geonieuws - mineralogie · itl geonieuws maandblad van de mineralogische kring antwerpen v.z.w....

itl geonieuwsmaandblad van de

mineralogische kring antwerpen v .z .w .22(8), oktober 1997

manco paleteen primeur : mka-pcfranklin en sterling hifi, new jerseygeo-nieuws kort

mineralogische kring antwerpen vzw

Oprichtinqsdatum : 11 mei 1963

Statuten : nr . 9925, B .S . 17 11 7 7Zetel : Ommeganckstraat 26, Antwerpen

BTW-nummer : 687 082 474Wettelijk depot : Kon . Bib . België BD 334 3Verschijningsdata : maandelijks, behalve in juli en augustus .Redakteur en verantwoordelijke uitgever : H . DILLEN, Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas .Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd enlof openbaar gemaakt door middel van druk ,fotokopie, mikrofilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van d euitgever .Betalinge nBelgie

kontributie :

bankrekening 789-5809102-8 1andere betalingen : bankrekening 789-5809102-81 of postrekening 000-1155095-19 .

Nederland :

alle betalingen :

girorekening (NL) 51 91 10 (betalingen in gulden) .Al deze rekeningen staan op naam van M . K .A. v .z .w., Marialei 43, B-2900 Schoten .

NUTTIGE ADRESSE N

* BALCK F ., Rustoordlei 58, B-2930 Brasschaat . Tel . 031651 58 7 9cu

Bestuurder .

e

* BENDER H ., Pieter Van den Bemdenlaan 107, B-2650 Edegem . Tel . en fax 031440 89 8 7o

Bestuurder, sekretaris, ledenadministratie .* BENDER P ., Pieter Van den Bemdenlaan 107, B-2650 Edegem. Tel . en fax 031440 89 87 .

Bestuurder, technische realisatie Geonieuws .

ó

* CORNELIS G., Schijfstraat 81, B-2020 Antwerpen . Tel . 031238 62 62 .Bestuurder, mineraal van de maand, jeugdwerking, excursies .

* DILLEN H ., Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas . Tel . 031770 60 07 . E-mail : d illen@glo .beco

Bestuurder, redakteur Geonieuws .

<b

* EMMERMANN A ., Lobbesplein 12, B-2640 Mortsel . Tel . 031455 1 9 77 . E-mail barbarossa@glo .b e

ro

Werkgroep technische realisaties .

Cb

* JENSEN J ., Petrus Delenstraat 3, B-2390 Westmalle . Tel . 031311 73 47 .

'J

Uitleendienst, excursies .* LOYENS R ., Oude Waag 5, B-2000 Antwerpen . Tel . 031231 68 83 .

v) 'D

Uitleendienst, werkgroep fluorescentie .* OP DE BEECK E ., Neerhoeve 1614, B-2900 Schoten . Tel . 031658 54 34 .

o

Vergaderingen RVB .* DAUWELS M ., Boskouter 70, B-2070 Burcht . Tel . en fax 031253 13 79 .

Samenaankoop. Bankrekening 833-4694067-10 t .n .v . MKA vzw 1 Samenaankoop .

m cs

* REYNDERS H ., Van de Reydllaan 5, B-2960 Brecht . Tel . 031636 06 06 .Aktiviteiten Sint-Job-in-'t-Goor .su.

* ROGIEST G ., Prins Kavellei 86, B-2930 Brasschaat . Tel . 031652 02 32 .Bestuurder, ondervoorzitter, public relations .

* SCHUYBROECK E ., Karel de Vle straat 11, B-2030 Antwerpen . Tel . 031542 40 87 .

es)

0)1

Bibliotekaris .'r-

c') v)

* TAMBUYSER J . Jan Samijnlaan 37, B-2100 Deurne . Tel 031325 03 9 3Determinatiedienst .

* TAMBUYSER P . Surmerhuizerweg 23, NL-1744 JB Eenigenburg . Tel . 00 31 226 394231 .Fax 00 31 226 393560. E-mail : m ineral@xs4all .n i . Werkgroep edelsteenkunde .

VAN GOETHEM L ., Boterlaarbaan 225, B-2100 Deurne . Tel . en fax 031321 50 60 .

co (.D

Werkgroepen, opvang nieuwe leden, public relations .

- - 1b

* VAN HEE P ., Marialei 43, B-2900 Schoten . Tel . en fax 031645 29 14 .

q N

Bestuurder, voorzitter, kodrdinator beurzen en tentoonstellingen .* VAN HEE-SCHOENMAEKERS A ., Marialei 43, B-2900 Schoten . Tel . en fax 031645 29 14 .co

Penningmeesteres .

Q

* VERCAMMEN A ., Palmanshoevestraat 21, B-2610 Wilrijk . Tel . en fax 031827 32 11 .

er. uj z

Exposantenadministratie Minerant .co

z-

Q)

w

E-mail adres : mineral i% xs4all .n!

URL (WWW) : http:Ilwww.xs4all .nll-minerallindex.html

mka-kalende r

Maandelijkse vergadering in Sint-Job-in-'t-Goor in het Kultuurcentrum Reinaert ,Eikenlei 41 te 2960 Sint-Job-in-'t-Goor, om 20 .30 h .

In de jaren negentig was de mineralogische oogst in de groeve van Beez beperkt maar weide moeite waard.

De spreker oriënteerde zijn aandacht dan op de geologische fenomenen . Eenvoudigewaarnemingen van lokale karstverschijnse/en leverden een nieuwe reeks van mineralen op .Tijdens de voordracht worden zowel de geologie als mineralogie besproken.

Maandelijkse vergadering in zaai "OP-SINJGGRKE" van de Vlaamse Jeugdherberg ,Eric Sasselaan 2 te Antwerpen (d .i . langs de SingellE17, tussen uitrit 4 en 5) . Openbaarvervoer : tram 2 of 4 .

19.30 h gelegenheid tot transakties, identifikaties, tombola, afspraken voor privé-ekskursies, raadplegen van de biblioteek, uitleendienst of . . . gewoon eengezellig babbeltje . . . Als mineraal van de maand worden deze maand specimen svan maricopaiet-XX aangeboden (zie artikel in dit nummer) .

20 .00 h

Weinig natuursteensoorten ogen zo aantrekkelijk en decoratief als wit marmer . In debeeldende kunst en het economisch bestel van Netlas en Rome speelde wit marme ral een belangnjke rol, terwijl het nadien niets van zijn esthetische waarde inboette .Door een combinatie van diverse natuurwetenschappelijke technieken enstatistische methoden slaagde een onderzoeksteam erin om een groot aantal

Geonieuws 22(8), oktober 1997

1 83

fysische eigenschappen van wit marmer te kwantificeren en op die manier ee n'vingerafdruk' te nemen van verschillende antieke marmersoorten . Het verkregengegevensbestand Iaat toe om de plaats van herkomst van het marmer te bepalen ,dat in kunstwerken uit eender welk tijdperk zit verwerkt. De nieuwe aanpak in hetmarmeronderzoek is van grote betekenis voo r- de reconstructie van vroeger handelsverkeer,

- de datering van groeven ,- het opsporen van vervalsingen en- het uitvoeren van verantwoorde restauraties .

Vergadering van de werkgroep edelsteenkunde in het lokaal Ommeganckstraat 26 t e2000 Antwerpen, van 9 .30 tot 12.00 h .

De Werkgroep Edelsteenkunde organiseert een mini-edelstenenbeurs . Op dezevergadering waar alle MKA-leden en geinteresseerden welkom zijn, is er uitgebrei dgelegenheid om edelstenen te bekijken, te ruilen en te kopen . Er worden edelstene n(zowel ruw als geslepen) aangeboden en het is dus de ideale gelegenheid om U wverzameling uit te breiden . Op deze vergadering is tevens onze determinatie-apparatuu raanwezig, zodat de stenen ter plaatse kunnen onderzocht warden .

Gezocht : transformatoren 110 -> 220 V, alle vermogens. Indien u eentransformator bezit die u niet meer nodig hebt contacteer dan dringendJohan Maertens (adres : zie binnenkaft)

184


beurzen en tentoonstellingen

4

3e MINERA A*aurs valt-:.: Mevr. S.

lae nen,Te'. #1551 26 .

18 10 A WIEN. Restaurant Wienerwald, Mérzstrasse 1, Wien 15 9-17 h . Beurs .18-19 10 D BRAUNSCHWEIG . Freizeit- und Bildungszentrum, Nimesstrasse 2 . 13-19111-16 h Beurs

(M-F) .18-19 10 A DORNBIRN . Kulturhaus Stadthalle, Rathausplatz 1 . 10-17 h . Beurs (M) .18-19 10 ❑ DORTMUND. Westfalenpark, Halle 2 . 10-17 h . Beurs (M) .18-19 10 ❑ FREIBURG-IM-BREISGAU . Stadthalle, Messegelénde. 10-18110-17 h . Beurs (M-F )18-19 10 UK GLOUCESTER . Cheltenharn Renbaan, 10-17 h . Beurs (M-E )18-19 10 A HIMBERGIWIEN . Volkshaus. 10-16 h . Beurs (M-F) .18-19 10 D KOLN. Gurzenich, Gurzenich Strasse (naast Rathaus) . Beurs (M-F-J-E)

11-18 h .18-19 10 H SOPRON. Kulturhuis Liszt Ferenc . 10-17 h . Beurs (M) .18-19 10 F BOURGES (18) . Aerospatiale, route de Chateauroux (uitrit A71 )18-19 10 F TOULON-LA-VALETTE-DU-VAR (83) . Salie des Fétes "Charles Courot", Les Espalun s18-19 10 F BAYEUX (14) . Salie Saint-Laurent, rue Saint Laurent . Ruilbeurs .18-19 10 F TOURS (37) . Parc des Expositions de Rochepinard .19 10 NL ARNHEM. K.A.B. Gebouw, Rosendaalsestraat 27 . Beurs .19 10 NL BREDA. Het Turfschip, Chasseveld 15 . Beurs .19 10 D OBERTSHAUSEN . Burgerhaus . 9-17 h . Beurs (M-F) .19 10 A STEYR. Stadtsaal, Stelzhammerstr . 2a . 9-16 h Beurs (M-F) .19 10 F SAVIGNE-SUR-LATHAN (37) . Ruilbeurs. Salie des fêtes .25 10 CH AARAU . Winkelstraat Tellizentrum . 8-17 h . Beurs (enkel Zwitserse mineralen) .

25-26 10 F CERNAY . Complexe Sportif. 9-1919-18 h . Beurs (M-F) .25-26 10 F REIMS (51) . Caveau du Champagne Jacquart, rue Gosset, 5 . Beurs (M-F-J )25-26 10 F LE MANS (72) . Complexe C .E. Renault, 20 rue Spoutnik . Ruilbeurs .25-26 10 D FRANKFURT. Jahrhunderthalle, Frankfurt-Hoechst . 11-18 h . Beurs (M-F-J-E) .25-26 10 D GELSENKIRCHEN . Revierpark Nienhausen 10-17 h . Beurs (M) .25-26 10 A KLOSTERNEUBURG . Babenberghalle . 10-17 h . Beurs (M-J-E) .26 10 NL AMSTERDAM . Sportcentrum Universiteit Amsterdam, De Boelelaan 46, NL-1082 L R

Amsterdam-Buitenveldert (bil RAI-station) . 10-17 h .26 10 ❑ GOTTINGEN . Zentralen Horsaalgebéude Universiteit "Blauen Turm" . 10-17 h Beurs (M-F) .26 10 D MARBURG . Burgerhaus . 9-17 h Beurs (M-F) .26 10 D ROSENHEIM . Stadthalle . 11-18 h . Beurs (M) .26 10 D TRAUNSTEIN . Chiemgauhalle . 9-16 .30 h . Beurs (M-F) .26 10 NL WINTERSWIJK . Slotboom-hal, Ambachtstraat 61 . Ruilbeurs .26 10 D WUPPERTAL-ELBERFELD . Fuhfrott-Museum, Auer Schulstr . 20, ingang VHS . 10-17 h .

beurs (M-F) .01 11 NL PURMEREND . Partycentrum "De Doele", Koemarkt 56 . Beurs01-02 11 CH CHUR . Hotel Chur, Obertor, Welschdárfli 2 . 10-17 h . Beurs (M )01-02 11 D BRAUNSCHWEIG . Stadthalle . 11-18 h . Beurs (M-F-J-E) .01-02 11 A SANKT-POLTEN . Stadtséle, VOlk4pfatz 1 . 12-17110-16 h . Beurs (M) .01-02 11 UK SUNBURY-ON-THAMES . Kempton Park, renbaan . 10-17 h . Beurs (M-E) .


1 85

01-02 11 F SURGERES . Castel Parck . Beurs (M-F) .02 11 NL ROTTERDAM . Holiday Inn Hotel, Schouwburgplein 1

Beur s02 11 D BAD SOODEN-ALLENDORF . Veranstaltungshalle 9-17 h Beurs (M, géén juwelen )02 11 D BIELEFELD .

Stadthalle . 10 .30-17 .30 h . Beurs (M-F-J-E )02 11 D GELNHAUSEN-ROTH . Kinzighalle . 9-17 h . Beurs (M-F )02 11 D HILDESHEIM . Parkhotel Berghélzchen . 9 .30-17 h . Beurs (M-F) .02 11 D LUDWIGSHAFEN-OPPAU . Jahn-Turnhalle, Jahnstr . 2 . 10-18 h . Beurs (M-F-J-E )02 11 D MUNSTER. Halle Monsterland, 10-17 h . Beurs (M) .02 11 NL ZUTPHEN . Conferentiecentrum Hanzehof, Coehoornsingel 1 . 10-17 h Beurs (M-F-J-E )06-07 11 CH SOLOTHURN . Beurs (M-F) .07-08 11 CZ TISNOV . Sokolovna 22 . Beurs . Vrijdag 14-19 h (enkel "vaklui"), zaterdag 9-17 h07-09 11 E BARCELONA . Feria de Barcelona, hal 6 .08 11 D BONN . Gaststátte "Dottendorf', Dottendorfer Str 41

11-17 h . Beurs (M-F) .08 11 A KLAGENFIJRT . 10-17 h Beurs (M) _08 11 D MAGDEBURG . 10-16 h Ruilbeurs .08 11 NL AMERSFOORT. Congrescentrum "De Flint", Coninckstraat 50. Beurs .08 11 F BOSMIE-L'AIGUILLE (87) . Salie Georges Bizet . Ruilbeurs .08-09 11 DK BRONDBY . Brondby-Hallen, Brandby-Stadion . Beurs (M-J) .08-09 11 D ENNEPETAL . Haus Ennepetal . 10-18111-17 h . Beurs (M-E) .08-09 11 D HEIDENHEIM . Schlossgaststétte "Henne" . 10-18111-17 h. Beurs (M-F) .08-09 11 F ILLKIRCH-GRAFFENSTADEN (67) . Salie municipale, 158 route de Lyon . Beurs .08-09 11 F ANGERS (49) . Grenier Saint Jean - AREMPA. Beurs08-09 11 F GUEUGNON (71) . Maison puur tous . Beurs .08-09 11 F LANGON (41) . Salie des fétes . Beurs .08-09 11 F LES PENNES MIRABEAU (13) . Salle Tina Rossi . Beurs (M-F) .08-09 11 A LINZ-LEONDING . Kurnberghalie, Limesstr . 8 . 10-17110-16 h . Beurs (M-J-E) .08-09 11 B MONTIGNY-LE-TILLEUL . Ruilbeurs. Foyer Culturel . 9-18 h .

Info . Mr . F . Hubert, 70, rue de Marbaix, B-6110 Montigny-le-Tilleul .Tel . 0711517103 .

08-09 11 D STUTTGART-FELLBACH . Schwabenlandhalle . 11-18110-17 h . Beurs (M-F )09 11 D BONN . Bri ckenforum Bonn-Beuel Beurs (M-F-J-E) .09 11 D BUHL . Burgerhaus Neuer Markt. 10-18 h . Beurs (M-F) .09 11 NL ENSCHEDE . Universiteit Twente, Hengelosestraat . 10-17 h . Beurs (M )09 11 NL OSS. D'n lemhof, Sterrebos 35 . Beurs09 11 D LANDSHUT . Sporthalle ETSV-09 11-18 h . Beurs (M) .09 11 A LANGENLOIS . Joseph-Rucker-Volksschule . 9-17 h . Beurs (M, géén juwelen )09 11 A MICHELDORF . Volksschule . 9-17 h . Beurs (M) .09 11 A YBBS . Volksheim. 9-17 h . Beurs (M) .09 11 D SCHAAFHEIM-MOSBACH . Beurs (M )09 11 D WURZBURG . CVJM-Haus, Stephanstr . 6 . 10-17 h . Beurs (M-F), tentoonstelling "Mineralen

uit Rusland "14-15 11 CZ PRAG . Kulturhaus Eden . 12-17110-16 h . Beurs (M) .14-16 11 D BERLIN-CHARLOTTENBURG . Messegelénde (bij radiotoren) . 10-18 h . Beurs (M-F-J) .14-16 11 F LYONNILLEURBANNE . Espace Téte d'or, Bd . de Stalingrad 103, Vilieurbanne . Beurs .15 11 D HEILBRONN-BOCKINGEN . Borgerhaus, Kirchsteige 5 . 10-17 h . Beurs (M-F) .15 11 CZ JICIN . Kulturni dum 8-15 h . Beurs (M) .15 11 NL ZWIJNDRECHT . Develstein College, Develsingel 5 . 10-17 h . Beurs (M-F-J-E) .15-16 11 D BREMEN . World Trade Center, Birkenstr. 15 . 11-18110-18 h . Beurs (M-F-J-E) .15-16 11 A GLOGGNITZ . Hotel Loibl, Wienerstrasse . 9-17 h . Beurs (M, géén juwelen) .15-16 11 A KORNEUBURG . Stadtsaal (naast Rathaus) . 9-17 h . Beurs (M) .15-16 11 D NURNBERG. Meistersingerhalie . 10-18 h . Beurs (M-F-J-E) .15-16 11 ❑ OBER-OLM BEI MAINZ. Ulmenhalle . 10-17 h . Beurs (M-F-mijnbouwvoorwerpen) .15-16 11 A SALZBURGIHALLEIN . Salzberghalle 10-16 h . Beurs (M )15-16 11 F CHATELLERAULT (86) . Salie Camille Pagé .16 11 CH BERN . BEA Expo Bern, hal 4+5 , ingang C. 9-18 h . Beurs (M) .16 11 D BRETTEN . Sporthalle "Im Gruner" . 10-17 h . Beurs (M) .16 11 D DEGGENDORF . Stadthalle . &&-17 h . Beurs (M-F) .16 11 NL ECHT. Bisschoppelijk College, Populierenlaan 1 . 10-17 h

Beurs (M) .16 11 D KASSEL . Kulturhalle Niedervellmar, Jahnstr . 11 . 10-17 h . Beurs (M-F )16 11 D WEIDEN . Max-Reger-Halle . 11-17 h . Beurs (M-F )16 11 NL LEIDEN . Groenoordhallen, Willem de Zwijgerlaan 2 . Beurs .

186 Geonieuws 22(8), oktober 1997

21-23 11 D MUNCHEN . Messegelnde . 9-18 h . Beurs (M-F-J-E) . ❑p 21 .11 enkel toegang voo r"professionals

Tentoonstelling over koper en kopermineralen .22 11 UK HAYWARDSIHEATH . Clair Hall, Perrymount Raad, Haywards Heath (bij station) . 10-16 .3 022 11 D KAMP-LINTFORT . Begegnungssatte "Alte 5cheune KampAbteiplatz . 10-17 h . Beurs .22 11 CZ OSTRAVA . Ustav Geoniky, Dstrava-Poruba .22-23 11 F NICE . Parc Phoenix (salie Erneraude) , 405 Promenade des Anglais . Beurs .22-23 11 F QUINCY SOUS SENART {91} . Salie Mère Marie-Pia, rue de Combs-fa-Viile . Beurs .22-23 11 F COURNON D'AUVERGNE (63) . Beurs .22-23 11 F JUVISYSUR-ORGE {91} . Balie des Fëtes . Beurs .22-23 11 F LIMOGES (87) . Salie de restaurant Ets . Legrand, Av . de Lattre de Tassigny . Beurs .23 11 ❑ ARNSBERG . Kulturzentrum, Berliner Platz (Neheim-Husten) . 10-17 h . Beurs (M-F) .23 11 D NEUSTADT,AISCH . Markgrafenhalle . 10-17 h . Beurs (M-F) .23 11 CH JONA SG . Zentrum Hotel Kreuz. 10-16 h . Beurs (M) .23 11 NL EINDHOVEN . Dorint Hotel, Vestdijk 47 . Beurs .

Hoewel deze beurzenkalender met de grootste zorg wordt samengesteld neemt de redaktie vanGeonieuws geen enkele verantwoordelijkheid met betrekking tot de juistheid van de gegevens .Vooraleer een reis te ondernemen om een beurs te bezoeken raden wij U aan kontakt op te nemenmet de organisatoren of de gegevens op een andere manier te verifiëren . Gegevens m .b.t. deorganisatoren van beurzen kan U in de meeste gevallen bekomen brt het sekretariaat of de redaktievan Geonieuws .

Gebruikte afkortingen :

M

mineralen

F

fossielenS

schelpen

E

edelstenenJ

juwelen


1 87

mka-pcmineralogische informatie voo rpc-gebruikers

paul tambuyser

De aanwezigheid van de MKA op het Internet geeft ons toegang tot een grot ehoeveelheid informatie op het gebied van de mineralogie . Om ook onze leden, die gee ntoegang hebben tot het Internet, daarvan te laten meeprofiteren hebben we een e nander op diskette gebundeld .

De informatie wordt aangeboden in min of meer dezelfde vorm als onze bladzijden o phet World Wide Web ; dus in hypertekstformaat (zie ook Geonieuws 20 (8) blz. 183onderaan) . Voor het bekijken van deze bladzijden is echter geen speciale 'WWW-browser' vereist, maar wordt het geheel kant en klaar met een zogenaamde 'off-lin ebrowser' geleverd . We hebben deze combinatie de naam MKA-PC meegegeven .

Wanneer men MKA-PC opstart wordt het scherm in twee vensters verdeeld :

1. het informatie-venste r

Het informatie-venster bevat de opgevraagde bladzijde met tekst en/of afbeeldingen . Degekleurde en onderlijnde woorden of tekstgedeelten zijn 'links' die verwijzen naar ee nandere bladzijde of naar een andere plaats binnen de opgevraagde bladzijde . Via de'links' (aan te klikken met de muis) kan men gemakkelijk 'navigeren' tussen de op dediverse bladzijden aangeboden informatie .

2. het menu-venste r

in het menu-venster bevinden zich de functie-toetsen . Door deze toetsen met de mui saan te klikken activeert men hun functie . Er zijn o .a . voorzieningen voor het navigere ntussen de bladzijden, om tekst binnen een bladzijde op te zoeken, om help-tekst op t eroepen, om bladzijden af te drukken enz .

Wat biedt MKA-PC :

Algemene informatie over de Mineralogische Kring Antwerpen v.z.w .

Dit gedeelte omvat naast allerlei gegevens over de MKA en haar activiteiten ook ee nbladzijde met prachtige kleurenfoto's (gemaakt door Axel Emmermann) va nfluorescerende mineralen inclusief begeleidende tekst .

N. v.d . r. : we vingen ondertussen via het Internet een markante reaktie op van een Ameri-kaanse U . V.-specialist (Don Newsome) die we u niet willen onthouden. We citeren :

1 88


1

«om Cad time ta &ok at qouit ft toa a*

~Wesda a«c

afow aue4 acte . Et, ace deq 9oadl lp«

dorre a« exeedeat

9ette:«9 te caeoiut o de ~deeott ~na& ta 440wcavtee° a« aca, e~ omwaait . rÏ ~te flat a dm dame &Walt egd.dur.ce:4t.9 w More

aoot e 6elrarte 'aa flat dog a« 'oor wei act& tt t.4at caiptect? *tnaai ct a ea4a 'aa acre de ez t. ya«ita ace de tiedt ?iltatad, a« die «et.

Da« eaeaasre

2 .

Bestanden

■ De complete `Glossary of Mineral Species' een lijst van alle mineraalnamen (in he tNederlands) en hun chemische formules, alfabetisch gerangschikt en snel op tezoeke n

• Geonieuws-index; een inhoudsoverzicht van ons tijdschrift van 1976 tot hede n(samengesteld door Hugo Bender )

• Een beknopt mineralenbestand met fysische kenmerken (in het Engels )■ Het periodiek systeem der elementen (tabel van Mendeleev )

3 .

Software (computerprogramma's)

• `Minera) Mastery' een programma voor het (Ieren) determineren van mineralen (in he tEngels )

• Periodiek Systeem der Elementen een uitgebreide versie (Engels )■ 'Symmetry' een cursus over symmetrie in puntgroepen en roosters .■ Mineralen Screensaver met de prachtige kleurenfoto's genomen door Axe l

Emmerman n

MKA-PC is ruim voorzien van helpteksten . Het installeren, dat overigens erg eenvoudigis, wordt op een meegeleverde tekst uiteengezet . Het complete pakket is hee lgebruikersvriendelijk en er is geen bijzondere voorkennis vereist om ermee te werken .MKA-PC omvat momenteel drie diskettes en is geschikt voor gebruik op een PC metWindows 3 .x of Windows 95 .

Het spreekt voor zich dat deze eerste versie slechts een begin is . Telkens weinteressante informatie op het Internet vinden, zullen we die aan MKA-PC toevoegen vi aupdate diskettes . We beperken ons niet uitsluitend tot wat het internet te bieden heeft ,maar zijn van plan om, net zoals in deze versie, MKA-eigen informatie te brengen . Weplannen o.a. een reeks kleurenfoto's van Belgische mineralen enz . . . .

MKA-PC wordt aan de leden aangeboden tegen kostprijs (doorberekend worden o .a .onkosten Internet aansluiting, licentie op browser- en compressiesoftware etc .) . U krijg tdus VEEL waar voor weinig geld ! Elk exemplaar wordt geregistreerd op de op d e


1 89

betaling opgegeven naam . Het is dus niet de bedoéling dat kopieën van de softwareonrechtmatig verder warden verspreid . MKA-PC kost (inclusief verzendingskosten) :

• in België: 300 BE F. in Nederland : 15 NLG

Hoe kunt u MKA-PC bestellen ?

in België in Nederland

300 BEF overmaken o pbankrekening 789-5809102-81

15 NLG overmaken o pNederlandse postgirorekenin g519110

met de vermelding "MKA-PC" + de naam van de persoon voor wie de softwar egeregistreerd wordt

Zorg ervoor dat uw naam en volledig adres op de betaling voorkomen .De diskettes worden u dan zo spoedig mogelijk toegezonde n

Bent u zowel liefhebber van PC's als van mineralen, bestel dan meteen !

van de bekendst e

vindplaatsen in de wereld :

U .5 .A., Brazilië ,

Madagascar,

Turkije, Centraal Afrika ,

Patagonië, België en

vele andere plaatsen . . .

wij kunnen leveren :

- afgewerkte schijven In alle maten

tot bladen voor salontafels

- boomstammen In alle maten

PETRIFIED FORES TGRUITRODERBAAN 3 5

3670 MEEUWEN (LIMBURG )tel . & fax 01 1179 24 68

t.n .v .Mineralogische KringAntwerpenMarialei 43B-2900 Schoten

1 90

Geonieuws 22(8), oktober 199 7

mineraal van de maan dmaricopaiet

Deze keer bieden we u nog eens een vrij recent ontdekt mineraal aan, waarove rdaarenboven nog maar weinig literatuur bestaat : maricopaiet .

Maricopaiet werd voor het eerst opgemerkt door William Hunt in 1988 en hetzelfde jaa rnog beschreven door D .R. Peacor et al . Het werd (en wordt nog steeds) gevonden in d eMoon Anchor Mine, bij Tonopah in het Vuiture District, Maricopa County, Arizona, USA .De mijn in kwestie ligt op zo'n 100 km ten NW van Phoenix, en een paar km ten W va nWickenburg .

Het gaat om een zeoliet, maar wei een nogal "extravagante" : hij bevat namelijk lood .De formule :

Pb 7Ca 2Al12Si 36D,c.32 H ZO .

Je kunt aan de grote getallen in de subscripts ai zien dat de structuur een ingewikkeld ezaak is. Peacor et al . (1988) merkten vrij vlug op dat de chemische samenstelling, d eparameters van de eenheidscel, de symmetrie en het infrarood-absorptiespectrum ster kgeleken op die van mordeniet, een andere zeoliet, met als formule :

-Si-O-Si-O-Si-O-S i-O- . . .

h. dillen

Zij concludeerden dat het om een zeoliet of minstens een zeoliet-achtige structuur moes tgaan .

Na3KCa 2 A I 8Si4 oO9s.28H20

. -Si-O-Si-O-SI-O-Si=O

Een diepgaande studie van de kristalstructuur (Rouse R .C. en Peacor D.R ., 1994)bevestigde de hypothese : de structuur van maricopaiet is zeer analoog aan die vanmordeniet . Het is weliswaar geen perfect tectosilicaat : de Si-O-Si-ketens zijn immershier en daat onderbroken met een zuurstofatoom dubbelgeboden op Si, in de stijl va n

i .pl .v.


19 1

Zo'n situatie kom je ook (en zelfs veel frekwenter) tegen in de organische scheikunde :denk maar aan de alcoholfuncti e

1

-C-O H1

t .o .v . de aldehydefunctie

-C=O .

Dit komt in de natuur hooguit in een tiental silicaatmineralen voor .

De meeste maricopaietkristallen zijn verre van perfect (gebogen, gespleten, onzuiver )zodat de struktuuropheldering geen sinecure was . Over de details van het X-stralendiffractometrie onderzoek zullen we het hier niet hebben ("oef !" hoor ik sommig elezers al zeggen . . .) .

Het resultaat van het structuuronderzoek wordt samengevat in figuur 1 . De structuur iswel heel complex, maar enkele zaken kun je er toch in herkennen .

Typisch voor alle zeolieten zijn holle cylindervormige kanalen in de structuur . Maricopaietheeft ook kruisvormige kanalen, waarin de loodatomen "verwerkt" zijn .De volle bolletje sstellen Pb-atomen voor . Dat op de figuur telkens groepjes van 6 bolletjes voorkomen i swel misleidend : het gaat telkens om de projectie in een vlak van Pb 4(0,OH)4-groepjes(figuur 2) die in twee verschillende oriëntaties kunnen voorkomen .

Figuur 1 .Twee projecties loodrecht op elkaar van de maricopaiet-structuur. Naar ROUSE e nPEACOR, 1994) .

•*- r

50T@ •70 T3 T8 * *

21,7921,79

T.1

1,7525.71 ra

*

x1 .o,ea

r x* .7e g"W35

Ta

pp, 0wre 0

50 nti

O 71

T25'

11'7620 .B0*29 .7

975

30 .70

■ 0 50

T 1>V4

O

$9,7

T3 T 871 41,7921,7572•*

30.70

20 .80

T7

T5Lgl o g'

11 1*

I A4.

'kerkji;tir

1 92


1

019wPb l

217r71

itk,

1fI

Pb 3Of9w ni .nun,,

2. " (7) .«Iilh

03

Pbl

1

1

Figuur 2 .Schematisch overzicht va neen Pb 4 (O, OH) 4-groep .

Hoe dan ook, maricopaiet is de enige natuurlijke zeoliet met lood ais substantieel kation .Over het voorkomen van OH-ionen is men niet zeker, en strikt genomen zou men d eformule eigenlijk moeten schrijven al s

P b 7Ca 2Al12S 136(0, 0H )1 00 . n (H 20' OH) .

Wanneer het mineraal verhit wordt van 50 tot 500°C verliest het continu kristalwater, wa took typisch is voor andere zeolieten .

We vergelijken nog even enkele parameters van maricopaiet met die van het analog emordeniet :

~5: m

formule

Na KCa 2Als5i40O96.28H20 `Pb7Ca Al12Si3sOlos.32H20

ruimtegroep Cmcm

Cm2mhabitus naaldvormiglprismatischnaaldvormiglprismatisc h


193

r,

,

ac

any

S• 'ss .

CiÉ •

Figuur 3 .17 -r *

17

EL ..,

G µ

Ron '

_

r. lhM.. .h

;cke.bnin

,sR k sp R . *,*

, •z .

Geografische situerin g„ok'

‘'"

van het Vulture-gebiedBas

▪

so

-

• . •rr•*,r•rr

.3

<FCWcslerw*,

R-c

'-

(met de Moon Anchor*vLTV1' Musrnl

',Mto-iz !

flk

Ne

t+34,rs

,,* i

Ri*E car

-4.

Mine) ten noordwesten•

c',i * .

*jYtrictmann ""i " .",

`"• - 1-

van Phoenix in Arizona .QR_ •

i

City

J

F.' 1 . ■ *!* VE IK!{

E I

+

r

,Int.M"I/ R

ars

M

D .nds1wp

~oe .

613

ityS

RI I R

+

Fort"gIlaDakve

1 .

[I 3,1EO

S

F•

Foun in Hlkis "•+

l▪

uk. A P AM.

r

LD '*` .

LitCh i I 'F1i7k

k_i 3r •

,E

{

E G,.`• .*+**

f■

Er

u' 7■í ,r

EI 30777om : f •

5 •R?f -,...noBig

- Pak) rcke e 1000101r

s

!1X

1

r

Hfi. IR iMUM

.°r

rr

.%Ihlr1*(W, Verdr

!Y'G ••

9kfr

1».m,

y I4

rt 9{ ~IA

IER

7i' ;_y :.. ip

4* obus:, e• 9u4Ta

1Nw3Kh

*.L

valpeg

1 ...,y

He "isegse r3'

?,

Maricopaiet komt voor als aggregaatjes van 2 tot 3 mm van witte prismatisch e

kristalletjes, soms radiaalstralig geordend . De aggregaatjes vertonen vaak een zijde-achtige glans . Het materiaal is bijzonder zacht, en ook wel broos . Er is een niet-perfecte

splijtingsrichting volgens {010}. De densiteit is 2 .94 glcm3. De symmetrie i s

orthorhombisch (ruimtegroep Cm2m) . Op bijna alle specimens komen ook zeer klein e

geelachtige tot oranje mimetesiet-kristalletjes voor en kwarts .

De naam maricopaiet is uiteraard afgeleid van de naam van de provincie ("county") waa r

het gevonden werd . De Maan Anchor Mine is tot nu toe nog steeds de enige vindplaat ster wereld van dit mineraal . Type-materiaal wordt bewaard in de mineralencollectie vanhet Smithsonian Institution in Washington .

De nu volgende literatuurlijst is voor zover we weten compleet. Veel is er dus over

maricopaiet nog niet gepubliceerd !

Literatuur

ANTHONY J . W. ET AL. (1995), "Mineralogy «Arizona", The University of Arizona Press, Tucson ,USA, p. 290

JAMBOR J . L ., Vanko DA . (1989), "New mineral names : maricopaite", American Mineralogist 74947 .

PEACOR D.R. ET AL. (1988), "Maricopaite, a new hydrated Ca-Pb-zeolite-like silicate fr-omArizona"; Canadian Mineralogist 26 309-313 .

ROUSE R.C., PEACOR D.R. (1994), "Maricopaite, an unusual lead calcium zeolite with aninterrupted mordenite-like framework and intrachannel Pb 4 tetrahedral clusters" AmericanMineralogist 79 175-184.

E

1 94


geo-nieuws kort

st

l v

E

u treg ti s

ling

In Geonieuws 21(8), 152-159 (1996) schreven wij over de vindplaats van Winterswij k(Nederland) . Naar aanleiding van een boeiende en visuele voordracht van de heer Hen k

•

Oosterink in onze afdeling te Sint-Job bekwamen wij nieuwe waardevolle informatie ove rde toegangsmodaliteiten .

De informatie werd ook gepubliceerd in de "Mededelingen Nederlandse Geologisch eVereniging" nummer 111997 .

Evenals de voorbije jaren is de enige Winterswijkse steengroeve die nog in exploitatie i sop de eerste zaterdagen van de maanden april tot en met november van 9h00 tot 16h0 0toegankelijk zijn voor geologisch, paleontologisch en mineralogisch geïnteresseerden .Nieuwe toegangsmodeliteiten zijn evenwel van kracht :

1. Ieder bezoeker dient vbár elk bezoek vooraf een formulier in te vullen en t eondertekenen . Deze formulieren zijn bij het VVV-kantoor, Postbus 90, NL-1700 A BWinterswijk, Nederland (telefoon 00 .31 .543 .51 .23.02) aan te vragen onder bijsluitin gvan een aan uzelf geadresseerde en voldoende gefrankeerde omslag (Nederlands epostzegels !) . Formulieren mogen worden gekopieerd . Bij aanvraag van het formulie rdient reeds het aantal personen te worden opgegeven . De volledig ingevuld eformulieren dienen naar het VVV-kantoor te Winterswijk onder vermelding va n"Steengroeve" te worden teruggezonden .

2. Voor groepen groter dan acht personen dienen de aanvraagformulieren minstens vie rweken van te voren aan het VVV-kantoor te zijn ingezonden met vermelding van aarden grootte van de groep en de reden van het bezoek .

3. Indien het maximum aantal bezoekers voor een open dag is bereikt (400 personen) ,krijgt men hiervan bericht, alsmede een nieuw aanvraagformulier . Men kan dan voo réén van de volgende dagen opnieuw een aanvraag indienen .

4. Bezoekers dienen zelf voor een veiligheidshelm te zorgen .5. Indien men zich betreffende de vondstmogelijkheden wil informeren, dan kan me n

aan een van de excursies deel te nemen. Een excursieprogramma is bij het VVV-kantoor te Winterswijk - onder bijsluiten van een voldoende gefrankeerde omslag -aan te vragen . Deze excursies worden in de maanden juli en augustus (vijf keer) e noktober (één keer) gehouden .

6. Voor diegenen die de groeven willen bekijken zonder daarin af te dalen, bestaat d emogelijkheid - ook buiten de open dagen - dit vanaf de wand voorbij de slagboom t edoen. Buiten de excursies en de open dagen is geen van de groeven vrij toegankelijk .

[Johan Maertens]


195

Bij de beesten a

Voor wie al jarenlang droomt dat zijn hond of kat kan opgeleid worden om mineralen t ezoeken en te vinden is er bemoedigend nieuws . Althans met termieten lukt het min ofmeer. We lezen in het bekende tijdschrift National Geographic [6(190) 1996] onder d etitel "African Termites Guide Way to Gold"

Nadat in 1984 een inboorling in Niger goudhoudend gesteente vond, stroomden degoudzoekers uit de hele wereld toe . Ook internationale bedrijven kwamen kijken . Degrote vraag was echter waar men juist moest beginnen met de prospecties .De Canadese geoloog Chris Gleeson, een adviseur voor een van deze bedrijven, merkt eop dat er in het gebied van Koma Bangou honderden termietenhopen waren . De hope nzijn ongeveer twee meter hoog en de diameter is van dezelfde grootteorde. Hijherinnerde zich oude legenden over het gebruik van deze termietennesten als indicati evoor de aanwezigheid van goud . Dus onderzocht hij de hopen .

Termieten graven tot 80 meter diep om water te zoeken . Alles wat ze bij dezegraafwerken tegenkomen wordt naar boven gezeuld, inclusief het goud . Dit werk gaatverder tot de nest om een of andere reden uitsterft, de termietenhoop blijft achter als ee nsoort ruïne. Het onderzoek van deze verlaten hopen leerde dat er vaak geen gou daanwezig was, maar als er toch goud gevonden kwam dit overal in de hoop voor .

De resultaten zullen door de firma "Etruscan Enterprises" gebruikt worden om alleen i nde buurt van deze goudhoudende termietenhopen proefboringen uit te voeren zodat ka nuitgemaakt worden of er later op economische wijze goud kan geëxploiteerd worden .Als dit het geval is kan in 1998 met de exploitatie gestart worden, zegt Donald Burton ,hoofd exploratie van "Etruscan Enterprises" . Hij noemde het werk van Gleeso n"termietgeochemie" . U houdt dus vanaf nu het best de kleine en grote beesten in u wbuurt in het oog . Succes verzekerd !?

[Paul Bender]

€[ anparc Broh rll, L,aach r'S

Het Laacher-See gebied is, zeker ook bij onze lezers, welbekend voor de interessantegeologische bezienswaardigheden . De laatste grote uitbarstingen dateren al wel va nzo'n 12000 jaar geleden, maar nog altijd trekt de streek niet alleen verzamelaars, maa rook talrijke professionele geologen aan die het typische vulkaanlandschap kome nbestuderen .

In het Brohltal werden vier wandelwegen aangelegd, die als dagwandelinge ngekoncipieerd zijn . De wandelingen zijn niet moeilijk, en zo ontworpen dat 's middag seen dorp bereikt wordt waar men aan eten kan geraken . De vier wandelingen samen zij nzo'n 140 km lang . Talrijke geologisch interessante plaatsen worden aangedaan .Daarenboven zijn er ook rondritten uitgestippeld per fiets of per auto .

Informatie en een gids (16 DEM) kunt u bekomen bijTouristinformation Brohltal, Kapellenstrasse 12, D-56651 N iederzissen .Tel . + 491263619740410 ,Fax + 4912636180146 .

1 96


boekbespreking"franklin and sterling hifi, new jersey : the worids mostmagnificent mineral deposits"

a . emrnerman nTijdens een bijeenkomst van de MKA, enkele maanden geleden, kwam Paul Van heenaar mij toe met een verdachte twinkeling in zijn ogen . Hij vroeg of ik som sgeïnteresseerd was in een boek over Franklin en de (vaak fluorescerende) mineralen di edaar gevonden worden en of ik daar misschien een boekbespreking over wilde schrijven .Nu lijd ik al jaren aan een chronisch gebrek aan tijd, maar tegen zoiets kun je niet `neen 'zeggen . Volgens getuigen heb ik toen, trillend van extase, iets gemompeld in de zin va n"laat dat boekske tot mij komen" . Bij het ontwaken uit mijn trance bleek ik een kartonne ndoos vast te houden met daarin vijf boeken van zo'n kleine achthonderd bladzijde nsamen . Een breed grijnzende Paul stelde mij gerust door te zeggen dat het niet ech tdringend was . . .

De auteur.Dr. Pete J . Dunn was een staflid van het Smithsonian Institute, Department Minera lSciences . De man heeft zich met grote passie in de geschiedenis van de mijnbouw i nNew Jersey verdiept .

Het onderwerp.De modale televisiekijker kent Sussex County, New Jersey niet van de wereldberoemd evindplaatsen zoals Franklin en Sterling Hill, maar van de T .V. serie "In the heat of thenight". Het stadje Sparta, waar de zwarte politie-inspecteur Virgil Tibbs de boeven t egrazen neemt, ligt immers vlak bij een van 's werelds meest boeiende geologisch eformaties . Meer dan drie eeuwen lang hebben de ijzer-zink afzettingen in deze streek d eaandacht van de mens getrokken. Eerst van de Leni Lenapi indianen (men heeftspecimens van mica en andere mineralen aangetroffen op hun begraafplaatsen) en late rvan kolonisten die op de ongekende minerale rijkdom van de streek afkwamen . Rijkdomook in de zin van aantal mineralen die er voorkomen .

In het gebied van Franklin en Sterling Hill worden 10 % van alle bekende minerale naangetroffen (ongeveer driehonderd!) en voor weer 10 % hiervan is de streek d etypelocaliteit ! Het kan dan ook geen wonder heten dat vroeg of laat een studie van deregio gemaakt zou worden . Deze studie is trouwens niet de eerste die over di tonderwerp geschreven werd . Charles Palache en Clifford Frondel behandelden resp . 60en 20 jaar geleden het gegeven ook al . De studie van J .P.Dunn is echter wellicht demeest diepgaande en uitgebreide publicatie van alles wat over dit onderwerp ooit o ppapier is verschenen . Dunn begon eraan in 1973 en in 1995 , na 23 jaar dus, vond hi jdat het tijd werd om een puntkomma achter zijn werk te zetten en het grootste stuk erva nte publiceren. Let wel : een puntkomma is geen punt. Het is dus best mogelijk dat e rvervolgen of addenda in het verschiet liggen, hetgeen door geruchten over deel 6 en 7(via het internet) geïnsinueerd wordt .


19 7

De vorm .

De boeken zijn in een goed leesbaar (Amerikaans) Engels geschreven . Er wordt, gezie nhet onderwerp, verrassend weinig technisch jargon gebezigd zodat het werk oo ktoegankelijk is voor lezers met een middelmatige kennis van de taal . Zelf noemt Pet eDunn zijn werk een studie en dat is het ook . Maar deze vijf boeken zijn eigenlijk méé rdan een studie .

Dit is niet zomaar een werk waarin iedere verzamelaar zijn gading vindt . Het betreft hie reen uitzonderlijk grondige studie van de geschiedenis van de mijnbouw in New Jerse ymet al zijn implicaties op sociaal, wetenschappelijk, economisch en politiek vlak . Dunnbeschrijft de studie als "A synthesis of the history of the mining and processing of theores of iron and zinc from Franklin and Sterling Flill, and of the mining companies, men,culture, and institutions associated with these activities, together with descriptions of thegeology and diverse mineralogy of the area .".

Naast de historiek van de streek heeft Dunn het uitvoerig over alle mineralen die er ooi tgevonden zijn . Je kan van een studie bezwaarlijk verwachten dat ze iederéé naanspreekt maar dit is het soort standaardwerk dat niet in je bibliotheek mag ontbreke nwanneer je ook maar in het minst in een van de volgende onderwerpen bentgeïnteresseerd :

■ Franklin-mineralen• Fluorescentie• Industriële archeologi e• Geschiedenis van de metallurgi e■ Geschiedenis van de economie (zowel de Amerikaanse als op wereldschaal )• Sociale geschiedenis van de U .S.A .

Wanneer U echter alleen een boek met kleurplaatjes wil dan is dit niets voor U .Het werk is ook zeer beschrijvend . Het gaat gedetailleerd in op elk onderwerp dat, al i shet maar zijdelings, betrekking heeft op de ontginningen van Franklin, Sterling Hill en d e(wijde) omgeving .

Uiterlijk.De boeken zijn uitgevoerd in A4-formaat en gelijmd in een lichtgrijze dunne kartonne n'kaft' met zwarte linnen rug . De voorzijde is geïllustreerd met kristaltekeningen . Deschrijver heeft voorzien dat de kopers van zijn studie deze wellicht in een moo iingebonden vorm willen bezitten . Daartoe heeft hij erin voorzien dat er een voldoendegrote linkermarge is en dat je deel 1 en deel 2 als één deel kan beschouwen . De delen3, 4 en 5 vormen dan een tweede deel . Op het einde van deel vijf heeft J . P. Dunn eenaantal extra frontbladen voorzien samen met een index van illustraties en tabellen . Opdie manier kun je de studie opnieuw laten inbinden in twee delen die toch volledig zijn .

De inhoud .De vijf delen zijn doorgenummerd . Deel 1 begint met een voorwoord dat je, eigenaardi ggenoeg in alle delen terugvindt . Voor een uitgebreide bibliografie moet je ook in deel 1zijn . Een zéér volledige index treffen we aan in deel vijf, wat het doornummeren van dedelen wel net zo handig maakt . Dunn heeft een aparte index voorzien voor zowe lmineralen als voor onderwerpen én tabellen . Daarnaast is ook een overzichtelijkeinhoudstafel voorhanden . Er komen geen kleurillustraties voor in deze boeken . Wel zij n

1 98


er zéér veel zwartwit afbeeldingen van goede tot uitstekende kwaliteit opgenomen .

❑ok de relevantie van de afbeeldingen is treffend . Zo tref je bijvoorbeeld schema's va nplanten en bloemen aan op het ogenblik dat ze kenmerkend zij voor een site . Kaarten ,geologische schema's, etsen, schilderijen, tekeningen en foto's van installaties zijn rui mvoorhanden en geven een indruk van grondigheid . De meeste afbeeldingen zijn qu akwaliteit vergelijkbaar met wat wij in Geonieuws aantreffen : goed tot uitstekend dus . DeSEM-opnamen die het de 'beschrijvende mineralogie vergezellen, zijn voor he tmerendeel van schitterende kwaliteit .Zoals gezegd zijn er vijf delen en het lijkt mij de meest logische benadering om deze t ebespreken in de indeling die de schrijver er zelf aan geeft .

Deel 1

Voorwoord en dankbetuigingen aan de medewerkers nemen een viertal bladzijden i nbeslag. Toch heeft het wel even geduurd voor ik aan het lezen van de eigenlijke teks ttoe was in dit deel . Het zit namelijk zo dat J. P. Dunn meer dan tamelijk goe dgedocumenteerd was toen hij aan deze studie begon . Grondig als de man is, heeft hi jdan ook alles wat hij omtrent het onderwerp gelezen of gezien heeft opgenomen in d ebibliografie . Die bibliografie is dan ook redelijk volumineus, namelijk 66 bladzijden me ttwee kolommen! Je bent dus goed halverwege deel 1 als je aan de inleiding begint .

• De inleiding is kort en ter zake . Enkele algemeenheden over de streek en richtlijnenvoor het gebruik van de kaarten en afbeeldingen helpen de lezer om de rest van hetwerk te 'plaatsen' ,

• De rest van het eerste deel beschrijft de historiek van de mijnbouw en verwerking va nrespectievelijk ijzer en zink. Voor de modale lezer is dit wellicht iets te uitvoeri ggebracht. Dunn beschrijft hier elke schacht van elke mijn van elke maatschappij e nlicht daarbij dan nog de miniemste verschillen in het verwerkingsproces uitgebreid toe .Op het eerste zicht lijkt dit een beetje (heel erg veel) pietluttig maar bedenk hierbij datdeze geschiedenis rond 1640 begint . De ertsverwerking én de mijnbouw hebben, ne tals het leven op aarde, een evolutie gekend . Wanneer we in de evolutie van het leve nalle minder belangrijke takken weglaten, houden we nog maar heel weinig soorte nover . Hetzelfde geldt voor de industrie waarvan elke vernieuwing zijn impact heef tgehad op heel wat aspecten van de samenleving . Tenslotte krijg je op de laatstebladzijden van deel 1 een tijdlijn waarop alle gebeurtenissen staan vermeld dieverband houden met de mijnbouw ter plekke .

Deel 1 1• begint met een beschrijving van de verschillende 'quarries' die zich in het grote

marmerlichaam van Franklin bevinden én die buiten het Franklin- en Sterling Hil lgebied .

• De grote maatschappijen die zich met de zinkontginning bezig hielden worden oo kuitvoerig beschreven met veel interessante anekdotes (hoe je als mijnwerker door d ebliksem kan gedood worden wanneer je 800 meter onder de grond zit, of hoe ee nverkeerd aangesloten waterleiding tientallen mensen met een fatale tyfus-epidemi eopzadelde) .

• Een boeiend hoofdstuk vertelt hoe sommige zinkertsen die voorheen nutteloos waren ,toch met veel moeite en vindingrijkheid tot metaal werden omgezet .

• Dat een industriële activiteit met de magnitude van Franklin en Sterling Hill een groteimpact op het culturele leven moet hebben gehad wordt verduidelijkt in een apar thoofdstuk .


1 99

• De lokale en regionale geologie wordt met een stevig aantal kaarten en schema' sbelicht .

• De geologie en structuur van de zinkafzettingen krijgen ook een apart hoofdstu k• Een geochemisch hoofdstuk van de studie licht toe waarom de afzettingen va n

Franklin en Sterling Hill eigenlijk één groot raadsel zijn . De parageneses die hie rgevonden warden zijn uniek in de wereld .

• Fluorescentie van Franklin- en Sterling Hill mineralen is spreekwoordelijk . Dithoofdstuk verklaart het belang ervan voor de geologen, mijnwerkers en verzamelaars .

■ Tenslotte een hoofdstuk over de parageneses die je in Franklin en Sterling Hil laantreft in de verschillende ertslichamen en groeven .

Deel 11 1• Het eerste hoofdstuk geeft een aantal overzichtslijsten :

- Lijst van mineralen die in Franklin en Sterling Hill gevonden worden .

- Lijst van mineralen die enkel in Franklin en Sterling Hill aangetroffen worden .- Lijst van de zinkmineralen van Franklin en Sterling Hill .- Lijst van de mangaanmineralen van Franklin en Sterling Hifi .

- Chronologische lijst van alle mineralen die voor het eerst beschreven werden ui tFranklin en Sterling Hill .

• Een gigantisch hoofdstuk beslaat het grootste stuk van deel III, gans deel IV en he tmerendeel van deel V . Dit hoofdstuk behandeld de beschrijvende mineralogie van d ein Franklin en Sterling Hill gevonden mineralen . Dit is natuurlijk het gedeelte waa riedereen van begint te likkebaarden . De beschrijving begint met de silikaten en werktalle groepen van mineralen af op dezelfde, overzichtelijke manier : Naam, formule ,kristalvorm en -eenheidsafmetingen, geschiedenis en eventuele oudere benamingen ,beschrijving, samenstelling, voorkomen en paragenese. Voor elk mineraal word tbovendien vermeld of het fluoresceert . Nagenoeg alle beschrijvingen worde nvergezeld van foto's, tekeningen, kristaltekeningen en SEM-opnamen van uitstekend ekwaliteit .

Deel IV• Volledig gewijd aan de voortzetting van de beschrijvende mineralogie .

Deel V• Voortzetting van de beschrijvende mineralogie .• Een klein hoofdstuk behandeld een aantal minerale stoffen die nog geen naam

hebben gekregen omdat ze nog niet beschreven zijn, of omdat ze te klein of va nslechte kwaliteit zijn .

• Appendix 1 bevat een lijst met obscureltriviale mineraalnamen of groepsnamen (zoal sbv. spatiet) die vaak verkeerd gebruikt worden in verband met specimens .

■ Appendix il bestaat uit een glossarium van termen die lokaal gebruikt worden . Dit hebje wel nodig bij het lezen van sommige passages .

• Appendix 111 is eigenlijk een addendum dat hoort bij deel II en bij de grot ezinkmaatschappijen .

• Een zéér uitgebreide index naar onderwerpen maakt het de lezer mogelijk o mnagenoeg alles op te zoeken . Deze index beslaat zo'n 40 bladzijden die in tweekolommen verdeeld zijn . De filosofie erachter is zowat hetzelfde als die van d egouden gids . Welke term je ook zoekt : het bestaat als het in deze index staat (en metFranklin en Sterling Hill te maken heeft) .

• Een index van mineraalgroepen en mineralen sluit de studie af .

200


Tenslotte vindt je nog een aantal schutbladen, een voorwoord en een inhoudstabel di ebruikbaar zijn wanneer je de delen 111, IV en V wil laten inbinden tot één boek .

Beoordeling.

Ik denk niet dat dit een werk is waartoe iedereen zich aangetrokken voelt . Slechts hee lweinig mensen gaan dit in zijn totaliteit kunnen smaken maar iedere rechtgeaard everzamelaar zal over bepaalde hoofdstukken gewoon lyrisch worden . Als dit werk gee nbestseller is, wat is het dan wel ?Het is een monumentale studie van aanzienlijke wetenschappelijke waarde en dit nie talleen op het gebied van de mineralogie . Iedereen die enige interesse heeft voor wa tzich in de periferie van de geologie, mijnbouw en mineralogie afspeelt màet dit geheel o ften dele gelezen hebben . Het is tevens een prijsstuk voor diegenen die mineralen va nFranklin en Sterling Hill verzamelen .

Bibliografische gegevens

"Franklin and Sterling Hill, New Jersey : the worlds most magnificent mineral deposits" ,P.J . ❑unn, The Franklin-Ogdensburg Mineralogical Society, P .G. Box 146, Franklin N J07416, USA, 1995, 755 + 50 pp ., 22 X 28 cm

MINERALEN-FOSSIELENJe hobby ?

Je passie ?

Je beroep ?Welkom in de wereld va n

NTERKRISTAMINERALEN -TOEBEHOREN 7f/#'"

Daar h zoveel te den lRuwe mineralen, juwelen, gereedschap (hamers, beitels, steenbewerkings-machines) instrumenten (loupes, microscopen, UV-licht, Geigerteller, kom-passen, ultrasoonhaden), presentatiemateriaal (JOUSI-doosjes, standaards ,sokkels), enz . . . .

INTERESSE ? Bel of schrijf ons voor een gratis katalogus .Ook welkom na telefonische afspraak in onze show-room .

\Mj zijn aanwezig op mineralenbeurzen .

INTERKRISTAL.MIPGAIW - ÏOEEID40Fá N

au 't 'leengoed mokt ,1n

Olmenlaan 83050 OUD-HEVERLE E

TEl*F O14 40.65.39


20 1

uit onze tijdschrifte n

" LITHORAMA 24(3), 03 .9 7

1-2 La découverte dun nouveau minéra l

MINERALOGICAL RECORD 28(1), 02 .97

3-49 The IlHnois-Kentucky fluorite distric t51-55 FM-TGMS-MSA symposium on copper and

copper minerals (chemistry of sec . Cuphosphates and silicates Caledonia Mine ,Ontonagon Co ., Michigan ; chalcocite from th eFlambeau Mine, Ladysmith, Wisconsin ;Turquoise group minerals in the Eastern U SNew Mexico Copper Minerals Copper mineral sin the Grand Canyon, AZ supergene C uminerals of Bisbee, AZ ; phililithite, a newmineral trom Langban )

57-65 What's new in minerals (Denver 1996Sainte-Marie-aux-Mines 1996 )

GEOLOGIE 104(1-2), 10 .96

NEWS ON MINERALS 11(66), 12 .96

24-32 The garnet group of mineral s34-38 The elements : thumbnail minerals set up a s

the "Penodic table of elements "

MINERALCOLOR 02 .9 7

Schalenblende , marcasiet, willemiet, smithsoniet ,hemimorfiet van Moresnet, Belgi é

MINERALOGISCH TIJDSCHR . 26(2), 02 .97

28-38 Kennicott, McCarthy, Alaska, USA d erijkste kopermijn ter wereld

1-215 The B .E . Clement Museum and Kentuck yZinc mines

3 Mineral collecting & the Internet4 Euture pegmatite gem mining in Maine : where t o

n ext6 Amazonite at Lolo Pass, Montan a8 Sincosite and minyulite, rare phosphates fro m

the Black Hills, South-Dakota, US A

* AMERICAN MINERALOGIST 81(11-12), 12 .9 6

• GRONDBOOR EN HAMER 51(1), 02 .97

18-22 Dickiet in het Limburgse westfalien (carboon )

* MINERALIEN WELT 8(1), 02 .9 7

8-21 Mineralientage Munthen 199 623 Neue Mineralfunde aus Tirol (SchwazlBrixlegg )24-32 Spektakulére Guarzneufunde aus Zerrklufte n

des nepalesischen Himalaya33-45 Klassische Pyromorphit-Vorkommen i m

Schwarzwal d46 Einschlusse in Topas47-54 Reticulit - das leichteste Gestein ? (Hawai )55-60 Neufund interessanter Silberhalogenide ,

Phosphate und Arsenate von der Zinnerz-Lagerstétte Ehrenfriedersdorf, Erzgebirg e

61-62 Seltene Nickel- und Antimonminerale vo nder Grube Jacobskrone im Siegerland (Schluss )

63-64 Zwillingsbildungen am Nephelin aus de rVulkaneife l

* LAPIDARY JOURNAL 50(10), 01 .9 7

14170 Phenakit e51-53 Paradise in rocks (Hawaii )

MINERALOGISCH TIJDSCHR . 28(3), 03 .97

* AGAB MINIBUL 30(3), 03 .97

44 Cerussiet van Oberschulenberg - Grube

7-15 Paragénéses, épitaxie sGlucksrad (Harz )

45-56 Idar-Oberstein

CANADIAN MINERALOGIST 34(6), 12 .96

UV-WAVES 27(1), 02 .97

5-10 Glowing rocks - minera) fluorescente an drelated phenomen a

11 Is mineral fluor'escence useful ?

* MINERAL NEWS 13(1), 01 .9 7116 Collecting at the ZCA mine, West Pierrepont ,

NV

1111-1126 Oscillatory zoning in minerals acommon phenomeno n

1287-1298 Nezikovite, a new member of th emagnetoplumbite grou p

1299-1304 Zajacite-(Ce), a new rare-earth fluorid efrom the Strange Lake Deposit, Quebec-Labrado r

1305-1316 Gallobeudantite, a new mineral speciesfrom Tsumeb, Namibia and associated ne w

202

Geonieuws 22(8), oktober 199 7

gallium analogues of the alunite-jarosite family

32-33 Nuovi ritrovamenti di minerali al Camp i1317-1322 Piretite, a new calcium uranyl selenite

Flegreitrom Shinkolobwe, Shaba, Zaire (R. Vochten,

34-36 Nuovi ritrovamenti di minerali al Somma -M. Delíens et ai.)

Vesuvio1323-1328 Pavonite trom the Ikuno mine, Hyog o

Prefecture, Japan

GEA 30(1), 03 .97

LITHORAMA 24(4), 04 .97

1-19 Vulkanism e20 Vulkanen op CD-RO M

1-2 A propos de quelques minéraux classiques

21-39 IJslan d2-5 Tucson 1997

40-45 De Elfel vulkanen en minerale n

AGAB MINIBUL 30(4), 04 .97

* AMERICAN MINERALOGIST 82(1-2), 02 .9 7

1-10 L'ancienne mine de Védrin

MINERALIEN WELT 8(2), 04.97

ROCKS AND MINERALS 72(1), 02 .97

12-13 Rund um das WWW (met de home-pag evan de MKA naast die van het Smithsonian !)

10-27 Arizona copper

16-19 Neue Mineralienfunde und Bestimmunge n28-34 The Red Cloud Mine

(17) (Vulkaneifel, Bergisches Land, Lahn/Dill ,40-43 Lapper from the Ray Mine, Pinal Co .,

Schwarzwald )Arizona

20-21 Neufunde aus dem Ostlichen Bayerische n44-48 Western Quarries of Mount Apatite, Maine

Wald (2 )63-65 The micromount collection of Paul Seel

22-24 Seltene selenide und selenite vom Trogta lbei Lautenthal/Harz

GEODE 22(1), 04 .97

25-26 Tacharanit vom Gaulsberg bei Ortenberg ,Vogelsberg, Hesse n

16-18 Connelliet, Sclaigneaux, België

27-28 Neue Mineralienfunde aus Kérnte n24-28 Brazilië, het paradijs van mooie stenen

28-38 Mineralogische Neuigkeiten aus Osterreic h(2 )

MINERALOGICAL ABSTRACTS 4851), 03 .97

39-48 Molybdënit und Quartz paramorph nac hbeta-Tridymit aus den Colli Euganei, Padua ,

k MINERAUX ET FOSSILES 23(250), 04 .97

Italie n49-56 Mineralien aus dem Unifeld de r

5-9 La mine de Los Pilares, Nacozari (Sonora,

Alkalifeldspat-Granitmassive von Abu Dabbab ,Mexico)

Nuweibi und lgla in der Arabischen Wust e29-31 Minéraux nouveaux (fluorbritholite-(Ce),

Agyptens (1 )odintsovite, rosiaite, gottardiite, oulankaite ,rimkorolgite, kusachiite, yanomamite,

* INTERN . LABORATORY 27(3), 03 .9 7dorallcharite, nchwaningite, khristovite-Ce) ,fluorrichterite, paraniite-(Y), mcalpineite,

Buyers' Buide editio nquadridavyne .

33-35 Quelques sites d ' intérét minéralogique du

MINERAL. RECORD 28(2), 04 .97réseau Internet (met o .a . die van de MKA) .

LAPIS 22(4), 04 .97

6-7 Kunstfiche Edelsteine aus Bitterfel d7 Plumbogummit in Deutschland9-11 Zinkeni t13-29 Das Lovozero-Massiv auf der russische n

Kola-Halbinse l30-31 News from Tucson 199732 Drei neuen Vorkommen des Wismutmineral s

Beyerit in der Schweiz .33-34 Thorogummit-Kristalle von IragnalT l35-38 Mineralien aus dem Drammengranit ,

Norwegen

82-84 Mineral specimen repair and restoration a nattitude chec k

84-85 New bonk on new minerals (1990-1994 )87-94 Mineral specimen repair and restoratio n

techniques and material s97-106 Platinum-group minerals from the Konde r

massif, Russian Far East109-130 The Otavi Mountain Land Cu-Pb-Zn- V

deposits131-139 Franklin, New Jersey show 1996 , Munic h

show 1996 .141-145 New minerals (benauiet, fetteliet, F-

cannilloiet, gottardiet, jachymoviet, meurigiet ,nafertisiet, penobsquisiet, rosiaiet, smrkoveciet ,wesselsiet)

. NOTIZIARIO MIN. PAL . nr. 5, 03 .97HONA 31(1), 01 .9 7

17-20 La foresta fossile di Dunarobba (IT )22-24 Le bambole di "Ioess"

32-38 Lood- en zinkmineralen (2 )


203

YMt:fieFw,le/t

Voor de hall, living en vitrinekast :Esthetische en dekoratieve stukke n

Bergkristal, van enkelkristal tot museumstukken, Arkansas, USAAmethist, Agaat, Toermalijn, Brazilië

Apophylliet, Gyroliet, Heulandiet, Mesoliet, Skoleziet, Indi aAquamarijn, Granaat, Topaas, Toermalijn, Lapis lazuii, Pakistan, Afghanista n

Charoiet, Rusland

Voor de verzamelaar :Mineralen van klassieke vindplaatse n

Augelite, Wardiet, Lazuliet, Cubaniet en mineralen van andere vindplaatsen in Canad aDanburiet, Seleniet, (Gips) en mineralen van andere vindplaatsen in Mexic o

Astrophylliet, Stelleriet, Zilver, Goud en mineralen van andere vindplaatsen in GO S

Voor de systematieken:Meer dan 400 verschillende mineralen van beroemde vindplaatsen :

Kola (GOS), Mant Saint Hilare (Canada) ,Monte Somma (Italië), Reichenbach (Duitsland )

Henricus Bracqstraat 10, B-9030 Mariakerke (Gent )Tel . +32 (0)9 227 32 1 0Fax +32 (0)9 22766 0 4

P AUWELS MIN ERAL SFINE WGRLDWLDE SPECIMEN S

DOOR E OGEN IMPORT STEEDS EEN UI [GEBREI DFN WISSCIEN[) AANBOD VAN CCSCLECTEERD E:'1d N E RA.I . F N

'..tv[i<OM OR "^INF ,.*..IREURLEN C) F71-US NA AFSPRAAK .

!;'. NKQC)P VAN HOO( -.pl "AARDIG EEN `JER7: . ELINGFN .

K)SKOUTFR 70 - B . 2070 BURC :I-T - BEID ETEL . +- FAX 03j 253 13 79

204


geonieuws - mineralogie · itl geonieuws maandblad van de mineralogische kring antwerpen v.z.w....

Documents

Transcript of geonieuws - mineralogie · itl geonieuws maandblad van de mineralogische kring antwerpen v.z.w....