Geopark de Krijtzee, een kans voor Zuid-Limburg

24
Geopark de Krijtzee een kans voor Zuid-Limburg

Transcript of Geopark de Krijtzee, een kans voor Zuid-Limburg

Geopark de Krijtzee

een kans voor Zuid-LimburgJaap Spee, juni 2015

InhoudActueelBegrippenIntroductie

– Een Geopark– Quickscan Alterra – Wageningen UR– Bestaand geopark in NL– Nieuwe geoparken in NL– Perspectief destinatie Holland 2025

Het idee– Geologie van Zuid-Limburg– De Krijtzee– Het Limburgse Krijt– Geopark de Krijtzee– Leven in de Krijtzee

De uitwerking– Samenwerking– Succesvolle opzet– Verhaallijn– Ter overweging

Actueel

(Dagblad van het Noorden, 22 april 2015)

Begrippen• Geotoerisme

toerisme dat zich specifiek richt op het aardkundige karakter van een gebied en dat de duurzame ontwikkeling ervan stimuleert

• Geoparkgebied met bijzonder geologisch of geomorfologisch erfgoed dat van internationale betekenis is

• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)VN organisatie die moet bijdragen aan vredesopbouw, armoedebestrijding, duurzame ontwikkeling en interculturele dialoog door onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie

• Global Geoparks Network (GGN)een door UNESCO ondersteunt netwerk van geoparken gericht op de promotie en het behoud van het geologisch erfgoed van de aarde en op het stimuleren van duurzame ontwikkeling in deze gebieden

• European Geoparks Network (EGN)netwerk van Europese geoparken en onderdeel van het GGN

Introductie

Een Geopark• Doel

– geodiversiteit beschermen– geologische geschiedenis vertellen in relatie tot de natuur en het

culturele erfgoed – duurzame ontwikkeling (o.b.v. geotoerisme)

• Effect vergroting maatschappelijke bewustwording over:

– door geologische processen veroorzaakte natuurrampen – klimaatverandering– duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen, inclusief

plattelandsontwikkeling en ‘groen toerisme’ – respect voor de leefomgeving en behoud gaafheid van het landschap

• Statustoegekend door het Global Geoparks Network (GGN) dat opereert onder auspiciën van UNESCO

Quickscan Alterra - Wageningen UR (1) (opdracht ministerie EZ - aug 2014)• Vraag:– Wat zijn consequenties van aanwijzing geoparken in NL?

• Conclusies:– Kandidaatstelling geopark past als bottom-up proces bij

decentralisatie en bij ‘natuur die midden in de samenleving staat’

– Aanwijzing als geopark hoeft geen nieuw beschermingsbeleid met zich mee te brengen

– Uiteenlopende opties van betrokkenheid EZ bij geoparken mogelijk

– Geoparken bieden kansen maar ook risico’s

Quickscan Alterra - Wageningen UR (2) • Kansen:

– Versterking regionale toeristische economie• inspelen op internationale groei van geotoerisme (rapport Dowling 2010)

– Versterking regionale samenwerking en identiteit• versterking lokale en regionale netwerksamenleving

– Vergroting internationale bekendheid– Vergroting bewustwording over aardkundige, landschappelijke en

culturele waarden bij lokale bevolking en breder toeristisch publiek

• Risico’s:– Financiële continuïteit van lokale Geopark-organisaties– Verwatering status van Werelderfgoed-sites door ‘concurrentie’

met geoparken

Bestaand geopark in NL• Geopark de Hondsrug (Drenthe)

– ontstaan uit regionaal streven naar 1e UNESCO Geopark NL i.v.m. kansen:• voor behoud en ontwikkeling aardkundige en cultuurhistorische

waarden• toeristisch-recreatieve voorzieningen• netwerkvorming => benutten van regionaal potentieel

– aansluiting bij wens van EGN voor deelname NL in netwerk– medegefinancierd met Europese subsidie (Interreg-project)– bezit officiële status sinds sep 2013

• onderdeel van EGN (64 geoparken in 22 landen)

– nov 2015: besluit of Geoparken van GGN/EGN officieel een UNESCO status krijgen

Nieuwe geoparken in NL• Aandachtspunt - Quickscan Alterra:– GGN wil verhaal ontstaan aarde vertellen– Geopark moet iets toevoegen aan dat verhaal– Unieke onstaansgeschiedenissen per land is wenselijk=> beperkt aantal geoparken in NL mogelijk

• Geopark de Hondsrug – IJstijd als onderliggend thema

• Nieuw geopark – Ander thema uit aardgeschiedenis ligt voor de hand

Þ Kans Zuid-Limburg: thema ‘de Krijtzee’

Perspectief Destinatie Holland 2025NBTC Holland Marketing – rapport 2013• Enkele conclusies:

– Bijna 16 mln. buitenlandse verblijfgasten in 2025 (12,2 mln. in 2012) – mits voldoende invulling 5 B’s van destination marketing

(bereikbaar-beschikbaar-betaalbaar-beleving-bekend)

• Toegevoegde waarde Geopark binnen 5 B’s:– Beleving:

Geopark draagt bij aan rijkere beleving door verhalen fysiek en communicatief te verbinden en te koppelen aan de verhalen van ‘Holland’

– Bekend:Geopark (lid van EGN/GGN) vergroot internationale bekendheid van regio , zeker met oog op mogelijk officiële UNESCO status (zie bericht Geopark de Hondsrug)

Het idee

Bron: wikipedia(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/Mosasaurus_beaugei1DB.jpg

Geologie van Zuid-Limburg (1)• geologisch gezien uniek in NL

– afzettingen uit Carboon en Krijt aan/dicht onder oppervlak• Carboon (360-286 mln jaar geleden)

– Steenkool-, zand- en kleilagen– in mijnen en klein deel aan oppervlak in Geuldal bij Epen– aan oppervlak door opheffing en erosie

• Krijt (144-65 mln jaar geleden)– afzettingen (direct op Carboon) tot 140 m dik– zanden en kalken – kalk afkomstig van skelet zeedieren uit Krijtzee– krijtrotsformaties met vuursteenknollen– rijk aan fossielen

• deel Krijtafzettingen bedekt door rivierafzettingen Pleistoceen en Holoceen

Geologie van Zuid-Limburg (2)

De Krijtzee• Laat-Krijt (70 tot 65,5 miljoen jaar geleden)• ondiepe tropische zee

– vergelijkbaar met Atlantische Oceaan rond Bahama's nu

• rijk aan planten en dieren: – koralen – zee-egels – zeegrassen– ammonieten – Mosasauriërs (maashagedissen)– vissen (waaronder haaien)– schildpadden

Bron: Naturalis

Het Limburgse Krijt• Focus op zuidelijke deel Zuid-Limburg

– waar Krijtafzettingen aan oppervlak of bedekt door rivierafzettingen Pleistoceen en Holoceen

• Krijtgebied Z.Limburg na verwijdering afzettingen Holoceen/Pleistoceen:

Krijtafzettingen

Geopark de Krijtzee

Leven in de KrijtzeeEr zit volop leven in het geologische landschap van het Geopark!

De uitwerking

Samenwerking• Brede samenwerking tussen:– stakeholders • eigenaren, beheerders, overheden

– partners uit verschillende werkvelden• geologie, natuur, cultuur, onderwijs, toerisme en

agrarische sector

• Bereiken status Europees Geopark– moet worden verdiend door als regio zelf het initiatief te

nemen– EGN kiest voor ‘bottom-up’ benadering bij totstandkoming

geoparken

Succesvolle opzet1. Identificeren van interessante geologische, archeologische,

biologische, historische en culturele locaties, en het creëren van netwerken ervan.

2. Interdisciplinair onderzoek naar kansen voor verbeteringen• faciliteren van geotoerisme• bescherming van geologisch erfgoed

3. Kansen vertalen in sociale, economische en culturele projecten m.b.v. actieve participatie en betrokkenheid lokale gemeenschap.

4. Initiëren van innovatieve activiteiten op het gebied van educatie, marketing en maatschappelijke bewustwording.

VerhaallijnNetwerken vertellen verhalen, mogelijke thema’s

1. Het leven voor de Krijtzee2. Het leven in de Krijtzee3. Kalkafzettingen: ontstaan en erosie4. Het leven met het kalk: • de Neolithische (r)evolutie

5. Het leven in het kalk: • Mergelkerken, -hoeven, -huizen en -kastelen

6. Het leven onder het kalk: • de mijnbouw

7. Het leven op het kalk: • de duurzame toekomst van Zuid-Limburg

Ter overwegingUitbreiding met:

• Aansluitend Krijtgebied Duitsland: Aachener Kreide• Aansluitend Krijtgebied België: Voerstreek (Limburg) en deel van

provincie Luik

– Voordelen:• 1e European Geopark dat is gevestigd in 3 landen

» interessante ontwikkeling voor EGN» nu 3 van 65 parken EGN in 2 landen, rest in 1 land

• Kans voor versterking Euregio Maas-Rijn • Vergroting financieringsmogelijkheden EU (Interreg V)

Geopark de Krijtzee:Terug naar de toekomst!