GOD IS LIEFDE GOD IS LIEFDE

Wie in de liefde woont, woont Wie in de liefde woont, woont in God en God is met hem in God en God is met hem

(1 Jn 4:16).(1 Jn 4:16).

ENCYCLIEK VAN ENCYCLIEK VAN PAUS BENEDICTUS XVIPAUS BENEDICTUS XVI

• Deel 1: Gods liefde wordt aan alle mensen Deel 1: Gods liefde wordt aan alle mensen aangeboden,aangeboden,

en heeft iets te maken met menselijke en heeft iets te maken met menselijke liefde. liefde.

• Deel 2: Christenen hebben de roeping deze Deel 2: Christenen hebben de roeping deze liefde uit te dragen liefde uit te dragen

naar mensen die dit op verschillende naar mensen die dit op verschillende manieren nodig hebben. manieren nodig hebben.

Deel 1:Deel 1:Wie is God? Wie zijn wij?Wie is God? Wie zijn wij?

• Soms wordt de Naam van God in Soms wordt de Naam van God in verband gebracht met haat en geweld.verband gebracht met haat en geweld.Maar de Bijbel zegt dat God Liefde is Maar de Bijbel zegt dat God Liefde is en dat Hij ons voor alles heeft en dat Hij ons voor alles heeft liefgehad (1Jn 4:16). Maar wat liefgehad (1Jn 4:16). Maar wat bedoelen we als we zeggen “God is bedoelen we als we zeggen “God is Liefde”?Liefde”?Wat bedoelen we met het woord Wat bedoelen we met het woord liefde?liefde?( vgl . par )( vgl . par )

Wat is “Liefde”? Wat is “Liefde”? • Wij gebruiken het Wij gebruiken het

woord ‘liefde’ in woord ‘liefde’ in verschillende verschillende betekenissen: we betekenissen: we hebben liefde voor hebben liefde voor onze moeder en vader, onze moeder en vader, onze troeteldieren, ons onze troeteldieren, ons vaderland, ons werk.vaderland, ons werk.

• Heel bijzonder is de Heel bijzonder is de liefde tussen man en liefde tussen man en vrouw (vgl. par.2).vrouw (vgl. par.2).

Nu is de vraag! Nu is de vraag!

• Zijn al deze verschillende vormen van Zijn al deze verschillende vormen van liefde fundamenteel het zelfde? Is liefde fundamenteel het zelfde? Is ‘liefde’ in wezen het zelfde maar op ‘liefde’ in wezen het zelfde maar op verschillende manieren uitgedrukt?verschillende manieren uitgedrukt?

• Of…gebruiken we alleen maar Of…gebruiken we alleen maar hetzelfde woord ‘liefde’ met totaal hetzelfde woord ‘liefde’ met totaal wezenlijk verschillende inhoud? (vgl. wezenlijk verschillende inhoud? (vgl. par. 2.)par. 2.)

Het antwoord ?Het antwoord ?

• Al deze dimensies Al deze dimensies van liefde zijn van liefde zijn aspecten van een en aspecten van een en dezelfde dezelfde werkelijkheid of werkelijkheid of kunnen dit kunnen dit

op zijn minst zijn.(vgl. op zijn minst zijn.(vgl. par. 8.)par. 8.)

• Het hoe hiervan gaan Het hoe hiervan gaan we nu bekijken…..we nu bekijken…..

Eros en AgapeEros en Agape • Door de oude Grieken Door de oude Grieken

werd de liefde tussen werd de liefde tussen man en vrouw met het man en vrouw met het woord ‘eros’ aangeduid. woord ‘eros’ aangeduid. Ze beschouwden eros Ze beschouwden eros als zoiets als zoiets overweldigends dat de overweldigends dat de oorsprong er van bij de oorsprong er van bij de goden moest liggen. goden moest liggen. Het was een goddelijke Het was een goddelijke waanzin dat bij mensen waanzin dat bij mensen a.h.w. een soort a.h.w. een soort dronkenschap opwekte. dronkenschap opwekte. Men geloofde dan ook Men geloofde dan ook dat een sterke eros dat een sterke eros mensen dichter bij het mensen dichter bij het goddelijke bracht. (vgl. goddelijke bracht. (vgl. par. 3-4). par. 3-4).

Vervolg van Eros en AgapeVervolg van Eros en Agape

• Maar wat als eros uit de hand loopt? Als Maar wat als eros uit de hand loopt? Als alleen ‘erotische’ liefde onze aandacht krijgt, alleen ‘erotische’ liefde onze aandacht krijgt, en als het alleen maar een “bedwelmende” en als het alleen maar een “bedwelmende” liefde is dat mensen onmenselijk maakt? liefde is dat mensen onmenselijk maakt? M.a.w. als mensen niet meer als personen M.a.w. als mensen niet meer als personen worden behandeld maar alleen maar als worden behandeld maar alleen maar als middel worden gebruikt, als sex –object? Wat middel worden gebruikt, als sex –object? Wat dan? Vanuit een christelijk oogpunt zou dit dan? Vanuit een christelijk oogpunt zou dit ons van het goddelijke verwijderen en zeker ons van het goddelijke verwijderen en zeker niet dichter bij brengen (vgl.. par 4-5).niet dichter bij brengen (vgl.. par 4-5).

Vervolg van Eros en AgapeVervolg van Eros en Agape

• Wat kunnen wij hiermee? Eros is goed en kan ons tot Wat kunnen wij hiermee? Eros is goed en kan ons tot God brengen, maar alleen als het beheerst en God brengen, maar alleen als het beheerst en gezuiverd wordt en gekoppeld aan een andere gezuiverd wordt en gekoppeld aan een andere dimensie van liefde: agape ( vgl.. par 5; 6).dimensie van liefde: agape ( vgl.. par 5; 6).

• Agape Agape is een ander Grieks woord dat vele malen is een ander Grieks woord dat vele malen gebruikt wordt in het Nieuwe Testament en verwijst gebruikt wordt in het Nieuwe Testament en verwijst naar de liefde van de christenen onderling en de liefde naar de liefde van de christenen onderling en de liefde voor arme mensen en mensen in nood. Het is een voor arme mensen en mensen in nood. Het is een bijzonder soort ‘geestelijke ’liefde “door het geloof in bijzonder soort ‘geestelijke ’liefde “door het geloof in Jezus Christus gevormd”. Het is het soort liefde dat Jezus Christus gevormd”. Het is het soort liefde dat Jezus heeft voor ons, en de liefde die ons toonde door Jezus heeft voor ons, en de liefde die ons toonde door op het kruis voor ons te sterven.(Vgl. par 3;6;7).op het kruis voor ons te sterven.(Vgl. par 3;6;7).

Eros en Agape samenEros en Agape samen

• ErosEros, of ‘erotische’ liefde kan ons echt , of ‘erotische’ liefde kan ons echt naar God leiden als naar God leiden als agape-agape-liefde er bij liefde er bij betrokken wordt.. betrokken wordt..

• Dit betekent dat seksuele liefde tussen Dit betekent dat seksuele liefde tussen man en vrouw ons geloof in Jezus tot man en vrouw ons geloof in Jezus tot uitdrukking kan brengen.uitdrukking kan brengen.

• Dit is nogal wat! Maar het vraagt dan ook Dit is nogal wat! Maar het vraagt dan ook beheersing en groei (Vgl. par 5-7)…beheersing en groei (Vgl. par 5-7)…

De ontwikkeling van de De ontwikkeling van de liefde liefde

• Het begin van romantische, erotische liefde van een koppel Het begin van romantische, erotische liefde van een koppel is vol opwindende gevoelens maar erg onzeker.is vol opwindende gevoelens maar erg onzeker.

• Als de liefde rijpt wordt het minder zelfzuchtig, toont meer Als de liefde rijpt wordt het minder zelfzuchtig, toont meer zorg en belangstelling voor de ander. Het is bereid offers te zorg en belangstelling voor de ander. Het is bereid offers te brengen voor het goed van de ander. Het is hier dat twee brengen voor het goed van de ander. Het is hier dat twee mensen elkaar ontdekken (Vgl. Par 6).mensen elkaar ontdekken (Vgl. Par 6).

De ontwikkeling van de De ontwikkeling van de liefde IIliefde II

• Hoe rijper deze liefde wordt des te meer Hoe rijper deze liefde wordt des te meer gaat ze lijken op de agape. Ze wordt gaat ze lijken op de agape. Ze wordt zekerder, cijfert zichzelf meer weg en zekerder, cijfert zichzelf meer weg en wijdt zich aan slechts een persoon.wijdt zich aan slechts een persoon.

• Ook draagt ze in zich de belofte van een Ook draagt ze in zich de belofte van een altijddurende verbintenis.altijddurende verbintenis.

• Het is een reis waarin wij ,door ons zelf Het is een reis waarin wij ,door ons zelf te geven, onszelf meer ontdekken, onze te geven, onszelf meer ontdekken, onze partner en God. Dus agape en eros zijn partner en God. Dus agape en eros zijn niet met elkaar in tegenspraak.niet met elkaar in tegenspraak.

Samenvatting van deel I.Samenvatting van deel I.

• Samenvattend zijn de menselijke Samenvattend zijn de menselijke liefde en de liefde van God voor ons liefde en de liefde van God voor ons fundamenteel met elkaar verbonden. fundamenteel met elkaar verbonden.

• Omdat God in Jezus Christus mens Omdat God in Jezus Christus mens geworden is en uit liefde zijn leven geworden is en uit liefde zijn leven opofferde, kunnen we leren hoe ook opofferde, kunnen we leren hoe ook wij menselijkerwijs kunnen liefhebben wij menselijkerwijs kunnen liefhebben door het brengen van offers.door het brengen van offers.

Wat vertelt de bijbel over Wat vertelt de bijbel over God en zijn liefde voor ons? God en zijn liefde voor ons? • Het Oude Testament Het Oude Testament

laat ons zien dat er laat ons zien dat er maar een God is, en dat maar een God is, en dat Hij de bron is van heel Hij de bron is van heel de schepping. Daar Hij de schepping. Daar Hij menselijke wezens menselijke wezens heeft geschapen houdt heeft geschapen houdt Hij ook persoonlijk van Hij ook persoonlijk van deze menselijke wezens deze menselijke wezens

(Vgl. par 9).(Vgl. par 9).

Wat vertelt de bijbel over Wat vertelt de bijbel over God en zijn liefde voor ons?God en zijn liefde voor ons?

• Enkele profeten van het Oude Enkele profeten van het Oude Testament beschrijven God’s liefde Testament beschrijven God’s liefde voor zijn volk Israël in sterk erotische voor zijn volk Israël in sterk erotische beelden! Bijvoorbeeld: God is de beelden! Bijvoorbeeld: God is de echtgenoot en Israël de echtgenote: echtgenoot en Israël de echtgenote: hun huwelijksleven begon toen God hun huwelijksleven begon toen God het verbond sloot met Israël (Vgl. het verbond sloot met Israël (Vgl. par.9).par.9).

Wat vertelt de bijbel over Wat vertelt de bijbel over God en zijn liefde voor ons?God en zijn liefde voor ons?• God heeft God heeft Eros Eros voor zijn volk, maar voor zijn volk, maar

deze liefde is ook deze liefde is ook agape (agape (Vgl.par 9 10).Vgl.par 9 10).

• God gaf zijn liefde vrijwillig aan zijn God gaf zijn liefde vrijwillig aan zijn volk, ze hadden het niet verdiend. En volk, ze hadden het niet verdiend. En als Israëli (de echtgenote) God (de als Israëli (de echtgenote) God (de echtgenoot) bedroog door in andere echtgenoot) bedroog door in andere goden te geloven, vergaf God haar goden te geloven, vergaf God haar altijd weer.Dit is altijd weer.Dit is agape agape (Vgl.par.10)(Vgl.par.10)

Wat zegt de bijbel ons over Wat zegt de bijbel ons over mensen?mensen?• God schiep man en vrouw op voet van God schiep man en vrouw op voet van

gelijkheid, Hij schiep ze voor elkaar. Van gelijkheid, Hij schiep ze voor elkaar. Van nature worden zij naar de eros gevoerd. Dit nature worden zij naar de eros gevoerd. Dit brengen zij tot uitdrukking in het huwelijk.brengen zij tot uitdrukking in het huwelijk.(Gn.2:23; Vgl. par.11)(Gn.2:23; Vgl. par.11)

• Menselijke wezens zijn op hoger plan Menselijke wezens zijn op hoger plan gebracht en gered door de dood en de gebracht en gered door de dood en de verrijzenis van Jezus. We gedenken de liefde verrijzenis van Jezus. We gedenken de liefde die Jezus voor ons heeft wanneer wij samen die Jezus voor ons heeft wanneer wij samen de Eucharistie vieren(Vgl. par.12,13-14).de Eucharistie vieren(Vgl. par.12,13-14).

Door het schouwen Door het schouwen en overwegen van en overwegen van de doorstoken zijde de doorstoken zijde Christus (Vgl. Christus (Vgl. 19:37 kunnen wij 19:37 kunnen wij het uitgangspunt het uitgangspunt begrijpen van deze begrijpen van deze encycliek:encycliek:

“ “God is liefde”. (1 God is liefde”. (1 JnJn 4:8)4:8)

Liefde voor God en Liefde voor God en liefde voor de naasteliefde voor de naaste

• Liefde voor God en liefde voor de naasteLiefde voor God en liefde voor de naaste• God liefhebben met heel ons hart en de naaste als God liefhebben met heel ons hart en de naaste als

onszelf- dit is het grote gebod dat Jezus gaf (Vgl.par onszelf- dit is het grote gebod dat Jezus gaf (Vgl.par 1) 1)

• In de parabel onderwees Hij ons de liefde voor onze In de parabel onderwees Hij ons de liefde voor onze naaste, vooral in de parabel van de barmhartige naaste, vooral in de parabel van de barmhartige Samaritaan; onze naaste is niet alleen maar onze Samaritaan; onze naaste is niet alleen maar onze beste vriend, broer of zus, maar is iedereen in beste vriend, broer of zus, maar is iedereen in nood.(Vgl. par. 15).nood.(Vgl. par. 15).

• Gedurende zijn leven hier op aarde was Jezus zelf in Gedurende zijn leven hier op aarde was Jezus zelf in nood en vereenzelfdigde zich met de arme, de nood en vereenzelfdigde zich met de arme, de zieke de hongerige en de dorstige mensen. Als wij zieke de hongerige en de dorstige mensen. Als wij zulke mensen dienen, dienen we Hem,en als wij zulke mensen dienen, dienen we Hem,en als wij Hem dienen, dienen we God Vgl. par.15).Hem dienen, dienen we God Vgl. par.15).

Kan liefde bevolen worden? Kan liefde bevolen worden?

• Wacht eens even- is liefde niet een gevoel ? Wacht eens even- is liefde niet een gevoel ? Hoe kan er een bevel uitgaan anderen lief te Hoe kan er een bevel uitgaan anderen lief te hebben?Vgl. par. 16).hebben?Vgl. par. 16).

• Liefde is niet wezenlijk een gevoel. Gevoelens Liefde is niet wezenlijk een gevoel. Gevoelens komen en gaan en de eerste ‘vonk’ van liefde komen en gaan en de eerste ‘vonk’ van liefde kan niet nog eens aangestoken worden. Liefde kan niet nog eens aangestoken worden. Liefde is meer dan dat: liefde is besluit, constante is meer dan dat: liefde is besluit, constante groei en brengt met zich mee ons verstand, groei en brengt met zich mee ons verstand, onze keuzes, en bovenal ons gunstig onze keuzes, en bovenal ons gunstig accepteren van de ander. Vgl. (Par.17)accepteren van de ander. Vgl. (Par.17)

Aanvaarding Aanvaarding

• Ons aanvaarden van Gods liefde Ons aanvaarden van Gods liefde isis ons antwoord op Gods liefde. ons antwoord op Gods liefde. Denk wel dat Hij ons het eerste heeft bemind (I Jn. 4:16). Als wij zijn Denk wel dat Hij ons het eerste heeft bemind (I Jn. 4:16). Als wij zijn liefde ervaren, kan ook in ons liefde tot bloei komen Vgl.Par 17).liefde ervaren, kan ook in ons liefde tot bloei komen Vgl.Par 17).

• Op die manier is liefde meer dan een gebod – ofschoon het dat ook Op die manier is liefde meer dan een gebod – ofschoon het dat ook is- het is een weerwoord op Gods gave van liefde jegens ons (Vgl.Par is- het is een weerwoord op Gods gave van liefde jegens ons (Vgl.Par 1)1)

Deel twee: de manier Deel twee: de manier waarop de Kerk liefde in de waarop de Kerk liefde in de wereld in praktijk brengt.wereld in praktijk brengt.• We hebben gezien hoe God van ons houdt We hebben gezien hoe God van ons houdt

en vooral hoe Hij deze liefde voor ons en vooral hoe Hij deze liefde voor ons toonde in Jezus Christus.toonde in Jezus Christus.

• Als we leven in een verhouding met Jezus, Als we leven in een verhouding met Jezus, zijn we geroepen te leven zoals Hij. Dit is de zijn we geroepen te leven zoals Hij. Dit is de verantwoordelijkheid van de Kerk (Vgl. par. verantwoordelijkheid van de Kerk (Vgl. par. 20).20).

• Daarom ligt in de liefde de opdracht van de Daarom ligt in de liefde de opdracht van de Kerk, de liefde die zij uitdraagt naar mensen Kerk, de liefde die zij uitdraagt naar mensen die lijden en die in nood verkeren. We die lijden en die in nood verkeren. We noemen dit de dienst van de opofferende noemen dit de dienst van de opofferende liefde, liefdadigheid of liefde, liefdadigheid of caritas.caritas. (Vgl. par. (Vgl. par. 19). 19).

Liefdadigheid in de Vroege Liefdadigheid in de Vroege KerkKerk

• De handelingen van de apostelen (2;44-5; De handelingen van de apostelen (2;44-5; 432-37)laat ons zien dat de christelijke 432-37)laat ons zien dat de christelijke gemeente hun bezittingen deelden en gemeente hun bezittingen deelden en goederen onder de armen verdeelden(Vgl. goederen onder de armen verdeelden(Vgl. Par. 20). Par. 20).

• Toen de Kerk groeide kon deze radicale Toen de Kerk groeide kon deze radicale vorm van materieel delen niet blijven maar vorm van materieel delen niet blijven maar de kern van het delen bleef wel, namelijk:de de kern van het delen bleef wel, namelijk:de wil om niemand te weigeren wat nodig is wil om niemand te weigeren wat nodig is voor een waardig bestaan(Par. 20)voor een waardig bestaan(Par. 20)

Liefdadigheid als een Liefdadigheid als een wezenlijke kant van wezenlijke kant van kerkelijke dienstbaarheidkerkelijke dienstbaarheid• Terwijl de Kerk groeide en tot Terwijl de Kerk groeide en tot

ontplooiing kwam werd het uitoefenen ontplooiing kwam werd het uitoefenen van naastenliefde een van de van naastenliefde een van de voornaamste activiteiten (Vgl. Par 22).voornaamste activiteiten (Vgl. Par 22).

• Andere voorname activiteiten waren Andere voorname activiteiten waren het toedienen van de sacramenten en het toedienen van de sacramenten en de verkondiging van het evangelie de verkondiging van het evangelie (Vgl. Par. 22)(Vgl. Par. 22)

Heilige LaurentiusHeilige Laurentius• De H.Laurentius was De H.Laurentius was

verantwoordelijk voor de verantwoordelijk voor de armenzorg in Rome in het armenzorg in Rome in het jaar 258. Toen zijn vrienden jaar 258. Toen zijn vrienden die ook diaken waren, die ook diaken waren, gedurende de gedurende de kerkvervolging gevangen kerkvervolging gevangen waren genomen, kreeg waren genomen, kreeg Laurentius even de tijd om Laurentius even de tijd om aan het burgerlijk gezag te aan het burgerlijk gezag te laten zien “de geestelijke laten zien “de geestelijke rijkdom van de Kerk” Hij liet rijkdom van de Kerk” Hij liet hen de arme en hen de arme en noodlijdende mens zien noodlijdende mens zien (Vgl. par. 23). (Vgl. par. 23).

Liefdadigheid is het wezenlijke Liefdadigheid is het wezenlijke kenmerk van de Kerkkenmerk van de Kerk

• Voor de Kerk is Voor de Kerk is liefdadigheid niet een liefdadigheid niet een soort welfareactiviteit dat soort welfareactiviteit dat net zo goed aan anderen net zo goed aan anderen kan worden kan worden toevertrouwd, het is een toevertrouwd, het is een deel van haar wezen, deel van haar wezen, waarin zij zichzelf waarin zij zichzelf uitdrukt, zonder welke zij uitdrukt, zonder welke zij niet kan bestaan.niet kan bestaan.(Par.25a) (Par.25a)

Rechtvaardigheid en Rechtvaardigheid en liefdadigheidliefdadigheid

• Een belangrijke vraag ,vandaag aan de dag, Een belangrijke vraag ,vandaag aan de dag, is:Hebben de armen liefdadigheid nodig of is:Hebben de armen liefdadigheid nodig of rechtvaardigheid? Is het niet zo dat de rechtvaardigheid? Is het niet zo dat de rijken hun geweten sussen met aalmoezen rijken hun geweten sussen met aalmoezen geven, terwijl zij het moeilijk werk geven, terwijl zij het moeilijk werk onrechtvaardige sociale structuren te onrechtvaardige sociale structuren te veranderen vermijden om met deze veranderen vermijden om met deze onrechtvaardige structuren de armen arm onrechtvaardige structuren de armen arm te houden en te houden en afhankelijk afhankelijk van liefdadigheid? van liefdadigheid? (Vgl. par 26) (Vgl. par 26)

De verhouding tussen De verhouding tussen rechtvaardigheid en rechtvaardigheid en

liefdadigheidliefdadigheid• Ofschoon er enige waarheid schuilt in Ofschoon er enige waarheid schuilt in

de laatste vraag, veel ervan is onjuist. de laatste vraag, veel ervan is onjuist. (Vgl. par.26)(Vgl. par.26)

• Het is niet de verantwoordelijkheid van Het is niet de verantwoordelijkheid van de Kerk de Samenleving te voorzien de Kerk de Samenleving te voorzien van een rechtvaardig sociaal systeem van een rechtvaardig sociaal systeem als zodanig zodat iedereen in de als zodanig zodat iedereen in de Maatschappij zijn of haar deel krijgt van Maatschappij zijn of haar deel krijgt van de gemeenschapsgoederen. Zo’n de gemeenschapsgoederen. Zo’n systeem is de verantwoordelijkheid van systeem is de verantwoordelijkheid van de Staat; rechtvaardigheid is de maat de Staat; rechtvaardigheid is de maat en “doel van alle politiek”. (Vgl. en “doel van alle politiek”. (Vgl. par.28a)par.28a)

Rechtvaardigheid en Rechtvaardigheid en liefdadigheidliefdadigheid

• Nieuwe religieuze congregaties Nieuwe religieuze congregaties werden in de 19de eeuw gesticht om werden in de 19de eeuw gesticht om aan de noden van de armen zoals aan de noden van de armen zoals gezondheid en onderwijs te voldoen.gezondheid en onderwijs te voldoen.

• Verschillende pauselijke encyclieken Verschillende pauselijke encyclieken behandelden sinds 1891 zaken behandelden sinds 1891 zaken betreffende sociale rechtvaardigheid. betreffende sociale rechtvaardigheid.

• In de wereldeconomie van vandaag is In de wereldeconomie van vandaag is de sociale leer van de Kerk een de sociale leer van de Kerk een fundamentele richtlijn geworden als fundamentele richtlijn geworden als men daarbij de zich voortzettende men daarbij de zich voortzettende ontwikkeling in aanmerking ontwikkeling in aanmerking neemt(Par.27).neemt(Par.27).

De rol van de Kerk De rol van de Kerk in de samenleving in de samenleving • De Kerk is onafhankelijk van de Staat (Vgl.par 28a) De Kerk is onafhankelijk van de Staat (Vgl.par 28a)

maar in zekere zin is ze wel op de Staat maar in zekere zin is ze wel op de Staat betrokken..betrokken..

• Hoe kunnen regeringen er zeker van zijn dat ze Hoe kunnen regeringen er zeker van zijn dat ze rechtvaardig handelen?rechtvaardig handelen?

• Maken soms macht en speciale interesses hen niet Maken soms macht en speciale interesses hen niet blind om precies te weten wat rechtvaardig is? blind om precies te weten wat rechtvaardig is? Welnu, geloof – als een ontmoeting met de levende Welnu, geloof – als een ontmoeting met de levende God- helpt bij het zuiveren van het verstand van God- helpt bij het zuiveren van het verstand van ‘blinde vlekken’ en hier is het dat de Kerk een rol ‘blinde vlekken’ en hier is het dat de Kerk een rol speelt: zij kan zorgen voor een goed verstaan van speelt: zij kan zorgen voor een goed verstaan van de eisen van rechtvaardigheid en hoe aan deze de eisen van rechtvaardigheid en hoe aan deze eisen politiek te voldoen.(vgl. Par.28a). eisen politiek te voldoen.(vgl. Par.28a).

De rol van de Kerk in de De rol van de Kerk in de samenleving IIsamenleving II• Zonder zich met de rol van de Staat te Zonder zich met de rol van de Staat te

bemoeien, kan de Kerk haar bijdrage bemoeien, kan de Kerk haar bijdrage leveren aan rechtvaardigheid zonder leveren aan rechtvaardigheid zonder aan de kant te blijven staan.aan de kant te blijven staan.

• Zij kan mensen weer bewust maken van Zij kan mensen weer bewust maken van hun “geestelijke energie” om te tonen hun “geestelijke energie” om te tonen dat rechtvaardigheid offers vraagt en dat rechtvaardigheid offers vraagt en verruiming van de geest (par 28}. verruiming van de geest (par 28}.

Liefdadigheid Liefdadigheid is van groot belangis van groot belang• Rechtvaardige sociale structuren geven niet het hele Rechtvaardige sociale structuren geven niet het hele

plaatje: ze kunnen het geven van aalmoezen niet plaatje: ze kunnen het geven van aalmoezen niet vervangen omdat liefdadigheid in essentie een vervangen omdat liefdadigheid in essentie een uitdrukking is van ’liefdevolle, persoonlijke uitdrukking is van ’liefdevolle, persoonlijke belangstelling’ voor iedere mens die in nood verkeert. belangstelling’ voor iedere mens die in nood verkeert. (Vgl. par.28b).(Vgl. par.28b).

• De liefdadigheid organisaties van de Kerk proberen De liefdadigheid organisaties van de Kerk proberen precies dit te doen.precies dit te doen.

De gelovige leken nemen deel aan het functioneren van De gelovige leken nemen deel aan het functioneren van de sociale orde, in haar economie en cultuur, en helpen de sociale orde, in haar economie en cultuur, en helpen zo mee correct vorm te geven aan het sociale leven. Het zo mee correct vorm te geven aan het sociale leven. Het is te wensen dat liefdadigheid het hele leven van de is te wensen dat liefdadigheid het hele leven van de

leken bezielt en daarom ook hun politieke leven(Vgl.28bleken bezielt en daarom ook hun politieke leven(Vgl.28b))

Staat en het Samenwerken van de Staat en het Samenwerken van de KerkKerk

• De massamedia hebben onze planeet kleiner De massamedia hebben onze planeet kleiner doen worden. Wij komen bijna onmiddellijk te doen worden. Wij komen bijna onmiddellijk te weten wat de noden van anderen zijn overal ter weten wat de noden van anderen zijn overal ter wereld. We worden uitgedaagd hen te hulp te wereld. We worden uitgedaagd hen te hulp te komen en te delen in hun moeilijkheden.komen en te delen in hun moeilijkheden.

• Vandaag de dag staan ons ontelbare middelen ter Vandaag de dag staan ons ontelbare middelen ter beschikking om noodlijdenden humanitaire hulp beschikking om noodlijdenden humanitaire hulp te doen toekomen.te doen toekomen.

• Instanties van de staat een kerkelijke instanties Instanties van de staat een kerkelijke instanties zijn begonnen samen te werken vanwege deze zijn begonnen samen te werken vanwege deze nieuw situatie (Vgl. par 30).nieuw situatie (Vgl. par 30).

Betrokkenheid van jonge Betrokkenheid van jonge mensenmensen

• Jonge mensen van nu Jonge mensen van nu zijn meer en meer zijn meer en meer betrokken als betrokken als vrijwilligers bij vrijwilligers bij liefdadigheidsinstantiliefdadigheidsinstanties of kerkelijke es of kerkelijke instanties. Hieruit instanties. Hieruit blijkt een liefde die blijkt een liefde die niet zichzelf zoekt en niet zichzelf zoekt en een bereidheid een bereidheid zichzelf te verliezen zichzelf te verliezen voor anderen(Vgl. voor anderen(Vgl. Lucas 17;33). Voor Lucas 17;33). Voor anderen (Vgl.par 30).anderen (Vgl.par 30).

Wat maakt Kerkelijke Wat maakt Kerkelijke liefdadigheid uniek?liefdadigheid uniek?

• Christelijke liefdadigheid behoort onafhankelijk te Christelijke liefdadigheid behoort onafhankelijk te zijn van partijen en ideologieën. Charitatieve zijn van partijen en ideologieën. Charitatieve activiteiten mogen niet terzijde geschoven worden activiteiten mogen niet terzijde geschoven worden omdat ze niet op de agenda staan van “ het omdat ze niet op de agenda staan van “ het verbeteren van de wereld”.verbeteren van de wereld”.

• Het is veel eerder zo dat we bijdragen aan het Het is veel eerder zo dat we bijdragen aan het verbeteren van de wereld door hier en nu, verbeteren van de wereld door hier en nu, persoonlijk, goed te doen bij elke gelegenheid die persoonlijk, goed te doen bij elke gelegenheid die ons geschonken wordt.ons geschonken wordt.

• Het hart ziet waar liefde nodig is en zal daar op Het hart ziet waar liefde nodig is en zal daar op inspelen (par.31).inspelen (par.31).

Liefde is getuigenLiefde is getuigen

• De in praktijk gebrachte naastenliefde De in praktijk gebrachte naastenliefde mag geen middel zijn voor opdringerige mag geen middel zijn voor opdringerige bekeringsijver of proselitisme.bekeringsijver of proselitisme.

• Een zuivere en edelmoedige liefde is Een zuivere en edelmoedige liefde is dikwijls het beste getuigenis voor de God dikwijls het beste getuigenis voor de God in Wie wij geloven.in Wie wij geloven.

• Soms spreken wij over God, soms Soms spreken wij over God, soms spreekt alleen de liefde over God (Vgl. spreekt alleen de liefde over God (Vgl. par.31.)par.31.)

Wie brengt liefdadigheid ten Wie brengt liefdadigheid ten uitvoer?uitvoer?

• De Kerk is de familie van God en moet een De Kerk is de familie van God en moet een plaats zijn van wederzijdse hulp, waar hulp plaats zijn van wederzijdse hulp, waar hulp gegeven en ontvangen wordt.gegeven en ontvangen wordt.

• Maar christenen moeten ook bereid zijn voor Maar christenen moeten ook bereid zijn voor behoeftige mensen die niet tot de Kerk behoeftige mensen die niet tot de Kerk behoren (Vgl. par.32).behoren (Vgl. par.32).

• Mensen op alle niveaus van de Kerk zijn Mensen op alle niveaus van de Kerk zijn verantwoordelijk voor charitatieve werken verantwoordelijk voor charitatieve werken (Vgl.par.32). (Vgl.par.32).

Gave van onszelfGave van onszelf

• Van ons wordt verwacht dat onze Van ons wordt verwacht dat onze liefde altijd meer is dan alleen liefde altijd meer is dan alleen handelen: “Al geef ik alles weg, .. handelen: “Al geef ik alles weg, .. maar als ik de liefde niet heb , baat maar als ik de liefde niet heb , baat het mij niets”(1 Cor. 13:3)het mij niets”(1 Cor. 13:3)

• Het persoonlijke, innerlijke deelnemen Het persoonlijke, innerlijke deelnemen aan de nood en het lijden van de aan de nood en het lijden van de ander wordt een gave van mijzelf aan ander wordt een gave van mijzelf aan hem, gevoed door onze eigen hem, gevoed door onze eigen ontmoeting met Christus. (par. 34)ontmoeting met Christus. (par. 34)

GebedGebed• Wij komen met Gods Wij komen met Gods

liefde in aanraking in liefde in aanraking in het gebed, Gebed is in het gebed, Gebed is in werkelijkheid de werkelijkheid de onuitputtelijke bron van onuitputtelijke bron van de liefdadigheid als we de liefdadigheid als we de feitelijke werken van de feitelijke werken van naastenliefde naar de naastenliefde naar de hulpbehoevenden hulpbehoevenden brengen. Wie bidt brengen. Wie bidt verdoet zijn tijd niet, verdoet zijn tijd niet, zelf als de situatie zelf als de situatie alleen tot handelen lijkt alleen tot handelen lijkt aan te zetten (par. 36).aan te zetten (par. 36).

De grote heiligenDe grote heiligen• De heilige.Martinus van Tours deelt zijn mantel De heilige.Martinus van Tours deelt zijn mantel

met een arme. De volgende nacht verschijnt hem met een arme. De volgende nacht verschijnt hem Jezus zelf, gekleed in die mantel. De zalige Teresa Jezus zelf, gekleed in die mantel. De zalige Teresa van Calcutta, Camillus de Lellis, Vincentius a van Calcutta, Camillus de Lellis, Vincentius a Paulo en anderen zijn de ware lichtdragers van de Paulo en anderen zijn de ware lichtdragers van de geschiedenis en beroemde voorbeelden van geschiedenis en beroemde voorbeelden van sociale liefdadigheid.(Par.4) sociale liefdadigheid.(Par.4)

Maria , Moeder van de HeerMaria , Moeder van de Heer• De heilige die boven alle De heilige die boven alle

anderen uitsteekt is Maria. Ze anderen uitsteekt is Maria. Ze bewees veel liefdediensten bewees veel liefdediensten aan anderen, vooral aan haar aan anderen, vooral aan haar bloedverwante Elizabeth om bloedverwante Elizabeth om haar in haar zwangerschap bij haar in haar zwangerschap bij te staan(Lukas 1:56)te staan(Lukas 1:56)

• Ze was werkelijk thuis in Gods Ze was werkelijk thuis in Gods Woord en haar denken dacht Woord en haar denken dacht mee met Gods gedachten en mee met Gods gedachten en haar willen wilde mee met de haar willen wilde mee met de wil van God (Par.41)wil van God (Par.41)

Laatste terugblikLaatste terugblik

• ““De liefde is mogelijk en wij kunnen De liefde is mogelijk en wij kunnen die in praktijk brengen omdat we die in praktijk brengen omdat we naar Gods beeld geschapen zijn. De naar Gods beeld geschapen zijn. De liefde verwezenlijken en daarmee het liefde verwezenlijken en daarmee het licht van God in de wereld toelaten licht van God in de wereld toelaten daartoe wil ik met deze Encycliek daartoe wil ik met deze Encycliek uitnodigen” (Par.39)..uitnodigen” (Par.39)..