Omgaan met verschillen om opbrengstgericht werken te ondersteunen

De mate waarin.......

• De school/de sectie een ambitie per groep van leerlingen definieert, bijstelt en daarop interventies bepaalt (bijv. het aanbieden van extra uren/klassen/keuzematerialen/……)

• Leraren de leeropbrengsten van leerlingen meten, analyseren (bijv. met landelijke voortgangstoetsen, analyse van toetsvragen) en daarop het leerproces aanpassen

sectie s s s s s s s s s s s

Afdelingsteam Afdelingsteam Afdelingsteam Afdelingsteam

VISIE op het onderwijs in de schoolOmgaan met verschillen om

ook Opbrengstgericht te kunnen werken

Klassenmanage-ment

DIFFERENTIATIE en leerstofaanbod

ZELFSTANDIGHEID en de vorm van leerstofaanbod

ANALYSE van en vervolg op resultaten toetsen

SECTIE KRACHT

Vakinhoud + Doorlopende leerlijnen (Se-Ce, toetsen,enz)

 

Waarom zou je willen differentiëren ?????

• Is het effectief, heeft het zijn waarde bewezen?

• Maakt het voor jou als docent het werk gemakkelijker?

• Is het voor leerlingen goed?

• Past het bij jouw visie op leren?

• Is er een relatie met de visie van de school?

• Kan de sectie de uitdaging aan?• ………………………………………………………

Waarom?

• http://www.zie.nl/video/ingezonden/Musharaf-in-Education-Yorkshire/m1mz9ivf9f1r

Effectiviteit van differentiëren…….

• In zijn boek Visible Learning; a synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement (2009)vergelijkt John Hattie de resultaten van meer dan 50 000 onderzoekingen over de hele wereld zoals die zijn samengevat in meer dan 800 eerder gepubliceerde meta-studies.

• Voor de uitkomsten heeft hij met behulp van statistische technieken een soort barometer ontwikkeld. Globaal komt dat neer op drie categorieën: Slechter, even goed of (veel) beter dan gebruikelijk.

• Waar hij in alle gevallen naar kijkt is in hoeverre de onderzochte factoren bleken bij te dragen aan het verbeteren van leerlingprestaties.

Aandachtspunten:Op sectieniveau

• Voor betere leerresultaten blijkt het te helpen als telkens weer ter discussie wordt gesteld:

o Wat moeten leerlingen leren?o Hoe denk ik dat dit het best georganiseerd kan worden?o Waar baseer ik dat op?o Wat heb ik (hoe kom ik) aan bewijs dat het ook echt waar is?o Welke mogelijkheden hebben leerlingen die “kennen/kunnen”****

• NB Klassengrootte maakt nauwelijks verschil in leerresultaat omdat docenten hun onderwijs niet aan die grootte aanpassen. Kleinere klassen hebben wel effect op de workload van docenten.

• NB ability grouping (homogenere groepen)levert geen effect op.• NB Zitten blijven is duur, heeft grotere drop out en levert uiteindelijk eerder

slechtere dan betere resultaten.

Vervolg ….

Op leraarsniveau • Het focus moet zijn op het leren en het helpt om daarbij achterstevoren te

denken: Begin niet bij het boek of het programma, maar bij de vraag wat het concreet moet opleveren en redeneer terug. Dus:

o Wat moet leerling aan het eind concreet weten, kunnen, vinden, willen?o Wat is het minimumcriterium om te kunnen zeggen dat dit is gelukt?o Hoe laat leerling zien dat hij daaraan voldoet? En als … wat dan? *****o Wat moet leerling doen (leeractiviteit) om dat te bereiken?o Wat voor materiaal (taken, input, hulpmiddelen, media) is er nodig om dat te

kunnen?o Wat moet docent (vooraf, tijdens en aan het eind) doen om te bewerkstelligen

dat leerling 4 doet.• NB Wat LEERLINGEN doen maakt het grootste verschil. Leerlingen die actief

bezig zijn met het zoeken, uitvinden, maken van dingen blijken de beste resultaten te boeken.

• Dus??: De kwaliteit van docenten (in termen van goede leerresultaten) zit meer in wat zij leerlingen kunnen laten doen dan wat zij zelf doen

• NB Vakkennis is nodig, maar er is geen verband vastgesteld tussen het niveau daarvan en de leerresultaten.

Vervolg Didactiek

• Werken in kleine groepen (bv. cooperative learning) levert betere resultaten, mits

o Leerlingen training krijgen in het effectief werken in groepeno Het materiaal en de taken geschikt zijn voor deze manier van

werken.• Allerlei vormen van samenwerking tussen leerlingen die leiden tot onderling

overleg (tutoring, wederzijdse feedback, in twee- of drietallen aan taken werken, etc.) verhogen de leeropbrengsten.

• Betrokkenheid leerlingen bij het bepalen van doelen, monitoring van het proces, beoordeling van de resultaten, belonen talenten/goed werk, toekenning van ‘rewards’ werkt positief.

NB Je moet leerlingen leren hiermee te werken, afspraken maken. Ongestructureerde en ongestuurde keuzevrijheid van leerlingen heeft een negatief effect.

• Hoge verwachtingen, eisen stellen (‘uitdaging’) en aanmoediging hebben positief effect. Positieve feedback met keuzes wekt zeer positief

• Duidelijke invloed van convergente differentiatie in relatie tot leerdoelen • Moeilijke doelen (wel net binnen bereik) leveren betere resultaten dan

makkelijke. (Proberen ‘eigen records te verbeteren’)

De leerling van consument naar producent vankennis en vaardigheden

VOORWAARDENwat je ook kiest dit moet: check 1

• Docentgedrag: checken:– Overzicht hebben over de leerstof/methode/eigen accenten – Klassenmanagement oké– Onderzoeken van prestaties, analyse na de toets– Bevorderen zelfsturing– Accepteren van verschillen( meer of minder getalenteerde ll)

• Ll moeten zelfstandig (leren) werken:– Passende opdrachten, betekenisvol– Keuzemogelijkheden– Weektaken/overzichtelijke opdrachten (niet studie”wijzer”)

• Klasseninrichting aanpassen:– Functietafels (nakijktafel/instructietafel/opdrachtentafel,enz.)– Werken in tweetallen (of groepjes) is mogelijk– Bereikbaar materiaal (vooruit denken)– Looproutes kort houden

Concept checklist om met de sectie stand van zaken te inventariseren

»Zie bijlage A• Bekijk in 2-tallen de lijst • Doe samen een uitspraak over:oKan een sectie zichzelf hiermee evaluerenoIs dit een vertrekpunt voor een actieplanoGeschikt voor individuele doelen docenten

Hoe kan je dit gebruiken?

Oplossingen zoeken kost energie en tijd!

• In de vormen waarin je de leerling laat werken: variatie motiveert, motivatie bevordert verantwoordelijkheid en zelfstandigheid

• In de manier waarop je het werk aanbiedt: kan de leerling overzicht krijgen, moet iedereen alles en hetzelfde doen, weektaken/periodeboek, welke instructiemomenten/wanneer eigen tijd

• In welke inhoud je aanbiedt: alles hetzelfde, is er keuze, alternatieve routes,

• In je organisatie in het lokaal: de indeling, de materialen, speciale momenten, functietafels

Samen met de sectie kijken naar leerstofaanbod

• Zie bijlage B

Voorbeeld checklist “gids”

Het gaat dan in ieder geval om de volgende zaken waar een leerling antwoord op kan geven na het bekijken van de periodegids:

• Wat moet ik leren, welke kennis moet ik hebben aan het eind?• Wat moet ik kunnen, welke vaardigheden worden er van mij verwacht?• Hoe moet/kan ik alle dingen leren?• Wat moet ik al weten om dit te kunnen leren?• Is het vorige hoofdstuk belangrijk, kan ik ergens vinden waar ik kan kijken naar

dingen die ik niet snap?• Waar kan ik begeleiding krijgen? Bij alles?• Wanneer is er instructie over moeilijke stof?• Welke hulpmiddelen kan en mag ik gebruiken?• Hoeveel tijd krijg ik overal voor?• Waar zal de “toets”/test over gaan? Zijn er voorbeelden of proeftoetsen?• Mag ik een diagnostische toets of een oefentoets doen?• Wanneer is de toets/test? Mag ik ook eerder toetsen?

vervolg• Word ik ook op andere zaken beoordeeld?• Wat gebeurt er als de toets niet voldoende is?• Mag ik met anderen samen werken of moet ik alles alleen doen?• Moet ik alle vragen/opdrachten maken?• Wie controleert de antwoorden/oplossingen?• Krijg ik een cijfer? Hoe komt mijn cijfer tot stand?• Als ik alles gemaakt heb ben ik dan klaar voor de toets/test?• Wat is heel belangrijk om te weten of te leren?• Als ik eerder klaar ben met alles wat dan?• Welke groepsopdrachten zijn er? Met een cijfer? Waarvoor dan?• Moet ik alles alleen doen? Wat mag samen?• Waarom loont het de moeite om in mijn eigen tempo te werken?• Kan ik ook dingen zelf kiezen, bijvoorbeeld als ik een activiteit leuk vind?• Moet ik de volgorde van het boek aanhouden?• En andere vragen die passen bij jullie manier van werken en onderwijs visie!

Omgaan met verschillen opbr. ger. werken en zelfstandigheid CHECK 2:

• Werken vanuit het leerstofaanbod maar je kunt ook eerst differentiëren n.a.v. de toetsen (of beide tegelijkertijd…..)

leerstofaanbod toetsresultaten

Werken met de sectie aan ;• Welke leerstof aanbieden• Hoe de leerstof aanbieden• Maken keuze materialen• Gebruik regelen/afspraken ll+doc

Werken met de sectie aan ;• Welke toetsen aanbieden• Hoe de toetsen registreren• Programma na de toets• Gebruik regelen /afspraken ll+doc

Stappenkaart vanuit leerstofaanbod

• Zie de bijlage C in de map (werkmodel)

• Bekijk samen de stappenkaart en evalueer de stappen

• Geef aan welke stappen nog toegevoegd zouden kunnen worden

• Plenair bespreken van de stappenkaart

Keuzemap per sectie/leerjaar

• De keuze map is er voor leerlingen die hun werk “klaar”hebben en die van de docent toestemming hebben gekregen werk uit de keuze map te kiezen. In deze keuze map zitten opdrachten die gevarieerd zijn al naar gelang ze bij een vak passen. De opdrachten geven de leerlingen meer inzicht in het vak waar ze op dat moment mee bezig zijn en geeft ze de mogelijkheid zich te verdiepen in onderwerpen welke ze zelf kiezen:

• o Langere en kortere opdrachten• o Moeilijke of juist eenvoudige opdrachten• o Lees-, luister-, spreekopdrachten• o Individuele en groepsopdrachten• o Ict opdrachten, puzzelopdrachten, ontwerpopdrachten• o Algemene of bij een hoofdstuk passende opdrachten• o Nog door leerlingen(interesses) binnen een bepaald kader in te

vullen • o Verdiepende of verbredende opdrachten• o Oefenopdrachten• o Voorbeeld toetsvragen

Vanuit de toetsresultaten

• Zie de bijlagen D en E in de map.

• Plenair bespreken van de materialen

• Hoe kan je dit gebruiken?