Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social...

32
Social media als communicatie- instrument voor de farmaceutische industrie Gezonde scepsis

Transcript of Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social...

Page 1: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-

instrument voor de farmaceutische

industrie

Gezonde scepsis

Page 2: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Colofon

AuteursSandra van NulandMartine van Eijk

november 2010

Gezonde scepsis heeft de grootst mogelijke zorg besteed aan deze uitgave. Aan de inhoudhiervan kunnen echter geen rechten worden ontleend. Gezonde scepsis is nietaansprakelijk voor directe of indirecte schade die het gevolg is van het gebruik van deinformatie die door middel van deze uitgave is verkregen. Niets uit deze uitgave maggebruikt worden zonder vooraf verkregen toestemming.

Gezonde scepsis is een initiatief van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik, IGZ,ministerie van VWS en NZa. Gezonde scepsis is organisatorisch ondergebracht bij hetInstituut voor Verantwoord Medicijngebruik.

Postbus 30893502 GB Utrecht [email protected]

Gezonde scepsis

Page 3: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Inhoud

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie

Summary

Samenvatting

Inleiding

1 Conclusies en aanbevelingen

2 Wat verstaan we onder social media?2.1 De rol van social media in marketing en internetstrategie2.2 Vormen van Social media2.2.1 Online community's2.2.2 Weblog2.2.3 YouTube2.2.4 Hyves2.2.5 Facebook2.2.6 LinkedIn2.2.7 Twitter2.2.8 RSS feeds2.2.9 Interlocken2.2.10 Mobiele telefoon applicaties

3 Social media en de farmaceutische industrie: dilemma's

4 Social media en de farmaceutische industrie in de praktijk4.1 Nederland4.2 Europa en de Verenigde Staten4.3 Social media platforms in Europa en de VS4.3.1 Patiënten community's4.3.2 Weblogs4.3.3 Facebook4.3.4 YouTube4.3.5 Twitter4.3.6 Mobiele applicaties

5 Methode

Bijlagen 1 Overzicht social media platforms van farmaceutische bedrijven

3Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie

4

6

8

10

12131313131314141414141515

16

18181920202020202121

22

23

Page 4: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie4

Summary

Social media as a communication tool for pharmaceuticalcompaniesIn this report we describe the use of social media by pharmaceuticalcompanies in the Netherlands. It has been commissioned by the DutchHealth Care Inspectorate (IGZ).

In online platforms users generate most of the content with no or littleprofessional editing: User Generated Content (UGC). There are two partiesinvolved in these platforms: the moderator and the users who make anddistribute messages. This report focuses on online communities, weblogs,YouTube, Hyves, Facebook, LinkedIn and Twitter.

When this research was being performed, pharmaceutical companies inthe Netherlands were not actively using social media. Reasons for thismentioned by the pharmaceutical companies are the risks of UGC, the2009 report on websites by Gezonde scepsis1, and missing guidelines as amajor factor in their restraint using social media. At the momentpharmaceutical companies are investigating the future possibilities ofsocial media.

In the USA and Europe pharmaceutical companies have initiated andsponsored several social media platforms. Companies and regulators haveto deal with new challenges in legislation. The FDA hearings2 held in 2009indentified UGC as the biggest issue. New regulation on social media bythe FDA is expected in 2011. No European country yet has specificlegislation on social media in relation to pharmaceutical companies.

UGC is the power of social media and the biggest challenge forpharmaceutical companies. UGC can for example contain (unintentionally)promotional information on drugs and wrong medical or pharmaceuticalinformation.

Conclusions� In the Netherlands pharmaceutical companies don't use social media to

address doctors or patients.� Pharmaceutical companies in the Netherlands would like to use social

media but are hesitant. � In some European countries and the USA pharmaceutical companies

use social media.� Pharmaceutical companies consider UGC the biggest issue in using

social media.

1 Gezonde scepsis, rapport over onderzoek naar Informatieaanbod op internet, 31 augustus 2009.2 Promotion of FDA-Regulated Medical Products Using the Internet and Social Media Toolshttp://www.fda.gov/aboutfda/centersoffices/cder/ucm184250.htm.

Page 5: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 5

Gezonde scepsis recommends the Dutch Health Care Inspectorate tomonitor the developments on social media and pharmaceuticalcompanies. Additionally, it is important to follow internationaldevelopments on legislation related to social media. The self-regulatoryagencies (CGR and KOAG/KAG) are recommended to extend their recentnew guidelines regarding social media.

MethodThis research focuses on social media used by pharmaceutical company's.Examples of social media and the way they are used by pharmaceuticalcompanies have been gathered. We researched the use of social media bypharmaceutical companies in the Netherlands. As we did not find anysocial media platform we interviewed three employees of marketingcompanies specialised in social media and pharmaceutical companies, andthree marketing employees of pharmaceutical companies. We asked them:"Why don’t pharmaceutical companies use social media yet?" and "Whatare the future plans for social media?"

Page 6: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Samenvatting

Dit rapport geeft inzicht in de door de farmaceutische industrie gebruikteonline marketingactiviteiten via social media, en voor welke doeleindendeze activiteiten in Nederland worden ingezet. Het rapport is geschreven inopdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Social media zijn online platformen waar gebruikers, met geen of weinigtussenkomst van een professionele redactie, de inhoud verzorgen. Dezeinhoud wordt ook wel User Generated Content (UGC) genoemd. Bij socialmedia zijn verschillende partijen betrokken: de aanbieder en/of beheerderen de deelnemer aan social media die berichten (UGC) plaatst enverspreidt. In dit onderzoek is gefocust op Online Community's, Weblogs,LinkedIn, Facebook, Twitter, Hyves en YouTube.

Farmaceutische bedrijven in Nederland oriënteren zich momenteel op demogelijkheden met social media, maar maken er nog geen gebruik van. Devoornaamste reden hiervoor is de vraag hoe om te gaan met UGC, hetgebrek aan richtlijnen en het rapport dat Gezonde scepsis in augustus2009 uitbracht over websites3.

In de VS en Europa worden al wel social media ingezet doorfarmaceutische bedrijven. Bedrijven en toezichthouders kampen metdilemma's over wet- en regelgeving zoals blijkt uit de hoorzitting in 2009van de FDA4. Uit de hoorzitting kwam als grootste vraag naar voren hoeom te gaan met UGC. De verwachting is dat er in 2011 hiervoorregelgeving van de FDA komt. In Europese landen is nog geen wet- ofregelgeving over social media voor farmaceutische bedrijven.

De kracht van social media is dat de informatie wordt gegeven doorgebruikers (UGC), maar deze UGC zorgt ook voor grote dilemma's voorfarmaceutische bedrijven om gebruik te maken van social media. UGC kanbijvoorbeeld (onbedoeld) promotionele informatie en onjuiste medischeadviezen bevatten.

De conclusies uit het rapport zijn:� Nederlandse farmaceutische bedrijven maken nog geen gebruik van

social media gericht op het publiek en/of artsen. � Farmaceutische bedrijven in Nederland willen social media gebruiken,

maar zijn terughoudend. � In Europa en de Verenigde Staten wordt door farmaceutische bedrijven

wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. � De User Generated Content (UGC), de kracht van social media, zorgt

voor farmaceutische bedrijven voor de grootste dilemma's.

3 Gezonde scepsis, rapport over onderzoek naar Informatieaanbod op internet, 31 augustus 2009.4 Promotion of FDA-Regulated Medical Products Using the Internet and Social Media Toolshttp://www.fda.gov/aboutfda/centersoffices/cder/ucm184250.htm.

6 Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie

Page 7: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 7

Gezonde scepsis doet de aanbeveling aan de IGZ de ontwikkelingen rondsocial media en farmaceutische bedrijven in Nederland te blijvenmonitoren en de internationale ontwikkelingen op het gebied vanwetgeving en zelfregulering te volgen. Daarnaast is het aan te bevelen datde zelfregulerende instanties - de CGR en KOAG/KAG - onderzoeken wat demogelijkheden zijn om de nieuwe leidraad voor receptgeneesmiddelen enpubliekinformatie uit te breiden voor social media.

In dit onderzoek is op basis van de internationale voorbeelden onderzochtwelke social media door farmaceutische bedrijven in Nederland wordengebruikt. Omdat er geen social media platforms van Nederlandse bedrijvengevonden zijn, zijn drie marketing bedrijven, gespecialiseerd in social mediaen de farmaceutische industrie, en drie marketingmedewerkers vanfarmaceutische bedrijven de volgende vragen voorgelegd: waarom wordt erdoor farmaceutische bedrijven nog geen gebruik gemaakt van socialmedia? Wat zijn de toekomstplannen met social media?

Page 8: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie8

Inleiding

Dit rapport geeft inzicht in het gebruik van social media doorfarmaceutische bedrijven gericht op het publiek en artsen. Ook wordtingegaan op de dilemma's die hierbij spelen. Het is geschreven doorGezonde scepsis in opdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg(IGZ). Dit rapport kan helpen bij het houden van toezicht op en hetmonitoren van social media. Daarnaast kan het keuzes rondom hetontwikkelen van nieuwe regelgeving vereenvoudigen.

Het doel van het onderzoek is inzicht verkrijgen in de door defarmaceutische industrie gebruikte online marketingactiviteiten via socialmedia, en voor welke doeleinden deze activiteiten worden ingezet inNederland.

Het onderzoek is gericht op social media. Dit is de benaming voor onlineplatforms waar gebruikers - met geen of weinig tussenkomst van eenprofessionele redactie - de inhoud verzorgen. Deze inhoud wordt ook welUser Generated Content (UGC) genoemd. Onder de noemer social mediavallen onder andere weblogs, fora, sociale netwerken als Hyves, Facebooken LinkedIn en diensten als Twitter. Via deze media delen mensen enbedrijven verhalen, kennis en ervaringen. Dit doen zij door zelf berichten tepubliceren of door gebruik te maken van ingebouwdereactiemogelijkheden. Denk hierbij aan weblogs, waar lezers reactieskunnen achterlaten.

Het internet heeft ook voor gezondheid, ziekten en geneesmiddelen eenbelangrijke plaats in de maatschappij gekregen bij het verkrijgen enuitwisselen van informatie. Volgens het RVZ-onderzoek Gezondheid 2.05

raadpleegt bijna een derde van de internetgebruikers altijd of vaak internetvoordat men zijn huisarts bezoekt. Een kwart raadpleegt internet na bij dehuisarts te zijn geweest. Een kwart van alle internetgebruikers gebruiktfora of discussiegroepen op het gebied van gezondheid en zorg.Aanvankelijk gebeurde dit via websites van patiëntenverenigingen, nu intoenemende mate via social media zoals Hyves, Facebook en Twitter.Vooral chronisch zieken onderhouden op deze manier lotgenotencontact.Volgens ditzelfde onderzoek hechten consumenten veel meer waarde aanelkaars mening dan bijvoorbeeld aan advertenties in massamedia. Socialmedia hebben hetzelfde karakter als mond-tot-mond reclame endiscussies op het schoolplein, in het buurthuis, in de familie- enkennissensfeer. Ontwikkelingen op internet bieden naast demogelijkheden voor de zorgconsument ook nieuwe mogelijkheden voormarketing6.

5 RVZ 2010 Gezondheid 2.0: U bent aan zet.6 Marketing Executives Networking Group; Survey Finds Social Media Practices Still in Infancy Stages.

Page 9: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 9

De farmaceutische industrie heeft in 2008 de uitgaven voorinternetreclame wereldwijd met 36% verhoogd7. Inmiddels zijn er(inter)nationaal steeds meer consultancybedrijven gespecialiseerd ininternet marketing. Deze consultancybedrijven ondersteunenfarmaceutische bedrijven bij de ontwikkeling van op social mediagebaseerde internetmarketing. Vanwege de toename van het gebruik vansocial media bij internetmarketing door farmaceutische bedrijven in de VSvoor de marketing van receptgeneesmiddelen heeft de FDA in november2009 een hoorzitting 'Reclame voor geregistreerde geneesmiddelen viainternet en social media' gehouden. De FDA is momenteel bezig met hetopstellen van regels voor social media en farmaceutische bedrijven.

In 2009 woonde Gezonde scepsis een seminar8 bij over internetmarketingvoor de farmaceutische industrie. Hieruit bleek de interesse voor hetgebruik van social media bij Nederlandse bedrijven groot te zijn, maar ookvragen op te roepen. Jurisprudentie of specifieke richtlijnen op het terreinvan nieuwe internetmogelijkheden voor farmaceutische bedrijvenontbreken, zodat het, zowel voor de farmaceutische industrie als voor dewetgever en toezichthouder veelal een kwestie van 'trial and error' is. Deinternationale ontwikkelingen, de toenemende interesse van bedrijven enhet ontbreken van inzicht in het gebruik van nieuwe marketingtechniekenzoals social media door de farmaceutische industrie in Nederland, is deaanleiding voor Gezonde scepsis dit te onderzoeken. In dit onderzoek isnagegaan of en in welke mate de farmaceutische industrie in Nederlandsocial media gebruikt gericht op het publiek en wat internationaal deervaring is met social media en farmaceutische bedrijven.

In hoofdstuk 2 wordt een algemene uitleg gegeven over wat we ondersocial media verstaan en de rol hiervan bij marketing en internetstrategie.Hoofdstuk 3 beschrijft de dilemma's voor farmaceutische bedrijven bij hetgebruik van social media. Hoofdstuk 4 geeft de resultaten weer van socialmedia en farmaceutische bedrijven in de praktijk en de ontwikkeling vanwet en regelgeving in Nederland, Europa en de VS.

7 Farmacie voert digitale reclamebestedingen op (Bron: Advertising Age)http://www.pharmasite.nl/nieuws_binnenlands_details.asp?id_article=39440.8 Seminar; van Benthem en van Keulen 2009.

Page 10: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie10

1 Conclusies en aanbevelingen

ConclusiesUit het onderzoek blijkt dat Nederlandse farmaceutische bedrijven, tentijde van dit onderzoek, geen gebruik maken van social media gericht ophet publiek en/of artsen.

Farmaceutische bedrijven willen social media graag gebruiken, maar zijnterughoudend. De dilemma's over hoe om te gaan met User GeneratedContent en het dynamische karakter van social media en de over deschouder kijkende Gezonde scepsis zorgen voor uiterste voorzichtigheid.Momenteel onderzoeken farmaceutische bedrijven de mogelijkheden enrisico's voor het gebruik van social media. Het uitblijven van werkbarerichtlijnen leidt tot nu toe nog steeds tot gereserveerdheid. Maar mogelijkin de nabije toekomst ook tot experimenten.

In Europa en de Verenigde Staten wordt door farmaceutische bedrijven welgebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen zoalspatiënten community's, weblogs, Facebook, YouTube, Twitter en mobieleapplicaties. Social media platforms van farmaceuten uit Europese landenen de VS zijn ook toegankelijk voor het Nederlandse publiek.Farmaceutische bedrijven en toezichthouders in de VS kampen metdilemma's rondom het gebruik van social media en onderzoekenmomenteel de mogelijkheden voor het opstellen van regelgeving.

De User Generated Content (UGC), de kracht van social media, zorgt bijfarmaceutische bedrijven voor dilemma's zoals: � Het in de hand houden van promotionele teksten, schadelijke teksten,

goed bedoelde onjuiste adviezen en off-label informatie.� De verantwoordelijkheid voor de inhoud van beheerde social media

platforms.� Het monitoren van bijwerkingen en de verantwoordelijkheid hierbij van

de registratiehouder.� Het modereren (beheren) van UGC, de enige manier om ongewenste

informatie te voorkomen, kan het dynamische karakter van socialmedia ondermijnen en bij gebruikers voor wantrouwen zorgen.

Page 11: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 11

AanbevelingenGezien de ontwikkelingen in Europa en de VS beveelt Gezonde scepsis deIGZ aan om de ontwikkelingen rond social media en farmaceutischebedrijven in Nederland te blijven monitoren. Daarnaast is het aan tebevelen de internationale ontwikkelingen op het gebied van wetgeving enzelfregulering voor social media en farmaceutische bedrijven te volgen.

Om 'trial-and-error' situaties te voorkomen zou door de zelfregulerendeinstanties - de CGR en KOAG/KAG - onderzocht moeten worden wat demogelijkheden zijn om de nieuwe leidraad uit te breiden voor social media.

Voor farmaceutische bedrijven is het aan te raden interne richtlijnen teontwikkelen voor het gebruik van social media die ingezet wordt richtinghet publiek en/of professionals. Hierbij geven internationaleontwikkelingen een goede basis.

Page 12: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie12

2 Wat verstaan we onder socialmedia?

Social media is een verzamelnaam voor alle internettoepassingenwaarmee het mogelijk is om informatie met elkaar te delen op eengebruiksvriendelijke en vaak leuke manier. Het betreft informatie in devorm van tekst, geluid en beeld. Bij social media draait het vooral om derol van de deelnemer, deze zorgt voornamelijk voor de inhoud ofwel UGC(User Generated Content).

Voorbeelden van internationale social media websites zijn WikiPedia datsinds 2001 bestaat, later volgden LinkedIn, MySpace, Wordpress,Facebook, YouTube en - het meest recent - sinds 2006 Twitter. Enkelevoorbeelden uit Nederland zijn Hyves, NuJij, Zoover en Schoolbank. Met dehuidige Smartphones komen er steeds meer social media toepassingenbeschikbaar voor telefoons.

Social media zijn omgevingen waar een hoge mate van interactieplaatsvindt. Groepen mensen komen er samen om te communiceren overonderwerpen die zij belangrijk vinden. Meestal zijn ze daarbij op zoek naargelijkwaardige personen die dezelfde normen en waarden hebben. Hetvertrouwen in 'peers' (mensen uit dezelfde doelgroep) neemt steeds verdertoe, wat inhoudt dat mensen veel meer waarde hechten aan de meningvan hun netwerk dan aan die van organisaties of merken.

Informatie die gedeeld wordt op social media is erg actueel. Het bereikteen grote groep mensen doordat de inhoud eenvoudig deelbaar en teverspreiden is binnen een netwerk. Als er eenmaal een kritische massa isbereikt, kan er een sneeuwbaleffect optreden (ook wel viral effectgenoemd) waardoor er steeds meer mensen op de website afkomen. Viathema community's zijn zeer specifieke doelgroepen gemakkelijk tebenaderen. Consumenten en medewerkers kunnen alles zeggen over eenbedrijf of merk. Dit kan zorgen voor veel positieve publiciteit, maar ookvoor slechte publiciteit, ook als dat in de ogen van een bedrijf niet terechtis. Zoals geruchten op Twitter die door de massa worden versterkt envervolgens niet waar blijken te zijn (een zogeheten Hoax).

Bij social media zijn verschillende partijen betrokken: de aanbieder van eenzelf gemaakt platform of de beheerder van bestaande platforms zoalsFacebook, YouTube, Hyves et cetera. Dit kan persoonlijk of bedrijfsmatigzijn. En de deelnemer aan social media die, op niet eigen beheerdeplatforms, berichten plaatst en verspreidt. De deelnemer zorgt voor deUGC.

Media die je laten socialiseren met de

omgeving waarin je je bevindt.

Page 13: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 13

2.1 De rol van social media in marketing en internetstrategieDe sociale basisbehoeften van de mens spelen een belangrijke rol in demarketing. Social media voldoet aan de sociale behoeften zoals sociaalgedrag, erkenning en zelfontplooiing. Voor marketeers is social mediadaarom goed in te zetten bij de marketing. Het is mogelijk een dialoog aante gaan met grote groepen en/of individuele consumenten en het iseenvoudig om een specifieke doelgroep te bereiken, zonder dat dit grotebudgetten vereist. Door goed gebruik te maken van social media kunnenbedrijven en merken deel van het 'netwerk' en van de 'peers' wordenwaardoor ze sneller en beter vertrouwd worden door de consument. Socialmedia spelen dan ook een steeds belangrijkere rol in de relatiemarketingvan bedrijven en binnen Public Relations9.

2.2 Vormen van Social mediaIn dit onderzoek is gefocust op een aantal social media platforms. Hierwordt een korte algemene omschrijving gegeven van deze platforms.

2.2.1 Online community'sEen virtuele gemeenschap, internetgemeenschap of online gemeenschap iseen groep mensen die communiceren en/of samenwerken, met behulp vanvooral het internet of een andere informatietechnologie, in plaats vanelkaar in levende lijve te ontmoeten. Dit zie je vooral rondom een bepaaldthema zoals opvoeding of een ziekte. Community's zijn er in verschillendevormen. Naast bestaande community's zijn er ook die opgezet ofgesponsord worden door een bedrijf.

2.2.2 WeblogEen weblog, ook wel blog genoemd, is een website waarop regelmatig –soms meermalen per dag – nieuwe bijdragen verschijnen en waarop degeboden informatie in omgekeerd chronologische volgorde (het nieuwstebericht verschijnt als eerst) wordt weergegeven. Wie een weblog bezoekt,treft dan ook op de voorpagina de meest recente bijdrage aan. De auteur,ook wel blogger genoemd, biedt in feite een logboek van informatie die hijwil delen met zijn publiek, de bezoekers van zijn weblog. Meestal gaat hetdan om tekst, maar het kan ook om foto's (een fotoblog), video (vlog) ofaudio (Podcast) gaan. Weblogs bieden hun lezers veelal de mogelijkheid om- al dan niet anoniem - reacties onder de berichten te plaatsen. Hetpersoonlijke of juist het gespecialiseerde karakter maakt weblogsinteressant voor bezoekers.

2.2.3 YouTubeYouTube is een website voor het kosteloos uploaden, bekijken en delen vanvideofilmpjes door gebruikers. Het motto van deze website is YouTube,Broadcast Yourself. De uploader kan de film voorzien van tags(trefwoorden) die een niet-hiërarchische classificatie mogelijk maken.YouTube werd in 2005 opgericht. Anno 2010 wordt er per minuut 15 uuraan film geüpload. Gebruikers kunnen ook een eigen kanaal aanmakenwaarop ze filmpjes kunnen plaatsen en waar mensen zich op kunnenabonneren.

9 Social Embassy: http://www.socialmediamonitor.nl/.

Page 14: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie14

2.2.4 HyvesHyves is een Nederlands sociaal netwerk dat sinds 2004 bestaat metinmiddels 7,4 miljoen gebruikers. Hierop kan een persoonlijk profiel wordenaangemaakt of een profiel voor een bedrijf, school of thema. Er kunnenfoto's, filmpjes en informatie worden uitgewisseld zoals bijvoorbeeld doorkrabbels (berichtjes) of te chatten met vrienden in je netwerk.

2.2.5 FacebookFacebook is een internationale sociale netwerk site die bestaat sinds 2003en ondertussen een half miljard leden heeft. Er kan een persoonlijk profiel,een pagina voor bedrijven en verenigingen of een groep voor een bepaaldthema worden aangemaakt. Hierop kunnen foto’s en persoonlijke ofbedrijfs- en groepsinformatie worden geplaatst, nieuws gedeeld endiscussies gevoerd. In België en Nederland groeit Facebook enormwaardoor de site volledig in het Nederlands is vertaald. Zogenaamdeapplicaties nemen een grote plaats in op Facebook. Op een profiel- ofgroepspagina kunnen kleine programma’s worden geïnstalleerd. Veelbedrijven ontwikkelen dergelijke kleine applicaties. Dit kunnen spelletjeszijn welke tegelijkertijd een product onder de aandacht brengen of handigehulpmiddelen om foto’s te delen waarbij de naam van de producent vanhet hulpmiddel onder iedere foto is geschreven.

2.2.6 LinkedInLinkedIn is een virtueel sociaal netwerk, actief sinds 2003. In 2010 zijn erwereldwijd ongeveer 70 miljoen gebruikers. Met in Nederland 2 miljoendeelnemers. Dit netwerk wordt voornamelijk professioneel gebruikt. Erkunnen persoonlijke gegevens zoals werkervaring worden gedeeld enberichten verstuurd naar contacten.

2.2.7 TwitterTwitter wordt ook wel een microblog genoemd. Je zet korte berichten(maximaal 140 karakters) op jouw account. Die berichten (Tweets) wordenvervolgens (indien zo ingesteld) via het internet, SMS en email verspreidnaar de mensen die jou volgen. Ook kan er via een hashtag # een discussieover een bepaald onderwerp worden gevolgd en deelgenomen. Viaverwijzingen in Tweets bereiken artikelen, productpagina’s, filmpjes, foto’sen nieuws een groot publiek.

2.2.8 RSS feedsRSS (Rich Site Summary) is een technisch hulpmiddel waarop iemand zichkan abonneren om op te hoogte te worden gehouden van nieuws op eenwebsite. Zodra er, bijvoorbeeld, een nieuw artikel op een nieuwssiteverschijnt dan krijg je daarvan acuut een seintje.

Page 15: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 15

2.2.9 InterlockenInterlocken is het bewust koppelen van bepaalde User Generated Contentbinnen verschillende kanalen van social media. Zo is het bijvoorbeeldmogelijk om de korte tekstberichtjes gemaakt in Twitter, te ‘parsen’ (doorte sturen) naar Hyves, Facebook, een weblog of LinkedIn. Hierdoor wordteen bericht dat op één platform wordt geplaatst automatisch geplaatst opalle andere gekoppelde platforms. Veel koppelingen kunnen over en weerworden gemaakt. Verschillende programmeermethodes en voorbewerkteinsteekmodules (plug-ins) maken dit mogelijk. Zoals een weblogartikelautomatisch laten plaatsen op een hyves-pagina, tweets op allerleipagina’s posten en filmpjes van YouTube automatisch op een blog latenverschijnen.

2.2.10 Mobiele telefoon applicatiesApplicaties voor mobiele telefoons (app's) zijn programma's die op eenmobiele telefoon die hiervoor geschikt is (smartphones) wordengedownload. Dit kunnen spelletjes zijn, dagboeken, informatie, filmpjes enzoekprogramma's. Ook deze applicaties zijn vaak verbonden aan eenwebsite of kunnen gekoppeld worden aan andere programma's.

Page 16: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie16

3 Social media en de farmaceutischeindustrie: dilemma's

De kracht van social media is dat de informatie wordt gegeven door degebruikers ofwel bestaat uit User Generated Content (UGC). Deelnemerswisselen via social media vrijelijk adviezen en informatie uit over de meestuiteenlopende onderwerpen, waaronder ziekten en geneesmiddelen. Hetdynamische karakter van UGC biedt kansen voor marketing, voorlichtingen discussie maar zorgt gelijktijdig ook voor grote dilemma's voorfarmaceutische bedrijven om gebruik te maken van social media.

User Generated Content (UGC)De inhoud UGC is het grootste dilemma waar farmaceutische bedrijvenmee kampen. Gebruikers bepalen wat ze op een social media platformplaatsen. Zowel positieve als negatieve ervaringen worden uitgewisseldover geneesmiddelen. Zo kan UGC (onbedoeld) promotionele informatieover geneesmiddelen en off-label informatie bevatten. Daarnaast kunnengebruikers goed bedoelde maar onjuiste medische informatie engeneesmiddelen informatie geven aan medegebruikers.

Bijwerkingen die gemeld worden op social media platforms van eenfarmaceutisch bedrijf door deelnemers geven een verantwoordelijkheidvoor de beheerder van het platform. Door een bedrijf gesignaleerdeernstige bijwerkingen vragen om actie (binnen 24 uur) door deregistratiehouder. De vraag is hoe dit te monitoren en hiermee om te gaanals een bijwerking via social media wordt gemeld.

VerantwoordelijkheidDe beheerder, accounthouder en sponsor van een sociaal medium is(mede)verantwoordelijk en aansprakelijk voor alle inhoud op het socialmedium inclusief de UGC.

Gebruikers van social media platforms zijn aansprakelijk voor de inhoudvan door hen zelf geplaatste berichten. Dit geldt in het algemeen voor alleop het internet geplaatste berichten10. Deelnemers aan social mediakunnen informatie over een geneesmiddel plaatsen die als reclame kanworden beschouwd, zelfs indien de deelnemer op eigen initiatief handelt,onafhankelijk van de fabrikant of de verkoper van het geneesmiddel inkwestie.

10 Damgaard arrest april 2009 (C-421/07) http://curia.europa.eu/jurisp/cgi-bin/gettext.pl?lang=nl&num=79909597C19070421&doc=T&ouvert=T&seance=ARRET.

Page 17: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 17

Modereren UGCDoor de verantwoordelijkheid voor alle inhoud inclusief de UGC is het voorfarmaceutische bedrijven van belang te voorkomen dat er ongeoorloofdeinformatie zoals publieksreclame op het platform staat waar zeverantwoordelijk voor zijn. Het modereren van de inhoud van het platformis hiervoor van groot belang. Het modereren van de UGC zorgt echter ookvoor dilemma's omdat het dynamische karakter, de sterke kant van socialmedia, hiermee wordt ondermijnd.

Aan de ene kant vraagt UGC die niet toegestane geneesmiddelenreclameof off-label informatie bevatten om modereren door de beheerder. Aan deandere kant kunnen er (onjuiste) negatieve berichten over een product ofbedrijf worden geplaatst, die de beheerder ook zal willen modereren. Hetenkel toestaan van positieve informatie (die juist reclame kan bevatten) opplatforms van bedrijven zorgt echter voor wantrouwen bij gebruikers. Ookmag een farmaceutisch bedrijf geen persoonlijk medisch advies geven aandeelnemers van het platform. Hierdoor kan niet gereageerd worden opvragen of goedbedoelde onjuiste adviezen van deelnemers onderlingwaardoor de mogelijkheden van social media niet kunnen worden benut.De mate van het modereren (beheren) van UGC is een punt dat uitvoerigaan de orde kwam bij de FDA- hoorzitting11.

11 FDA hoorzitting november 2009.

Page 18: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie18

4 Social media en de farmaceutischeindustrie in de praktijk

4.1 NederlandFarmaceutische bedrijven in Nederland maken op het moment van ditonderzoek geen gebruik van social media. Nederlandse farmaceutischebedrijven maken op bedrijfsniveau wel gebruik van social media zoalsHyves, YouTube en LinkedIn. Deze geven de mogelijkheid voormedewerkers om met elkaar in contact te komen en op YouTube staanfilmpjes over hoe het is om bij een bedrijf te werken. Het internationalekarakter van social media kanalen zoals YouTube, Twitter en Facebookmaken Engelstalige platforms van farmaceutische bedrijven uitbijvoorbeeld de Verenigde Staten ook toegankelijk voor het Nederlandsepubliek. Het internationaal platvorm CML Earth12, een interactief netwerkvoor kankerpatiënten, van Novartis is het enige social media platform datook in het Nederlands aangeboden wordt.

Omdat er nog geen gebruik wordt gemaakt van social media is de vraag"waarom maken farmaceutische bedrijven in Nederland geen gebruik vansocial media" gesteld aan drie marketingbureaus gespecialiseerd in socialmedia en Farma - marketing en aan marketing medewerkers van driefarmaceutische bedrijven. Daarnaast is er gesproken met een student dievoor een farmaceutisch bedrijf onderzoek deed naar de mogelijkheden omsocial media in te zetten richting het publiek.

Hieruit kwam een eenduidig antwoord voor de grote terughoudendheid:� De risico's van UGC, de informatie die geplaatst wordt door deelnemers

en de onduidelijkheid hoe om te gaan met deze UGC.� Het ontbreken van richtlijnen voor het gebruik van social media en het

grijze gebied tussen informatie en reclame.� Het rapport dat Gezonde scepsis in augustus 2009 uitbracht over

websites13.

Farmaceutische bedrijven monitoren momenteel wel wat er gezegd wordtdoor patiënten over hun producten op social media platforms. Daarnaastoriënteren ze zich op eventuele toekomstmogelijkheden met social media.Dit bleek ook uit het gesprek met de student. Inzage in het onderzoek wasechter niet mogelijk. Wel werden dezelfde dilemma's genoemd zoalsbeschreven in dit rapport. De plannen die er nu, volgens marketing-bureaus, zijn bij een aantal farmaceutische bedrijven zijn vooral gericht optherapietrouw en service programma’s over geneesmiddelen gericht opgebruikers. Ook zijn er wensen bij farmaceutische bedrijven om platformste bieden voor lotgenoten.

12 Bijlage 1 Overzicht social media platforms van farmaceutische bedrijven.13 Gezonde scepsis, rapport over onderzoek naar Informatieaanbod op internet, 31 augustus 2009.

Page 19: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 19

Met ingang van 1 oktober 2010 is de door de KOAG/KAG en de CGRopgestelde nieuwe leidraad van kracht ten aanzien van informatie overziekte en ziektebeelden waarbij (in)direct wordt verwezen naar UR-geneesmiddelen14. Hierin is ook informatie op internet meegenomen. Deleidraad geldt dus ook voor informatie die geplaatst wordt op social media.Bedrijven hebben tot 1 april 2011 de tijd bestaande informatie aan tepassen aan de nieuwe leidraad.

4.2 Europa en de Verenigde Staten In het kader van dit onderzoek is geïnventariseerd wat er in Europeselanden en de Verenigde Staten aan welke social media doorfarmaceutische bedrijven gebruikt wordt. In de VS en EU landen zijn erzowel door farmaceutische bedrijven beheerde, gesponsorde als opgezettesocial media platforms. Hierbij maken farmaceutische bedrijven gebruikvan bestaande platforms zoals Facebook, YouTube en Twitter en zetten zezelf gemaakte platforms in zoals patiënten community's. Deze platformsstaan niet op zichzelf maar zijn veelal gekoppeld aan campagnes, anderesocial media platforms en websites. In hoofdstuk 4.3 beschrijven we welkeplatforms gebruikt worden in Europa en de VS. In bijlage 1 wordt eenoverzicht gegeven van de verzamelde platforms met een korteomschrijving. Ook al wordt er in sommige Europese landen en de VSgebruik gemaakt van social media door farmaceutische bedrijven, kampenbedrijven en toezichthouders met dilemma's en lopen er discussies overwet en regelgeving.

In de Verenigde Staten is in 2009 het ontwikkelen van regelgevingonderzocht voor social media en farmaceutische bedrijven door de FDA15.In november 2009 vond hierover een hoorzitting plaats van de FDA. Hierbijwerden marketeers, farmaceutische bedrijven en critici gehoord. Uit dehoorzitting kwam als grootste vraag naar voren hoe om te gaan met UGC.De hoorzitting was de eerste grote publieke toetsing door eentoezichthouder van de farmaceutische industrie over de relatie met socialmedia. De verwachting is dat de FDA in 2011 komt met regelgevinghierover. Zelfs wanneer de FDA met richtlijnen komt naar aanleiding vande hoorzitting, zal er een proefperiode zijn waarbij gekeken wordt naar dewerkzaamheid in de praktijk. Daarnaast moet er in Europese landen naastde aspecten in de VS rekening worden gehouden met het verbod op Direct-To-Consumer-Advertisement (DTCA).

De Europese Federatie van de Farmaceutische nijverheid en verenigingen(EFPIA), heeft een aantal richtlijnen voor beroepsbeoefenaren, patiënten enhet publiek in haar gedragscode over informatie over receptgenees-middelen en interacties met professionals in de gezondheidszorg opinternet. Deze gaan echter niet over websites met UGC en bieden hierdoorweinig houvast voor het gebruik van social media.

14 Leidraad Informatie UR-geneesmiddelen15 Promotion of FDA-Regulated Medical Products Using the Internet and Social Media Toolshttp://www.fda.gov/aboutfda/centersoffices/cder/ucm184250.htm.

Page 20: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie20

De Britse Prescription Medicines Code of Practice Authority (PMCPA) - heeftin zijn richtlijn blogs opgenomen. Deze richtlijn stelt dat als eenfarmaceutisch bedrijf sponsor is van een weblog over een geneesmiddel ofeen therapie, de hele blog moet voldoen aan Code van de PMCPA. Verdermogen farmaceutische bedrijven geen websites sponsoren die bestemd zijnof waarvan wordt verwacht dat er geneesmiddelen en hun toepassingen opworden besproken. Hierbij zou het onmogelijk zijn om naleving van de Codete garanderen.

4.3 Social media platforms in Europa en de VSAlle social media platforms zijn Engelstalig maar ook toegankelijk vanuitandere landen zoals Nederland. Van ieder platform geven we hier eenbeschrijving van de gevonden resultaten weer. Er is alleen gekeken naar desoort informatie die gegeven wordt zoals ervaringsverhalen. De inhoud vande informatie is niet beoordeeld. In bijlage 1 wordt alles overzichtelijkweergeven per platform met daarbij een korte omschrijving, uit welk landen van welk farmaceutisch bedrijf het afkomstig is.

4.3.1 Patiënten community'sEr zijn 9 patiënten community's gevonden die zijn opgezet door eenfarmaceutisch bedrijf. Deze community's, voor onder andere MS, Cysticfibrosis, diabetes, depressie, astma en hemofilie zijn bedoeld omlotgenoten en familieleden met elkaar in contact te brengen en ervaringenuit te laten wisselen. Daarnaast worden er service programma'saangeboden op het gebied van therapietrouw, afvallen en gezonder leven.Een voorbeeld hiervan is WE KEEP MOVING16 van Novartis. De website laatmensen met MS met elkaar in contact komen en hun ervaringen delen.Ook staan er filmpjes op van mensen met MS die hun ervaring vertellen.

4.3.2 WeblogsEr zijn 7 weblogs beschreven van farmaceutische bedrijven uit Frankrijk ende VS over het bedrijf, nieuwe ontwikkelingen en producten. Behalve hetFranstalig blog voor vrouwen met borstkanker zijn deze weblogs er niet opgericht om het publiek met elkaar te laten communiceren. Wel kan deinformatie die op de weblogs wordt gegeven gedeeld worden via hetnetwerk van de bezoekers en kan er gereageerd worden.

4.3.3 FacebookOp Facebook zijn 8 pagina's gevonden over een specifieke ziekte ofgeneesmiddel van farmaceutische bedrijven. Ze zijn er vooral op gericht omervaringen uit te wisselen zoals over psoriasis, ADHD, de pil, een vaccintegen baarmoederhalskanker en maagklachten en Nexium.Bedrijfsprofielen die gericht zijn op medewerkers en zakelijke relaties zijnniet opgenomen in de inventarisatie.

4.3.4 YouTubeOp YouTube zijn 10 kanalen van farmaceutische bedrijven gevonden. Doorde bedrijven zijn op deze kanalen voornamelijk filmpjes geplaatst over hetbedrijf zelf en ervaringsverhalen van patiënten. Zoals voor een awarenesscampagne voor baarmoederhalskanker en ADHD. Bezoekers kunnenreageren op de filmpjes en ze delen.

16 http://www.nationalmssociety.org/we-keep-moving/index.aspx.

Page 21: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 21

4.3.5 TwitterOp Twitter zien we verschillende manieren waarop farmaceutischebedrijven zich hierop begeven. Er zijn Twitteraccounts op bedrijfs-, merk- enwerknemersniveau. Vooral op bedrijfsniveau zijn er veel accounts vanfarmaceutische bedrijven waarop nieuwsberichten worden verspreid zoalsover nieuwe geneesmiddelen en onderzoek. Op @ADHDSupport wordtbijvoorbeeld getwitterd over nieuwe ervaringsverhalen op de website vanADHD support zoals de ervaring van een moeder wiens kind met medicatieis gestart.

4.3.6 Mobiele applicatiesEr zijn 20 mobiele applicaties beschreven van farmaceutische bedrijvenbedoeld voor het publiek en/of artsen. De applicaties zijn voor diversedoeleinden zoals het geven van informatie, bijhouden van dagboeken,informatie uitwisselen, video's bekijken en het maken vanmedicatiedosering berekeningen. De applicaties horen veelal bij anderesocial media platforms en campagnes. Al deze applicaties zijn tedownloaden voor het Nederlandse publiek.

Page 22: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie22

5 Methode

In dit onderzoek naar social media zijn platforms onderzocht waarbij deinhoud voornamelijk wordt gevuld door de deelnemers, ook wel UserGenerated Content (UGC) genoemd. De informatie die op de platformswordt gegeven is deelbaar met andere mensen uit het netwerk van dedeelnemer. Daarnaast zijn mobiele applicaties meegenomen die aan dekenmerken van social media voldoen en/of behoren bij een campagnewaarvoor social media wordt gebruikt.

Door middel van literatuur, discussies en verslagen op internet isinformatie verzameld over de ervaring met social media en defarmaceutische industrie in de VS en Europa. Hiervoor is via Twitter degegeven informatie op #FDASM (FDA en social media), #hcmktg (Healthcare marketing) #hcsmeu (Health care social media Europa) en#smpharma (social media en pharma) gevolgd.

Er is een overzicht gemaakt van de internationale social media platformsvan farmaceutische bedrijven. Hierin zijn ook de mobile applicatiesmeegenomen die deelnemers informatie met elkaar laten delen. Ditoverzicht is verkregen door via Twitter te vragen naar voorbeelden vansocial media platforms van farmaceutische bedrijven. Daarnaast zijnvoorbeelden verzameld via websites over social media en defarmaceutische industrie in Europa en de VS zoals Farma marketing blog(http://pharmamkting.blogspot.com) Dose of Digital(www.doseofdigital.com ) en de Pharma and Healthcare Social Media Wiki(www.doseofdigital.com/healthcare-pharma-social-media-wiki )

Op basis van de internationale voorbeelden is onderzocht welke socialmedia door farmaceutische bedrijven in Nederland worden gebruikt.Hierbij is gekeken naar Twitter, Hyves, Facebook, weblogs, YouTube enLinkedIn. Bij elk van deze platforms is gekeken in hoeverre deze specifiekgericht zijn op het Nederlandse publiek.

Omdat er geen social media platforms van Nederlandse bedrijven zijn isbesloten drie marketing bedrijven - gespecialiseerd in social media en/ofde farmaceutische industrie - en drie marketing medewerkers vanfarmaceutische bedrijven de volgende twee vragen voor te leggen:Waarom wordt er door farmaceutische bedrijven nog geen gebruikgemaakt van social media? Wat zijn de toekomstplannen met socialmedia? Ze hebben allen verzocht geen bedrijf of persoonlijke gegevens tevermelden in het rapport in verband met concurrentie. Daarnaast is ergesproken met een student die onderzoek deed voor een Nederlandsfarmaceutisch bedrijf naar de mogelijkheden social media te gebruiken.Inzage in het onderzoek was echter niet mogelijk.

Page 23: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 23

Patiënten community's

Naam Link Korte omschrijving Bedrijf Land

Accu-Check Diabetes Link

Celebration Chain

CF Voice

CML Earth

DepNet

Epilepsy Advocate

HER Story Community

How I Fight MS

PEER Network

Voor mensen met diabetes. Dewebsite biedt informatie, weblogsen is gekoppeld aan Twitter,Facebook, RSS en YouTube.

Voor mensen met borstkanker.Hierop kan je een accountaanmaken met avatar om jeervaringen te delen met anderepatiënten. Informatie over enreclame voor Arimedex. Ook biedthet support voor gebruikers vanhet geneesmiddel.

Voor mensen van alle leeftijdenmet cystic fibrosis. Hier kunnenmensen met elkaar in contactkomen, informatie over de ziekteen het geneesmiddel enondersteuning krijgen.

Internationaal interactief netwerkvoor mensen met kanker.

Voor mensen met depressie engerelateerde aandoeningen. Elkaarontmoeten, ervaringen delen eninformatie over behandel-mogelijkheden.

Hierop delen mensen hunervaringen over epilepsie en debehandeling. Daarnaast biedt hetWebtv, webradio, delen opFacebook.

Voor mensen met borstkanker omervaringen uit te wisselen.

Verhalen van MS patiënten in devorm van weblogs.

Interactieve website voorgebruikers van Remodulin enpatiënten die het willen gaangebruiken om ervaringen uit tewisselen.

Canada

USA

USA

Internationaal(ook Nederlands)

Internationaal

USA

USA

Internationaal

USA

www.accu-chekdiabeteslink.ca

www.arimidex.com/celebration

www.cfvoice.com

www.cmlearth.com

www.depnet.com

www.epilepsyadvocate.com

www.herceptin.com/community

www.howifightms.com

www.peernetwork.net

Roche

AstraZeneca

Novartis

Novartis

Lundbeck

UCB

Genentech

Serono

UnitedTherapeuticsEurope Ltd

Bijlage

1

Overzicht social mediaplatforms vanfarmaceutische bedrijven

Page 24: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie24

Weblogs

Naam Link Korte omschrijving Bedrijf Land

Avenirdelasanté

AZ Health Connections

BTW

More than Medicine

Pfizer Think Science Now

Sanofi-Aventis TV

Femmes Avant Tout

Franstalig blog over het bedrijf,ontwikkelingen en producten.

Blog over het bedrijf,ontwikkelingen en producten.

Blog over het bedrijf,ontwikkelingen en producten.

Blog over het bedrijf,ontwikkelingen en producten.

Een blog waarop onderzoekers enartsen van Pfizer de nieuwsteontwikkelingen delen met hetpubliek.

Video nieuws website met eenarchief over diverse onderwerpenzoals bedrijf, ziekten engeneesmiddelen.

Franstalig blog voor vrouwen metborstkanker, uitwisselen vanervaringen en verhalen.

Frankrijk

USA

USA

USA

USA

Internationaal

Frankrijk

www.gsk.fr/avenirdelasante

www.azhealthconnections.com

www.jnjbtw.com

www.morethanmedicine.us.gsk.com/blog/

https://science.pfizer.com

www.sanofi-aventis.tv/home/index.php

www.femmesavanttout.com

GSK

AstraZeneca

Johnson and Johnson

GSK

Pfizer

Sanofi Aventis

Gesponsorddoor Roche

Facebook

Naam Link Korte omschrijving Bedrijf

Addressing Psoriasis

ADHD Allies

ADHD Moms

Bayer: 50 Years of the Pill

AstraZeneca Community Connections

Claritin

Gardasil Facebook Page

Nexium

Voor mensen metPsoriasis.

Voor en over vol-wassenen met ADHD.

Voor moeders vankinderen met ADHD.

Pagina ter ere van 50jaar anticonceptiepil.

Patiënten communityover diverse ziekten engeneesmiddelen.

Pagina waarop ge-bruikers hun ervaringmet Claritin delen.

Pagina van Gardasilover baarmoederhals-kanker en Gardasil.

Voor gebruikers vanNexium en mensenmet maagklachten.

www.facebook.com/AddressPsoriasis

www.facebook.com/ADHDAllies

www.facebook.com/ADHDMoms?ref=mf

www.facebook.com/50years

www.facebook.com/AstraZenecaUSCommunityConnections

www.facebook.com/Claritin?v=wall

www.facebook.com/takeastepagainstcervicalcancer

www.facebook.com/nexium

Amgen and Pfizer

McNeils (Janssenpharmaceuticals)

McNeils (Janssenpharmaceuticals)

Bayer

AstraZeneca

Schering- Plough

Merck USA

AstraZeneca USA

Page 25: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

25

YouTube kanalen

Naam Link Korte omschrijving Bedrijf

Abbott

Boehringer Ingelheim

Concerta

GSK

Help Prevent

Johnson & Johnson HealthChannel

Living With ADHD

Pfizer Europe

SanofiPasteur

Stroke Prevention Channel

Bedrijfsinformatie en patiënten-verhalen.

Filmpjes over diverse ziekten.

Ervaringsverhalen over ADHD enConcerta.

Filmpjes over goede doelen actiesvan GSK.

Filmpjes van de awarenesscampagne voor baarmoederhals-kanker.

Diverse ervaringverhalen en filmpjesover het bedrijf zelf.

Filmpjes over ervaring met ADHD en de behandeling.

Verhalen van patiënten metpsoriasis en filmpjes over Malariabestrijding in ontwikkelingslanden.

Filmpjes over vaccins,ontwikkelingen en clinical trials.

Filmpjes over beroertes,ontwikkelingen, patiëntenverhalenen behandelingen.

www.youtube.com/user/AbbottChannel

www.youtube.com/user/boehringeringelheim

www.youtube.com/adhd

www.youtube.com/user/GSKvision

www.youtube.com/helpprevent

www.youtube.com/user/JNJhealth

www.youtube.com/user/LivingWithADHD

www.youtube.com/user/PfizerEurope

www.youtube.com/user/sanofipasteurTV

www.youtube.com/strokeprevention

Abbott

BoehringerIngelheim

Janssen-Cilag

GSK

GSK

Johnson &Johnson

Janssen-Cilag

Pfizer Europa

Sanofi Pasteur

BoehringerIngelheim

Twitter

Link Omschrijving Bedrijf

twitter.com/drive4copd

twitter.com/GoMeals

twitter.com/racewithinsulin

twitter.com/ADHDSupport

Gesponsord door Boehringer Ingelheim

Sanofi Aventis

Novo Nordisk

Shire

Nationale publiekscampagne om geld in te zamelen voor COPDonderzoek.

Hoort bij GoMeals Iphone app. voor diabetes patiënten.

Race With Insulin, een bekende racer die twittert over Levemir.

Support programma voor mensen met ADHD of ouders vankinderen met ADHD.

Page 26: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie26

Mobile telefoon applicaties

Naam Bedrijf Doelgroep Omschrijving Land

Temodar Dosing Calculator

DAS28 Calculator

Remicade DosageCalculator

Remicade RRP Matrix

Novartis Oncology MedicalInformation

Care Connector

Biothérapie

Mon Krono Santé

Dos Au Mur

HemoTouch

iManage Migraine

iChemoDiary

Vree for Diabetes

GoMeals

Artsen

Artsen

Artsen

Artsen

Artsen

Artsen

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

USA

UK

UK

UK

USA

USA

Frankrijk

Frankrijk

Frankrijk

Frankrijk

USA

USA

USA

USA

Merck & Co

Merck & Co

Merck & Co

Merck & Co

Novartis

Johnson & Johnson

Pfizer

Pfizer

Pfizer

Pfizer

Merck & Co

Merck & Co

Merck & Co

Sanofi-Aventis

Voor specialisten ter ondersteuning van hunbehandelingen met Mercks geneesmiddel bij eenhersentumor.

Voor gebruikers van Remicade, informatie enmelden van bijwerkingen.

Remicade dosis calculator, risico analyse,informatie en melden van bijwerkingen.

Remicade dosis calculator, informatie en meldenvan bijwerkingen.

Hiermee kunnen medische onderzoeksgegevensworden gelezen en door de arts naar Novartisworden gestuurd.

Opslaan van contactgegevens, opslaan vangegevens en foto's en chatten met anderezorgverleners. Onderdeel van het projectCaregiver Initiative door J&J gestart in 2006.

Disease awareness voor patiënten enfamilieleden met chronische ontstekingsreumaen psoriasis, Inclusies podcast,patiëntenverhalen en informatie over de ziektenen behandeling.

Voor mensen met een chronische ziekten. Hiermee kunnen patiëntengegevens wordenopgeslagen en worden medische adviezengegeven. De gegevens zijn te uploaden op de PCvoor de patiënt zelf of de arts.

Disease awareness campagne voor de ziekte vanBechterew, inclusief Podcast, ervaringsverhalenvan patiënten en artsen en informatie over deziekten en behandeling.

Voor hemofilie patiënten, agenda voorbehandelingen, life style tips en eenalarmsysteem.

Voor migraine patiënten, een dagboek enanalyse tool om beter inzicht te krijgen in deziekten.

Dagboek voor patiënten die chemotherapieondergaan. Bijhouden van de behandeling enbijwerkingen.

Voor diabetes patiënten. Educatie, registeren vanGlucose waarden, voeding en beweging. Kostenzijn 4,99 dollar.

Voedingstips voor diabetes patiënten,restaurants vinden en voedingsdagboekbijhouden.

Page 27: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Social media als communicatie-instrument voor de farmaceutische industrie 27

Mobile telefoon applicaties vervolg

Naam Bedrijf Doelgroep Omschrijving Land

Finger Hoop

VaxTrak

Crohn's Diary

Diabetes Mapp

Factor Track

My Beta App

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Patiënten

Internationaal

USA

USA

Duitsland

USA

USA

Sanofi-Aventis

Novartis

Centocor Ortho Biotech

Abbott

Bayer

Bayer

Spelletje in het kader van een internationalediease awareness campagne voor the WorldDiabetes day.

Hiermee kunnen families vaccinaties bijhoudenen artsen gevonden worden voor de griepvaccinatie en informatie over de vergoeding.

Patiëntendagboek voor mensen met de ziektenvan Crohn.

Voor diabetes patiënten, het vinden vanbehandelaars, patiëntengroepen en informatie.

Voor hemofilie patiënten om hun medicatie bij tehouden, juiste dosis te berekenen en herinnerd teworden aan het toedienen van medicatie.

Voor patiënten met MS die Betaseron gebruiken.Persoonlijk medicatieschema, reminder eninformatie.

Page 28: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social
Page 29: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social
Page 30: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social
Page 31: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social
Page 32: Gezonde scepsis - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik · wel gebruik gemaakt van social media voor het publiek en artsen. De User Generated Content (UGC), de kracht van social

Postbus 3089

3502 GB Utrecht

[email protected]

www.gezondescepsis.nl

Gezonde scepsis