De Bulgaarse krijgsgevangene Veritus wordt opgeleid om in het

nieuwe stadion van Rome gladiatoren gevechten te leveren.

Steeds meer boeren in West-Europa worden afhankelijk van

hun heer en mogen niet meer van hun land vertrekken.

De Spaanse ontdekkingsreiziger Cortez ontdekt dat de Azteken in Mexico de gewoonte hebben om

slaven te offeren aan de zonnegod.

De grote vraag naar katoen voor de textielfabrieken in Europa

maakt de slavernij op de plantages in het Zuiden van de Verenigde Staten winstgevend.

Kinderen die deelnemen aan kruistochten denken Jeruzalem te

gaan bevrijden, maar worden verkocht op slavenmarkten.

De gedachte dat mensen van nature gelijk zijn, leidt voor het

eerst tot discussie over afschaffing van de slavernij.

De Delftse lakenkoopman Antonie van Leeuwenhoek ontwikkelt een

lens waarmee hij in staat is bacteriën te zien en draagt

daarmee bij aan de bloei van de Republiek in wetenschappelijk

opzicht.

De Europese kruisridders ontdekken dat Arabische

geleerden over grote medische kennis beschikken.

De Fransman Rousseau beschrijft in zijn boek ‘Emile’ hoe een

jongen door in de natuur te leven opgevoed wordt tot Verlichtingsidealen.

Sociale wetenschappers onderzoeken de rol van de televisie in sociaal-culturele

veranderingsprocessen.

De renaissancekunstenaar Leonardo da Vinci onderzoekt hoe het menselijk lichaam in

elkaar zit, dat blijkt uit tekeningen waarin hij de inwendige mens

gedetailleerd afbeeldt.

De Griekse filosoof Socrates leert zijn leerlingen om door vragen

naar de werkelijkheid te zoeken. Met deze methode wil hij

schijnzekerheden ontmaskeren en mensen tot nadenken brengen

zodat zij beter kunnen functioneren in hun stadstaat.

De biologische evolutietheorie van Charles Darwin wordt al snel door imperialisten gebruikt om te beweren dat de Westerse volken het recht hebben om de koloniën

te overheersen.

Jezus Christus wordt geboren. De profeet Mohammed trekt van Mekka naar Medina.

De Romeinse keizer Constantijn bekeert zich tot het christendom.

Jagers en verzamelaars maken grotschilderingen, die volgens onderzoekers uitingen zijn van

het geloof dat er goden wonen in planten, dieren, rivieren,bergen

enz.

Maarten Luther, die de katholieke kerk wil hervormen, verbrandt in het openbaar een officiële brief van de paus, waarmee hij uit de

kerk werd verbannen.

De monotheïstische joodse godsdienst ontstaat in het

Midden-Oosten.

Joke Smit schrijft in Het onbehagen bij de vrouw dat gehuwde vrouwen in deze tijd van toenemende welvaart moeten weigeren nog langer een

“kudde stofzuigervee” te zijn, maar deel moeten nemen aan de

maatschappelijke veranderingen. Dit wordt het begin van de Tweede

Feministische Golf.

De zestienjarige Aletta Jacobs stuurt aan de liberale minister-

president Thorbecke een verzoek tot toelating aan de universiteit van Groningen om voor arts te

kunnen studeren.

De Nederlandse koningin Juliana zegt in een toespraak tot het

Amerikaanse Congres dat steeds meer mensen tegenover elkaar

staan in twee ideologische blokken. Door de atoombommen is dat een groot gevaar voor de

wereld.

Dr. Aletta Jacobs en andere vrouwen uit neutrale landen

bezoeken de regeringsleiders van de oorlogvoerende landen om te

onderzoeken of zij een rol kunnen spelen in de beëindiging van de

Eerste Wereldoorlog.

Moslimorganisaties in Nederland klagen Ayaan Hirsi Ali aan

vanwege haar uitspraken over de Islam. Zij doet deze uitspraken in

haar strijd voor gelijke rechten van man en vrouw.

In Harlingen verschijnt een pamflet waarin betoogd wordt “dat

de vrijheid en gelijkheid in de rechten van de mens, zoals zij nu

in de Franse Revolutie aangenomen zijn” ook voor

vrouwen moeten gelden.

De Franse Revolutie werpt het ancien régime omver.

In de Oktoberrevolutie grijpen de Russische communisten onder leiding van Lenin de macht. Zij beloven dat zij de Russische

deelname aan de Eerste Wereldoorlog zullen beëindigen.

De neolithische revolutie houdt in dat groepen jagers en

verzamelaars een nieuwe leefwijze, de landbouw,

ontwikkelen.

De Nederlandse Opstand wordt een revolutie als een aantal van

de zeventien gewesten de koning van Spanje afzweert.

De ontwikkeling van het drieslagstelsel betekent een revolutie in de middeleeuwse

landbouw, omdat de opbrengsten stijgen en de gronden minder snel

uitgeput raken.

Na de Cubaanse Revolutie onder leiding van Fidel Castro sluit

Cuba zich aan bij het communistische machtsblok en

wordt daarom door de Verenigde Staten bestreden.

Tijdens de regering van koning George III ontstaat er een

democratische revolutie in de Britse koloniën in Noord-Amerika

onder de leuze “No taxation without representation” (Geen

belasting zonder vertegenwoordiging).

De Arabische Sultan Saladin, herovert Jeruzalem op de

Kruisvaarders.

Tsaar Peter de Grote bezoekt Amsterdam, het economische en

culturele centrum van de Republiek, en de scheepswerven

van de Zaanstreek, omdat hij Rusland wil moderniseren.

De Nederlandse koning Willem II geeft de liberaal Thorbecke de

opdracht om een nieuwe grondwet te ontwerpen, omdat hij

geschrokken is van de democratische revoluties die op dat moment zijn uitgebroken in

Parijs, Wenen en Berlijn.

Karel de Grote herenigt een groot deel van het voormalige West-Romeinse rijk en laat zich tot

keizer kronen. Hij bestuurt zijn rijk met behulp van zijn leenmannen.

Filips II verklaart prins Willem van Oranje vogelvrij, omdat hij hem

beschouwt als de oorzaak van het conflict in de Nederlanden. Willem van Oranje schrijft een Apologie

(verdediging) tegen deze beschuldiging.

Afrikanen worden op slavenschepen naar Amerika gebracht om te werken op de katoenplantages in het Zuiden

van de Verenigde Staten.

De bloeiende Griekse stadstaten raken overbevolkt en stichten

kolonies in het hele Middellandse Zeegebied.

Vlak na de Eerste Wereldoorlog verjagen nationalistische Turken

de Griekse bevolking uit de kuststeden van Turkije.

De Industriële Revolutie in de Verenigde Staten brengt een massale immigratie van Ieren,

Oost-Europese Joden en Italianen op gang.

Germaanse stammen trekken vanuit Oost-Europa het West-

Romeinse Rijk binnen, waarna dit uiteenvalt.

Duitsland verliest de Tweede Wereldoorlog, miljoenen

Duitstaligen worden verdreven uit Rusland, Polen, Tsjechië, enz.

Het gebruik van het magnetisch kompas op schepen maakt de ontdekkingsreizen mogelijk.

Door beton te gebruiken kunnen Romeinse architecten als eersten

kilometers lange aquaducten bouwen om steden van water te

voorzien.

Door het gebruik van luidsprekers zijn de nationaalsocialistische

leiders in staat om grote menigten toe te spreken.

De massale verspreiding van de televisie verandert de cultuur.

James Watt levert een belangrijke bijdrage aan de Industriële

Revolutie door de stoommachine van Newcomen geschikt te

maken voor gebruik in fabrieken.

Door de kruistochten leren medici in West-Europa nieuwe

technieken van de Arabische medici

Door de Vrede van Brest-Litovsk tussen het Duitse keizerrijk en het communistische Rusland kunnen de Duitse generaals hun troepen van het Oostfront overbrengen naar het Westfront in Frankrijk.

Tijdens de Vrede van Augsburg wordt afgesproken dat de vorsten van het Duitse Rijk zelf bepalen welke godsdienst in hun gebied wordt toegelaten. Hierdoor wordt

de splitsing tussen de rooms-katholieke kerk en de protestanten definitief.

Een resultaat van het Congres van Wenen was, dat in de meeste landen van Europa de gevolgen van de democratische revoluties

worden teruggedraaid.

Het Concordaat van Worms maakte een eind aan de strijd tussen de paus en de Duitse

keizer over de benoeming van bisschoppen.

De Vrede van Parijs maakte een eind aan de dekolonisatiestrijd

van Vietnam. Na Frankrijk erkenden nu ook de Verenigde Staten de onafhankelijkheid van

Vietnam.

Het sluiten van de Delisch-Attische Zeebond is het begin van de bloeitijd van de democratische

stadstaat Athene.

Kort na de ontdekkingsreizen van Columbus naar Amerika maken de Europeanen kennis met de

aardappel.

De meier van de Frankische koning Karel de Grote zorgt

ervoor dat er voldoende horige boeren zijn om de oogst binnen te

halen.

Jagersgemeenschappen in de Indusvallei vestigen zich op

plaatsen waar zij kunnen oogsten van de planten die zij gezaaid

hebben.

De inwoners van de Hollandse steden in de bloeitijd van de

Republiek kopen hun graan in het Oostzeegebied.

De Romeinse Senaat beloont de veteranen uit hun legioenen met

boerderijen in de veroverde gebieden.

Terwijl de mannen van jagersgemeenschappen in de

Indusvallei op jacht gaan, verzamelen de vrouwen allerlei

vruchten en zaden.

Tijdens de godsdienstoorlogen in Engeland wordt de katholieke

Mary Stuart in opdracht van haar nicht, de protestantse koningin

Elisabeth I, onthoofd.

Twee maanden na de wapenstilstand waarmee de Eerste Wereldoorlog eindigt,

breekt in Berlijn de Spartakistenopstand uit. Bij deze

opstand wordt de radicale socialiste Rosa Luxemburg

gedood.

In de Verenigde Staten ontstaat een jacht op communistische spionnen die atoomgeheimen verraden zouden hebben. Het

echtpaar Julius en Ethel Rosenberg wordt na een proces

ter dood gebracht.

De Franse koningin Marie-Antoinette wordt op het Plein van de Revolutie in Parijs onthoofd,

omdat de democratische revolutie is geradicaliseerd.

Tijdens de jaarlijkse paardenrennen van Epson springt

de suffragette (strijdster voor vrouwenkiesrecht) Emily Wilding Davison voor het paard van de

koning. Zij wordt vertrapt door de paardenvoeten.

Verzetstrijdster Hanny Schaft wordt gefusilleerd door de Duitse

bezetter.

De openbare uitoefening van de katholieke godsdienst wordt

verboden en de Domkerk wordt een protestantse kerk.

Op het Domplein wordt een monument onthuld ter

nagedachtenis van de burgers van Utrecht die in de strijd tegen

de Duitse bezetting van Nederland zijn omgekomen.

Op de plaats van het tegenwoordige Domplein wordt

een versterking gebouwd met de naam Trajectum, ter bewaking

van een doorwaadbare plaats in de grensrivier van het Romeinse

Rijk.

Tijdens de Bataafse Revolutie vernielen radicale democraten

grafmonumenten van aristocraten in de Domkerk.

Anton Mussert, de leider van de Nationaal-Socialistische

Beweging in Nederland (NSB), spreekt op het Domplein zijn

aanhangers toe.

Op de plaats van het tegenwoordige Domplein bouwt de Ierse missionaris Willibrord in

opdracht van de paus en met steun van de Frankische koning

een kerk om van daaruit het christendom te verspreiden onder

de Friezen.

Amerikaanse troepen bewaken de bauxietmijnen in Suriname, omdat ze bauxiet nodig hebben

voor hun vliegtuigindustrie tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci brengt de kust van

Suriname in kaart.

Op zoek naar grondstoffen voor de industrie gaan Nederlandse

geologen het Surinaamse binnenland verkennen.

Suriname wordt zonder gewapende strijd onafhankelijk

van Nederland.

De West Indische Compagnie (WIC) krijgt het octrooi (=

alleenrecht) op de handel met Suriname van de Staten-

Generaal van de Republiek

Suriname krijgt als voormalige kolonie voordelige

handelscontracten met de Europese Unie.

Julius Caesar, de veroveraar van Gallië (het huidige Frankrijk), wordt in de Romeinse Senaat vermoord door senatoren die vinden dat hij te machtig is

geworden

Koning Lodewijk XVI, de absolutistische koning van

Frankrijk die een grondwet heeft aanvaard, wordt door een

revolutionaire rechtbank ter dood veroordeeld na een poging uit het

land te vluchten.

Balthasar Gerards wordt ter dood gebracht, omdat hij de leider van de Nederlandse Opstand, prins Willem van Oranje, heeft doodgeschoten,

maar de paus schenkt hem absolutie (vergeving van zonden) en de Spaanse koning beloont zijn

erfgenamen.

De Amerikaanse president John F. Kennedy wordt doodgeschoten in Dallas. Sommige Amerikanen denken dat de Russen erachter zitten, de communistische vijand

Johan de Witt, raadpensionaris van Holland, wordt in Den Haag door een woedende menigte gelyncht, omdat

hij ervoor verantwoordelijk wordt gehouden dat de absolutistische

Franse koning Lodewijk XIV grote delen van de Republiek heeft kunnen

bezetten.

Kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk wordt tijdens een rijtoer

door Sarajevo doodgeschoten door een Servische nationalist. Dit vormt de aanleiding tot het

uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

De nationaalsocialistische “Winterhulp Nederland” had als

officiële doelstelling: “in het bezette Nederlandse gebied levende

behoeftige Nederlandse staatsburgers zonder aanziens des

persoons hulp enondersteuning te verschaffen”.

Prinses Juliana werd benoemd tot voorzitter voor het Nationale Crisiscomité dat hulp moest

bieden aan de grote hoeveelheid werklozen na de beurskrach.

In de bloeitijd van de Republiek liet Maarten Meerman, een bestuurder

van de VOC, een hofje bouwen waar “eerbare, nuchtere weduwen of vrouwen van goede naam en

reputatie, van ten minste 40 jaren oud”, gratis mogen wonen.

Keizer Karel de Grote verbood bedelen en eiste dat elk van zijn leenmannen zelf voor de armen

op zijn domein zorgde.

De hervormer Calvijn stelde in zijn nieuwe kerkorde

verschillende ambten vast. De vierde orde was die van

diakenen; dit waren kerkleden die zich speciaal bezighielden met

liefdadigheid.

De Utrechtse “zeven steegjes” werden gebouwd om arbeiders te

huisvesten. De overheid eiste dat de steegjes voldeden aan bouwnormen

om iets te doen aan de slechte leefomstandigheden van

fabrieksarbeiders in de overbevolkte steden.

Erasmus van Rotterdam (1466-1536), renaissancegeleerde.

Frederik de Grote, koning van Pruisen van 1740 tot 1772.

Karl Marx (1818-1883), theoreticus van het marxistisch

socialisme.

Abraham Lincoln, democratisch gekozen president van Amerika

van 1861 tot 1865.

"Alles voor het volk, maar niets door het volk."

Geen mens is goed genoeg om een ander mens zonder diens

toestemming te regeren.""Leider beveel, wij volgen."

Joseph Goebbels, minister van propaganda van nazi-Duitsland

van 1933 tot 1945.

“Hebt u het gevoel, dat u ook buiten uw gezin

verantwoordelijkheid hebt in de maatschappij (...) of meent u dat het gezin aanspraak heeft op al

uw krachten?”

“Heersende klassen, sidder voor een (…) revolutie! De proletariërs (arbeiders) hebben daarbij niets te verliezen dan hun ketenen. Zij hebben een wereld te winnen.”

"De geschiedenis van iedere tot dusverre bestaande maatschappij

is de geschiedenis van de klassenstrijd."

"Onwetendheid is de moeder der hoogmoed."

“O, landgenoten! Nog eens, wapent u allen tezamen, en

draagt zorg voor de zaken van het hele land, dat is voor uw

eigen zaken. Het land behoort aan U allen met elkaar, en niet

aan de Prins met zijn groten alleen.”

Ik heb in Babylon (...) in de tempel E-Sagil, die stevig gegrondvest is, zowel

op aarde als in de hemel, deze mij dierbare woorden geschreven op mijn gedenksteen onder mijn beeltenis als

koning van de rechtvaardigheid, met het doel gerechtigheid te brengen in het

land, er alle geschillen te beslechten en alle schade te helen.”

Ik en Truus zijn in de Jodenbuurt geweest, maar er was niet veel meer te halen, want het nodigste was weg, zoals ondergoed en linnengoed, daar zijn de

dichtstwonenden direct bij. Ik heb alleen wat kleinigheden en Truus heeft een

autoped en nog wat kinderspeelgoed, maar het is uiterst gevaarlijk; als ze je

snappen, ga je naar Vught.”

Enquête van de Vereniging van Academisch gevormde

Christenvrouwen.

Aan het volk van Nederland, het pamflet waarmee de

democratische revolutie in Nederland begint.

Dagboek van een huisvrouw uit Amsterdam.

Karl Marx in Het communistisch Manifest.

Zwartstenen zuil met 282 wetsartikelen van Hammoerabi,

koning van een vroege stedelijke gemeenschap bij de Eufraat en

de Tigris (Irak).

Toen hij voor het eerst optrad, keerde hij zich alleen maar met de grootste

voorzichtigheid tegen enkele van de ergste misbruiken in de Kerk. (…) Hij deed dit met zo’n bescheidenheid dat eruit blijkt dat hij alleen maar wilde dat ertegen werd opgetreden en dat hij niet

van plan was om dat zelf te doen.”

“Dit is het bevrijden van de mens uit zijn onmondigheid, waaraan hij zelf schuld heeft.

Onmondigheid is het onvermogen om zijn verstand te gebruiken zonder leiding van een ander. Deze onmondigheid is eigen schuld

wanneer de oorzaak ervan niet ligt in gebrek aan verstand, maar wel in gebrek aan moed

en wilskracht om het te gebruiken zonder leiding van een ander. Heb de moed je eigen

verstand te gebruiken!”

“Voor de wet heeft iedereen dezelfde rechten (…). En als we moeten bepalen

wie het meest geschikt is om een openbaar ambt te vervullen, kijken we niet naar sociale klasse, maar vooral

naar persoonlijke kwaliteit. (…) In vrijheid nemen wij deel aan het bestuur

van de stad en in vrijheid staan wij tegenover elkaar in de dagelijkse

omgang (…).”

“Het gezag van de vorst is heilig. God stelt de vorsten aan als zijn ministers en hij regeert door hen

over de volkeren. De vorsten treden dus op als ministers van

God en als zijn luitenanten (plaatsvervangers) op aarde.”

Wij verklaren dat geen van de geestelijken (…) een bisdom, of

een abdij of een kerk mag ontvangen uit handen van een

keizer of koning of elk ander niet-kerkelijk persoon, mannelijk of

vrouwelijk.”

Redevoering van de Atheense staatsman Perikles ter herdenking

van de gevallenen in het eerste jaar van de Peloponnesische

oorlog tussen Athene en Sparta.

Uit de inleiding bij een heruitgave van: Johannes Calvijn, De noodzaak om de kerk te

hervormen.

Jacques Bossuet, Het koninklijk gezag. (Bisschop Bossuet was verbonden aan het hof van de Franse absolutistische koning

Lodewijk XIV).

Decreet van Paus Gregorius VII. Immanuel Kant, Beantwoording van de vraag: wat is Verlichting?

In de Slag bij Nieuwpoort verslaat prins Maurits van Oranje een

Spaans leger in de Nederlanden.

In de Gulden Sporenslag verslaan de door handel rijk geworden

Vlaamse steden het ridderleger van hun Franse koning

In de Slag bij Poitiers verslaat de Frankische hofmeier Karel Martel de islamitische legers die Europa

binnentrekken.

In de Slag om Arnhem slagen Geallieerde troepen er niet in de brug over de Rijn te veroveren, zodat een deel van Nederland

nog onder Duitse bezetting blijft.

In de Slag bij Trenton verslaan aanhangers van de Amerikaanse

democratische revolutie onder leiding van generaal Washington

de Britse huurlingentroepen in New Jersey.

In de Slag in het Teutoburgerwoud worden drie Romeinse legioenen vernietigd door een bondgenootschap van

Germaanse stammen.

De gebroeders Montgolfier vertoonden bij Versailles een

wetenschappelijk experiment: de eerste ballonvlucht met

passagiers. In de luchtballon zaten een eend, een haan en een

schaap.

Het Duitse nationalisme zegevierde na een oorlog met

Frankrijk: Wilhelm I werd in Versailles uitgeroepen tot keizer

van Duitsland.

Tijdens de regeerperiode van koning Lodewijk XIV werd

Versailles het symbool van het absolutisme.

Tijdens de Franse Revolutie bereikte een grote groep

opstandige boeren en burgers het paleis; koningin Marie-Antoinette vluchtte via een geheime gang

naar de kamer van de koning om zich te verstoppen voor de

democratisch revolutionairen.

Na afloop van de Eerste Wereldoorlog werd in de

Spiegelzaal van Versailles het vredesverdrag ondertekend.

Vanuit het oogpunt van Europees cultureel erfgoed stelde de

Europese Unie geld beschikbaar voor het onderhoud van het paleis

en de tuinen van Versailles.

In de Griekse stadsstaat Sparta worden jongens na hun zevende verjaardag gescheiden van hun ouders en opgeleid tot soldaat.

De verlichtingsfilosoof Rousseau schrijft in “Emile” dat jongens

zonder dwang en straf moeten worden geschoold in

verbondenheid met de natuur.

De Romeinse senatoren laten hun zonen begeleiden door een

pedagoog, vaak een Griekse slaaf die moet zorgen dat de

jongens op tijd op school komen en hard werken.

In de beginjaren van de Republiek sturen ouders hun

kinderen naar stadsscholen om de Bijbel in eigen taal te kunnen

lezen.

Beleidsplannen van de Nederlandse regering zorgen

voor een spreiding van allochtonen om het ontstaan van

zwarte scholen te voorkomen.

Adellijke families zenden hun zonen naar een bevriende familie.

De zoon leert als page en schildknaap de deugden van de

ridderlijke wereld zoals eer, moed en trouw.

De Leerplichtwet in Nederland wordt aangenomen. Daarin wordt vastgesteld dat kinderen minimaal zes jaar onderwijs moeten volgen. De confessionelen zijn tegen de wet omdat niets wordt geregeld

voor christelijk onderwijs.

Tijdens een doop in de Oude Kerk weigert de geestelijke de

mis in de volkstaal te houden in plaats van het Latijn. De

aanwezige protestanten komen in opstand en vernielen beelden en

het altaar.

Op het Waterlooplein breken rellen uit tegen de Duitse bezetter

uit woede over anti-Joodse maatregelen.

In de arbeiderswijk de Jordaan worden veel vernielingen

aangericht, omdat in de crisistijd de werkloosheidsuitkeringen

worden verlaagd.

Veel Nederlanders zien op de televisie hoe tijdens het huwelijk van prinses Beatrix en Claus van Amsberg rookbommen naar de

koets van het bruidspaar worden gegooid.

Tijdens het “Pachtersoproer” worden huizen van

belastingpachters geplunderd, omdat de bevolking niet langer bestuurd wil worden door rijke

regenten.

Nadat het volksspel palingtrekken verboden wordt, komen grote

groepen arbeiders in opstand. De oorzaak van dit “Palingoproer”

wordt in verband gebracht met de sociale kwestie.

“Alea iacta est” (de teerling is geworpen), zei de Romeinse

veldheer Julius Caesar toen hij met zijn legioenen de rivier de

Rubicon overstak en naar Rome optrok.

“One small step for man, one giant leap for mankind” (een

kleine stap voor een mens, een reuzenstap voor de mensheid), zei Neil Armstrong terwijl hij de maan opstapte vanuit de Apollo

12.

“Doctor Livingstone, I presume?” (Dr. Livingstone naar ik mag aannemen?) zei de journalist

Stanley toen hij de ontdekkingsreiziger Livingstone

ontmoette die met een stoomboot had geprobeerd de oorsprong van

de Nijl te ontdekken.

“Qu’ils mangent de la brioche” (laat ze toch cake eten), zou

koningin Marie-Antoinette hebben gezegd over het hongerige

Franse volk tijdens de Franse Revolutie.

“Eureka!” (ik heb het gevonden!) riep de wetenschapper

Archimedes toen hij in bad de wet van soortelijk gewicht ontdekte en daarna naakt door de straten van de Griekse stadsstaat Syracuse

rende.

“Carpe diem” (pluk de dag), werd het levensmotto tijdens de

renaissance.

“L’état c’est moi” (de staat dat ben ik), zei Lodewijk XIV, waarmee hij zichzelf omschreef als absoluut

vorst.

Frederik de Grote Abraham Lincoln Erasmus Goebbels

Wetboek van Hammoerabi Aan het volk van Nederland Marx Marx

Enquete van de Vereniging van Academisch gevormde

Christenvoruwen

Dagboek van een huisvrouw uit Amsterdam Kant Calvijn

Gregorius VII Perikles Bossuet

Tijdens de Olympische Spelen in Berlijn won de zwarte Amerikaanse atleet Jesse Owens vier gouden medailles. Volgens een mythe liep de nationaalsocialistische rijkskanselier weg zodat hij de winnaar niet hoefde te feliciteren.

De christelijke keizer Theodosius verbood het houden van de

Olympische Spelen om op deze wijze te breken met de oude

Griekse godencultus.

Tijdens de Peleponnesische oorlog tussen verschillende

stadstaten werden de sporters uit Sparta niet toegelaten tot de

Olympische Spelen.

De Olympische Spelen vonden onder invloed van het opkomend nationalisme opnieuw plaats in

Griekenland.

Tijdens de Renaissance organiseerde advocaat Robert Dover 'Olimpick Games' in de Cotswolds in Engeland.

Miljoenen inwoners van de 197 deelnemende landen bekeken via een satellietverbinding live op tv de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Atlanta

(Verenigde Staten).

Na de ontdekking van Amerika stierven miljoenen oorspronkelijke bewoners aan door Europeanen

meegebrachte besmettelijke ziekten als waterpokken en griep.

Door slechte hygiëne en te dichte bebouwing ontstonden cholera-

epidemieën in de arbeiderswijken van de eerste industriesteden.

Tijdens veldtochten in Europa stierf een deel van het Franse democratische revolutionaire leger aan paratyfus

Tijdens en na de Eerste Wereldoorlog stierven wereldwijd meer dan 50 miljoen mensen aan de Spaanse griep.

De grote verspreiding van het aidsvirus in Amerika was te

herleiden tot een steward van de vliegmaatschappij Canadian Air.

Hij werd bekend als 'patient zero'.

Na de kruistochten arriveerden in Italiaanse steden schepen die

met pest besmette ratten meebrengen. Aan deze ziekte

stierf meer dan een derde van de Europese bevolking.

De liberalen zijn in de tijd dat er een atoomoorlog dreigde trouwe aanhangers van de buitenlandse politiek van de Verenigde Staten.

Het liberale kamerlid Samuel van Houten zet met zijn Kinderwetje

een eerste stap naar de oplossing van de sociale kwestie.

De nationaal-socialistische beweging (N.S.B.) keert zich fel tegen het individualisme van de

liberalen.

Bij de verkiezing van Mark Rutte tot partijleider van de liberale VVD

stemde bijna de helft van de leden via internet.

De grondwetherziening van Rudolf Thorbecke vormt een

onderdeel van de emancipatie van de burgerij.

Het liberale kabinet van Cort van der Linden brengt tijdens de

Eerste Wereldoorlog een grondwetherziening tot stand

waardoor algemeen mannenkiesrecht mogelijk wordt.

Voor de Romeinse keizer Augustus werd een mausoleum

gebouwd op het Marsveld in Rome.

De boeren van de Trechterbekercultuur in Drenthe bouwden hunebedden voor hun

doden. Omdat ze geen geschreven bronnen nalieten,

weten we niet precies hoe ze de hunebedden maakten.

Na de moord op Willem van Oranje lieten de Staten-Generaal

van de Republiek der Nederlanden een praalgraf

maken in de Nieuwe Kerk in Delft.

Na zijn dood werd Mohammed, de stichter van de islam,

begraven in Medina, in de Moskee van de profeet met een

groene koepel.

De kruisridder Godfried van Bouillon kreeg een graf in de Basiliek van het heilig graf in

Jeruzalem, zijn zwaard en sporen werden in een kastje

tentoongesteld.

Isaac Newton, lid van The Royal Society of London for the Improvement of Natural Knowledge (het koninklijk

genootschap voor de verbetering van de kennis van de natuur) werd begraven in Westminster Abbey in Londen. Op zijn

grafmonument werden allerlei verwijzingen naar zijn bijdrage aan de

wetenschappelijke revolutie aangebracht.

Marie Dentière, een Franse voormalige non, vond het

belangrijk dat vrouwen zich inzetten voor de Reformatie.

De Frankische koningin Brunhilde heerste na het vertrek van de

Romeinen over het noorden van Gallië.

Tijdens de oorlog tussen verschillende feodale heersers over

de troonopvolging in Engeland steunden de burgers van Londen koningin Mathilde. Maar toen de

koningin weigerde de belasting te halveren, sloten de burgers de

stadspoorten en werd Mathilde niet gekroond.

Elpenice was, voor zover bekend, de enige vrouw die openlijk kritiek

durfde te leveren op het beleid van de Atheense staatsman

Perikles.

Madame de Pompadour had als maîtresse van de absolute koning Lodewijk XV invloed op politieke

beslissingen in Frankrijk.

Agrippina oefende veel invloed uit op het bestuur van het Romeinse imperium doordat zij veel gedaan kreeg bij haar echtgenoot keizer Tiberius en later bij haar zoon

keizer Nero.

Paus Gregorius VII, als hoofd van de rooms-katholieke kerk

verwikkeld in de Investituurstrijd

Jean-Jacques Rousseau, een verlicht denker

Benito Mussolini, de Italiaanse fascistische leider Aristoteles, een Griekse filosoof Thomas Hobbes, een van de

verdedigers van het absolutisme

Friedrich Engels, een van de grondleggers van het marxistisch

socialisme.

"Het is niet mogelijk dat de soeverein het verdrag verbreekt. Om die reden kan geen van zijn onderdanen, met het excuus dat het verdrag niet meer geldt, zich onttrekken aan zijn onderwerping aan de soeverein."

"Regeringsvormen die alleen het persoonlijk belang van de heersers

dienen, zijn verkeerde regeringsvormen of corrupte vormen

van goede constituties. Zulke corrupte vormen zijn despotisch,

aangezien de stadstaat een vereniging van vrije mensen is."

"Het volk dat aan de wetten onderworpen is, moet er de maker van zijn. Alleen aan hen die een samenleving vormen, komt het toe de voorwaarden van die samenleving te regelen."

Heerschappij vraagt om discipline, het coördineren van alle krachten

(…); dit verklaart (…) veel aspecten van het praktische functioneren van de staat en de noodzakelijke strenge

maatregelen die moeten worden genomen tegen degenen die zich verzetten tegen deze spontane en

onvermijdelijke beweging."

"Industrie concentreert eigendom in de handen van weinigen. Het

vereist veel kapitaal om de kolossale vestigingen op te zetten die de kleine handelsbourgeoisie

ruïneren."

"Twijfelt ook maar iemand eraan dat de priesters van Christus moeten worden beschouwd als de vaders en meesters van koningen en vorsten en alle andere gelovigen?"

Karel werd na zijn dood vereerd vanwege zijn betekenis voor de

verspreiding van het christendom in geheel Europa.

Herodes van Idumea trad onder het Romeinse bestuur op als

koning over Judea ten tijde van de geboorte van Jezus van

Nazareth.

Frederik II van Pruisen voerde als verlicht vorst in zijn koninkrijk godsdienstige tolerantie door.

Flavius Constantinus liet zich als eerste Romeinse keizer bekeren

tot het christendom en was verantwoordelijk voor het stichten

van de Heilige Grafkerk in Jeruzalem en de St.

Pietersbasiliek in Rome.

Alexander III van Macedonië verenigde de Griekse stadstaten in zijn rijk en veroverde gebieden

ten oosten daarvan tot in het huidige India.

De Russische tsaar Peter I Romanov reisde voor studie naar Zaandam en Amsterdam. Hij had

bewondering voor de buitengewone economische bloei van de Nederlandse Republiek in

deze periode.

Nicolaas Copernicus stelde vast dat de zon centraal stond in ons sterrenstelsel, wat bijdroeg aan

de verandering van het middeleeuwse mens- en

wereldbeeld.

De sterrenkundige Abu Rayhan al-Biruni, die in dienst was van de eerste islamitische vorst in Perzië,

berekende de straal van de aarde.

De Griekse geleerde Anaxagoras werd gedwongen de stadstaat Athene te verlaten, omdat hij

onderwees dat zon en maan geen goden waren maar uit vaste

materie bestonden.

De astronoom Ptolemaeus ontwikkelde vanuit het Romeinse cultuurcentrum Alexandrië een naar hem genoemd model van

ons sterrenstelsel.

De verlichte Fries Eise Eisinga bewees door de bouw van een

schaalmodel van het zonnestelsel dat de paniek voor een dreigende botsing van planeten ongegrond

was.

Johannes Fabricius nam voor het eerst met behulp van een

telescoop de zonnevlekken en de rotatie van de zon waar. Zijn

observaties leverden een bijdrage aan de wetenschappelijke

revolutie.

Sovjetleider Breznjev en de Amerikaanse president Carter ondertekenden een verdrag

waarin zij overeenkwamen het aantal atoomraketten te

beperken.

De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Marshall

kondigde aan dat de Verenigde Staten wilden investeren in de

wederopbouw van de Europese economie.

De leiders Kennedy en Chroesjtsjov besloten na afloop

van de Cubacrisis om een directe telefoonverbinding tussen het Witte Huis en het Kremlin in te

stellen.

De Amerikaanse president Reagan riep zijn collega

Gorbatsjov op om in verband met zijn hervormingsbeleid de

Berlijnse Muur neer te halen.

Tijdens de conferentie van Potsdam beslisten de

regeringsleiders Stalin, Churchill en Truman dat ter verzekering

van de vrede Duitsland in bezettingszones verdeeld werd.

Sovjetleider Chroesjtsjov kondigde na de dood van Stalin aan, dat de Sovjet-Unie in haar buitenlands beleid een politiek

van vreedzame co-existentie ging voeren.

Bij het begin van de Nederlandse Opstand die leidde tot de stichting van de Republiek, gaf Willem van

Oranje opdracht een aarden versterking aan te leggen bij de

rede van Texel, de Schans.

Bisschop Godewald verleende, in ruil voor trouw, stadsrechten aan de stad Utrecht. De stad kreeg

hiervoor enkele privileges, zoals het recht om markten te houden en het recht een stadsmuur te

bouwen.

Fort Zeelandia bij Paramaribo werd door de Zeeuwse

slavenhandelaars ingericht als steunpunt voor hun schepen in de

transatlantische slavenhandel.

Keizer Hadrianus liet in de Romeinse provincie Brittania een muur bouwen die onderdeel werd

van de limes (versterkte grens) van het Romeinse Rijk.

De volksvergadering van de Griekse stadstaat Athene besloot

tot het bouwen van de Lange Muren, een systeem van

vestingmuren dat Athene met de haven van Piraeus verbond, om zichzelf tegen aartsvijand Sparta

te beschermen.

Toen de islamitische Moren het huidige Spanje en Portugal

veroverden, bouwden zij een groot fort vlakbij Lissabon om het

omliggende gebied te beschermen.

In De dood van Marat werd deze revolutionair door Jacques-Louis

David vereeuwigd als een martelaar die stierf voor de

idealen van de Franse Revolutie.

Met Het straatje schilderde Johannes Vermeer een weergave

van de eigen leefwereld van de burgers van de Republiek.

Met zijn schilderij De Vrijheid leidt het volk interpreteerde François

Delacroix de volksopstand van de Franse burgerij op een nationalistische manier.

Pablo Picasso schilderde Guernica als protest tegen het

fascisme naar aanleiding van het bombardement op deze Spaanse

stad.

Piet Mondriaan schilderde Victory Boogiewoogie tijdens zijn verblijf

in New York, waar hij naartoe was gegaan om de Duitse bezetting

van Nederland te ontlopen.

Sandro Botticelli sloot aan bij de herleving van de belangstelling

voor de klassieke oudheid in zijn tijd, door zijn schilderij De

Geboorte van Venus, een thema uit de Griekse mythologie.

1 2 4 3

2 1 6 5

6 3 4 5

1 2 3 4

Paus Gregorius VII J.J. Rousseau Mussolini Aristoteles

Hobbes Engels 1 2

3 4 5 6

5 6 1 2

3 4 5 6

1 2 3 4

5 6 7

Frederik de Grote Abraham Lincoln Erasmus Goebbels

Wetboek van Hammoerabi Aan het volk van Nederland Marx Marx

Enquete van de Vereniging van Academisch gevormde

Christenvoruwen

Dagboek van een huisvrouw uit Amsterdam Kant Calvijn

Gregorius VII Perikles Bossuet