Gerlach Instituut

jaar 3, les 5-6

Storytelling, non-verbale Communicatie en heldere taal

Wat is storytelling?

Een verhaal vertellenWie konden er lezen vóór de introductie van de boekdrukkunst?Hoe droegen andere mensen kennis over?Kenmerken van orale overdracht

De eerste pogingen

Wie van u tekent, schildert, schrijft, maakt keramiek, houtsnijwerk?Wie heeft zijn eerste tekeningen, schilderijen of schrijfsels nog?Meteen een meesterwerk?Joshua Foer (e.a.): “Hoe kan de Griekse literatuur zijn begonnen met een meesterwerk?”

Mogelijke verklaring• Ilias (24 boeken, genummerd

volgens Griekse alfabet, met elk ca. 800 verzen) en Odyssee zijn een losse verzameling van liederen.

• Mondeling overgedragen van generatie op generatie

• Door Homerus opgeschreven• Kenmerkend: de vele bijvoeglijke

naamwoorden die voor oriëntatie zorgen: de slimme Odysseus, de lachende Aphrodite etc

Een verhaal volgens Aristoteles

• Een geheel dat een handelingsverloop uitbeeldt

• Heeft een begin, een midden en een eind

• Heeft samenhang (waarschijnlijkheid, noodzakelijkheid)

• Omslag in het lot van de held• Kan worden overzien en onthouden

Storytelling nu

• Verhalen vermaken, boeien, dragen kennis en ervaring over

• Verhalen nemen mensen mee naar de toekomst

• Maar vooral: verhalen blijven hangen

• Iedereen draagt verhalen en kan verhalen vertellen

• Waar was je en wat deed je op 9 september 2001?

Waarom verhaal vertellen?

• Wel eens een ondernemer zijn ‘verhaal’ horen vertellen?

• Een ‘misson statement’ gelezen?• Een ‘elevator pitch’ gehoord• Wat weet je er nog van?

Theo Hendriks: “No Story No Glory”

• Hendriks: “Een verhaal laat zien wie je bent, waar je voor staat en waar je voor gaat.”

• Helpt (grote) bedrijven hun verhaal (corporate story) te vertellen

• Een goed verhaal onderscheidt je van anderen, blijft hangen en wekt sympathie.

• Een goed verhaal bindt medewerkers en zorgt voor trots

Vormeisen (1)

• Hoofdpersoon heeft karakter• Hoofdpersoon heeft een nobel doel• Het gaat niet allemaal vanzelf goed,

er moeten obstakels overwonnen worden

• Maar: onze held staat niet alleen• Tijdens de ommekeer komt het

inzicht, de ‘les’

Vormeisen (2)

• Niet abstract maar concreet• Niet mechanisch maar menselijk• Niet complex maar eenvoudig (‘Hi’)• Niet groot maar klein (‘Ann Nixon

Cooper’, zie slide 15)

Jon Favreau

• Goed verhaal belangrijker dan soundbite

• Goede soundbite haalt het journaal maar wordt snel vergeten

• Goed verhaal blijft hangen.• Voorwaarde: een goede

boodschap. Begin dus in het midden.

Hoe ging hij te werk?

• Boek Obama gelezen• Interviews lezen• Antwoord aan brievenschrijvers

lezen• Team dat onderzoek doet

Do’s and don’ts

• Inspireren (terugblikken op sleutelmomenten in de geschiedenis, punt op de horizon beschrijven)

• Overtuigen• Niet door uit te leggen (curse of

knowledge, Kerry vs Bush)• Wel door emotionele verhalen over

inspirerende voorbeelden

Meesterlijke zet

Overwinningsspeech 2008

Niet: lange lijst met te bedanken mensen

Wel: met een zin met veel lading: “They said this day would never come”

En: met Ann Nixon Cooper

http://www.youtube.com/watch?v=OiskE1Jsr6A&feature=fvst

Meer weten?

• Joshua Foer, ‘Het Geheugenpaleis’, De Bezige Bij

• Ted-talk Joshua Foer: http://www.youtube.com/watch?v=U6PoUg7jXsA

• No Story No Glory, Theo Hendriks, Levboeken 2012

• Interview met Jon Favreau (vanaf 28’) http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1373969

Non-verbale communicatie

Wat is non-verbale communicatie

• Lichaamshouding• Gestiek• Gelaatsuitdrukking• Toonhoogte, volume, tempo van spreken• Kleding• Sieraden• Make-up• Tatoeages • Sterk cultureel/geografisch bepaald

Mythe ontzenuwd

• 93% van de alle communicatie is non-verbaal

www.debatrix.com/nl/2011/03/hoeveel-procent-van-jouw-communicatie-is-non-verbaal/

Tellen

• Hoe tellen wij? 1, 2, 3 etc

• Hoe tellen Italianen?

Thumbs up!

• In het Westen: okay• In Italië: 1• In Japan: 5• In Griekenland: krijg de klere!• Op en neer bewegend: mag ik een lift?• Klein Duimpje…

Als een vrouw …… tegen haar zin in haar blootje wordt gezien, bedekt ze (volgens Barbara en Allan Pease) : • In VS en UK: haar borsten en haar geslacht• In Zweden: alleen haar geslacht• Een islamitische vrouw: haar gezicht• Een vrouw op Sumatra: haar knieën• Een vrouw op Samoa: haar navel

Lekker…

• In Nederland• In Italië

Wie kussen we (en hoe vaak)?

• Man die man kust: in Nederland nog tamelijk ongebruikelijk, in Zuid-Europa normaal• Beneden de rivieren: 3 zoenen.• Boven de rivieren of (bijvoorbeeld) in Frankrijk: 2 zoenen.• Ongemakkelijke toestanden…

Wat denken we als… (I)

• iemand voortdurend aan zijn handen of kleding zit te wriemelen• iemand transpireert (Kennedy vs Nixon)• iemand aan zijn neus zit• iemand steeds wegkijkt• iemand veelvuldig met de ogen knippert• iemand gaapt

Wat denken we als… (II)

• iemand de wijsvinger voor de lippen houdt

• iemand ons niet aankijkt/naar de grond kijkt

• iemand voor ons buigt

• iemand heel snel praat

• iemand heel zacht praat

• een vrouw vaak met haar handen door haar haar strijkt?

Wat denken we als… (III)

• iemand zijn schouders laat hangen• iemand de armen gekruist voor de borst houdt• iemand de armen op de rug houdt• iemand de benen over elkaar slaat• iemand staat te wiebelen op zijn voeten• iemand de benen ver uit elkaar zet

Wat denken we als… (IV)

• iemand met zijn hoofd knikt• iemand met zijn telefoon zit te spelen

Een handdruk overtuigt …

• NIET als het een bosje wortelen of een dode vis is• NIET als het een bankschroef of bottenkraker is• WEL als je de handpalm verticaal houdt en evenveel druk geeft als de ontvanger• Handdruk niet geslaagd? Doe het over!

Overtuigend liegen?

• Is moeilijk; ons lichaam liegt niet• Tip: laat het aan vrouwen over• Zij herkennen emoties beter…• en kunnen ze daarom beter manipuleren…!• Ben je aantrekkelijk? Dan kun je je wat meer veroorloven.

Let op!

• Signalen zijn vaak voor meerdere interpretaties vatbaar.

• Wees dus voorzichtig met je conclusies

Aardig: http://tinyurl.com/pa3dw7a

Een voorbeeldDe GGD heeft aangegeven in haar advies dat er géén medische indicatie is voor een gereserveerde gehandicaptenparkeerplaats. Ofschoon uw loopafstand beperkt is, wordt u in staat geacht, met krukken, 50 meter te kunnen lopen. Het advies van de politie stelt daarentegen dat het, op grond van een hoge parkeerdruk, niet altijd mogelijk is binnen een afstand van 50 meter een vrije parkeerplaats te vinden. Gezien dit gegeven hebben wij, niettegenstaande het advies van de GGD, besloten u een gereserveerde gehandicaptenparkeerplaats toe te kennen.

Heldere taal

Wat gaat er fout?De GGD heeft aangegeven in haar advies dat er géén medische indicatie is voor een gereserveerde gehandicaptenparkeerplaats. Ofschoon uw loopafstand beperkt is, wordt u in staat geacht, met krukken, 50 meter te kunnen lopen. Het advies van de politie stelt daarentegen dat het, op grond van een hoge parkeerdruk, niet altijd mogelijk is binnen een afstand van 50 meter een vrije parkeerplaats te vinden. Gezien dit gegeven hebben wij, niettegenstaande het advies van de GGD, besloten u een gereserveerde gehandicaptenparkeerplaats toe te kennen.

Dít gaat er fout (I)

• Zinnen te lang (regel: niet langer dan 20 woorden)

• Tangconstructies(De lezer, die soms ongeconcentreerd

en onnauwkeurig leest, vindt tussenzinnen en bijzinnen vaak verwarrend.)

Dít gaat er fout (II)

• Voorzetselketensdoor middel van – metondanks het feit dat – hoewelten behoeve van – voorzodanig dat – zodatmet betrekking tot – over, voorin verband met – over, doorgelet op het feit dat – omdat, doordat

Dít gaat er fout (III)

• Formeel taalgebruikomtrent – overindien - alshetgeen – dat, wataangezien – omdat, doordatalsmede, alsook – en, en ookdoch - maarbij dezen - hierbij

Dít gaat er fout (IV)

• Vage taal en …Een vijftal personen, circa, ongeveerEnigszins, wat, een beetje, nogal…Soms, af en toe, incidenteel, dikwijls,

vaakBinnenkort, later, zo snel mogelijkVeel, weinigEigenlijk, best wel, redelijk watMen

Dít gaat er fout (IV)… en vergadertaal/jargonBilateraaltjeVigerend beleidSpeerpuntoverstijgende actiesIn je kracht staanHet heeft mijn aandachtProactiefJe ding doenDe voorkant van het probleem

Dít gaat er fout (V)

• Passieve taal Kenmerk: (vervoeging van) worden of

zijn als persoonsvormVoorbeeld: Als het project is afgelopen,

wordt geëvalueerd of het succesvol was.

Taalkundig fout j/n?Wat is dan het bezwaar?“Taal van de angsthaas”

Passieve taal (2)

“Op 7 november wordt u gebeld door een van onze medewerkers.”Beter: “Een van onze medewerkers belt u op 7 november.” (liefst naam erbij!)“Er worden maatregelen genomen om de werkdruk te verlichten.”Liever: “De directie neemt maatregelen om de werkdruk te verlichten.”Hoe kan het nog duidelijker, concreter?

Passieve taal (3)

Passieve taal versluiert.Laat in het ongewisse wie verantwoordelijk is.Maakt niet duidelijk waarom de handeling gebeurt. Dus: actief schrijven.

Even terug naar het voorbeeldDe GGD heeft aangegeven in haar advies dat er géén medische indicatie is voor een gereserveerde gehandicaptenparkeerplaats. Ofschoon uw loopafstand beperkt is, wordt u in staat geacht, met krukken, 50 meter te kunnen lopen. Het advies van de politie stelt daarentegen dat het, op grond van een hoge parkeerdruk, niet altijd mogelijk is binnen een afstand van 50 meter een vrije parkeerplaats te vinden. Gezien dit gegeven hebben wij, niettegenstaande het advies van de GGD, besloten u een gereserveerde gehandicaptenparkeerplaats toe te kennen.

Zo kan het ook…

U krijgt een gehandicaptenparkeerplaats. Hiermee wijken we af van het GGD-advies. Daarin staat dat u met krukken 50 meter kunt lopen, waardoor er geen medische indicatie is voor een parkeerplaats. De politie geeft echter aan dat u uw auto niet altijd binnen 50 meter kunt parkeren door de parkeerdrukte op de Bongerd en omliggende straten.

Zoek de verschillen…

Naar aanleiding van ons telefonisch onderhoud van maandag 4 november jl. deel ik U mede, dat de door U gevraagde huwelijksdatum d.d. 6 januari om 13.30 uur op het Stadhuis akkoord is.

Op 4 november 2013 vroeg u telefonisch informatie voor het plaatsen van een hekwerk in uw tuin.

Dus…

Schrijf actief, niet passiefHoud je zinnen kort, knip lange zinnen in tweeënGebruik geen moeilijke woordenVermijd tangconstructiesLaat jargon achterwegeWees concreetSchrijf verzorgde spreektaal

Interessant

www.onzetaal.nlwww.beterspellen.nlwww.taaltelefoon.vlaanderen.bewww.vandale.nlwww.vaagtaal.nl