GP-08

De GanzenPenIn 2020 afval enige grondstof productie fosfor

Thermphos slaat revolutionaire weg in

“De waarheid lag natuurlijk veel genuanceerder”, vertelt Rob de Ruiter, “maar die boodschap konden we bijna niet voor het voetlicht krijgen, daarvoor was de mediadruk en de maatschappelijke verontwaardi-ging te groot.”

“Onze voornaamste taak was om ervoor te zorgen dat we snel binnen de normen van de nieuwe ver-gunning zouden blijven”, gaat hij verder (afgelopen november verstrekte de provincie Thermphos een nieuwe milieuvergunning – red.). Dankzij de inzet van veel collega’s is dat gelukt: sinds begin december blijven we ver binnen de toegestane normen en is de uitstoot van dioxine verwaarloosbaar.” Ook die van zware metalen, zoals cadmium is eveneens drastisch gedaald nadat het bedrijf vlak voor Kerstmis het CaRe-programma (cadmiumreductie) in werking

stelde. “Daaraan ging een jarenlange voorbereiding vooraf”, aldus de directeur van Thermphos, “maar dat beseft de buitenwereld niet.”

Verduurzaming“Eigenlijk gaat het nu heel goed met Thermphos”, stelt De Ruiter. “We blijven ruim binnen alle kritische normen en richten ons op een mooie toekomst.” ‘Verduurzaming’ is daarbij het sleutel-woord. Allereerst zal Thermphos uiterlijk eind 2014 een nageschakelde zuiveringsinstallatie in gebruik nemen, waardoor ook de rookpluim en de daarmee gepaarde geuroverlast (‘heel vervelend voor omwo-nenden’, aldus De Ruiter) definitief tot het verleden

Vervolg op pagina 3

De afgelopen maanden waren ronduit hectisch voor directeur Rob de Ruiter van fosforproducent Thermphos in Vlissingen-Oost. In september 2010 werd hij geconfronteerd met heel veel media-aandacht en vragen uit de samenleving over de incidenteel te hoge uitstoot van dioxine en zware metalen. Het beeld ontstond dat Thermphos zich willens en wetens niet aan de wettelijke normen zou houden: ‘het vieste jongetje van de klas’.

Scan de QR-code en volg ons op

zaterdag 14 mei te Middelburg

GROTE KUNST- EN ANTIEKVEILINGmet onder meer een grote collectie zeldzaam Zeeuws zilver

Van der Valk Hotel Paukenweg 3 Middelburg

Kijkdagen: vrijdag 13 mei van 15 tot 20 uur en zaterdag 14 mei van 9.30 tot 11.30 uur

De veiling start zaterdag 14 mei om 14 uur

middelburgs VEILINGHUIS Verhage & Van Kleef

Houtkaai 9NL - 4331 JR Middelburgtel (+31) (0) 118 62 76 39gsm (+31) (0) 6 38 93 07 33

[email protected]

Gratis huis-aan-huis magazine voor de gemeenten Goes en Kapelle Jaargang 2 • 25 april 2011 • nummer 8

De Oude Doos 6

Lekker Lezen 12

Een tragische bevalling 4

Vol goede moed 2

Parnassia speelt zich voor een groot deel af in Zeeland. Samen met de duinen en stranden van Noord-Holland, is Zeeland het decor voor een bijzondere roman. Parnassia is het verhaal van Rivka, die zelf niet beter weet dan dat ze Anneke heet. Dat komt zo: Rivka is de dochter van een Joodse huisarts uit Middelburg. Hij besluit, samen met zijn vrouw, om Rivka en haar broer Simon te verstoppen voor de Duitsers als de Jodenvervolging in1942 te erg wordt. Op een donke-re winteravond wordt het kleine meisje weggebracht door de ondergrondse en ‘bezorgd’ in de Gereformeerde pastorie van Zaam-slag aan de Terneuzense straat. Het domineesechtpaar is kinderloos. Rivka wordt Anneke. Ze wordt met grote liefde vertroeteld door zowel haar nieuwe papa als mama (de geur van versgebakken appeltaart blijft Anneke haar hele leven bij). In de kerk kijkt ze met grote ogen rond. Herinneringen aan vroeger komen dan boven; ineens dwarre-len dan Joodse rituelen door haar

hoofd. Pasen is heel anders dan ze ooit gezien heeft. Voor het Avondmaal is ze nog te klein. Ze snapt er niets van, maar papa organiseert dan, voor haar

alleen, een plechtige viering in de kerk. (Dezelfde kerk waar nu het kleine theater Podium is gevestigd). Na de oorlog staan onverwachts haar vader en broer voor de

pastorie, wat aanleiding is voor (lichte) paniek, maar in samen-werking met overheidsinstanties wordt bepaald dat Anneke niet teruggaat naar haar echte vader. (Haar moeder heeft het kamp niet overleefd). Broer Simon doet in de loop der jaren nog verscheidene pogingen om haar terug te winnen voor het Joodse geloof, maar de warmte en veiligheid van het domineesgezin is niet zo makkelijk los te laten. We keren in het verhaal weer terug naar Zaamslag. Via de Kiezelstraat en de Rozemarijnstraat (vond ze een mooie naam voor een meisje) loopt ze naar school. Ze kan gewel-dig goed leren. Later wil ze dol-graag naar de HBS in Terneuzen, maar daar is geen sprake van: meisjes gaan hooguit naar de MULO in Axel en dat is nog een Christelijke school ook. Toch: er is geen houden meer aan. Ten einde raad besluiten haar pleegouders haar dan maar naar Leiden op de Kweekschool te doen.

Ze krijgt verkering met Joost, ook een Joods weeskind. Ze trouwen en er komen kinderen. Anneke, zoals ze zich consequent blijft noemen, is niet bepaald wat je noemt een ‘moederdier’. Kinderen voelt ze als een belemmering. Als Joost dan ook nog eens steeds fanatieker het jodendom verheerlijkt, wordt het haar teveel en trekt ze er tussenuit om een eigen (eenzaam) leven te beginnen. Jaren later, bij de Joodse begrafenis van Joost, ontmoet ze haar dochter Sandra. Ze maken een afspraak voor een strandwandeling. Sandra laat haar in hun gesprekken opnieuw kennismaken met de Joodse tradities. De teneur is toch wel dat die tradities veel sterker zijn dan alle Christelijke waarden bij elkaar. Parnassia Auteur: Josha Zwaan Uitgever: Artemis 349 pagina’s Prijs: € 19,95 ISBN 9789047201670

ONTWERP | AANLEG | ONDERHOUD | SIERBESTRATING | TUINHOUT | HOUTBOUW

INFO: MOB. 06 53 40 31 01 | WWW.JRIEDIJK.NL

ontwerp aanleg onderhoud sierbestrating vijvers houtbouw verlichting

Hoveniersbedrijf Riedijk staat garant

voor prachtige tuinen waarin uw eigen

ideeën door een goede combinatie van vorm

en functie worden samengebracht.

Met een vast team van enthousiaste hoveniers

werken wij dagelijks aan het ontwerpen, aanleggen

en onderhouden van tuinen. Als hoveniers zoeken

wij voor onze klanten de optimale balans in stijl,

eenvoud en exclusiviteit.

Door het gebruik van ingetogen, subtiele en

vernieuwende elementen, laten we uw tuin optimaal

tot zijn recht komen

Graag maken we kennis met u, om samen een

passende oplossing voor uw tuin te vinden.

maatwerk in tuinen



Zweedijkseweg 29 • 4401 NH Yerseke • T 06-53403101 • E [email protected] • www.jriedijk.nl

De ’dorst’ van Pasen 9

Bezoek Wit Russische ambassade 16

Bedrijf in Beeld: Hovenier Riedijk 11

Vol goede moed veeg ik het stof van mijn fiets. De dofblauwe stangen beginnen aarzelend weer te glimmen, het grijze zadel wordt weer zwart en na wat kruipolie loopt de ketting weer als vanouds. We hebben een fietszitje met windscherm gekocht voor onze dochter van dertien maanden oud en de eveneens nieuwe fietstassen zijn stevig op de bagagedrager bevestigd.

Na wat korte ritjes met doch-terlief, die prima voldoen, stap ik vol goede moed op de fiets om aan een langer tochtje te beginnen. Lekker uitwaaien, in beweging zijn en genieten van het Zeeuwse polderlandschap. Dertien kilometer is precies de afstand naar de man die ik ga interviewen; een tochtje van niks, nietwaar? Aan het einde van mijn middelbare school-periode fietste ik dagelijks twee keer die afstand en voor ik in het Zeeuwse kwam wonen, fietste ik maar liefst 200 km. per week van en naar school. Dus dit ene tochtje moet een peu-lenschilletje zijn.

Terwijl ik, vol goede moed, wegfiets, komen de herinnerin-gen boven. De keer dat ik mijn haren heerlijk kon laten wap-peren na een vermoeiende repe-titie; de keren dat ik vol energie op school aankwam omdat ik al ruim een uur lekker buiten was geweest (als ik ’s winters met de bus ging, kwam ik halfgaar en slaperig aan); alle keren dat ik wind mee had en snel thuis was…Ik zet de sokken er gelijk in. Die mevrouw even inhalen en dan met mijn ellebogen op het stuur ontspannen verder trappen, zonder mijn tempo te minderen. Heerlijk, precies zoals ik me herinner. Waarom fiets ik de laatste jaren eigenlijk zo weinig? Nu kan ik beter en rustiger om me heen kijken dan in de auto, van het mooie lenteweer genie-ten en de mensen om me heen groeten. Een vrouw met drie uitgelaten kinderen, een oude man met een schoffel, twee scholieren met zware rugtassen achterop…

Na tien kilometer laat ik de trap-pers steeds wat langer los, weer wat later trap ik moeizaam

tegen de zoveelste dijk omhoog en aan het eind

van de rit ben ik blij dat ik er ben. Na

het interview stap ik, vol

goede

Vol goede moed Van Hoorne THeaTerproducTies presenTeerT

www.1953DeMusical.nl

filip Bolluyt Marcel sMiD Ben craMer Marleen van Der loo Joke De kruiJf Dick schaar e.a.

FoTo

graF

ie: n

ick

Van

orm

ondT

Donderdag 12 t/m Zaterdag 14 mei - 20.00 uur Zondag 15 mei - 15.00 uur

theater De Mythe, Goes / kaarten € 29,50

1953 de musical wordt mede mogelijk gemaakt door de

Bel: 0900 33 000 33 of www.theaterverkoopZeeland.nl

moed, opnieuw op de fiets. Maar het is inmiddels avond geworden, de zon zit achter de wolken en hier en daar heb ik flink wind tegen. Buiten mij om fietst er niemand meer op de lange saaie fietspaden.

Als ik steeds verder terug-schakel om een grote brug op te kunnen fietsen en mijn beenspieren bij iedere trap voel, komen ook andere herinnerin-gen aan de schoolfietstochten naar boven. De keer dat de wind mijn zorgvuldig in elkaar geflanste feestkapsel wild door elkaar woei; de keer dat ik uitgeput en bezweet te laat op school kwam omdat ik amper

tegen de wind op kon fietsen; alle keren dat het opeens kei-hard ging regenen en ik het (nog) niet nodig vond om mijn regenkleding aan te trekken…De volgende dag is het lente-weer voorbij. Stiekem ben ik wel blij dat ik een legtitieme reden heb om de auto te pakken. Maar wanneer na een paar dagen de temperaturen toch weer oplopen, de zon naar hartelust schijnt en de wind zich koest houdt, stap ik weer op mijn tweewieler. U raadt het al, vol goede moed…

Aukje-Tjitske Dieleman – Semper Scribo

COLOFONDe GanzenPen is een uitgave van U&R Producties.

Vormgeving en druk:Bareman Grafische Bedrijven en U&R Producties (onderdeel van de )Axelsestraat 156, 4537 AS Terneuzen0115-613072

Eindredactie:Semper Scribo Tekst- en Redactiebureau, Aukje-Tjitske Dieleman-Hovinga,

[email protected]

Advertentie-acquisitie:Drukkerij Bareman, 06-53400227Aanlevering advertenties: [email protected]

Inlevering kopij vóór vrijdag 6 mei 2011.Volgende verschijningsdatum: maandag 30 mei 2011.

© 2011 Niets uit deze uitgave mag worden geprodu-ceerd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotocopie, film of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Druk- en zetfouten voorbehouden.

2 De GanzenPen | 25 april 2011

Houtzagerij De PietTimmerhout op maat

Stookhout op afroep

Europees landbouwfonds voor de Plattelandsontwikkeling:

Europa investeert in zijn platteland

Pietweg 5 • 4471 NR Wolphaartdijk

T (0113) 71 55 13

behoren. De vraag waarom die installatie er nog niet staat, heeft de Thermphos-directeur vaker gehoord. “Wij zijn de eerste fosforproducent ter wereld die investeert in zo’n installatie. Dan praat je over een bedrag van meer dan 10 miljoen euro. Voorbeelden uit de staalindustrie, die ook dergelijke zuiveringsinstallaties gebruikt, kunnen we niet kopiëren: de productie van staal is totaal verschillend van die van fosfor. We moeten dus zelf het wiel uitvinden, en dat kost tijd.”

Een nog duidelijker voorbeeld van verduurzaming van Thermphos is de ambitie om in 2020 voor 100% gebruik te maken van afval als grondstof. “Weinig mensen weten dat fosfor een essentiële grondstof is”, aldus Rob de Ruiter. “Zonder fosfor hebben de ruim zeven miljard mensen op deze pla-neet – en dat aantal blijft maar groeien – geen eten. Fosfor is essentieel voor de productie van kunstmest, en kunstmest is weer van levensbelang voor de wereldvoedselproductie.”

“Je moet weten dat de hoeveel-heid fosfaaterts in de wereld steeds kleiner wordt”, doceert De Ruiter verder. “Over zo’n hon-derd jaar zullen de mijnen uitge-put zijn en hebben we geen erts meer. Daarom moeten we ons nu voorbereiden op de inzet van alternatieve grondstoffen. Die

zijn er! Het klinkt misschien wat raar, maar mensen zelf zijn een heel belangrijke fosforbron door hun regelmatige gang naar het toilet. Via intensieve samenwer-king met afvalverwerkers gaan we dit bijzondere afval inzetten voor de productie van fosfor. Hiermee zijn we koploper in de wereld, daar mag Nederland, met Zeeland voorop, heel trots op zijn”

‘Groene fosfor’Om deze ambitie te verwe-zenlijken heeft Thermphos samenwerking gezocht met de wereldberoemde Duitse professor Michael Braungart, co-bedenker van het Cradle-to-Cradle concept (‘Afval = Voedsel). “Afval is zo geen pro-bleem voor onze kinderen, maar juist een grondstof voor nu, nu kunnen de productieketens slui-ten”, vertelt De Ruiter. Een team van Braungart zal in Vlissingen-Oost Thermphos helpen om tot een volledige inzet van afval te komen.”

In juni van dit jaar komt pro-fessor Braungart, ooit één van de oprichters van de Duitse politieke partij Die Grünen, naar Zeeland om de ambities van Thermphos om ‘groene fosfor’ te gaan maken uit te leggen.

Ronald van der Hart - RH Marketing

A A N B I E D I N GB R U S H E D O A K

Dressoir 3 deurs van € 1135,00 Voor € 965,00

Set van 2 spiegels van € 294,00 Voor € 250,00

Eethoektafel 160x 98 van € 757,00 Voor € 645,00

Bergkast met vitrine van€ 1831,00 Voor € 1550,00

TV meubel klein van € 791,00 Voor € 675,00

4424 EG WemeldingeTelnr.: 0113 - 621296

Woninginrichting PieterseNoordelijke Achterweg 58-79ah t t p : / / w w w . p i e t e r s e - w o n e n . n l

Vervolg van pagina 1

325 april 2011 | De GanzenPen

Een tragische bevalling Kinderen ter wereld brengen is niet zo moeilijk. Eeuwenlang hebben vrouwen kinderen gebaard, terwijl ze slechts werden bijgestaan door familieleden of kennissen, zonder dat er een verloskundige of arts aan te pas kwam. Slechts wanneer er complicaties dreigden, werd de hulp van een dokter ingeroepen. Geen academisch geschoold arts, maar een verloskundige die een opleiding aan een zogenaamde klinische school had gevolgd. In tegenstelling tot een vroedvrouw mocht hij bij een moeilijke bevalling gebruik maken van instrumenten, zoals de verlostang (for-ceps). Dat het gebruik van een dergelijke tang geen enkele garantie was voor een goede afloop van de zwangerschap, blijkt uit de tragedie die zich in 1859 in Kats afspeelde.

De 36-jarige Paulina Snoodijk, echtgenote van Arie Tazelaar, was toen in verwachting van haar negende kind. Aangezien ze voelde dat er iets niet in orde was, had ze de hulp laten inroepen van de ‘vroedmeester’ van Colijnsplaat, B. Birkenfeld. Toen Birkenfeld op 3 maart 1859 voor het eerst langskwam, zag hij tot zijn schrik dat “het vrucht-water reeds was afgevloeid” en daarom probeerde hij de zwangerschap “met behulp der forceps te termineren.” Dit liep echter op niets uit. Nadat hij maar liefst drie uur met de tang in de weer was geweest, vertrok hij met de simpele mededeling dat er “nog geene genoegzame ontsluiting” was om de verlossing tot een goed einde te brengen.

Pas drie dagen later kwam hij weer langs, zonder nog een poging te doen het kind met behulp van de tang te halen. Kennelijk had hij de moed opgegeven, want toen hij op 10 maart Paulina voor de derde en laatste maal bezocht, verklaarde hij “dat de vrouw niet kon worden verlost.” De in paniek geraakte echtgenoot kon dit echter niet gelo-ven en riep terstond de hulp in van een andere arts, Jan Persant Snoep uit Wolphaarstdijk. Toen die het verhaal hoorde, bedacht hij zich geen moment en haastte zich naar Kats. Daar aangekomen zag Snoep dat de vrouw “in eene bekrompene bedstede” lag, volkomen uitgeput was en

“reikhalzend uitzag naar den afloop der verlossing.” Snoep had medelijden met Paulina en besefte dat ze in levens-gevaar verkeerde. Hij rapporteerde over de vrouw: “Het gelaat was ingevallen en vertoonde de kenteekenen van een hevig lijden. De huidwarmte was verminderd, de pols klein, gemakkelijk weg te drukken, doch niet frequent (p.m. 70 slagen), de buik uitgezet, vooral naar de linkerzijde, pijnlijk en gespannen.” Toen Snoep tot inwendig onderzoek overging, rook hij, zo lezen we in zijn verslag, “een ondra-gelijken, rottigen stank; de vagina was vochtig, niet bijzon-der gevoelig, noch heet.” De arts besefte dat hij voor een moeilijke keuze stond: “óf de vrouw te laten sterven, óf om te beproeven het foetus te extraheren” in een poging het leven van de moeder te redden. Hij besloot tot het laatste en met enige moeite slaagde hij erin de vrucht te verwij-deren. “Deze”, zo schreef Snoep, “was van het mannelijk geslacht, behoorlijk ontwikkeld; doch reeds tot een staat van verregaande ontbinding overgegaan.”

Paulina zou het niet lang meer maken. Nog dezelfde dag waarop ze was geopereerd overleed ze. Snoep was teleur-gesteld over de afloop, maar vooral woedend op zijn col-lega Birkenfeld, die hij beschuldigde van misdrijven tegen de “wetenschap en humaniteit”. Ook de burgemeester van Kats stak zijn verontwaardiging niet onder stoelen of banken. Was het niet mogelijk, zo vroeg hij de provinciale geneeskundige commissie, om Birkenfeld op staande voet te ontslaan? De man had zich volgens de burgemeester niet alleen schuldig gemaakt aan “verregaand plichtsverzuim”, hij had zich bovendien te veel laten leiden door geldelijk gewin. Omdat het gezin-Tazelaar te arm was om de arts te kunnen betalen, had Birkenfeld de vrouw aan haar lot overgelaten.

De smeekbede van de burgemeester sorteerde echter geen enkel effect. Birkenfeld zou nog dertig jaar in functie blijven. Pas in 1887 bood hij het gemeentebestuur van Colijnsplaat zijn ontslag aan. Het bestuur accepteerde het ontslag met tegenzin, bang als het was geen ‘geschikte’ opvolger voor Birkenfeld te kunnen vinden.

Albert L. Kort


De roep van… KapelleIn deze serie maakt stadsomroeper Marco van Avermaete uit Philippine steeds een roep over één van de kernen in de gemeenten Goes en Kapelle. Op alfabetische volgorde zullen zij allen aan bod komen. Hij wordt hierbij terzijde gestaan door zijn collega’s van de EVSDON (Eerste Vereniging van Stad- en DorpsOmroepers Nederland).

Hoort, hoort en zegt het voortBoeren, burgers en buitenlui,

De volgende in de reeks waar ik over ga vertellen Is “De bloesem van Zeeland”, het dorp KapelleEen dorp met veel verschillende facetten Wat zich niet zomaar in een verhaal laat zettenÉén van de historische overblijfselen die er zijn bewaardIs de markante kerktoren die men reeds van verre ontwaartGelijk als vele andere dorpen is Kapelle op een kreekrug gelegenDaarom kom je rondom het dorp zeer vruchtbare grond tegenMaar ondanks dat er aan fruitteelt en akkerbouw werd gedaanHeeft Kapelle heel veel armoede moeten ondergaanEchter, door eeuwen noeste arbeid op het landKomt de welverdiende welvaart langzamerhand Gronden, waar eens vier potsierlijke kastelen prijktenZijn in loop van tijd volgebouwd met moderne wijken.Nu is Kapelle de nieuwe wijk “Zuidhoek” aan het ontwikkelenMet prachtige woonhuizen die Jantje Modaal moeten prikkelenDe straatnamen zijn naar karakters van Annie M.G. Schmidt vernoemdDie maakten deze voormalige inwoonster van Kapelle wereldberoemd“Zuidhoek” is een prestigieus project, dat moet wel worden gezegdMet grote kans van slagen, want de inkomens van Kapelle zijn niet slechtDit ligt drie procent boven het landelijk gemiddelde, dat is niet niksDoch, dat kun je verwachten in een gemeente vol met workaholicsMisschien dat Jan Kees de Jager, nu minister en aanstormend nouveau richeLater voor een woning in zijn voormalige geboortedorp Kapelle kiest

Zegt het voort, zegt het voort

Tentoonstelling ‘Fruitig geQuilt’Fruit is niet alleen gezond, het kan ook een bron van inspiratie zijn voor textiele kunst en kunstnijverheid. Het Fruitteeltmuseum in Kapelle bestaat 15 jaar en dat wordt gevierd met een quilttentoonstelling n.a.v. een quil-twedstrijd. Vanaf 30 maart 2011 zijn er quilts te zien die allemaal iets te maken hebben met fruit. En daarmee worden twee lange tradities bij elkaar gebracht: fruitteelt en quilten. De expositie bestaat uit quilts die nog niet eerder vertoond zijn en die elk fruitmotieven vertonen, passend in het fruitteeltmuseum over de fruit-teelt in de Bevelanden en Nederland.

Dankzij de creativiteit van de vele inzendingen zijn vele nieuwe patronen bedacht en gequilt. In de tentoonstelling is te zien dat de veelzijdig-heid van hedendaagse quilts en fruit een bij-zondere combinatie vormen. Een vakjury heeft drie bijzondere quilts een prijs gegeven. Naast een vakjuryprijs stelt Het Fruitteeltmuseum een publieksprijs beschikbaar. Bezoekers kun-nen d.m.v. een invulformulier beoordelen welke quilt hiervoor in aanmerking komt.

De quilttentoonstelling is te zien tot 30 januari 2012 tijdens de openingsuren van het Fruitteeltmuseum aan de Annie M.G.Schmidtsingel 1 in Kapelle, op maandag t/m zaterdagmiddag van 13.00-17.00 uur. Vanaf 1 november alleen op de woensdag- en zaterdagmiddag van 13.00-17.00 uur. Zie www.fruitteeltmuseum.nl.

Een quilt bestaan uit drie lagen die aan elkaar verbonden zijn door doorstikken, het quilten. De bovenkant bestaat uit aan elkaar genaaide lapjes in een bepaald patroon, dit noemt men patchwork. Het doorstikken van twee lagen stof met een tussenvulling is een naaitechniek die al eeuwen voorkomt in vele culturen. Er wer-den dekens, spreien, kussens en kleding van gemaakt. Al bij de Romeinen was deze tech-niek bekend en van hun benaming daarvoor “culcita” is onze benaming “quilt” afkomstig. Engelse kolonisten namen het quilten mee naar Amerika. Sinds de kolonistentijd heeft het quil-ten een grote vlucht gemaakt in Amerika. Er is een grote verscheidenheid aan patronen en technieken door vele creatieve en vindingrijke quilters ontwikkeld. In de jaren ‘70 van de 20e eeuw kwam het quilten uit Amerika weer terug naar West-Europa. In het Fruitteeltmuseum kunt u de vruchten van een lange traditie bewonderen.


Wat is de bedoeling? Uit de advertentie van welke vier bedrijven komen de fragmenten hiernaast?

Uw oplossing kunt u vóór donderdag 12 mei 2011 e-mailen naar [email protected] of opsturen naar: Drukkerij Bareman, Axelsestraat 156, 4537 AS Terneuzen

In het volgende nummer (9) wordt de prijswinnaar bekend gemaakt. Hem of haar wacht een leuke verrassing! Veel suc-ces!

De oplossing van de vorige puzzel is: Auto Toonder, Binnenuit, Hoveniersbedrijf Riedijk en Meer met minder Zeeland. De winnaar is M. Koppejan uit Nieuwdorp.

Van harte gefeliciteerd!

Prijsvraag: zoek en vind!Als u deze uitdaging aanneemt, maakt u kans op een leuke prijs!

De beste zitmaaiers met de beste inruilwaarde.

Goed onderhoud betaalt zich terug!

Kijk ook op www.husqvarna-actie.nl voor meer informatie.Uw geautoriseerde Husqvarna dealer:

Een topkwaliteit zitmaaier, zoals de Rider, vraagt nogal een in-vestering. Maar dan hebt u ook een stuk gereedschap dat maai-en tot een plezier maakt. Snel, wendbaar, perfect af te stellen en makkelijk schoon te maken. Met een Rider boekt u inke tijdwinst bij elke maaibeurt. Bovendien is een Husqvarna Rider waardevast. Zeker als wij hem voor u mogen onderhouden. Nu bij aanschaf van een Rider 18 met 103 combi maaidek, tijdelijk een accessoire set cadeau.

Actie geldig t/m 31 - 7 - 2011

ACTIE!Rider 18 met 103 combi maaidek, tijdelijk met accessoire set

+e set

Van:

€5.899,-Van:

€€€€€€€€55555555......88888899999999,,,,,-99 vanaf

€5.399,-

1102101 HUSQ advDealer_2011_FC krant.indd 3 25-02-11 14:48

T.H.O. A.D. van GilstNieuwe Rijksweg 2A

4472AB ‘s Heer HendrikskinderenT: +31(0)113-215351 / 06-53179407

F:+31(0)[email protected]

www.vangilstbv.nl

Houtzagerij De PietTimmerhout op maat

Stookhout op afroep

Europees landbouwfonds voor de Plattelandsontwikkeling:

Europa investeert in zijn platteland

Pietweg 5 • 4471 NR Wolphaartdijk

T (0113) 71 55 13

Goese Metaalhandel Van Son

Van Doornestraat 1A4462 EX GoesT 0113-212684M 06-20442944

accu’s recyclingkabels & elektromotorennon-ferro schroot & metalengeopend: ma-vr 8 tot 12 uur en 13 tot 17.30 uur za 8 tot 12 uur

UITVAARTVERZORGINGPeter Butler

Rouwcentrum: Maalstede 1a KapellePeter Butler v.o.f. Benonistraat 3 4421 DN Kapelle

tel. (0113) 340 381 fax (0113) 340 524www.peterbutler.nl email: [email protected]

Voor een persoonlijke begeleiding bij uitvaart









Oude dOOs

1928: Ieder die werkloos is probeert voor zichzelf het vraagstuk der werkloosheid op te lossen. In Goes kregen eenige werkloozen op hun verzoek toestemming om ’s Zaterdagsmiddags te musiceeren. Al spelende wordt door deze werkloozen dus gewerkt Bron: Ons Zeeland


Het is al bijna een halve eeuw geleden dat F. van Dijk, leraar geschiedenis aan het voormalige Christelijk Lyceum in Goes, een biografie schreef van Laurens Pieter van de Spiegel. Met het boek, zo schreef hij in zijn voorwoord, hoopte hij “de bijna volstrekte onkunde omtrent deze belangwekkende persoonlijkheid, die ik bij ouderen en jongeren hier waarnam, weg te nemen.”

Is hem dat gelukt? Weten wij nog wie deze beroemde Zeeuw is? Wellicht dat sommigen zijn naam kennen, maar daar is waarschijnlijk ook alles mee gezegd.

Wie het leven en werk van Van de Spiegel bestudeert, kan niet anders dan tot de conclusie komen dat deze voormalige staatsman niet alleen een schitterende politieke carrière heeft gemaakt, maar ook op wetenschappelijk terrein zijn sporen ruimschoots heeft verdiend.

Van de Spiegel werd in 1736 in Middelburg geboren. Al jong verloor hij zijn vader. Na de Latijnse school te hebben doorlopen, vertrok hij in 1755 naar Leiden om daar aan de universiteit rechten en letteren te studeren. In 1759 – Laurens was een jaar eerder gepromoveerd – werd hij secretaris van de stad Goes. In 1768 had hij het tot burgemeester geschopt. De jaren die hij in Goes doorbracht, waren voor hem een belangrijke leerschool. Hij schreef een aantal belangrijke historische en staatkundige werken, waarvan het bekendste ongetwijfeld de ‘Historie van de Satisfactie van Goes’ was, waarin Van de Spiegel uitgebreid inging op de rol van de stad Goes in de Tachtigjarige Oorlog.

Als burgemeester liet Van de Spiegel zich kennen als een gematigd, bekwaam en oranjegezind politicus, die weinig moest hebben van de patriotten die radicale veranderingen in het bestuur van ons land wilden doorvoeren. Het was dan ook volkomen logisch dat hij snel de aandacht trok van de oranjepartij die juist in Zeeland zoveel aanhangers had. In 1780 werd hij tot secretaris van de Staten van Zeeland benoemd. Vijf jaar later volgde zijn aanstelling tot raadpensionaris van de provincie. Zijn kans om nog verder te komen, diende zich in 1787 aan. In dat jaar kwam het in vrijwel alle provincies tot felle botsingen tussen patriotten en oranjegezinden, waarbij het gezag in veel steden ver was te zoeken. Van de Spiegel drong in Holland aan op

energieke maatregelen tegen de patriotten en hij vond bij het stadhouderlijk hof in Den Haag een gewillig oor. Met name de Engelse gezant Harris drong aan op zijn benoeming tot raadpensionaris van Holland. Er waren echter twijfels. Vrienden van stadhouder Willem V vonden de Zeeuw “hoekig” en “weinig vormelijk” en ook Van de Spiegel had aanvankelijk zijn bedenkingen, bang als hij was voor het “wijde veld vol distelen en doornen.”

Door prinses Wilhelmina werd hij echter over de streep getrokken en op 6 december 1787 was zijn benoeming tot raadpensionaris van Holland een feit. Van de Spiegel was nu de machtigste politicus in de Nederlanden.

In de buitenlandse politiek bepleitte hij een bondgenoot-schap met Pruisen en Engeland, de enige mogelijkheid die de Republiek had om de ambities van Frankrijk in te perken. Van de Spiegel zette zich met kracht in om de financiën van ons bijna bankroete land te hervormen. Verder probeerde hij het leger en de vloot te versterken, zonder al te veel succes overigens.

De Franse Revolutie van 1789 bracht hem in een moeilijk parket. Ten koste van alles moest worden voorkomen dat de revolutie naar de Republiek oversloeg. Frankrijk mocht echter niet geprovoceerd worden. Hierin slaagde hij niet en Van de Spiegel moet hebben beseft dat door de oorlogsverklaring aan Frankrijk op 1 februari 1793 zijn dagen als politicus waren geteld. Frankrijk had weinig moeite met het Hollandse leger. Willem V vluchtte naar Engeland en ons land werd door de Fransen tot een satellietstaat gemaakt. Op 4 februari 1795 werd Van de Spiegel als voornaamste hoofd van de gehate stadhouderlijke regering door de nieuwe patriotse machthebbers gearresteerd en in de gevangenis geworpen. Drie jaar lang duurde deze ‘voorlopige bewaring’. Eind 1798 werd hij vrijgelaten en trok hij in bij zijn familie in IJsselstein. Lang zou hij overigens niet meer genieten van deze vrijheid. In 1800 stierf hij, in het Pruisische Lingen.

Van de Spiegel was gehuwd met Digna Johanna Ossewaarde, bij wie hij maar liefst zestien kinderen verwekte. Vijf zoons en zes dochters overleefden hem.

Albert L. Kort


Eens komt de dag dat je moet toegeven dat alles om je heen niet meer zo helder is, je ziet het niet meer zo scherp en moet je ogen toeknijpen om te zien wat er staat en je niet de verkeerde kennis gedag zegt. Het me zelf eens overkomen dat iemand mij heel vriende-lijk gedag zei en ik geen idee had met wie ik van doen had. Naderbij gekomen zag die mevrouw dat ook en bleek ze mij dus voor iemand anders aan te zien. ‘Sorry, sorry, maar evengoed een prettige dag’. Leuk, je lacht wat en weet dat het een ander dus ook wel eens overkomt.

Lang geleden werd mij in een winkel ook wel eens

gevraagd wat de prijs van een of ander artikel was en dan kon ik me niet voorstellen dat je dat niet kon lezen. Intussen weet ik wel beter. Hoewel ik soms wel moet lachen om de tekst bij een 100-jarige dat hij of zij de krant nog leest zonder bril! Maar goed.

Je kunt er niet onderuit en zult er aan moeten geloven. Gelukkig zijn er tegenwoordig vele mogelijkheden: harde of zachte lenzen, op of in het oog, en natuurlijk duizend verschil-lende monturen. Een van mijn kennissen had een prachtig montuur aangeschaft met een nogal brede rand erom. ‘Kijk

je nou niet de hele dag tegen die rand aan?’, was meteen de vraag. ‘Nou nee, het went wel’. Naderhand zei ze: ‘hé, sinds me dat gevraagd is, let ik er op en moet ik er rekening

mee houden.’

Het is mij wel eens over-komen dat ik in huis met

de bril op iets niet opmerkte en erover struikelde. Steevast klinkt het dan: ‘ze had zeker een bril op.’ Dus heb ik het

anders opgelost.

Een tijdje terug hoorde ik een verhaal van iemand met min zeven, die in de bad-

kamer de verkeerde tube gebruikte om de tanden te poetsen. In plaats van tandpasta had ze ontharingscrème

gepakt. Ze spuugde de vergissing natuurlijk

meteen uit en heeft sindsdien altijd de bril op in de badka-mer.

Komt ze een week na het voor-val een vriendin tegen, vertelt

het voorval en zegt: ‘gek hé, sindsdien ben ik zó

aardig.’

Emmy ter Stege

De bril

…wij gaan

een stap verder…

Axelsestraat 156

4537 AS Terneuzen

t (0115) 61 30 72

f (0115) 61 48 86

W www.bareman.nl

M [email protected]

Drukkerij BareMan

De beste zitmaaiers met de beste inruilwaarde.

Goed onderhoud betaalt zich terug!

Kijk ook op www.husqvarna-actie.nl voor meer informatie.Uw geautoriseerde Husqvarna dealer:

Een topkwaliteit zitmaaier, zoals de Rider, vraagt nogal een in-vestering. Maar dan hebt u ook een stuk gereedschap dat maai-en tot een plezier maakt. Snel, wendbaar, perfect af te stellen en makkelijk schoon te maken. Met een Rider boekt u inke tijdwinst bij elke maaibeurt. Bovendien is een Husqvarna Rider waardevast. Zeker als wij hem voor u mogen onderhouden. Nu bij aanschaf van een Rider 18 met 103 combi maaidek, tijdelijk een accessoire set cadeau.

Actie geldig t/m 31 - 7 - 2011

ACTIE!Rider 18 met 103 combi maaidek, tijdelijk met accessoire set

+e set

Van:

€5.899,-Van:

€€€€€€€€55555555......88888899999999,,,,,-99 vanaf

€5.399,-

1102101 HUSQ advDealer_2011_FC krant.indd 3 25-02-11 14:48

T.H.O. A.D. van GilstNieuwe Rijksweg 2A

4472AB ‘s Heer HendrikskinderenT: +31(0)113-215351 / 06-53179407

F:+31(0)[email protected]

www.vangilstbv.nl

Bel 0113 - 34 10 95,of kom gerust eens langs:

ATC ScheldestromenStationssingel 10 4421 BG Kapelle

Leren zwemmen doe je in het zwembad... Leren sporten doe je in de sporthal... Leren werken doe je bij het ATC!

ATC Scheldestromen biedt kansen voor alle leeftijdsgroepen.

Jong of oud, werken kun je leren.

w w w . a t c s c h e l d e s t r o m e n . n l


H. was zeven en won in 1962 de wedstrijd eieren zoeken in een speeltuin in de stad Groningen. Eerste prijs: een grote Paashaas van chocolade. Ze vond hem zo mooi, dat ze hem niet opat maar op een plank in haar kamertje liet staan. Een halfjaar lang. Toen greep haar moeder in en gooide de verschimmelde trofee weg.

Religieuze feesten hebben vaak een sleep niet-religieuze gebrui-ken. Het grootste voorbeeld bij ons is de Kerstgekte, die steeds vroeger en vaak al in oktober begint (hou een beetje ruimte over voor Sinterklaas!). Maar ook Pasen is een verzamelpunt van oude en nieuwe tradities die niks met de religieuze achter-grond van doen hebben.

Waarom zonderen we eigenlijk bepaalde tijdstippen uit van de dagelijkse, ‘gewone’ tijd? Gewijde plekken en bijzondere momenten hebben volgens de godsdienstfilosoof Mircea Eliade te maken met onze ‘ontologische dorst’: het verlangen naar een meer houvast gevende, meer ‘werkelijke’ vorm van het zijn dan de dagelijkse, vluchtige realiteit waarin alles onzeker en eindig is. Ook wijzelf.

De niet-religieuze onderdelen van godsdienstige feesten hebben in de uiting van dat verlangen ook een functie, zeker in een gesecu-lariseerde maatschappij als de onze. Zeeland kende uiteenlopende ‘wereldse’ Paastradities, die nu verdwenen zijn. De Middelburgse jeugd liep een eeuw geleden op de avond van derde Paasdag mee in een lampionoptocht. Palmzondag, de zondag voor Pasen, werd op Tholen en in Zeeuws-Vlaanderen gevierd met het houden van Palmpaasoptochten. De kinderen trokken dan rond met palmpaas-

jes; een gewoonte die later vooral nog in het oosten en zuid-oosten van ons land bestond. Een palmpaas was een stok of houten geraamte, waaraan aller-lei attributen waren bevestigd. In Tholen was hij voorzien van een broodvogel, een broodkrans en een ‘krombroodje’ in de vorm van een halve maan. Dit alles was versierd met takjes en gekleurd papier. De broodvogel was volgens sommigen een afbeelding van de haan, in het volksgeloof een vruchtbaar-heidssymbool en afweer tegen blikseminslag. De broodkrans zou model staan voor een haarvlecht: een symbool dat teruggaat op Germaanse men-senoffers! En het krombroodje was een symbool voor de hoorn van het offerdier. Deze ‘heidense’ interpretaties berustten groten-deels op de vruchtbare fantasie van folkloristen; de gewone Zeeuwen zagen er niets anders in dan leuke, traditionele deco-raties. Op Schouwen-Duiveland was een soort palmpaas in gebruik die ‘aeremstokje’ heette. Het was een stokje met brood-mannetjes op broodvogels gezet, of alleen versierd met papieren vlaggetjes.

Eieren rapen en zoeken was ook in Walcherse dorpen in de negen-tiende eeuw een must. De associatie van het ei met voorjaar en vruchtbaarheid is overbekend. Over Paashazen horen we pas in 1682, en dan nog in Duitsland. Pas veel later deed dit dier zijn geheimzinnige intrede in ons land. Ook de haas wordt vanouds geassocieerd met de maan en de vruchtbaarheid. Maar wat wist H. daarvan, in het Groningen van 1962? Háár Paashaas was een teken dat ze iets gewonnen had en dus een beetje bijzonder was. Een feestelijk gevoel dat een half jaar duurde. Jan J.B. Kuipers

De ‘dorst’ van Pasen

Volendamse kinderen met een palmpaas; afbeelding door Max Nauta, ca. 1905.














E V E N E M E N T E Nzaterdag 30 april Koninginnedag Grote Markt + Rondom de Stenen

Brug

maandag 2 mei 19:45 uur Lezing Molens op de Bevelanden Museum de Bevelanden

maandag 9 mei 13:30-16:30 uur Handwerk café Museum de Bevelanden

maandag 9 mei 13:30-15:30 Lezing Vroeg Christelijk/Byzantijns Museum de Bevelanden

zaterdag 14 mei 13:00-16:30 uur Hollandse Hoevedag Hollandse Hoeve


Vrijdag 20/zaterdag 21 mei Anniedagen rond 100-ste geboorte-dag Annie M.G. Schmidt Kapelle


vrijdag 27 mei 19:00-00:00 uur Zeeuwse House Mafia Outdoor terrassen cafe Lambik, Pubbels, Nationaal

zaterdag 28 mei v.a. 13:00 uur Auto de Laat Wielerfeest ’s Heer Arendskerke

zondag 29 mei v.a. 09:00 uur Fiets tourtocht ’s Heer Arendskerke

zondag 29 mei 13:30-15:30 uur Lezing Jan Steen in het Mauritshuis Museum de Bevelanden

www.goespromotie.nl / www.kapelle.nl

hoorde. Ik ging op zaterdag-ochtend een eindje fietsen met mijn dochtertje en we kwamen uit bij een pupillenwedstrijd. Veertien kleine mannetjes (én dametjes) die in de bekende kluiterige vorm achter de bal aan renden. Een enkeling probeerde nog grassprietjes te tellen en er liep ook een jongetje op het veld dat iedere minuut aan zijn oma kwam vertellen hoe goed hij speelde. Heerlijk om te zien allemaal, maar ik verbaasde me over de trainer. Die liep continu druk gebarend langs de zijlijn waarbij hij denk ik alle voetbaltermen opsomde die hij kende. Te pas en te onpas riep hij dingen als inzakken, schuiven, breed houden, kaatsen en weg. Het ‘mooiste’ vond ik nog dat hij riep: ‘ jongens denk aan de afspraken, blijf nu eens in je positie spelen!’ De spelertjes waren vijf en zes jaar!

De man was duidelijk op een ander niveau aan het communice-ren dan de spelertjes op het veld. Gezien de kluiterige opstelling hadden ze waarschijnlijk andere afspraken gemaakt dan de trai-ner? Het taalgebruik was ook nog eens heel anders dan de trai-ner, want de spelertjes riepen alleen maar: ‘speel, speel, schiet, goed zo!’ Ik vroeg aan een toeschouwer wat de tussenstand was en het bleek dat de ploeg van de ‘toptrainer’ met 6-1 achter-stond. De scheidsechter blies kort daarna voor het eindsignaal en toen ik wegfietste hoorde ik de trainer nog net roepen: ‘Jammer mannen, maar dat krijg je er van als je zo speelt.’

Over communicatie gesproken… Floris de Jonge

Op zoek naar een... Krachtige website vindbaar in de zoekmachine? Maak kennis met onze verrassende aanpak! Recent opgeleverd: > Hoondert Rally Team www.hoondertrallyteam.nl > Weststrate Industrieservice B.V. www.weststrateindustrieservice.nl > Totaalbouw Zeeland B.V. www.totaalbouwzeeland.nl > Stucadoorsbedrijf Zeeland www.stucadoorsbedrijfzeeland.nl

Contact Ronald van der Hart

T 0113-313272T 06-81101097 E [email protected]

www.rhmarketing.nl | hart voor uw zaak...

Tegen contante betalingtegen hoogste dagkoers uw

OUD GOUDHarry Hutjens

W. Paardstraat 3 4461 AC Goes

• legitimatie verplicht •

CommunizeurenSport en communicatie, of communicatie en sport. Ik geniet altijd met volle teugen van de interviews na afloop van een sportwedstrijd. Maar ik verbaas me er ieder jaar weer over dat sommige wielrenners na een zware bergetappe in de Tour de France direct fatsoenlijk kunnen en willen antwoorden op de, meestal retorische, vragen van de verslaggever.

Want het zal je maar gevraagd worden. Je hebt net 250 kilome-ter het snot voor je ogen gereden, vier bergen van de buitenca-tegorie (stijgingspercentage 14 %) heb je bedwongen en op de vlakke stukken had je enkel wind tegen. En dan komt de micro-foon: ‘Was het zwaar?’ is de vraag…

Of wat te denken van voetballers en voetbaltrainers? Pas gele-den zag ik er weer eentje in de categorie; ja-maar-als-dan. Zijn elftal had net kansloos met 5-0 verloren, maar de trainer durfde zonder blikken of blozen te analyseren: ‘Ja kijk, je weet hoe dat gaat in zo’n wedstrijd. We hebben genoeg kansen om op voor-sprong te komen en dan gaat ‘ie er aan de andere kant in. Tja, dan knakt er wat bij die jongens. Maar als we die 1-0 wel maken dan krijg je natuurlijk wel een andere wedstrijd.’ Dat klopt trai-ner, maar het was 5-0!

Sinds een jaar of twintig krijgen profvoetballers mediatraining. Vroeger kon je namelijk nog alles zeggen in een interview. Als je de scheidsrechter slecht vond, dan kon je het beestje gewoon bij de naam noemen. Zo zag ik een interview met de geboren Zeeuw Willem van Hanegem. Als speler van Feyenoord kreeg hij een rode kaart en de verslaggever vroeg na afloop of het een terechte kaart was, waarop Van Hanegem antwoordde: ‘Terecht? Ze moeten die vent zijn fluit afpakken en nooit meer terug geven. Dát zou terecht zijn!’ Tegenwoordig weten voetballers uit-stekend wat ze moeten antwoorden. Scoort een speler vier keer in een wedstrijd? Dan krijg je als antwoord dat het de verdienste van het héle team is. Inclusief trainer, assistent-trainer en medi-sche staf. Vorig jaar zag ik een interview met een speler van FC Twente, een paar weken voordat ze landskampioen werden. Deze speler gaf ook weer een antwoord dat uit een boekje kwam: ‘Kampioenschap? Daar praten we nog niet over. De competitie duurt tot de laatste speeldag en dan is het pas beslist.’ Geen speld tussen te krijgen, maar zo gemakkelijk geantwoord…

Ook op amateurniveau verbaas ik me soms over de communi-catie. Zo sta ik regelmatig te kijken naar een wedstrijd en dan hoor ik de trainer roepen: ‘Hé mannen, gaan we nu nog eens voetballen?!’ of ‘Kijk nou eens waar je moet lopen, joh!’ Maar dat valt in het niets met de termen die ik een paar weken geleden


B e d r i j f i n B e e l d (8)

Hoveniersbedrijf Riedijk uit Yerseke noemt zich een allround hovenier. Ontwerp, aanleg en onderhoud van tuinen is hun specialisme. Dagelijks is Jan Riedijk met zijn team actief in tuinen en op bedrijfsterreinen in Zeeland en Brabant.

Hoe het begonJan Riedijk vertelt: “Van kindsbeen af ben ik erg gehecht aan de natuur. Ik ben erg geïnteresseerd in bloemen en planten en wilde dan ook graag later iets in die richting gaan doen. Toen ik nog klein was, werkte ik al in de vakanties en op de zaterdagen bij een tuin-centrum. Na de Groene School heb ik de hoveniersopleiding gevolgd. Na de opleiding ben ik gestart als hovenier in loondienst, en in 1995 heb ik de stap naar het zelfstandig ondernemerschap gezet.”

Riedijk nuInmiddels werken we met vier man en willen geleidelijk door-groeien. Jan Riedijk: “Het is niet moeilijk om te groeien, de kunst is om dat beheerst te doen. Niet te grote stappen, want we willen de kwaliteit kunnen blijven handhaven.”

Ontwerp en aanlegOm tot een goed ontwerp te komen, hebben we eerst veel informatie nodig. Tijdens een gesprek met de klant wordt geïnventariseerd wat de wensen zijn, welke stijl de mensen hebben, wat het budget is en vooral wat men aan onderhoud aan de tuin wil doen. Iedere ont-werper heeft zijn eigen stijl van inrichten; de wensen van de klant moeten echter altijd de basis zijn. Na het goedkeuren van het ont-werp gaan we aan de slag met het realiseren van het plan. Bestraten, beplanten, het plaatsen van schuttingen, het aanleggen van vijvers we kunnen het allemaal. Verlichting nemen we ook mee in onze ontwerpen, het draagt bij aan een veilige omgeving en in het donker geeft de verlichting een extra dimensie aan de aangelegde tuin.

OnderhoudEen jaar rond zijn we druk met het onderhouden van tuinen en bedrijfsterreinen. Snoeien, bemesten, maaien en onkruid vrij houden van tuinen zijn van die zaken die beter aan een specialist overgelaten kunnen worden. Niet iedereen heeft ‘groene’ vingers en als men die al heeft, moet men ook nog de tijd hebben om de tuin te onderhouden. Ook veel bedrijven kiezen voor een onderhouds-contract. Het parkeerterrein en de borders zijn de eerste dingen die gezien worden en een keurig onderhouden terrein geeft een goede eerste indruk. Omdat dit soort werk flexibel in te plannen is, kunnen we dit voordelig aanbieden. We zien elke tuin als ons visi-tekaartje dus doen we er alles aan om ook het onderhoud zo goed mogelijk uit te voeren.

TrotsOp de vraag of er ook wel eens bijzondere projecten zijn geeft Jan het volgende antwoord: “We hebben in al die jaren al heel wat projecten gerealiseerd. Elk project heeft zijn eigen verhaal, en dat maakt iedere dag weer bijzonder. Vorig jaar hebben we nog een huzarenstuk geleverd. In Kapelle moest er 600 m2 bestrating aan-gelegd worden, en ook nog eens 150 m2 borders ingeplant worden. Vanwege een bruiloft was er maar vier weken de tijd om dit te realiseren. Door een strakke planning en de inzet van onze mede-werkers is het uiteindelijk gelukt. We hadden zelfs nog tijd over!”

Hoveniersbedrijf RiedijkZweedijkseweg 29 4401 NH Yerseke 06-53403101 www.jriedijk.nl

Ronald van der Hart www.rhmarketing.nl



ontwerp aanleg onderhoud sierbestrating vijvers houtbouw verlichting

Hoveniersbedrijf Riedijk staat garant

voor prachtige tuinen waarin uw eigen

ideeën door een goede combinatie van vorm

en functie worden samengebracht.

Met een vast team van enthousiaste hoveniers

werken wij dagelijks aan het ontwerpen, aanleggen

en onderhouden van tuinen. Als hoveniers zoeken

wij voor onze klanten de optimale balans in stijl,

eenvoud en exclusiviteit.

Door het gebruik van ingetogen, subtiele en

vernieuwende elementen, laten we uw tuin optimaal

tot zijn recht komen

Graag maken we kennis met u, om samen een

passende oplossing voor uw tuin te vinden.

maatwerk in tuinen



Zweedijkseweg 29 • 4401 NH Yerseke • T 06-53403101 • E [email protected] • www.jriedijk.nl


Lekker LezenParnassia speelt zich voor een groot deel af in Zeeland. Samen met de duinen en stranden van Noord-Holland, is Zeeland het decor voor een bijzondere roman. Parnassia is het verhaal van Rivka, die zelf niet beter weet dan dat ze Anneke heet. Dat komt zo: Rivka is de dochter van een Joodse huisarts uit Middelburg. Hij besluit, samen met zijn vrouw, om Rivka en haar broer Simon te verstoppen voor de Duitsers als de Jodenvervolging in1942 te erg wordt. Op een donke-re winteravond wordt het kleine meisje weggebracht door de ondergrondse en ‘bezorgd’ in de Gereformeerde pastorie van Zaam-slag aan de Terneuzense straat. Het domineesechtpaar is kinderloos. Rivka wordt Anneke. Ze wordt met grote liefde vertroeteld door zowel haar nieuwe papa als mama (de geur van versgebakken appeltaart blijft Anneke haar hele leven bij). In de kerk kijkt ze met grote ogen rond. Herinneringen aan vroeger komen dan boven; ineens dwarre-len dan Joodse rituelen door haar

hoofd. Pasen is heel anders dan ze ooit gezien heeft. Voor het Avondmaal is ze nog te klein. Ze snapt er niets van, maar papa organiseert dan, voor haar

alleen, een plechtige viering in de kerk. (Dezelfde kerk waar nu het kleine theater Podium is gevestigd). Na de oorlog staan onverwachts haar vader en broer voor de

pastorie, wat aanleiding is voor (lichte) paniek, maar in samen-werking met overheidsinstanties wordt bepaald dat Anneke niet teruggaat naar haar echte vader. (Haar moeder heeft het kamp niet overleefd). Broer Simon doet in de loop der jaren nog verscheidene pogingen om haar terug te winnen voor het Joodse geloof, maar de warmte en veiligheid van het domineesgezin is niet zo makkelijk los te laten. We keren in het verhaal weer terug naar Zaamslag. Via de Kiezelstraat en de Rozemarijnstraat (vond ze een mooie naam voor een meisje) loopt ze naar school. Ze kan gewel-dig goed leren. Later wil ze dol-graag naar de HBS in Terneuzen, maar daar is geen sprake van: meisjes gaan hooguit naar de MULO in Axel en dat is nog een Christelijke school ook. Toch: er is geen houden meer aan. Ten einde raad besluiten haar pleegouders haar dan maar naar Leiden op de Kweekschool te doen.

Ze krijgt verkering met Joost, ook een Joods weeskind. Ze trouwen en er komen kinderen. Anneke, zoals ze zich consequent blijft noemen, is niet bepaald wat je noemt een ‘moederdier’. Kinderen voelt ze als een belemmering. Als Joost dan ook nog eens steeds fanatieker het jodendom verheerlijkt, wordt het haar teveel en trekt ze er tussenuit om een eigen (eenzaam) leven te beginnen. Jaren later, bij de Joodse begrafenis van Joost, ontmoet ze haar dochter Sandra. Ze maken een afspraak voor een strandwandeling. Sandra laat haar in hun gesprekken opnieuw kennismaken met de Joodse tradities. De teneur is toch wel dat die tradities veel sterker zijn dan alle Christelijke waarden bij elkaar. Parnassia Auteur: Josha Zwaan Uitgever: Artemis 349 pagina’s Prijs: € 19,95 ISBN 9789047201670

® John Brouwer

Hoondert Rally Team heeft twee bijzonder goede ralley’s gereden. De Tank S rally en de OVD rally waren de eerste rally’s in dit seizoen en Adwin Hoondert en Ruud Koole wisten gelijk twee keer een derde plaats te pakken. Ondanks dat de Zeeuwse equipe nog maar voor het derde jaar meerijdt in het Nederlands kampioensschap worden ze al danig in de gaten gehouden door de andere teams. Vorig jaar wist het team op een mooie vierde plaats te eindigen, dit seizoen willen de Zeeuwse coureurs zeker op een podiumplaats eindigen.

Dit jaar wordt het deelnemersveld gekend door overwegend Mitsubishi’s en een enkele

Subaru en andere racemonsters. Alle wagens worden bestuurd door topcoureurs die bijgestaan worden door ervaren navigators. De verschillen van de rallywagens zijn klein, dus zal het op stuur-manskunst, lef en een goede samenwerking aankomen. Met geluk heeft nog nooit iemand een rally gewonnen.

Adwin Hoondert na de Tank S rally: “De betrouwbaarheid van onze Mitsubishi Evo en de samenwerking met Ruud zijn ongetwijfeld de belangrijkste faktoren voor het succes van deze eerste rally. Het uitrijden van een rally is al een prestatie op zich en onze klassering is gezien het deelnemersveld bijzonder te noemen. We hebben laten zien wat we kunnen en gaan dit seizoen dan ook zeker voor een podiumplaats.“

Meer infomatie over dit succesvolle team kunt u vinden op www.hoondertrallyteam.nl

Hoondert Rally Team maakt een geweldige start

Het is gebruikelijk dat ieder nieuw lid van Kiwanis Goes – de Bevelanden een grenslinde plaatst.

Recent zijn door 3 nieuwe leden aan de Brede weg in Kloetinge 3 lindebomen geplant. Jeroen Ossewaarde (links), Ronald van der Hart (midden) en Marco van Oosten. De algehele leiding was

in handen van Lauran de Winter (rechts op de foto).

De lindebomen worden op een plaats met historische achter-grond geplant. Inmiddels zijn op deze wijze al tientallen bomen geplant. Ook bij bijzondere gelegenheden wordt er door Kiwanis geplant.

®

Nieuwe grenslindes geplant


H a n s Z u i d e r b a a n

Het is 2 april en ik zit met mijn broer op het terras van Café Koosje tegenover de Plantage Studio naast Artis. Als je op zondagochtend naar Buitenhof zou kijken en de camera zou door het raam naar beneden filmen, dan zou je ons zien zitten. Mijn broer verblijft in een verpleeghuis in afwachting van het revalidatiecentrum en we gaan bijna altijd naar buiten als ik hem bezoek. Ook nu. Het is ongelofelijk mooi warm weer en we zitten eerste rang tegenover het zebrapad naar Artis. Het is een ware pantoffelparade die zich voor onze ogen afspeelt. Amsterdam is uit zijn voegen gebarsten op deze eerste lentedag. We genieten van de show. Hele families trekken aan ons voorbij. Vaders met kinderen, moeders met kinderen, vaders en moeders met kinderen, oma’s en opa’s met kinderen en alle combinaties zoals hier vermeld maar dan zonder kinderen.

Eric de Kuyper, Belg in Nederland, schreef ooit dat hij enorm jaloers was op de Nederlanders vanwege hun virtuositeit op de fiets. Op zo’n kruispunt zie je fietsen in alle verschijningsvormen. Oude wrakken, snelle mountainbikes, brommers en scooters maar vooral die Amsterdamse tweewielige bakfietsen waarin de kinderen de wereld aan zich voorbij zien gaan alsof ze in Venetië in een gondel worden rondgevaren. Het is een geweldig spektakel. Recht voor onze neus staat een paaltje met een schakelaar voor het stoplicht voor de fietsers. Bijna alle ouders laten de kinderen op de knop drukken. Het is heel spannend om te zien of het licht dan ook op groen springt. Volgens mij maakt het niets uit of je nu wel of niet op de knop drukt. Mocht dat nou niet zo zijn, dan is ook weer geen man overboord want de gemiddelde Amsterdammer was tot voor kort gewend om zich überhaupt niets van verkeersregels aan te trekken.

Amsterdam is nu al vergeven van de toeristen. We zitten aan het laatste tafeltje van het terras en de deur daarnaast is kennelijk van een studentenhotel. Het kan niet erg groot zijn maar er komt een niet aflatende stroom jongelui naar buiten, allemaal klaar voor een dagje in de zon. Naast ons zit een gezelschap mannen uit het Midden-Oosten. Ze drinken koffie en praten ernstig met elkaar. Als er één opstaat, wordt er uitgebreid afscheid genomen met innige omhelzingen en ferme zoenen in de lucht. Ondertussen werkt het stoplicht onverstoorbaar massa’s mensen weg, afwisselend op fiets, bakfiets, scooter of auto en te voet. De laatste categorie is op weg naar de dierentuin, de kinderen helemaal opgewonden door het vooruitzicht allerlei exotische beesten te ontmoeten. Daartussendoor schuifelen de bewoners van de buurt met boodschappentassen voorbij alsof er niets aan de hand is. Ze ondergaan de explosie van lentekriebels gelaten. Ze zijn wel wat gewend daar aan de Plantage.

Op een gegeven moment komen vrienden over het zebrapad aangelopen en mijn broer herkent ze meteen. Dat is een blije gebeurtenis want nog niet zo lang geleden was het nog

onzeker of hij mensen kon herkennen. Hij werd enkele weken geleden getroffen door een herseninfarct en ieder teken van herstel wordt gevierd.

Als ik later weer met hem terug ben in het verpleeghuis probeert hij iets te zeggen maar kan de woorden niet vinden. Dan noemt hij plotseling mijn naam, voor het eerst sinds het infarct. De lente is nu echt begonnen.

De eerste lentedag1325 april 2011 | De GanzenPen


Axelsestraat 156, postbus 139, 4530 AC Terneuzen

T (0115) 61 30 72 F (0115) 61 48 86

www.bareman.nl E [email protected]

DRUKKERIJ BAREMAN

Drukkerij Bareman is een handelsnaam van Bareman Grafische Bedrijven bv en is onderdeel van de

ONE STOP SHOPPING…huisstijlen | brochures | magazines | boeken | fl yers | druk- en printwerk

verrassende nieuwe mogelijkheden perfect drukwerkscherpe prijzenprima service

Weet u, ik was er eigenlijk best gerust over dat we veilig zitten. Onze ruige zeewering langs de Noordzee en de stevige dijken die de Westerschelde afschermt van zowel Zeeuws-Vlaanderen als Walcheren en de Bevelanden. En ook over de kerncentrale maakte ik me geen moment zorgen. Hoewel we de centrale van Borssele vanuit mijn woonplaats Terneuzen aan de overkant zien liggen, komt het niet in me op ongerust te zijn over straling en zeker niet of we hiervoor jodiumpillen in ons bezit moeten heb-ben. Naïef? Misschien, op zich ga ik er vanuit dat zaken qua veiligheid gewoon goed geregeld zijn. Er wordt, zo hoop en verwacht ik, frequent onderhoud gepleegd en aardbevingen komen hier in Nederland toch niet voor? Dat is meer iets voor verre landen, die op breuklijnen in de aarde lig-gen. Landen zoals Haïti, Japan en Indonesië. Al had ik in dat plaatje Nieuw-Zeeland niet in gedach-ten en toch beefde de aarde daar behoorlijk.

Dat Nederland nooit een aardbeving meemaakt, is een sprookje. Een aantal jaren geleden trilde, heel vreemd, ’s nachts bij ons de kast. Limburg werd opgeschrikt door een heuse aardbeving, niet zo intens en heftig als die in Japan, maar toch. Nog steeds volgen we gebiologeerd de ramp in het land van de Rijzende Zon. Ongekend natuurgeweld, de aardbeving gevolgd door de enorme vloedgolf die metershoge golven opstuwt. Heel bevreemdend

dat de ramp van zo nabij gefilmd en gevolgd kan worden. De beelden komen, nog tijdens de ramp, direct de huiskamer binnen. Niet eerder waren we zo direct toeschouwer van een ongekend drama.

Waar bij de zeebeving van december 2004 de berichten na dagen pas binnen druppelden, worden we nu direct betrok-ken bij wegrennende mensen die zich het vege lijf proberen te redden. Een aanblik van versplinterde gebouwen, auto’s als ongeleide projectielen, grote schepen neergegooid op en over viaducten, die als kaartenhuisjes in elkaar zakten. Angstaanjagend…

Aan

de W

este

rsch

elde

Wat mij irriteert en verbaast is het aantal doden, dat direct geteld en genoemd wordt. Bij aanvang belachelijk lage aantallen, het blijkt dat Japan alleen telt wie als overleden geregistreerd staat. Hele dorpen zijn weggevaagd. Machteloos kijk je toe hoe een land uiterst ongerust is over zijn vele kerncentrales, die niet onder controle zijn. Nu pas realiseer ik me wat de natuur aan kan richten. Voor mij hoeven onze kerncentrales niet direct te worden gesloten. Wel hoop ik dat ze goed worden gecontroleerd en niet zoals in Japan achter-stallig onderhoud hebben. Ik koester onze zeewering en hoop dat Rijkswaterstaat de dijken elk jaar grondig checkt. Wat de bevolking daar betreft, is het hopen en bidden dat de die de moed heeft het land weer op te bouwen. En ook al is het een rijk en Westers georiënteerd land, het Nationale Rode Kruis heeft m’n sympathie om geld in te zamelen. Zodat in elk geval schoon drinkwater en de primaire levensbehoeften moeite-loos verstrekt kunnen worden.

Als ik langs de Schelde loopt, klotst het water verraderlijk zachtjes tegen de dijk. In de verte ligt de centrale. ’t Schiet toch even door mijn hoofd, de jodiumpillen. Zou ik toch… Loes Goossen


Bezoek aan Wit Russische ambassadeOnlangs bracht een vertegenwoordiging van de St. Zeeuwse klederdracht en de stichting INFO – Internationale folklore – een werkbezoek aan de ambassade van Wit Rusland.

De delegatie was hiervoor uitgenodigd door de councellor de heer Andrei Luchenok. Hij was vorig jaar aanwezig tijdens de opening van het grootste folklore festival in Nederland dat jaarlijks in Odoorn plaatsvindt. De Zeeuwse stichting had het folklore ensemble “Zorachka” uit Minsk geadviseerd deel te nemen aan dit spektakel.

In de ambassade aan de Anna Paulownastraat in Den Haag werd de delegatie voorgesteld aan de ambassadrice mevrouw Elena Gritsenko. Zij ging uitvoerig in op de vele mogelijkheden die haar land op dit moment te bieden heeft. Zowel economisch alsook op cultureel en toeristisch gebied is het land sterk in ontwikkeling. Momenteel is het zelfs ook mogelijk om vier keer per week van Amsterdam direct naar Minsk te vliegen.

Beide stichtingen willen in de toe-komst meerdere uitwisselingen met groepen op het gebied van cultuur en onderwijs tot stand brengen. De Goese stichtingen werken al vele jaren voor tientallen groepen en organisaties in heel Europa. Meerdere malen hebben zij tournees georganiseerd voor folkloristische groepen in West Europa. Daarnaast worden jaarlijks ook meerdere malen Holland Promotie activiteiten onder-steund door het beschikbaar stellen van Volendamse en Zeeuws kleder-drachten.

maakt adverteren waardevolfysieke en non-fysieke

communicatiemiddelen P o s t b u s 1 9 4 5 8 7 Z G K l o o s t e r z a n d e

T e l 0 1 1 4 - 6 8 3 4 3 6 F a x 0 1 1 4 - 6 8 1 9 6 3

e - m a i l : i n f o @ u r p r o d u c t i e s . n l

Thuis in uw eigen huisWij maken graag van uw huis uw thuis. Met onze sfeervolle schuifwand-

kasten die u zelf kunt samenstellen creëert u uw eigen sfeer. Omdat u eindeloos kunt combineren met kleuren en materialen

ontstaat er een kast zoals ú dat wilt. Laat u inspireren door onze schuifwanden op maat!

Showroom: Scottweg 1.08 Goes (inpandig bij Venestra)06-81 10 10 97 www.totaalbouwzeeland.nl

Totaalbouwzeeland


GP-08

Documents

Transcript of GP-08