HET SCHOOLGEBOUW DOOR DE JAREN HEENDAGLICHT IN ONDERWIJSGEBOUWEN


WAT IS VISUELE KWALITEIT?

“HOE KAN DAGLICHT IN ONDERWIJSRUIMTEN WORDEN VERBETERD TEN BEHOEVE VAN DE VISUELE KWALITEIT?”



“HOE KAN DAGLICHT IN ONDERWIJSRUIMTEN WORDEN VERBETERD TEN BEHOEVE VAN DE VISUELE KWALITEIT ?”

??


HET VERMOGEN VAN EEN DAGLICHTONTWERP OM AAN DE

VERLICHTINGSEISEN TE VOLDOEN DIE VOOR EEN BEPAALDE TAKEN GELDEN OF AAN EEN

BEPAALDE TAKEN ZIJN GESTELD



DIT IS AFHANKELIJK VAN …..





MATE VAN DETAIL VAN DE TAAK




MATE VAN DETAIL VAN DE TAAK LEEFTIJD VAN DE GEBRUIKER




MATE VAN DETAIL VAN DE TAAK LEEFTIJD VAN DE GEBRUIKER TIJDSDUUR VAN DE TAAK


VISUELE PRESTATIE

VISUEEL COMFORT

&



VISUELE PRESTATIE

VISUEEL COMFORT

&

FYSIOLOGISCH EN OBJECTIEVE ASPECT

PSYCHOLOGISCH EN SUBJECTIEF ASPECT



VISUELE PRESTATIE

VISUEEL COMFORT

&

FYSIOLOGISCH EN OBJECTIEVE ASPECT

PSYCHOLOGISCH EN SUBJECTIEF ASPECT


VELDMETINGEN

GEBRUIKERSONDERZOEK


VISUELE PRESTATIEWAT IS VISUELE KWALITEIT?


VERLICHTINGSSTERKTE

horizontaal

verticaal


VERLICHTINGSSTERKTE


horizontaal

verticaal

LUMINANTIE



VERLICHTINGSSTERKTE LUMINANTIE UNIFORMITEITIN VERLICHTINGSSTERKTE

horizontaal

verticaal



VERLICHTINGSSTERKTE LUMINANTIE UNIFORMITEITIN VERLICHTINGSSTERKTE

LUMINANTIEVERHOUDING

horizontaal

verticaal



VISUEEL COMFORTWAT IS VISUELE KWALITEIT?


VERBLINDING

direct

indirect



VERBLINDING

direct

indirect

spiegeld

diffuus

REFLECTIECOËFFICIËNT



TAKEN IN HET ONDERWIJSWAT IS VISUELE KWALITEIT?

BEPALING RANDVOORWAARDEVOOR DE VISUELE KWALITEIT

KIJKEN NAAR PROJECTIE OF TV-SCHERM


LEZEN EN SCHRIJVEN KIJKEN NAAR HET BEELDSCHERM

LEZEN EN OVERNEMEN WAT OP HET BORD WORDT GESCHREVEN

OPLETTEN WAT DE DOCENT VERTELT







MIN 300 LUX MIN 300 LUX

MIN 300 LUX MIN 300 LUX MIN 300 LUX

VERLICHTINGSSTERKTE

HORIZONTALE







40-65 CD/M 2 40-65 CD/M 2

40-100 CD/M 2 40-100 CD/M 2 40-100 CD/M 2

LUMINANTIE




UNIFORMITEITIN VERLICHTINGSSTERKTE


DAGLICHTFACTOR

TAKEN IN HET ONDERWIJS


0,5X < X < 1,5X


UNIFORMITEITIN VERLICHTINGSSTERKTE


PAPIER:WERKPLEK 3:1 / 1:3PAPIER: OMGEVING 1:10 / 10:1PUNTEN IN HET GEZICHTSVELD 1:40 / 40:1

DAGLICHTFACTOR

3 TOT 6%

TAKEN IN HET ONDERWIJS


DEEL IIONDERZOEK


LUMINANTIECAMERA

INSTRUMENTEN TER BEOORDELING VAN DE VISUELE KWALITEIT

ONDERZOEKSMETHODE


LUMINANTIECAMERA LUX METER


ONDERZOEKSMETHODE


LUMINANTIECAMERA LUX METER SIMULATIEPROGRAMMA


ONDERZOEKSMETHODE


MEETPROTOCOLONDERZOEKSMETHODE


HORIZONTALE VERLICHTINGSSTERKTE VERTICALE VERLICHTINGSSTERKTE



UNIFORMITEIT VAN DE VERLICHTINGSSTERKTE DAGLICHTFACTOR


PROJECT: EERSTE OPENLUCHTSCHOOL VOOR HET GEZONDE KIND (CLIOSCHOOL)

ARCHITECT: J. DUIKER

PLAATS: AMSTERDAMJAAR: 1929-1930

OPMERKING: EERSTE SEMI-OPENLUCHTSCHOOL VOOR HET GEZONDE KIND


PROJECT: BASISSCHOOL DE BOLDERIK

ARCHITECT: ELEMANS POSTMA EN VAN DEN HORK

PLAATS: HEESWIJK-DINTHER

JAAR: 1998-2001

OPMERKING: ORIËNTATIE GARANDEERT OPTIMALE BENUTTING VAN DAGLICHT EN WARMTELOKALEN VOORZIEN VAN TWEELEDIG DAGLICHT INVAL

PROJECT: VENSTERSCHOOL OOSTERPARK

ARCHITECT: ONIX ARCHITECTEN

PLAATS: GRONINGEN

JAAR: 1998

OPMERKING: VOORMALIGE OPENLUCHTSCHOOL

VERBOUWD TOT BREDESCHOOL SCHOLENBOUWPRIJS 1997PROJECT: BASISSCHOOL DE CLAERCAMPARCHITECT: HINK ELDERINK PLAATS: GERKESKLOOSTERJAAR: 1960

OPMERKING: GANGTYPE SCHOOL

66

BASISSCHOLENVELDONDERZOEK

INTEGRALE CONCLUSIES


DAGLICHTOPENINGEN

DAGLICHT VANUIT ÉÉN ORIËNTATIE

DAGLICHT VANUIT TWEE ORIËNTATIES

DAGLICHT VANUIT MEERDERE ORIËNTATIES

GEOMETRIE

OPENLUCHTSCHOOL VOOR HET GEZONDE KIND

BASISSCHOOL DE BOLDERIK

DE VENSTERSCHOOL

BASISSCHOOL DE CLAERCAMP

VELDONDERZOEK


DEEL IIIONTWERP


ONTWERPVUISTREGELSONTWERP


GEBRUIKERSFACTOREN

ONTWERP

ONTWERPVUISTREGELS


ORIËNTATIEGEBRUIKERSFACTOREN

ONTWERP

ONTWERPVUISTREGELS


ORIËNTATIE VERHOUDING&

POSITIE

GEBRUIKERSFACTOREN

ONTWERP

ONTWERPVUISTREGELS



POSITIE

GEBRUIKERSFACTOREN

ONTWERP

ONTWERPVUISTREGELS

RUIMTELIJKE GEOMETRIE



POSITIE

GEBRUIKERSFACTOREN

ONTWERP

ONTWERPVUISTREGELS




POSITIE

MATERIALEN

GEBRUIKERSFACTOREN

ONTWERP

ONTWERPVUISTREGELS



GEBRUIKERSFACTORENDAGLICHTSTRATEGIE


200 LUX

300 LUX

200 LUX

300 LUX


STEM DE HOEVEELHEID DAGLICHT AF OP DE GEBRUIKERSTAKEN



LET OP HET ONDERSCHEID TUSSEN DAGLICHTOPENINGEN EN RAMEN



Voorg

evel d

e lokaal 1

.04

De B

old

eri

kVoorg

evel d

e lokaal 1

.11

De C

laerc

am

p

PRAKTIJKVOORBEELD

LET OP HET ONDERSCHEID TUSSEN DAGLICHTOPENINGEN EN RAMEN


DAGLICHTSTRATEGIE

ORIËNTATIEDAGLICHTSTRATEGIE

ZORG VOOR EEN UNIFORME DAGLICHTVERDELING



DAGLICHT VANUIT ÉÉN ORIËNTATIE

Gem

ete

n lum

inanti

e,

de B

old

eri

k in d

e w

inte

r

PRAKTIJKVOORBEELD

DAGLICHT VANUIT MEERDERE ORIËNTATIES

Gem

ete

n lum

inanti

e,

De O

penlu

chts

chool in

de w

inte

r




PRAKTIJKVOORBEELD

Gem

ete

n lum

inanti

e,

de C

laerc

am

p in d

e w

inte

r

Gem

ete

n lum

inanti

e,

de B

old

eri

kin

de w

inte

r

DAGLICHT VANUIT TWEE ORIËNTATIES

Gem

ete

n lum

inanti

e,

de C

laerc

am

p in d

e w

inte

r




VOORKOM VERBLINDING


ZOMERSITUATIE 21 JUNI VOOR/NAJAAR 21 SEPTEMBER WINTERSITUATIE 21 DECEMBER


ORIËNTEER HET GROOTSTE DAGLICHTOPPERVLAK OP HET ZUIDEN


POSITIEDAGLICHTSTRATEGIE

POSITIONEER GEEN DAGLICHTOPENINGENWAAR HET NIET NODIG IS

VOOR/NAJAAR 21 SEPTEMBER

DE POSITIE EN GROOTTE VAN DE DAGLICHTOPENINGEN BEPALEN DE RICHTING, DE REIKDIEPTE EN HOEVEELHEID VAN DAGLICHT





POSITIONEER DE DAGLICHTOPENING HOOG IN GEVEL






Gem

ete

n lum

inanti

e,

de B

old

eri

k w

inte

r

PRAKTIJKVOORBEELD







VERMIJD ONNODIG GROTE DAGLICHTOPENINGEN




Gem

ete

n lum

inanti

ev,

d

e O

penlu

chtt

school voor

het

gezo

nd

e

Kin

d in d

e w

inte

r

Gem

ete

n lum

inanti

e,

De C

laerc

am

p in d

e w

inte

r

PRAKTIJKVOORBEELD











GEEF HORIZONTALE DAGLICHTOPENINGEN DE VOORKEUR BOVEN VERTICALE DAGLICHTOPENINGEN







GEEF HORIZONTALE DAGLICHTOPENINGEN DE VOORKEUR BOVEN VERTICALE DAGLICHTOPENINGEN

Gem

ete

n lum

inanti

ev,

d

e O

penlu

chtt

school voor

het

gezo

nd

e

Kin

d in d

e w

inte

r

Gem

ete

n lum

inanti

e,

de V

enst

ers

chool in

de w

inte

r

PRAKTIJKVOORBEELD




RUIMTELIJKE GEOMETRIEDAGLICHTSTRATEGIE

ZORG VOOR EEN GOEDE VERHOUDINGEN TUSSEN DE POSITIE VAN DE DAGLICHTOPENING EN DE LOKAALDIEPTE


RUIMTELIJKE GEOMETRIEDAGLICHTSTRATEGIE

Verh

oud

ing

tuss

en d

e

dag

lichto

penin

g e

n h

et

lokaal

PRAKTIJKVOORBEELD

Gem

ete

n lum

inanti

everh

oud

ing

, d

e C

laerc

am

p in d

e w

inte

r

Gem

ete

n lum

inanti

everh

oud

ing

, d

e V

enst

ers

chool in

de w

inte

r

ZORG VOOR EEN GOEDE VERHOUDINGEN TUSSEN DE POSITIE VAN DE DAGLICHTOPENING EN DE LOKAALDIEPTE




DAGLICHTSTRATEGIE

VERGROOT HET OPPERVLAK

ZORG DAT HET DAGLICHT WORDT GEREFLECTEERD



DAGLICHTSTRATEGIE

VERGROOT HET REFLECTERENDOPPERVLAK

Bere

kend

e lum

inanti

e,

de B

old

eri

k 2

.03

, w

inte

r

Bere

kend

e lum

inanti

e,

de B

old

eri

k 2

04

, w

inte

rPRAKTIJKVOORBEELD




DAGLICHTSTRATEGIE


Van d

er

Lind

en, B

ouw

fysi

ca

VERGROOT HET OPPERVLAK

STEM DE FAÇADE AF OP DAGLICHT



DAGLICHTSTRATEGIE



VERMIJD HORIZONTALE DAKLICHTEN

VOORKOM VERBLINDING


DAGLICHTSTRATEGIE


Gem

ete

n lum

inanti

everh

oud

ing

, d

e

Bold

eri

kw

inte

r

Bere

kend

e lum

inanti

everh

oud

ing

, d

e B

old

eri

k, zo

mer


PRAKTIJKVOORBEELD

VOORKOM VERBLINDING


DAGLICHTSTRATEGIE


Gem

ete

n lum

inanti

everh

oud

ing

, d

e

Bold

eri

kw

inte

r

Gem

ete

n lum

inanti

everh

oud

ing

, d

e

Bold

eri

k, zo

mer


OVERSCHRIJDING VAN

DE LUMINANTIE-VERHOUDING

1:10/10:1

PRAKTIJKVOORBEELD

VOORKOM VERBLINDING


DAGLICHTSTRATEGIE




GEBRUIK VERTICALE DAKLICHTEN

VOORKOM VERBLINDING


DAGLICHTSTRATEGIE




Bere

kend

e D

F, d

e B

old

eri

k, zo

mer

Bere

kend

e lum

inanti

e,

de B

old

eri

k, zo

mer

Bere

kend

e D

F, d

e B

old

eri

k, zo

mer

Bere

kend

e lum

inanti

e,

de B

old

eri

k, zo

mer

PRAKTIJKVOORBEELD

VOORKOM VERBLINDING


DAGLICHTSTRATEGIE




Bere

kend

e D

F, d

e B

old

eri

k, zo

mer

Bere

kend

e lum

inanti

e,

de B

old

eri

k, zo

mer

Bere

kend

e D

F, d

e B

old

eri

k, zo

mer

Bere

kend

e lum

inanti

e,

de B

old

eri

k, zo

mer

OVERSCHRIJDING VAN DE

LUMINANTIEVERHOUDING 1:10/10:1

BETERE VERDELING VAN LUMINANTIES

PRAKTIJKVOORBEELD

VOORKOM VERBLINDING


DAGLICHTSTRATEGIE

MATERIALEN

DIFFUUS REFLECTERENDOPPERVLAK

SPIEGELD REFLECTERENDOPPERVLAK

GEBRUIK LICHTE DIFFUUS GEKLEURDE MATERIAALAFWERKINGEN


DAGLICHTSTRATEGIE

MATERIALEN

DIFFUUS REFLECTERENDOPPERVLAK

SPIEGELD REFLECTERENDOPPERVLAK

PAPIER GIPS

L. HOUTSOORTEN BETON

ALUMINIUM SPIEGEL

KOPER METAAL

GEBRUIK LICHTE DIFFUUS GEKLEURDE MATERIAALAFWERKINGEN


TOETSINGSCRITERIA & ONTWERPTOOLS

DAGLICHTFACTOREN

UNIFORMITEIT VAN DE VERLICHTSSTERKTE

LUMINANTIE

LUMINANTIE VERHOUDING

ZOMER 21 JUNI 14:30 MET BEWOLKTE HEMELKOEPEL

WINTER 21 DECEMBER 14:30MET BEWOLKTE HEMELKOEPEL


TOETSINGSCRITERIA & ONTWERPTOOLS

DAGLICHTFACTOREN4-6%

UNIFORMITEIT VAN DE VERLICHTSSTERKTE

LUMINANTIE40-100 CD/M

LUMINANTIE VERHOUDING1:10/10:1 EN 40:1/1:40

ZOMER 21 JUNI 14:30 MET BEWOLKTE HEMELKOEPEL

WINTER 21 DECEMBER 14:30MET BEWOLKTE HEMELKOEPEL


ONTWERPSTUDIESSIMULATIESTUDIES

vanuit

één

ori

ënta

tie

vanuit

tw

ee

ori

ënta

ties

vanuit

m

eerd

er

ori

ënta

ties


DAGLICHT VANUIT ÉÉN ORIËNTATIESIMULATIESTUDIES


DAGLICHT VANUIT TWEE ORIËNTATIESSIMULATIESTUDIES


DAGLICHT VANUIT MEERDERE ORIËNTATIESSIMULATIESTUDIES


CONCLUSIES

HET IS MOGELIJK OM MET EENVOUDIGE SPELREGELS EEN GOEDE VISUELE KWALITEIT IN ONDERWIJSLOKALEN TE KRIJGEN

DE ARCHITECT BEHOUDT DOOR DE RELATIEF EENVOUDIGE SPELREGELS DE ONTWERPVRIJHEID

DE SPELREGELS DIENEN ALS LEIDRAAD EN HOEVEN ALS RIGIDE TE WORDEN GEBRUIKT

113

“Het binnenklimaat van scholen is zo slecht dat je je af moet vragen of het omwille van hun gezondheid wel verantwoord is om je kind naar school te sturen”

Paul de Ruiter

Bedankt voor uw aandacht!

114

Bedankt voor uw aandacht!

VRAGEN ?

“Het binnenklimaat van scholen is zo slecht dat je je af moet vragen of het omwille van hun gezondheid wel verantwoord is om je kind naar school te sturen”

Paul de Ruiter

Graduation presentation

Technology

Transcript of Graduation presentation