GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT...

12
1

Transcript of GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT...

Page 1: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

1

Page 2: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

2

Page 3: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

ეფექტიანობის აუდიტი

Page 4: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

4

წინასიტყვაობა

„sajaro auditi, tradiciulad, asocirdeba buRaltrul HanawerebTan da finansur angariSgebasTan, romlis utyuarobis da kanonierebis Sefaseba finansuri da Sesabamisobis auditis farglebSi xorcieldeba. Tumca, finansur da Sesabamisobis au-

ditebTan erTad, saxelmwifo auditis samsaxurma daiwyo audi-

tis Tvisobrivad gansxvavebuli tipis, efeqtianobis auditis danergva. efeqtianobis auditi orientirebulia sabiujeto or-

ganizaciebis saqmianobis realuri Sedegebisa da am Sedegebis misaRwevad ganxorcielebuli RonisZiebebis Sefasebaze, rac xels uwyobs sajaro resursebis ufro ekonomiurad, produqti-

ulad da efeqtianad gankargvas.”

generaluri auditori

laSa Tordia

Page 5: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

5

რას წარმოადგენს ეფექტიანობის აუდიტი?

saxelmwifo auditis samsaxuri, rogorc saxelmwifo saxsrebis xarjvis kanonierebis, miznobriobis da efeqtianobis zedamxed-

velobis sakonstitucio mandatiT aRWurvili umaRlesi audi-

toruli organo, mniSvnelovan rols asrulebs sajaro finan-

sebis sistemis gamarTul funqcionirebasa da gamWvirvalobis uzrunvelyofaSi. aRniSnuli rolis srulyofilad Sesasrule-

blad saxelmwifo auditis samsaxurma daiwyo efeqtianobis au-

ditis ganxorcieleba. efeqtianobis auditi miznad isaxavs, Seafasos:

• ra Sedegi iqna miRweuli konkretul organizaciaze /

programaze mimarTuli saxsrebiT da ramdenad iqna miRweuli programis dasaxuli miznebi;

• ramdenad gonivruli qmedebebiT iqna miRweuli aRniSnuli Sedegi da SesaZlebeli iyo Tu ara saxsrebis ufro ekonomiurad/produqtiulad gamoyeneba.

amdenad, efeqtianobis auditi strategiulad mniSvnelovani instrumentia, romlis saSualebiTac parlamenti, sazogadoeba da media axorcielebs kontrols da iRebs informacias samTavrobo uwyebis saqmianobis Sedegebis Sesaxeb.

mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis uzrunvelsayofad. broSuraSi mocemulia sajaro seqtorSi auditoruli saqmianobis saerTaSoriso praqtika, efeqtianobis auditis ZiriTadi maxasiaTeblebi da roli sajaro finansebis marTvis Tanamedrove sistemaSi.

Page 6: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

6

სახელმწიფო აუდიტორული საქმიანობის

საერთაშორისო პრაქტიკა

nebismieri qveynis demokratiuli ganviTarebisTvis aucile-

belia arsebobdes saxelmwifo struqturebis safinanso-

ekonomikuri saqmianobis obieqturad Sefasebis sistema, romelsac arse biTi mniSvneloba eniWeba mTlianad sajaro seqtoris anga riSvaldebulebisa da sazogadoebrivi zeda-

mxedvelobis gaZli erebaSi.

saxelmwifo auditis samsaxuri uwyebrivad, funqcionalurad da finansurad damoukidebeli organoa, romelic anga-

riSvaldebulia mxolod saqarTvelos parlamentis winaSe. igi xels uwyobs saparlamento kontrolis ganxorcielebas, rac gulisxmobs saxelmwifo auditis samsaxuris mier sakanon-

mdeblo organosTvis sajaro finansebis administrirebis Sesaxeb srulfasovani da obieqturi informaciis miwodebas. aRniS nuli funqciis srulyofilad SesrulebisTvis saWiroa umaRlesi auditoruli organo iyenebdes saerTaSoriso praqtikiT miRebul Tanamedrove midgomebs da iTva -

liswinebdes sajaro finansebis marTvis sistemaSi mimdinare reformebs.

efeqtianobis auditi, finansur da Sesabamisobis audit Tan erTad, umaRlesi auditoruli organoebis saerTaSoriso organizaciis (INTOSAI) standartebiT gansazRvruli audi-

tis erT-erT tipi, romelic amJamad msoflios wamyvani auditoruli organoebis saqmianobis ZiriTad nawils Seadgens. umaRlesi auditoruli organoebis saerTaSoriso organizacia INTOSAI (Internati onal Organizati on of Supreme Audit Insti tuti ons) gaeros ekonomikuri da socialuri sakiTxebis

Page 7: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

7

sabWosTan (ECOSOC) arsebuli ara samTavrobo, avtonomiuri, damoukidebeli organizaciaa, romelic SeimuSavebs umaRlesi auditoruli organoebis saqmianobis maregulirebel saerTaSoriso standartebs. INTOSAI umTavresi instituciaa, romelic umaRlesi auditoruli organoebis saerTaSoriso Sexvedrebs, gamocdilebis gaziarebas, informaciis gacvlasa da urTierTobis ganviTarebas uzrun velyofs. igi miznad isaxavs umaRlesi auditoruli organoebis profesionalizmis mudmivi ganviTarebis xelSewyobas, rac, Tavis mxriv, auditoruli saqmianobis xarisxis gaumjobesebas emsaxureba. amJamad organizacia 190-mde sruluflebian da 4 asocirebul wevrs iTvlis.

saqarTvelos saxelmwifo auditis samsaxuri INTOSAI-s wevria 1992 wlidan. dReisaTvis igi warmodgenilia aRniSnuli orga-

nizaciis profesiuli standartebis komitetSi, Sida kontro-

lis standartebisa da Sesabamisobis auditis qvekomiteteb-

Si, programis Sefasebisa da garemos dacvis auditis samuSao jgufebSi. e

Page 8: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

8

ეფექტიანობის აუდიტი

rogorc zemoT aRiniSna, INTOSAI-s standartebi auditis sam ZiriTad tips ganasxvavebs: finansur, Sesabamisobisa da efeqtianobis audits. martivad rom vTqvaT, finansuri auditi afasebs finansuri angariSgebis utyuarobas moqmedi wesebisa da instruqciebis Sesabamisad, xolo Sesabamisobis auditi - ganxorcielebuli saqmianobis kanonierebas. rac Seexeba efeqtianobis audits, aRniSnuli moicavs saqmianobis Sefasebas ekonomiurobis (Economy), produqtiulobisa (Effi ciency) da efeqtianobis (Eff ecti veness) kuTxiT (e.w “3 E”). efeqtianobis auditis „3 E“-s komponentTa urTierTdamokidebuleba warmodgenilia grafikze.

efeqtianobis auditis danergva saxelmwifo auditis samsaxurSi 2010 wlidan daiwyo. germaniis saerTaSoriso TanamSromlobis sazogadoebisa (GIZ) da SvedeTis erovnuli auditoruli ofisis xelSewyobiT Seiqmna saerTaSoriso standartebze dafuZnebuli

efeqtianoba

ekonomiuroba produqtiuloba

dasaxuli mizani

gamoyenebuli resursebi

(Input)

sabiujeto organizaciebis

qmedebebi

saboloo produqti/

Sedegi (output)

efeqti/gavlena

(outcome)

Page 9: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

9

efeqtianobis auditis meTodologia. aRniSnuli dokumentis Tanaxmad, efeqtianobis auditi Seiswavlis:

• ramdenad iyo daculi sabiujeto organizaciebis marTvaSi, praqtikasa da strategiaSi ekonomiurobis (Economy) principi. ekonomiuroba mocemuli xarisxis pirobebSi

saqonelsa an momsaxurebaze gaweuli danaxarjebis

minimizacias gulisxmobs. danaxarjebSi igulisxmeba rogorc finansuri, agreTve adamianuri da materialuri resursebi. am TvalsazrisiT, auditi saSualebas iZleva Sefasdes: ramdenad kargadaa organizebuli Sesyidvebi, ramdenad xelsayrel fasad iqna mopovebuli saqoneli/momsaxureba da Seesabameba Tu ara isini moTxovnebs raodenobisa da xarisxis gaTvaliswinebiT.

• ramdenad produqtiulad (Effi ciency) iqna gamoyenebuli resursebi. produqtiulobis Sefasebisas ori ZiriTadi

kiTxva daismis: SeiZleboda Tu ara imave Sedegis miRweva

ufro naklebi danaxarjebiT (e.w. minimalurobis principi)?

da raodenobrivad da xarisxobrivad analogiuri

moculobis resursebis gamoyenebiT SeiZleboda Tu ara

ukeTesi Sedegis miRweva (e.w. maqsimalurobis principi)?

am TvalsazrisiT, ekonomiurobisa da produqtiulobis principebs Soris mWidro kavSiri arsebobs, radgan orive resursebis gamoyenebazea orientirebuli. produqtiulobis principze dayrdnobiT SesaZlebelia ganisazRvros: iyenebs Tu ara sabiujeto organizacia optimaluri raodenobis resursebs saWiro raodenobisa da xarisxis momsaxurebisa Tu produqtis Sesaqmnelad; produqtiuloba Seiswavlis miRweuli Sedegisa da gamoyenebuli resursebis Tanafardobas.

• ramdenad iqna miRweuli miznebi, anu kavSiri dagegmilsa da faqtobriv Sedegebs Soris (efeqtianobis principi -

Page 10: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

10

Eff ecti veness). efeqtianoba ori nawilisgan Sedgeba: pirveli

- miRweul iqna Tu ara winaswar gansazRvruli miznebi

da meore - ramdenad ukavSirdeba ganmaxorcielebeli

uwyebis qmedebebiT (RonisZiebebiT, gadawyvetilebebiT)

miRweuli faqtobrivi Sedegebi gansazRvrul miznebs. am TvalsazrisiT, auditi saSualebas iZleva Sefasdes: ramdenad realizebulia miznebi, ramdanad kargad da garkveviT aris dagegmili da organizebuli esa Tu is saxelmwifo programa, rogoria programebis marTva, organizaciuli struqtura, gadawyvetilebis miRebis procedurebi da ramdenad iZleva es yvelaferi miznis miRwevis saSualebas; ra gavlenas axdens garemo faqtorebi dasaxuli miznebis miRwevaze; ra SeiZleba gaumjobesdes arsebul qmedebebSi.

rac Seexeba efeqtianobis auditis process, igi ramdenime etapisagan Sedgeba, romlebic qvemoT mocemul cxrilSia warmodgenili. aRniSnuli procesi iTvaliswinebs auditis obieqtTan aqtiur komunikacias, rogorc dagegmvis da ZiriTadi Seswavlis etapebze, aseve auditis angariSis proeqtis gasacnobad Semajamebeli Sexvedris saxiT.

dagegmva• auditis Temebis SerHeva

• winaswari Seswavla da samuSao

gegmis SemuSaveba

• auditis mtkicebulebebis Segroveba

da analizi

• angariSis proeqtis momzadeba

• auditis saboloo angariSi

• angariSis prezentacia

• efeqtianobis auditis

rekomendaciebze Semdgomi reagireba

ZiriTadi Seswavla

angariSis momzadeba

Semdgomi reagireba

Page 11: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

11

saxelmwifo programebisa da proeqtebis umravlesoba Tavisi arsiTa da ganxorcielebis etapebiT unikaluria, radgan yoveli programa da proeqti konkretuli miznis miRwevasa Tu prob-

lemis gadaWras emsaxureba. Sesabamisad, efeqtianobis auditis srul yofilad HatarebisTvis aucilebelia sxvadasxva sferos siRrmiseuli codna, sakiTxebisadmi analitikuri midgoma, alternativebis gamonaxvisa da Sefasebis unari; aRniSnuli tipis auditi zogjer saWiroebs auditis procesSi programis Sefasebis teqnikuri midgomebisa da sxvadasxva analitikuri instrumentebis integrirebas.

efeqtianobis auditi mniSvnelovani instrumentia imis Se safaseblad, Tu ramdenad racionalurad da Sedegze orientirebulad ixarjeba gadasaxadis gadamxdelTa fuli. sabiujeto organizaciis qmedeba SesaZlebelia iyos kanonieri, Tanmxlebi finansuri tranzaqcia - buRaltrulad swori, Tumca araefeqtiani (ver aRwevdes dasaxul mizans) an araproduqtiuli (imave finansuri resursebiT SeiZleba miRweuli iqnas ukeTesi Sedegi). efeqtianobis auditis Sedegad auditis obieqtisaTvis gacemuli Rirebuli, konstruqciuli da Sesrulebadi rekomendaciebi xels Seuwyobs maT strategiuli da operaci uli miznebis miRwevasa da saqmianobis efeqtianobis gaumjobesebaSi.

efeqtianobis auditis ganxorcieleba mniSvnelovania sa-

qarTveloSi gare auditis ganviTarebisa da sajaro finansebis marTvis mimdinare reformebis, kerZod, Sedegze orientirebuli biujetirebis (programuli biujetis) danergvis procesSi.

amrigad, efeqtianobis auditi, misi gansakuTrebuli funqciidan gamomdinare, xels Seuwyobs sajaro finansebis racionalur gamoyenebasa da sajaro momsaxurebis xarisxis gaumjobesebas.

ivnisi, 2013 weli

Page 12: GIZ A5 Broshura Efeqtianobis Auditi Leaflet GEO.pdf · mocemuli broSura miznad isaxavs gagacnoT efeqtianobis auditis mniSvneloba sajaro finansebis gamWvirvale da efeqtiani marTvis

q. Tbilisi, 0144,wm. qeTevan dedoflis gamziri №96

tel: (+995 32) 243 84 38 (178)

faqsi: (+995 32) 243 81 31

www.sao.ge