Spreker:

Datum:

Locatie:

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe

grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

Joop Suurmeijer en Robert Jansen

19 maart 2015

VNG-congres Utrecht

GFT-afval heeft de toekomst!

2

Opzet presentatie

Deel 1 De ongekende mogelijkheden van GFT-afval

Deel 2 En nu met de beide benen op de grond…

3

Deel 1

De ongekende mogelijkheden van GFT-afval

4

Een onvermijdelijke verandering

“Today humanity uses the equivalent of 1.5 planets to provide the resources

we use and absorb our waste.” (UN report, 2012)

5

Naar een circulaire economie 6

Naar een circulaire economie

Principes van een circulaire economie

Productie, innovatie en hergebruik staan centraal.

Maximaliseren hergebruik van producten en grondstoffen

Minimaliseren van waardevernietiging

Het draait om het sluiten van kringlopen (minder grondstoffen en minder

afval)

Uitdagingen

Maatschappelijke relevante nieuwe grondstoffen

Optimaal benutten materialen

Tegen realistische kostprijs

7

Een kijkje in de toekomst

GFT-afval

Groente

Fruit

Tuinafval

De G en de F zijn ‘voer’ voor

onderzoekers.

Waarom?

Reststromen moeten zuiverder

Technologieën moeten ontwikkeld

worden

Combinaties ontwikkelen met

organische monostromen

8

Van GFT-verwerking, naar partner in

biobased economie

9 9

brandstof, elektriciteit, warmte energie

hoogwaardige materialen, commodity en

bulk chemicaliën chemie en materialen

voeding, veevoeder voeding

farmacie, fijn chemicaliën gezondheid, lifestyle

nutriënten, compost bemestingsproducten

Welke toepassingen zien we in de toekomst voor GFT?

Aandacht in onderzoeken gaat uit naar:

Bio-plastics

Eiwitten

Bio-aromaten

CO2

Waarom?

Grondstoffen op basis van fossiele brandstoffen zijn schaars

Maatschappelijke vraag naar duurzaamheid

10

Bio-plastics

Wordt al jaren aan gewerkt

Resultaten zijn al zichtbaar in de

consumentenmarkt. Zo wordt er bio-

plastic gemaakt van aardappels,

maïs of cellulose.

Maar nog niet op basis van GFT.

Indaver werkt samen met o.a.

TU Delft in een onderzoeksproject;

organische verbindingen in groente-,

fruit- en tuinafval worden door

bacteriën omgezet in bijvoorbeeld

PHA, wat weer een grondstof is voor

bio plastics en chemicaliën.

11

Bio-plastics 12

Bio-plastics

Suikerbiet als grondstof voor frisdrankfles

De frisdrankenindustrie volgt de ontwikkelingen van biogebaseerde

plastics op de voet.

13

Bio-plastics

WOW! Of toch (nog) niet?

Wat zijn de huidige knelpunten?

Met monostromen is veel mogelijk, maar huishoudelijk afval is

samengesteld afval met wisselende kwaliteit

Techniek staat in de kinderschoenen

Kostprijs

14

Eiwitten

Eiwitten (proteïnen) worden schaarser

Eiwitrijk grassap

Gras bevat veel eiwitten; waardevol als veevoer maar misschien kunnen we er veel meer mee doen

Grassap bevat ook veel fosfaten en andere waardevolle inhoudsstoffen

Onderzoek Indaver: eiwitten winnen uit sapstromen van bermgras

Vliegenlarven

Larven van de huisvlieg worden gekweekt

worden op organisch afval

De larven (eiwitbron) kunnen worden

gebruikt in de diervoedersector en

de chemische industrie

15

Onderzoek Indaver: raffinage van bermgras

Op zoek naar waardevolle

sap- en cellulosestromen

voor verwerking in

chemie, biotechnologie

en papierindustrie

16

Eiwitten

WOW! Of toch (nog) niet?

Wat zijn de huidige knelpunten?

Grassap moet een schone monostroom zijn en misschien wel gekweekt

worden. Het is dus mogelijk geen afvalstroom die benut wordt.

Raffinage uit GFT is voorlopig nog niet mogelijk

Kweken van larven op grote schaal is mogelijk, maar het gebruik van

larven is gebonden aan veel regels. Tevens moet er een oplossing

gevonden worden voor de afscheiding van de larven.

Gezamenlijk onderzoek van de GFT-sector naar mogelijkheid om

vliegenlarven te kweken om de eiwitten uit organische materiaal te

benutten.

17

Bio-aromaten

GFT herbergt een schat aan waardevolle bio-aromaten

De kunst is deze aromaten met bioraffinage te produceren

Aromaten zijn een van de belangrijkste grondstoffen voor de chemische

industrie.

Nu worden aromaten gewonnen uit aardolie en dat leidt tot uitstoot van

CO2.

Aromaten of aromatische koolwaterstoffen, BTX of BTEX

Dienen als grondstof voor kunststoffen zoals PET (drinkflessen worden

hiervan gemaakt)

Door schommelingen aardolieprijs is alternatief uit bio-industrie

interessant

18

Bio-aromaten

Toepassingen

Parfum van bio-aromaten ‘Eau de kliko’

19

Bio-aromaten

WOW! Of toch (nog) niet?

Wat zijn de huidige knelpunten?

Nieuw product in een miljoenenmarkt

Pertenen kunnen uit meerdere grondstoffen gewonnen worden

Concentratie pertenen is beperkt in GFT-afval

Samen met TNO onderzoekt de GFT-sector de mogelijkheden in een groot

onderzoeksproject

20

CO2

Onze vloeibare hernieuwbare biogene CO2 is een

waardevol product en grondstof

CO2 kent veel toepassingen

In glastuinbouw als groeiversneller

Bij algenkweek als groeiversneller

Bron hernieuwbare energie, CO2 met waterstof kan gebruikt worden om

methanol of methaan te produceren

Droogijs bij vriestransporten (of een cocktail)

Schoonmaakmethode bij tankcleaning

…

21

CO2

WOW! Of toch (nog) niet?

Wat is het huidige knelpunt?

Kostprijs van het product

Status van hernieuwbare biogene CO2

22

23

QUIZ

QUIZ

Vraag 1

Er wordt meer dan 100 kg GFT per persoon per

jaar ingezameld

Waar?

Niet waar?

24

QUIZ

Vraag 1

Er wordt meer dan 100 kg GFT per persoon per

jaar ingezameld

Klopt en klopt niet, er wordt 78 kilo GFT gescheiden ingezameld,

maar samen met de 90 kg GFT in het restafval komen we aan 168

kg per persoon.

25

QUIZ

Vraag 2

5% van al het plastic is biologisch afbreekbaar

Waar?

Niet waar?

26

QUIZ

Vraag 2

5% van al het plastic is biologisch afbreekbaar

Niet waar.

Slechts 0,4% van al het plastic is biologisch afbreekbaar.

27

QUIZ

Vraag 3

Een kilo gft levert een gezin een autokilometer

brandstof op

Waar?

Niet waar?

28

QUIZ

Vraag 3

Een kilo gft levert een gezin een autokilometer

brandstof op

Correct. Als een gezin 200 kg gft per jaar inzamelt, levert dat 20 m3

biogas op waaruit 12 kg Groen Gas wordt gemaakt. Het gezin kan

hierop ongeveer 200 kilometer autorijden. Dus een kilogram ingezameld gft levert 1 autokilometer brandstof.

29

QUIZ

Vraag 4

Nederlanders scheiden hun afval het beste in

vergelijking met andere Europese landen.

Waar?

Niet waar?

30

QUIZ

Vraag 4

Nederlanders scheiden hun afval het beste in

vergelijking met andere Europese landen.

Niet juist, de beste afvalscheiders wonen in Duitsland. Nederland

staat op de 4e plaats met 51%. De top drie is:

Duitsland (65%)

Oostenrijk (62%)

België (57%)

31

Deel 2

En nu met de beide benen op de grond…

32

Wat is vandaag mogelijk?

Veel! Of meer dan u misschien denkt…

33

Wat is vandaag mogelijk?

Waarde piramide

34

brandstof, elektriciteit, warmte energie

hoogwaardige materialen, commodity en

bulk chemicaliën chemie en materialen

voeding, veevoeder voeding

farmacie, fijn chemicaliën gezondheid, lifestyle

nutriënten, compost bemestingsproducten

Wat is vandaag mogelijk?

Composteren

Doen we al 20 jaar

Al van oudsher een prima manier

om natuurlijk afval te hergebruiken

35

Facts & Figures

Fact 1 Ong. 2,25 kilo gft levert 1 kilo compost

Dat is het snijverlies van 4 dagen van een gemiddeld gezin

Fact 2 Er zit meer GFT in de grijze container dan in de groene container

Fact 3 Vorig jaar is er in Nederland 1300 kton GFT ingezameld,

daarvan werd 331 kton afval vergist.

Fact 4 In de vergisters werd 26 miljoen kuub biogas geproduceerd. Hiermee

kunnen we ongeveer 17.680 huishoudens van aardgas voorzien.

Fact 5 Er wordt in Nederland op grote schaal GFT ingezameld. In stedelijke

omgevingen of op plekken met veel hoogbouw wordt er soms voor gekozen dit

niet te doen.

36

Facts & Figures 37

78 kg is GFT 90 kg is GFT

50% MEER GFT

inzamelen

512 kg afval per persoon per jaar

261 kg

gescheiden afval 251 kg restafval

Scheidings-

percentage 60%!

Wat doet Indaver met GFT?

Vergisten

vergisten op 2 locaties,

in Well en Alphen aan den Rijn

productie van 4 grondstoffen

door vergisten

38

Voordelen vergisten

Waarom zou u uw GFT

laten vergisten?

Het levert op:

Groen gas

CO2

Compost

Biomassa

En… alles wordt nuttig gebruikt!

39

Locaties Indaver in Nederland 40

Composteren

7 locaties in zuidwest Nederland:

Alphen aan den Rijn, Bergschenhoek,

Moerdijk, Rotterdam, Rijpwetering,

Vlissingen, Voorschoten

Het levert op:

Compost

Biomassa

41

Kiezen voor balans

Balans bestaat uit:

Afvalscheiding en recycling

Prijs

Milieuwinst

De stap naar een circulaire economie maken we samen!

42

Komt u ook?

Donderdag 16 april

Mini-symposium Alphen aan den Rijn

43

44