DAviD sylviAN Voorbij popsong

DylAN CARlsoN (eARTh) Bijvoorbeeld

peTeR bRoDeRiCk Serene folkvariaties

mAsTeR musiCiANs oF bukkAke Luistertest

beNjAmiN veRDoNCk Kunstenaar tussen Meir en marge

ReDshApe Gemaskerde techno-producer

mTG #80Peter Broderick

Kreng Little Women

Master Musicians of Bukkake

Silvester Anfang IIHadewych

Human GreedIsaac

MandelbrotCathode

The Sight BelowLysn

brunk

01020304

050607080910111213

Lula Côrtes Stan Brakhage Hilary Jeffery Kreng Yuri Landman

GRATisMind The Gap-cd

Happy New Ears-downloadsampler

Narrominded-downloadsampler

Incubate - festivalgids

Tickets winnen

115

Jawel: de Gonzo (circus)-redactie heeft zich teruggetrokken op de hoogste berg die in het budget paste (een terril in Charleroi, voor wie het echt wil weten), alwaar diep in het eigen hert werd gekeken, en vervolgens een sessie ‘teambuilding voor reeds serieus geteambuil-de teams’ door Christian Van Thillo gevolgd. Christian vond dat de muziekjournalistiek anno 2009 iets meer aandacht mag besteden aan de Laura’s Pausini en de Kylieën Minogue van deze wereld, ‘omdat dat uitstekende pro-ducten en voor hun leeftijd best nog sappige wijven zijn’. We hebben dan maar beslist dat popmuziek weer mag, maar dat David Sylvian (p. 16) óók popmuziek maakt.

Op die terril-retraite hebben we ook even de geest van Opper-Gonzo Hunter S.Thompson aangeroepen. We parafraseren: “kids, het mag allemaal iets minder nuchter en correct. Van een beetje fictie in de journalistiek is nog niemand doodgegaan (mezelf uitgezonderd, maar dat telt niet, want ik heb auto-eutha-nasie gepleegd).” Boodschap ontvangen, Hunter, of mogen we - in het kader van de nieuwe subjectieve journalistiek - Gunter zeggen?

Alle gekken in een hokje: we hebben vergaderd tot we zuivere cafeïne zweetten, el-kanders bloed konden drinken en we - aha! - eindelijk wisten hoe we de Gonzo (circus) het tweede decennium van de 21ste eeuw wilden intrekken (één stem meer en we waren een dagblad geworden dat u gratis bij de bakker en op de trein kon meenemen).

U hebt uw ogen niet in uw zak zitten en hebt dus gemerkt dat ‘de Gonzo’ ook een visuele make-over heeft ondergaan? Proficiat! Dat heeft u goed gezien. Met tegenzin zeggen wij gedag aan Janine, die de Gonzo (circus)-layout de afgelopen vijf jaar voor haar rekening nam. Maar als we het blad dan toch gingen heruitvinden, kon een talentenjacht er ook nog wel bij. Dus verwelkomen wij met open armen Kimberley, die met kop en schouders

boven de driehonderd andere kandidaten-vormgevers uitstak.

Of we temidden van al dat format-gepeins en vormgeef-geneuzel ook een beetje over de inhoud hebben nagedacht? Wel: amper. Maar toch: we hebben een heroïsche discussie gevoerd over het verschil tussen Fidget House en Midget House. Het eerste bleek uiteindelijk een muzikale, het tweede een architecturale stroming. Of we een artikel moeten wijden aan Idjut House, blijft een lastige discussie. (We love you anyway, Pds.) Verder gaat het in Gonzo (circus) #93 als vanouds over kunst en muziek, natuurlijk. Lees op p. 28 hoe Master Musicians of Bukkake zich niet alleen ter inspiratie in Tibetaanse kloosters terugtrek-ken, maar meteen ook een Yeti meezeulen op tour. Of hoe Dylan Carlson - de man die ooit Kurt Cobain van een schietijzer voorzag en temidden van een druk-druk-drukke heroï-neverslaving bijna per abuis de hedendaagse drone/doom-scene uitvond - eigenlijk een kattenmens is (p. 62). De rest laten we u graag zelf ontdekken.

De nieuwe Gonzo (circus) ligt voor u en we zijn benieuwd naar uw oordeel. Vroeger-was-het-beter brieven mogen naar redactie@gon-zocircus.com. Maar feitelijk zijn we er nogal gerust op dat u gewoon een tweede én een derde abonnement neemt. Doe er uw meest smakeloze collega een plezier mee of smeer desnoods uw arme oma er een aan; een beetje loyaliteit (aan ons) zou u niet misstaan.

Ten slotte willen wij ons nog even radicaal niet-akkoord verklaren met de Geluidsarchi-tect (p. 13): Michael Jackson was wél goed. Jammerlijk verdwaald na 1983, dat wel. Verder vinden wij Metallica natuurlijk ook kut met peren en luisteren we bij het ontbijt ge-woon naar Menstruation Sisters en Merzbow, zoals iedereen.

Voor de redactie, (sb)

De Nieuwe GoNzo U hebt er langer op moeten wachten dan u van ons gewoon bent, maar hier is hij dan: De Nieuwe Gonzo (circus). En met ‘nieuw’ bedoelen we niet ‘hij lag deze ochtend op de deurmat, en er staat ‘september 2009’ op, dus hij zal wel nieuw zijn’. We bedoelen iets als ‘godverdomme, dit is duidelijk Gonzo (circus), maar Sudden Infant heeft ‘em gecoverd, Girl Talk heeft de remix gemaakt en ten slotte heeft Leonard Cohen er alle ballast uitgesneden’.

3

CiRCuiT kuNsT

The Rubber Duck knows no

frontiers, it doesn’t discriminate

people and doesn’t have a political

connotation. The friendly,

floating Rubber Duck has healing

properties: it can relieve mondial

tensions as well as define them. The

rubber duck is soft, friendly and

suitable for all ages! (Badeend van

florentijn Hofman)

BEWoGEN STADSWANDELING Contour, de vierde biënnale voor beweg-

end beeld, zal de komende weken opnieuw Mechelen innemen. Film, video en installaties van onder anderen Michaël Borremans, Her-man Asselberghs en David Maljkovic worden in bijzondere, onverwachte of ongebruikelijke plekken in de binnenstad ondergebracht. Onder de titel Hidden In Remembrance Is The Silent Memory Of Our Future stelt de tentoonstelling indringende vragen over de geschiedenis zoals ze tot ons komt en over het belang ervan, alsook over beeldvorming en geschiedschrijving.

Contour, tot 18 oktober, www.contour2009.be

DUCK oN THE LooSE Badeend gaat zelf op stap, of beter: dobbert

gezellig rond. Dit kunstwerk laat de tentoon-stellingsruimte achter zich en ontdekt al zwem-mend de (Belgisch-)Limburgse wateren. De gigantische gele badeend van de Nederlandse kunstenaar Florentijn Hofman is het startproject voor ZOOM-OUT, een nieuw project rond kunst in de publieke ruimte in Limburg dat zich be-geeft op het snijvlak tussen kunst, architectuur en het landschap. Vanaf 2010-2011 zal het in verschillende fases originele kunstprojecten in open ruimtes in Limburg realiseren.

Vanaf 4 september is Badeend te vinden in de kom van Neerpelt, en vanaf 11 september zal het de toevallige voorbijganger voor de laatste keer vriendelijke begroeten aan de Blauwe Kei in Lommel. Badeend, dobberend op verschil-lende locaties, www.zoom-out.be

DICTIoNARy of SPACE De publieke ruimte is een centraal gegeven

in het onderzoek dat Lieven de Boeck al een hele tijd nauwgezet voert. In samenwerking met Künstlerhaus Büchsenhausen (Innsbrück) werd het boek Lieven de Boeck, Public Space, l.e.t.t.e.r.s uitgebracht. Het boek bevat 366 brieven en tekeningen door De Boeck aan zich-zelf geadresseerd. De brieven zijn kopieën van gevonden tekst- en beeldfragmenten. In Extra City krijgt hij de gelegenheid om zijn bevinding-en te presenteren in de vorm van een installatie waarvan de brieven deel uitmaken. Markeer alvast 2 oktober (19.00u) in de agenda, want dan zal Anselm Franke een gesprek aangaan met de kunstenaar dat erg interessant belooft te worden.

Extra City, Project Room, van 6 september tot 25 oktober, www.extracity.org

DRoP IT LIKE IT’S HoT Chris Burden werd bekend door zijn per-

formances in de jaren 1970 die de grenzen verlegden van wat fysiek mogelijk is in de beeldende kunst. Eén van zijn bekendste werken is Shoot uit 1971, een performance waarbij Burden zich door een vriend in de linkerarm liet schieten. Zijn vormtaal is veranderd, maar dezelfde basisideeën leven voort. En dat toont de expositie in het Middelheimmuseum goed aan: werken uit de beginjaren van Burdens carrière worden gecombineerd met enkele van zijn meest recente werken. Eén werk maakte hij speciaal voor Antwerpen: Beam Drop Antwerp. Van grote hoogte liet de Amerikaanse kunste-naar stalen balken naar beneden vallen in natte beton. De balken bleven in verschillende hoeken in het beton steken en vormen een indrukwek-kende massieve sculptuur.

Middelheimmuseum, tot 27 september, www.middelheimmuseum.be

IS ER EEN VAN LIESHoUT IN DE zAAL? Kunsthal KAdE in Amersfoort organiseert een

groepstentoonstelling. Wat de deelnemende kunstenaars gemeen hebben, is hun naam: Van Lieshout. En zoals KAdE het zelf formuleert: “Het arbitraire gegeven van een gedeelde achternaam fungeert als kapstok voor een groepstentoonstelling waarin vijf uiteenlopende karakters samenkomen in een artistieke con-frontatie.” Wij zijn alvast benieuwd hoe Joep, Erik, Dirk, Lotje en Lotte de clash aangaan…

Kunsthal KAdE, van 12 september tot 16 november, www.kunsthalkade.nl

Veel kunst in deze agenda die zich in de publieke ruimte waagt. Zo is het ook met Kalender 09 van Benjamin Verdonck. Hij verrast de stad Antwerpen en zijn bewoners een heel jaar lang met ‘acties’. Nieuwsgierig? In een artikel even verderop lees je meer, véél meer hierover. www.kalender09.be

The Knight’s Tour is een internationale groepsten-toonstelling in De Hallen Haarlem waarin werk van zes vooraanstaande opkomende

kunstenaars te zien zal zijn. In een wereld die door alle digitale ontwikkelingen grotendeels gedemateriali-seerd lijkt te worden, zoeken deze kunstenaars naar nieuwe sculpturale benaderingen van ‘het ding’. Van 12 september tot 29 november, www.dehallenhaarlem.nl

Na Luc Tuymans nodigt Wiels Ann Veronica Janssens uit. Deze kunstenares is gefas-cineerd door het ongrijpbare. Haar werk is gebaseerd op de zintuiglijke ervaring en op het

samenkomen van het lichaam en de ruimte. Bij de bezoeker worden alle zintuigen aan het werk gezet om het imma-teriële zichtbaar en tastbaar te maken. Verwacht retinale verblindingen, lichtbombar-dementen, uithollingen, hoogtevrees, oververzadiging, knipperen, constant geluid én vertragingen… Van 5 septem-ber tot 15 november, www.wiels.orgauteur: Sara Peeters beeld: Florentijn Hofman copyright: Kristof Vranken

11

Maar eerst: ere wie ere toekomt. ‘Paêbiru’ heeft een

voorgeschiedenis. De plaat was het hoogtepunt van

enkele jaren intens experimenteren van een los-vast

groepje Braziliaanse hippies uit de stad Recife, in de

nadagen van de eerste uitbarsting van de tropicália.

Het Amerikaanse label Time-Lag was de eerste om die

schatten op te delven. Labelmanager Nemo Bidstrup:

“Een vriend-muzikant liet me een van de schaarse

exemplaren horen van ‘Satwa’, de eerste plaat van Lula

Côrtes en zijn toenmalige muzikale partner Lailson.

Ik werd van mijn stoel geblazen en vond – via het

net – contact met Lailson. Ik trok naar hun thuisstad

Recife, had er een lang en intens gesprek met Lula

en Lailson en het was voor mij meteen een opdracht:

ik moest en zou het werk van Lula Côrtes en zijn

psychedelische bende heruitbrengen. Deze muziek

blijft wonderbaarlijk en sluit perfect aan bij de nieuwe

folk-, psychedelische en drone-sounds. De muziek

is nog altijd zo mooi en interessant, dat ze zelfs past

op mainstream radio. Ze is wild en funky genoeg om

hiphop- en groove adepten te passioneren. En ze is

vooral zo enorm psychedelisch, geknipt voor mensen

die geïnteresseerd zijn in verloren psychedelische

muziek uit het verleden en voor aanhangers van de

nieuwe underground.”Time-Lag heeft drie albums van Lula Côrtes van de

vergetelheid gered. Maar het absolute meesterwerk,

‘Paêbiru’, moest het laten aan het Britse Mr Bongo.

Alleen al het liefdevol reconstrueren van de hoes van

de plaat – een waar psychedelisch kunstboekje – was

zo duur dat enkel een groter label dat kon bekostigen.

David Buttle, stichter en opperhoofd van Mr Bongo,

was zelf een een grote fan van het album sinds hij

een exemplaar op de kop wist te tikken op een

vlooienmarkt in Recife. Het was daar, in de hoofdstad

van de noordoostelijke Braziliaanse staat Pernambuco,

dat ‘Paêbiru’ 35 jaar geleden het licht zag.

Het is in Recife dat ik Lula Côrtes ontmoet, aan

de vooravond van het intense, wervelende en

nog authentieke carnaval van de stad. Plaats van

afspraak is het gastvrije huis van Zé da Flauta, een

van de muzikanten op ‘Paêbiru’. Grote verrassing: Da

Flauta heeft ook Alceu Valença opgetrommeld, nog

een overlever van de plaat. Het is voor het eerst in

dertig jaar dat de drie heren elkaar nog eens samen

spreken. Het wordt een merkwaardig treffen waarin

een überflamboyante Valença het gesprek én de

geschiedenis een eigen draai tracht te geven.

Watersnood in RecifeHet klopt inderdaad dat ‘Paêbiru’ dertig jaar zo goed als

verdwenen was. Lula Côrtes: “Mijn platen waren

opgenomen in de gammele studio’s Rozemblit hier

in Recife. De plaat was maar op een paar honderd

exemplaren geperst. Maar vooral: in datzelfde jaar

werd Recife getroffen door een zware overstroming.

Studio Rozemblit, aan de oevers van de Capibariba-

stroom, werd helemaal vernield en alle mastertapes

en de stock aan platen gingen totaal verloren. Doordat

er maar weinig kopieën nog circuleerden, kreeg de

plaat al snel mythische proporties. Maar los daarvan

maakte ook de muziek indruk op de toenmalige

(bescheiden, lv) underground scene in Recife en

ver daarbuiten. De volstrekt vrije en experimentele

manier waarop we gewerkt hadden kreeg weerklank

in kringen van muzikanten. Alle grote namen van de

MPB (de gangbare aanduiding voor de Musica Popular

Brasileira, oftewel de Braziliaanse populaire muziek,

lv) hadden ervan gehoord en wilden op dezelfde

manier werken.”Daar valt absoluut iets voor te zeggen. Wie ‘Paêbiru’

beluistert valt meteen op dat hier een volstrekt

unieke vermenging plaatsvindt van muzikale stijlen

en invloeden. Lula Côrtes zelf had enkele jaren eerder

op reis in Marokko – toen een hippie-paradijs – een

Indische sitar meegebracht en was verder helemaal

in de ban van het Oosten. Lula Côrtes: “Ik hou van

de sonoriteit van de oosterse muziek, dat heeft

wellicht ook te maken met onze geschiedenis. Door

de immigratie ten tijde van de kolonisatie zijn hier

elementen van de Moren uit Portugal en Spanje blijven

kleven en ook van Joodse Sefardische muziek.”

Zé da Flauta van zijn kant draagt die artiestennaam

omdat hij helemaal weg was van traditionele muziek

uit Pernambuco en dan vooral van de bandas de pifano

(volkse fluitjes die vooral in het droge binnenland

van Pernambuco ingeburgerd zijn en die Indiaanse

lulA CôRTesDe heilige graal van de Braziliaanse psychedelica

Is een heruitgave wel écht een heruitgave als zo goed als niemand ooit het origineel hoorde? ‘Paêbiru’, een meesterwerkje van de Braziliaan Lula Côrtes uit 1975, ging haast verloren maar heeft nu een tijdssprong gemaakt. Een gesprek met overlevers.

WATERSNooD IN RECIfE

ALCEU VALENçA BRAzILIë CHICo

SCIENCE CAETANo VELoSo GILBERTo GIL HIPPIES LULA

CôRTES MACoNHA MANGUE BEAToS MUTANTES LSD PSyCHEDELICA TRoPICáLIA zé DA

fLAUTA

36

SToNEHENGE IN BRAzILIë

wortels hebben). Zé da Flauta: “Toen ik 16 was woonde ik samen met rockers. Zij namen alles over uit de Amerikaanse cultuur: Coca Cola, hamburgers, slechte rock. Als tegenreactie ging ik op zoek naar de wortels van onze eigen cultuur.”Alceu Valença op zijn beurt had in Rio de Janeiro uitgebreid kennis gemaakt met psychedelische en symfonische rock genre Pink Floyd, Yes, King Crimson en Jimi Hendrix. Alceu Valença: “Ik was

waanzinnig verliefd op een meid uit Recife en volgde haar terug naar hier. Het was dus min of meer toeval dat ik Lula Côrtes hier weer ontmoette terwijl hij in de studio aan het opnemen was.” Allen samen waren ze dan ook nog eens beïnvloed door Braziliaanse grootheden als Roberto Carlos en Luis Gonzaga. Lula Côrtes: “Achteraf besefte ik dat we toen een soort wereldmuziek maakten, lang voor de term ontstond.”

37

Een vierde muzikant had een beslissende invloed op het tot standkomen

van ‘Paêbiru’. Josa Ramalho Neto, alias Zé Ramalho, vertelde Lula Côrtes en zijn bende over een magische archeologische vindplaats van de Indianen in de staat Paraîba. Daar bevond zich de Pedra do Inga, een steen met een mysterieuze inscriptie die tot de dag van vandaag niet ontcijferd is. Op de stenen artefacten staan afbeeldingen die doen denken aan aliens. Het laat zich raden dat dat mysterie een bepaald slag mensen aantrok. De onherbergzame plek werd in die tijd een soort bedevaartsoord voor Braziliaanse hippies. Lula Côrtes: “We gingen op weg naar dat magische oord en kwamen onder de indruk van de schoonheid en het mysterieuze. Het was een magische en gelukkige tijd.” De plaat draagt niet voor niks de ondertitel ‘Caminho da montanha do sol’ (‘De weg naar de Zonneberg’) en is opgebouwd rond de vier elementen aarde, lucht, water en vuur. Typische hippie-thema’s die ook de bende rond Lula Côrtes helemaal in de ban hadden. Elk van de elementen werd vertolkt door een geëigend instrumentarium. ‘Lucht’ wordt verbeeld door harpen, fluiten, vogelgeluiden, Afrikaanse drums en het natuurlijke achtergrondgeluid. Bij ‘Aarde’ gaat het om Indiaanse drums en songs, Afrikaanse drums, het geluid van paardenhoeven of kalebassen. Alceu Valença: “Die inventiviteit en dat gelukzalige hadden uiteraard ook te maken met lsd en

maconha (hasj, lv). We rookten heel veel maconha.” Zé da Flauta: “We zochten totale vrijheid en opstand. We waren actief in alle takken van de cultuur: muziek, film boeken.”

Begin jaren 1970 was een donkere periode in Brazilië. De militaire dictatuur verstikte de maatschappij en elke creativiteit onder een loden mantel van egalitarisme en conformisme. De groep rond Lula Côrtes wilde dat doorbreken. Niet met protestsongs met politieke teksten, wel door simpelweg een totale artistieke vrijheid voor zichzelf op te eisen. Lula Côrtes: “Al ons werk in de jaren 1970 was een vorm van verzet. Vrij zijn, ons vrij tonen in onze muziek was onze reactie, onze manier om de macht te ridiculiseren.” Grote namen uit de tropicália, zoals Gilberto Gil en Caetano Veloso, werden door de dictatuur verbannen, maar de Recife-bende ontsnapte daaraan. Al moesten ook zij het uiteraard voorzichtig aan doen. Alceu Valença: “De censuur legde concerten stil, je moest altijd toestemming vragen maar wij speelden vaak ondergronds. Twee keer kwam de politie de boel stilleggen. En we leerden ook creatief te zijn. Eén van mijn songs uit die periode droeg de titel ‘Marie Juana’. Je snapt meteen dat die niet over een mooie vrouw ging…”De houding van de groep maakte indruk. Lula Côrtes: “Ik denk dat we in die tijd heel wat jongeren beïnvloed hebben. Door onze muziek, maar toch vooral door onze houding. De dictatuur en de censuur uitdagen bezorgt je een zekere status en invloed.” Côrtes gaat er ook prat

SToNEHENGE IN BRAzILIë

38

op dat Abrakadabra, het platenlabel dat hij stichtte en

waarop zijn platen uit de jaren 1970 uitkwamen, het

eerste onafhankelijke label in Brazilië was.

Maar hoe bijzonder ook, toch doet het allemaal wat

denken aan de tropicália-beweging van een paar jaar

eerder. Os Mutantes, Gilberto Gil, Caetano Veloso, Tom

Zé en Gal Costa hadden vanaf 1968 de Braziliaanse

muziek een revolutionaire en psychedelische wending

gegeven. Vooral Alceu Valença wil niet geweten hebben

dat hun groep in Recife dat heeft opgepikt en verder

uitgebouwd. Alceu Valença: “Dat heeft niks met ons te

maken. Os Mutantes waren simpelweg een Braziliaanse

kopie van The Beatles, Yes en Led Zeppelin. Het is stom

om alles uit die periode onder de noemer tropicália

te willen plaatsen. Net alsof er niks bestaat buiten

Caetano Veloso. Je vergelijkt Van Gogh toch ook niet

met Rafaël? Wij mengden pifano’s met Jethro Tull, wij

speelden niet met het idee dat we konden kopiëren.

We speelden gewoon.” Het was niet de laatste keer die

middag dat Alceu Valença de geschiedenis naar eigen

hand trachtte te zetten…

Na de plaat ‘Rosa de Sangue’ van Lula Côrtes en de zijnen viel de Recife hippie-scene uiteen.

Iedereen zwermde uit. Lula Côrtes maakt nog altijd

muziek, zij het op een bescheiden en voor ons weinig

interessante manier. Alceu Valença en Zé Ramalho

werden een soort popsterren, Zé da Flauta was een

tijdlang muzikaal coördinator van de stad Recife. Een

ambtenaar dus, maar wel in de tijd (zo’n tien jaar later)

dat in Recife de mangue beat opkwam. Zé da Flauta

speelde op die manier dus een belangrijke rol op de

achtergrond bij de ontwikkeling van de belangrijkste

Braziliaanse muzikale vernieuwing van de voorbije

vijftien jaar.Je merkt in het interview dat onze drie

gesprekspartners best wel jaloers zijn op het succes

van de mangue beat. Zowel Lula Côrtes als Alceu

Valença beweren dat Chico Science, de grondlegger

van de mangue beat, bij hen ‘Paêbiru’ is komen

beluisteren en onder de indruk was. Zelf heeft hij

daar geen melding van gemaakt, we weten dus niet

of dat klopt. De heren zien wel parallellen met deze

beweging, maar ook verschillen. Alceu Valença: “Ook

de mangue beat is ontstaan uit een gevoel van revolte.

Een gevoel dat altijd terugkeert, een teruggrijpen

naar authenticiteit. We worden nog altijd cultureel

overheerst door de Verenigde Staten. Waarom imiteren

de zwarte Brazilianen wel zwarte Amerikanen

en niet de zwarte Afrikanen? Onze cultuur is een

mengelmoes van Afrikaanse, Indiaanse en Portugese

elementen. Pernambuco heeft zijn eigen cultuur en

esthetica, Pernambuco is libertijns en malouco (gek).

Dat noemen wij de ‘nordestinidade’ (de typische

houding in het noordoosten van Brazilië om cultureel

alles in te slikken, te kauwen en te herkauwen en

dan als iets volstrekt eigens weer uit te spuwen, lv)

Dat alles vind je terug bij de mangue beat, alleen

hadden zij het veel makkelijker dan wij indertijd. Zij

konden een buzz maken via internet. Chico Science

en zijn band Naçao Zumbi waren gekend in de hele

wereld, ik niet.” Zé da Flauta erkent dat de mangue

beat invloedrijker is geweest dan hun jaren 1970

hippiescene. Zé da Flauta: Chico Science hanteerde op

de keeper beschouwd dezelfde methode als wij. Maar

wij hebben geen beweging voortgebracht, hij wel.

Inclusief een heus mangue beat-manifest. De mangue

startte bij de muziek maar werd veel meer: beeldende

kunst, literatuur, mode, cinema en zélfs een sociale

ontvoogdende beweging. Alleen: er komt altijd een

punt waarop een beweging haar karakter verliest…”

En dan neemt Alceu Valença het gesprek helemaal over.

Hij start een verhaal dat tien minuten duurt, dat alle

Braziliaanse toehoorders plat krijgt van het lachen,

waarin ik moeizaam “de koning van België in mijn

huis” herken en ook “de koningin van Nederland”, maar

waaraan ik verder geen touw kan vastknopen. “De

maconha doet nog altijd haar werk bij Alceu”, zeggen

zijn kompanen iets later. Want plots stapt Alceu op. Zo

abrupt dat we er zelfs niet meer aan denken om de drie

kompanen van weleer samen op foto vast te leggen. Ik

praat nog wat na met de bedeesde Lula Côrtes.

De volgende dag start het wervelenden en authentieke

carnaval in Recife. Op tv zie ik beelden van een

hyperkinetische Alceu Valença die van op het balkon

van zijn huis het carnaval opent voor een uitzinnige

menigte. Een traditie van jaren, hoor ik later. ’s

Avonds speelt hij een van de openingsconcerten

bij het carnaval. Hij doet me wat denken aan Marco

Borsato. Muzikaal absoluut oninteressant, maar wel

een volleerd en op en top professioneel entertainer.

Zé da Flauta speelt die avond met Quanta Ladeira,

een gelegenheids-supergroep van toptalent uit

Recife (wat dacht je van Lenine, Otto, Silvério Pessoa

of Junio Barreto) die elk jaar een concert geeft ter

ere van carnaval. Vals zingen is verplicht en alles en

iedereen door de mangel halen evenzeer. Het publiek

amuseert zich kostelijk. Da Flauta is de onbetwiste

concertmeester. Lula Côrtes houdt zich ver van dat

zotte geweld. Hij heeft zijn gloriemoment enkele dagen

eerder beleefd. Hij kreeg een eerbetoon door jong

talent uit Recife op een alternatief pre-festivalletje voor

het carnaval. Net op het pleintje waar Chico Science zijn

mangue beat- beweging startte. En zo is de cirkel rond.

AUTE U R

Lieven Verstraete

B E E L D

flora Pimentel

D I S C o G R A f I E

Lailson and Lula Côrtes -

Satwa (Time-Lag Records,

2005)

Marconi Notaro (with Lula

Côrtes) - No Sub Reino Dos

Metazoarios (Time-Lag

Records, 2006)

Lula Côrtes e zé Ramalho

- Paêbiru: Caminho Da

Montanha Do Sol (Mr Bongo,

2008)

Lula Côrtes - Rosa De Sangue

(Time-Lag Records, 2008)

Chico Science & Naçao zumbi

- Afrociberdelia (Sony Music

Brasil, 1996)

W W W

http://brazilie.radio6.nl/

category/recbeat-festival-

2009/

www.time-lagrecords.com

www.mrbongo.co.uk

Met dank aan zjakki Willems

en de NPS

Dit interview kwam tot stand

in het kader van de reeks

‘Radio Mauritsstad’ op Radio

6 (Nederland). De eerste vier

woensdagen van september

te beluisteren van 22 tot 24

ur bij ‘Radio 6 Live’.

CARNAVAL IN RECIfE

“ WE zoCHTEN ToTALE VRIjHEID EN oPSTAND.”

39