Overtuigen

• Wie staat open voor de mening van anderen?• Wanneer sta je open voor een andere mening?• Wat is belangrijker: vorm of inhoud?

Uitstapje…

Debat JFK versus Richard Nixon• Oordeel radioluisteraars: Nixon winnaar van debat• Oordeel televisiekijkers: JFK winnaar van debat. • Waarom?

Retoriek

1) Bombast

2) Gezwollen taal (‘holle retoriek’)

3) Woordenpraal

4) Leer der welsprekendheid

Waar begon het?

• Griekenland…

In welke context?• Rechtszaken• Politieke vergaderingen• Gelegenheidsbijeenkomsten (‘bruiloften en partijen’)

Eerste werken:

• 4de eeuw voor Chr.: eerste boeken over overtuigingsmiddelen (alle verloren gegaan)• Aristoteles, ‘Retorica’, ca. 330 v. Chr.• Quintilianus, ‘Opleiding tot redenaar’, 95 n. Chr.

Quintilianus:

Overtuigend betoog heeft volgende kenmerken:• Inhoud• Ordening• Verwoording• Presentatie

Nog een onderverdeling…:

Stijldeugden:• Correct• Duidelijk• Aantrekkelijk• Passend

En nog een…

• Logos (logica, argumentatie)• Ethos (karakter)• Pathos (emotie)

Logos (argumentatie)

• Vergelijking: ‘Als het systeem van orgaandonatie in België werkt, waarom zou het hier dan niet werken?’• Gezag: ‘Dit blijkt uit een rapport van TNO’• Generalisatie: ‘Ik heb hem twee keer zijn hond zien slaan’

Ethos (karakter, geloofwaardigheid)

Is de spreker:• deskundig?• eerlijk? Geef hij een volledige, genuanceerde voorstelling van zaken?• ons welgezind?

Pathos (emotie):

• “Dames en heren, stelt u zich voor hoe de benadeelde zich voelt”

• Wijs op de verderdelijke aard en het wrede karakter van de misdaad

• Schilder de (bloedige) details!

Maar ook: humor

Reagan (toen 73) versus Mondale, op de vraag of hij niet te oud was:

http://www.youtube.com/watch?v=LoPu1UIBkBc

Ofwel:

“Ik verklaar hierbij dat ik van leeftijd geen issue zal maken tijdens deze campagne – ik zal de jeugdigheid en onervarenheid van mijn tegenstander niet om politieke redenen uitbuiten.”

Winston Churchill en lady Nancy Astor

“Winston, if I were your wife, I would poison your tea!’

“Nancy, if I were your husband…”

En vleien…

“Persoonlijk vind ik dit ingewikkelde materie is, maar ik ben ervan overtuigd dat u veel slimmer bent dan ik en dat u het sneller begrijpt dan ik.”

Lange speech: niet handig

• Waarschijnlijk langste speech ooit: Fidel Castro, 26 september 1960, Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

• Lengte: viereneenhalf uur.

• Bent u er nog?

Lange speech: zelfs fataal• President Harrison (1841): ruim 8000 woorden• Twee uur lang buiten in de kou zonder jas. Harrison vatte hij kou, liep een longontsteking op. • Maand later dood. • Langste inauguratierede ooit, kortst dienende president.• Dus… hou je speech(es) kort!

Enkele stijlmiddelen

• Allusio• Anafoor• Antimetabool

AllusioToespeling naar bekende personen, gebeurtenissen, situaties of teksten die alleen.

Voorbeeld: I Have A Dream

Toespelingen op de bijbel, de Onafhankelijkheidsverklaring en veel meer

Antimetabool (I):

Herhaling van (groepen van woorden), maar dan in omgedraaide grammaticale volgorde. Bijvoorbeeld…:

• “Je kunt een kind uit de oorlog halen, maar hoe haal je de oorlog uit een kind?” (Warchild)

Antimetabool (II):• “Als de berg niet tot Mohammed komt, zal Mohammed tot de berg komen.”• Whether we bring our enemies to justice or bring justice to our enemies, justice will be done.” (George W. Bush)• “Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country.” (JFK)

Tijd over?• Speech Steve Jobs op Stanford University (15 min,): http://www.youtube.com/watch?v=UF8uR6Z6KLc• Barack Obama: ‘Ann Nixon Cooper/Yes we can’ (3’30’’): http://www.youtube.com/watch?v=OiskE1Jsr6A&feature=fvst